GDZIE SIĘ NARODZIŁA BAŁTYCKA ROPA NAFTOWA
I JAK JĄ ZNALEŹĆ ?
AKWIZYCJA SEJSMICZNA CZYLI POZYSKIWANIE
DANYCH
Sejsmika jest to geofizyczna metoda pomiarowa, której celem jest
przedstawienie budowy geologicznej rejonu badań w postaci zapisu
sejsmicznego. Profilowanie sejsmiczne polega na skierowaniu
w głąb ziemi energii, w celu uzyskania obrazu rozchodzenia się fal
dźwiękowych pod powierzchnią. Część energii fali odbija się od
warstw stratygraficznych i powraca na powierzchnię, gdzie
następuje rejestracja przez odbiorniki (hydrofony, geofony).
Proces poszukiwań ropy naftowej i gazu ziemnego jest złożony i czasochłonny.
Wymaga ogromnych nakładów finansowych i zaangażowania wielu specjalistów w celu
rozpoznania budowy geologicznej i określenia potencjału złożowego.
Do poszukiwań węglowodorów stosuje się wiele metod geofizycznych, takich jak
pomiary grawimetryczne, magnetometryczne, sejsmiczne i geofizyki otworowej,
a także metody geochemiczne i inne. Badania sejsmiczne i profilowania geofizyki
otworowej są podstawowymi metodami, które pozwalają na bardzo dobre rozpoznanie
budowy geologicznej głębokich struktur leżących pod powierzchnią ziemi.
Badania sejsmiczne mona podzielić na cztery główne etapy:
• profilowania radiometryczne
gamma – mierzy naturalną promieniotwórczość ośrodka skalnego,
neutron - neutron – mierzy porowatość ośrodka skalnego,
gamma - gamma gęstościowe – mierzy gęstość ośrodka skalnego,
indukcyjne – mierzy oporność ośrodka skalnego,
• Etap III – przetwarzanie danych sejsmicznych,
• profilowania akustyczne – mierzy własności sprężyste i mecha-
• Etap IV – interpretacja danych sejsmicznych.
"suchy" gaz ziemny w łupkach
o genezie bakteryjnej
ropa naftowa w łupkach
• profilowania średnicy – mierzy średnicę otworu.
ropa naftowa w łupkach
woda/solanka
strefa
generowania
ropy naftowej
niczne ośrodka skalnego,
ucieczka gazu na powierzchnię
konwencjonalne złoże gazu
Głównym zadaniem pomiarów sejsmicznych jest rozpoznanie
budowy wgłębnej poprzez określenie i wyznaczenie:
• stref uskokowych oraz spękań,
W otworach wiertniczych wykonuje się następujące pomiary
geofizyczne:
potencjałów naturalnych – mierzy oporność ośrodka skalnego,
• Etap II – wykonywanie prac w terenie (akwizycja),
• warstwowania budowy geologicznej,
Do poszukiwań ropy naftowych wykorzystuje się m.in. pomiary
geofizyki otworowej.
• profilowania elektryczne
• Etap I – projektowanie zdjęć sejsmicznych 2D/3D,
• granic litologicznych, facjalnych,
POMIARY GEOFIZYKI OTWOROWEJ
woda/solanka
"mokry" gaz ziemny w łupkach
"mokry" gaz ziemny
w łupkach
Pomiary geofizyki otworowej wykonuje się przy pomocy specjalistycznych urządzeń nazywanych sondami.
strefa
przejściowa
strefa generowania
gazu ziemnego
• monitoringu eksploatacji złóż.
łupek
"suchy" gaz ziemny w łupkach
o pochodzeniu termicznym
skały nasycone
gazem ziemnym
skały nasycone
ropą naftową
skały nasycone
wodą/solanką
gaz ziemny zamknięty
(zaciśnięty)
przemieszczanie się
konwencjonalnego gazu
szczelinowanie
hydrauliczne
SYSTEM NAFTOWY:
System naftowy jest to zespół powiązanych genetycznie elementów fizycznych basenu
naftowego oraz zachodzących w nim procesów niezbędnych do uformowania się złóż.
Niezbędne elementy:
• skała macierzysta – jest to skała, która w wyniku pewnych procesów jest zdolna do generowania
węglowodorów,
• skała zbiornikowa – jest to skała, która umożliwia akumulację oraz migracje węglowodorów,
PRZETWARZANIE DANYCH SEJSMICZNYCH
Wynikiem badań sejsmicznych jest komplet cyfrowych danych
(rekordów sejsmicznych). W pierwszej kolejności są one podane
procesowi przetwarzania polegającego na „wymazaniu" wszelkich
szumów i innym skomplikowanym operacjom matematycznym
mających na celu uzyskanie obrazu o jak najwyższej rozdzielczości.
Przygotowane w ten sposób dane podlegają procesowi zgrupowania oraz uporządkowania w celu przedstawienia w postaci
graficznej jako sekcji sejsmicznych.
• skała uszczelniająca – jest to taka skała, która tworzy barierę ponad skałami zbiornikowymi,
uniemożliwiając migracje węglowodorów z pułapki,
• skały nadkładu – są to wszystkie osady nagromadzone ponad interesującą nas warstwą, czyli wszystkie
osady młodsze od tej warstwy,
• czas geologiczny – niezmiernie istotny w procesie formowania się złóż, przedstawia tempo akumulacji oraz
depozycji osadów w stosunku do jednostki czasu.
Niezbędne procesy:
• tworzenie basenu sedymentacyjnego – są to rejony długotrwałej subsydencji (czyli obniżania się)
powierzchni ziemi,
PETROFIZYKA – INTERPRETACJA POMIARÓW
GEOFIZYKI OTWOROWEJ
Po przewierceniu utworów skalnych i rozpoznaniu litologicznym
w otworze wyznacza się warstwy zbiornikowe nasycone węglowodorami. Dla tych warstw wylicza się parametry złożowe utworów
roponośnych, do których zaliczamy:
INTERPRETACJA DANYCH SEJSMICZNYCH
• depozycja skały macierzystej – gromadzenie się materii organicznej w basenie sedymentacyjnym,
tworzenie potencjalnej skały macierzystej dla węglowodorów
Interpretacja wykonywana jest na sekcji sejsmicznej w domenie
czasu (mamy informacje o tym jak długo fala sejsmiczna podróżowała z powierzchni morza do konkretnej warstwy i z powrotem).
• depozycja skały zbiornikowej – formowanie potencjalnej skały zbiornikowej, związane z największą
dynamiką tempa subsydencji basenu naftowego; sprzyjają gromadzeniu się osadów gruboklastycznych,
• przepuszczalność,
• generowanie węglowodorów – następuje, gdy skała macierzysta znajdzie się przez odpowiednio długi czas
w odpowiednio wysokiej temperaturze,
• nasycenie wodą,
Etapy interpretacji:
• interpretacja horyzontów sejsmicznych – przyporządkowanie
warstwom skał konkretnych odbić,
• interpretacja tektoniczna – wyznaczenie dyslokacji (uskoków),
• konwersja czasowo-głębokościowa – przejście z domeny czasu
na domenę głębokości,
• migracja węglowodorów – jest to wolny proces przemieszczania się węglowodorów, trwający miliony lat na
dystansie od kilku do kilkudziesięciu km, wywołany zarówno przez naturalną kompakcję skały macierzystej
(redukcję jej objętości pod wpływem ciężaru nadkładu) oraz procesy tworzenia się węglowodorów,
• porowatość,
• zailenie,
• parametr Net To Gross (NTG).
• akumulacja oraz zachowanie węglowodorów w pułapce – proces ten odbywa się w skale zbiornikowej.
• tworzenie map strukturalnych oraz rozkładu wybranych parametrów,
• wyznaczenie potencjalnych akumulacji węglowodorów.
Po zlokalizowaniu (wykartowaniu) perspektywicznych
obszarów podejmujemy decyzje o wierceniu otworów
poszukiwawczych...
www.lotospetrobaltic.pl
