Ruchy roslin

advertisement
Ruchy roślin
i różne reakcje na pożywki,
czyli obserwacje
geo-, hydro- i fototropizmów rzeżuchy
oraz
wpływ octu, wapna, soli, proszku do prania i wody
na przebieg jej procesów życiowych
Joanna Białokoz
(l. 5.5)
Uniwersytet Dziecięcy UMCS;
Przedszkole nr 65
ul. M. Langiewicza 3A, Lublin
Czas przebiegu doświadczeń:
03.05-13.05.2014 (11 dni)
Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
Materiały użyte podczas przeprowadzania doświadczenia:
- zlewki szklane, krystalizator, konstrukcja druciana własnego
pomysłu, lignina, papierki uniwersalne do badania pH roztworu
- ocet spirytusowy 10%, wapno Calcium Alergo Plus Junior, sól
kuchenna (chlorek sodu), proszek do prania E ActivePlus, woda
- rzeżucha ogrodowa (Lepidium sativum)
Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
Konstrukcja druciana:
- rusztowanie dla rzeżuchy, na którym umieszczono
druty owinięte ligniną, całość konstrukcji wstawiono
do naczynia z wodą
Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
Eksperyment przeprowadzono na roślinie zwanej
rzeżuchą zwyczajną lub ogrodową, inaczej pieprzycy
siewnej (Lepidium sativum). Jest to niewielka roślina,
którą można wysiewać przez cały rok do skrzynek, a
wiosną do gruntu. Jest to roślina jadalna, polecana
zwłaszcza w okresie zimowo-jesiennym, ponieważ jest
bogata w witaminy (wit. C).
Przebieg doświadczenia:
- Rzeżucha została zasiana 03.05.2014 o
godz. 13.00. Nasiona wysypano na 5
ligninowych pałeczek i pasek ligniny (próba
kontrolna).
- Ziarna na pasku wykiełkowały już po upływie
niecałej doby (04.05). Pasek kontrolny był
bezpośrednio zanurzony w naczyniu z wodą,
co spowodowało nieco szybszy rozwój
rzeżuchy.
Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
Wykres wzrostu rzeżuchy na pałeczkach i na pasku.
[cm]
pasek
5
4
pałeczki
3
2
1
1
2
3
4
5
6
7
8
[dni]
WNIOSEK: o wzroście rzeżuchy decydują 2 czynniki
- wilgotność
- zagęszczenie nasion (roślin)
Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
TROPIZMY to reakcje przytwierdzonych do podłoża roślin i zwierząt
osiadłych na bodziec działający kierunkowo. Polegają na zwrocie lub
wygięciu części ich ciała ku kierunkowi bodźca – tropizm dodatni, albo w
stronę przeciwną – tropizm ujemny.
Tropizmy dzielimy na:
- hydrotropizm: wygięcie korzeni w kierunku wody
- fototropizm: powodowany jednostronnym oświetleniem
- chemotropizm: bodźcem są substancje chemiczne rozpuszczone w
środowisku
- geotropizm: powodowany przyciąganiem ziemskim
Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
GEOTROPIZM - korzeń główny rośnie ku środkowi
Ziemi, a pęd przeciwnie. Spowodowane jest to
nierównomiernym rozmieszczeniem hormonów
wzrostowych (auksyn) w tkankach, co prowadzi do
niejednakowej szybkości wydłużania się komórek po
przeciwległych stronach części pędu czy korzenia
Przebieg
doświadczenia:
- 11.05. o godz.
16.40 1 pałeczka
została odwrócona
„do góry nogami”.
12.05. o godz.
17.00, czyli po 24
h, łodyżki rzeżuchy
odkręciły się o
180°.
WNIOSEK: w ciągu doby łodyżki odwróciły
się o 180°. Doświadczenie wykazało, że
łodyga posiada geotropizm ujemny, a korzeń –
geotropizm dodatni (korzeń też odkręcił się o
180°).
Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
FOTOTROPIZM – wzrostowa reakcja ruchowa roślin na
jednostronne oświetlenie, czyli zwrot lub wygięcie pędu
ku światłu, a korzenia – przeciwnie.
Wpływ zróżnicowanych warunków oświetlenia na
rozmieszczenie auksyn i wzrost rośliny prezentuje
poniższy rysunek.
Przebieg doświadczenia:
Pałeczki z rzeżuchą
przykryto ciemnym
naczyniem. Po kilku h
rzeżucha skierowała swoje
łodyżki pod kątem 45
stopni w stronę światła, a
korzenie w przeciwną
stronę.
WNIOSEK: Doświadczenie wykazało, że łodyga posiada
fototropizm dodatni, a korzeń – fototropizm ujemny.
Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
HYDROTROPIZM – kierunkowa reakcja organów roślin
na różne nasycenie środowiska wodą, czyli wzrost
korzenia ku miejscom bardziej wilgotnym.
Przebieg doświadczenia:
Pasek z rzeżuchą
umieszczono na brzegu
naczynia. Po kilku dniach
jej korzenie skierowały się
pod kątem w stronę wody,
uzyskując długość ok. 9 cm
i przewyższając 3 razy
długość łodygi (3 cm).
WNIOSEK: Doświadczenie wykazało,
że łodyga posiada hydrotropizm
ujemny, a korzeń – hydrotropizm
dodatni.
Doświadczenie 2 – różne reakcje na pożywki
Zastosowano 5 pożywek, do których włożono
pałeczki z rzeżuchą (pożywki zmieszano
wczesniej z wodą w zlewkach):
- ocet spirytusowy 10%,
- wapno Calcium Alergo Plus Junior,
- sól kuchenna (chlorek sodu),
- proszek do prania E ActivePlus,
- woda
Doświadczenie 2 – różne reakcje na pożywki
Tabela przedstawia przebieg doświadczenia po dobie
od włożenia pałeczek do roztworu:
zabarwienie papierka
uniwersalnego
ocet
wapno
sól
proszek
woda
czerwone, pH 1
lekko pomarań., pH 5
żółte, pH 6
niebieskie, pH 10
żółte, pH 7
reakcja rośliny
łodygi zwiędły, liście leżą na wodzie
roślina rośnie bez zmian
roślina rośnie bez zmian
łodygi zwiędły, liście leżą na wodzie
roślina rośnie bez zmian
WNIOSEK: Roślina reaguje na zbyt dużą
zawartość kwasu i zasady oraz innych
niekorzystnych dla niej substancji rozpuszczonych
w wodzie, którą pobiera. Roślina zwiędła, gdyż
naruszona została jej równowaga – zmienił się
skład jej pokarmu i w związku z tym również
skład jej komórek.
Wnioski końcowe
1. Potwierdziło się zjawisko ruchów roślin: foto-, geo- i hydrotropizmów. Pod
wpływem bodźców zewnętrznych rośliny zmieniają swoje położenie i kształt, bez
szkody dla dalszego rozwoju. Powodowane jest to zmianą rozmieszczenia
auksyn. Roślina, której kilkakrotnie zmienia się ustawienie, za każdym razem
potrafi dostosować się do nowych warunków.
2. Pobierane przez roślinę substancje o innych stężeniach i budowie, niż te, z
którymi spotyka się w przyrodzie, prowadzą do powstawania reakcji obronnych
roślin (np. zmiana kierunku wzrostu) oraz ich śmierci. Stopniowa zmiana
warunków zewnętrznych być może nie doprowadziłaby do śmierci rośliny, ale
pozwoliłaby jej na przystosowanie do zmienionych warunków.
Eksperymenty
przygotowały i przeprowadziły:
Asia (Joanna Białokoz)
i Mama (Magdalena Makarska-Białokoz)
Download