Strategia leczenia antyhistaminowego

T E R A P I A
Strategia leczenia
antyhistaminowego
Specific H1 antyhistamine treatment
S U M M A R Y
Prof. dr hab. med.
Edward Zawisza1
Dr n. med.
Jan Bardadin2
Zakład Profilaktyki
Zagrożeń Środowiskowych
Wydział Nauki o Zdrowiu
AM w Warszawie,
ul. Banacha 1a
1
Poradnia Chorób
Zapalnych i Alergicznych
Górnych Dróg
Oddechowych
Szpital Bielański,
ul. Cegłowska, Warszawa
2
Second generation antyhistamines are recognised as being highly effective treatment for allergy diseases. There
are among the most frequently prescribed and safest drugs in the World. There any many second generation
antyhistamines available, these are to be comparable in terms of safety and efficacy. The never antyhistamines
represent a heterogenous group of compounds, having markedly differing chemical structures, half – life,
metabolism, tissue distribution and varying degress of anti – inflammatory effects. Thus these compounds might
represent useful adjunct medications in astma and atopic dermatitis therapy.
................................
Leki antyhistaminowe II generacji są wysoce skuteczne w terapii chorób alergicznych. Są one też
jednymi z najczęściej przepisywanych leków. Wszystkie one maja podobna skuteczność i bezpieczeństwo. Jednak ze względu na ich różnorodną budowę, czas połowicznego rozpadu oraz metabolizm i tkankową dystrybucje charakteryzują się one różnymi właściwościami przeciwzapalnymi.
Ich działanie przeciwzapalne umożliwia ich stosowanie także w astmie oskrzelowej i atopowym
zapaleniu skóry.
Wprowadzenie
W ostatnich 30 latach gwałtownie wzrosła zachorowalność na choroby alergiczne układu oddechowego i skóry.
Wzrosło też zapotrzebowanie na leki antyalergiczne z których
leki antyhistaminowe odgrywają zasadniczą rolę.[5, 6, 7]
Histamina
Histamina jest zasadowym związkiem heterocyklicznym o bardzo silnym i różnokierunkowym działaniu w organizmie, zmagazynowanym w formie nieczynnej w komórkach tucznych. Komórki tuczne występują u człowieka we
wszystkich narządach posiadających tkankę łączną a szczególnie w tych, które łączą się ze światem zewnętrznym,
jak np. skóra, układ oddechowy i pokarmowy, spojówki.
Źródłem histaminy są także bazofile - krążące komórki krwi, które prawidłowo nie pojawiają się w tkance łącznej.
Jednak podczas stanu zapalnego mogą stanowić nawet 15%
komórek wchodzących w skład nacieku zapalnego. Aktywacja
komórek tucznych i bazofilów zachodzi głównie w następstwie
reakcji immunologicznej związanej z immunoglobulinami
klasy E (IgE), chociaż odbywa się także pod wpływem anafilatoksyny, substancji P i niektórych cytokin. Histamina działa
przez pobudzenie receptorów H1, H2, H3 i odkrytych niedawno
H4. Pobudzenie receptora H1 wywołuje skurcz mięśni gładkich
tchawicy i naczyń krwionośnych, zwiększa przepuszczalność
naczyń oraz stymuluje zakończenia nerwów czuciowych.
Receptor H2 mediuje zwiększone wydzielanie soku żołądkowego, zwiotcza mięśnie gładkie układu oddechowego oraz
naczyń krwionośnych. Stymulacja receptora H3 na zasadzie
mechanizmu zwrotnego hamuje syntezę i uwalnianie histaminy.
12
ALERGIA 1/2006
Receptor H4 jest odpowiedzialny za wydzielanie gruczołów surowiczo-śluzowych.
Histamina zwiększa międzykomórkową przepuszczalność
błon śluzowych. Ułatwia to penetrację antygenu przez błony śluzowe dróg oddechowych, nasilając tym samym reakcję alergiczną i zapalną. Istnieją dwa mechanizmy, dzięki którym histamina zwiększa przepuszczalność błon śluzowych. W pierwszym
pobudzając H1, działając na cytoskeleton komórki, doprowadza
do jego skurczu, przez co poszerza przestrzenie międzykomórkowe. W mechanizmie drugim ogranicza ilość protein ścisłego
połączenia, co powoduje zmniejszenie ilości „lepiku” międzykomórkowego. Komórki nabłonkowe znajdują się w luźnych
przestrzeniach. Przepuszczalność nabłonka jest większa.
Histamina posiada wyraźne prozapalne i immunomodulacyjne właściwości, przez co zwiększa marginalizację, rolowanie leukocytów wzdłuż naczyń krwionośnych i adhezję tych
komórek do nabłonka. Histamina, działając na H1 i H2 komórek śródbłonka naczyń i nabłonka oskrzeli, nasila wytwarzanie
i uwalnianie IL-6 i IL-8, które spełniają rolę chemotaktantów
dla komórek zapalnych, działają one także chemotaktycznie
wobec eozynofili i zwiększa ekspresję cząsteczek przylegania ICAM-1, które decydują o przechodzeniu komórek do
tkanek. Cząsteczka ICAM-1 jest receptorem dla rinowirusów,
którym przypisuje się role w infekcjach grypy czy zaostrzeniach
astmy oskrzelowej.[8, 9]
Klasyczne leki antyhistaminowe
Do najczęściej stosowanych zaliczamy triprolidine,
diphenhydramine, chlorpheniramine i hydroxyzine. Nie są
one selektywne i dlatego dają wiele objawów ubocznych
T E R A P I A
oraz wchodzą one w reakcję z wieloma lekami. Wszystkie
one, ale w różnym stopniu dają następujące 4 grupy objawów ubocznych.[2, 3]
1. Reakcje stymulujące: wzmożony apetyt, skurcze mięśniowe(drgawki), bezsenność, drażliwość i tachykardia.
2. Reakcje neuro – psychiatryczne: lęki, depresje zaburzenia świadomości, halucynacje i psychozy.
3. Reakcje ze strony obwodowego układu nerwowego:
rozszerzenie źrenic, upośledzenie widzenia, suchość
jamy ustanej, zaparcia, zatrzymanie moczu, impotencja.
4. Reakcje tłumienia funkcji centralnego układu nerwowego (CNS): upośledzenie procesów poznawczych,
senność, niemożność prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Efekt nasenny np. diphenhydraminy jest tak silny, że
wykorzystywana jest ona jako lek nasenny, który można
kupić bez recepty. (1, 2)
Osoby starsze są szczególnie wrażliwe na stosowanie
klasycznych antyhistaminików. W badaniach klinicznych przy
stosowaniu przewlekłym (tygodnie) leki te tracą swe działanie antyhistaminowe.
Rola klasycznych (pierwszej generacji) antyhistaminików w terapii jest kontrowersyjna. Niektórzy kliniści stosują
ten lek w jednej dawce na noc (unikając objawów senności
w dzień), lub też w atopowym zapaleniu skóry dla opanowania świądu.[1, 2, 3]
Leki antyhistaminowe II generacji
Stanowią istotny postęp w stosunku do leków klasycznych. Nie posiadają one efektu cholinergicznego, serotonicznego i muskarynowego. Nie wysuszają błon śluzowych
(suchość jamy ustnej, zaparcia). Niezwykle korzystny jest brak
wywołanej przez leki klasyczne senności. Nie nasilają one
apetytu i pacjenci je przyjmujący nie przybierają na wadze.
Do leków III generacji zaliczamy: terfenadynę, astemizol,
loratadynę i acrivastine. Z tej grupy jedynie loratadyna jest
powszechnie stosowana. Terfenadyna i astemizol daje zaburzenia w przewodnictwie przedsionkowo – komorowym i są
praktycznie nieużywane. Natomiast acrivastyna, ze względu
na krótki czas połowiczego rozpadu musi być podawana 4
razy na dobę co też wyklucza jej powszechne stosowanie.[4,
5, 6]
Loratadyna
Loratadyna jest strukturalnie związana z azotadyną
i jest silnym blokerem receptorów H1. Siła jej działania jest
porównywalna do Clemastiny i terfenadyny. Jest ona 10 razy
słabsza w wiązaniu z receptorami w CUN ( centralny układ
nerwowy) niż PR (peryferyjne receptory). Dawka dla Pyłkowic
wynosi 10 mg na dobę. Jednak dawki większe mają także
działanie ochronne przeciw skurczowi oskrzeli. Loratadyna
podlega znaczącemu metabolizmowi w wątrobie do descarboxyethoxyloratadyny. Niepożądane objawy ze strony układu krążenia nie były opisywane nawet przy dużych (do 40
mg/dobę) dawkach.[2]
A także nie opisano interakcji z imidazolowymi lekami
przeciwgrzybiczymi (ketokonazol) i antybiotykami makrolidowymi (erytromycyna). Po podaniu pojedynczej dawki tłumienie reakcji rumieniowo – pęcherzowej na skórze utrzymuje
się przez 24 godziny.(10)
Leki III generacji
Należą do niej leki antyhistaminowe II generacji, które
ulegały metabolizmowi wątrobowemu. Najstarszym przedstawicielem tej klasy jest cetyryzyna, która jest metabolitem
kwasu karboksylowego hydroksyzyny. Do antyhistaminików
III generacji zaliczamy także fexofenadynę i desloratadynę.
Cetyryzynę charakteryzują 3 cechy:
a) silna specyficzność w stosunku do receptorów H1
b) niski metabolizm
c) wpływ na komórki zapalne biorąc udział w reakcji alergicznej
Cetyryzyna w 70% jest wydzielana w postaci niezmienionej z moczem. Udowodniono działanie terapeutyczne
cetyryzyny w dawkach 5, 10 i 20 mg. Jednak amerykańska
komisja leków (AKL-FDA) dopuściła do leczenia pacjentów
z rhinitis jedynie dawki 5 i 10 mg.(11, 12)
Cetyryzyna – badania doświadczalne
Cetyryzyna jest selektywnym antagonistą receptorów
H1. Pojedyncza 10 mg dawka hamuje reakcję rumieniowo
1
TABELA
CETYRYZYNA
fMLP (moL/mqL) Przed terapią
Po terapii
10-7
1.14+/-0,15
1,14+/-0,15
10-8
2.48+/- 0,97
1.44+/-0.87
10-9
2.00+/- 0,83
1.14+/-0.26
10-10
1.46+/-0,50
1.02+/-0.25
LTB4 moL/L
Przed terapią
Po terapii
10-7
1.68+/-0.54
0.97+/-0.16
10-8
2,72+/-0,80
1,19+/-0,64
10-9
2.81+/-1.45
1.04+/-0.33
10-10
1,12+7-0,19
1.11+/-0.52
1/2006 ALERGIA
13
T E R A P I A
– pęcherzową po śródskórnym wstrzyknięciem histaminy,
substancji 48/80 oraz wyciągu z pyłków traw. Zmniejsza
ona napływ eozynofilów do miejsca reakcji alergicznej oraz
hamuje chemotaksję eozynofilów In vitro. Znacząco zmniejsza migrację leukocytów w kierunku alergenów, bez zmniejszania poziomu histaminy i prostaglandyny D2. Wpływ
na migrację leukocytów nie wynika z redukcji uwalnianych
mediatorów, ale jest pochodną bezpośredniego wpływu
leku na komórkę. Unikalną własnością cetyryzyny jest to, że
zmniejsza ona ruchy i inne kinetyczne własności komórek
zapalnych bez wpływania na wydzielane przez te komórki
mediatory.
2
TABELA
Częstość występowania pokrzywki
w czasie 18 miesięcy PLACEBO
Cetirizina
Dziewczęta
18,1%
3,9%
Chłopcy
14,9%
6,9%
W wielu badaniach wykazano, że dominującym fenotypem komórek infiltrujących skórę po podaniu śródskórnym
antygenu jest limfocyt CD4+ oraz eozynofil. Cetyryzyna
hamuje migrację monocytów i limfocytów powstającą
na skutek działania takich środków chemotaktycznych jak
fMLP i LTB4. Podobnie też hamowany jest ruch eozynofilów.
Ciekawym jest to, że poziom E.C.P (eosinophil cationic protein )nie jest redukowany nawet po 7 dniowym podawaniu leku
w pełnej dawce (10 mg /dobę) (tab. 1).
Efekt cetyryzyny na chemotaksję monocytów u pacjentów cierpiących na choroby alergiczne.
Cetyryzyna jest antyhistaminikiem o udowodnionej skuteczności w terapii pyłkowic, pokrzywki, reakcji na ukąszenia
owadów oraz w astmie siennej. W technice okienka skórnego hamuje ona chemotaksji, eozynofili wywołaną fMLP i PAF.
Ostatnie obserwacje wykazują, że Cetirizine hamuje opóźnioną reakcję skórną wywołana PAF i kalikreiną. Potwierdza
to przypuszczenie, że oprócz działania antyhistaminowego
lek ten posiada także silne działanie przeciwzapalne. Ta
późna reakcja skórna nie jest blokowana prze loratadyną
i dexchlorphenyraminę. W dawce 100 µg/mil cetyryzyna
14
ALERGIA 1/2006
skutecznie zapobiega adhezji eozynofilów do komórek
endotelialnych. Ma, więc ona silne działanie antyadhezyjne.
Szczególnie hamowana jest adhezja wywołana IL-1 i fMLP.
Zapobiega ona ekspresji szeregu cząsteczek adhezyjnych
takich jak ICAM 1 i VCAM 1. [10] Przeprowadzone są
badania nad wpływem cetyryzyny na inne procesy zapalne,
w których monocyty i limfocyty T odgrywają zasadniczą rolę.
Do chorób tych zaliczamy łuszczyce, reumatoidalne zapalenie stawów oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Cetyryzyna - badania kliniczne
Cetyryzyna jest skutecznym i dobrze tolerowanym
lekiem. Nie przechodzi przez barierę naczyniowo - mózgową. Nie ma, więc działania nasennego. Jest ona aktywnym
metabolitem hydroksyzyny niepodlegającym następowej
transformacji. Nie ma ona też działania kardiotokstycznego.
Istnieje duża grupa lęków przeciwhistaminowych wykazująca silne właściwości kardiotoksyczne. Należą do niej astemizol i terfenadyna. Obydwa te leki kiedy są podawane
w dużych dawkach u pacjentów z niewydolnością wątroby,
mogą prowadzić do komórkowej arytmii czasami kończącej
się zatrzymaniem akcji serca. Powstaje to na skutek indukowanego przez te leki przedłużenia czasu przewodnictwa
przedsionkowego -komorowego (QT). Ryzyko wystąpienia
tego powikłania jest szczególnie duże, gdy jednocześnie
podaje się antybiotyki makrolidowe (erytromycyna, claritromycyna lub troleandromycyna) lub doustne leki przeciwgrzybicze z grupy imidazoli (ketokonazol, itraconazol). W czasie
podawania astemizolu i terfenadyny dochodzi do zahamowania pracy enzymów cytochromowych z grupy P450 (CYP
3A4). Blokada ta jest szczególnie silna, gdy jednocześnie
stosuje się makrolidy i itrakonazole. Wiele badań klinicznych
i doświadczalnych wykazało, że podawanie cetiriziny nie
przedłuża czasu przewodnictwa QT. Nie niesie więc ze sobą
powstanie tego niebezpiecznego powikłania. Wszystkie
te cechy wskazują, że jest ona idealnym lekiem w terapii
chorób alergicznych. W dawce 10 mg na dobę likwiduje
lub znacznie zmniejsza takie objawy pyłkowic jak kichanie,
świąd nosa, wypływ wodnistej wydzieliny z nosa, świąd i łzawienie oczu. W sposób znaczący ustępują też objawy astmy
siennej (suchy kaszel, duszności, świsty w płucach, krótki
oddech, uczucie obręczy na klatce piersiowej).
Leki antyhistaminowe mają swoje miejsce w terapii
astmy atopowej, szczególnie tej, która przebiega razem
z rhinitis allergica. W jednostkach tych badano skuteczność
astemizolu, terfenadyny i loratadyny. Ostatnio badania skupiły się na cetyryzynie. Podawanie jej w dużych dawkach
20 mg/dobę przez okres 2 tygodni skutecznie tłumi objawy
nadwrażliwości oskrzeli oraz blokuje wstępnie później fazy
reakcji alergicznej w wyniku prowokacji alergenowej.
Cetyryzyna jest najsilniejszym lekiem antyhistaminowym
blokującym wystąpienie reakcji pęcherzowo - rumieniowej
po kontakcie ze swoistym alergenem. Zapobiega też ona
skurczowi oskrzeli powstałemu na skutek prowokacji antygenowej. Cetyryzyna okazała się skuteczna w terapii pokrzywek,
szczególnie tych przebiegających z atopowym zapaleniem
skóry (A.Z.S.) Badanie przeprowadzono na małych dzieciach
od 12 do 24 miesięcy w teście klinicznym randomizowanym
obejmującym 800 dzieci podawano jednej grupie cetyryzynę
T E R A P I A
w dawce 0, 25 mg/kg wagi a drugiej placebo. Czas trwania
badania wynosił 18 miesięcy (ETAC study) (tab. 2).
Z badań wynika, że w grupie dzieci otrzymujących cetyryzynę częstość występowania pokrzywki obejmuję 5, 8%
i jest trzykrotnie mniejsza od częstości pokrzywki występujących u dzieci otrzymujących placebo (16, 2%). W tej próbie
klinicznej dawkę cetyryzyny podzielono na 2 porcje. Wynika
to z tego, że cetyryzyna u małych dzieci posiada krótki czas
eliminacji (szybciej niż u dorosłych jest eliminowana z ustroju). W związku z tym ma krótki czas działania. Jednak osiąga
ona wysokie stężenie w skórze i blokując receptory H1 daje
korzystny przeciwpokrzywkowy efekt kliniczny.
Histamina pobudzając receptory H1 i H2 w naczyniach
(żyłkach) postkapilarnych wywołuje wszystkie charakterystyczne dla pokrzywki objawy patologiczne:
Fexofenadyna
Jest metabolitem terfenadyny. Praktycznie nie jest metabolizowana w wątrobie. Do jej cech charakterystycznych
należy to że dawki 60, 120 i 240 mg maja tę samą siłę działania w tłumieniu objawów kataru siennego. Nie zauważono
stopniowego zmniejszenia objawów wraz ze zwiększeniem
dawki. Oprócz ustąpienia napadów kichania i wypływu wodnistej wydzieliny z nosa znacznie zmniejsza ona blokadę
nosa. Hamuje ona uwalnianie histaminy z komórki tucznej
stymulowanej antygenem roztoczy Der.p.1, oraz uwalnianie
LTC4 stymulowanego tym samym antygenem (Der.p.1).
Obserwacje kliniczne potwierdzają korzystny wpływ feksofenadyny na objawy nadwrażliwości błon śluzowych dolnych i górnych dróg oddechowych. Ustępuje suchy szczekający kaszel, świsty w płucach, świąd i pieczenie gardła.
Badania laboratoryjne wykazały, że feksofenadyna zmniejsza
produkcje cytokin prozapalnych ciągu Th 2 takich jak IL-4,
IL-5 I IL-13. W konsekwencji dochodzi do zmniejszenia liczby eozynofilów w śluzówkach. Spada poziom zależnych od
tych komórek zasadowych substancji toksycznych / MBP,
ENT i innych /. Obecność tych komórek badano w wycinkach z błony śluzowej oskrzeli oraz w popłuczynach drzewa
oskrzelowego /BAL/ przed i po podaniu feksofenadyny. Jako
nieswoistego czynnika prowokacyjnego użyto metacholiny.
Feksofenadyna szczególnie silnie działała antyeozynofilowo
w tkankach błon śluzowych drzewa oskrzelowego. Jej wpływ
na eozynofile w popłuczynach /BAL/ był mniej wyraźny
Jednak wiadomym jest ze objawy kliniczne nadwrażliwości
oskrzeli korelują z eozynofilją tkankową nie popłuczynową.
Badano tez wpływ tego antyhistaminiku na zdolności
limfocytów T do przenoszenia alergii z jednego zwierzęcia
doświadczalnego na drugie . Limfocyty T inkubowane w roztworze feksofenadyny traciły zdolność do przenoszenia reakcji odpowiedzialnych za wystąpienie nadwrażliwości oskrzeli.
Feksofenadyna jest silnym, selektywnym inhibitorem receptorów H1. Nie wywołuje ona objawów ubocznych a w szczególności senności, nawet przy stosowaniu wysokich dawek.
Skuteczna jest zarówno w tłumieniu objawów kataru siennego
jak i przewlekłej idiomatycznej pokrzywki. Pojedyncza dawka,
180 mg, podana rano eliminuje objawy alergicznego nieżytu
nosa . Może być ona stosowana profilaktycznie w spodziewanej zwiększonej ekspozycji na kurz domowy i naskórki zwierząt. Reakcja alergiczna na naskórki zwierząt może przybierać
dramatyczny przebieg. Dotyczy to szczególnie naskórków
kota. Mówimy o tak zwanej astmie kociej. W badaniach przeprowadzonych przez autorów amerykańskich stwierdzono,
że feksofenadyna działa wyraźnie profilaktycznie na objawy
powstałe na skutek ekspozycji na naskórek kota. To co wyróżnia feksofenadynę od innych leków antyhistaminowych to
brak jej wpływu nasennego oraz innych objawów związanych
z funkcja centralnego układu nerwowego /CUN/. Potwierdzone
to zostało testami psychometrycznymi, testami senności oraz
tomografia pozytronowa /PET/ . Ta ostatnia technika przedstawia obrazy mózgu, które wiążą leki antyhistaminowe.
Wykorzystując technikę obrazowania mózgu /PET/, wykazano
ze podanie feksofenadyny nie zmienia wyglądu tkanek CUN.
Natomiast cetyryzyna wyraźnie wiąże się z wieloma strukturami / kora mózgowa, hipokamp /. Badania te porównywały
działania uboczne cetyryzyny i feksofenadyny. Feksofenadyna
znacznie mniej niż cetyryzyna zaburza sprawność psychomotoryczną. Cetyryzyna wykazywała lekkie działanie nasenne.
W opisanej na wstępie technice PET wykazano, ze cetyryzyna po podaniu zalecanej dawki łączy się na 26% obszarze kory mózgu / wahania od 17, 3% do 40, 5%/ zaleznie
od lokalizacji, podczas gdy feksofenadyna nie wykazuje
wcale swej obecności w CUN. Siła wiązania leku antyhistaminowego z kora mózgowa odzwierciedla łatwość z jaką
on przechodzi przez barierę oponowo naczyniowa. Dane te
wykazują ze feksofenadyna w ogóle nie przechodzi przez te
barierę.
Pierwsza generacja antyhistaminików / diphenhydramina,
hydroksyzyna, prometazyna i chlorfenyramina / wykazuje silne
działanie uspakajające i nasenne. Nie można jej stosować
u pilotów oraz kierowców samochodowych. Stwarza to duże
niebezpieczeństwo nawet jeżeli stosuje się je w zalecanych
dawkach. Hydroksyzyna jest prekursorem cetyryzyny, który
1/2006 ALERGIA
15
T E R A P I A
już w dawkach 20 lub 30 mg wywołuje znaczące uspokojenie
i senność. W przedstawionym badaniu psychometrycznym
feksofenadyna w dawce 120 mg nie różniła się niczym od
placebo. Natomiast cetyryzyna w dawce 20 mg wykazywała wyraźne zaburzenia poznawcze. Feksofenadyna nie tylko
jest bezpieczna w rekomendowanych dawkach / 60-120 mg/
ale także w dawkach bardzo wysokich. Natomiast loratadyna
w dawkach wyższych niż rekomendowane /20-40 mg / wykazuje lekkie działanie nasenne.
Desloratadyna
Ciekawym lekiem III generacji jest desloratadyna
[2, 3, 7].
2
RYSUNEK
Zmiany w objawach nosowych
Oprócz silnego działania blokującego receptory H1,
posiada ona znaczące działanie przeciwzapalne.
Schroeder wykazał, że w dawkach terapeutycznych
hamuje ona zarówno IgE- zależną jak i IgE- niezależną. Syntezę IL-4 i IL-13 przez bazofile i komórki tuczne.
W podobnym badaniu udowodniono też jej hamujący wpływ
na uwalnianie z komórek zapalnych takich cytokin jak IL-6
i IL-8. W odróżnieniu od innych leków antyhistaminowych III
generacji hamowanie to odbywa się już przy dawkach stosowanych w praktyce klinicznej.
Zahamowanie uwalniania mediatorów
Blokuje ona zarówno wczesną jak i późną reakcję alergiczną. Szereg badań na komórkach zapalnych (in vitro)
wykazało znacznie wyraźniejszy wpływ hamujący uwalnianie
prozapalnych mediatorów niż cetyryzyna.
Badania in vivo wykazały wyraźny terapeutyczny wpływ
desloratadyny nie tylko na objawy rhinitis ale także na kaszel
i skurcz oskrzeli. Na modelu zwierzęcym (świnka morska)
desloratadyna hamuje napady kaszlu wywołane wdychaną
oralbuminą. W badaniach III fazy na ludziach wykazano, że
znacząco eliminuje ona objawy pyłkowic oraz pokrzywek
przewlekłych [9, 10, 11] (rys. 2).
Obecne teraz w rękach alergologów leki antyhistaminowe III generacji oprócz blokowania receptorów histaminowych wykazują silne działanie przeciwzapalne, wpływające
również na tkankę łączną, na tyle, że znajdują zastosowanie
w leczeniu takich chorób jak reumatoidalne zapalenie stawów czy łuszczyca.

Piśmiennictwo
1. Prospects for antihistamines in the treatment of astma Journal of Allergy and Clinical Immunology, The October 2003, Supplement • Volume 112 • Number 4
Harold S. Nelson, MD* 2. Desloratadine inhibits allergen-induced airway inflammation and bronchial hyperresponsiveness and alters T-cell responses in murine
models of asthma Journal of Allergy and Clinical Immunology, The July 2003 • Volume 112 Number 1 Paul J. Bryce, PhD, Raif Geha, MD, Hans C. Oettgen,
MD, PhD. 3. Allergic Rhinitis and Its Impact on Astma Journal of Allergy and Clinical Immunology, The November 2001, part 2 • Volume 108 • Number 5 Jean
Bousquet, MD, PhD, Paul van Cauwenberge, MD, PhD, Nikolai Khaltaev, MDIn collaboration with the World Health Organization. 4. Therapeutic approaches to
allergic rhinitis: Treating the child Journal of Allergy and Clinical Immunology, The June 2000, part 2 • Volume 105 • Number 6 Philip Fireman, MD. 5. Seligmann
BE, Fletcher MP, Gallin Jl. Histaminę modulation of human neutrophil oxidative metabolism, locomotion, degranulation, and membranę potential changes. J
Immunol 1983;130:1902-9. 6. Yoneda K, Yamamoto T, Ueta E, Osaki T. Suppression by azelastine hydrochloride of NF-kappa B activation involved in generation
of cytokines and nitric oxide. Jpn J Pharmacol 1997;73:145-53. 7. Gutzmer R, Langer K, Lisewski M, Mommert S, Rieckborn D, Kapp A, et al. Expression and
function of histaminę receptors 1 and 2 on human monocyte-derived dendritic cells. J Allergy Clin Immunol 2002;109:524-31. 8. Caron G, Delneste Y, Roelandts
E, Duez C, Bonnefoy JY, Pestel J, et al. Histaminę polarizes human dendritic cells into Th2 cell-promoting effector dendritic cells. J Immunol 2001; 167:3682-6.
9. Markham. A, Wagstaff AJ. Fexofenadine. Drugs 1998;55;269-74. 10. Spencer CM, Faulds D, Peters DH. Cetirizine: a reanpnisalof its phannacoiogical properties and therapeutk use in selected aallergic disorders. Drugs 1993; 46:1055-80. 11. Meltzer EO. Comparaave safety of Hl antitustamioes. Ann Allergy 1991;
67:625-33
Piśmiennictwo ze str. 50
1. Patkowski J. Alergia na leki. W: Choroby alergiczne i astma (red. J. Małolepszy), Volumed, Wrocław 1996:649-687. 2. von Pirquet C, & Schick B. Das serumkranheit. Deuticke, Leipzig 1905. 3. Silverstein AM. Clemens Freiherr von Pirquet: explaining immune complex disease in 1906. Nature Immunology 2000;1:453-455. 4. Igarashi M, Hosoda N, Bando Y, i wsp. An immunodominant haptenic epitope of carbamazepine detected in serum from patients given long-term
treatment with carbamazepine without allergic reaction. Clin Immunol 1992;12:335-40. 5. Isaacs D. Serum sickness-like reaction to cefaclor. J Paediatr Child
Health 2001;37:298-289. 6. Ponvert C, Scheinmann P. Vaccine allergy and pseudo-allergy. Eur J Dermatol 2003;13:10-15. 7. Gupta V, Gordon-Smith EC, Cook
G, i wsp. A third course of anti-thymocyte globulin in aplastic anaemia is only beneficial in previous responders. Br J Haematol 2005;129:110-7. 8. Kamar N,
Ribes D, Sandres-Saune K, i wsp. Efficacy and safety of induction therapy with rabbit antithymocyte globulins in liver transplantation for hepatitis C. Transplant
Proc 2004;36:2757-61. 9. Nangaku M, Couser WG. Mechanisms of immune-deposit formation and the mediation of immune renal injury. Clin Exp Nephrol
2005;9:183-91. 10. Clark RF, McKinney PE, Chase PB, i wsp. Immediate and delayed allergic reactions to Crotalidae polyvalent immune Fab (ovine) antivenom.
Ann Emerg Med 2003;41:425-6. 11. Fukuda W, Takemura S, Yanagida K, i wsp. Kinetics of immune complex deposition and influence of decomplementation
on their clearance in cationized antigen induced acute serum sickness. Nippon Jinzo Gakkai Shi 1991;33:231-237. 12. Lawley TJ, Bielory L, Gascon P, i wsp.
A prospective clinical and immunologic analysis of patients with serum sickness. N Engl J Med 1984;311:1407-1413. 13. Ridolo E, Albertini R, Borghi L, Meschi
T, i wsp. Acute polyradiculoneuropathy occurring after hymenoptera stings: a clinical case study. Int J Immunopathol Pharmacol 2005;18:385-90. 14. Accinni
L, Brentjens JR, Albini B, i wsp. Deposition of circulating antigen--antibody complexes in the gastrointestinal tract of rabbits with chronic serum sickness. Am J
Dig Dis 1978;23:1098-1106. 15. Zwar N, Richmond R. Bupropion sustained release. A therapeutic review of Zyban. Aust Fam Physician 2002;31:443-447. 16.
Panaszek B. Choroba posurowicza. W: Dermatologia Pediatryczna (red. M. Miklaszewska, F. Wąsik). Volumed Wrocław 1999;1:246-247. 17. Shipley D, Ormerod
AD. Drug-induced urticaria. Recognition and treatment. Am J Clin Dermatol 2001;2:151-158. 18. Tanriover B, Chuang P, Fishbach B, i wsp. Polyclonal antibody-induced serum sickness in renal transplant recipients: treatment with therapeutic plasma exchange. Transplantation 2005;80:279-281. 19. Yancey KB, Lawley
TJ. Circulating immune complexes and serum sickness. Clinical Immunology. Principles and Practice 2001;59,1-10. 20. Yates AB, deShazo RD. Drug allergies
and hypersensitivity. Clinical Immunology. Principles and Practice 2001;54,1-15.
16
ALERGIA 1/2006