EDUKACJA FILOZOFICZNA

EDUKACJA FILOZOFICZNA
Cele edukacyjne
1. Kształcenie umiejętności krytycznego myślenia, uczestnictwa w dialogu, w tym prezentacji własnego stanowiska i jego obrony.
2. Uświadomienie specyfiki zagadnień filozoficznych; ich genezy, rozwoju i roli w kulturze.
3. Rozwój myślenia teoretycznego.
4. Uzyskiwanie samowiedzy poprzez uświadamianie zagadnień egzystencjalnie i moralnie doniosłych.
1
LP
1
2
2
Treści z podstawy
programowej
Przykładowe tematy zajęć i zagadnienia
do realizacji - propozycje
Elementy logiki ogólnej
i retoryki. Myśl a język.
Stawianie pytań, definiowanie,
klasyfikacja i argumentacja.
Dyskusja.
1. Myśl a język.
2. Stawianie pytań, definiowanie,
klasyfikacja i argumentacja
3. Różne definicje logiki.
4. Terminologia logiczna.
5. Rozumowania dedukcyjne, indukcyjne.
6. Sądy twierdzące, przeczące, ogólne,
szczegółowe i jednostkowe.
7. Typy definicji i błędy w definiowaniu
Błędy wnioskowania
8. Argument z autorytetu.
9. Retoryka jako nauka sprawnego
mówienia.
10. Sposób argumentowania
11. Cechy dyskusji;
12. Sztuka negocjowania, prowadzenia
rozmowy i przemawianie.
1. Przyczyny narodzin filozofii
2. Mitologiczno-religijan wizja świata; Dwa
ontologiczne stanowiska w sporze o
sposób istnienia świata.
Narodziny filozofii i jej pierwsze 3. Materializm i spirytualizm oraz realizm i
koncepcje w starożytnej Grecji.
idealizm jako przewodnie nurty filozofii i
podstawy różnych światopoglądów.
Dualistyczna a monistyczna
interpretacja świata.
4. Koncepcje filozoficzne np. stoicyzm,
Oczekiwane osiągnięcia
1. Wskazuje potrzebę zbieżności słów z
myślami.
2. Pokonuje trudności związane z
przekładaniem myśli na słowa.
3. Prawidłowo stawia pytania.
4. Klasyfikuje różne pojęcia.
5. Dostrzega potrzebę właściwego
argumentowania wypowiedzi.
6. Kulturalnie dyskutuje.
7. Wskazuje cele dyskusji,
8. Wymienia chwyty retoryczne i posługuje
się nimi.
9. Wygłasza przemowę;
10. Rozpoznaje fałsz i manipulacje;
11. Dostrzega wartość i potrzebę dyskusji
1. Wyjaśnia istotę mitu.
2. Wskazuje i uzasadnia przyczyny
narodzin filozofii.
3. Charakteryzuje poglądy Greków na
świat i człowieka.
4. Wymienia autorów filozoficznych
koncepcji.
5. Omawia koncepcje filozoficzne.
6. Porównuje fragmenty mitologii z Biblią.
epikureizm, hedonizm, cynizm,
sceptycyzm.
5. Filozofowie doby narodzin filozofii –
Herakles, Permenides, Demokryt,
Platon Arystoteles.
3
4
3
1. Definicja i pojęcie filozofia.
2. Dyscypliny filozoficzne, np. ontologia,
epistemologia, aksjologia, antropologia
filozoficzna, etyka, estetyka sztuka,
filozofia społeczna.
3. Przyczyny rozwoju filozofii.
4. Co łączy filozofa z poetą.
5. Wybiera metody filozoficzne, np.
Przedmiot filozofii. Dyscypliny
dialektyka, hermentyka, metoda
filozoficzne. Główne pojęcia,
pozytywna, empiryzm, racjonalizm,
metody i problemy filozoficzne.
irracjonalizm.
6. Problemy filozoficzne np.: Człowiek
miarą wszechrzeczy; Idee – wzór
wszechrzeczy; Miłość idealna; Ustrój
państwa; Koncepcja szczęścia lub
miłości. I
1. Podaje definicje słowa filozofia.
2. Wymienia dyscypliny filozoficzne.
3. Postaw pytania do każdego działu
filozofii
4. Wyjaśnia znaczenie terminów:
ontologia, epistemologia, aksjologia,
antropologia filozoficzna, etyka,
estetyka sztuka, filozofia społeczna.
5. Wyjaśnia istotę poszczególnych metod
filozoficznych.
6. Stosuje wybrane przez siebie metody
np. w dyskusji.
7. Swobodnie rozmawia na tematy
filozoficzne.
8. Odwołuje się w tematach lekcyjnych do
filozofii.
9. Problemy filozoficzne odnajduje
lekturach szkolnych i innych książkach
Różne sposoby pojmowania
filozofii:
1) na przykładzie osiągnięć
wybitnych filozofów (Sokrates,
Platon, Arystoteles, Marek
Aureliusz, Św. Augustyn, Św.
Tomasz z Akwinu, Kartezjusz,
Hume, Kant, Hegel, E.
Husserl, R. Ingarden),
1. Umiejscawia poszczególnych twórców
filozofii w szkołach.
2. Charakteryzuje założenia
poszczególnych filozofów.
3. Tłumaczy ich myśli.
4. Analizuje fragmenty tekstów
filozoficznych.
5. Wykorzystuje myśli filozoficzne przy
analizie współczesnych problemów.
1. Ukazywanie problemu w świetle
osiągnięć wybitnych filozofów np.
Sokratesa, Arystotelesa, Platona,
Epikura, św. Augustyna, św. Tomasza z
Akwinu, Kartezjusza, Pascala, Newtona,
Kanta, Staszica, Hegla,
Schopenhauera, Nietzschego,
Kierkegaarda, Hussera, Tatarkiewicza,
Ingardena, ks. Tischnera, Jana Pawła.
2) w oparciu o informacje na
temat koncepcji i szkół
filozoficznych (filozofia
analityczna, fenomenologia,
egzystencjalizm,
hermeneutyka, filozofia
dialogu, tomizm współczesny,
personalizm).
5
4
Filozofia a inne dziedziny
kultury. Filozofia a nauka,
religia, sztuka, światopogląd,
ideologia.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Wizja świata i człowieka w filozofii.
Wpływ filozofii na literaturę.
Sfera sacrum i profanum w literaturze.
Jaki jest sens życia ludzkiego.
Mój autoportret.
Motyw boga w literaturze.
Poszukiwanie prawdy przez stulecia, w
jaki sposób człowiek dąży do poznania
prawdy.
9. Istota wiary.
10. Wybrane pojęcia filozoficzne, np.
aksjologia, moralność, byt,
egocentryzm, egzystencjonalizm,
irracjonalizm, materia, metafizyka,
norma, prawda, fałsz, sacrum,
profanum, transcendencja, szczęście,
utylitaryzm, wartość, dobro, zło,
przedmiot, logos, czas, prawda, Bóg,
absolut, wiara, rozum.
11. Istota egzystencjonalizmu w kulturze i
jego obecno
12. w literaturze.
13. Pojmowanie filozofii w oparciu o szkoły
np. Personalizm, tomizm współczesny,
hermeneutyka, egzystencjonalizm,
fenomenologia, filozofia analityczna.
6. Wyjaśnia poszczególne pojęciami np.
aksjologia, moralność, byt,
egocentryzm, egzystencjonalizm,
irracjonalizm, materia, metafizyka,
norma, prawda, fałsz, sacrum,
profanum, transcendencja, szczęście,
utylitaryzm, wartość, dobro, zło,
przedmiot, logos, czas, prawda, Bóg,
absolut, wiara, rozum.
7. Dostrzega współzależność wiary i
rozumu.
8. Rozpoznaje drogi poznania boga.
9. Zna istot wiary.
10. Wymienia twórców, poszczególnych
szkół filozoficznych
11. Określa czym zajmują się poszczególne
działy filozofii.
12. Swobodnie dyskutuje na temat
zagadnień poruszanych przez
poszczególnych filozofów.
1. Filozofia a nowe formy komunikacji
społecznej.
2. Filozofia a np.: nauka, teologia ,
literatura,
3. Sztuka, polityka, historia, formy
komunikacji społecznej, ekologia. Czy
1. Wykazuje podobieństwa i różnice
dotyczące filozofii i innych nauk,
2. Wyjaśnia czym zajmują się
poszczególne dziedziny tj. nauka,
teologia , literatura,
3. Sztuka, polityka, historia, formy
korzystamy z osiągnięć myśli
filozoficznej.
4. Wielkość koncepcji określających istotę
religii i przejawy życia religijnego.
5. Etyka jako dziedzina filozofii
praktycznej.
6. Wpływ filozofii na wiarę i moralność
6
7
5
Elementy teorii rzeczywistości.
Idealizm, wariabilizm, realizm
Elementy antropologii
filozoficznej. Człowiek jako byt
osobowy. Główne koncepcje
człowieka. Naturalne
i kulturowe środowisko
człowieka. Człowiek w relacji
z drugim człowiekiem i ze
wspólnotami. Człowiek wobec
wartości.
komunikacji społecznej, ekologia.
1. Idealizm subiektywny i obiektywny oraz
realizm metafizyczny.
2. Wariabilizm i dialektyka a statystyczna
wizja rzeczywistości. Motyw przemijania
w literaturze
3. Realizm jako sposób przedstawiania
rzeczywistości.
4. Podział nauk na asroryczne i
aposterioryczne.
1. Wyjaśnia pojęcia – idealizm, realizm
wariabilizm.
2. Posługuje się tymi pojęciami swobodnie.
1. Człowiek jako byt osobowy
przejawiający się w trzech aktach:
poznania, miłości i wolności.
2. Naturalne i kulturowe środowisko
człowieka
3. Określanie cech właściwych wyłącznie
dla człowieka: rozumność, aktywność
sensie duchowym i materialnym,
doznawanie uczuć wyższych, zdolność
do myślenia abstrakcyjnego i mowy.
4. Koncepcje człowieka np.
średniowieczna koncepcja człowieka,
renesansowa (antropocentryzm),
barokowa.
5. Człowiek w ujęciu psychoanalitycznym,
1. Wyjaśnia termin byt osobowy,
2. Dostrzega swoja odmienność wśród
innych bytów,
3. Wymienia charakteryzuje i porównuje
różne koncepcje człowieka.
4. Wymienia różne formy życia człowieka.
5. Charakteryzuje poszczególne
środowiska .
6. Zna pozytywne i negatywne strony
przynależności do poszczególnych
środowisk.
7. Rozumie, że człowiek to istota
społeczna.
8. Uzasadnia potrzebę bycia z innymi,
9. Wyjaśnia pojecie tolerancji, moralności,
8
6
Elementy teorii poznania.
Źródła poznania. Granice
poznania. Prawdziwość
poznania i jej kryteria.
marksistowskim, strukturalistycznym.
6. Egzystencjalistyczne koncepcje
człowieka.
7. Człowiek twór przyrody a zarazem
animal symbolizmu – zdolny do
tworzenia. Transcendencja.
8. Złożoność relacji z drugim człowiekiem i
wspólnotami (rodzina, państwo).
9. Obiektywizm czy subiektywizm wartości.
Wartość i antywartość.
10. Różnorodność systemów i hierarchii
wartości, ich konsekwencje dla
funkcjonowania jednostki i grup
społecznych.
11. Życiowe wybory miedzy wartościami.
odpowiedzialności, kultury.
10. Odróżnia pojecie tolerancji i akceptacji.
11. Wymienia i charakteryzuje rodzaje
wartości: dobro, piękno, wolność,
prawda, miłość, życie, cierpienie.
12. Dokonuje oceny tych wartości.
13. Układa własna hierarchię wartości
14. Odkrywa wartości cierpienia i choroby.
1. Znaczenie racjonalizmu dla nauki .
2. Postawy moralne i polityczne.
3. Granice filozoficzne poznania. Czy
można do końca poznać człowieka?
4. Źródła poznania (rola zmysłów,
empiryzm, racjonalizm, irracjonalizm
5. Możliwość osiągania prawdy –
sceptycyzm i agnostycyzm.
6. Spór o względność prawdy absolutyzm i
realizm.
1. Wymienia źródła poznania, rozróżnia je
i omawia role jaka pełnia.
2. Wskazuje granice poznania.
3. Posługuje się terminami: realizm,
idealizm, agnostyczny, racjonalizm,
empiryzm, sceptycyzm, absolutyzm i
racjonalizm.
4. Omawia klasyczną definicje prawdy.
5. Dąży do odkrywania prawdy określając
kryteria.