Architektura

SZTUKA I ARCHITEKTURA
W STAROŻYTNOŚCI
CYWILIZACJE STAROŻYTNEGO
WSCHODU
CYWILIZACJE STAROŻYTNEGO
WSCHODU
EGIPT
 MEZOPOTAMIA

EGIPT
Architektura
 Malarstwo
 Rzeźba
 Pismo
 Rzemiosło

EGIPT - MAPA
EGIPT - ARCHITEKTURA
CECHY:
 Architektura o charakterze sakralnym –
poświęcona kultowi
 Budulcem kamień – piaskowiec, granit
 Świątynie monumentalne – olbrzymie
 U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże
 Kolumny z głowicami w kształcie papirusa lub
lotosu
 Ściany zdobiono malowidłami
 Budowle ozdabiano posągami i sfinksami
EGIPT - ARCHITEKTURA
Piramida schodkowa Dżosera
pierwsza piramida egipska
EGIPT ARCHITEKTURA
Posąg sfinksa i piramida Cheopsa w Gizie
EGIPT - ARCHITEKTURA
Piramidy Mykerinosa, Chefrena i Cheopsa
w miejscowości Giza pod Kairem
EGIPT - ARCHITEKTURA
Luksor – świątynia poświęcona Amonowi
EGIPT - ARCHITEKTURA
Luksor – dziedziniec Ramzesa II
EGIPT - ARCHITEKTURA
Świątynia Nefertari w Abu - Simbel
EGIPT - ARCHITEKTURA
Pylony świątynii Horusa
w Edfu
EGIPT - ARCHITEKTURA
Świątynia królowej Hatszepsut
EGIPT - ARCHITEKTURA
Kapitel kolumny egipskiej
 Droga sfinksów w świątyni w Karnaku

EGIPT - MALARSTWO
CECHY
 Malarstwo pasmowe
 Malarstwo naścienne
 Przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty,
polowania, sceny religijne, sceny batalistyczne )
 Malarstwu towarzyszyły hieroglify
 Funkcje – dekoracyjna i ideologiczna
 Kanon sztuki:
 wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii
społecznej
 na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona
 twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z
przodu
EGIPT – MALARSTWO
Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor
EGIPT - MALARSTWO
Bogini Izyda rozkładająca uskrzydlone ramiona
EGIPT – MALARSTWO
Faraon Amenhotep I
EGIPT - MALARSTWO
Fragment malowideł z grobowca Wezyra Rechmire
(XVIII dynastia) w Dolinie Królów
EGIPT - MALARSTWO
Tancerki - fragment malowideł z grobowca
dostojnika w Dolinie Królów (XVIII dynastia)
EGIPT - MALARSTWO
Malowidła ścienne z komory grobowej oraz
hieroglify
EGIPT - MALARSTWO
Papirus przedstawiający życie po śmierci
EGIPT - MALARSTWO
Faraon na łowach
EGIPT - MALARSTWO
Malowidła z komory grobowej
EGIPT – RZEŹBA
CECHY
 Rzeźba monumentalna przedstawiająca postacie
faraonów czy bogów wykonane w granicie lub bazalcie
 W grobowcach umieszczano postacie osób tam
pochowanych w formie rzeźby lub malowidła
 Postacie przedstawiano statycznie – osoba albo stała z
rękami wyciągniętymi wzdłuż ciała albo siedziała z
rękoma na kolanach
 Statyka, dostojeństwo, prostota
 W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu
przedstawiania postaci
 Reliefom towarzyszyły hieroglify
EGIPT – RZEŹBA
Sfinks:
 Mały, jedna z
figur leżących
wzdłuż drogi
prowadzącej
do świątyni
 Sfinks z
twarzą
faraona
Chefrena
EGIPT - RZEŹBA


Faraon wraz z
małżonką
Ramzes II z
żoną
EGIPT - RZEŹBA
Urzędnik egipski
i jego żona
Nofret
EGIPT - RZEŹBA

Pisarz

Armia
egipska
EGIPT - RZEŹBA

Płaskorzeźba
przedstawiająca
faraona wśród bogów

Faraon wśród
poddanych (zwróć na
uwagę na wielkość
postaci)
EGIPT - RZEŹBA
Portret Nefretete
(Nefertiti), żony
Tutenchamona
EGIPT - PISMO
Kartusz z
wypisanym
imieniem
faraona
EGIPT - RZEMIOSŁO
Dwie strony palety Narmera, ukazujace
zjednoczenie Egiptu przez Narmera (Menesa)
EGIPT - RZEMIOSŁO
Złoty tron
EGIPT- RZEMIOSŁO

Malowana skrzynia
EGIPT - RZEMIOSŁO

Maski pośmiertne
mężczyzny i
kobiety
EGIPT - RZEMIOSŁO

Srebrne lustro

Łyżeczka do
EGIPT – RZEMIOSŁO - KANOPY
MEZOPOTAMIA
SUMER
 BABILONIA
 ASYRIA

POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE
ASYRIA
BABILONIA
SUMER
SUMER
Najstarsza cywilizacja, która powstała
około 3200 lat p.n.e.
 Szereg miast państw, z których
najważniejsze to Ur, Uruk, Umma, Lagasz,
Kisz, Larsa.
 Centrum miasta stanowiła świątynia.
 Ludność zajmowała się rolnictwem.
 Władca miał nieograniczoną władzę.

SUMER
Architektura
 Budulcem była cegła, suszona na słońcu lub wypalana;
mogła być pokryta polichromią.
 Najpiękniejsze budowle to świątynie oraz pałace.
Świątynia sumeryjska to zikkurat – piramida schodkowa.
Pismo
 Sumerowie wynaleźli pismo w celach handlowych. To
najstarsze pismo na świecie – pismo klinowe.
Rzemiosło
 Wyroby rzemieślnicze świadczą o wysokim stopniu
rozwoju cywilizacyjnego. Precyzyjnie wykonane
przedmioty ze złota z inkrustacją z kamieni takich jak
lapis-lazuli, można oglądać w grobowcu IX dynastii z Ur.
MEZOPOTAMIA - SUMER
Zikkurat – piramida schodkowa
współczesna rekonstrukcja
SUMER
Zikkurat z Ur – kompleks świątynny - rekonstrukcja
SUMER

Schody zikkuratu z Ur
rekonstrukcja.

Na szczycie
znajdowało się
pomieszczenie, w
którym trzymano
posąg bóstwa
SUMER
Dwie figurki kapłana w charakterystycznej
wełnianej spódniczce
SUMER – PISMO KLINOWE
Gliniana tabliczka
SUMER – PISMO
Pieczęcie cylindryczne
SUMER - RZEMIOSŁO
Zabytki z grobowca dynastii z Ur – lira królowej
SUMER - RZEMIOSŁO
Zabytki z grobowca dynastii z Ur – dwie liry :
drewniana z okuciami ze złota i zdobieniami z
lapis lazuli oraz srebrna
SUMER - RZEMIOSŁO
Zabytki z
grobowca
dynastii z Ur
– sztandar
z trzech stron
WOJNA
POKÓJ
SUMER - RZEMIOSŁO
Zabytki z grobowca z Ur:
plansza do gry i plakietka
SUMER - RZEMIOSŁO
Kielich z elektronu
Złota lampka
SUMER - RZEMIOSŁO
Kamienny kielich ofiarny i statuetka kobiety
SUMER - RZEMIOSŁO
Naszyjnik ze złotych liści
Złoty hełm
MEZOPOTAMIA - BABILONIA
Ruiny miasta Babilon – stolicy Babilonii.
Wszystkie budowle wznoszone były z cegły. Ulice
przecinały się pod kątem prostym.
Wykopaliska archeologiczne.
MEZOPOTAMIA - BABILONIA
BABILON – rekonstrukcja pałacu południowego.
Zwróć uwagę na plan przestrzenny.
MEZOPOTAMIA - BABILONIA

Po raz pierwszy
Mezopotamię zjednoczył
władca Babilonu Sargon,
w III tys. p.n.e.
MEZOPOTAMIA - BABILONIA
Hammurabi
otrzymuje prawa
od boga
Marduka
Obelisk z kodeksem Hammurabiego
najstarszy kodeks prawa z ok. 1750 r.
p.n.e. Wprowadzał zasadę talionu –
„oko za oko, ząb za ząb”
MEZOPOTAMIA - BABILONIA
„Królowa Nocy” – stella kamienna i jej
rekonstrukcja pokryta farbami.
MEZOPOTAMIA – BABILONIA
Najważniejszym miejscem była świątynia boga Marduka.
MEZOPOTAMIA - BABILONIA
Rekonstrukcja Babilonu.
Miasto położone było nad Eufratem, jedną z
dwóch wielkich rzek Mezopotamii. Rozwój
cywilizacji był możliwy dzięki budowie systemu
irygacyjnego.
MEZOPOTAMIA - BABILONIA
Brama Isztar
w Babilonie
rekonstrukcja.
Początek drogi
wotywnej do
świątyni.
MEZOPOTAMIA - BABILONIA
Brama bogini Isztar – rekonstrukcja w Babilonie.
Fragment drogi wotywnej w Muzeum Pergamon w
Berlinie, gdzie znajdują się oryginalne fragmenty bramy.
MEZOPOTAMIA - BABILONIA
Złote lwy, byki i smoki
zdobią bramę Isztar. Są
wykonane z
polichromowanej cegły.
MEZPOTAMIA - BABILONIA
Wiszące ogrody Semiramidy
 składały się z siedmiu oddzielnych tarasów, które razem tworzyły jedną
całość.
 Zewnętrzne krawędzie tarasów porośnięte były pnączami, które wiły się ku
niższym tarasom, tworząc zieloną, stromą górę z drzewami, żywopłotami,
krzewami i kwiatami.
 Były tam źródełka, wodospady i baseniki, w których pływały kaczki, skakały
żaby, latały pszczoły i motyle.
 Ogrody Semiramidy zostały cudem świata.
MEZOPOTAMIA - BABILONIA
Wiszące ogrody Semiramidy - rekonstrukcje
MEZOPOTAMIA - ASYRIA





Asyria miała trzy stolice: Aszur, Niniwę i Nimrud
czyli Kalchu.
Wszystkie miasta asyryjskie były budowane w
podobny sposób. W każdym z nich znajdowały
się cytadele, w których budowano pałace
królewskie i świątynie.
Cechą miast były olbrzymie fortyfikacje.
Pałace były zdobione kamiennymi stellami
ukazującymi życie władcy – polowania, podboje,
biesiady.
Wejścia do każdego pałacu strzegły skrzydlate
byki
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Plan miasta Dur- Szarukin, twierdzy Sargona II
oraz plan pałacu Sargona (koniec VIII w.p.n.e)
MEZOPOTAMIA - ASYRIA



Niniwa – rekonstrukcja bramy i kamiennych murów
obronnych
Niniwa była stolicą Asyrii za panowania Sanheriba na
przełomie VIII/VII w.p.n.e. Za jego panowania do miasta
wiodło 15 kamiennych bram.
W Niniwie znajdowały się wspaniałe pałace Sanheriba i
Aszurbanipala. Miasto zostało zdobyte i zniszczone w 612
r.p.n.e. przez Babilończyków.
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Asyryjczycy byli znakomitymi żołnierzami. W okresie nowoasyryjskim
podbili znaczne obszary tworząc imperium asyryjskie. Swoje
zwycięstwa uwieczniali na kamiennych reliefach.
Niniwa – pałac Sennaheriba – żołnierze gwardii królewskiej. Sennaherib
na czele swojej armii.
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Reliefy z pałacu Sanneheriba: oblężenie miasta Lachish i
więźniowie z Palestyny lub Fenicji grający na lirach.
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Niniwa – rekonstrukcja pałacu Aszurbanipala
oraz bramy wejściowej, której strzegły
skrzydlate byki.
MEZOPOTAMIA ASYRIA
Relief z pałacu Aszurbanipala w Niniwie przedstawiający
króla i królową
podczas bankietu w ogrodzie
British Museum
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Jednym z najsławniejszych cykli reliefów asyryjskich jest cykl
przedstawiających sceny z polowania na lwy, który zdobił
ściany pałacu Aszurbanipala w Niniwie – British Museum
MEZOPOTAMIA - ASYRIA


Armia Aszurbanipala
Tabliczka z biblioteki króla
Aszurbanipala – Britsh Museum
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Nimrud, inaczej Kalchu, było ostatnią stolicą Asyrii,
którą wybrał Aszurnasirpal II.
Opiekunem miasta był bóg Ninurta.
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Rekonstrukcja wnętrz pałacu Szamsziadada V
w Kalchu
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Stella z pałacu Aszurnasirpala II w Kalchu – żołnierze asyryjscy
atakujący wrogie miasto – British Museum
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Duch opiekuńczy – pałac
Aszurnasirpala w Kalchu
Terrakota z pałacu w Kalchu
– między stellami
kamiennymi ściany
zdobiono terrakotą
MEZOPOTAMIA - ASYRIA
Uskrzydlony byk stał u wejścia do pałacu Aszurnasirpala II
w Kalchu, a kamienny lew strzegł bram świątyni Isztar w
tym mieście
Prezentację opracowała Helena Tomaszewska w oparciu o
bogate zbiory z Internetu.
Żródła














www.pl.wikipedia.org
www.thebritishmuseum.ac.uk/compass
www.urnammu.republika.pl/babilonia1.htm
www.franciscobrowne.tripod.com/
www.historia.org.pl/index.php?id=babilonia
www.cab.u-szeged.hu/stats/2000january.html
sp3key.com/dx/yi9kt/index.html
jhistory.nfurman.com/maps/babilon_imp01.htm
www.wsp.krakow.pl/whk/Mezopot.html
vsebine.svarog.org/?page_id=35
www.ma.krakow.pl/x/zdjecie/1776
www.muzarp.poznan.pl/.../Irak/fot1.html
karmaszutra.freeblog.hu/archives/2005/12/
www.mkidn.gov.pl/kolekcje/material.php?strona...