nasada -chrząstka wzrostowa - przynasada – trzon są to elementy anatomiczne charakteryzujące kość dziecięcą chrząstka wzrostowa, przynasada , to miejsca zmniejszonej odporności, więzadła, ścięgna, torebki stawowe są mocniejsze od połączeń poprzez chrząstkę wzrostową – stąd częstsze złuszczenia aniżeli zwichnięcia aktywność chrząstki wzrostowej jest odwrotnie proporcjonalna do wieku dziecka, zasada ta odnosi się również do gojenia złamań i ich przebudowy największa u noworodków przemieszczenia kątowe > 20° u dzieci starszych nie dają gwarancji przebudowy złamania w części bliższej kości udowej, złamania śródstawowe wymagają anatomicznego nastawienia wtedy, kiedy siła urazu działa prostopadle do linii chrząstki wzrostowej , może wystąpić zaburzenie wzrostu kości - wzrost asymetryczny wtórny przerost kości na długość spowodowany nadmiernym przekrwieniem i pobudzeniem chrząstki wzrostowej – to zjawisko specyficzne dla złamania kości udowej. brak możliwości przebudowy przemieszczeń rotacyjnych złuszczenia nasad złamania podokostnowe ,typu „ zielona gałązka” złamania z oderwania – awulsyjne deformacje plastyczne (Border 1874 ) dotyczy jedynie kości promieniowej, przewlekły uraz, który nie doprowadza do złamania, a jedynie do nadmiernego wygięcia kości u dzieci młodszych dotyczą najczęściej stawu łokciowego, z uwagi na obecność linii chrząstek wzrostowych, wtórnych jąder kostnienia pojawiających się w różnym czasie WARTO WYKONAĆ DLA PORÓWNANIA RTG KOŃCZYNY ZDROWEJ w miejscu torbieli samotnej w miejscu dysplazji włóknistej wrodzona łamliwość kości w miejscu chrzęstniaka WSKAZANIA DO LECZENIA OPERACYJNEGO: złamania towarzyszące ciężkim urazom OUN złamania otwarte złamania śródstawowe z przemieszczeniem odłamów złamania wielomiejscowe złamania nie dające zadowalającego ustawienia w trakcie leczenia złamania wybrane - szyjki kości udowej, nadkłykci i kłykci kości ramiennej, złamanie Monteggia druty Kirschnera cienkie groty Steinmanna, pręty Rusha, pręty Endera, Nancy ZESPOL - płyty nadkostne i zewnętrzne Szew kostny - śruby zewnętrzne stabilizatory, W obrębie powłok - zadrapania, wylewy krwawe, obrzęki w różnych stadiach gojenia, oparzenia, ubytki kępek włosów, naderwane uszy złamania kości czaszki, żeber, kości długich w okolicach nasad i przynasad, związane z pociąganiem i skręcaniem kończyn - nawarstwienia okostnowe złamania kompresyjne kręgosłupa mogą być wynikiem powtarzanego potrząsania dzieckiem Najczęściej są to następstwa urazów okołoporodowych złamania obojczyka - wystarczy 7-10 dniowe unieruchomienie miękkiegojenie poprzez wytworzenie obfitego guza kostniny złamanie trzonu kości udowej - wyciąg plastrowy pionowy, rozwórka Koszli 2-3 tyg. złamania kości ramiennej - miękki opatrunek Desaulta 2 tyg. złuszczenia nasad występują sporadycznie Najczęściej dotyczą trzonu Złuszczenia nasad typ I lub II wg Saltera-Harrisa Klasyczne urazowe zwichnięcia w stawie barkowoobojczykowym z uszkodzeniem więzadeł kruczo – barkowych występuje jedynie u dzieci starszych, bardzo rzadko Opatrunek ósemkowy Prostotrzymacz Opatrunek Desaulta, w zależności od wieku od 2 do 4 tygodni Wskazania do leczenia operacyjnego to: złamania otwarte, towarzyszące złamaniu uszkodzenia naczyniowo-nerwowe, napięcie skóry na odłamie Zespolenie drutem Kirschnera złamanie szyjki chirurgicznej (przynasady) zwichnięcie barku występuje u dzieci wyjątkowo rzadko, w starszej grupie wiekowej u dzieci młodszych złuszczenie typ I, u dzieci starszych typ II leczenie: jednoczasowa repozycja zamknięta, wyciąg szkieletowy, leczenie operacyjne rzadko istnieje bardzo duża możliwość przebudowy kości w tej okolicy • Noworodki – uraz okołoporodowy Dzieci poniżej 3 roku życia oraz powyżej 12 r.ż. LECZENIE ZŁAMANIA T RZONU KOŚCI RAMIENNEJ GIPS WISZĄCY PODŁUŻNIK GIPSOWY + OPATRUNEK DESAULTEA WYCIĄG SZKIELETOWY LECZENIE OPERACYJNE - ZŁAMANIA OTWARTE POWIKŁANE USZKODZENIEM NACZYŃ I NERWÓW Szczyt występowania złamania 3 -10 rok życia, co wynika z budowy anatomicznej, która predysponuje do ww. złamań Wiotkość torebki stawowej i więzadeł usposabia do przeprostu Linia złamania przebiega w przynasadzie w miejscu jej ścieńczenia (dół dla wyrostka dziobiastego oraz wyrostka łokciowego ) Wyprostne - 95% Zgięciowe - 5% Klasyfikacja wg Gartlanda Repozycja zamknięta ,unieruchomienie gipsowe Repozycja zamknięta i zespolenie przezskórne dwoma drutami Kirschnera Repozycja otwarta i zespolenie dwoma drutami Kirschnera skrzyżowanymi lub równoległymi Wyciąg szkieletowy typu „Zeno” Złamania otwarte Złamania powikłane uszkodzeniem naczyń i nerwów Niemożność utrzymania poprawnego ustawienia odłamów Występują u dzieci bardzo rzadko Dotyczą dzieci starszych Leczenie zachowawcze, wyciąg, szkieletowy, repozycja otwarta i zespolenie drutem Kirschnera Występują bardzo rzadko Najczęściej u dzieci małych w 2-3 r.ż. Trudności diagnostyczne wynikają z powodu późniejszego uwidaczniania się nasad w obrazie radiologicznym Podział wg Fowlersa Jest to typ IV według Saltera-Harrisa Mięśnie prostowniki, więzadło poboczne stawu łokciowego przemieszczają złamanie (złamanie awulsyjne) Leczenie I° zachowawcze II i III° operacyjne Z uwagi na możliwość wtórnego przemieszczenia odłamów decydując się na leczenie zachowawcze należy pamiętać o kontrolach rtg. w 3, 7, 14 dobie od złamania Występuje znacznie rzadziej aniżeli kłykcia bocznego Jest to typ IV wg Saltera-Harrisa Leczenie jak w złamaniach kłykcia bocznego Ustawienie przedramienia w nadmiernej koślawości powoduje nadmierne pociąganie i oderwanie nadkłykcia przez mięśnie zginacze przedramienia Jest uszkodzeniem awulsyjnym Często towarzyszy zwichnięciu stawu łokciowego Leczenie złamania z przemieszczeniem operacyjne Izolowane występuje rzadko Współistnieje ze złamaniem szyjki kości promieniowej lub złuszczeniem nasady bliższej kości promieniowej Ze zwichnięciem głowy kości promieniowej (typ Monteggia) Złamaniem kłykcia bocznego kości ramiennej Leczenie - złamanie bez przemieszczenia zachowawcze,z przemieszczeniem operacyjne - grot Steinmanna, „popręg Webera”, śruba Typy złamania Zachowawcze - bez przemieszczenia oraz z przemieszczeniem kątowym do 20° Repozycja zamknięta Operacyjne - krwawe nastawienie i zespolenie śródszpikowe (drut Kirschnera) przeprowadzony przez dalszą nasadę kości ramiennej Podział Najczęściej występuje typ wyprostny 85% Wśród złamań typu Monteggia notuje się największą ilość błędów diagnostycznych Leczenie - próba nastawienia zachowawczego, leczenie operacyjne przy niepowodzeniu repozycji zachowawczej Należy pamiętać o możliwości wtórnego przemieszczenia odłamów Występuje rzadko PODWICHNIĘCIE GŁOWY KOŚCI PROMIENIOWEJ U DZIECI MAŁYCH - DZIECKO PROWADZONE ZA RĄCZKĘ WYRYWA SIĘ – występuje bardzo często, wymaga szybkiego nastawienia U dzieci występuje rzadko Najczęściej powyżej 10 r.ż. Często towarzyszy mu oderwanie nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, który może być przemieszczony do stawu Rzadziej złamanie wyrostka dziobiastego kości ramiennej Specyficzne - to złamanie typu „zielonej gałązki”, przy złamaniach tego typu okostna nie jest uszkodzona całkowicie, dotyczy to również warstwy korowej Przy repozycji należy złamać pozostałą warstwę korową, ponieważ zapobiega to wtórnemu przemieszczeniu U dzieci starszych podobnie jak u dorosłych przydatny jest podział dotyczący lokalizacji złamania - określający 3 strefy złamania W wieku rozwojowym rzadko występuje złamanie typu Galeazzi odmiana dziecięca to złamanie dalszej przynasady kości promieniowej ze złuszczeniem dalszej nasady kości łokciowej Najczęściej repozycja zamknięta Konieczne kontrole rtg. w 3, 7, 14 dobie z uwagi na możliwość wtórnego przemieszczenia Leczenie operacyjne - płytki, drut Kirschnera Wyznaczenie jednoznacznego kryterium do zaakceptowania zrostu nieprawidłowego we wstępnej fazie leczenia jest trudne Przemieszczenie do boku nawet o szerokość trzonu można zaakceptować Przemieszczenia kątowego >20° nie można akceptować Przemieszczenia rotacyjne nie podlegają korekcji Zasadnicze znaczenie ma wiek dziecka Złamania przynasad Złuszczenia dalszej nasady kości promieniowej to najczęstszy uraz chrząstki nasadowej u dzieci Najczęstsze złuszczenia typ I i II Typ III IV i V występują sporadycznie, są obarczone możliwością wywołania zaburzeń wzrostu kości (zniekształcenia pseudo-Madelunga) Nastawienia zachowawcze u dzieci powinny być wykonywane w znieczuleniu ogólnym Wyjątek stanowią złamania z niewielkim przemieszczeniem Występuje sporadycznie Leczenie: repozycja, gips biodrowy lub wyciąg pośredni (6 tyg.), aparat odciążający do 6 mies Występuje bardzo rzadko Odcinek bliższy kości udowej u dzieci ma mały potencjał przebudowy, złamanie tej okolicy wymaga więc anatomicznego nastawienia i stabilnego zespolenia Leczenie - złamania bez przemieszczenia -zachowawcze, z przemieszczeniem - wiązka drutów Kirschnera, śruby, płyta kątowa w złamaniach okolicy międzykrętarzowej Jałowa martwica głowy kości udowej Przedwczesne zarośnięcie chrząstki wzrostowej Biodro szpotawe Staw rzekomy (wyjątkowa rzadkość) Występują bardzo rzadko - leczenie zachowawcze Złamania podkrętarzowe - sporadyczne, leczenie wyciąg szkieletowy w pozycji 90/90°,lub półpoziomy w odwiedzeniu, dzieci starsze leczenie operacyjne Zrost następuje szybko Dotyczy najczęściej chłopców w wieku 4-10 lat Złamanie występuje najczęściej w środkowej części trzonu Dziecko jest we wstrząsie z powodu bólu i dużej utraty krwi ,musi być hospitalizowane Należy pamiętać o możliwości współistnienia zwichnięcia stawu biodrowego, złamania panewki lub miednicy Złuszczenie nasady bliższej kości udowej urazowe występuje głównie u noworodków i niemowląt Do 4 roku życia leczenie wyłącznie zachowawczewyciąg plastrowy lub szkieletowy w zależności od wieku Większość złamań do 10 r.ż. - wyciąg szkieletowy ok. 3 tyg., a następnie gips biodrowy od 3 do 6 tygodni w zależności od wieku Leczenie operacyjne rozważa się po 10 roku życia a metody zespolenia to: Zespol, pręty Endera, Rusha, stabilizatory zewnętrzne • Częstym zjawiskiem występującym po złamaniach trzonu kości udowej u dzieci jest przerost (w zakresie uda) kończyny na długość Przyczyną przerostu kończyny jest przekrwienie kości w wyniku złamania i nadmiernego pobudzenia chrząstek wzrostowych Różnica długości kończyn może dochodzić do 2 cm Noworodki i niemowlęta - tolerancja załamania osi 30-40°, 1,2 cm skrócenia U dzieci starszych tolerancja załamania osi< 20°, przemieszczenia do boku przebudowują się Lecząc wyciągiem szkieletowym (trwa to ok. 3 tyg.) należy wystrzegać się nadmiernego rozciągnięcia odłamów (przerost na długość) Uraz ten należy do kazuistyki Klasyfikacja i postępowanie podobne jak u dorosłych Następuje w wyniku działania dużej siły Najczęściej typ II wg Saltera-Harrisa Rzadko typ I bez przemieszczenia oraz typ IV prowadzący do zaburzenia wzrostu kości udowej W znacznych przemieszczeniach należy ocenić stan krążenia i unerwienia kończyny Leczenie – nastawienie w znieczuleniu ogólnym, złuszczenia niestabilne można ustalić przy pomocy dwóch skrzyżowanych drutów Kirschnera Oderwanie wyniosłości międzykłykciowej, leczenie - I i II stopień wg Meyersa i McKeevera punkcja leczenie zachowawcze, gips do 6 tygodni w zależności od wieku Przemieszczenia III° leczenie operacyjne: szew, pętla druciana, zespolenie śrubą przy użyciu artroskopu Występuje bardzo rzadko Bez przemieszczenia leczy się zachowawczo Typ i wg Watson-Jonesa operacyjnie - śruba drut Kirschnera Złuszczenia nasady bliższej wyjątkowo rzadkie, obarczone powikłaniem pod postacią zaburzenia wzrostu kończyny co może prowadzić do znacznych odchyleń osi Złamania bliższej przynasady mogą powodować podobne powikłania U dzieci małych mogą wystąpić kłopoty diagnostyczne, ponieważ obrzęk w obfitej w tkankę tłuszczową kończynie jest niezauważalny, dziecko raczkuje, przy złamaniach podokostnowych lekko utyka chodząc, dlatego zdarza się że rozpoznanie jest opóźnione Leczenie - gips udowy 2-4 tyg. U dzieci zdarzają się, choć rzadko, złamania marszowe Leczenie zachowawcze jest zasadniczym postępowaniem, niezależnie od wieku dziecka Dopuszczalne skrócenie odłamów do 1cm Dopuszczalne załamanie osi do 10° Dopuszczalne przemieszczenie do boku o 2/3 szerokości trzonu Przy wtórnych przemieszczeniach kątowych stosuje się gipsotomię Leczenie operacyjne: złamania otwarte, złamania niestabilne - ZESPOL, śruby, stabilizatory zewnętrzne W zależności od mechanizmu urazu spotykamy różne typy złuszczeń od I do IV wg Saltera-Harrisa Złuszczenia typu I i II leczenie zachowawcze gips - 4 tyg. Złuszczenie typu III i IV leczenie operacyjne - śruby, druty Kirschnera Złuszczenia wielopłaszczyznowe typ II i III występujące jednocześnie w nasadzie dalszej kości piszczelowej