Samorząd gospodarczy i zawodowy PPwG 2016 Tematyka • Samorządy gospodarcze • Samorządy zawodowe • Udział pracowników w zarządzaniu 2 Pojęcie samorządu • Podstawowe kategorie samorządów – terytorialne, gospodarcze, zawodowe, rolnicze, pracownicze • Charakterystyka samorządu – Uprawnienia do załatwiania zadań publicznych przez własnych przedstawicieli – Obligatoryjne uczestnictwo – Obowiązek przestrzegania ustaleń samorządowych i finansowania samorządu przez członków wspólnoty samorządowej – Zadania samorządów: własne i powierzone – Nadzór państwowy pod względem legalności 3 Konstytucyjne podstawy samorządu • Samorząd terytorialny – roz. VII Konstytucji • Samorządy zawodowe – Art. 17. 1. Konstytucji: W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. • Samorządy pozostałe – Art. 17. 2. W drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu. Samorządy te nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności gospodarczej. • Konstytucyjna niedopuszczalność obowiązkowego, powszechnego samorządu gospodarczego 4 Samorząd gospodarczy Instytucje samorządu gospodarczego Izby gospodarcze Samorząd rzemiosła Samorząd niektórych przedsiębiorców 5 Izby gospodarcze (1) • Podstawa prawna – ustawa o izbach gospodarczych (1989) • Zadania: – – – – – – – reprezentacja interesów gospodarczych upowszechnianie etyki zawodowej konsultowanie projektów aktów prawnych postępowania polubowne wspieranie kształcenia i doskonalenia zawodowego opinie o zwyczajach gospodarczych (handlowych) możliwość powierzenia zadań przez Radę Ministrów 6 Izby gospodarcze (2) • Tworzenie izb gospodarczych – dobrowolny, zrzeszeniowy tryb – 50 założycieli (izba wojewódzka), 100 – ponadwojewódzka – członkowie – przedsiębiorcy, zakaz ograniczeń przynależności – statut, wybór organów, wpis do KRS, nabycie osobowości prawnej – izby dwu- lub wielostronne – inicjatywa KIG, udział przedsiębiorców zagranicznych 7 Izby gospodarcze (3) • Struktura izby – walne zgromadzenie członków izby (organ ustawowy) – zarząd, ew. organ wewnętrznej kontroli (organy statutowe) • Zrzeszanie izb – Krajowa Izba Gospodarcza, izby regionalne – zasada dobrowolności – Polska Izba Handlu Zagranicznego powołana przez KIG • targi, wystawy • arbitraż międzynarodowy • legalizacja dokumentów • potwierdzanie pochodzenia towarów 8 Izby gospodarcze (4) • Majątek izb – składki, darowizny – działalność gospodarcza (cele statutowe, zakaz podziału zysku) • Nadzór - organ nadzoru (minister lub wojewoda) oraz sąd rejestrowy - organ administracji – wystąpienie o usunięcie nieprawidłowości - sąd rejestrowy – upomnienie, uchylenie uchwały, rozwiązanie izby 9 Inne samorządy gospodarcze • Samorząd rzemiosła: – działalność rzemieślnika na podstawie ustawy SDG, z zachowaniem warunków ustawy o rzemiośle – osoby fizyczne, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, we własnym imieniu i na własny rachunek, do 50 zatrudnionych – jednoosobowo lub w spółce cywilnej – kwalifikacje: wykształcenie kierunkowe, dyplom mistrza, świadectwo czeladnika • Struktura rzemiosła (osoby prawne, KRS) – cechy – według rodzajów rzemiosł lub obszarów – spółdzielnie rzemieślnicze - własna działalność gospodarcza – izby rzemieślnicze – zrzeszają cechy i spółdzielnie (reprezentacja, egzaminy zawodowe) – Związek Rzemiosła Polskiego • Samorząd niektórych przedsiębiorców (zrzeszenia handlu i usług, transportu) 10 Samorządy zawodowe (1) • Zawody zaufania publicznego – prawnicze – adwokaci, radcy prawni, notariusze, rzecznicy patentowi, komornicy sądowi – medyczne – lekarze, stomatolodzy, aptekarze, weterynarze, pielęgniarki i położne, psychologowie – finansowe – biegli rewidenci, doradcy podatkowi, rzeczoznawcy majątkowi – inne zawody – architekci, urbaniści, inżynierowie budownictwa 11 Samorządy zawodowe (2) • Cechy zawodów zaufania publicznego – kwalifikacje zawodowe (wykształcenie, praktyka, egzamin) – samodzielne wykonywanie zawodu – wymóg zaufania ze strony klienta, tajemnica zawodowa – etyka zawodowa – korporacje zawodowe • Formy wykonywania zawodu – samodzielne (indywidualna praktyka, spółka partnerska) – stosunek pracy 12 Samorządy zawodowe (3) • Zadania korporacji zawodowych - reprezentacja wobec władz państwowych - udzielanie uprawnień zawodowych, prowadzenie rejestrów uprawnionych (obligatoryjna przynależność) - ustalanie zasad etyki zawodowej (kodeksy etyczne) - egzekwowanie odpowiedzialności zawodowej - kształcenie zawodowe (aplikacje, szkolenia) 13 Samorządy zawodowe (4) • Typowe elementy korporacji zawodowych – krajowy zjazd korporacji – izba krajowa – izby okręgowe – sądy dyscyplinarne – składki – nadzór właściwego ministra (zaskarżanie uchwał do sądu) 14 Udział pracowników w zarządzaniu • • • • • • Ustawa z 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji Implementacja dyrektywy 2002/14/WE z 11.3.2002 ustanawiającej ogólne ramowe warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej Stosuje się w przedsiębiorstwach powyżej 50 pracowników Podstawowa forma - rada pracowników (3-7 członków) wybierana przez organizacje związkowe, a w razie braku porozumienia przez pracowników w ramach wyborów organizowanych przez pracodawcę, ochrona stosunku pracy Formy udziału: – informowanie - przekazywanie radzie pracowników danych dotyczących przedsiębiorstwa (sytuacja ekonomiczna pracodawcy i przewidywane zmiany, stan i zmiany zatrudnienia, zmiany w organizacji pracy), obowiązek zachowania poufności – przeprowadzanie konsultacji - wymiana poglądów i dialog pracodawcy z radą pracowników Odrębne porozumienia o informowaniu pracowników wyłączają zastosowanie ustawy 15 Europejskie rady zakładowe • Ustawa o europejskich radach zakładowych z 2002 r. • Europejska rada zakładowa składa się z przedstawicieli pracowników zatrudnionych na terytorium państw członkowskich w przedsiębiorstwie lub w grupie przedsiębiorstw o zasięgu unijnym • Europejska rada zakładowa jest uprawniona do uzyskiwania informacji i prowadzenia konsultacji dotyczących całości przedsiębiorstwa 16