LECZNICZY JOD

LECZNICZY JOD
Na podstawie: Irina Filippowa "Jod isceliajuszczyj", wyd. "Wies`", St. Petersburg, 2001
Dzienna norma spożycia jodu wg WHO:
1 r. ż. - 50 mcg
2-6 l. - 90 mcg
7-12 l. - 120 mcg
od 12 lat - 150 mcg
ciąża - 200 mcg
Spożycie jodu w Polsce wynosi średnio 40-80 mcg/dz., tj. 2-3 razy mniej niż
zapotrzebowanie fizjologiczne. Odpowiednio 2-3 razy niższe jest wydalanie jodu z
moczem. Dla porównania spożycie jodu w USA: 400-800 mcg/dz., w Japonii 1500
mcg/dz.
Cała Polska jest obszarem niedoboru jodu. W pasie nadmorskim jest to niedobór
umiarkowany, na pozostałym obszarze głęboki. Obszarem niedoboru jodu jest
większa część Europy kontentalnej, Rosja (2/3 ludności w stopniu znacznym),
Afryka, Ameryka Pd., Indie, Chiny.
W przypadku mórz chłodnych, jak Bałtyk, wysoka zawartość jodu w atmosferze,
wodzie i glebie dotyczy wąskiego (5-7 km) pasa przybrzeżnego. Tylko z ciepłych
mórz jod paruje, przechodzi do atmosfery i roznosi się po większym obszarze.
Różnica zawartość jodu Petersburg - Krym: ziemniaki - 20 razy mniej, wieprzowina
- 4 x, żyto - 4 x, groch - 3 x, owies - 80%, jaja - 3 x.
Antagonistami jodu są brom (w medykamentach, grzybach) oraz chlor (woda
chlorowana, sól kuchenna). Wolotwórczo działają wszystkie rodzaje kapusty.
Wchłanianie jodu ułatwiają miedź i wapń. W profilaktyce krzywicy prócz wapnia i
wit. D konieczny jest jod (krzywica i osteoporoza są powszechne w Afryce).
Najlepiej wchłania się jod zawarty w produktach naturalnych (rośliny - glon
laminaria, zielone łupiny orzechów włoskich, pomidory, ryby zwłaszcza tłuste i
owoce morza, jaja) oraz przez skórę. Nieorganiczne preparaty jodu należy
przyjmować rozpuszczone w substancjach neutralizujących soki żołądkowe, jak
substancje zawierające glicerynę, ocet jabłkowy, mleko i kefir.
Przy obróbce cieplnej większość jodu ulatnia się.
OBJAWY PRZEWLEKŁEGO NIEDOBORU JODU: powiększona tarczyca, zespół
przewlekłego zmęczenia, częste depresje, drażliwość.
Według grup objawów:
Emocjonalne: obniżony nastrój, senność, apatia, zapominanie, napady
niewytłumaczalnego przygnębienia, pogorszenie zapamiętywania i skupiania
uwagi, obniżony intelekt, częste bóle głowy z powodu obniżenia ciśnienia
wewnątrzczaszkowego;
Kardiologiczne: miażdżyca oporna na leczenie, także dietą, niemiarowość oporna
na leczenie, podwyższone ciśnienie rozkurczowe z powodu obrzęku ścian naczyń;
Niedokrwistość: oporna na leczenie preparatami żelaza;
Obniżenie odporności: częste choroby przeziębieniowe (już przy niewielkim spadku
czynności tarczycy);
Zwyrodnieniowe: osłabienie i bóle mięśni rąk, bóle korzonkowe w odcinku
piersiowym i lędźwiowym, oporne na leczenie;
Otyłość: wzrost masy ciała niezależnie od ilości spożywanych pokarmów, bardzo
trudny do obniżenia, nie pomaga nawet sport;
Obrzęki: wokół oczu lub uogólnione, przy których systematyczne branie środków
moczopędnych pogarsza stan i daje lekozależność;
Oskrzelowo-płucne: obrzęk dróg oddechowych, prowadzący do przewlekłego
zapalenia oskrzeli i ostrych infekcji dróg oddechowych;
Ginekologiczne: zaburzenia miesiączkowania - nieregularność, niekiedy brak,
bezpłodność, mastopatia, podrażnienie i pękanie brodawek.
Zaburzenia czynności tarczycy mają związek z:
alergią, anemią, apatią, miażdżycą, bezsennością, nadciśnieniem,
niedociśnieniem, depresją, szorstkością skóry, spowolnieniem wzrostu, wolem,
impotencją, kurzą ślepotą, łamliwością paznokci, nerwowością, otyłością,
drętwieniem kończyn, osłabieniem odporności, obrzękami, rakiem, niemiarowością,
tachykardią, pogorszeniem pamięci, męczliwością.
U dzieci: opóźnienie rozwoju intelektualnego, pogorszenie pamięci, myślenia
koncepcyjnego i liczenia, trudności z opanowaniem języka, zaburzenia
neurologiczne (np. ruchów gałki ocznej). Przyczyna kretynizmu - niedobór jodu w
okresie ciąży. Kretynizmowi towarzyszą: niedosłuch, zaburzenia mowy, koordynacji
ruchów.
U ciężarnych: wole, dyspepsja, zatrucie ciążowe, brak pokarmu u karmiących,
niedobory hormonalne, miażdżyca.
JOD NIEORGANICZNY
SUPLEMENTACJA JODU:
Laminaria (kapusta morska) - ok. 0,1% jodu. Działanie lekko przeczyszczające,
sokopędne. Dawka 0,2 g/dz. Można dodawać jako przyprawę do surówek z
wyjątkiem kapusty.
Orzechy włoskie: niedojrzałe orzechy w całości z zieloną łupiną zemleć w
maszynce, zmieszać z cukrem lub miodem w stosunku 1:1. Słoik szczelnie
zamknąć i zostawić w ciemnym miejscu na miesiąc. Przyjmować 3 x 1 łyżeczkę do
herbaty przed jedzeniem.
Napar z liści orzechów włoskich (2 łyżki na szklankę). Wewnętrznie (miażdżyca,
przemiana materii) i zewnętrznie (zapalne i alergiczne choroby skóry)
"Kalium iodide 200" (Berlin-Chemie). Zawiera dzienną dawkę jodu.
Drożdże piwne z jodem
"Jodkazein" - dodatek do żywności, "Jod-Aktiv"- tabl. (NPP "Medbiofarm",
Obninsk, obw. Kaługa). Połączenie jodu z białkiem wytrzymujące 600 stopni C.
Enzymy wątrobowe odszczepiające jod produkowane są tylko przy jego
niedoborze.
PRZECIWWSKAZANIA DO PODAWANIA JODU NIEORGANICZNEGO
ciąża
skazy krwotoczne,
zapalenia nerek, pokrzywka, trądzik, czyraczność, piodermia, nadwrażliwość na jod
i in.
Profilaktyka przed napromieniowaniem: 2-3 krople jodyny lub płynu Lugola w
szklance mleka lub wody (chroni przed gromadzeniem radioaktywnego J-131 w
tarczycy).
ZATRUCIE JODEM
Przewlekłe: zapalenie śluzówki górnych dróg oddechowych (katar, łzawienie,
zapalenie krtani, zapalenie oskrzeli), wysypka, podrażnienie nerek. Odstawić
preparaty jodu, dużo pić, zwiększyć zawartość NaCl w potrawach.
Ostre: obrzęk śluzówki jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku i żołądka, wymioty
treścią brunatną lub niebieską, po pewnym czasie wzrost temperatury ciała,
spadek RR, pobudzenie, drgawki i porażenia, możliwy toksyczny obrzęk płuc.
Płukanie żołądka roztworem tiosiarczanu sodu, podawać w dużych ilościach
krochmal, klajster z mąki, owsiankę lub kleik z ryżu, osmotyczne środki
przeczyszczające, hospitalizacja.
Dawka śmiertelna: 2-3 g jodu albo ok. 30 ml nalewki.
ORGANICZNE PREPARATY JODU
Jod w preparatach organicznych traci właściwości toksyczne i drażniące,
zachowując właściwości jako mikroelement i antyseptyk.
AMYLOJODYNA - jodowana skrobia
W 50 ml ciepłej wody rozpuścić 10 g mąki ziemniaczanej (1 czubatą łyżeczkę do
herbaty), rozmieszać, dodać 10 g cukru (1 łyżeczkę do herbaty) i 0,4 g kwasku
cytrynowego (dosłownie kilka kryształków). W tym czasie zagotować 150 ml wody i
do wrzątku dodać otrzymany roztwór skrobi, tj. zagotować go. I dopiero po
ochłodzeniu otrzymanej mieszaniny dodać 1 łyżeczkę stołową 5-procentowego
spirytusowego roztworu jodu. Gotowy roztwór ma intensywny niebieski kolor.
Ponieważ jodowana skrobia w środowisku zasadowym rozkłada się i traci swe
właściwości, należy dodać kwasku cytrynowego, który łącznie z cukrem poprawia
smak lekarstwa. Preparat przechowywać w zamkniętym naczyniu w temperaturze
pokojowej.
Wskazania: jak jodynol
Dawkowanie: profilaktyka niedoboru jodu - 2 łyżeczki do herbaty na tydzień
JODYNOL - jodowany alkohol poliwinylowy
Przeciwbakteryjny o szerokim spektrum, przeciwwirusowy i przeciwgrzybiczy,
działanie regeneracyjne, w oparzeniach i innych urazach tkanek, nietoksyczny,
niepirogenny, nie wywołuje uczulenia. Ma przedłużone działanie.
Receptura 1 (z zawartością potasu):
9 g alkoholu poliwinylowego zalać 700-800 ml wody i pozostawić do napęcznienia
na 1 - 6 godz. Jeśli mamy gatunek dobrze rozpuszczalny, fazę napęczniania
można opuścić i przejść do ogrzewania: do temp. 90-100 stopni C przez 0,5-3
godz. do otrzymania prawie przeźroczystego roztworu. Po schłodzeniu do
temperatury pokojowej dolać 100-150 ml wodnego roztworu, zawierającego 1 g
jodu krystalicznego i 3 g jodku potasu, po czym dopełnić wodą do 1 l. Otrzymany
roztwór ma kolor ciemnoniebieski, pH 6,45.
Receptura 2 (bez zawartości potasu):
9 g alkoholu poliwinylowego zalać 700-800 ml wody i pozostawić do napęcznienia
na 1 - 6 godz. Jeśli mamy gatumek dobrze rozpuszczalny, fazę napęczniania
można opuścić i przejść do ogrzewania: do temp. 90-100 stopni C przez 0,5-3
godz. do otrzymania prawie przeźroczystego roztworu. Po schłodzeniu prawie do
temperatury pokojowej dolać 3 ml kwasu jodowodorodowego (ciężar właściwy 1,4)
i dopełnić wodą do 1 l. Otrzymany przejrzysty roztwór ma kolor ciemnoniebieski i
trwałość ponad 3 lata przy przechowywaniu w zamkniętym naczyniu szklanym
(najlepiej ze szkła obojętnego) w temp. od 3 - 30 stopni C.
Wskazania:
Przewlekłe zapalenie migdałków, ostra angina, ropne zapalenie ucha, zanikowy
nieżyt nosa, ropne choroby chirurgiczne, oparzenia cieplne i chemiczne, w tym
rany ropne, owrzodzenia troficzne i żylakowe, środek dezynfekcji rąk w praktyce
położniczej. Ponadto: ciężkie oparzenia chemiczne krtani i przełyku, odma
opłucnej, w tym gruźlicza, przewlekłe zapalenie płuc, ropne zapalenie otrzewnej,
czerwonka, wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Dawkowanie: zewnętrznie, wewnętrznie, domięśniowo, dożylnie, dotętniczo w
dawkach do 2-3 ml / kg wagi ciała / dobę.
JOD W RÓŻNYCH SCHORZENIACH
Drożdżyca jamy ustnej
Amylojodyna wewnętrznie 50 ml 3 razy dziennie oraz spryskiwanie jamy ustnej 30
ml. Pod wpływem jodowanej skrobi śluzówka z nadżerkami całkowicie się
regeneruje, połykanie staje się bezbolesne.
Nie stwierdza się utraty wrażliwości drożdżaków na preparaty jodu.
Przewlekłe zapalenie migdałków
U dzieci smarować migdałki jodynolem, u dorosłych przepłukiwać lakuny (kuracja
10 płukań co 2 dni, można powtórzyć po 2-4 miesiącach).
Ostre zapalenie górnych dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli
Inhalacja jodowa: czajnik napełnić wodą do 1/4 objętości, doprowadzić do wrzenia,
następnie wlać 4-5 kropli 5% spirytusowego roztworu jodu i zdjąć z ognia. Inhalację
przeprowadza się przez rurkę, nasuniętą na dzióbek czajnika, w ciągu 15-20 min.
Przy zapaleniach krtani, tchawicy, tchawicy i oskrzeli zaleca się przeprowadzać
zabieg 2 razy dziennie przez 5-7 dni.
Płukanie jodowe: w schorzeniach jamy ustnej i gardła (szczególnie ropnych) zaleca
się codzienne wielokrotne (do 6-10 razy) ciepłe płukania z dodatkiem soli
kuchennej i 1-2 kropli 5% spirytusowego roztworu jodu. Zamiast soli kuchennej
dobrze jest używać soli morskiej, sprzedawanej w aptekach.
Jodowe kąpiele nóg: w chorobach przeziębieniowych zaleca się co drugi dzień
kąpiele nóg (najlepiej wieczorem). Do miednicy nalać gorącej wody (40-50 stopni) i
dodać 5% spirytusowego roztworu jodu (około 5 kropli na każdy litr). Temperaturę
wody podtrzymuje się, stopniowo dolewając do miednicy gorącej wody (można
jednocześnie dodawać i roztworu jodu). Nogi należy zawinąć, aby para nie
wychodziła na zewnątrz. Długość zabiegu określa się indywidualnie (zwykle do
pojawienia się pierwszych obfitych potów), po czym należy się wytrzeć najpierw
wilgotnym, potem suchym ręcznikiem frotte i położyć się do łóżka, nasmarowawszy
podeszwy stóp 5% spirytusowym roztworem jodu i włożywszy ciepłe wełniane
skarpety.
Miażdżyca
"Napój energetyczny": do 1 szklanki ciepłej wody wlać 1 kroplę płynu Lugola i 1
łyżeczkę do herbaty octu jabłkowego, dokładnie wymieszać. Przyjmować 1 raz w
tygodniu wieczorem po jedzeniu.
Można przyjmować mleko z jodem: do 1 szklanki ciepłego mleka dodać 1 kroplę
5% spirytusowego roztworu jodu, dokładnie wymieszać. Przyjmować 1 raz w
tygodniu wieczorem po jedzeniu.
Choroby przewodu pokarmowego
Czerwonka bakteryjna: amylojodyna (jodowana skrobia) wewnętrznie w dawce co
najmniej 1500 ml dziennie. Poprawa następuje 5-6 dnia, pod koniec drugiego
tygodnia następuje pełna normalizacja stolców i wyzdrowienie (obserwacja
wyniszczonych, odwodnionych więźniów w łagrach, stan ciężki i średnio ciężki). Z
badań w warunkach szpitalnych: normalizacja temperatury u prawie wszystkich
chorych w ciągu 1 doby od rozpoczęcia leczenia, normalizacja stolca u 60% w
ciągu pierwszych 1-5 dni, u pozostałych na 6-12 dzień. Na kurację ostrej czerwonki
zużywano średnio 7 dawek dobowych (po 500 ml) amylojodyny. U większości
chorych normalizacja posiewów stolca następowała w ciągu 5 dni, u pozostałych w ciągu 10 dni.
Gronkowcowe zapalenie jelita grubego u dzieci: zaleca się jak najwcześniejsze
rozpoczęcie leczenia
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, inne schorzenia żołądkowo-jelitowe
zarówno bakteryjne, jak i alergiczne: preparat zacząć podawać jak najwcześniej i w
dużych dawkach. Jest to całkowicie bezpieczne. Nie stwierdza się żadnych działań
ubocznych.
Cholera: leczenie i profilaktyka - duże dawki (amylojodyna do 3000 ml na dobę,
jodynol do 1000 ml na dobę).
Otyłość
jodek potasu 200 mikrog / dziennie (np. "Kalium iodide 200" 1 tabl./dz.)
Schorzenia ginekologiczne:
Drożdżyca pochwy: irygacje z 50 ml jodynolu oraz amylojodyna wewnętrznie 50 ml
3 razy dziennie dla pozbycia się drożdżycy z przewodu pokarmowego
Rzęsistkowica: usunąć śluz i wydzielinę ropną z pochwy, cewki moczowej i kanału
szyjki macicy za pomocą fizjologicznego roztworu NaCl. Następnie dokładnie
przetrzeć jodynolem śluzówkę w/w okolic 2-3 razy w ciągu jednego zabiegu, po
czym zastosować irygację pochwy z 15-20 ml roztworu. Zabiegi takie
przeprowadzać codziennie lub co drugi dzień, łącznie 5-10 razy. Jeśli rzęsistka
wykrywano w cewce moczowej lub w moczu, wówczas wprowadzano jodynol
dopęcherzowo. Jednocześnie z leczeniem kobiet leczono ich mężów celem
likwidacji nosicielstwa rzęsistka. Polegało to na wlewach roztworu jodynolu do
przedniego odcinka cewki moczowej od 3 do 5 razy codziennie lub co drugi dzień.
Ustąpienie bądź znaczne złagodzenie objawów miało miejsce po 2-3 zabiegach,
trwałe wyleczenie można jednak osiągnąć dłuższym leczeniem, niż tutaj
zaproponowane.
Owrzodzenia i ropiejące rany krocza: w ciągu dnia wielokrotnie spryskiwać pochwę
i zranione powierzchnie jodynolem po uprzednim ich oczyszczeniu z wydzieliny
ropnej. Oczyszczenie ran z ropnych nalotów i zaprzestanie wydzielania ropy
następowało w ciągu 3-4 dni od rozpoczęcia leczenia.
Pęknięcia brodawek po karmieniu niemowląt: nanosić preparat na brodawkę (do
całkowitego wyschnięcia) przy pomocy pipetki lub tamponu dwa razy dziennie.
Wodny roztwór nie dawał pozytywnego wyniku. Zastosowanie wodno
glicerynowego roztworu jodynolu przy istnieniu powierzchownych pęknięć
brodawek likwidowało bolesność po upływie 1-2 dni. Zagojenie następowało na 2-3
dzieź. Przy głębokich krwawiących pęknięciach brodawek bolesność ustępowała
po upływie 2-3 dni. Epitelizacja rozpoczynała się na 4-5 dzień.
Choroby oczu
Sanacja worka spojówkowego przed planowaną operacją gałki ocznej: stosowano
następujący roztwór amylojodyny:
jod krystaliczny - 0,1 ml
jodek potasu - 0,3 ml
krochmal rozpuszczalny (amylodekstryna) - 1,0 ml
woda destylowana - 100 ml
Roztwór wprowadzano w ilości 1-2 kropli 2-3 razy dziennie. Objawów podrażnienia
spojówki nie stwierdzono. Posiewy z worka spojówkowego stawały się jałowe już
następnego dnia u ponad połowy pacjentów, po dwóch dobach u 63 na 69
pacjentów. Tylko w dwóch przypadkach flora zniknęła po okresie dłuższym niż 3
doby.
Profilaktyka rzeżączkowego zapalenia spojówek u noworodków: 0,85% roztwór
amylojodyny zakrapiano do worka spojówkowego noworodka zaraz po urodzeniu,
po uprzednim przetarciu oczu suchym sterylnym tamponem. Po 2-3 godzinach
ponownie zakrapiano amylojodynę. Roztwór nie wywoływał podrażnienia spojówki.
Nie stwierdzono rozwinięcia się ani jednego przypadku rzeżączkowego zapalenia
spojówek u 4500 dzieci, mimo że rozpoznano rzeżączkę u 10 matek z tej grupy.
Zapalenia rogówki i spojówki, urazy i oparzenia gałki ocznej i przydatków oka:
zbadano leczniczy efekt jodynolu u 55 pacjentów, u niektórych po odstawieniu
preparatów przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych, u niektórych (w ciężkich i
odpowiedzialnych przypadkach) - łącznie z nimi. W trudnych przypadkach, gdy
obok rogówki proces zapalny porażał łożysko naczyniowe, a zakrapianiu preperatu
w ciągu 5-6 dni nie towarzyszyła poprawa, do zakrapiania dodawano elektroforezę
wg Bourguignona. W przypadkach ran powiek i oczodołu spryskiwano jodynolem
zranioną powierzchnię i namoczano w nim sączki, wprowadzane w głąb rany. W
oparzeniach obob zakrapiania nawilżano preparatem oparzoną powierzchnię rany.
W bardzo ciężkich przypadkach oparzeń oczu i twarzy 3-go stopnia jodynol
nanoszono na oparzoną powierzchnię przy pomocy spryskiwacza. Czas
trwania leczenia - 7-20 dni. Pozytywny efekt leczniczy uzyskano w zapaleniu
spojówek, opryszczkowym, ropnym i kiłowym zapaleniu rogówki, ranach i
oparzeniach oczu. W bakteryjnym zapaleniu spojówek złagodzenie objawów
zapalnych następowało trzeciego dnia, a wyzdrowienie - na 5-7 dzień od początku
leczenia. W wirusowym zapaleniu spojówek następowało to trochę
później.
Zapalenie jamy ustnej
Leczono 86 dzieci, z tego 56 z rozpoznaniem zapalenia aftowego, 17 - polekowego
i 13 - ostrego wrzodziejącego. Schemat leczenia był taki sam: dzieciom do 2 lat
spryskiwano śluzówkę jamy ustnej, dzieciom od 2 lat w postaci przymoczek.
Leczenie prowadzono codziennie: pierwszy zabieg w ambulatorium, kolejne 2-3 dni
w domu. W ciężkiej postaci choroby (temperatura 38-40 stopni, powiększenie i
bolesność węzłów chłonnych, rozległe zmiany śluzówki) stan chorych stabilizował
się na 2-5 dzień leczenia. Przy średniej ciężkości choroby (temperatura w
granicach 37,5-38,5 stopni, niewielkie powiększenie i bolesność węzłów chłonnych,
nadżerki, afty i niewielkie owrzodzenia śluzówki) stwierdzano poprawę już na 2-3
dzień. W lekkiej postaci choroby (temperatura nieprzekraczające 37,6 stopni, na
śluzówce jamy ustnej małe pojedyncze owrzodzenia) normalizacja temperatury
miała miejsce następnego dnia. Całkowite wyzdrowienie następowało na 2-3 dzień.
To jest już po tygodniu wszystkie dzieci, nawet z najcięższymi zmianami śluzówki,
były absolutnie zdrowe.
Choroby stomatologiczne
Wypróbowano jodynol w leczeniu powikłań po usunięciu zębów, uwzględniając nie
tylko jego efekt antyseptyczny, lecz i przeciwzapalny. Uporczywym powikłaniem po
ekstrakcji bywa zapalenie zębodołu, które może przejść w zapalenie szpiku kości
szczęk. Stosowano jak następuje: w znieczuleniu wyłyżeczkowywano zębodół ze
skrzepu i resztek pokarmowych. Na zębodół nakładano tampon zmoczony w
jodynolu i pozostawiano na 5-7 min. do całkowitego nasączenia zębodołu. Pacjenci
obserwowali zmniejszenie bólu już po 2-3 godzinach po zabiegu, a po 6-8
godzinach ból całkowicie ustępował. Przy ponownej wizycie po 2 dobach
stwierdzano całkowity brak objawów zapalnych i częściowe zarastanie zębodołu.
Po 6-7 dniach następowała jego całkowita epitelizacja.
Ropne choroby chirurgiczne
Z chirurgicznego punktu widzenia jodynol posiada następujące zalety:
- szerokie spektrum przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze,
niewystępowanie zjawiska antybiotykooporności;
- dobra rozpuszczalność preparatu, co wiąże się z przenikalnością w głąb tkanek i
działaniem w tkankach ciężko uszkodzonych,
martwiczych, szczególnie w roztworze wodno-glicerynowym;
- trwałość w obecności krwi;
- brak działania drażniącego na ranę;
- minimalna toksyczność;
- tworzenie spolimeryzowanej błonki na powierzchni rany, skutecznie chroniącej
ranę przed infekcją wtórną.
Leczenie niegojących się ran i owrzodzeń z wysiewaniem się gronkowca i
paciorkowca: przewlekłe zapalenie szpiku kostnego, ropowice powierzchowne
(podskórne), zakażone rany i oparzenia, ropnie tkanek miękkich różnej lokalizacji,
ostre zapalenie okołoodbytnicze, niszczące zapalenie trzustki, ostre ropne
zapalenie sutka. Preparat stosowano do przepłukiwania ran i przetok, przy czym w
głębokie rany wprowadzano sączki namoczone w jodynolu, a na powierzchowne
owrzodzenia i rany nakładano opatrunki z jodynolem.
Przewlekłe zapalenie szpiku kości kończyn dolnych po ranach postrzałowych:
szerokie przetoki przepłukiwano codziennie jodynolem, po czym wprowadzano na
dobę sączek z tym preparatem. Jeśli wąskość przetoki nie pozwalała na założenie
sączka, przepłukiwano codziennie przetokę za pomocą cewnika gumowego,
wprowadzanego do porażonej kości. Taka metoda leczenia sprzyjała zamykaniu
się w stosunkowo krótkim czasie - w granicach 30 dni - przetok długotrwale
(niekiedy ponad 20 lat) nie gojących się.
Podobny sukces uzyskano w leczeniu ostrego zapalenia okołoodbytniczego,
ostrego ropnego zapalenia sutka, zainfekowanych ran. Zastosowanie jodynolu w
sączkach, a także w opatrunkach, jeżeli ropna rana była powierzchowną,
prowadziło do szybszego i pomyślnego gojenia się ran. Stosowanie jodynolu w
takich przypadkach wymaga codziennej zmiany opatrunków. Przy wielokrotnych
posiewach ropy z ran okazywało się, że paciorkowiec i E. coli przestawały
wysiewać się z ran już po 3-4-krotnym zastosowaniu jodynolu. Bardziej opornym
okazał się gronkowiec, ale przy dłuższym stosowaniu jodynolu znikał i on.
Bardzo dobre wyniki uzyskiwano w leczeniu pacjentów z rozległymi owrzodzeniami
troficznymi podudzi, utrzymującymi się przez 5-18 lat, i z owrzodzeniami na tle
żylaków kończyn dolnych. Metodyka jest bardzo prosta. Przy przyjęciu pobiera się
materiał na posiew w celu zdiagnozowania zarazka odpowiedzialnego za infekcję
wtórną. Następnie powierzchnię owrzodzenia myje się gorącą wodą z mydłem i
szczotką, wyciera jałowym ręcznikiem, a brzegi owrzodzenia smaruje maścią
cynkową. Na powierzchnię owrzodzenia nakłada się opatrunek z trzech warstw
gazy, zmoczony jodynolem, suchą serwetkę, niewielką ilość waty i przymocowuje
zwykłym sposobem. Opatrunki zmienia się na początku co 12 godzin, prze czym
zdejmuje się tylko dwie wierzchnie warstwy opatrunku, a spodnią warstwę, na którą
składają się trzy warstwy gazy, jedynie ponownie skrapia się jodynolem. Co 7 dni,
jeżeli ropna wydzielina jest skąpa, lub co 3-5 dni, jeśli ropy jest dużo, zaleca się
pacjentom całkowitą lub miejscową gorącą kąpiel, po czym kontynuuje leczenie.
Wyniki leczenia grupy 90 chorych: u 59 osób owrzodzenia całkowicie się zagoiły, u
26 leczenie umożliwiło przygotowanie do operacji przeszczepu skóry. U 5 chorych
odnotowano jedynie poprawę, lecz były to bardzo ciężkie przypadki: wiek ponad 78
lat, z objawami ciężkiego wyniszczenia, udaru i następczymi objawami porażenia
kończyn dolnych.
Wyjątkowo interesujące są wyniki stosowania jodynolu w zarostowym stwardnieniu
tętnic z początkowymi objawami zgorzeli palców stopy. Jodynol podawano dożylnie
i dotętniczo. Podawanie dotętnicze rozpoczynano od dawki 5 ml w skojarzeniu z 20
ml 40% roztworu glukozy, 1 ml 1% roztworu morfiny i 20 ml 0,5% roztworu
nowokainy. Dawkę jodynolu stopniowo podwyższano do 25-50 ml. Na kurację
składało się 5-10 wlewów co drugi dzień. Każdemu wlewowi preparatu do tętnicy
udowej towarzyszyło natychmiastowe przekrwienie uda i goleni oraz poczucie
mrowienia w kończynie. Objawy te ustępowały po 3-5 minutach. U wszystkich
chorych stwierdzano zmniejszenie się procesów zapalnych w okolicy palców.
Ostre zapalenie sutka: średni okres leczenia jodynolem 15 kobiet operowanych z
tego powodu wynosił 14 dni. Jodynol stosowano w opatrunkach, płukano nim
przetoki i jamy ropne nie rzadziej niż ray na dobę, długotrwale skrapiano oraz
podawano w elektroforezie.
Oparzenia chemiczne krtani
Zastosowanie amylojodyny w oparzeniach chemicznych lekkiego stopnia
przyśpiesza gojenie i zapobiega obrzękowi krtani. 50% oparzeń spowodowanych
jest przypadkowym wypiciem względnie małej ilości amoniaku (25-30 ml) lub
esencji octowej (nie więcej niż 40 ml). U takich pacjentów stwierdza się
uszkodzenie tylko warstwy nabłonkowej - obrzęk, powierzchowne naloty i
nieznaczne nadżerki. Nie ma zatrucia organizmu, stan ogólny nie jest pogorszony,
bóle przy połykaniu niewielkie i często ustępują po 3-5 dniach po urazie. Do
przyjazdu pogotowia chory taki powinien sam udzielić sobie pierwszej pomocy.
Koniecznie wypić do 1 l mleka, albo połknąć nie mniej niż 5 surowych jajek, albo
wypić szklankę oleju roślinnego. Jeśli ich nie ma pod ręką, wypić 1,5 l ciepłej wody
i spowodować wymioty. Jeśli w domu jest jodowana skrobia, przyjąć na raz 200 ml.
Tacy chorzy z reguły nie przebywają w szpitalu dłużej niż tydzień,
Oparzenia
Największy problem sprawia tutaj ból i uraz mechaniczny tkanki przy zmianie
opatrunków, Częściowo zaradza się temu zmieniając opatrunki pod narkozą. Przy
stosowaniu jodynolu zmiana opatrunków w ogóle nie jest potrzebna. Metoda
leczenia - ta sama, co w zwykłych owrzodzeniach. Po mechanicznym oczyszczeniu
z grubsza rany oparzeniowej (jodynol i tak wszystko potem dokładnie
wysterylizuje!) na jej powierzchnię nakłada się opatrunek z 3-5 warstw gazy, obficie
zmoczonej jodynolem. Później zazwyczaj nie ma potrzeby zmiany opatrunku,
skrapia się go ponownie jodynolem aż do całkowitego zagojenia rany. W rzydkich
przypadkach (obfita wydzielina ropna itd.) opatrunek łatwo się zdejmuje i po
opracowaniu rany na czystą powierczhnię zakłada się nowy, nasiąknięty
jodynolem.
SIATKI JODOWE
Stosuje się tu 5% roztwór jodu. Działa on przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo,
oraz przy zastosowaniu zewnętrznym - przeciwzapalnie i drażniąco. Podrażnienie
receptorów skóry wywołuje odruchową reakcję narządów wewnętrznych.