zal._nr_1_do_proj._uchwaly_sejmiku_
advertisement
Załącznik nr 1 do uchwały nr ……../17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia ………… 2017 r. I. Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy miasto Płock – dotyczy roku 2010 1. Dane ogólne województwo mazowieckie strefa miasto Płock mapa strefy miasto Płock Rysunek 1 Mapa strefy miasto Płock 2. Opis lokalizacji punktów pomiarowych Tabela 1 Stanowiska pomiaru pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Płock Lp. Stanowisko Kod krajowy stacji Współrzędne geograficzne 1. Płock, ul. Reja MzPlockReja 19°42’28” E, 52°33’03” N Rysunek 2 Mapa lokalizacji punktu pomiarowego pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 3. Opis strefy objętej programem ochrony powietrza 3.1. Określenie obszarów przekroczeń poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu oraz ich charakteru Obszary przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny Obszar przekroczeń Mz10mPlPM10d01 zlokalizowany jest w centralnej części Płocka, swoim zasięgiem obejmuje południową część osiedla Kochanowskiego, centralną i zachodnią część osiedla Dworcowa, centralną i wschodnią część osiedla Stare Miasto, osiedle Kolegialna oraz północno–zachodnią część osiedla Wyszogrodzka. Obszar zajmuje powierzchnię 318 ha i zamieszkały jest przez około 30 000 osób. Jest to obszar o charakterze miejskim. Maksymalne stężenia średnie dobowe pyłu zawieszonego PM10 wynoszą 61,3 µg/m3, liczba przekroczeń poziomu dopuszczalnego osiąga 51. Maksymalne stężenia średnie dla roku wynosi 32,2 µg/m3. Skala przestrzenna położenia źródeł emisji poddanych działaniom naprawczym wynosi 1,3 km. Łączna suma emisji pyłu zawieszonego PM10 ze wszystkich typów źródeł wynosi 165,7 Mg. 2 Rysunek 3 Obszar przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny na terenie strefy miasto Płock w 2010 r. Obszary przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy Wyniki z modelowania nie wskazały obszarów przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 na terenie strefy miasto Płock. 3.2. Dane topograficzne strefy i dane o czynnikach klimatycznych mające wpływ na poziom substancji w powietrzu i wyniki uzyskiwane z modeli wykorzystywanych przy prognozowaniu poziomów substancji w powietrzu. Płock położony jest w północno–zachodniej części województwa mazowieckiego, nad Wisłą. Obszar miasta należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego i makroregionów wraz z mezoregionami: Pojezierza Chełmińsko– Dobrzyńskiego oraz Pradoliny Toruńsko–Eberswaldzkiej. W granicach Pradoliny Toruńsko– Eberswaldzkiej leży mezoregion Kotlina Płocka, natomiast w granicach Pojezierza Chełmińsko–Dobrzyńskiego mezoregion Pojezierza Dobrzyńskiego. Miasto Płock położone jest między tymi dwoma mezoregionami. Płock rozcięty jest doliną Wisły, której prawy brzeg posiada wysoką i stromą skarpę – na niej położona jest główna część miasta. Teren wznosi się lekko w kierunku północnym, a najwyżej położony punkt o wysokości 112,7 m n.p.m. (nad poziomem morza) znajduje się na osiedlu Trzepowo. Ta część miasta leży na falistej wysoczyźnie lodowcowej, urozmaiconej różnymi formami morfologicznymi: ozami, kemami, zagłębieniami bezodpływowymi i osuwiskami. Lewobrzeżna część miasta leży na tarasach: zalewowym i nadzalewowym Wisły, o generalnie płaskiej powierzchni, urozmaiconej polami piasków przewianych i wydmami. Tereny te położone są znacznie niżej od części prawobrzeżnej, najniższe rzędne terenu na ok. 57 m n.p.m. Lewobrzeżny Płock to osiedla Radziwie, Góry, Ciechomice i Pradolina Wisły. 3 Wisła przez obszar Płocka płynie w kierunku zbliżonym do równoleżnikowego i dzieli miasto na dwie części: północną i południową. Do Płocka ma charakter rzeki zbliżonej do naturalnej: występują liczne kępy i piaszczyste łachy, poniżej miasta natomiast wody Wisły spiętrzone są zaporą we Włocławku, tworząc zalew, którego cofka przy wysokim stanie wód dochodzi do mostu im. Legionów Marszałka Józefa Piłsudskiego w Płocku. Północna część miasta leży w zlewni trzech małych rzek, prawych dopływów Wisły – Brzeźnicy, Rosicy i Słupianki. Południowa część miasta należy do zlewni Przyrzecza Wisły, w skład której wchodzą krótkie cieki i urządzenia wodne (kanały) uchodzące bezpośrednio do Wisły. Na diagramie poniżej przedstawiono podział użytkowania gruntów w Płocku. Największy udział mają tereny użytkowane rolniczo – głównie grunty orne oraz tereny zabudowane. Rysunek 4 Podział użytkowania gruntów w Płocku Pod względem zagospodarowania przestrzennego w Płocku występuje układ strefowy. Układ przestrzenny miasta założony został na prawobrzeżnej, wysokiej skarpie rzeki Wisły i w początkowej fazie kształtował się w formie koncentrycznej wokół istniejącego zainwestowania historycznego. Na prawym dolnym tarasie dominują tereny zielone, z których większość jest nieurządzona, a duża część znajduje się w stanie naturalnym. Na górnym tarasie dominuje zabudowa mieszkaniowo–usługowa, która rozciąga się około 2 km od skarpy Wisły. Strefa ta obejmuje zwarty układ miejski (Śródmieście i otaczające je osiedla mieszkaniowe) oraz osiedla „satelitarne” i peryferyjne (Podolszyce, Imielnica, Borowiczki, Winiary i Trzepowo). Osiedla zgodnie z Miejskim Zeszytem Statystycznym Nr 19 za 2011 r. liczą sobie od 484–11820 mieszkańców. Za strefą mieszkaniowo–usługową znajduje się strefa przemysłowo–techniczna i tereny rolne. Układ ten w wyniku lokalizacji Zakładu Produkcyjnego PKN ORLEN S.A. zaczął przekształcać się w układ pasmowy wzdłuż głównego szlaku drogowego w kierunku Warszawy. Zagospodarowanie lewobrzeżnej części Płocka związane jest z Wisłą (stocznia i port), a na pozostałych terenach dominuje funkcja mieszkalna (budownictwo głównie jednorodzinne) i rolnicza. Centralna część Płocka posiada zabudowę wielorodzinną, w tym kamieniczną. Osiedla peryferyjne posiadają głównie zabudowę jednorodzinną o charakterze podmiejskim lub wiejskim, jednak dwa duże osiedla: Podolszyce Północ i Południe to zabudowa wielorodzinna. Struktura użytkowania terenu Na strukturę zieleni Płocka składają się: parki, zieleńce i place, zieleń osiedlowa, 4 ogródki działkowe, cmentarze, Miejski Ogród Zoologiczny lasy ochronne. Na terenie miasta istnieje kilka terenów zieleni, które traktowane są jako parki, mimo że nie posiadają wymaganej powierzchni dla tego typu obiektów. Są to obszary położone na Skarpie Płockiej o łącznej powierzchni 33,40 ha: Park Broniewskiego, Park Tumy, Park Żupy Solne, Park Zduny, Park Mariawicki I Park Północny. Powierzchnia zieleńców i placów na terenie Płocka wynosi 12,96 ha. Do takich zieleńców w Płocku zaliczyć można Pasaż Roguckiego, Aleję Spacerową i Pasaż Vuka Karadzica. Place na terenie Płocka występują głównie na terenie Starego Miasta. Są one zagospodarowane, a kompozycje zieleni dostosowane do ukształtowania architektonicznego wielkości i przeznaczenia placu. Na wielu placach usytuowane są pomniki, elementy małej architektury, kwietniki oraz miejsca wypoczynkowe. Zieleń osiedlową stanowią tereny zielone w obrębie poszczególnych osiedli mieszkaniowych będących własnością komunalną, wspólnot mieszkaniowych oraz spółdzielni mieszkaniowych. Powierzchnia zieleni osiedlowej w Płocku wynosi 120,24 ha. Z uwagi na dynamiczny rozwój miasta w okresie ostatnich kilkudziesięciu lat, zieleń osiedlowa jest również młoda. Ogródki działkowe pełnią ważną funkcję rekreacyjną ze względu na niewielką powierzchnię terenów zielonych w mieście. Zajmują łączną powierzchnię 252,34 ha. Do zieleni miejskiej zaliczana jest również ta, która występuje w obrębie cmentarzy. Cmentarze zajmują 37 ha ogólnej powierzchni miasta. Są to – położone w centralnej części miasta – cmentarze: katolicki stary i nowy, ewangelicko–augsburski, żydowski, prawosławny i garnizonowy, we wschodniej części Płocka – cmentarze katolickie (na osiedlach Imielnica i Podolszyce Południe i w południowej części miasta – cmentarz parafialny w Radziwiu i Ciechomicach. Miejski Ogród Zoologiczny rozciąga się na obszarze 10,2 ha. Lasy zajmują powierzchnię 392,5 ha. Lasy położone w obrębie granic miasta, z mocy prawa są lasami ochronnymi. Lesistość Płocka jest niska i wynosi 4,45% ogólnej powierzchni miasta. Warunki klimatyczne Położenie Płocka na Niżu Polskim, w sąsiedztwie doliny Wisły, decyduje o jego warunkach klimatycznych. Średnia roczna temperatura powietrza w Płocku wynosi około 8ºC, natomiast przeciętna temperatura stycznia –2ºC, a lipca +17.5ºC. Lokalnie na wahania temperatury ma wpływ spiętrzenie włocławskie oraz dolina Wisły. Liczba dni z pokrywą śnieżną w Płocku wynosi około 60 dni. Zima trwa około 8995 dni, natomiast lato 8689 dni. Klimat lokalny miasta charakteryzuje się najniższą w Polsce sumą opadów około 500 mm rocznie. Najobfitsze opady notowane są w lipcu, najmniej opadów występuje od stycznia do kwietnia i w październiku. Występuje przewaga wiatrów z kierunku zachodniego, latem wzrasta udział wiatrów północnozachodnich, zimą południowo–zachodnich. W przejściowych porach roku pojawiają się wiatry z kierunku wschodniego, a jesienią z południowozachodniego. Okres wegetacyjny na tym obszarze trwa średnio 210220 dni. Na obszarze miasta występują stany inwersyjne temperatury powietrza na poziomie poniżej 200 m n.p.t. (nad poziomem terenu). To niekorzystne zjawisko utrudnia rozprzestrzenianie 5 się zanieczyszczeń powietrza z niskich źródeł, zwłaszcza komunalnych. Dla wszystkich emitorów wprowadzających zanieczyszczenia powyżej warstwy inwersyjnej jest to korzystna sytuacja, gdyż warstwa hamująca nie pozwala na opadanie zanieczyszczeń w pobliżu emitorów. Daje się to szczególnie zauważyć w rejonie Płocka, w postaci ścielących się na wielokilometrowych dystansach smug zanieczyszczeń z wysokich emitorów Zakładu Produkcyjnego w Płocku PKN ORLEN S.A. Jednocześnie w warstwie przyziemnej występuje ograniczona dyfuzja pionowa powodująca hamowanie procesów unoszenia mas powietrza, ich mieszanie i przewietrzanie terenu. Zjawisku temu towarzyszy zwykle wzmożenie uciążliwości emitowanych zanieczyszczeń w przyziemnej warstwie atmosfery. Gminy sąsiadujące z Płockiem są stale narażone na tego rodzaju procesy. Prędkość i kierunek wiatru Na terenie miasta Płocka zakres zmienności prędkości wiatru w 2010 roku kształtował się w przedziale od 4,5 m/s do 4,6 m/s. Najniższe wartości prędkości wiatru wystąpiły w południowo–zachodnim rejonie miasta, a najwyższe w części północno–wschodniej. Udział cisz atmosferycznych, czyli sytuacji z wiatrem o prędkości poniżej 1,5 m/s, wahał się w granicach od 6,2% w północno–wschodnim rejonie miasta do 7% w jej części południowej. Najwyższe średnie miesięczne wartości prędkości wiatru występowały w miesiącach zimowych – styczeń oraz okres od października do grudnia – powyżej 5,0 m/s. Miesiącem o najniższej średniej wartości prędkości wiatru był lipiec – 3,5 m/s. Rozkład kierunków wiatru wskazuje na dominację wiatrów z sektora południowo– wschodniego (z kierunku ESE 10% przypadków w roku) oraz z sektora zachodniego (z kierunku W 9,7% przypadków w roku). W Płocku dominują wiatry bardzo słabe i słabe (łącznie ok. 67% w roku) oraz umiarkowane (ok. 35% w roku). Rysunek 5 Przestrzenny rozkład średnich rocznych wartości prędkości wiatru wyznaczonych przez model WRF/CALMET w strefie miasto Płock w 2010 roku 6 Rysunek 6 Przestrzenny rozkład częstości występowania cisz atmosferycznych (v<1,5[m/s]) wyznaczonych przez model WRF/CALMET dla strefy miasto Płock w 2010 roku Rysunek 7 Średnia miesięczna wartość prędkości wiatru wyznaczona przez model WRF/CALMET dla strefy miasto Płock w 2010 roku Rysunek 8 Rozkład kierunków i prędkości wiatru wyznaczony przez model WRF/CALMET w strefie miasto Płock w 2010 roku 7 Temperatura powietrza Rok 2010 pod względem termicznym uznawany jest za normalny, przy czym styczeń był bardzo chłodny, a grudzień anomalnie chłodny. Średnia roczna wartość temperatury powietrza na terenie strefy miasto Płock wyniosła 8,8ºC; w styczniu, lutym i grudniu średnie wartości temperatury były ujemne (w styczniu –6,7°C); najcieplejszymi miesiącami natomiast były lipiec (22,5ºC) i sierpień (20,8ºC). Rysunek 9 Przestrzenny rozkład średnich rocznych wartości temperatury powietrza wyznaczonych przez WRF/CALMET dla strefy miasto Płock w 2010 roku Rysunek 10 Przebieg średniej miesięcznej wartości temperatury powietrza wyznaczonej przez model WRF/CALMET w strefie miasto Płock w 2010 roku Opad atmosferyczny Rok 2010, pod względem wielkości opadów, został uznany za skrajnie wilgotny. Roczna suma opadu wyniosła 697 mm, najwyższe sumy opadu zanotowano maju (117 mm) oraz w listopadzie (173 mm). Najniższe opady natomiast wystąpiły w październiku (8 mm). Przestrzenny rozkład rocznych sum opadu wskazuje na równoleżnikowy układ izohiet. Wartości sum opadu wzrastają w kierunku północnym, kształtując się w zakresie od 660 mm do 760 mm. 8 Rysunek 11 Przestrzenny rozkład rocznych sum opadu atmosferycznego wyznaczonego przez model WRF/CALMET dla strefie miasto Płock w 2010 roku Rysunek 12 Miesięczne sumy opadu atmosferycznego wyznaczonego przez modele WRF/CALMET w strefie miasto Płock w 2010 roku Wilgotność względna powietrza Średnia roczna wartość wilgotności względnej powietrza na terenie Płocka w 2010 roku wyniosła 70,5%. Najwyższe średnie miesięczne wartości tego parametru wystąpiły w styczniu, lutym, listopadzie i grudniu (od 82 do 86%), najniższe w czerwcu i lipcu (58 i 59%). Przestrzenny rozkład wilgotności względnej powietrza wskazuje, że na terenie miasta wartość tego parametru kształtuje się na poziomie około 70–71%. 9 Rysunek 13 Przestrzenny rozkład średniej rocznej wartości wilgotności względnej powietrza wyznaczonej przez model WRF/CALMET dla strefy miasto Płock w 2010 roku Rysunek 14 Średnia miesięczna wartość wilgotności względnej powietrza wyznaczona przez model WRF/CALMET w strefie miasto Płock w 2010 roku Klasy równowagi atmosfery Bardzo istotnym parametrem dla rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń jest klasa równowagi atmosfery Pasquilla, która opisuje pionowe ruchy powietrza związane z gradientem temperatury i prędkością wiatru, a które z kolei decydują o ruchu zanieczyszczonego powietrza w smudze. W zależności od różnicy temperatur powietrza wznoszącego się i powietrza otaczającego wyróżnia się w atmosferze trzy podstawowe stany równowagi: chwiejną, obojętną i stałą. Pomiędzy nimi wyróżnia się stany pośrednie. W ochronie środowiska powszechnie przyjęty jest podział na 6 klas równowagi atmosfery: 1 – ekstremalnie niestabilne warunki (równowaga bardzo chwiejna) 2 – umiarkowanie niestabilne warunki (równowaga chwiejna) 3 – nieznacznie niestabilne warunki (równowaga nieznacznie chwiejna) 4 – neutralne warunki (równowaga obojętna) 5 – nieznacznie stabilne warunki (równowaga stała) 6 – umiarkowanie stabilne warunki (równowaga bardzo stała), 10 z których niezbyt korzystne dla rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń są – 1 i 2, ze względu na to, iż smuga spalin na skutek intensywnych ruchów powietrza to wznosi się to opada, a bardzo niekorzystne są 5 i 6, przy których występują warunki inwersyjne i zanieczyszczenia utrzymują się na niskich wysokościach (nie mają warunków do rozproszenia). Najczęściej w ciągu roku (prawie 48% przypadków) w strefie miasto Płock występowała klasa równowagi atmosfery 4, która reprezentuje neutralne warunki. Bardzo rzadko (jedynie 0,2% przypadków) występowała klasa 1, określana jako ekstremalnie niestabilna. W miesiącach zimowych wyraźnie dominuje klasa równowagi atmosfery 4. Natomiast w miesiącach letnich zwiększa się udział klas niekorzystnych, zwłaszcza 2 i 3, oznaczające warunki równowagi chwiejnej. Rysunek 15 Częstość występowania klas równowagi atmosfery Pasquilla wyznaczona przez model WRF/CALMET w strefie miasto Płock w 2010 roku Rysunek 16 Udział klas równowagi atmosfery Pasquilla wyznaczonych przez model WRF/CALMET w strefie miasto Płock w 2010 roku 3.3. Powierzchnia strefy mazowieckiej i liczba osób zamieszkujących strefę Powierzchnia Płocka wynosi 88 km2, miasto zamieszkiwane jest przez 126 tys. osób. 3.4. Informacje dotyczące form ochrony przyrody znajdujących się na obszarze strefy miasto Płock, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.). Część strefy miasto Płock objęta jest obszarami Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 są to: obszar specjalnej ochrony ptaków – Dolina Środkowej Wisły – PLB 140004 – oraz obszar mający znaczenie dla Wspólnoty – Kampinoska Dolina Wisły – PLH 140029 11 (północna granica obu obszarów pokrywa się z linią mostu im. Legionów Marszałka Józefa Piłsudskiego) Obszar Dolina Środkowej Wisły Obszar Dolina Środkowej Wisły zajmuje w Płocku o powierzchnię 577,3 ha. Jest to ostoja ptasia o randze europejskiej. Obejmuje długi odcinek Wisły między Dęblinem a Płockiem, zachowujący naturalny charakter rzeki roztokowej, z licznymi wyspami, od łach piaszczystych po dobrze uformowane wyspy porośnięte roślinnością zielną. Największe wyspy pokryte są zaroślami wierzbowymi i topolowymi. Brzegi rzeki wraz z terasą zalewową zajmują intensywnie eksploatowane zarośla wikliny, łąki i pastwiska, na których wypasane są duże stada bydła. Pozostały tu fragmenty dawnych lasów łęgowych. Występują co najmniej 22 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Jest to bardzo ważna ostoja ptaków wodno–błotnych (gniazduje 40–50 gatunków). Obszar Natura 2000 Kampinoska Dolina Wisły Obszar Natura 2000 Kampinoska Dolina Wisły obejmuje odcinek doliny Wisły pomiędzy Warszawą a Płockiem. Pod względem fizjograficznym położony jest w obrębie Kotliny Warszawskiej (318.73) i częściowo w Kotlinie Płockiej (315.36). Wisła na tym odcinku płynie swoim naturalnym korytem o charakterze roztokowym z licznymi łachami i namuliskami. Koryto kształtowane jest dynamicznymi procesami erozyjno–akumulacyjnymi, warunkującymi powstawanie naturalnych fitocenoz leśnych i nieleśnych w swoistym układzie przestrzennym. W dolinie zachowały się liczne starorzecza tworzące charakterystyczna ciągi otoczone mozaiką zarośli wierzbowych, lasów łęgowych oraz ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk. Północna krawędź doliny jest wyraźnie zarysowana i osiąga wysokość względną dochodzącą do ok. 35 m. Od strony południowej rozciąga się szeroki taras zalewowy. Płock znajduje się w otulinie Gostynińsko–Włocławskiego Parku Krajobrazowego. Na terenie miasta zostały utworzone dwa zespoły przyrodniczo–krajobrazowe: jaru rzeki Brzeźnicy (80 ha) i jaru rzeki Rosicy (40 ha) w celu ochrony cennego krajobrazu naturalnego – zachowania jego walorów estetycznych, rekreacyjnych i funkcji korytarzy ekologicznych. Na terenie Płocka zarejestrowanych jest 9 pomników przyrody: 4 dęby szypułkoweo obwodach 260–500 cm, grupa 2 drzew rzadkich drzew, 3 pojedyncze rzadkie drzewa i głaz skalny. W spisie zabytków ujęte są dwa parki podworskie: park dworski o powierzchni 3,4 ha w Płocku–Borowiczkach, przy pl. Witosa 1. (Zespół Cukrowni Borowiaczki), utworzony w latach 1908–1913, zespół dworsko–parkowy w Płocku–Ciechomicach. Nie jest ujęty w spisie zabytków park miejski podominikański, o powierzchni 0,6 ha ze szczątkowym drzewostanem, utworzony w 1820 roku, położony w Płocku przy ul. Kościuszki. 12 II. Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy miasto Płock – dotyczy roku 2015 1. Dane ogólne województwo mazowieckie strefa miasto Płock mapa strefy miasto Płock Rysunek 17 Lokalizacja strefy miasto Płock 13 2. Opis lokalizacji punktów pomiarowych Tabela 2 Stanowiska pomiaru pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Płock Lp. Stacja Kod krajowy stacji Współrzędne geograficzne 1. 2. Płock, ul. Królowej Jadwigi 4 Płock, ul. Mikołaja Reja 28 MzPlocKroJad MzPlocMiReja 19°41'19" E, 52°33'22,39" N 19°42'19" E, 52°33'3,384" N Rysunek 18 Lokalizacja punktów pomiarowych pyłu zawieszonego PM10 na terenie strefy miasto Płock 14 Tabela 3 Stanowiska pomiaru pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Płock Lp. 1. 2. Stacja Płock, ul. Królowej Jadwigi 4 Płock, ul. Mikołaja Reja 28 Kod krajowy stacji MzPlocKroJad MzPlocMiReja Współrzędne geograficzne 19°41'19" E, 52°33'22,39" N 19°42'19" E, 52°33'3,384" N Rysunek 19 Mapa lokalizacji punktów pomiarowych pyłu zawieszonego PM2,5 na terenie strefy miasto Płock 15 3. Opis strefy objętej programem ochrony powietrza 3.1. Określenie obszarów przekroczeń poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu oraz ich charakteru Stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania rok kalendarzowy Na terenie strefy miasto Płock w 2015 r. nie występowały obszary przekroczeń stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania rok kalendarzowy. Stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania 24 – godziny Na obszarze strefy miasto Płock w zakresie przekroczeń dopuszczalnej wartości stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania 24 – godziny, obszar przekroczeń zajmuje łącznie powierzchnię 88 km2 i zamieszkały jest przez 121 731 mieszkańców. Łączna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 pochodząca ze źródeł znajdujących się na obszarze przekroczeń wynosi 813,36 Mg. 16 Tabela 4 Obszary przekroczeń stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania 24 – godziny w 2015 roku w strefie miasto Płock Kod sytuacji przekrocz enia Mz15PloP M10d01 1 Lokalizacja obszaru przekroczeń Miasto Płock Szacunk o-wy obszar [km2], na którym został przekroczony poziom dopuszc za-lny w 2015 r. 88 Charakter obszaru przekroczeń poziomów dopuszczalnych (miejski, przemysłowy, rolniczy) miejski Szacunkowa średnia liczba osób obecna na obszarze, na którym był przekroczony poziom dopuszcza -lny w 2015 r. 121 731 Szacunkowa średnia liczba wrażliwyc h grup ludności na obszarze, na którym został przekroczony poziom dopuszcz alny w 2015 r. 37 493 Szacowan a wielkość obszarów Infrastruekosyktura stemów związana Przyczyna (obszarów z wystąpienia zielonych) wrażliwym przekroczeń narażonyc i grupami h na ludności1 przekroczenia [m2] 192 4616600 Częstość przekroczeń dla stężeń 24– godzinnyc h pyłu zawieszonego PM10 [dni] oddziaływanie emisji związanych z 108 indywidualnym ogrzewaniem budynków Liczba ośrodków (instytucji), w których przebywają osoby wrażliwe, takich jak przedszkola, szkoły, opieka zdrowotna, szpitale, żłobki 17 36 max. Stężenie dobowe pyłu zawieszonego PM10 [µg/m³] Wartość maksymalna stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 [µg/m3] Emisja pyłu zawieszonego PM10 w obszarze przekroczeń [Mg/rok] 69,14 36,97 813,36 Rysunek 20 Obszary przekroczeń stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania 24 –godziny w 2015 roku w strefie miasto Płock 18 Stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania rok kalendarzowy Na obszarze strefy miasto Płock w zakresie przekroczeń dopuszczalnej wartości stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania rok kalendarzowy obszar przekroczeń zajmuje łącznie 88 km2 i zamieszkały jest przez 121 731 mieszkańców. Łączna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 pochodząca ze źródeł znajdujących się na obszarze przekroczeń wynosi 526,61 Mg. 19 Tabela 5 Obszary przekroczeń stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania rok kalendarzowy w 2015 roku w strefie miasto Płock Kod sytuacji przekroczenia Mz15PloPM 2,5a01 2 Lokalizacja obszaru przekroczeń Szacunkowa średnia Szacunkowy Charakter liczba osób obszar obszaru obecna 2 [km ], przekroczeń na na którym poziomów obszarze, został dopuszcza- na którym przekroczonych był ny poziom (miejski, przekroczodopuszczaprzemysłony poziom lny wy, rolniczy) dopuszczaw 2015 r. lny w 2015 r. Miasto Płock 88 miejski 121 731 Szacunkowa średnia liczba wrażliwych grup ludności na obszarze, na którym został przekroczony poziom dopuszczaln y w 2015 r. 37 493 Szacowana wielkość obszarów Infrastruekosyktura stemów związana (obszarów z wrażliwymi zielonych) grupami narażonych ludności2 na przekroczenia [m2] Przyczyna wystąpienia przekroczeń 192 oddziaływanie emisji związanych z indywidu27,1 alnym ogrzewaniem budynków 4616600 Liczba ośrodków (instytucji), w których przebywają osoby wrażliwe, takich jak przedszkola, szkoły, opieka zdrowotna, szpitale, żłobki 20 Maksymal ne stężenie średnioroczne pyłu zawieszon ego PM2,5 [µg/m³] Emisja pyłu zawieszone go PM2,5 w obszarze przekroczeń [Mg/rok] 526,61 Rysunek 21 Obszary przekroczeń stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania rok kalendarzowy w 2015 roku w strefie miasto Płock 21 3.2. Dane topograficzne strefy i dane o czynnikach klimatycznych mające wpływ na poziom substancji w powietrzu i wyniki uzyskiwane z modeli wykorzystywanych przy prognozowaniu poziomów substancji w powietrzu. Miasto Płock położone jest w centralnej Polsce, w zachodniej części województwa mazowieckiego, nad Wisłą, na Pojezierzu Dobrzyńskim i w Kotlinie Płockiej. Miasto Płock obejmuje powierzchnię 88 km2, zamieszkiwane jest przez blisko 122 tys. osób. Płock posiada status miasta na prawach powiatu. Obszar miasta należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego i makroregionów: Pojezierza Chełmińsko–Dobrzyńskiego oraz Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. W granicach Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej leży mezoregion Kotlina Płocka, natomiast w granicach Pojezierza Chełmińsko–Dobrzyńskiego – mezoregion Pojezierza Dobrzyńskiego. Miasto Płock znajduje się na pograniczu tych dwóch mezoregionów. Pojezierze Dobrzyńskie i Kotlina Płocka stanowią południowo–wschodni kraniec podprowincji Pojezierzy Południowobałtyckich, graniczącej z Nizinami Środkowopolskimi. Obszar Nizin Środkowopolskich związany jest ze zlodowaceniem środkowopolskim i zajmuje przeważającą część Mazowsza Płockiego i charakteryzuje się łagodną rzeźbą. Jest to przeważnie lekko falista równina, natomiast północna część miasta należąca do Pojezierzy Południowobałtyckich ma typowo młodoglacjalny krajobraz, obok równin morenowych występują tu wały ozów, pagórki kemowe, oraz różne kształty wydm wykształconych na polach sandrowych. W Kotlinie Płockiej występuje system tarasów erozyjno-akumulacyjnych rzeki Wisły nadbudowanych formami akumulacji eolicznej. Miasto dzieli na dwie części dolina Wisły. Obszar miasta Płock podzielony jest na 9 stref funkcjonalno-przestrzennych, oznaczonych literami od A do I. Podział ten wynika z ograniczeń topograficznych: podział miasta na część prawo i lewobrzeżną, układ mniejszych cieków wodnych, strefy zagrożenia powodziowego oraz uwarunkowania wysokościowe. Wśród stref miasta można wymienić: Strefa A: szerokie Śródmieście – obszar koncentracji usług miastotwórczych o zabudowie wielorodzinnej; Strefa B: Wyszogrodzka – strefa zabudowy mieszkaniowej zlokalizowana pomiędzy centrum miasta a węzłem usługowym Podolszyce; Strefa C: Podolszyce – obszar koncentracji usług miastotwórczych o charakterze zabudowy wielorodzinnej; Strefa D: Borowiczki, Imielnica, Parcele – obszar zabudowy mieszkaniowej o charakterze podmiejskim, zabudowie jednorodzinnej; Strefa E: Winiary – obszar po zachodniej stronie Śródmieścia, obejmujący rezerwy terenu pod zabudowę mieszkaniową; Strefa F: Kostrogaj, Trzepowo – obszar o dominującej funkcji przemysłowej i usługowej, obejmujący m.in. obszar Polskiego Koncernu Naftowego Orlen SA, obszar dawnej dzielnicy przemysłowej Kostrogaj, lotnisko i tereny o różnym przeznaczeniu będące potencjalną rezerwą rozwojową; Strefa G: Radziwie – obszar mieszkaniowo – usługowy w lewobrzeżnej części miasta; Strefa H: Pradolina Wisły – tereny rozwoju funkcji rekreacyjnych, sportowych, ogrodów działkowych w granicach obszaru wysokiego ryzyka wystąpienia powodzi. Obszar objęty jest w dużej części formami ochrony przyrody; Strefa I: Góry, Ciechomice – obszar zabudowy mieszkaniowej o charakterze podmiejskim. Klimat województwa mazowieckiego (w tym miasta Płocka) należy do strefy przejściowej między klimatem suchym kontynentalnym a wilgotnym oceanicznym. We wschodniej części województwa coraz mocniej zaznacza się wpływ klimatu kontynentalnego, co ma bezpośrednie przełożenie na niższe temperatury w zimie, większe roczne amplitudy 22 temperatur oraz krótszy okres wegetacyjny. Cechą charakterystyczną klimatu województwa jest zmienność i różnorodność typów pogody, zdeterminowanych napływem różnych mas powietrza. Istotne znaczenie ma cyrkulacja powietrza oraz temperatura opisywana przez jej charakterystyki. Klimat jest znacznie zróżnicowany przestrzennie, na co mają wpływ między innymi: ukształtowanie terenu, pokrycie terenu, stopień zurbanizowania. Kierunek wiatru i jego prędkość ma decydujący wpływ na sposób dyspersji zanieczyszczeń. Prędkość wiatru wpływa na czas pozostawania zanieczyszczeń w pobliżu źródeł emisji, czas transportu zanieczyszczeń z innych obszarów emisyjnych i wielkość emisji wtórnej, niezorganizowanej. Obok wiatru temperatura jest najważniejszym czynnikiem pogodowym wpływającym na zanieczyszczenie powietrza. Warunki pogodowe, w których jakość powietrza ulega pogorszeniu to: niskie temperatury, a zwłaszcza spadek temperatury poniżej 0oC, z czym związana jest większa emisja na skutek wzmożonego zapotrzebowania na ciepło, głównie z indywidualnych systemów grzewczych; tworzenie się układów wyżowych o słabym gradiencie ciśnienia, z którymi związane są okresy bezwietrzne lub o małych prędkościach wiatru (brak przewietrzania terenów o gęstej zabudowie); dni z mgłą, związane często z przyziemną inwersją temperatury, hamującą dyspersję zanieczyszczeń (występujące najczęściej w okresie jesienno-zimowym); okresy następujących po sobie kilku, a nawet kilkunastu dni bez opadów (brak wymywania zanieczyszczeń z powietrza, co wzmaga wtórną emisję zanieczyszczeń). W 2015 roku średnia roczna temperatura powietrza na stacji w Płocku wynosiła +9,3oC. Średnia temperatura półrocza zimowego wynosiła +3,4oC, natomiast średnia temperatura półrocza letniego +15,0oC. Najchłodniejszym miesiącem w badanym okresie był luty, ze średnią temperaturą –0,5oC, przy czym ujemne średnie wartości analizowanego wskaźnika odnotowano jedynie we wskazanym miesiącu. Najwyższe średnie miesięczne wartości temperatury wystąpiły w sierpniu, osiągając +21,2oC. Układ wiatru w mieście jest zbliżony do panującego na Niżu Polskim. Przeważa wiatr z sektora zachodniego. Jak wynika z rocznej oceny jakości powietrza w województwie mazowieckim dominujące (przeszło 41,8% przypadków) średnie prędkości wiatru w 2015 roku wahały się w Płocku przedziale od 3,1 do 5,1 m/s,. Bardzo ważnym i niekorzystnym zjawiskiem z punktu widzenia jakości powietrza są tzw. cisze, czyli utrzymujące się prędkość wiatru poniżej wartości 1,5 m/s. W 2015 roku zjawisko to w Płocku występowało z częstotliwością 7,8% przypadków co oznacza około 28 dni cisz w ciągu roku. Analiza miesięcznych opadów wykazuje dość zróżnicowany przebieg tego parametru w ciągu roku. Roczna suma opadów w mieście wynosiła 481 mm. Najniższe wartości analizowanego wskaźnika odnotowano w sierpniu (10 mm) oraz w lutym (15 mm), najwyższe natomiast w lipcu (69 mm) oraz styczniu (63 mm) Obszarem, gdzie pojawiają się poważniejsze, lokalne zmiany cyrkulacji w Płocku jest Pradolina Wisły, strefa krawędziowa wysoczyzny oraz doliny mniejszych rzek (Brzeźnicy, Rosicy). Panują tu nieco odmienne warunki klimatyczne. Nocą w dolinach gromadzi się oziębione powietrze, wskutek wypromieniowania ciepła i grawitacyjnego spływu chłodnych jego mas. W wyniku tego procesu temperatury spadają i różnice między temperaturami notowanymi w dnach dolin, a temperaturami na sąsiadujących z nimi terenach mogą dochodzić do kilku stopni. W wyniku ochładzania dolnych warstw i spływu chłodnego powietrza w dolinie następuje niekiedy odwrócenie normalnej stratyfikacji termicznej (tworzy się tzw. inwersja temperatur). Najogólniej rzecz biorąc duże powierzchnie wodne (Wisła) przyczyniają się do obniżania temperatur otoczenia w miesiącach letnich i wiosennych oraz wzrostu w okresie jesieni. W miesiącach zimowych tego rodzaju oddziaływanie jest minimalne. Tak więc doliny rzek charakteryzują się niekorzystnymi warunkami termicznymi i wilgotnościowymi. Występuje tu tendencja do okresowej stagnacji chłodnego i wilgotnego 23 powietrza, a także stanów parności. Duże jest prawdopodobieństwo przygruntowych przymrozków i często występują tu mgły. Reasumując należy stwierdzić, że miasto charakteryzuje się zróżnicowanymi warunkami klimatycznymi. Tereny położone na wysoczyźnie posiadają dobre warunki solarne, termiczne i wilgotnościowe. Są dobrze przewietrzane, dzięki czemu częstotliwość występowania mgieł jest mała. Natomiast doliny rzek charakteryzują się znacznie odmiennymi (niekorzystnymi) warunkami klimatycznymi. Przyczyną jest zjawisko inwersji technicznej, która występuje głównie w porze nocnej oraz przy „ciszy” (lub słabym wietrze) – w ciągu dnia. Utrudnia to przewietrzanie i powoduje długie utrzymywanie się mgieł. 3.3. Powierzchnia strefy miasto Płock i liczba osób zamieszkujących strefę Powierzchnia strefy wynosi 88 km2. Użytki rolne zajmują powierzchnię 3 886 ha (44,13% powierzchni strefy) użytki leśne i grunty zadrzewione oraz zakrzewione zajmują powierzchnię 537 ha (6,1% powierzchni strefy), tereny komunikacyjne zajmują 829 ha (9,41% powierzchni strefy), natomiast tereny zabudowy mieszkaniowej –` 656 ha (7,45% powierzchni strefy). Tabela 6 Struktura zagospodarowania terenu strefy Lp. Kierunki wykorzystania terenu – strefa miasto Płock kod strefy: PL1402 1. użytki rolne Powierzchnia strefa miasto Płock kod strefy: PL1402 [ha] 3 886 2. grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 537 3. grunty zabudowane i zurbanizowane 3 515 4. tereny mieszkaniowe 656 5. tereny przemysłowe 962 6. tereny komunikacyjne 829 Wg danych GUS Miasto Płock zamieszkuje 121 731 osób (stan na 31.12.2015 r.), z czego 47,2% stanowią mężczyźni a 52,8% kobiety. Największą grupę ludności (20 686 osób, 17%) stanowią osoby w wieku powyżej 65 lat. Gęstość zaludnienia miasta wynosi 1 383 osób/km2. 3.4. Informacje dotyczące form ochrony przyrody znajdujących się na obszarze strefy miasto Płock, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.). Na terenie miasta Płocka występują obiekty i obszary, które stanowią cenne zasoby przyrodnicze i środowiskowe miasta. Na walory przyrodnicze miasta składają się obszary, które są objęte ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody. W obszarze administracyjnym Płocka znajdują się: Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy – otulina; Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu; pomniki przyrody (10 szt.); zespoły przyrodniczo–krajobrazowe (Jar Rzeki Brzeźnicy, Jar Rzeki Rosicy); Obszary Natura 2000. Na terenie Miasta Płocka najważniejszą, pod względem rangi, formą ochrony przyrody jest sieć Natura 2000, a w jej ramach na omawianym terenie włączone do ochrony obszary to: Dolina Środkowej Wisły (PLB 140004) – obszar specjalnej ochrony ptaków; Kampinoska Dolina Wisły (PLH 140029) – specjalny obszar ochrony. 24 Według Standardowego Formularza Danych (SFD) powierzchnia obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły (PLB 140004) wynosi 30 777,88 ha. Drugim terenem włączonym do sieci Natura 2000 jest specjalny obszar ochrony Kampinoska Dolina Wisły (PLH 140029), którego powierzchnia wynosi 20 659,11 ha. Jest to odcinek doliny Wisły pomiędzy Warszawą a Płockiem. 25
