Miejsce filozofii w[PleaseinsertPrerenderUnico
advertisement
Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Artur Machlarz 10 października 2009 Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Plan wykładu 1 Czym jest filozofia Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii 2 Filozofia a nauki szczegółowe Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Znaczenie nazwy “filozofia” Historyjka Pitagorasa: filozof nie uczestniczy w zawodach sportowych, nie dobija podczas nich żadnych targów, tylko obserwuje, starając się poznać istotę tego, co się wokół niego dzieje. Etymologiczne wyjaśnienie nazwy “filozofia”: “Miłość mądrości” każdy rodzaj wiedzy teoretycznej określano mianem filozofii Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Trudności z określeniem przedmiotu filozofii Trudności ze zdefiniowaniem zakresu badań filozoficznych (tak jak i wielu innych dyscyplin naukowych) wynikają ze: zmienności dominującej problematyki na przestrzeni wielu wieków Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Trudności z określeniem przedmiotu filozofii Trudności ze zdefiniowaniem zakresu badań filozoficznych (tak jak i wielu innych dyscyplin naukowych) wynikają ze: zmienności dominującej problematyki na przestrzeni wielu wieków szerokiego zakresu podejmowanej problematyki w poszczególnych dyscyplinach filozoficznych Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Trudności z określeniem przedmiotu filozofii Trudności ze zdefiniowaniem zakresu badań filozoficznych (tak jak i wielu innych dyscyplin naukowych) wynikają ze: zmienności dominującej problematyki na przestrzeni wielu wieków szerokiego zakresu podejmowanej problematyki w poszczególnych dyscyplinach filozoficznych zmienności zakresu przedmiotu badań filozoficznych (na przykład w związku z wyodrębnianiem się nauk szczegółowych z filozofii) Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Cechy szczególne wiedzy filozoficznej Wiedza bezinteresowna - czysto teoretyczna. Wiedza zdobyta dzięki rozumowaniu a nie doświadczeniu empirycznemu. Wiedza obejmująca całość rzeczywistości, badająca “naturę” bądź “istotę” rzeczy Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Wiedza czysto teoretyczna Dlaczego poznanie teoretyczne ma większą wartość niż wiedza praktyczna? “naturalna” wyższość ducha nad ciałem (a wiedza teoretyczna jest najwyższym celem życia duchowego) Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Wiedza czysto teoretyczna Dlaczego poznanie teoretyczne ma większą wartość niż wiedza praktyczna? “naturalna” wyższość ducha nad ciałem (a wiedza teoretyczna jest najwyższym celem życia duchowego) życie czynne, praktyczne jest pozbawione swego rodzaju “świętości”: wiedza teoretyczna ma wymiar boski Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Wiedza czysto teoretyczna Dlaczego poznanie teoretyczne ma większą wartość niż wiedza praktyczna? “naturalna” wyższość ducha nad ciałem (a wiedza teoretyczna jest najwyższym celem życia duchowego) życie czynne, praktyczne jest pozbawione swego rodzaju “świętości”: wiedza teoretyczna ma wymiar boski wiedza praktyczna musi być oparta na wiedzy teoretycznej Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Metoda badań Dlaczego doświadczenie empiryczne nie może być podstawą prawdziwej wiedzy? czymś innym jest to, co widzimy, a to jakie rzeczy są naprawdę Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Metoda badań Dlaczego doświadczenie empiryczne nie może być podstawą prawdziwej wiedzy? czymś innym jest to, co widzimy, a to jakie rzeczy są naprawdę na podstawie doświadczenia empirycznego nie możemy określić jaka jest “istota rzeczy”, cel ich istnienia, praprzyczyna itp. Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Metoda badań Dlaczego doświadczenie empiryczne nie może być podstawą prawdziwej wiedzy? czymś innym jest to, co widzimy, a to jakie rzeczy są naprawdę na podstawie doświadczenia empirycznego nie możemy określić jaka jest “istota rzeczy”, cel ich istnienia, praprzyczyna itp. doświadczenie może co najwyżej być podstawą wiedzy na temat rzeczy materialnych, zmiennych Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Metoda badań Dlaczego doświadczenie empiryczne nie może być podstawą prawdziwej wiedzy? czymś innym jest to, co widzimy, a to jakie rzeczy są naprawdę na podstawie doświadczenia empirycznego nie możemy określić jaka jest “istota rzeczy”, cel ich istnienia, praprzyczyna itp. doświadczenie może co najwyżej być podstawą wiedzy na temat rzeczy materialnych, zmiennych zmysły są omylne - rozum z zasady nie jest omylny Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Metoda badań Deklarowana racjonalności filozofii odróżnia filozofię także od mitycznych i religijnych sposobów wyjaśniania świata, w których dominuje obrazowo metaforyczne przedstawianie przyczyn zjawisk. Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Przedmiot filozofii przedmiotem filozofii jest świat jako całość: przyczyna, struktura, ostateczne fundamenty, natura zjawisk, cel itp. Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Przedmiot filozofii przedmiotem filozofii jest świat jako całość: przyczyna, struktura, ostateczne fundamenty, natura zjawisk, cel itp. pytania szczegółowe pojawiają się w kontekście pytań natury ogólnej Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Przedmiot filozofii przedmiotem filozofii jest świat jako całość: przyczyna, struktura, ostateczne fundamenty, natura zjawisk, cel itp. pytania szczegółowe pojawiają się w kontekście pytań natury ogólnej gdy w jakiejś dziedzinie zaczynają dominować kwestie szczegółowe, oznacza to zazwyczaj emancypację nowej nauki szczegółowej Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Przykłady innych definicji August Comte - program filozofii pozytywnej: zadaniem filozofii jest uporządkowanie dziedziny nauk szczegółowych. Filozofia ma być dyscypliną wyjaśniającą związki między poszczególnymi kategoriami zjawisk badanymi w naukach i nie zajmuje się już badaniem “istoty rzeczy”, przyczyn celowych itp. Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Przykłady innych definicji Ludwig Wittgenstein: Filozofia jest walką z opętaniem naszego umysłu przez środki naszego języka (L. Wittgenstein, Dociekania filozoficzne, frg. 109) Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Przykłady innych definicji Bertrand Russell: (...) filozofia jest próbą rozstrzygania ostatecznych pytań, tyle że nie w sposób niedbały i dogmatyczny, tak jak to czynimy w życiu codziennym, a nawet w naukach przyrodniczych, lecz krytycznie, po rozważeniu wszystkiego, co pytania takie gmatwa, i po uprzytomnieniu sobie wszelkich niejasności i całego zamętu, jakie leżą u podstaw naszych zwykłych idei. Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii Która definicja “obowiązuje”? Przedmiot badań filozoficznych definiują implicite przykłady problemów uznawanych za filozoficzne, z którymi będziemy zapoznawać się w trakcie zajęć. Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Filozofia a nauki szczegółowe 1 Historia każdej naukowej dyscypliny szczegółowej sięga filozofii. Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Filozofia a nauki szczegółowe 1 2 Historia każdej naukowej dyscypliny szczegółowej sięga filozofii. Wiele dokonań naukowych ma bezpośrednie źródło w problemach natury filozoficznej Przykład: idea rachunku infinityzemalnego Leibniza powstała w wyniku rozstrzygnięć natury ontologicznej Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Fizyka a filozofia Fizyka przed zwrotem nowożytnym - paradygmat fizyki Arystotelesowskiej (filozofii przyrody) Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Fizyka a filozofia Fizyka przed zwrotem nowożytnym - paradygmat fizyki Arystotelesowskiej (filozofii przyrody) Galileusz i fizyka nowożytna: wypracowanie własnej metody Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Językoznawstwo a filozofia Metody badań językoznawczych przed wydaniem Kursu językoznawstwa ogólnego Ferdinanda de Saussure’a. Prymat językoznawstwa genetycznego. Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk Czym jest filozofia Filozofia a nauki szczegółowe Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Językoznawstwo a filozofia Metody badań językoznawczych przed wydaniem Kursu językoznawstwa ogólnego Ferdinanda de Saussure’a. Prymat językoznawstwa genetycznego. Specyficzny aparat pojęciowy i metoda badań zaproponowana przez de Saussure’a. Artur Machlarz Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
