15 marca 2017 r. rozpoczął się kolejny nabór wniosków o dopłaty bezpośrednie. Podobnie jak w latach poprzednich, na formularzu wniosku można zadeklarować realizację w gospodarstwie Działania rolnośrodowiskowo-klimatycznego (PRSK), zwiększając tym samym pulę dopłat uzyskiwanych przez gospodarstwo. Dużym zainteresowaniem rolników cieszy się możliwość uzyskania dopłat do ekstensywnego użytkowania łąk i pastwisk w celu zachowania cennych siedlisk i zagrożonych gatunków ptaków, czyli realizacja tak zwanych pakietów przyrodniczych (pakiety 4 i 5). Mniej rolników wyraża chęć prowadzenia upraw w sposób zrównoważony. Natomiast rozpoczęcie nowego, 5-letniego zobowiązania w zakresie uprawy międzyplonów (wariant 2.1) w ramach PROW 2014-2020 możliwe jest w ograniczonym zakresie, stąd widoczny na wykresie gwałtowny spadek liczby wnioskodawców. Pakiety przyrodnicze to możliwość uzyskania płatności w przedziale: od 600 do 1300 zł za każdy hektar trwałych użytków zielonych spełniający określone kryteria. Po pierwsze, przez trwały użytek zielony rozumie się grunty zajęte pod uprawę traw lub innych upraw zielnych zasianych naturalnie lub przez rolnika, nie włączonych do płodozmianu przez 5 lat lub dłużej. Kolejna sprawa to występowanie określonych siedlisk roślinnych lub gatunków ptaków. Ich określenie jest rolą eksperta botanika lub ornitologa. Wykaz ekspertów dostępny jest na stronie internetowej Centrum Doradztwa Rolniczego: http://195.205.152.135/doradca/doradcy_str/eksp_pr.php Warianty pakietów przyrodniczych ekstensywne użytkowanie na OSO siedliska ptasie Rycyk, Kszyk, Krwawodziób, Czajka, Wodniczka, Dubelt, Kulik Wielki, Derkacz siedliska łąkowe Łąki trzęślicowe, Łąki selernicowe i słonorośla, Murawy, Półnaturalne łąki wilgotne, Półnaturalne łąki świeże, Torfowiska Stawki płatności 600 zł/ha 642-1199 zł/ha 600-1300 zł/ha Obszar realizacji tylko na Obszarach Szczególnej Ochrony Ptaków (OSO) na obszarach Natura 2000 (OSO) po zakwalifikowaniu przez eksperta przyrodniczego na obszarach Natura 2000 i poza nimi, po zakwalifikowaniu przez eksperta przyrodniczego W zależności od stwierdzonego siedliska, ekspert przyrodniczy (lub doradca rolnośrodowiskowy dla wariantu 4.7: Ekstensywne użytkownie na OSO) ustala z rolnikiem sposób użytkowania łąki lub pastwiska: ilość pokosów, limit i terminy wypasów, wykaszanie niedojadów, limity nawożenia i możliwość wapnowania, powierzchnię, którą należy pozostawić bez koszenia. Niezależnie od stwierdzonego siedliska, na trwałych użytkach zielonych na których realizowane są pakiety przyrodnicze, obowiązują zakazy: przeorywania, wałowania, podsiewu, stosowania środków ochrony roślin, włókowania (od 1 kwietnia do 1 września), pozostawienia skoszonej biomasy, tworzenia nowych, rozbudowy i odtwarzania istniejących systemów melioracyjnych (chyba, że ekspert dopuści taką możliwość). Pakiet 1: rolnictwo zrównoważone, wymaga od rolnika i doradcy rolnośrodowiskowego dużego nakładu pracy na ułożenie 5-letniego płodozmianu, w którym w każdym roku zobowiązania zastosowane zostaną co najmniej 4 uprawy i udział każdej z nich nie będzie niższy niż 10% gruntów ornych, zaś zboża i powierzchnia największej z upraw nie przekroczą 65%. Na każdej działce rolnej, w ciągu 5-cio letniego zobowiązania, muszą pojawić się rośliny z co najmniej 3 grup upraw oraz, przynajmniej dwukrotnie, praktyki zwiększające zawartość substancji organicznej w glebie (międzyplony, przyoranie obornika, przyoranie słomy). Podobnie jak we wcześniejszych wersjach Pakietu 1, nawożenie w rolnictwie zrównoważonym odbywa się zgodnie z planem nawozowym opracowanym przez doradcę rolnośrodowiskowego na podstawie wyników podstawowych analiz glebowych. Nowym wymogiem jest konieczność wykonania badania na zawartość węgla organicznego oraz powtórzenia wyników analiz glebowych w piątym (lub poprzedzającym) roku zobowiązania. Zniesione zostały limity określające górne dawki nawozów azotowych na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych. Wysokości dawek azotu określonych w planie nawozowym wynika z tzw. salda azotu. Zaleca się aby nadwyżka bilansowa tego makroskładnika nawozowego nie przekraczała 30 kg. Nakłady związane ze zrównoważonym nawożeniem i zmianowaniem zostaną zrekompensowane rolnikowi płatnością wysokości 400 zł/ha, należną do wszystkich gruntów ornych w gospodarstwie. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Grupy upraw stosowane w płodozmianie dla pakietu 1: Zboża (w tym kukurydza) Mieszanki (w tym strączkowo-zbożowa) Strączkowe i warzywa strączkowe Bobowate drobnonasienne (koniczyna i nostrzyk w uprawie jednorocznej) Trawa lub inne pastewne rośliny zielne (jednoroczne) Okopowe i warzywa korzeniowe Oleiste Warzywa kapustowate i rzepowate Proso Facelia Len, lnianka Mak Gryka Pozostałe warzywa Rośliny miododajne Zioła Wieloletnie (do 3 lat) Międzyplony (wariant 2.1 ze stawką płatności: 650 zł/ha) w ramach nowego Działania rolno-środowiskowoklimatycznego zostały ograniczone do obszarów problemowych o niskiej zawartości próchnicy, obszarów szczególnie zagrożonych erozją oraz obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie azotanami ze źródeł rolniczych (OSN). W woj. pomorskim nie zidentyfikowano obszarów problemowych o niskiej próchnicy, natomiast obszarów szczególnie zagrożonych erozją nie brakuje (łącznie prawie 200 obrębów geodezyjnych). OSNy wyznaczone w powiatach: gdańskim, tczewskim, starogardzkim oraz sztumskim, obejmują 98 obrębów geodezyjnych. Międzyplony (w ramach wariantu 2.1) rozumiane są jako uprawy mieszanek składających się z minimum 3 gatunków roślin wysianych w terminie do 15 września i pozostawionych przez okres zimowy do przyorania (z wyjątkiem uprawy gleby w systemie bezorkowym. Mieszanka roślin wysiewanych w międzyplonach nie może składać się wyłącznie ze zbóż (zboża mogą stanowić nie więcej niż 70% składu mieszanki). Na polu z międzyplonami wiosenne zabiegi agrotechniczne można rozpocząć od 1 marca. Międzyplonów nie wolno nawozić, ponieważ jednym z celów środowiskowych tego działania jest ograniczenie wymywania składników nawozowych z gleby. Inny cel pakietu 2 – to ograniczanie erozji, szczególnie ważne na gruntach ornych położonych na stokach. Dlatego w ramach wariantu 2.2 na stokach o nachyleniu powyżej 20% można wysiać pasy ochronne uzyskując płatność 450 zł/ha. Poza opisanymi powyżej pakietami i wariantami, w działaniu rolno-środowiskowo-klimatycznym nadal istnieje możliwość objęcia płatnościami: sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych (1964 zł/ha); zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie (750 zł/ha lub 1000 zł/ha); lokalnych ras bydła, koni, owiec, świń i kóz (360 – 1600 zł/szt.). Podobnie jak w poprzednich latach, działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne realizowane jest na podstawie 5-letniego planu opracowanego przez rolnika z doradcą rolnośrodowiskowym. Rolą doradcy jest pomoc w doborze pakietów lub wariantów do oczekiwań i możliwości rolnika, wskazanie których ustaleń zawartych w planie nie można zmieniać, i tych które są możliwe, np. zmiany w płodozmianie i wymagają (lub nie wymagają) zgłoszenia do właściwego BP ARiMR. Szczegółowych informacji o działaniu rolno-środowiskowo-klimatycznym udzielają doradcy rolnośrodowiskowi – pracownicy Powiatowych Zespołów Doradztwa Rolniczego http://podr.pl/kontakty/ Więcej informacji znajdą Państwo również na stronach internetowych: Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi: http://www.minrol.gov.pl/Wsparcie-rolnictwa/Program-RozwojuObszarow-Wiejskich-2014-2020/Instrumenty-wsparcia-PROW-2014-2020/Dzialanie-rolno-srodowiskowoklimatyczne Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa: http://www.arimr.gov.pl/pomoc-unijna/prow-20142020/dzialanie-rolnosrodowiskowo-klimatyczne-oraz-rolnictwo-ekologiczne-w-2015-roku-projektprow/dzialanie-10-dzialanie-rolno-srodowiskowo-klimatyczne-kampania-2017.html