Krzysztof Malaga PANEL III Konwergencja gospodarcza Polski Konwergencja gospodarcza. Próba syntezy « Les hommes dans une caverne, sont éclairés dans leurs dos par une brillante lumière (le « Réel ») : ils n’en « perçoivent », par leurs sens, que les reflets sur la paroi (les « phenomenes »). Tous leurs efforts consisteront à tenter de s’en approcher en rationalisant, en ayant recours à l’abstraction et à la logique. Ce faisant, on se rapproche de la connaissance « vraie » des harmonies voulues par la Puissance Divine » Le mythe de la Caverne, Platon Jean-Pierre Vernant, Mythe et Religion en Grèce ancienne, Seuil, Librairie du XX-ème siècle. Konwergencja gospodarcza. Próba syntezy Tematyka badawcza: globalizacja, integracja, transformacja gospodarcza, konwergencja i/lub dywergencja, jednorodność gospodarek, rola czynników wzrostu gospodarczego: kapitał fizyczny, kapitał ludzki, kapitał społeczny, postęp techniczny (technologiczny) w ujęciu międzynarodowym i międzyregionalnym, w kontekście teorii wzrostu i rozwoju gospodarczego, związki między konwergencją gospodarczą: realną i nominalną. Obiekt badań: gospodarka Polski. Konwergencja gospodarcza. Próba syntezy Dwa zasadnicze i umowne sposoby rozumienia konwergencji gospodarczej: konwergencja realna - obiektywnie istniejąca i/lub obserwowana, rejestrowana; konwergencja nominalna (mająca normatywny charakter lub będąca realizowanym celem). Konwergencja realna: trwałe przemiany strukturalne zachodzące w gospodarce regionu, kraju lub grupy krajów, skutkujące w dłuższym okresie, nadrabianiem dystansu wobec gospodarek najlepiej rozwiniętych lub upodobnienie się gospodarek. Konwergencja nominalna: procesy, które regulowane są za pomocą makroekonomicznych kryteriów (traktat z Maastricht i późniejsze ustalenia) dotyczących: stabilności cen, stabilności finansów publicznych, stabilności kursów wymiany walut oraz stabilności długookresowych stóp procentowych. O ile konwergencja realna jest silnie związana z (matematyczną) teorią wzrostu i rozwoju gospodarczego, o tyle konwergencja nominalna, jest silnie związana z ujęciem instytucjonalnym i politycznym, których celem jest stworzenie i sprawne funkcjonowaniu Unii Monetarnej i Gospodarczej w Unii Europejskiej. Konwergencja gospodarcza. Próba syntezy Zasadnicze nurty badań nad realną konwergencją gospodarczą Od konwergencji w ramach gospodarki pojedynczego kraju, do konwergencji w ramach gospodarek wielu krajów Od konwergencji w kategoriach stóp wzrostu dochodów do konwergencji w kategoriach dochodów Od β – konwergencji do σ – konwergencji Od β-konwergencji bezwarunkowej (absolutnej) do β-konwergencji warunkowej (względnej) Od konwergencji globalnej do konwergencji lokalnej zwanej również klubami konwergencji. Od konwergencji w kategoriach dochodów do konwergencji w kategoriach całkowitej produktywności czynników produkcji Od konwergencji w ujęciu deterministycznym do konwergencji w ujęciu stochastycznym Konwergencja gospodarcza. Próba syntezy Zasadnicze typy analizy realnej konwergencji gospodarczej Analiza przekrojowa w ujęciu niesformalizowanym Analiza przekrojowa w ujęciu sformalizowanym (odwołująca się do formalnych konstrukcji modeli wzrostu gospodarczego – na ogół neoklasycznych modeli egzogenicznego wzrostu gospodarczego) Analiza panelowa - ogólniej ekonometria przestrzenna Analiza szeregów czasowych Analiza rozkładów dochodów Konwergencja gospodarcza. Próba syntezy Konwergencja nominalna i jej kryteria Kryterium stabilności cen Kryterium stabilności finansów publicznych Kryterium stabilności kursu wymiany Kryterium stabilności długoterminowej stopy procentowej Konwergencja gospodarcza. Próba syntezy Zasadnicze postulaty w odniesieniu do badania realnej konwergencji gospodarczej: 1. Konstrukcja i wykorzystanie modeli wzrostu i rozwoju gospodarczego nowej generacji: modele endogenicznego wzrostu gospodarczego modele wzrostu gospodarczego z endogenicznym postępem technicznym (technologicznym) uwzględniające efekty dyfuzji technologii w podziale na kraje rozwinięte i rozwijające się modele wzrostu i rozwoju gospodarczego uwzględniające kapitał ludzki, kapitał społeczny, kapitał kulturowy, kapitał intelektualny, kapitał wiedzy, … modele wzrostu i rozwoju gospodarek traktowanych jako systemy niestacjonarne 2. Kwantyfikacja i tworzenie baz danych o kapitale ludzkim, kapitale społecznym, kapitale kulturowym, kapitale intelektualnym, kapitale wiedzy, … , dostosowanych do modelowych konstrukcji teoretycznych ` Konwergencja gospodarcza. Próba syntezy Zasadnicze postulaty w odniesieniu do badania realnej i nominalnej konwergencji gospodarczej - równocześnie Określenie teoretycznych związków pomiędzy konwergencją realną (w kategoriach dochodów, bezrobocia, inflacji, kursów wymiany i bilansu płatniczego), a konwergencją nominalną Podjęcie próby teoretycznego, a nie instytucjonalnego określania zasad ustalania oraz wartości referencyjnych kryteriów konwergencji nominalnej Dyskusja nad takimi wartościami referencyjnymi kryteriów konwergencji nominalnej, które uwzględniałyby specyfikę poziomu rozwoju krajów członkowskich Unii Europejskiej Kontynuacja makroekonomicznych analiz, prowadzonych z wykorzystaniem teorii wzrostu i rozwoju gospodarczego, określających wpływ spełnienia kryteriów konwergencji nominalnej, na konwergencję realną w poszczególnych krajach w okresie przedakcesyjnym do Unii Monetarnej Wykorzystanie modeli wzrostu i rozwoju gospodarczego do formułowania racjonalnych scenariuszy wzrostu i rozwoju gospodarczego krajów będących członkami Unii Monetarnej w warunkach gospodarki globalnej