Gdzie się narodziła bałtycka ropa naftowa i jak ją znaleźć?
advertisement
GDZIE SIĘ NARODZIŁA BAŁTYCKA ROPA NAFTOWA I JAK JĄ ZNALEŹĆ ? AKWIZYCJA SEJSMICZNA CZYLI POZYSKIWANIE DANYCH Sejsmika jest to geofizyczna metoda pomiarowa, której celem jest przedstawienie budowy geologicznej rejonu badań w postaci zapisu sejsmicznego. Profilowanie sejsmiczne polega na skierowaniu w głąb ziemi energii, w celu uzyskania obrazu rozchodzenia się fal dźwiękowych pod powierzchnią. Część energii fali odbija się od warstw stratygraficznych i powraca na powierzchnię, gdzie następuje rejestracja przez odbiorniki (hydrofony, geofony). Proces poszukiwań ropy naftowej i gazu ziemnego jest złożony i czasochłonny. Wymaga ogromnych nakładów finansowych i zaangażowania wielu specjalistów w celu rozpoznania budowy geologicznej i określenia potencjału złożowego. Do poszukiwań węglowodorów stosuje się wiele metod geofizycznych, takich jak pomiary grawimetryczne, magnetometryczne, sejsmiczne i geofizyki otworowej, a także metody geochemiczne i inne. Badania sejsmiczne i profilowania geofizyki otworowej są podstawowymi metodami, które pozwalają na bardzo dobre rozpoznanie budowy geologicznej głębokich struktur leżących pod powierzchnią ziemi. Badania sejsmiczne mona podzielić na cztery główne etapy: • profilowania radiometryczne gamma – mierzy naturalną promieniotwórczość ośrodka skalnego, neutron - neutron – mierzy porowatość ośrodka skalnego, gamma - gamma gęstościowe – mierzy gęstość ośrodka skalnego, indukcyjne – mierzy oporność ośrodka skalnego, • Etap III – przetwarzanie danych sejsmicznych, • profilowania akustyczne – mierzy własności sprężyste i mecha- • Etap IV – interpretacja danych sejsmicznych. "suchy" gaz ziemny w łupkach o genezie bakteryjnej ropa naftowa w łupkach • profilowania średnicy – mierzy średnicę otworu. ropa naftowa w łupkach woda/solanka strefa generowania ropy naftowej niczne ośrodka skalnego, ucieczka gazu na powierzchnię konwencjonalne złoże gazu Głównym zadaniem pomiarów sejsmicznych jest rozpoznanie budowy wgłębnej poprzez określenie i wyznaczenie: • stref uskokowych oraz spękań, W otworach wiertniczych wykonuje się następujące pomiary geofizyczne: potencjałów naturalnych – mierzy oporność ośrodka skalnego, • Etap II – wykonywanie prac w terenie (akwizycja), • warstwowania budowy geologicznej, Do poszukiwań ropy naftowych wykorzystuje się m.in. pomiary geofizyki otworowej. • profilowania elektryczne • Etap I – projektowanie zdjęć sejsmicznych 2D/3D, • granic litologicznych, facjalnych, POMIARY GEOFIZYKI OTWOROWEJ woda/solanka "mokry" gaz ziemny w łupkach "mokry" gaz ziemny w łupkach Pomiary geofizyki otworowej wykonuje się przy pomocy specjalistycznych urządzeń nazywanych sondami. strefa przejściowa strefa generowania gazu ziemnego • monitoringu eksploatacji złóż. łupek "suchy" gaz ziemny w łupkach o pochodzeniu termicznym skały nasycone gazem ziemnym skały nasycone ropą naftową skały nasycone wodą/solanką gaz ziemny zamknięty (zaciśnięty) przemieszczanie się konwencjonalnego gazu szczelinowanie hydrauliczne SYSTEM NAFTOWY: System naftowy jest to zespół powiązanych genetycznie elementów fizycznych basenu naftowego oraz zachodzących w nim procesów niezbędnych do uformowania się złóż. Niezbędne elementy: • skała macierzysta – jest to skała, która w wyniku pewnych procesów jest zdolna do generowania węglowodorów, • skała zbiornikowa – jest to skała, która umożliwia akumulację oraz migracje węglowodorów, PRZETWARZANIE DANYCH SEJSMICZNYCH Wynikiem badań sejsmicznych jest komplet cyfrowych danych (rekordów sejsmicznych). W pierwszej kolejności są one podane procesowi przetwarzania polegającego na „wymazaniu" wszelkich szumów i innym skomplikowanym operacjom matematycznym mających na celu uzyskanie obrazu o jak najwyższej rozdzielczości. Przygotowane w ten sposób dane podlegają procesowi zgrupowania oraz uporządkowania w celu przedstawienia w postaci graficznej jako sekcji sejsmicznych. • skała uszczelniająca – jest to taka skała, która tworzy barierę ponad skałami zbiornikowymi, uniemożliwiając migracje węglowodorów z pułapki, • skały nadkładu – są to wszystkie osady nagromadzone ponad interesującą nas warstwą, czyli wszystkie osady młodsze od tej warstwy, • czas geologiczny – niezmiernie istotny w procesie formowania się złóż, przedstawia tempo akumulacji oraz depozycji osadów w stosunku do jednostki czasu. Niezbędne procesy: • tworzenie basenu sedymentacyjnego – są to rejony długotrwałej subsydencji (czyli obniżania się) powierzchni ziemi, PETROFIZYKA – INTERPRETACJA POMIARÓW GEOFIZYKI OTWOROWEJ Po przewierceniu utworów skalnych i rozpoznaniu litologicznym w otworze wyznacza się warstwy zbiornikowe nasycone węglowodorami. Dla tych warstw wylicza się parametry złożowe utworów roponośnych, do których zaliczamy: INTERPRETACJA DANYCH SEJSMICZNYCH • depozycja skały macierzystej – gromadzenie się materii organicznej w basenie sedymentacyjnym, tworzenie potencjalnej skały macierzystej dla węglowodorów Interpretacja wykonywana jest na sekcji sejsmicznej w domenie czasu (mamy informacje o tym jak długo fala sejsmiczna podróżowała z powierzchni morza do konkretnej warstwy i z powrotem). • depozycja skały zbiornikowej – formowanie potencjalnej skały zbiornikowej, związane z największą dynamiką tempa subsydencji basenu naftowego; sprzyjają gromadzeniu się osadów gruboklastycznych, • przepuszczalność, • generowanie węglowodorów – następuje, gdy skała macierzysta znajdzie się przez odpowiednio długi czas w odpowiednio wysokiej temperaturze, • nasycenie wodą, Etapy interpretacji: • interpretacja horyzontów sejsmicznych – przyporządkowanie warstwom skał konkretnych odbić, • interpretacja tektoniczna – wyznaczenie dyslokacji (uskoków), • konwersja czasowo-głębokościowa – przejście z domeny czasu na domenę głębokości, • migracja węglowodorów – jest to wolny proces przemieszczania się węglowodorów, trwający miliony lat na dystansie od kilku do kilkudziesięciu km, wywołany zarówno przez naturalną kompakcję skały macierzystej (redukcję jej objętości pod wpływem ciężaru nadkładu) oraz procesy tworzenia się węglowodorów, • porowatość, • zailenie, • parametr Net To Gross (NTG). • akumulacja oraz zachowanie węglowodorów w pułapce – proces ten odbywa się w skale zbiornikowej. • tworzenie map strukturalnych oraz rozkładu wybranych parametrów, • wyznaczenie potencjalnych akumulacji węglowodorów. Po zlokalizowaniu (wykartowaniu) perspektywicznych obszarów podejmujemy decyzje o wierceniu otworów poszukiwawczych... www.lotospetrobaltic.pl
