rozporządzenie

Projekt z dnia 21 lutego 2011 r.
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ1)
z dnia ..................................2011 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób
w wieku do 16 roku życia
Na podstawie art. 4a ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej
i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 214, poz. 1407,
z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:
§ 1. W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r.
w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr
17, poz. 162 oraz z 2009 r. Nr 226, poz. 1829) w § 2 ust. 1 wprowadza się następujące
zmiany:
1) wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„§ 2. 1. Do stanów chorobowych, które uzasadniają zaliczenie dziecka do osób
niepełnosprawnych, należą:”;
2) pkt 8 otrzymuje brzmienie:
„8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego
sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według
Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola
widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,”;
3) po pkt 9 dodaje się pkt 10 w brzmieniu:
”10) głuchoślepota, stanowiąca równoczesne uszkodzenie narządu słuchu i narządu
wzroku, w tym:
a) obustronny ubytek słuchu od 50 dB współwystępujący z chorobami narządu
wzroku, w tym wrodzonymi lub nabytymi wadami narządu wzroku, powodującymi
ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku
lepszym do 0,3 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi
lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
b) jednostronne upośledzenie słuchu od 80 dB współwystępujące ze ślepotą jednego
oka.”.
§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
MINISTER
PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
w porozumieniu:
Minister Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej – zabezpieczenie społeczne,
na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie
szczegółowego zakresu działania Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 216, poz. 1598).
2)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 217, poz. 1427,
Nr 226, poz. 1475, Nr 238, poz. 1578, Nr 254, poz. 1700 i Nr 257, poz. 1726.
1)
MINISTER ZDROWIA
2
UZASADNIENIE
Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie delegacji ustawowej zawartej w art. 4a ust. 2
ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 214, poz. 1407, z późn. zm.). Wprowadza
on zmianę do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r.
w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U.
Nr 17, poz. 162, z późn. zm.).
Celem regulacji jest:
a) usunięcie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie uzyskiwania przez dzieci w orzeczeniu
o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia wskazania dotyczącego
konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie
ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
b) ujednolicenie kryteriów orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności
w przypadku naruszenia sprawności organizmu spowodowanego chorobami narządu wzroku,
c) wprowadzenie głuchoślepoty jako oddzielnej klasy diagnostycznej przy kwalifikowaniu
do osób niepełnosprawnych, jako rozpoznawalnego zespołu objawów, które wiążą się
z naruszeniem sprawności organizmu oraz wpływem na funkcjonowanie człowieka
na poziomie indywidualnym, grupowym i społecznym.
Usunięcie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie uzyskiwania przez dzieci wskazania
dotyczącego konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby
w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji
Wprowadzenie do wyliczenia zawarte w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Społecznej w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia
stanowi, iż do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy
dziecku należą stany chorobowe wskazane w tym przepisie. Użycie sformułowania które
uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku sugeruje, wbrew treści zapisu § 1
pkt. 1 przedmiotowego rozporządzenia, że chodzi o stany chorobowe których wystąpienie
powoduje konieczność zapewnienia dziecku opieki i pomocy i łączy się równocześnie
z zamieszczeniem w orzeczeniu o niepełnosprawności pozytywnego wskazania konieczności
stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną
możliwością samodzielnej egzystencji, o którym mowa w art. 6b ust. 3 pkt 7 ustawy z dnia 27
sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych, a nie że chodzi o stany chorobowe, które uzasadniają zaliczenie dzieci do
osób niepełnosprawnych. Tymczasem umieszczenie wspomnianego wskazania
w orzeczeniu o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, następuje
dopiero po dokonaniu oceny, czy następstwem przedmiotowych stanów chorobowych jest
konieczność udzielania stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze
znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Natomiast wystąpienie stanów
chorobowych wskazanych w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia warunkuje
w ogóle możliwość ubiegania się o uzyskanie statusu osoby niepełnosprawnej w przypadku
osób, które nie ukończyły 16 roku życia.
Ujednolicenie kryteriów orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności
Przepis § 32 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu
niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328, z późn. zm.) stanowi, iż przy kwalifikowaniu
do znacznego, umiarkowanego i lekkiego stopnia niepełnosprawności bierze się pod uwagę
3
zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez choroby narządu wzroku,
w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności,
prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według Snellena
po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia
do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni.
Natomiast w świetle § 2 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia do stanów
chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą
wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego
sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według
Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia
do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni.
Oznacza to, że w przypadku ustalenia jako przyczyny niepełnosprawności chorób narządu
wzroku występuje zróżnicowanie parametru diagnostycznego jakim jest ostrość wzroku.
Zróżnicowanie to nie ma jednak medycznego uzasadnienia w sytuacji, gdy te same rodzajowo
schorzenia stanowią przyczynę naruszenia sprawności organizmu uwzględnianą przy
kwalifikowaniu do niepełnosprawności (osoby do 16 roku życia) i do stopnia
niepełnosprawności (osoby powyżej 16 roku życia).
Wprowadzenie głuchoślepoty jako oddzielnej klasy diagnostycznej
Klasyfikacja dotycząca chorób i problemów zdrowia, powodujących naruszenie sprawności
organizmu kwalifikujących do zaliczenia do osób niepełnosprawnych, zawarta została w § 2
ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie kryteriów oceny
niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. Główne kategorie zaburzeń
powodujące niepełnosprawność pogrupowane zostały według pokrewieństwa ich zasadniczej
tematyki. System klasyfikacyjny spełnia dzięki powyższej zasadzie warunek rzetelności,
a wyodrębnione klasy zaburzeń są wewnętrznie spójne.
W celu oznaczenia w wydanym orzeczeniu kategorii diagnostycznej
odzwierciedlającej rozpoznanie stanu chorobowego powodującego niepełnosprawność,
w § 32 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie
orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności wprowadzony został
alfanumeryczny system oznaczania klasy zaburzeń powodujących niepełnosprawność. Każdy
symbol przyczyny niepełnosprawności jest oznaczony dwiema cyframi oraz dużą literą
alfabetu.
Wprowadzenie głuchoślepoty jako oddzielnej kategorii naruszenia sprawności
organizmu wynikającej z równoczesnego, poważnego uszkodzenia narządu słuchu i wzroku
znajduje uzasadnienie zarówno w aspekcie medycznym i orzeczniczym jak również
społeczno-moralnym.
Głuchoślepota nie jest tylko połączeniem głuchoty i ślepoty, ponieważ skutki i potrzeby
wynikające z głuchoślepoty nie są sumą skutków i potrzeb wynikających z głuchoty i ślepoty.
W przypadku głuchoty i ślepoty występuje tzw. kompensacja (wzroku słuchem lub słuchu
wzrokiem), która jest wykluczona lub znacznie ograniczona w przypadku łącznego
występowania obydwu dysfunkcji. Przedmiotowa zmiana uwzględnia więc szczególne
upośledzenie sprawności organizmu dotyczące dwóch podstawowych modalności
zmysłowych, w sposób znaczny ograniczające funkcjonowanie człowieka.
Ponieważ brak jest jakichkolwiek możliwości porównywania orzeczeń wydawanych
przez zespoły orzekające w konkretnej sprawie indywidualnie orzeczonej osoby ustalenie
minimalnego poziomu obniżenia ostrości wzroku, ograniczenia pola widzenia oraz ubytku
słuchu pozostaje niezbędnym warunkiem dla zachowania jednolitości systemu orzecznictwa
w przedmiotowym zakresie. Dostępne badania diagnostyczne zarówno w dziedzinie
4
okulistyki jak i laryngologii pozwalają w sposób jednoznaczny na wyznaczenie poziomu
upośledzenia sprawności organizmu korelującego ze stopniem uszkodzenia jednego
z narządów tj. narządu wzroku czy narządu słuchu. Nie bez znaczenia pozostaje również
powszechność, jak i dostępność tych badań. Dlatego też określenie wartości obniżenia
ostrości widzenia, ograniczenia pola widzenia oraz ubytku słuchu bez zaaparatowania,
ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia prawidłowości i jednolitości stosowania zasad
orzekania o niepełnosprawności (analogicznie również o stopniu niepełnosprawności), a tym
samym wpływa na jakość orzecznictwa osób głuchoniewidomych.
Równocześnie biorąc pod uwagę jednoczesne upośledzenie sprawności narządu
wzroku i słuchu u osób do 16 r. życia, zasadnym jest ustalenie odrębnych parametrów
uszkodzenia narządów zmysłu, odmiennych od kryteriów dotyczący osób, które ukończyły
16 r. życia. Szczególny charakter traktowania tej grupy wiekowej w zakresie wyznaczanych
wartości parametrów uszkodzenia słuchu wynika z dynamiki procesów poznawczych
w wieku rozwojowym, w tym w szczególności rozwoju mowy w stopniu umożliwiającym
pełne uczestnictwo w życiu społecznym.
Projekt rozporządzenia zakłada, iż wejdzie ono w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Podyktowane jest to koniecznością dokonania odpowiednich zmian w Elektronicznym
Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności, w którym zgodnie z art.
6d ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przetwarza się dane w celu usprawnienia i podniesienia
jakości orzekania o niepełnosprawności oraz przeprowadzeniem szkoleń dla członków
składów orzekających zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności
Projekt rozporządzenia nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
Projekt rozporządzenia nie podlega procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów
dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów
prawnych.
Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt niniejszego
rozporządzenia został udostępniony na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.
Ocena skutków regulacji
I. Podmioty, na które będzie oddziaływało rozporządzenie:
-
osoby niepełnosprawne,
powiatowe i wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
II. Konsultacje społeczne:
Projekt rozporządzenia został przesłany do uzgodnień z partnerami społecznymi
reprezentatywnymi w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji
do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U.
Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), tj.:
1. Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych,
5
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Komisją Krajową NSZZ „Solidarność”,
Forum Związków Zawodowych,
Pracodawcami Rzeczypospolitej Polskiej,
Polską Konfederacją Pracodawców Prywatnych - „Lewiatan”,
Związkiem Rzemiosła Polskiego,
Business Centre Club.
Projekt rozporządzenia zostanie również skierowany do Komisji Wspólnej Rządu
i Samorządu Terytorialnego oraz został skierowany do Krajowej Rady Konsultacyjnej
ds. Osób Niepełnosprawnych.
Ponadto projekt rozporządzenia został zamieszczony na stronie www.mpips.gov.pl/bip/.
III. Skutki wprowadzenia regulacji:

wpływ regulacji na sektor finansów publicznych w tym na budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Wejście w życie rozporządzenia może spowodować skutki finansowe dla budżetu państwa
i budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Rozporządzenie nie rozszerza kręgu
schorzeń, a w konsekwencji stanów chorobowych pozwalających na orzeczenie
niepełnosprawności, jednakże w przypadku ustalenia jako przyczyny niepełnosprawności
chorób narządu wzroku łagodzi jeden z parametrów diagnostycznych jakim jest ostrość
wzroku Brak jest przy tym jakichkolwiek danych pozwalających na określenie o ile może
wzrosnąć z tego tytułu liczba dzieci niepełnosprawnych orzekanych ze względu na dysfunkcję
narządu wzroku, ponieważ nie ma danych pozwalających ustalić różnicę w liczbie osób do 16
roku życia, u których ostrość wzroku w oku lepszym wynosi 0,2 według Snellena i osób
w tym wieku z ostrością wzroku na poziomie 0,3 w tej skali. Z danych zawartych
w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności
wynika, iż w roku 2009 wydano 7236 orzeczeń o niepełnosprawności ze względu na choroby
narządu wzroku na ogólna liczbę 98486 orzeczeń.
Natomiast w przypadku wprowadzenia głuchoślepoty istotę propozycji stanowi
wprowadzenie jej jako oddzielnej (od chorób narządu wzroku oraz zaburzeń głosu, mowy
i chorób słuchu) a nie nowej klasy diagnostycznej i wyodrębnienie jej w ramach przyczyn
niepełnosprawności, co ma służyć przede wszystkim bardziej skutecznemu
zindywidualizowaniu pomocy i wsparcia, udzielanym tej grupie osób niepełnosprawnych.
Wejście w życie rozporządzenia nie zwiększy zatem w tym zakresie liczby beneficjentów
pomocy udzielanej z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego
w sposób bezpośredni. Może natomiast w sposób pośredni wpłynąć na większe
zróżnicowanie adresatów tej pomocy.
 wpływ regulacji na rynek pracy
Wejście w życie rozporządzenia nie wpłynie na rynek pracy.

wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Wejście w życie rozporządzenia nie wywrze wpływu na konkurencyjność gospodarki
i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.
 wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Wejście w życie rozporządzenia nie będzie miało bezpośredniego wpływu na sytuację
i rozwój regionalny.
6