Kryteria oceniania w zakresie 3 klasy gimnazjum opracowane na podstawie materiałów katechetycznych „Jezus prowadzi i zbawia” Nowa wersja zgodnych z Programem nauczania religii „Pójść za Jezusem Chrystusem” nr AZ-3-01/10 z 9.06.2010 r. Rozdział I ŚWIAT STWORZONY PRZEZ BOGA Ocena Ocena Ocena Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: - uzasadnia, dlaczego chrześcijanie żyją nadzieją swej nieśmiertelności; - wyjaśnia rolę aniołów w życiu ludzi; - uzasadnia potrzebę odkrywania tajemnicy człowieka, korzystając z poznania naturalnego i religijnego. - wypisuje przeciwieństwa występujące w tekście Dn 3, 56-88; - wyjaśnia dlaczego ludzie ogłaszają plebiscyty na kolejne „cuda świata”; wymienia zadania aniołów; - wyjaśnia pojęcia: „ciało”, „duch”, „dusza”. - wymienia, jak człowiek - wyjaśnia pojęcie może wyrażać swą więź dualizmu z Bogiem Stwórcą; z perspektywy wiary - wyjaśnia pochodzenie chrześcijańskiej; Szatana; - uzasadnia - wyjaśnia, co znaczy ograniczoność mocy jedność natury człowieka szatańskich; mimo jego - wyjaśnia po co przynależności do świata człowiek powinien poznawać siebie i swoje materialnego miejsce w świecie i duchowego. korzystając nie tylko z poznania naturalnego. 1 Rozdział II ŚWIAT KSZTAŁTOWANY PRZEZ CZŁOWIEKA Ocena Ocena Ocena Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: - podaje w jaki sposób można sobie pomóc - interpretuje przypowieść w rozwijaniu talentów; o talentach - dokonuje rozróżnienia (Mt 25,14-30); - wyjaśnia religijne między samowolą znaczenie pojęcia i wolnością; „wolność”; - wyjaśnia dlaczego - definiuje pojęcia: gospodarz z biblijnej przypowieści o talentach „moralność”, „prawo (Mt 25, 14-30) był tak naturalne”, „prawo oburzony na sługę, który objawione”; - charakteryzuje proces zakopał w ziemi powierzony mu talent; stawania się dojrzałym; - charakteryzuje - definiuje pojęcie modlitwę różańcową. dojrzałości; - uzasadnia niewystarczalność wysiłków człowieka w osiąganiu dojrzałości; - wymienia tajemnice różańca. Uczeń: - wyjaśnia związek - uzasadnia, że pomiędzy przypowieścią rozwijanie posiadanych o talentach i poleceniem: talentów jest „Czyńcie sobie ziemię przejmowaniem poddaną”; odpowiedzialności za - uzasadnia, że człowiek siebie, innych i świat; mimo uwikłania - podaje propozycje w grzech posiada pomysłów co robić by zdolność do właściwego w jego najbliższym korzystania środowisku nie z wolności; dochodziło do - wyjaśnia różnicę nadużywania wolności pomiędzy prawem i uprawiania samowoli; Starego i Nowego - uzasadnia konieczność Testamentu; respektowania prawa - interpretuje moralnego; przypowieść - uzasadnia o talentach niewystarczalność (Mt 25, 14-30) wysiłków człowieka w kontekście dojrzałości; w osiąganiu dojrzałości; -interpretuje symbolikę - uzasadnia potrzebę koronki. modlitwy różańcowej. Rozdział III KOŚCIÓŁ W ŚWIECIE Ocena dopuszczająca Ocena Ocena Ocena dostateczna dobra bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: - wyjaśnia dlaczego ludzie organizują akcje dobroczynne; - wie w czym powinno - interpretuje przypowieść o nieuczciwym rządcy (Łk 16,1-12); - wyjaśnia, w czym - uzasadnia potrzebę wyraża się powszechność kierowania się Kościoła; nauczaniem Kościoła - uzasadnia potrzebę w życiu chrześcijańskim; 2 się wyrażać - rozróżnia uroczystość chrześcijańskie Wszystkich Świętych od świętowanie uroczystości Dnia Zadusznego; Wszystkich Świętych - wyjaśnia, co stanowi i Dnia Zadusznego; podstawę związków - wymienia formy troski Kościoła z kulturą; - uzasadnia konieczność Kościoła o rozwój rozwoju cywilizacji; kultury; - wyjaśnia czym - wyjaśnia charakteryzuje się niebezpieczeństwa czynienie dążenia do związane z rozwojem szczęścia motorem cywilizacji; ludzkiego życia; - kojarzy znaczenie - wyjaśnia potrzebę pojęć: „fanatyzm”, zdobywania wiedzy „nietolerancja”, „obojętność religijna”; religijnej w celu kształtowania drogi do - na podstawie treści szczęścia; słuchowiska wyjaśnia dlaczego ludziom trudno - uzasadnia potrzebę religijnego obchodzenia uwierzyć, że Pan Bóg Świąt Bożego chce ich szczęścia; Narodzenia; - uzasadnia potrzebę - interpretuje zdanie: współpracy z Bogiem w realizacji życiowych „Pozyskujcie sobie przyjaciół niegodziwą zadań. mamoną, aby gdy [wszystko] się skończy, przyjęto was do wiecznych przybytków” (Łk 16, 9) wykonując w grupie kolaż. obchodzenia uroczystości - charakteryzuje więź Wszystkich Świętych łączącą Kościół i Dnia Zadusznego; pielgrzymujący - uzasadnia potrzebę z Kościołem istnienia kultury uwielbionym i będącym materialnej i duchowej; w oczyszczeniu; - określa stosunek - wyjaśnia związek Kościoła do rozwoju pomiędzy treścią cywilizacji; Objawienia i kulturą - uzasadnia, że wyrażaną w różnych chrześcijanin nie może formach; przyjmować postawy - proponuje co możemy fanatyzmu, nietolerancji zrobić, by określenie i obojętności religijnej; „cywilizacja miłości” nie - wyjaśnia, w jaki sposób było tylko hasłem Kościół pomaga reklamowym; wierzącym odkrywać - uzasadnia, że religijne prawdę, że Bóg pragnie przeżywanie Adwentu szczęścia wszystkich pomaga człowiekowi ludzi; ustrzec się przed - wyjaśnia rolę Kościoła fanatyzmem, w ukazywaniu nietolerancją możliwości religijnego i obojętnością religijną; przeżywania życia. - uzasadnia aktualność tajemnicy Bożego Narodzenia; - wyjaśnia przesłanie dla chrześcijańskiego życia wykorzystując kolaż. Rozdział IV POZNAJĘ SIEBIE Ocena dopuszczająca Ocena Ocena Ocena dostateczna dobra bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: - wyjaśnia, że nawrócenie jest koniecznym warunkiem osiągnięcia trwałego szczęścia z Bogiem; - wymienia, czego człowiek może się dowiedzieć o sobie, korzystając z osiągnięć nauki; - uzasadnia, że ludzkie - interpretuje postawy - podaje argumenty „za” pragnienie szczęścia i „przeciw” dla obu synów i ojca może zaspokoić tylko z biblijnej przypowieści powiedzenia: Pan Bóg; „Pierwszym prawem o miłosiernym ojcu - wymienia, czego natury jest pragnienie (Łk 15, 11-31); człowiek może się własnego szczęścia” - wyjaśnia znaczenie dowiedzieć o sobie, (Jeremy Bentham); sakramentu pokuty korzystając z Bożego - uzasadnia, że i pojednania objawienia; w poznawaniu siebie jako przekraczanie Bożego - wymienia argumenty za osoby; prawa nigdy nie uczyni 3 - uzasadnia, że poszanowanie godności ludzkiego ciała nie można utożsamiać tylko ze sferą seksualną; - charakteryzuje chrześcijańską miłość; - wyjaśnia, dlaczego człowiek ma miłować bliźniego jak siebie samego; - na podstawie lektury listu wie czym kierował się jego autor w okazywaniu miłości. poszanowaniem godności - interpretuje metaforę: ludzkiego ciała ciało człowieka jest wynikające z aktu świątynią Ducha stworzenia i odkupienia; Świętego; - wymienia cechy - wyjaśnia, dlaczego chrześcijańskiej miłości; miłość jest dla człowieka - wymienia przyczyny darem i zadaniem; sprzeciwiania się - uzasadnia, że błędne przykazaniu miłości; rozumienie miłości - na podstawie treści prowadzi do podręcznika uzupełnia nieszczęścia; tabelę. - uzasadnia, potrzebę kierowania się w życiu Jezusowymi zasadami. człowieka szczęśliwym; - wyjaśnia dlaczego troska o nabywanie cnót jest szczególnie ważna w okresie dorastania; - wyjaśnia w jaki sposób można sobie radzić z trudnościami w praktykowaniu chrześcijańskiej miłości; - wyjaśnia dlaczego z jednej strony oburzamy się na przejawy zła, a z drugiej sami źle się zachowujemy; - wyjaśnia dlaczego chrześcijanin ma kierować się w życiu prawem miłości. Rozdział V KSZTAŁTUJĘ RELACJE Z INNYMI Ocena dopuszczająca Uczeń: Ocena Ocena Ocena dostateczna dobra bardzo dobra Uczeń: - wie jaką mądrość - wyjaśnia etymologię przekazuje polskie słowa „bliźni”; przysłowie: „Człowiek - interpretuje się nie dla siebie rodzi, przypowieść żyć mu też tylko sobie się o miłosiernym nie godzi”; Samarytaninie - charakteryzuje etapy (Łk 10, 25-37); relacji między - wyjaśnia, dlaczego tak dorastającym chłopcem ważne jest zachowanie i dojrzewającą kolejnych etapów dziewczyną; w nawiązywaniu relacji - wymienia najczęściej między chłopcem występujące przyczyny i dziewczyną; konfliktów między - wie, że dorosłymi w rozwiązywaniu a dorastającymi; konfliktów między - charakteryzuje więzi pokoleniami pomocna rodzinne; jest wiedza z zakresu - uzasadnia konieczność psychologii i pedagogiki, kierowania się a dla wierzących przykazaniem miłości autorytetem jest także Uczeń: Uczeń: - uzasadnia powszechność przykazania miłości; - wyjaśnia znaczenie sakramentu pokuty w kształtowaniu relacji między chłopcem i dziewczyną; - uzasadnia, że wiara motywuje do respektowania przykazania miłości w relacjach z dorosłymi; - uzasadnia konieczność respektowania przykazania miłości w rodzinie; - interpretuje szkolne dylematy w świetle Bożego objawienia; - uzasadnia potrzebę - przygotowuje współczesną interpretację przypowieści o miłosiernym Samarytaninie wykonując w grupie kolaż; - wyjaśnia jaką rolę w tworzeniu więzi między chłopakiem i dziewczyną odgrywa wiara; - wyjaśnia dlaczego przysłowie: „Wymagaj od siebie tak jak od bliźnich, pobłażaj bliźnim tak jak sobie” można uznać za wskazówkę istotną dla budowania relacji młodzi -dorośli; 4 w szkole; sam Pan Bóg; korzystania z sakramentu - charakteryzuje działania - definiuje pokuty i pojednania człowieka podczas chrześcijańskie w kształtowaniu relacji. przyjmowania rozumienie rodziny; sakramentu pokuty - wyjaśnia znaczenie i pojednania. wiary dla rozwiązywania szkolnych dylematów; - wie dlaczego ludzie się spowiadają. - uzasadnia konieczność funkcjonowania rodziny dla dobra jednostki i społeczności; - podaje przykłady jak po chrześcijańsku może rozwiązać najbardziej palące problemy swojej klasy. Rozdział VI BIORĘ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ŻYCIE Ocena dopuszczająca Uczeń: Ocena Ocena Ocena dostateczna dobra bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: - wyjaśnia ewangeliczne - interpretuje perykopę - wyjaśnia rolę - wyjaśnia jak rozumienie biblijną Łk 7, 1-10; - sakramentów Kościoła odpowiedzialność/brak odpowiedzialności; wyjaśnia stanowisko w kształtowaniu postawy odpowiedzialności wiąże - wie, że odpowiedzialność Kościoła w kwestiach odpowiedzialności; się z życiem wiary; oparta na wyznawanej aborcji, in vitro - uzasadnia, że takie - podaje propozycje co wierze domaga się wsparcia i antykoncepcji; działania, jak aborcja, gimnazjalista może robić przez życie sakramentalne; - uzasadnia ważność in vitro, antykoncepcja są już teraz, aby - charakteryzuje relacje relacji z dziadkami wyrazem w przyszłości jego dzieci między młodymi i osobami starszymi; nieodpowiedzialności mogły doświadczyć, że i dziadkami; - uzasadnia, że miłość rodzicielskiej; jest odpowiedzialnym - wyjaśnia znaczenie małżeńska wyraża - wyjaśnia rolę wiary rodzicem; ślubowania sobie przymierze Boga w kształtowaniu - podaje przykłady, co wzajemnej miłości; z ludźmi; odpowiedzialności może zrobić, by - wymienia skutki - odnajduje powiązanie międzypokoleniowej; odpowiedzialnie wierności/niewierności oraz wybranych wydarzeń - interpretuje miłość wykorzystać mądrość uczciwości/nieuczciwości biblijnych z życiem ludzką i doświadczenie życiowe w życiu społecznym; współczesnych w kontekście miłości osób starszych; - wie czemu służy chrześcijan w kontekście nadprzyrodzonej; - podaje przykłady co posiadana/kształtowana wierności; - wymienia powody może zrobić hierarchia wartości. - uzasadnia konieczność dochowania wierności gimnazjalista, by hierarchii wartości dla i uczciwości przez ślubowana przez niego w kształtowania chrześcijan; przyszłości miłość odpowiedzialnego życia. - wyjaśnia znaczenie wyrażała jego życiową wartości odpowiedzialność; reprezentowanych przez - uzasadnia potrzebę postaci biblijne ślubowania wierności (Łk 7, 1-10) dla i uczciwości małżeńskiej; współczesnego - uzasadnia znaczenie chrześcijanina. wiary dla kształtowania 5 odpowiedzialnego życia. Rozdział VII MODLITWA UCZNIA JEZUSA CHRYSTUSA Ocena Ocena Ocena Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: - wie, że wyznawcy wszystkich religii modlą się; - uzasadnia potrzebę modlitwy dla chrześcijanina; - wymienia formy, rodzaje i postawy modlitwy. - wyjaśnia znaczenie modlitwy dla człowieka wierzącego; - pracując w grupie opisuje stosunek postaci biblijnych do Pana Boga; - wyjaśnia znaczenie form, rodzajów i postaw modlitwy. - interpretuje - uzasadnia konieczność modlitwy dla życia chrześcijańskiego; - wyjaśnia związek modlitwy chrześcijańskiej z Bożym Objawieniem; - wyjaśnia jak mądrość ludowa zawarta - wyjaśnia związek w przysłowiu: „Słuchaj, pomiędzy formami, rodzajami i postawami patrz, milcz” może modlitwy a jej treścią. pomagać chrześcijanom w praktykowaniu modlitwy. przypowieść o wdowie i sędzim (Łk 18, 1-8); - wyjaśnia, na czym polega nowość modlitwy chrześcijańskiej w stosunku do modlitwy starotestamentalnej; ROZDZIAŁ VIII PROŚBY MODLITWY PAŃSKIEJ Ocena Ocena Ocena Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra Uczeń: Uczeń: - charakteryzuje części - interpretuje rady Pana Modlitwy Pańskiej; Jezusa odnoszące się do - wyjaśnia teologiczne modlitwy; rozumienie zwrotu „Ojciec” - uzasadnia słuszność i „niebo”; zwrotu: „Ojcze nasz, - wie dlaczego ludzie któryś jest w niebie”; przypisują imionom - wyjaśnia co oznacza znaczenie; powiedzenie „dobre imię - wymienia cechy królestwa więcej warte niż Bożego; bogactwo”; Uczeń: Uczeń: - wyjaśnia co dla życia - uzasadnia, że Modlitwa chrześcijańskiego znaczy Pańska jest streszczeniem wypowiadane na końcu Ewangelii; Modlitwy Pańskiej słowo - wyjaśnia, dlaczego możemy mówić zarówno „amen”; „Ojcze nasz”, jak - wyjaśnia, dlaczego człowiek może nazywać i „Ojcze mój”; Pana Boga Ojcem także - uzasadnia, że człowiek nie może uczynić imienia wówczas, gdy ma Pana Boga świętym; negatywne 6 - wyjaśnia, w jaki sposób Pan Jezus na ziemi pełnił wolę Boga Ojca; - interpretuje symbol chleba; - charakteryzuje przebaczenie Boże; - przestawia rozumienie terminu „pokusa” wykonując grafikę; - przygotowuje wpis na „blog” osoby, która czuje się wyjątkowo bezradna wobec spotkanego zła; - wyjaśnia potrzebę modlitwy w życiu chrześcijańskim. - interpretuje zwroty doświadczenia - podaje przykłady co „święty” i „imię” w z biologicznym ojcem; może zrobić odniesieniu do Pana - wyjaśnia, na czym gimnazjalista by Boga; polega udział człowieka królestwo Boże stawało - uzasadnia potrzebę w świętości Pana Boga; się rzeczywistością; modlitwy: „Przyjdź - wyjaśnia związek - uzasadnia, że królestwo Twoje”; pomiędzy chrześcijanin jest w „teraźniejszością” stanie wypełniać wolę - w grupie wykonuje Boga Ojca; kolaż ilustrujący słowa i „przyszłością” - uzasadnia, dlaczego „Bądź wola Twoja jako królestwa Bożego; interpretuje przysłowie: człowiek wierzący ma w niebie, tak i na ziemi” „Początkiem mądrości obowiązek szanować (Mt 6,10); jest posłuszeństwo” żywność; - wyjaśnia zwrot w kontekście - podaje argumenty za z Modlitwy Pańskiej: omawianego wezwania skorzystaniem „Chleba naszego Modlitwy Pańskiej; z sakramentu pokuty powszedniego”; wymienia argumenty za i pojednania, jakie by - wyjaśnia warunek poszanowaniem przedstawił wobec osoby, uzyskania Bożego żywności; która ma opory; przebaczenia; - uzasadnia, że Pan Bóg - wyjaśnia, czemu służy - pracuje z wybranym tekstem biblijnym doświadczanie pokus nie wydaje człowieka na (Łk 19, 1-10 lub i walka z nimi; doświadczanie pokus; J 8, 1-11 lub Łk 15, 11- - wyjaśnia, dlaczego - interpretuje prośbę: 32) metodą „podróż „Ale nas zbaw ode chrześcijanin prosi Pana w wyobraźni”; złego”; Boga o uwolnienie od - wyjaśnia dlaczego życie - interpretuje związek zła; zachodzący między bez oznaczeń jest - wyjaśnia związek próśb prośbami: „odpuść nam Modlitwy Pańskiej niemożliwe. nasze winy” oraz „jako z przyjmowaniem i my odpuszczamy sakramentów Kościoła. naszym winowajcom”; - interpretuje prośbę: „Nie wódź nas na pokuszenie”; - podaje przykłady w jaki sposób można nie ulegać pokusom; - uzasadnia, że tylko Pan Bóg może zbawić człowieka od zła; - uzasadnia, że Modlitwa Pańska stanowi streszczenie Ewangelii. 7 ROZDZIAŁ IX DOKSOLOGIA Ocena Ocena Ocena Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: - wyjaśnia, dlaczego - analizuje wspólnie tekst - interpretuje zdanie: - wyjaśnia, jak wiara zmartwychwstanie Jezusa biblijny Łk 24, 13-35; „A myśmy się w zmartwychwstanie Chrystusa jest podstawą - wyjaśnia, że spodziewali, że On Jezusa Chrystusa może nadziei chrześcijańskiej; Wniebowstąpienie właśnie miał wyzwolić kształtować życie - przestawia rozumienie wypełnia ludzkie Izraela” (Łk 24, 21) chrześcijanina; terminu „nadzieja” nadzieje; w kontekście wiary - wyjaśnia związek wykonując grafikę; - przyporządkowuje w zmartwychwstanie zachodzący między - uzasadnia zobowiązanie prośby Modlitwy Jezusa Chrystusa; wniebowstąpieniem Pana do udziału w świątecznej Pańskiej do doksologii; - uzasadnia, że Jezusa a życiem i niedzielnej Eucharystii; - nadaje tytuły – Wniebowstąpienie jest sakramentalnym - wymienia wybrane zaczerpnięte z obietnic wywyższeniem ludzkiej wierzących; obietnice przekazane Pana Jezusa złożonych natury Jezusa Chrystusa; - wyjaśnia, dlaczego czcicielom Małgorzacie Marii - wyjaśnia związek podczas Eucharystii Najświętszego Serca Alacoque – perykopom pomiędzy Modlitwę Pańską kończy Pana Jezusa. biblijnym analizowanym podejmowaniem decyzji doksologia; w ciągu roku szkolnego. o przyjęciu sakramentu - wyjaśnia zasadność bierzmowania kultu Najświętszego z uczestnictwem Serca Pana Jezusa. w świątecznej i niedzielnej Eucharystii; - wyjaśnia związek kultu Najświętszego Serca Pana Jezusa z Ewangelią. 8