Renata Cieślik- Tarkota

Renata Cieślik-Tarkota
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach
Sytuacja epidemiologiczna ospy wietrznej na terenie województwa
śląskiego.
Ospę wietrzną zwaną potocznie wiatrówką, wywołuje wirus Varicella Zoster, jest to
na ogół choroba wieku dziecięcego, ale zachorowania mogą dotyczyć również osób
dorosłych. Przebieg ospy wietrznej u osób dorosłych jest zdecydowanie cięższy. Choroba
objawia się bardzo swędzącą wysypką o charakterze małych, czerwonych grudek, które
następnie ulegają przemianie w przejrzyste owalne pęcherzyki. Pęcherzyki te zasychają
w strupki i następnie odpadają, po odpadnięciu strupka czasami pozostają blizny. Zmiany
skórne umiejscawiają się początkowo na tułowiu, później kolejno na twarzy, owłosionej
skórze głowy. Zmiany te mogą też się pojawiać na śluzówkach, głównie jamy ustnej
i nosowo-gardłowej. Pęcherzyki pojawiają się w rzutach co 2 do 5 dni. Wśród innych
objawów obserwowane jest powiększenie węzłów chłonnych potylicznych i karkowych.
Po przechorowaniu wirus varicella-zoster bytuje w zwojach czuciowych układu nerwowego
(międzykręgowych lub nerwów czaszkowych) i może powodować zakażenia utajone lub
w przypadku uaktywnienia się wirusów i spadku odporności zachorowanie na półpasiec [1].
Jest to wysoce zakaźna choroba, źródło zakażenia to osoby chore na ospę wietrzną lub
półpasiec. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośrednie kontakty, kontakty pośrednie
z zanieczyszczonymi przedmiotami oraz drogą powietrzną. Chory jest zakaźny dla otoczenia
1-2 dni przed pojawieniem się wysypki oraz do 6 dnia od pojawienia się wysypki, czyli
do czasu przyschnięcia wysypki. Okres wylęgania choroby wynosi średnio 15- 18 dni [3].
Przebieg choroby na ogół jest łagodny, jednak choroba ta może powodować
powikłania:
- wtórne zakażenia bakteryjne skóry i tkanek miękkich,
- wirusowe lub bakteryjne zapalenie płuc,
- aseptyczne zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych,
- zapalenie mózgu z ataksją móżdżkową,
- zespół Reye’a, zespół Guillaina- Barrégo,
- porażenie nerwu twarzowego,
- zapalenie nerwu wzrokowego,
- zapalenie mięśnia sercowego,
1
Renata Cieślik-Tarkota
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach
- zapalenie: wątroby, mięśnia sercowego, osierdzia, nerek, stawów, jąder,
- małopłytkowość [1, 4].
U osób dorosłych przebieg ospy wietrznej jest cięższy, a ryzyko powikłań zdecydowanie
większe[2]. Ospa wietrzna jest niebezpieczna także dla ciężarnych, która może doprowadzić
nawet do uszkodzenia płodu [3].
Nie jest prawdą, że każdy musi przechorować ospę wietrzną. Przed zachorowaniami
zabezpiecza szczepienie ochronne, które można wykonać już od 9 miesiąca życia dziecka.
Szczepionkę tą można również podać osobom, które kontaktowały się z chorymi na ospę
wietrzną do 72 godzin od kontaktu, takie szczepienie nie dopuści do rozwoju choroby lub
znacznie złagodzi jej przebieg. Niestety rodzice nadal sporadycznie sięgają po ten rodzaj
profilaktyki dla swoich dzieci. W 2014 roku przeciwko ospie zaszczepiono 5562 osób.
Oprócz tego należy również podkreślić, iż zaszczepienie oszczędzi dziecku oprócz możliwych
powikłań, uporczywego świądu i możliwych blizn, a rodzicom przymusowego zwolnienia
lekarskiego, niezbędnego do zapewnienia dziecku opieki podczas choroby.
W ostatnim czasie organizowane są przez niektórych rodziców dzieci tzw. „Ospa
party” czyli przyjęcia, w których uczestniczą osoby zdrowe i chore. Zarówno organizacja
jak i przyprowadzanie dzieci na takie przyjęcia może być karane karą pozbawienia wolności,
w związku z narażaniem dziecka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, albo
ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 160 § 1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks
karny (Dz.U. Nr 88, poz. 533, z późn. zm.)). Choroby zakaźne w wieku dziecięcym
nie zawsze przebiegają lekko, zdarzają się poważne powikłania, a nawet zgony z powodu
chorób zakaźnych, w tym również z powodu ospy wietrznej.
Zachorowania na ospę wietrzną w województwie śląskim, utrzymują się od wielu lat
na wysokim poziomie - ogólna ich liczba w 2014 roku znacznie wzrosła w stosunku do roku
ubiegłego, zachorowało 35055 osób. Zapadalność wyniosła 763,4 i była najwyższa od wielu
lat.
2
Renata Cieślik-Tarkota
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach
Wykres. Zachorowania na ospę wietrzną w latach 2005-2014 w województwie śląskim.
Analizując zachorowania na ospę wietrzną w poszczególnych grupach wiekowych w roku
2014 należy podkreślić, iż najwięcej zachorowało dzieci w wieku od 1 do 4 lat. Czyli
w okresie, kiedy dziecko podejmuje więcej kontaktów społecznych w związku z pójściem
do żłobka lub przedszkola.
Wykres. Zachorowania na ospę wietrzną w poszczególnych grupach wiekowych w województwie śląskim w roku
2014.
W Polsce w roku 2014 odnotowano 221577 zachorowań na ospę wietrzną, najwięcej
od 2003 roku. Taką niekorzystną sytuację mogą jedynie zmienić szczepienia ochronne.
3
Renata Cieślik-Tarkota
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach
250000
221577
208276
200000
183446
178501
172855
160161
147751
150000
141218
140115
129662
100000
50000
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Wykres. Zachorowania na ospę wietrzną w latach 2005-2014 w Polsce.
Podsumowując, tylko
promowanie szczepień ochronnych i niedopuszczanie
do kontaktu dzieci chorych z dziećmi zdrowymi oraz ochrona osób dorosłych podatnych
na zakażenia może poprawić sytuację epidemiologiczną dotyczącą zachorowań na ospę
wietrzną. Nie jest prawdą że każdy musi przechorować ospę, przechorowanie jej pozostawia
wirusa w organizmie, który w sytuacji spadku odporności uaktywni się w najmniej
oczekiwanym momencie w postaci półpaśca.
Wojewódzka Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Katowicach
40-074 Katowice, ul Raciborska 39
e-mail: [email protected]
Literatura:
1. Wiesław Magdzik, Danuta Naruszewicz– Lesiuk, Andrzej Zieliński, Choroby zakaźne i pasożytnicze –
epidemiologia i profilaktyka, Wyd. α-medica Press, Bielsko- Biała 2007. ISBN 978-83-7522-010-0
2. J. Kostrzewski, W. Magdzik, D. Naruszewicz- Lesiuk. Choroby zakaźne i ich zwalczanie na ziemiach
polskich
w
XX
wieku.
Wydawnictwo
Lekarskie
PZWL.
Warszawa
2001.
ISBN 83-200-2441-2
3. B. Bannister, N. Begg, S. Gillespie. Choroby zakaźne. Wyd. Urban& Partner. Wrocław 1998. ISBN 8385842-14-4
4. Zdzisław Dziubek. Choroby zakaźne i pasożytnicze Wyd. PZWL Warszawa 2010.
ISBN 83-200-2748-9
5. Materiały pochodzące ze sprawozdań opracowywanych przez Oddział Epidemiologii WSSE w
Katowicach oraz analizy własne.
4