Treści multimedialne kodowanie, przetwarzanie, prezentacja Odtwarzanie treści multimedialnych Andrzej Majkowski informatyka + 1 TYTUŁ: Pozycyjne systemy liczbowe AUTORZY: Ewelina Mikuła Grzegorz Zyśk 2 System dziesiętny • Jak zapisujemy liczby? • Jakich znaków używamy? Ile ich jest? • 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 3 System pozycyjny • 16 i 61 czy to ta sama liczba? • Co oznacza 2706? • Czemu 1,10,100,1000? 4 System liczbowy • System liczbowy - zbiór zasad umożliwiających przedstawienie liczb za pomocą umownych znaków (cyfr) oraz wykonywanie działań na tych liczbach. • Jak się nazywa system, którego używamy? System dziesiętny pozycyjny • System powszechnie używany to system dziesiętny. Jest to system pozycyjny tzn. wartość znaku zależy od jego pozycji w liczbie. Znaki na kolejnych pozycjach oznaczają ilość kolejnych potęg dziesiątki. • Np. zapis 2706 oznacza 2 tysiące, 7 setek, 0 dziesiątek i 6 jedności. System piątkowy • A gdybyśmy mieli tylko 5 znaków: 0,1,2,3,4? • Potęg jakiej liczby będziemy używać? • Kolejne potęgi 5 to: 1,5,25,125,… • System, w którym używamy 5 znaków to system piątkowy. Jego podstawą jest liczba 5. Zamiana liczby na system piątkowy • Jak w tym systemie zapisać 16 i 61? • 1610= 315 • 6110=2215 Przykład • Czy potrafisz zapisać 2706 w systemie 5? • Kolejne potęgi 5 to: 1,5,25,125,625, 3125,… • 270610=413115 • Sprawdzenie: 413115 =4*54+1*53+3*52+1*51+1*50= =4*625+1*125+3*25+1*5+1*1=270610 Ćwiczenie 1 • Zapisz liczby dziesiętne w podanych systemach: – 82 w piątkowym – 100 w czwórkowym – 38 w dwójkowym • Odpowiedzi: – 8210= 3125 – 10010 = 12104 – 3810 = 1001102 Ćwiczenie 2 • Zamień na liczby w systemie dziesiętnym: – 4036 – 1528 – 11000012 • Odpowiedzi: – 4036 = 14710 – 1528 =10610 – 11000012=9710 Systemy liczbowe w informatyce • Systemy liczbowe używane w informatyce: dwójkowy i szesnastkowy. • Ilu znaków potrzebujemy do zapisu liczby w systemie szesnastkowym? System szesnastkowy • Do zapisu liczby w systemie szesnastkowym używamy dziesięciu cyfr arabskich 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 i sześciu liter o wartościach odpowiednio: A=10 B=11 C=12 D=13 E=14 F=15 Ćwiczenie 3 • Zapisz w systemie szesnastkowym: 19010, 26610 • Odpowiedzi: – 19010= BE16 – 26610= 10A16 • Zapisz w systemie dziesiątkowym: 5C16 , 1C016 • Odpowiedzi: – 5C16 =9210 – 1C016 =44810 Algorytm • Algorytm – przepis postępowania prowadzący do rozwiązania konkretnego zadania. Wygodną formą zapisu algorytmu jest lista kolejnych możliwie elementarnych kroków. Algorytm Aby zamienić liczbę dziesiętną na liczbę w innym systemie, powtarzamy operację dzielenia z resztą tej liczby przez podstawę nowego systemu i zapisujemy wszystkie reszty z dzieleń, aż do otrzymania ilorazu równego 0. Liczba w systemie o nowej podstawie to zapisane kolejno reszty z dzieleń (począwszy od ostatniej). Przykład Przykład: • Liczbę 2706 w systemie dziesiętnym zamieniamy na system piątkowy. • Wykonujemy kolejne dzielenia przez 5. Wyniki dzielenia zapisujemy pod liczbą, natomiast resztę z prawej strony wyniku. Przykład 2706:5 541 reszta 108 reszta 21 reszta 4 reszta 0 reszta 270610=413115 1 1 3 1 4 Ćwiczenie 4 • Stosując podany algorytm zapisz liczbę w podanym systemie: – – – – – – 1234 system siódemkowy 205 system dwójkowy 300 system szesnastkowy 123410 =34127 20510 =110011012 30010 =12C16 Zadanie 1. Wymień 20 początkowych liczb w systemach dwójkowym i szesnastkowym. 2. Zapisz liczby dziesiętne w podanych systemach: – system dwójkowy: 77, 345, 2222; – system szesnastkowy: 111, 1616, 100000. 3. Zapisz liczby w systemie dziesiątkowym: – – – ABC16 , 101016 10000002 ,100101C2 12346 ,3045