Pobierz


ROCZNY RAPORT EKONOMICZNY – 2009 ROK – BRUNEI DARUSSALAM
I. Sytuacja gospodarcza
1. Polityka gospodarcza rządu
Sytuacja gospodarcza oraz polityka gospodarcza Brunei nie zmieniła się w ciągu roku
sprawozdawczego. Gospodarka tego małego kraju nadal opierała się na złożach ropy naftowej i gazu
ziemnego. Brunei jest 3. co do wielkości producentem ropy naftowej w Azji Południowowschodniej
i 4. na świecie producentem skroplonego gazu. Około 50% PKB wytwarzane jest bezpośrednio przez
sektor wydobywczy. Ropa i gaz wydobywane są przez BRUNEI SHELL PETROLEUM (największy podmiot
gospodarczy w kraju), TOTAL E&P BORNEO BV oraz konsorcja australijskie i kanadyjskie
(w tym spółkę LOON ENERGY, w której udziały posiada firma KULCZYK OIL VENTURE), które wchodzą
w porozumienia przy nadawaniu licencji wydobywczo-poszukiwawczych z rządem Brunei. Ocenia się,
że obecnie eksploatowane złoża ropy wystarczą do 2020 roku, stąd prowadzone są prace
poszukiwawcze w różnych częściach kraju i należy spodziewać się znalezienia nowych zasobów.
Dzięki bardzo wysokim dochodom państwa (90% wpływów do budżetu zapewniają przychody
z sektora wydobywczego) sułtan szeroko rozwinął swoiste państwo socjalne. Brak jest podatku
dochodowego od osób fizycznych, wiele świadczeń społecznych jest finansowanych przez budżet
państwa oraz stosuje się subwencjonowanie cen niektórych produktów. Bezrobocie praktycznie
nie istnieje. Połowa siły roboczej kraju pracuje w sferze publicznej a około 40% przy wydobyciu
i przetwórstwie ropy i gazu. Pozostałe 10% znalazło zatrudnienie głównie w usługach i rolnictwie.
W celu inwestowania środków pochodzących z sektora ropy i gazu powstał fundusz inwestycyjny
Brunei Investment Agency – BIA. Dysponuje on aktywami o wartości około 30 mld USD (~90.000 USD/
1 mieszkańca Brunei) i posiada akcje i udziały w przedsiębiorstwach zarejestrowanych w krajach ASEAN,
Stanów Zjednoczonych, Unii Europejskiej, oraz na Bliskim Wschodzie. Bardzo prawdopodobne są także
działania inwestycyjne w malezyjskiej specjalnej strefie ekonomicznej – Iskandar Malaysia.
W Brunei nie ma banku centralnego, a kurs dolara brunejskiego (BND) jest ściśle powiązany
z kursem dolara singapurskiego (SGD). Inflacja w kraju jest bardzo niska – w 2009 roku wyniosła ~3%.
PKB mierzone na osobę przy uwzględnieniu siły nabywczej jest wysokie w porównaniu
do innych krajów regionu i wynosi > 50.000 USD, jednakże dochód jest rozprowadzany
nierównomiernie.
W 2009 rok rząd brunejski zaczął realizować ogłoszoną rok wcześniej długofalową
oraz średnioterminową strategię rozwoju.
Strategia długofalowa – Brunei Vision 2035 – ma ona 3 podstawowe cele: stworzenie społeczeństwa
bardzo dobrze wykształconego i posiadającego wysokie kwalifikacje oraz wypracowanie wysokich
standardów życia (wejście do czołówki 10. krajów na świecie według klasyfikacji United Nations Human
Development
Index)
oraz
stworzenie
dynamicznej
i
zrównoważonej
gospodarki
(wejście do grupy 10. krajów na świecie o najwyższym PKB na 1. mieszkańca).
Strategia średnioterminowa to IX Plan Rozwoju - NDP przewidziany na lata 2007–2012, którego
najważniejszym celem jest dywersyfikacja gospodarcza poprzez wspieranie rozwoju usług
oraz uprzemysłowienie kraju. Należy oczekiwać, że wprowadzenie znaczących zmian strukturalnych
w gospodarce zajmie jeszcze, co najmniej 10 lat. W początkowej fazie uprzemysłowienie ma postępować
w branżach bezpośrednio powiązanych z zasobami ropy i gazu. Dzięki temu Brunei zamierza czerpać
zyski z przetwarzania własnych surowców naturalnych (dotychczas większość eksportu Brunei
to nieprzetworzone ropa i gaz).
Dywersyfikacją gospodarki brunejskiej zajmuje się rządowa agencja Brunei Economic Development
Board – BEDB, która dotychczas utworzyła ona 3 strefy inwestycyjne:



PMB – w pobliżu budowanego portu i terminalu przeładunku kontenerów na wyspie
Muara Besar;
iCentre – dla firm z sektora informatyki i telekomunikacji;
Spark – dla sektora petrochemicznego.
Inne główne kierunki rozwoju gospodarki Brunei obejmują: turystykę, bankowość islamską, rolnictwo,
gospodarkę morską, alternatywne źródła energii, nauki informatyczne oraz edukację ze szczególnym
1
uwzględnieniem szkolnictwa wyższego. Aktualnie sektory te rozwijają się bardzo powoli, i jak na razie
nie odnotowano w nich większych inwestycji zagranicznych. Główną przeszkodą ich w rozwoju jest
słabość kapitałowa i organizacyjna prywatnych i niezależnych przedsiębiorstw brunejskich oraz małe
zainteresowanie inwestycjami ze strony przedsiębiorstw zagranicznych, dla których z kolei główną
przeszkodą jest powolna biurokracja, niewielki rozmiar rynku wewnętrznego, trudności w planowaniu
w związku ze słabym dostępem do danych ekonomicznych oraz ograniczona podaż nieruchomości
(do sułtana należy ~95% powierzchni kraju). Według zewnętrznych ekspertów zatrudnionych przez rząd
Brunei inną znaczącą przeszkodą w rozwoju gospodarczym jest niski poziom przedsiębiorczości samych
Brunejczyków – bierność na tym polu wynika przede wszystkim z szeroko rozwiniętego państwa
opiekuńczego oraz łatwo dostępnych posad w sektorze naftowym i gazowym i administracji publicznej.
W roku 2009 najważniejszymi wydarzeniami gospodarczymi w Brunei było:



listopad 2009 roku – ogłoszenie przez sułtana Brunei Hassanala Bolkiaha Mu'izzadina
Waddaulaha decyzji o zamiarze przeprowadzenia prywatyzacji niektórych
przedsiębiorstw.
Na doradcę w procesie prywatyzacyjnym wybrano firmę audytorsko-doradczą
o zasięgu globalnym PRICEWATERHOUSECOOPERS – PwC. Do końca 2010 roku winny
być wybrane konkretne przedsiębiorstwa przeznaczone do prywatyzacji;
Rozpoczęcie wdrażania planu informatyzacji administracji rządowej Brunei
E-Government Strategic Plan 2009-2014, mającego na celu informatyzację administracji
publicznej Brunei wraz z integracją dotychczasowych systemów;
sierpień 2009 roku – prezentacja bardziej szczegółowych planów odnośnie budowy
II rafinerii na terenie kraju, która ma się rozpocząć w 2013 roku, a inwestycja ma się
zamknąć kwotą 4,3 mld USD. Zdolności produkcyjne nowego zakładu mają wynosić
200.000 baryłek/dziennie. Jako rynki zbytu wskazano: Chiny, Filipiny, Indonezję, Malezję
i Wietnam.
2. Wyniki w głównych sektorach gospodarki w tym
Zakres pomocy publicznej i interwencjonizmu państwowego
w
handlu
zagranicznym.
Gospodarka Brunei w całości opiera się na sektorze ropy i gazu. Ze względu na niższe ceny ropy
w 2009 roku (w porównaniu do 2008 roku) należy spodziewać się, że wyniki tej dziedziny gospodarki
będą niższe, generując tym samym niższe dochody do budżetu państwa.
W roku sprawozdawczym głównymi partnerami zagranicznymi pozostawały kraje regionu Azji
i Pacyfiku: Australia, Indie, Indonezja, Japonia, Korea Południowa i Nowa Zelandia. Największymi
partnerami zagranicznymi przy wydobyciu ropy i gazu są firmy brytyjskie i francuskie. W przypadku
eksportu tych produktów Brunei będzie nadal miało zapewniony ich zbyt dzięki długoterminowym
kontraktom z Japonią i Koreą Południową. W roku 2009 również firmy rosyjskie bardzo aktywnie badały
rynek Brunei (Sułtan, sprawujący jednocześnie funkcję Premiera, Ministra Obrony i Ministra Finansów
oraz książę Mohammed Bolkiah, będący Ministrem Spraw Zagranicznych i Handlu odbyli w roku
sprawozdawczym dwie, niezależne oficjalne wizyty do Rosji).
W roku 2009 utrzymywał się interwencjonizm państwowy, polegający na ingerowaniu państwa
za pomocą subwencji w kilka segmentów gospodarki. Dotyczyło to przede wszystkim cen ryżu, cukru,
paliw i gazu. Dzięki dopłatom rządowym ceny tych towarów utrzymywane są na bardzo niskim poziomie.
Brunei w 2009 roku nadal prowadziło niezbyt restrykcyjną politykę emigracyjną.
W kraju pracuje ponad 100.000 zagranicznych pracowników – zdecydowana większość
w sektorze ropy naftowej i gazu ziemnego. Są oni niezbędni ze względu na zbyt małe zasoby siły
roboczej Brunei oraz niski poziom wiedzy technicznej wśród miejscowych mieszkańców.
Na podstawie materiału przygotowanego przez Ambasadę RP w Kuala Lumpur – Wydział Ekonomiczny, styczeń 2010 rok.
2