Status zajęć: studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy

PRZEDMIOTY OGÓLNE I HUMANISTYCZNE
34
Tytuł przedmiotu:
Technologia informacyjna (Information technology)
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
mgr inż. Jolanta Wójcikowska
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
0 w./30 ćw.
ćw. laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot ogólny obowiązkowy dla studentów wszystkich
specjalności
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
I
0/30
3
II
III
IV
V
VI
VII
Nabycie przez studentów doświadczenia w posługiwaniu się komputerem w
pracy i w życiu, zapoznanie z praktycznymi zastosowaniami w ogrodnictwie.
Użytkowanie komputera w procesach gromadzenia, przesyłania i
przetwarzania oraz prezentacji informacji, zastosowania praktyczne w
ogrodnictwie, specjalistyczne pakiety użytkowe, usługi w sieci Internet.
sprawdzian praktyczny na ocenę
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Poznawanie zasobów sprzętowych i oprogramowania systemu komputerowego,
możliwości systemu operacyjnego. Poruszanie się po strukturze zasobów informacyjnych
na dysku, wykonywanie operacji na plikach i folderach, uruchamianie programów
narzędziowych.
Zapoznanie się z przykładowym oprogramowaniem dla ogrodnictwa: baza roślin,
program wspomagający projektowanie ogrodów i wizualizacja projektu.
Praca w edytorze tekstu MS Word: struktura dokumentu, znaki sterujące, formatowanie
tekstu, style, tworzenie i formatowanie tabel, pisanie wzorów matematycznych i
chemicznych w edytorze równań, wstawianie obiektów graficznych, video,
dźwiękowych, automatyzacja i przyspieszanie czynności: automatyczny spis treści,
korespondencja seryjna, przypisy, nagłówki, stopki.
Arkusz kalkulacyjny MS Excel: wykonywanie działań na arkuszach, formatowanie
danych, organizowanie danych w arkuszu, stosowanie adresów względnych,
bezwzględnych, nazw zakresów, pisanie formuł z użyciem funkcji wbudowanych,
przegląd kategorii funkcji, tworzenie wykresów, sortowanie danych względem wielu
kluczy, proste obliczenia statystyczne.
Tworzenie prezentacji Power Point: stosowanie układów slajdu, wstawianie pola
tekstowego, autokształtów, schematów, grafiki, muzyki, animacja obiektów, ustawianie
chronometrażu animacji, opcji pokazu slajdów.
Praca z grafiką: zapoznanie się z formatami plików graficznych i oprogramowaniem dla
różnych typów grafik. Skanowanie obrazu, zmiana atrybutów obrazu, proste
przekształcenia obrazu, stosowanie efektów.
Wykorzystywanie komunikacyjnych usług internetowych: e-mail, chat, gg.
Wyszukiwanie informacji na stronach WWW, wyszukiwanie oprogramowania.
Przeglądanie portali i giełd internetowych dla rolnictwa.
Sprawdzian zaliczeniowy
RAZEM
Literatura:
1. Altman R., Altman R. 2004. Po prostu PowerPoint 2003 PL, Helion.
2. Czarny P. 2008. Total Commander. Leksykon kieszonkowy.
3. Danowski B. 2006. Darmowe oprogramowanie. Leksykon.
4. Langer M. 2004. Po prostu Word 2003 PL, Helion
5. Masłowski K. 2004. Excel 2003 PL Ćwiczenia zaawansowane, Helion.
6. Sokół M., Rajca P. 2007. Internet Ćwiczenia praktyczne Wyd. III, Helion.
7. Surdut K. 2006. Tania telefonia internetowa VIP.
8. Szeliga M. 2002. Windows XP Professional Ćwiczenia praktyczne PL, Helion.
9. Wallingford T. 2007. Praktyczny przewodnik po telefonii internetowej. VIP.
Ponadto:
1. Zasoby Pomocy w wykorzystywanym oprogramowaniu
2. Zasoby Internetu.
35
Godziny
2
2
6
8
2
4
4
2
30
Tytuł przedmiotu:
Elementy psychologii i komunikacji społecznej
(Elements of psychology and social communication)
Prowadzący:
Dr I. Trzcieniecka-Schneider
Katedra, zakład:
Zakład Filozofii Przyrody i Historii Kultury Regionalnej
(Wydział Leśny)
Wymiar godzin:
30 w./ 0 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot humanistyczny do wyboru dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Poznanie mechanizmów psychologiczno-społecznych warunkujących
skuteczną komunikację interpersonalną.
Tematyka:
Mechanizmy psychologiczne warunkujące uczenie się. Podstawy
teoretyczne samoprezentacji i komunikacji. Przegląd metod i typów
komunikowania interpersonalnego i społecznego.
Kryteria oceny:
praca pisemna
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Elementy psychologii rozwojowej.
Elementy psychologii rozwojowej
Pamięć - uczenie się - język.
Zasady skutecznej ekspresji.
Komunikaty niedosłowne: presupozycje.
Relacje między wypowiedziami: sprzeczność, wykluczenie i wynikanie.
Zawartość informacyjna komunikatu.
Wartość informacyjna komunikatu.
Elementy teorii pytań.
Podstawy argumentacji.
Podstawy negocjacji.
Wybrane przykłady mechanizmów manipulacyjnych.
Analiza transakcyjna.
Komunikowanie w rodzinach i małych grupach.
Organizacja prezentacji i wywiadów.
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
Literatura:
1. McKay M., Davis M., Fanning P. Sztuka skutecznego porozumiewania się.
2. Tokarz M. Perswazja, manipulacja, informacja.
3. Zwoliński A. Słowo w relacjach społecznych.
36
Tytuł przedmiotu:
Historia sztuki i kultury polskiej
(History of art and architecture and polish culture.)
Prowadzący:
dr hab. Jacek Dębicki
Katedra, zakład:
Zakład Filozofii Przyrody i Historii Kultury Regionalnej
(Wydział Leśny)
Wymiar godzin:
30 w./ 0 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot humanistyczny do wyboru dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Zaprezentowanie podstaw teorii i historii kultury i sztuki. Wyjaśnienie
chronologii dziejów sztuki i treści dzieła sztuki. Interpretacja dzieła
sztuki jako nośnika określonych znaczeń.
Tematyka:
Definicje: kultura, sztuka, piękno przeżycia estetycznego. Omówienie
wielkich zespołów zabytkowych; założenia pałacowo-ogrodowe,
katedra gotycka, zamek krakowski, sztuka Wita Stwosza, drewniane,
zabytkowe kościoły Podhala
Kryteria oceny:
praca pisemna
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Zagadnienia wstępne
Niektóre aspekty sztuki prehistorycznej: pierwsze dzieła sztuki i ich treści
estetyczne; malarstwo w jaskini Altamira w Pirenejach
Sztuka starożytnej Grecji, starogreckie Mykeny; Grecja okresu klasycznego;
świątynie na Akropolu w Atenach; wielkie porządki architektoniczne w antyku
Sztuka chrześcijańska Europy średniowiecznej: Sąd Ostateczny na romańskim
portalu w katedrze w Autun we francuskiej Burgundii (XII wiek); Portal
Królewski w katedrze w Chartres (poł. XII w.);
Dwie wielkie gotyckie katedry Francji: Notre-Dame w Paryżu i Notre-Dame w
Reims; Sainte-Chapelle w Paryżu i estetyka sztuki gotyckiej
Sztuka Europy nowożytnej:
architektura paryskiego Luwru i ogrody Tuileries;
królewski pałac i założenia ogrodowe w Fontainebleau pod Paryżem;
pałac królewski w Wersalu; założenia ogrodowe pałacu wersalskiego: estetyka
ogrodu francuskiego
Renesansowe rezydencje magnackie: Baranów Sandomierski;
Krasiczyn koło Przemyśla: renesansowy zamek i założenia romantycznego
ogrodu zamkowego
Pałac w Nieborowie koło Łowicza: architektura pałacu i muzeum wnętrz;
kompozycja ogrodu pałacowego; Arkadia: ideowe przesłanki i kompozycja
ogrodu preromantycznego
Rezydencja magnacka w Łańcucie: dzieje budowy pałacu; muzeum wnętrz
pałacu w Łańcucie; ogród łańcucki, architektura i rzeźby ogrodowe
Pałac w Wilanowie i jego założenie ogrodowe
RAZEM
Literatura:
1. Dębicki J., Faure J.F., Grunwald D., Pindel A.F. Historia sztuki europejskiej.
2. Dobrowolski T. Wit Stwosz.
3. Dobrowolski T. Sztuka Krakowa.
4. Chrzanowski T., Kornecki M. Sztuka Ziemi Krakowskiej.
37
Godziny
2
2
2
6
8
3
3
2
2
30
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Ekofilozofia (Ecophilosophy)
Dr I. Trzcieniecka-Schneider
Zakład Filozofii Przyrody i Historii Kultury Regionalnej
(Wydział Leśny)
Wymiar godzin:
30 w./ 0 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot humanistyczny do wyboru dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Problematyka ekofilozofii jako jednej z najbardziej obiecujących
dyscyplin naszych czasów. Społeczne i filozoficzne aspekty
konfrontacji „człowiek-przyroda.”
Tematyka:
Miejsce człowieka w przyrodzie. System wartości stanowiących
motywy ludzkiego działania w środowisku. Idea zrównoważonego
rozwoju wobec wyzwań globalizacji.
Kryteria oceny:
praca pisemna
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Pojecie i przedmiot ekofilozofii.
Etyka szacunku dla życia Alberta Schweitzera.
Projekt etyki naukowej Kazimierza Twardowskiego a współczesne etyki
ewolucjonistyczne.
Ewolucjonizm.
Człowiek wobec przyrody.
Człowiek pomiędzy przyrodą a kulturą
Antropocentryzm.
Biocentryzm.
Idea zrównoważonego rozwoju.
Wyzwania globalizacji.
Ocena wiarygodności źródeł informacji
Wszechświat jako środowisko człowieka
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
4
2
2
2
4
4
2
30
Literatura:
1. Heller M. Filozofia i wszechświat.
2. Piątek Z. Ekofilozofia.
3. Skolimowski H. Filozofia żyjąca. Ekofilozofia jako drzewo życia.
38
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Filozofia przyrody (Philosophy of nature)
dr hab. Eugeniusz Wojciechowski , dr I. Trzcieniecka-Schneider
Zakład Filozofii Przyrody i Historii Kultury Regionalnej
(Wydział Leśny)
Wymiar godzin:
30 w./ 0 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot humanistyczny do wyboru dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Ogólna refleksja nad przyrodą, uwzględniająca rozwój nauk
przyrodniczych i generowane przez nie problemy fizykalne.
Tematyka:
Powstanie i rozwój filozofii przyrody. Fizykalne i biologiczne aspekty
Kryteria oceny:
praca pisemna
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Problemy filozofii przyrody.
Porządek i harmonia Wszechświata.
Platońska filozofia przyrody.
Fizyka Arystotelesa.
Mechanicyzm Kartezjusza.
Principia Newtona. Substancjalna koncepcja czasu i przestrzeni.
Leibniz. Logika i ontologia. Relatywna koncepcja czasu i przestrzeni.
Filozofia Kanta i nauki przyrodnicze. Czas i przestrzeń jako aprioryczne formy
naoczności .
Romantyczna filozofia przyrody .
Filozofia Whiteheada: Wszechświat jako proces .
Filozoficzne problemy teorii względności .
Filozoficzne problemy mechaniki kwantowej .
Pojęcie systemu.
Filozoficzne problemy biologii .
RAZEM
Literatura:
1. Grobler A. Metodologia nauk.
2. Hajduk Z. Metodologia nauk przyrodniczych.
3. Heller M. Filozofia przyrody.
4. Mutscher H-D. Wprowadzenie do filozofii przyrody.
39
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
3
2
2
2
2
2
3
30
GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
(STANDARD)
PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE
DLA WSZYSTKICH SPECJALNOŚCI
40
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Chemia z biochemią (Chemistry and biochemistry)
dr hab. Joanna Szymońska
Katedra Chemii
15 w. /21 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/21
Punkty ECTS:
6
Cel kursu:
przekazanie studentom podstawowych wiadomości na temat
właściwości związków nieorganicznych wynikających z budowy ich
cząsteczek, stanu skupienia i środowiska, w którym występują oraz
praw opisujących te właściwości w celu teoretycznego i praktycznego
przygotowania studentów do studiowania przedmiotów, takich jak:
chemia organiczna, biochemia i przedmiotów zawodowych.
Tematyka:
budowa atomów i cząsteczek chemicznych, rodzaje reakcji
chemicznych, systematyka związków nieorganicznych, właściwości
wody, reakcje zachodzące w roztworach wodnych, pierwiastki
biogenne: cykle bio-geo-chemiczne – ich znaczenie dla środowiska
naturalnego.
Kryteria oceny:
okresowe sprawdziany pisemne - umiejętność stosowania
podstawowych pojęć i praw chemicznych oraz posługiwania się
terminologią chemiczną, pisanie równań reakcji, określenie właściwości
i reaktywności związku na podstawie jego budowy, umiejętność
praktycznego wykorzystania właściwości związków chemicznych i
przewidywania ich zagrożenia dla środowiska przyrodniczego,
opanowanie podstawowych umiejętności koniecznych w pracy
laboratoryjnej oraz wykorzystanie reakcji chemicznych w analizie
jakościowej i ilościowej.
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Budowa atomu z uwzględnieniem konfiguracji elektronowej, izotopy, alotropia.
Układ okresowy pierwiastków, właściwości pierwiastków wynikające z ich
położenia w układzie okresowym. Elektroujemność pierwiastków – pierwiastki
elektrododatnie i elektroujemne, skala Paulinga.
Oddziaływania międzycząsteczkowe. Wiązania chemiczne. Wpływ wiązania na
właściwości fizyczne i chemiczne cząsteczek. Rodzaje reakcji chemicznych.
Reakcje utlenienia i redukcji. Szereg elektrochemiczny metali – właściwości
wynikające z położenia w szeregu elektrochemicznym.
Budowa i właściwości cząsteczki wody. Roztwory rzeczywiste i koloidowe.
Sposoby wyrażania stężeń roztworu.
Równowaga chemiczna – stała równowagi chemicznej, reguła przekory Le
Chateliera-Browna. Reakcje w roztworach wodnych: dysocjacja elektrolityczna
– stała i stopień dysocjacji, elektrolity mocne i słabe, autodysocjacja wody,
iloczyn jonowy wody, wskaźnik pH; Hydroliza soli, odczyn roztworów soli,
roztwory buforowe, iloczyn rozpuszczalności i jego wykorzystanie praktyczne.
41
Godziny
3
2
1
1
2
Systematyka związków nieorganicznych: tlenki, kwasy, wodorotlenki, sole,
wodorki, związki kompleksowe, inne połączenia chemiczne – budowa,
charakterystyczne właściwości, zastosowanie.
Pierwiastki biogenne – cykle bio-geo-chemiczne węgla, azotu, tlenu, siarki,
fosforu, krzemu, właściwości i wykorzystanie praktyczne tych pierwiastków i
ich związków. Właściwości i zastosowanie niektórych metali.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Regulamin pracowni chemicznej. Zasady BHP. Reakcje pojedynczej i
podwójnej wymiany. Wytrącanie i rozpuszczanie osadów.
Reakcje oksydacyjno-redukcyjne. Reakcje charakterystyczne (rozpoznawcze)
niektórych anionów: NO3-, PO43-, Cl-, CO32-, S2-, C2O42-, SO42Reakcje charakterystyczne (rozpoznawcze) niektórych kationów: Pb2+, Cu2+,
Hg2+, Cd2+, Fe3+, Ni2+, Cr3+, Al3+, Zn2+, Ca2+, Mg2+, NH4+
Sprawdzian umiejętności pisania wzorów związków chemicznych i reakcji
chemicznych. Podstawy objętościowej analizy ilościowej
Obliczenia stechiometryczne i stężenia roztworów. Sporządzanie roztworu HCl
lub NaOH o określonym stężeniu molowym przez rozcieńczenie roztworów
stężonych.
Mianowanie roztworu NaOH i ilościowe oznaczenie zawartości kwasu HCl lub
H2SO4 w roztworze.
Mianowanie roztworu HCl i ilościowe oznaczenie zawartości wodorotlenku
NaOH lub amoniaku w roztworze.
Pomiar pH roztworów kwasów, zasad i soli hydrolizujących.
Sprawdzian wiadomości z alkacymetrii, obliczeń stechiometrycznych i stężenia
roztworów. Podstawy oksydymetrii.
Ilościowe oznaczanie zawartości Fe2+ w roztworze.
Uzupełnienie zaległości. Zaliczenie ćwiczeń.
RAZEM
3
3
15
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
21
Literatura:
1. Erndt A. i współpr. 1989. Chemia nieorganiczna i analityczna. Skrypt do ćwiczeń, wyd.
AR.
2. Tomasik P. 1998. Podstawy chemii. Cz.I. Chemia ogólna, chemia nieorganiczna.
wyd.AR, Kraków.
3. Erndt A. 1986. Podstawy chemii nieorganicznej. PWN, Warszawa.
4. Bielański A. 2006. Podstawy chemii nieorganicznej. PWN, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:
1. Litwin M., Styka-Wlazło Sz., Szymońska J. 2004. Chemia ogólna i nieorganiczna –
kształcenie ogólne w zakresie podstawowym i rozszerzonym. Podręcznik dla liceum
ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, wyd. Nowa Era, Warszawa.
42
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Chemia z biochemią (Chemistry and biochemistry)
prof. dr hab. Henryk Kołoczek
Zakład Biochemii
21 w./33 ćw.
wykłady, ćw. laboratoryjne
studia I stopnia przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
I
II
III
IV
V
VI
VII
21/33
6
5 (S)
Poznanie systematyki, struktury i funkcji biologicznych wybranych
związków chemicznych. Poszerzenie wiedzy na temat procesów
metabolicznych zachodzących w organizmach żywych oraz nabycie
umiejętności pracy w laboratorium chemicznym i biochemicznym.
Charakterystyka, nazwy i systematyka podstawowych grup związków
organicznych, wiązań chemicznych i typów podstawników.
Rozpuszczalność, hydrofobowość, izomeria, stereoizomeria i metody
identyfikacji związków organicznych. Podstawowe typy i mechanizmy
reakcji: reakcje jonowe, dysocjacji i hydrolizy, reakcje rodnikowe i
kondensacji, reakcje eliminacji, addycji i substytucji. Reakcje utleniania
i redukcji. Struktura i funkcje biologiczne drobnocząsteczkowych
związków organicznych. Budowa i funkcje biopolimerów
cząsteczkowych. Budowa błon komórkowych i transport metabolitów.
Utlenianie biologiczne, łańcuch oddechowy i główne szlaki
metaboliczne sacharydów, lipidów i związków azotowych. Katabolizm
i anabolizm, rola i różnorodność enzymów. Procesy transkrypcji i
translacji, biosynteza wybranych biopolimerów.
Kryteria oceny:
okresowe sprawdziany pisemne i opracowanie pisemne wyników
eksperymentów
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Charakterystyka podstawowych grup związków organicznych – nazewnictwo,
systematyka i budowa: węglowodory, alkohole, aldehydy, kwasy karboksylowe,
fenole, aminy, estry, aminokwasy, związki heterocykliczne.
Wiązania chemiczne, typy podstawników, struktura i izomeria, metody
identyfikacji związków organicznych. Związki aromatyczne.
Podstawowe typy i mechanizmy reakcji: reakcje jonowe, dysocjacji i hydrolizy,
rodnikowe i kondensacji, polimeryzacji i polikondensacji, reakcje eliminacji,
addycji i substytucji. Reakcje utleniania i redukcji.
Struktura i funkcja biologiczna wybranych związków chemicznych:
Węglowodany (monosacharydy i ich pochodne, oligosacharydy, polisacharydy)
Aminokwasy i białka (struktura przestrzenna, siły stabilizujące natywną
cząsteczkę.
Lipidy (budowa i funkcja), kwasy tłuszczowe i ich niektóre ważne biologicznie
pochodne, błony biologiczne, połączenia lipidów z białkami i węglowodanami,
glikoproteiny, transport przez błony
Kwasy nukleinowe (nukleotydy i deoksynukleotydy jako prekursory kwasów
nukleinowych, rodzaje i budowa przestrzenna DNA i RNA.
Rola i różnorodność enzymów,
Główne szlaki i cykle metaboliczne oraz ich lokalizacja w strukturach
subkomórkowych (glikoliza, cykl Krebsa)
43
Godziny
2
2
2
1
1
1
1
1
1
2
Łańcuch oddechowy, szlak pentozofosforanowy i glukoneogeneza, wstęp do
fotosyntezy
Biosynteza wybranych biopolimerów
Replikacja DNA i ekspresja informacji genetycznej.
Procesy regulacji metabolizmu.
Mechanizmy działania i regulacji enzymów
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Regulamin pracowni chemicznej. Zasady BHP. Rozpuszczalność, temperatura
wrzenia, gęstość i barwa, a budowa cząsteczkowa wybranych związków.
Polarność, hydrofilowość i hydrofobowość, roztwory rzeczywiste i koloidalne.
Równowagi kwasowo zasadowe na przykładzie kwasów karboksylowych.
Sole i estry wybranych związków organicznych. Reakcje hydrolizy,
polikondensacji i polimeryzacji. Otrzymywanie benzoesanu sodu, synteza estrów
kwasu mrówkowego i octowego, synteza kwasu acetylosalicylowego i
fluoresceiny.
Reakcje addycji substytucji i reakcje redoks węglowodorów i
chlorowcopochodnych, oraz alkoholi, aldehydów, kwasów i fenoli. Utlenianie
węglowodorów i reakcje substytucji lub addycji bromu. Utlenianie alkoholi i
fenoli i kwasu szczawiowego. Reakcja nitrowania związków aromatycznych
Sacharydy i ich pochodne (analiza jakościowa, odczyny redukcyjne, hydroliza
polisacharydów), ilościowe oznaczanie cukrowców (reakcja cyjanożelazianowa)
Aminokwasy i białka (reakcja ninhydrynowa, wykrywanie aminokwasów
aromatycznych, odczyn Sakaguchiego) i białek (metoda Lowry’ego i
Bradforda).
Lipidy: wykrywanie glicerolu i cholesterolu, liczby właściwe tłuszczów,
hydroliza lipidów złożonych i wykrywanie ich składników, witaminy
rozpuszczalne w tłuszczach.
Kwasy nukleinowe: izolacja DNA z materiału roślinnego i RNA z drożdży oraz
identyfikacji ich składników, reakcje odróżniające rodzaje kwasów
nukleinowych. Witaminy rozuszczalne w wodzie.
Izolacja enzymu kwaśnej fosfatazy z materiału roślinnego metodą
frakcjonowanego
wysalania.
Badanie aktywności
enzymów
klasy
oksydoreduktaz, Oznaczanie aktywności fosfatazy metodą Bodanskiego.
Różne rodzaje denaturacji białek enzymatycznych na przykładzie amylaz
roślinnych w reakcji ze skrobią, badanie kinetyki wybranych enzymów:
peroksydazy, trypsyny, amylazy.
Związki wtórne i pirolowe, reakcje fenoli, flawonoidów i alkaloidów
RAZEM
1
1
1
2
2
21
Godziny
2
3
3
5
5
4
2
4
2
3
33
Literatura:
2. Hames B.D. i in. 2000. Biochemia- Krótkie wykłady. PWN, Warszawa.
3. Kączkowski J. 1993. Biochemia Roślin T II,.PWN, Warszawa.
4. Kączkowski J. 2004. Podstawy Biochemii. WNT, Warszawa.
5. Kołoczek H., red. 2005. Ćwiczenia z biochemii dla studentów Akademii Rolniczej,
Kraków.
6. McMurry J. 2000. Chemia Organiczna. PWN, Warszawa.
44
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Botanika (Botany)
dr hab. Anna Pindel, prof. UR
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
30 w./45 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów I
roku specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/30
15/15
5
4
Przekazanie studentowi właściwej terminologii botanicznej oraz takiego
zasobu wiedzy o budowie i różnorodności świata roślin, który ułatwi
studiowanie przedmiotów kierunkowych
Tematyka:
Budowa komórki roślinnej; charakterystyka głównych rodzajów tkanek
roślinnych: budowa morfologiczna i anatomiczna organów roślin
naczyniowych. Rozmnażanie generatywne i wegetatywne. Zasady
klasyfikacji świata roślinnego oraz rozpoznawanie głównych grup
taksonomicznych flory polskiej.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Cel kursu:
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Wprowadzenie do przedmiotu: historia botaniki, działy botaniki. Zarys
morfogenezy roślin wyższych. Organografia: pokrój rośliny jedno- i
1
dwuliściennej
Systemy korzeniowe, pęd: funkcje, morfologia
1
Liść: morfologia, ulistnienie. Kwiat: powstawanie
1
Charakterystyka poszczególnych elementów kwiatu, symetria, wzór i narys
1
kwiatu. Kwiatostany i ich typy
Owoce i owocostany
1
Modyfikacje organów roślinnych: korzenia, liści, pędów, kwiatów
1
Cytologia – kształty i wielkości komórek, klasyfikacja składników komórki
1
roślinnej
Protoplazma, błony plazmatyczne. Charakterystyka organelli komórkowych.
1
Wakuola i jej zawartość
Ściana komórkowa i jej modyfikacje
1
Cykl komórkowy. Histogeneza
1
Charakterystyka tkanek roślinnych (tkanki merystematyczne, miękiszowe)
1
Charakterystyka tkanek c.d.: tkanki wzmacniające, okrywające, przewodzące,
1
wydzielnicze
Morfologiczno-porównawczy układ tkanek. Funkcjonalne układy tkanek (układ
1
twórczy i wykorzystanie zdolności regeneracyjnych in vitro)
Układ okrywający, fotosyntetyzujący, przewietrzający, chłonny, przewodzący)
1
Układ spichrzowy, wydzielniczy, ruchowy, mechaniczny. Anatomiczne podstawy
1
zrzucania organów
Podstawy systematyki roślin, taksony i ich ranga, systemy – rys historyczny
1
Podział systematyczny świata roślin
1
Glony: tendencje rozwojowe, grupy morfologiczne
1
Grupy ekologiczne i znaczenie glonów
1
Natura symbiozy porostowej i jej znaczenie w przyrodzie
1
45
Rośliny
telomowe:
metageneza
przedstawicieli
izosporycznych
i
heterosporycznych. Film o torfowiskach. Ewolucja i porównanie przemiany
pokoleń mszaków i paprotników
Nagozalążkowe: rozmnażanie oraz przegląd podgromad i klas
Okrytozalążkowe – formy wzrostu, rozmnażanie. Zapylenie, podwójne
zapłodnienie. Powstawanie owoców i nasion. Biologia rozsiewu nasion i
owoców. Rozmnażanie wegetatywne
Charakterystyka wybranych rodzin botanicznych z uwzględnieniem ochrony
roślin
RAZEM
3
2
3
2
30
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Oznaczanie roślin i charakterystyka rodzin botanicznych flory jesiennej
6
Modyfikacje organów nad- i podziemnych
2
Budowa i kształty komórek roślinnych, ruch cytoplazmy, plastydy, materiały
6
zapasowe, wakuola, ściana komórkowa
Budowa anatomiczna pierwotna i wtórna korzenia
4
Budowa anatomiczna łodyg roślin jednoliściennych
2
Budowa anatomiczna pierwotna i wtórna łodyg roślin dwuliściennych
2
Budowa pnia roślin okryto- i nagonasiennych
2
Budowa anatomiczna liścia i organów generatywnych
2
Klasyfikacja owoców suchych, mięsistych, złożonych i owocostanów
2
Powstawania, budowa i kiełkowanie nasion
2
Porosty i mszaki
3
Paprotniki
3
Nagonasienne
2
Oznaczanie roślin i charakterystyka rodzin botanicznych flory wiosennej
7
RAZEM
45
Literatura:
1. Hejnowicz Z. Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych, PWN.
2. Malinowski E. Anatomia roślin, PWN.
3. Strasburger E. Botanika, PWRiL.
4. Szweykowscy A.J. Botanika t.I: Morfologia i t. II: Systematyka, PWN.
5. Wojnar E., red. Botanika – teoria i ćwiczenia cz.I i cz. II. Skrypt, wyd. AR Kraków
46
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Botanika (Botany)
dr hab. Tadeusz Kobyłko, prof. UR
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
30 w./45 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów I
roku specjalności Sztuka ogrodowa oraz Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/30
15/15
Punkty ECTS:
5
4
Cel kursu:
Przekazanie studentowi właściwej terminologii botanicznej oraz takiego
zasobu wiedzy o budowie i różnorodności świata roślin, który ułatwi
studiowanie przedmiotów kierunkowych
Tematyka:
Budowa komórki roślinnej; charakterystyka głównych rodzajów tkanek
roślinnych: budowa morfologiczna i anatomiczna organów roślin
naczyniowych. Rozmnażanie generatywne i wegetatywne. Zasady
klasyfikacji świata roślinnego oraz rozpoznawanie głównych grup
taksonomicznych flory polskiej.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Wprowadzenie do przedmiotu: historia botaniki, działy botaniki. Zarys
morfogenezy roślin wyższych. Organografia: pokrój rośliny jedno- i
dwuliściennej
Systemy korzeniowe, pęd: funkcje, morfologia
Liść: morfologia, ulistnienie. Kwiat: powstawanie
Charakterystyka poszczególnych elementów kwiatu, symetria, wzór i narys
kwiatu. Kwiatostany i ich typy
Owoce i owocostany
Modyfikacje organów roślinnych: korzenia, liści, pędów, kwiatów
Cytologia – kształty i wielkości komórek, klasyfikacja składników komórki
roślinnej
Protoplazma, błony plazmatyczne. Charakterystyka organelli komórkowych.
Wakuola i jej zawartość
Ściana komórkowa i jej modyfikacje
Cykl komórkowy. Histogeneza
Charakterystyka tkanek roślinnych (tkanki merystematyczne, miękiszowe)
Charakterystyka tkanek c.d.: tkanki wzmacniające, okrywające, przewodzące,
wydzielnicze
Morfologiczno-porównawczy układ tkanek. Funkcjonalne układy tkanek (układ
twórczy i wykorzystanie zdolności regeneracyjnych in vitro)
Układ okrywający, fotosyntetyzujący, przewietrzający, chłonny, przewodzący)
Układ spichrzowy, wydzielniczy, ruchowy, mechaniczny. Anatomiczne
podstawy zrzucania organów
Podstawy systematyki roślin, taksony i ich ranga, systemy – rys historyczny
Podział systematyczny świata roślin
Glony: tendencje rozwojowe, grupy morfologiczne
Grupy ekologiczne i znaczenie glonów
Natura symbiozy porostowej i jej znaczenie w przyrodzie
Rośliny telomowe:
metageneza przedstawicieli izosporycznych i
heterosporycznych. Film o torfowiskach.Ewolucja i porównanie przemiany
pokoleń mszaków i paprotników
47
Godziny
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
3
Nagozalążkowe: rozmnażanie oraz przegląd podgromad i klas
Okrytozalążkowe – formy wzrostu, rozmnażanie. Zapylenie, podwójne
zapłodnienie. Powstawanie owoców i nasion. Biologia rozsiewu nasion i
owoców Rozmnażanie wegetatywne
Charakterystyka wybranych rodzin botanicznych z uwzględnieniem ochrony
roślin
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Oznaczanie roślin i charakterystyka rodzin botanicznych
Modyfikacje organów nad- i podziemnych
Budowa i kształty komórek roślinnych, ruch cytoplazmy, plastydy, materiały
zapasowe, wakuola, ściana komórkowa
Budowa anatomiczna pierwotna i wtórna korzenia
Budowa anatomiczna łodyg roślin jednoliściennych
Budowa anatomiczna pierwotna i wtórna łodyg roślin dwuliściennych
Budowa pnia roślin okryto- i nagonasiennych
Budowa anatomiczna liścia i organów generatywnych
Klasyfikacja owoców suchych, mięsistych, złożonych i owocostanów
Powstawania, budowa i kiełkowanie nasion
Porosty i mszaki
Paprotniki
Nagonasienne
Oznaczanie roślin i charakterystyka rodzin botanicznych
RAZEM
2
3
1
30
Godziny
6
2
6
4
2
2
2
2
2
2
3
3
2
7
45
Literatura:
1. Hejnowicz Z. Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych, PWN.
2. Malinowski E. Anatomia roślin, PWN.
3. Strasburger E. Botanika, PWRiL.
4. Szweykowscy A.J. Botanika t.I: Morfologia i t. II: Systematyka, PWN.
5. Wojnar E., red. Botanika – teoria i ćwiczenia cz.I i cz. II. Skrypt, wyd. AR Kraków.
48
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Botanika (Botany)
dr hab. Anna Pindel, prof. UR
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
30 w./45 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów I
roku specjalności Bioiżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/30
15/15
Punkty ECTS:
5
4
Cel kursu:
Zaznajomienie studentów z budową i funkcją tkanek roślinnych,
strukturą morfologiczną i anatomiczną organów wegetatywnych i
generatywnych oraz rozmnażaniem roślin. Zapoznanie studentów z
podstawami klasyfikacji świata roślinnego i zasadami kwalifikacji
taksonów. Student powinien posiąść umiejętność postrzegania rośliny
jako złożonego morfologiczno-funkcjonalnego układu: komórka
(szczegółowo omówiona na przedmiocie Biologia komórki) – tkanka –
organ. Nauczy się wyróżniać grupy roślin na podstawie ich cech
budowy i korzystając z przewodników oznaczać rośliny, czyli
poprawnie je nazwać i umiejscowić w systemie. Na ćwiczeniach
terenowych pozna podstawy florystyki, fitosocjologii i ekologii
umożliwiające dalsze kształcenie na przedmiotach kierunkowych.
Tematyka:
Poznanie cech morfologicznych i anatomicznych tkanek i organów
roślin naczyniowych, zasady klasyfikacji świata roślinnego oraz
rozpoznawanie głównych grup taksonomicznych flory polskiej.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Wprowadzenie do przedmiotu: historia botaniki i jej działy.
1
Pojęcie telomu i kormusu, zarys morfogenezy roślin wyższych, pokrój rośliny
1
jedno- i dwuliściennej.
Budowa organów roślin naczyniowych (łodyga, liść, korzeń, podział roślin z
2
uwagi na trwałość pędów)
Anatomia rozwojowa kwiatu, budowa poszczególnych elementów kwiatu,
kwiatostany i ich klasyfikacja (barwy roślin, anatomiczne podstawy zrzucania
2
organów)
Terminologia i klasyfikacja tkanek roślinnych (twórcze, parenchymatyczne,
3
wzmacniające, okrywające i przewodzące pierwotne i wtórne)
Morfologiczno-porównawcze układy tkankowe, funkcjonalne układy tkankowe
(układ twórczy, izolujący, fotosyntetyzujący, przewietrzający, chłonny,
3
przewodzący, spichrzowy, wydzielniczy, ruchowy, mechaniczny)
Grupy ekologiczne roślin. Modyfikacje pędów i korzeni
3
Podstawy systematyki roślin, zasady klasyfikacji, systemy – rys historyczny.
2
Pojęcie taksonu, hierarchia jednostek systematycznych
Glony: tendencje rozwojowe, formy morfologiczne, grupy ekologiczne i
2
znaczenie glonów
Porosty
1
Rośliny telomowe - ewolucja i porównanie przemiany pokoleń roślin
4
zarodnikowych (mszaków, paprotników). Film o torfowiskach.
Rośliny nasienne: przegląd podgromad i klas, homologie w organach
2
rozmnażania z roślinami zarodnikowymi
Rośliny okrytozalążkowe - formy wzrostu, powstawanie owoców i nasion,
1
49
biologia rozsiewania owoców i nasion
Rozmnażanie wegetatywne roślin
Rodziny botaniczne – charakterystyka rodzin nie objętych w programie ćwiczeń,
ze szczególnym uwzględnieniem gatunków rzadkich i chronionych
RAZEM
1
2
30
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Morfologia pędu, korzenia, liści i kwiatu, pokrój i sposoby rozgałęzień pędów
systemy korzeniowe (morfologia liści pojedynczych i złożonych, budowa
4
kwiatów, budowa i klasyfikacja kwiatostanów)
Oznaczanie roślin - zasady korzystania z kluczy (przewodników), oznaczanie i
4
charakterystyka rodzin botanicznych flory jesiennej
Anatomia korzenia: budowa anatomiczna pierwotna i wtórna korzeni roślin
4
dwuliściennych, budowa anatomiczna korzeni roślin jednoliściennych
Budowa anatomiczna łodyg roślin jednoliściennych
2
Budowa anatomiczna łodyg roślin dwuliściennych: budowa pierwotna, budowa
6
wtórna, budowa anatomiczna pnia roślin okryto i nagonasiennych
Liść: skórka i jej wytwory, anatomia liści roślin dwuliściennych, anatomia liści
4
roślin jednoliściennych, liście kseromorficzne, anatomia słupka i pręcika
Budowa i klasyfikacja owoców i nasion: owoce suche, owoce soczyste,
4
kiełkowanie nasion
Modyfikacje pędów i korzeni: zmodyfikowane pędy nadziemne, przekształcone
2
pędy podziemne
Porosty. Mszaki: wątrobowce i mchy właściwe: budowa plech, rozmnażanie,
3
metageneza
Paprotniki: widłak, widliczka, skrzypy, paprocie cienkozarodniowe, wodne
3
Rośliny nagozalążkowe: budowa organów generatywnych i rozmnażanie
2
Oznaczanie i charakterystyka rodzin botanicznych flory wiosennej
7
RAZEM
45
Literatura uzupełniająca:
1. Hejnowicz Z. Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych, PWN.
2. Polakowski B. red. Botanika. PWN.
3. Szweykowscy A.J. Botanika t. I Morfologia i t. II. Systematyka, PWN.
4. Wojnar E. red. Skrypt: Botanika teoria i ćwiczenia cz. I i II, Wydawnictwo AR Kraków.
50
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ćwiczenia terenowe z botaniki (Botany - Field course)
dr hab. Anna Pindel, prof. UR
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
0 w./15 ćw.
ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów I
roku specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Bioinżynieria w
ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/15
Punkty ECTS:
1
Cel kursu:
Poznanie różnorodności świata roślin.
Tematyka:
Poznanie pospolitych gatunków rodzimej flory na ich naturalnych
stanowiskach.
Kryteria oceny:
opracowanie oraz zaliczenie ustne zbioru zielnikowego ze 100 roślin
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Zróżnicowanie flory w zależności od warunków siedliskowych (zbiorowiska
roślinności łąkowej, leśnej, ruderalnej, kserotermy). Zbiór okazów z danych
siedlisk do zielnika obejmującego 100 gatunków. Rośliny chronione w
środowisku naturalnym
RAZEM
Literatura:
1. Rostafiński J., Seidl O. Przewodnik do oznaczania roślin.
2. Szafer W., Kulczyński ST., Pawłowski B. Rośliny polskie.
51
Godziny
15
15
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ćwiczenia terenowe z botaniki (Botany - Field course)
dr hab. Tadeusz Kobyłko, prof. UR
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
0 w./15 ćw.
ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów I
roku specjalności Sztuka ogrodowa oraz Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/15
Punkty ECTS:
1
Cel kursu:
Poznanie różnorodności świata roślin.
Tematyka:
Poznanie pospolitych gatunków rodzimej flory na ich naturalnych
stanowiskach.
Kryteria oceny:
opracowanie oraz zaliczenie ustne zbioru zielnikowego ze 100 roślin
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Zróżnicowanie flory w zależności od warunków siedliskowych (zbiorowiska
roślinności łąkowej, leśnej, ruderalnej, kserotermy). Zbiór okazów z danych
siedlisk do zielnika obejmującego 100 gatunków. Rośliny chronione w
środowisku naturalnym
RAZEM
Godziny
15
15
Literatura:
3. Rostafiński J., Seidl O. Przewodnik do oznaczania roślin.
4. Szafer W., Kulczyński ST., Pawłowski B. Rośliny polskie.
52
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Fizjologia roślin (Plant physiology)
prof. dr hab. Stanisław Rożek
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
30 w./45 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/45
7
Punkty ECTS:
8 (A, B)
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z przebiegiem oraz możliwościami regulacji
najważniejszych procesów fizjologicznych w roślinach
Tematyka:
Gospodarka wodna, gospodarka mineralna roślin, fotosynteza,
oddychanie, wzrost roślin ze szczególnym uwzględnieniem roli
poszczególnych fitohormonów i substancji wzrostowych. Rozwój
roślin, mechanizmy foto- i termoindukcji kwitnienia. Wpływ
czynników stresowych na rośliny.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Miejsce fizjologii roślin w naukach przyrodniczych.
Repetytorium z zakresu budowy, organizacji i funkcji komórek roślinnych.
Gospodarka wodna roślin. Właściwości fizykochemiczne wody i jej znaczenie
dla roślin. Zjawiska imbibicji, dyfuzji, osmozy i ich znaczenie w gospodarce
wodnej roślin. Pobieranie, dystrybucja i transpiracja wody oraz wpływ
czynników glebowych i klimatycznych na te procesy. Mechanizm ruchu
aparatów szparkowych u roślin. Bilans wodny i okresy krytyczne w gospodarce
wodnej roślin.
Asymilacja CO2 i produktywność fotosyntetyczna roślin. Repetytorium z
zakresu mechanizmu procesu fotosyntezy. Przystosowanie się liścia w budowie
morfologicznej i anatomicznej do procesu fotosyntezy. Czynniki zewnętrzne
mające wpływ na intensywność fotosyntezy: światło, dwutlenek węgla,
(dokarmianie roślin dwutlenkiem węgla), stężenie CO2 a produktywność
agrocenoz, temperatura, tlen, woda, zanieczyszczenia powietrza i gleby,
nawożenie. Fotooddychanie a produktywność roślin uprawnych. Chemosynteza
i jej znaczenie w agrocenozach.
Oddychanie roślin. Rodzaje, lokalizacja i znaczenie procesu oddychania dla
organizmu roślinnego. Ogólna charakterystyka przemian oddechowych u roślin i
ich powiązania z przemianami podstawowych związków organicznych
(strukturalnych, regulatorowych i zapasowych). Czynniki mające wpływ na
oddychanie: tlen, temperatura, CO2, woda, światło, dostępność składników
mineralnych. Alternatyne drogi przemian oddechowych.
Fizjologia mineralnego żywienia roślin. Klasyfikacja pierwiastków
występujących w roślinach. Pobieranie składników mineralnych przez rośliny i
mechanizmy sterujące tym procesem, dystrybucja, wykorzystanie. Czynniki
glebowe wpływające na stan odżywienia mineralnego roślin. Podstawy reakcji
fizjologicznych i biochemicznych roślin na alternatywne sposoby nawożenia
mineralnego (pozakorzeniowe dokarmianie, nawożenie zlokalizowane).
Przewodzenie, dystrybucja oraz akumulacja związków organicznych w roślinie.
Drogi i kierunki transportu związków organicznych w roślinie. Rodzaje
transportowanych związków. Mechanizm transportu i jego regulacja.
Akumulacja i uruchomianie organicznych składników pokarmowych w
53
Godziny
1
4
5
3
4
2
tkankach i organach zapasowych.
Wzrost roślin. Definicja wzrostu. Dynamika wzrostu w ontogenezie roślin.
Zewnętrzne czynniki wpływające na wzrost. Wewnętrzne czynniki wzrostu:
merystemy pierwotne i wtórne, regulatory wzrostu i rozwoju, cytokininy,
związki „biosu”, auksyny, gibereliny, naturalne inhibitory wzrostu (kwas
abscysynowy), etylen i inne. Mechanizm działania regulatorów wzrostu,
syntetyczne regulatory wzrostu i ich zastosowanie w ogrodnictwie.
Ruchy roślin. Definicja i klasyfikacja ruchów roślin. Ruchy lokomotoryczne,
autonomiczne, higroskopowe, tropizmy i nastie. Mechanizmy ważniejszych
ruchów roślin. Znaczenie ruchów w życiu rośliny.
Rozwój roślin. Definicja rozwoju. Główne fazy wzrostu i rozwoju roślin. Faza
generatywna. Mechanizm indukcji i inicjacji kwitnienia – rola fitohormonów.
Formowanie owoców i nasion. Spoczynek nasion i pąków – mechanizmy
wchodzenia i wychodzenia ze stanu spoczynku. Starzenie się organów i całych
roślin – mechanizmy sterowania tym procesem. Opadanie lisci, owoców i
kwiatów.
Abiotyczne czynniki stresowe działające na rośliny. Susza i nadmiar wody. Stres
świetlny (promieniowanie z zakresu PAR oraz UV). Stres termiczny
(temperatury wysokie, chłód i mróz).
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Pęcznienie i dyfuzja.
Różnice w stopniu i szybkości pęcznienia nasion o różnym składzie
chemicznym. Wpływ stężenia roztworów na szybkość pęcznienia. Wpływ
rodzaju roztworu dyfundującego na szybkość dyfuzji. Szybkość dyfuzji w
zależności od gęstości ośrodka.
Osmoza. Wykazanie zjawiska osmozy. Określenie wielkości potencjału
osmotycznego komórek metodą plazmolizy granicznej. Określenie wielkości
potencjału wody tkanki roślinnej.
Gospodarka wodna roślin. Oznaczanie procentowej zawartości wody w różnych
organach rośliny. Oznaczanie intensywności transpiracji i ilości wody pobranej
za pomocą potetometru. Metody oznaczania intensywności transpiracji.
Metody oznaczania stopnia rozwartości aparatów szparkowych. Oznaczanie
rozwartości szparek metodą kolodionową. Wykazanie ciągłości przestworów
komórkowych. Wykazanie zjawiska gutacji. Pomiar parcia korzeniowego.
Gospodarka mineralna roślin. Wpływ zasolenia roztworu glebowego na
kiełkowanie i wzrost siewek. Niezbędność składników mineralnych dla roślin
(objawy niedoboru makro- i mikroskładników).
Wpływ jonów potasu i wapnia na uwodnienie cytoplazmy. Zmiana pH pożywki
przez korzenie roślin.
Fotosynteza. Właściwości chemiczne barwników asymilacyjnych. Ekstrakcja
barwników asymilacyjnych. Badanie rozpuszczalności chlorofilu. Reakcja
chlorofilu z zasadami. Reakcja chlorofilu z kwasami.
Wpływ światła na tworzenie się barwników asymilacyjnych.
Właściwości fizyczne barwników asymilacyjnych. Wyznaczanie widma
absorpcyjnego barwników asymilacyjnych. Metody oznaczania intensywności
fotosyntezy. Wpływ natężenia światła na intensywność fotosyntezy – pomiar za
pomocą analizatora CO2.
Oddychanie. Metody oznaczania intensywności oddychania. Pomiar
intensywności oddychania metodą Godlewskiego. Porównanie oddychania
nasion suchych, napęczniałych i kiełkujących – pomiar analizatorem CO2.
Wpływ temperatury na intensywność oddychania. Wykazanie wydzielania się
energii cieplnej w procesie oddychania.
4
1
4
2
30
Godziny
3
3
6
6
6
3
54
Wzrost roślin. Metody pomiaru intensywności wzrostu roślin. Wpływ światła
na wzrost roślin. Wpływ temperatury na intensywność wzrostu roślin. Wpływ
długotrwałego niedoboru tlenu na rośliny wyższe.
Wzrost roślin c.d. Wykazanie zjawiska dominacji wierzchołkowej. Wpływ
auksyn na wzrost wydłużeniowy pędu i korzeni. Testy biologiczne na
wykrywanie hormonów roślinnych. Przełamanie karłowatości dziedzicznej przy
pomocy giberelin. Wpływ etylenu na wzrost siewek grochu. Wpływ kinetyny na
cięte liście pietruszki. Wpływ regulatorów wzrostu na ukorzenianie sadzonek
trzykrotki.
Rozwój roślin. Wpływ czynników zewnętrznych na kiełkowanie nasion. Wpływ
temperatury na kiełkowanie nasion. Wpływ tlenu na kiełkowanie nasion.
Nieprzepuszczalność okrywy nasiennej i endogenne inhibitory jako wewnętrzne
przyczyny zahamowania kiełkowania nasion. Przyspieszanie rozwoju pąków
wybranych gatunków drzew i krzewów. Allelopatia. Wpływ olejków
eterycznych na kiełkowanie nasion.
Ruchy roślin. Fototropizm pędu i korzenia. Geotropizm pędu i korzenia.
Chemotropizm korzeni. Zaliczenie semestru.
RAZEM
3
6
6
3
45
Literatura:
1. Koncewicz J., Lewak S. 2005. Fizjologia roślin. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
2. Kozłowska M. 2007. Fizjologia roślin. Od teorii do nauk stosowanych. Wyd. PWRiL,
Poznań.
55
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Genetyka i hodowla roślin (Genetics and plant breeding)
dr hab. Adela Adamus, prof. UR
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
30 w./30 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/30
Punkty ECTS:
5
Cel kursu:
Zapoznanie z budową i funkcjonowaniem genomu, prawami
dziedziczności oraz metodami i kierunkami hodowli roślin
Tematyka:
Organizacja genomu u Procaryota i Eucaryota. Chemiczna struktura i
funkcja DNA. Podstawy genetyki molekularnej. Zmienność genetyczna
i dziedziczenie. Genetyka mendlowska i odchylenia. Dziedziczenie
cech sprzężonych. Mapy genetyczne. Mutacje i ich znaczenie. Kierunki
i cele hodowli, pochodzenie i zmienność roślin. Krzyżowanie roślin.
Metody hodowli roślin samopylnych i obcopylnych. Hodowla odmian
mieszańcowych
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Miejsce genetyki wśród nauk biologicznych i histora rozwoju. Wielkość i
organizacja genomu u organizmów prokariotycznych i eukariotycznych.
Kariotyp i jego cechy. Liczby i zespoły chromosomów.
Cykl życiowy komórki. Podziały komórkowe – mitoza i mejoza. Starzenie się i
śmierć komórek – podstawy genetyczne
Podstawy genetyki molekularnej. Struktura i właściwości DNA. Kod
genetyczny. Współczesne poglądy na istotę genów. Manipulowanie genami.
Podstawy dziedziczności. Mendel i jego doświadczenia. Prawa Mendla.
Mechanizm dziedziczenia i segregacja cech rodzicielskich. Odchylenia od praw
Mendla
Chromosomowa teoria dziedziczenia. Determinacja płci. Cechy sprzężone z
płcią. Grupy sprzężeniowe i dziedziczenie cech sprzężonych w autosomach.
Rekombinacja: przebieg, znaczenie i skutki genetyczne.
Mapy chromosomowe. Metody mapowania genów. Lokalizacja genów w
chromosomach. Dziedziczenie pozachromosomowe: plazmogeny, męska
sterylność, dziedziczenie jądrowo- cytoplazmatyczne.
Zmienność i mutacje. Rodzaje mutacji: genowe, chromosomowe, genomowe.
Transpozony. Naprawa DNA. Mutacje somatyczne. Częstotliwość mutacji.
Znaczenie mutacji w rolnictwie
Znaczenie hodowli roślin: naukowe podstawy, uregulowania prawne dotyczące
własności odmian i materiału siewnego (ochrona własności intelektualnej),
zasady ogólne i kierunki hodowli roślin, materiały wyjściowe do hodowli,
ośrodki pochodzenia i ochrona zasobów genowych roślin.
Zmienność genetyczna i środowiskowa: genotyp i fenotyp rośliny, fenotypowa
ekspresja genu, współdziałanie genotypu i środowiska. Selekcja i postęp
genetyczny: selekcja sztuczna i naturalna, reakcja na selekcję, równoczesna
selekcja na kilka cech, sposoby reagowania i granice selekcji.
Biologia gatunku a hodowla roślin: mechanizmy warunkujące i genetyczne
konsekwencje samo- i obcopłodności, frekwencja genów i genotypów, prawo
równowagi Hardy-Weinberga, rośliny samopłodne, prawo czystych linii
Godziny
2
2
3
2
2
2
2
1
2
2
56
Johannsena.
Systemy krzyżowania roślin: techniki i rodzaje krzyżowań, dobór form
rodzicielskich, segregacja i rekombinacje genów.
Konwencjonalne metody hodowli roślin. Rośliny samopłodne – dobór
materiałów wyjściowych i metod. Rośliny obcopłodne – rodzaje kojarzenia,
metody hodowli. Hodowla zachowawcza.
Wykorzystanie efektu heterozji w hodowli roślin: zjawisko heterozji, wartość
kombinacyjna linii, selekcja cykliczna, odmiany mieszańcowe F1 i syntetyczne.
Mechanizmy genetyczne warunkujące produkcję nasion odmian mieszańcowych:
męska sterylność, linie żeńskie ogórka, dwupienność, samoniezgodność, wybór
metody hodowli.
Hodowla roślin rozmnażanych wegetatywnie: charakterystyka genetyczna roślin
mnożonych wegetatywnie, zasady hodowli roślin ozdobnych i sadowniczych.
Organizacja hodowli w Polsce. Działalność COBORU
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Jądro komórkowe. Mitoza i mejoza. Obserwacje mikroskopowe podziałów na
preparatach trwałych, rozmazowych i zdjęciach spod mikroskopu.
Podstawowa terminologia genetyczna. Interpretacja praw Mendla w oparciu o
mejozę. Analiza dziedziczenia cech na podstawie przykładów i zadań:
a) dziedziczenie cech uwarunkowanych jedną parą genów, krzyżówka testowa.
b) dziedziczenie dwóch i wielu cech niezależnych, segregacja cech
rodzicielskich.
Odchylenia od praw Mendla - zmiany fenotypowych stosunków rozszczepień.
Klasyfikacja działania genów na podstawie wyników rozszczepień w potomstwie
oraz przewidywanie fenotypów w potomstwie w zależności od współdziałania
par alleli (zadania).
Grupy sprzężeniowe. Dziedziczenie cech wzajemnie sprzężonych w autosomach
oraz sprzężonych z płcią. Rozwiązywanie zadań, gdy znane są genotypy
rodziców oraz rozpoznawanie genotypów rodziców na podstawie analizy
fenotypów potomstwa.
Crossing over: obliczanie odległości pomiędzy genami i kolejności ułożenia
genów na chromosomach na podstawie częstości rekombinantów.
Rodzaje mutacji. Rozpoznawanie wybranych typów aberracji chromosomowych
na preparatach mikroskopowych. Testy mutageniczności. Allele wielokrotne –
przykłady cech, determinacja grup krwi u ludzi.
Genetyka populacji - obliczanie frekwencji alleli i genotypów w populacji,
badanie czy populacja jest w stanie równowagi zgodnie z prawem HardegoWeinberga.
Ocena materiału hodowlanego na przykładzie marchwi
Samoniezgodność u roślin warzywnych i jej dziedziczenie. Interpretacja zdjęć
spod mikroskopu fluorescencyjnego z wynikami zapyleń u roślin zgodnych i
samoniezgodnych. Przewidywanie reakcji pyłku na znamieniu przy różnych
typach niezgodności (zadania).
Męska sterylność – obserwacje fenotypowe u roślin buraka, kapusty i marchwi
oraz ocena żywotności pyłku na preparatach cytologicznych barwionych
acetokarminem lub barwnikiem Aleksandra.
Metody hodowli roślin samopylnych. Schematy i ich modyfikacje w zależności
od gatunku.
Konwencjonalne metody hodowli roślin obcopylnych. Metody kontrolowanego
zapylenia i rodzaje izolacji, sposoby krzyżowania roślin. Wykonanie różnych
rodzajów krzyżowań.
57
1
2
2
2
2
1
30
Godziny
2
4
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
Metody hodowli odmian mieszańcowych. Chów wsobny, ocena zdolności
kombinacyjnej i efektu heterozji.
Zastosowanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin.
RAZEM
2
2
30
Literatura:
1. Alberts, Bray, Johnson. Podstawy biologii komórki.
2. Brown T.A. Genomy.
3. Gajewski W. Genetyka ogólna i molekularna.
4. Jassen M. 1999. Hodowla roślin. Wydawnictwa uczelniane Akademii TechnicznoRolniczej, Bydgoszcz.
5. Joachimiak A. Genetyka.
6. Lack A.J., Evans D.E. Biologia roślin.
7. Malinowski E. Genetyka.
8. Michalik B. 1997. Podstawy hodowli roślin ogrodniczych. Wyd. Akademii Rolniczej w
Krakowie.
9. Muszyński S. (red.). Genetyka dla rolników.
10. Rodkiewicz R., Kerszman G. Zarys genetyki.
11. Rogalska S., Małuszyńska J., Olszewska M. Podstawy cytogenetyki roślin.
Seria: Krótkie wykłady.
12. Solomon, Berg, Ville. Biologia.
13. Tarkowski C. Genetyka, hodowla roślin i nasiennictwo.
14. Turner P.C. i in. Biologia molekularna.
15. Węgleński P. (red.). Genetyka molekularna.
16. Winter P.C., Hickey G.I., Flechter H.L. Genetyka.
58
Tytuł przedmiotu:
Ekologia i ochrona środowiska
(Ecology and environment protection)
Prowadzący:
dr inż. Ewa Sitek
Katedra, zakład:
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
4
Punkty ECTS:
5 (A, B)
Cel kursu:
Znajomość struktury i funkcjonowania układów ekologicznych; źródeł
zanieczyszczeń powietrza, wód i gleby oraz umiejętność wykorzystania
wiedzy ekologicznej do oceny niekorzystnych zmian zachodzących w
środowisku przyrodniczym.
Tematyka:
Wprowadzenie podstawowych pojęć związanych ze strukturą i
funkcjonowaniem przyrody (populacja, biocenoza, ekosystem,
środowisko, sukcesja ekologiczna). Omówienie najważniejszych
zagrożeń dla bioróżnorodności i środowiska – emisje zanieczyszczeń,
zmiany klimatu, fragmentacja siedlisk, inwazje biologiczne,
przeludnienie. Podczas ćwiczeń studenci zostaną zapoznani z metodami
badań ekologicznych na poziomie populacji i biocenozy,
charakterystyką warunków siedliskowych oraz monitoringiem
zanieczyszczeń w oparciu o różne formy bioindykacji.
Kryteria oceny:
sprawdzian pisemny, sprawozdania pisemne z ćwiczeń laboratoryjnych
i terenowych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Ekologia, ochrona przyrody a ochrona środowiska – zakres stosowanych pojęć.
Ziemia we Wszechświecie. Ekosystemy, biomy - struktura i funkcjonowanie.
Produkcja pierwotna i dekompozycja w wodach i na lądach. Krążenie
pierwiastków w biosferze. Przyczyny zmian klimatu.
Szata roślinna – podstawa klasyfikacji i wpływ warunków siedliskowych na
wykształcanie się różnych typów roślinności w Polsce i na świecie
Różnorodność biologiczna. Wielka eksterminacja w świecie roślin i zwierząt.
Przyczyny wymierania gatunków. Podstawy ochrony przyrody w Polsce i na
świecie. Czerwone księgi i listy roślin i zwierząt.
Emisje zanieczyszczające powietrze, wody i gleby oraz ich wpływ na biosferę.
Rolnictwo a ochrona środowiska przyrodniczego w Polsce.
Formy degradacji środowiska wywołane działalnością człowieka. Metody
zagospodarowania nieużytków z wykorzystaniem zjawiska sukcesji
ekologicznej. Fitoremediacja.
Gospodarka odpadami. Gromadzenie, segregacja, utylizacja, recykling.
Gospodarka wodna. Biotechnologia a ochrona środowiska. Wykorzystanie
mikroorganizmów w ochronie środowiska.
Prawne aspekty oraz organizacja ochrony przyrody i środowiska w Polsce.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Ekologia zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania – ćwiczenia terenowe.
Pobranie prób do ćwiczeń laboratoryjnych.
59
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
1
15
Godziny
3
Demografia roślin – cykle życiowe, struktura wysokości i wieku, formy
życiowe, strategia reprodukcyjna, sposoby kolonizacji w populacjach roślin
zielnych:
1. krótkotrwałych o generatywnym sposobie rozmnażania (Capsella bursapastoris, Thlaspi arvense)
2. wieloletnich, rozmnażających się generatywnie i wegetatywnie (Asarum
europaeum)
3. wieloletnich, rozmnażających się wegetatywnie (Carex brizoides)
- ćwiczenia przeprowadzone w oparciu o reprezentatywne próby z populacji
pobrane z różnych typów zbiorowisk roślinnych
Analiza ilościowa i jakościowa glebowego banku nasion w próbach pobranych
w zbiorowiskach zaburzanych i ustabilizowanych
Praktyczne wykorzystanie wskaźnikowych właściwości roślin w ocenie
warunków siedliskowych (wskaźniki ekologiczne Ellenberga) – w oparciu o
wykonane przez studentów spisy florystyczne podczas ćwiczeń terenowych
Wykorzystanie bioindykatorów (porosty, mchy, kora drzew) w ocenie
zanieczyszczeń środowiska - monitoring biologiczny
Technologie oczyszczania ścieków przemysłowych i komunalnych – ćwiczenia
na terenie oczyszczalni ścieków w Krakowie Płaszowie
RAZEM
3
2
2
2
3
15
Literatura:
1. Andrzejewski R., Weigle A. (red.). 2003. Różnorodność biologiczna Polski. Narodowa
Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa
2. Falińska K. 2004. Ekologia roślin. PWN, Warszawa
3. Faliński J.B. 2001. Przewodnik do długoterminowych badań ekologicznych. PWN,
Warszawa
4. Klimiuk E., Łebkowska M. 2004. Biotechnologia w ochronie środowiska. PWN,
Warszawa
5. Krebs Ch. J. 1997. Ekologia – eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
6. Maciak F. 2003. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wydawnictwo SGGW, Warszawa
7. Pullin A. S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. PWN, Warszawa
8. Stawicka J., Szymczak-Piątek M., Wieczorek J. 2006. Wybrane zagadnienia ekologiczne.
Wydawnictwo SGGW, Warszawa
9. Weiner J. 2003. Życie i ewolucja biosfery – podręcznik ekologii ogólnej. PWN,
Warszawa
60
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, Zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Gleboznawstwo (Soil science)
prof. dr hab. Włodzimierz Sady
Katedra Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Zapoznanie z właściwościami gleby oraz zasobami gleb Polski.
Tematyka:
Gleba jako element środowiska przyrodniczego; abiotyczne i biotyczne
czynniki
glebotwórcze.
Występowanie
i
charakterystyka
najważniejszych skał glebotwórczych, wietrzenie skał i minerałów;
uziarnienie, skład mineralny i chemiczny produktów wietrzenia i
akumulacji. Funkcjonowanie trójfazowego układu gleby, ocena
stosunków wodno-powietrznych gleb w kształtowaniu optymalnych
warunków wegetacji roślin. Przemiany związków organicznych w
glebie, rola próchnicy, zagadnienia sorpcji; budowa i skład kompleksu
sorpcyjnego. Systematyka gleb Polski, charakterystyka głównych
jednostek gleb Polski i ich geografia. Zasoby gleb Polski. Waloryzacja
rolnicza, żyzność gleb i poza produkcyjne funkcje gleby.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Gleba jako element środowiska przyrodniczego. Czynniki glebotwórcze.
Występowanie i charakterystyka najważniejszych skał glebotwórczych
3
(magmowych, metamorficznych i osadowych). Procesy glebotwórcze.
Wietrzenie skał i minerałów – uziarnienie, skład mineralny i chemiczny
produktów wietrzenia i akumulacji. Struktura gleby. Główne cechy morfolo3
giczne gleb. Główne poziomy genetyczne o poziomy diagnostyczne gleb.
Trójfazowy układ gleby – wpływ na kształtowanie właściwości fizycznych,
2
chemicznych i biologicznych gleby.
Substancja organiczna gleby. Organizmy glebowe. Przemiany związków
organicznych w glebie, rola próchnicy glebowej. Odczyn i rodzaje kwasowości
2
gleby.
Właściwości sorpcyjne gleby. Budowa i skład kompleksu sorpcyjnego gleby,
2
rodzaje sorpcji glebowej. Buforowość gleby.
Systematyka gleb Polski, bonitacja gleb, kompleksy przydatności rolniczej gleb.
2
Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej i funkcje poza produkcyjne
1
gleby. Podłoża ogrodnicze.
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Agronomiczne kategorie gleb. Oznaczanie składu mechanicznego gleby metodą
3
Casagrande w modyfikacji Prószyńskiego.
Fizyczne właściwości gleb i podłoży. Oznaczanie gęstości objętościowej,
porowatości i pojemności powietrznej gleb mineralnych metodą cylinderka
3
Kopeckiego. Oznaczanie gęstości podłoży organicznych metodą Bagg-Olsena.
Woda w glebie – oznaczanie pojemności wodnych i przepuszczalności gleb.
Glebowa substancja organiczna. Oznaczanie zawartości próchnicy metoda
3
Tiurina. Metoda wyżarzania. Oznaczanie wskaźnika wodoodporności agregatów
61
glebowych metodą przesiewania na mokro wg Kullemana.
Właściwości sorpcyjne gleb. Oznaczanie pojemności sorpcyjnej gleb metodą
Kappena. Kwasowość hydrolityczna. Oznaczanie kwasowości metodą
Daikuhary.
Charakterystyka profili glebowych
RAZEM
3
3
15
Literatura podstawowa:
1. Dobrzański B., Zawadzki S. 1997. Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa.
2. Uggla H. 1981. Gleboznawstwo rolnicze PWN, Warszawa.
3. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusikiewicz Z. 2004. Badania ekologicznogleboznawcze. PWN, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:
1. Starck J. 1997. Uprawa roli i nawożenie roślin ogrodniczych. PWRiL, Warszawa.
62
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Mikrobiologia (Microbiology)
dr inż. Helena Bis
Katedra Mikrobiologii (Wydział Rolno-Ekonomiczny)
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Zaznajomienie studentów ze światem drobnoustrojów, wskazanie na ich
rolę w najważniejszych procesach biologicznych przebiegających na
kuli ziemskiej związanych z krążeniem materii i przepływem energii w
różnych ekosystemach lądowych i wodnych.
Tematyka:
Zajęcia umożliwią lepsze zrozumienie znaczenia mikroorganizmów w
funkcjonowaniu biocenozy oraz ich wzajemnym wpływie na siebie i na
inne organizmy żywe. Studia z zakresu mikrobiologii mają uwypuklić
pożyteczną i szkodliwa rolę mikroorganizmów w przyrodzie oraz
wskazać na ścisłe powiązanie świata drobnoustrojów ze światem życia
roślin, zwierząt i ludzi. Umożliwią także studentom wykorzystanie
znajomości procesów mikrobiologicznych w praktyce rolniczej,
ochronie roślin i doradztwie rolniczym.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie na prawach egzaminu.
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Zaznajomienie studentów ze światem drobnoustrojów oraz ich miejscem w
przyrodzie. Podstawy klasyfikacji i zarys systematyki drobnoustrojów. Ewolucja i
podstawy genetyki drobnoustrojów. Historia mikrobiologii – najważniejsze
osiągnięcia L. Pasteu’a i R. Kocha.
Bioróżnorodność mikroorganizmów w środowiskach glebowych. Morfologia
drobnoustrojów (Virales, Archebacteria, Procaryota i Eucariota). Budowa i
ultrastruktura komórki bakteryjnej (Gram + i Gram -) i grzybowej (drożdze).
Formy przetrwalne drobnoustrojów.
Fizjologia bakterii oraz ich znaczenie w procesach biochemicznych (syntezy i
rozkładu) zachodzących w różnych środowiskach glebowych.
Promieniowce – morfologia, występowanie i ich znaczenie w środowisku
glebowym. Antybiotyki – produkcja i ich oddziaływanie na mikro i
makroorganizmy.
Grzyby mikroskopowe jako organizmy eukariotyczne – budowa, właściwości
fizjologiczne i ich funkcja w środowisku glebowym (Phycomycetes, Ascomycetes,
Deuteromycetes). Znaczenie mikoryzy w środowisku glebowym.
Mykotoksyny jako związki silnie toksyczne wytwarzane przez grzyby z klasy
Deuteromycetes oraz ich wpływ na rośliny, mikro- i makroorganizmy.
Wpływ czynników fizykochemicznych środowiska na procesy życiowe
drobnoustrojów:
- oddychanie (org. tlenowe i beztlenowe),
- odżywianie (autotrofy i heterotrofy),
- sposoby rozmnażania komórek oraz kontrola procesów podziału.
Ekologia drobnoustrojów i interakcje między mikroorganizmami w biocenozie
oraz mikroorganizmami a roślinami (np. symbioza, mikoryza, synergizm,
antagonizm itd.).
Najważniejsze procesy biochemiczne przeprowadzane przez drobnoustroje i ich
63
Godziny
1
1
1
1
1
1
1
1
1
udział w krążeniu miogenów w przyrodzie. Metabolizm azotowy. Drobnoustroje
wiążące azot atmosferyczny i biorące udział w jego przemianach (proteoliza,
amonifikacja, nitryfikacja, denitryfikacja).
Mikrobiologiczne przemiany węglowodanów. Fermentacja alkoholowa, mlekowa
(właściwa i pseudofermentacja), propionowa, masłowa. Rozkład pektyn i błonnika.
Mikrobiologia środowisk naturalnych i antropogenicznych (gleba, woda,
powietrze, nawozy organiczne).
Mikrobiologiczne zanieczyszczenie gleby np. pestycydy, nitrozoaminy, metale
ciężkie. Zmęczenie gleby i czynniki powodujące obniżenie produkcji roślinnej.
Rola drobnoustrojów w biodegradacji produktów naturalnych i wytworzonych
przez człowieka. Wykorzystanie drobnoustrojów w biologii molekularnej i
inżynierii genetycznej.
Charakterystyka bakterii chorobotwórczych.
Chorobotwórczość drobnoustrojów. Zdolność wytwarzania endo- i egzotoksyn,
przez drobnoustroje chorobotwórcze. Odporność organizmu na zakażenie. Źródła
zakażeń. Wrażliwość bakterii chorobotwórczych na antybiotyki. Priony i ich
chorobotwórcze właściwości.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Bezpieczeństwo i higiena pracy na ćwiczeniach z mikrobiologii. Podstawowe
wyposażenie pracowni mikrobiologicznej. Sterylizacja, pasteryzacja i dezynfekcja.
Izolacja bakterii ze środowiska. Wykonanie preparatów bakteriologicznych.
Teoretyczne podstawy barwienia drobnoustrojów. Barwniki i ich sporządzanie.
Barwienie proste pozytywne sporządzonych preparatów. Morfologia bakterii.
Podstawy mikroskopowania pod imersją. Oglądanie preparatów i oznaczanie
układów morfologicznych bakterii.
Badanie ruchu bakterii metodą kropli wiszącej. Barwienie bakterii metodą prostą
negatywną.
Barwienie złożone metodą Grama. Porównanie bakterii Gram + i Gram – i ich
charakterystyka.
Charakterystyka promieniowców i barwienie ich metodą prostą pozytywną.
Morfologia grzybów z klasy Phycomycetes.
Morfologia drożdży i wykonanie próby na żywotność i odżywianie. Morfologia
grzybów z kl. Deuteromycetes ze szczególnym uwzględnieniem grzybów
toksynotwórczych. Zasady diagnostyki grzybów.
Sposoby liczenia drobnoustrojów - bezpośrednie (komora Thoma) w różnych
środowiskach. Analiza mikrobiologiczna gleby.
Odczyt analizy gleby. Zaliczenie
RAZEM
1
1
1
1
1
1
15
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
1
15
Literatura:
1. Müller E., Loeffler W., 1988. Zarys Mikologii. PWRiL, Warszawa.
2. Kunicki-Goldfinger W. 1998. Życie bakterii. PWN, Warszawa.
3. Baj J., Markiewicz Z. 2006. Biologia molekularna bakterii. PWN, Warszawa.
4. Richards B.N. 1979. Wstęp do ekologii gleby. PWN, Warszawa.
5. Grabińska–Łuniewska A. 1996. Ćwiczenia laboratoryjne z mikrobiologii ogólnej, Oficyna
Wydawnicza Politechniki warszawskiej, Warszawa.
6. Paul E.A., Clark F.E. 2000. Mikrobiologia i biochemia gleb. Wydawnictwo UMCS, Lublin.
7. Szember A. 1995. Zarys Mikrobiologii Rolniczej. Wydawnictwo AR, Lublin.
8. Zmysłowska J. 2002. Mikrobiologia ogólna i środowiskowa. Teoria i ćwiczenia. Wydawnictwo
Uniwersytetu War. – Mazurskiego, Olsztyn.
64
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Biotechnologia roślin (Plant biotechnology)
dr hab. Adela Adamus, prof. UR, dr hab. Dariusz Grzebelus,
dr hab. Rafał Barański
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla wszystkich
specjalności
I
II
III
IV
V
VI
VII
20/10
4
Zastosowanie metod biotechnologicznych w produkcji roślinnej. Kultury in
vitro. Biotechnologiczne doskonalenie roślin. Diagnostyka molekularna i jej
zastosowanie. Społeczne i prawne aspekty biotechnologii
Definicja i historia biotechnologii. Techniki kultur in vitro i regeneracja roślin.
Inżynieria genetyczna i organizmy GMO. Markery molekularne i ich
zastosowanie do diagnostyki i selekcji. Aspekty etyczne i regulacje prawne
biotechnologii
cykliczne sprawdziany pisemne
egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Wprowadzenie: definicja biotechnologii, rys historyczny, nurty i podział biotechnologii.
Roślinne kultury in vitro i ich zastosowanie. Mikrorozmnażanie, kultury komórek i tkanek,
mieszańce form oddalonych, selekcja in vitro.
Kultury in vitro w kreowaniu zmienności genetycznej - zmienność somaklonalna,
mutageneza
Biotechnologiczne doskonalenie roślin: inżynieria genetyczna jako źródło zmienności,
podstawy naukowe transgenezy roślin, metody i cele transformacji, odmiany
transgeniczne, wpływ GMO na środowisko, transgeneza a hodowla konwencjonalna.
Diagnostyka molekularna i jej zastosowanie: markery sprzężone z cechami użytkowymi,
hodowla wspomagana markerami (molecular breeding), ocena zmienności genetycznej
ocena wyrównania linii i czystości
nasion mieszańcowych, loci cech ilościowych
(QTL).
Biotechnologia środowiskowa
Kontrowersje etyczne i regulacje prawne dotyczące biotechnologii
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Zapoznanie się z organizacją laboratorium in vitro, bezpieczeństwo i higiena pracy w
laboratorium.
Demonstracja niektórych technik in vitro i ich praktyczny aspekt:
kultury kalusa, protoplastów, zawiesin komórkowych, technika embryo rescue
Wyposażenie laboratorium analizy DNA
Techniki wykorzystujące markery molekularne. Sposoby izolacjia DNA, elektroforeza,
PCR.
Sekwencjonowanie DNA: zasada działania sekwenatora, odczyt sekwencji DNA z
chromatografu
RAZEM
Godziny
2
4
1
5
5
1
2
20
Godziny
1
3
2
3
1
10
Literatura:
1. Bajaj Y.P.S ed. 1988. Biotechnology in Agriculture and Forestry, vol. 1-10. Springer Verlag,
Berlin, Heidelberg, New York, London, Paris, Tokyo.
2. Malepszy S. red. 2001. Biotechnologia roślin. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
3. Malepszy S., Niemirowicz-Szczytt. K., Przybecki Z. 1989. Biotechnologia w genetyce i hodowli
roślin. PWN, Warszawa.
4. Michalik B. 1996. Zastosowanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin. DRUKROL S.C.,
Kraków.
65
GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
(POZA STANDARDEM)
PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE
DLA RÓŻNYCH SPECJALNOŚCI
66
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Agrometeorologia (Agrometeorology)
dr hab. Tadeusz Zawora, prof. UR
Katedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne (7), ćwiczenia audytoryjne (8)
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla specjalności
Ogrodnictwo z marketingiem, Sztuka ogrodowa, Agroekologia i
ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
4
Punkty ECTS:
3 (S)
Cel kursu:
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z klimatem traktowanym jako
jeden z przyrodniczych czynników produkcji rolniczej i ogrodniczej.
Tematyka:
Budowa i skład atmosfery, procesy klimatotwórcze zachodzące w
atmosferze ziemskiej: obieg energii, obieg wody i cyrkulacja atmosfery
z jej agroekologicznymi skutkami, klimat Polski, współczesne zmiany
klimatu
Kryteria oceny:
aktywność na zajęciach, praca pisemna
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Przedmiot, kierunki rozwoju i metody badań meteorologii, klimatologii
1
i agrometeorologii
Skład, budowa i znaczenie atmosfery ziemskiej. Skutki zanieczyszczenia
1
atmosfery
Adiabatyczne zmiany temperatury powietrza
1
Promieniowanie w atmosferze. Skład widmowy, natężenie.
Zmiany promieniowania słonecznego w atmosferze i na powierzchni Ziemi.
1
Promieniowanie efektywne
Bilans promieniowania powierzchni czynnej. Bilans cieplny powierzchni
czynnej. Przebieg procesów cieplnych w powietrzu, gruncie i zbiornikach
1
wodnych
Dobowy i roczny przebieg temperatury powietrza i gruntu. Nieokresowe zmiany
temperatury powietrza. Agrometeorologiczne aspekty promieniowania
1
słonecznego, usłonecznienia i temperatury
Fazy obiegu wody w przyrodzie, parowanie, chmury, opady, osady, mgły,
1
pokrywa śnieżna
Bilans wodny. Potrzeby wodne roślin uprawnych
1
Cyrkulacja atmosfery. Masy powietrza i fronty. Podstawowe układy baryczne
1
Siły warunkujące wiatr. Rodzaje wiatrów
1
Fazy rozwoju niżu barycznego. Cyrkulacja w układzie niżowym i wyżowym.
1
Cyrkulacja lokalna
Czynniki geograficzne klimatu. Klasyfikacja klimatów
1
Charakterystyka zróżnicowania przestrzennego podstawowych elementów
klimatu Polski. Regiony klimatyczne i agroklimatyczne Polski. Zróżnicowanie
1
mezoklimatyczne Polski południowej
Meteorologia szklarniowa
Współczesne zmiany klimatu i ich konsekwencje
RAZEM
67
1
1
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Pojęcia i definicje podstawowych elementów meteorologicznych
1 audyt.
Organizacja służby meteorologicznej. Warunki poprawności obserwacji
2 lab.
meteorologicznych. Ogródek meteorologiczny. Kolejność czynności
obserwatora
Pomiar ciśnienia atmosferycznego. Barometr rtęciowy naczyniowy. Poprawki
1 lab.
do odczytów. Aneroid. Barograf
Pomiar natężenia promieniowania słonecznego. Solarymetr Molla1 lab.
Gorczyńskiego. Pomiar usłonecznienia. Heliograf Campbella-Stokesa
Pomiar temperatury powietrza. Termometr terminowy, minimalny i
maksymalny. Poprawki termometryczne. Średnia dobowa temperatura
1 lab.
powietrza. Termograf. Pomiar temperatury gleby
Pomiar wilgotności powietrza metodą psychrometryczną i higrometryczną. 1 audyt.
Psychrometr Augusta i Assmanna. Tablice psychrometryczne. Higrograf
Klasyfikacja i rozpoznawanie chmur. Międzynarodowy atlas chmur
1 audyt.
Pomiar opadów atmosferycznych. Deszczomierz Hellmanna. Pluwiograf. 1 audyt.
Natężenie opadów. Pomiar pokrywy śnieżnej i gęstości śniegu.
Pomiar prędkości i kierunku wiatru. Róża wiatrów. Wiatromierz Wilda. 1 audyt.
Anemometr. Pomiary i obliczenia parowania. Ewaporometry i wzory
empiryczne
Dokumentacja meteorologiczna. Internetowe bazy danych. Bibliografia 1 audyt.
meteorologiczna
Podstawowe
charakterystyki
statystyczne
ważniejszych
elementów
1 lab.
meteorologicznych. kompleksowe wskaźniki klimatyczne, agroklimatyczne i
bioklimatyczne
Normy klimatyczne i odchylenia od normy. reprezentatywność meteorologiczna
1 lab
okresu badań
Charakterystyka
klimatyczna
wybranych
obszarów.
Zróżnicowanie 1 audyt.
mezoklimatyczne terenów górskich
Analiza zróżnicowania termicznego powierzchni Ziemi na podstawie 1audyt.
zobrazowań satelitarnych. Modelowanie przy użyciu GIS zróżnicowania
topoklimatycznego i analiza wybranych elementów meteorologicznych
RAZEM
15
Uwaga: Na ćwiczeniach laboratoryjnych obecne są 2 osoby
Literatura:
1. Bac S., Koźmiński Cz., Rojek M. 1998. Agrometeorologia. Wyd. Nauk.PWN Warszawa
2. Kaczorowska Z. 1986. Pogoda i klimat. Wyd. Szk. i Pedagogiczne, Warszawa.
3. Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopacz-Lembowicz M. 2000.
Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje, opracowania. Wyd. Nauk. PWN
Warszawa.
4. Koźmiński Cz., Michalska B. 1999. Ćwiczenia z agrometeorologii. Wyd. Nauk. PWN
Warszawa.
5. Koźmiński Cz., Michalska B. 2003. Agrometeorologia i klimatologia. Wyd. AR Szczecin.
6. Radomski Cz. 1987. Agrometeorologia. Wyd.Nauk. PWN Warszawa.
68
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Geodezja i kartografia (Land surveying and cartography)
dr inż. Barbara Marczewska
Katedra Geodezji
15 w. /15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z rodzajami map i materiałami geodezyjnymi
oraz możliwościami ich wykorzystania w projektowaniu i wycenie
terenów zieleni. Wdrożenie umiejętności wykonania niezbędnych
obliczeń
geodezyjnych
oraz
przeprowadzenia
pomiarów
uzupełniających i realizacyjnych.
Tematyka:
Materiały geodezyjne i kartograficzne. Niwelacja geometryczna i
wyznaczenie wysokości. Rachunek współrzędnych. Pomiary terenowe i
sytuacyjne. Inwentaryzacja terenów zieleni.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny, operaty z ćwiczeń (obliczenia, szkice,
opisy, rysunki)
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Podstawowe pojęcia, jednostki miar, powierzchnie odniesienia, układy
1
współrzędnych
Rodzaje, treść, układy, godła, skale i dokładność map
1
Zasady opracowania map, osnowa geodezyjna
1
Pomiary wysokościowe, niwelator, łaty, odczyty, określenie wysokości
1
Niwelacja terenowa, mapa wysokościowa, warstwice, określenie wysokości
1
punktu i spadku terenu
Obliczenie i zaprojektowanie rzędnych oraz niwelety
1
Rachunek współrzędnych i podstawowe obliczenia długości, kątów, pola
2
powierzchni
Pomiary terenowe, osnowa pomiarowa, tyczenie i pomiar linii i kątów
1
Zdjęcie sytuacyjne i pomiary uzupełniające, metody, szczegóły sytuacyjne,
2
dokładności, szkic polowy, aktualizacja treści mapy
Odstawy Satelitarnego Systemu Nawigacyjnego (GPS)
1
Inwentaryzacja terenów zieleni, zakres i rodzaj inwentaryzacji, normy i
2
oznaczenia obiektów, operat inwentaryzacyjny
Operat ewidencyjny (katastralny), księgi wieczyste
1
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Interpretacja map, określenie godła, określenie i wyznaczenie długości odcinka
na mapie
Niwelator: przygotowanie sprzętu do pomiaru, wykonanie odczytów z lat
Niwelacja powierzchniowa, założenie i pomiar osnowy, prowadzenie szkicu i
dziennika
Obliczenie i kartowanie wyników pomiarów niwelacyjnych
Odczyty z mapy wysokościowej, projektowanie wysokości punktów i linii oraz
spadku terenu
Rachunek współrzędnych i obliczenie pola powierzchni (metody obliczeniowe)
Tyczenie i pomiar prostych i kątów, metody pomiarów szczegółów
69
Godziny
1
1
2
2
1
1
1
Satelitarny System Nawigacyjny (GPS), ustawienie sprzętu, podstawowe odczyty
i wyznaczenie punktów, tyczenie tras
Inwentaryzacja terenów zieleni, założenie i pomiar osnowy, wykonanie
pomiarów, oznaczenie i opis inwentaryzowanych obiektów
Opracowanie operatu inwentaryzacyjnego, wykonanie części opisowej i rejestru,
opracowanie mapy inwentaryzacyjnej
RAZEM
2
2
2
15
Literatura:
1. Fedorowski W. 1974. Ewidencja gruntów, PPWK, Warszawa.
2. Gaździcki J.1995. Systemy katastralne, PPWK, Warszawa.
3. Hopfer A i inni. 2000. Ewidencja gruntów i budynków i sieci uzbrojenia
4. terenu, Wyd. UWM, Olsztyn..
5. Hycner R.2004. Podstawy katastru, Wyd.AGH, Kraków.
6. Jagielski A. 2005. Geodezja I,Wyd. GEODPIS, Kraków.
7. Jagielski A. 2007. Geodezja II, Wyd. GEODPIS, Kraków.
8. Kamela Cz., Lipiński M. 1985. Geodezja t.I, PPWK, Warszawa.
9. Odlanicki-Poczobut M. 1982. Geodezja, PPWK, Warszawa.
10. Płatek A. 1995. Elektroniczna technika pomiarowa, Wyd. AGH, Kraków.
11. Przewłocki S. 2002. Geodezja dla kierunków niegeodezyjnych, PPWK, Warszawa.
Przepisy prawne, w tym zwłaszcza:
1. Instrukcja techniczna K-1 - "Mapa zasadnicza", GUGiK, Wyd. III, Warszawa 1998.
2. Wytyczne techniczne G-3.4 - "Inwentaryzacja zespołów urbanistycznych, zespołów
zieleni i obiektów architektury", GIGiK, Wyd. I, Warszawa, 1981.
3. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. - Dz. U. z 2000 r.
Nr 100, poz. 1086 ze zm).
4. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r.
w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).
5. Norma Polska PN - B-01027 -"Oznaczenia graficzne stosowane w projektach
zagospodarowania działki lub terenu, PKN, Warszawa 2002.
6. Norma Polska PN-B-o1030 - "Oznaczenia graficzne materiałów budowlanych", PKN,
Warszawa 2000
70
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Podstawy marketingu (Basic marketing)
dr Janina Marzec
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
12 w. /18 ćw.
wykłady, ćw. audytoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
12/18
4 (O)
Punkty ECTS:
3 (S)
Cel kursu:
Opanowanie wiedzy z zakresu marketingu strategicznego i
operacyjnego produktów ogrodniczych. Identyfikacja zachowania się
uczestników rynku produktów ogrodniczych
Tematyka:
Zarys teorii marketingu. Uwarunkowania postępowania konsumentów
na rynku. Marketing mix. Mechanizmy funkcjonowania rynku.
Strategie marketingowe.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Zarys teorii marketingu, jego koncepcja i ewolucja
Modele zachowań konsumentów
Czynniki kształtujące poziom spożycia żywności. Prawo Engla
Mechanizmy funkcjonowania rynku i prawa na nim działające
Identyfikacja segmentów rynku i wybór rynków docelowych
Analiza otoczenia przedsiębiorstwa, identyfikacja konkurencji
Godziny
2
2
2
2
2
2
RAZEM
12
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Wzorce segmentacji i ich ocena
2
Ocena silnych i słabych stron przedsiębiorstwa i jego konkurentów (SWOT)
2
Cykl życia produktu i stosowane strategie marketingowe
2
Rozwój i wprowadzenie nowych produktów i usług na rynek
2
Analiza strategii: Portfolio, Ansoffa, Mapy produktu
2
Planowanie strategii komunikacji marketingowej
1
Promocja mix
3
Polityka cenowa w gospodarce rynkowej. Ustalanie ceny finalnej. Analiza cen
2
konkurencji.
Polityka dystrybucji. Rozwój nowoczesnych rynków detalicznych i hurtowych
2
RAZEM
18
Literatura:
1. Altkorn J.1996. Podstawy marketingu. Wyd. Instyt. Market. Kraków
2. Garbarski L. i in. 1994. Marketing. PWE. Warszawa
3. Kłeczek R. i in. 1994. Marketing. Materiały do ćwiczeń. Wyd. AE. Wrocław
4. Kotler Ph. 1994. Marketing. Northwestern University
5. Marzec-Wołczyńska T. 1997. Marketing produktów ogrodniczych. Wyd. Hortpress.
Warszawa
71
Tytuł przedmiotu:
Wycena upraw ogrodniczych
(Evaluation of horticultural production)
Prowadzący:
dr inż. Monika Bieniasz
Katedra, zakład:
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
Wymiar godzin:
6 w./9 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia terenowe, praktyczne zajęcia wyceny użytków
rolnych trwałych
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
6/9
Punkty ECTS:
1
Cel kursu:
Nauka praktycznego wykonywania i sporządzania wyceny utraconych
korzyści, w przypadku zniszczenia upraw sadowniczych,
warzywniczych i ozdobnych, w wyniku klęsk żywiołowych i innych
przyczyn np. wywłaszczenia terenów pod inwestycje użyteczności
publicznych
Tematyka:
Wycena upraw sadowniczych, warzywnych i roślin ozdobnych
Kryteria oceny:
sporządzenie operatu z wyceny (wybranej uprawy ogrodniczej)
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Wycena upraw sadowniczych
Wycena upraw warzywnych
Wycena upraw roślin ozdobnych i terenów zieleni
Godziny
2
2
2
RAZEM
6
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Sporządzanie notatek w terenie, opracowanie wyceny upraw sadowniczych
3
Ocena stanu upraw warzywnych i sporządzenie notatek w terenie, opracowanie
3
danych i sporządzenie wyceny.
Sporządzanie notatek w terenie, opracowanie wyceny upraw roślin ozdobnych.
3
RAZEM
9
Literatura:
1. Zmarlicki K., Brzozowski P. Kosztowo dochodowa metoda wyceny wartości
odszkodowań za utracone w procesie wywłaszczeniowym rośliny ozdobne.
2. Zmarlicki K., Brzozowski P. Kosztowo dochodowa metoda wyceny wartości
odszkodowań za utracone rośliny sadownicze.
3. Kodeks postępowania cywilnego
72
Tytuł przedmiotu:
Biologia kwitnienia roślin ogrodniczych
(Biology of flowering in horticultural crops)
Prowadzący:
prof. dr hab. Włodzimierz Lech
dr inż. Ewa Dziedzic, dr inż. Monika Bieniasz
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./ 15 ćw.
wykłady, ćw. laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
I
II
III
15/15
3
IV
V
VI
VII
Zapoznanie studentów z przebiegiem kwitnienia. Budowa kwiatu a zapylenie i
zapłodnienie.
Rys historyczny i stan obecny badań nad kwitnieniem roślin. Kwitnienie
roślin. Budowa kwiatów najważniejszych rodzin roślin ogrodniczych. Procesy
zapylania, żywotność pyłku.
wykonanie sprawozdania z przeprowadzonych ćwiczeń
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Po co rośliny kwitną? Rozmnażanie wegetatywne i generatywne. Zalety wady.
Historia badań nad kwitnieniem
Schemat procesu kwitnienia
Przyczyny zawiązywania kwiatów
Teoria florigenu, rola długość dnia w zawiązywaniu paków kwiatowych
Wpływ temperatury na zawiązywanie paków kwiatowych truskawki
Różnicowanie pąków kwiatowych
Podstawowe pojęcia z dziedziny zapylenia .Termin kwitnienia
Zapylenie – wiatropylność – owadopylność
Samopylność, zapylanie roślin wodnych
Przerastanie łagiewki, zjawisko niezgodności. Rola mentora pyłkowego
Zapłodnienie. Zapłodnienie in vitro
Dobór zapylaczy dla ważnych produkcyjnie gatunków ogrodniczych
Zawiązywanie owoców
Budowa kwiatów jako przystosowanie do różnych sposobów zapylenia.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Zapoznanie z przystosowaniem budowy kwiatów roślin ogrodniczych do różnych
sposobów zapylenia
Wykonanie oznaczenie żywotności pyłku gatunków roślin uprawnych
Określanie stopnia rozwoju pąków kwiatowych wybranych gatunków roślin uprawnych
(na podstawie obserwacji wykonanych z wykorzystaniem lupy steoroskopowej)
Zapoznanie ze stadiami różnicowania pąków kwiatowych gatunków roślin uprawnych
(obserwacje preparatów mikroskopowych)
Ocena efektywności procesu kwitnienia na podstawie jakości uzyskanego plonu
owoców
Zaliczenie ćwiczeń
RAZEM
Godziny
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
15
Godziny
3
3
4
2
2
1
15
Literatura:
1. Janiewicz L.S. 1979.Fizjologia roślin sadowniczych. Rodział 11. Kwitnienie.
2. Nyeki J., Soltesz M. 1996. Flora biology of temperature zone fruit trees and small fruits.
Akademiai Kiado Budapeszt.
3. Person P., Louveaux J. 1984. Pollination et production vegetales.
4. Szafer W. Kwiaty i zwierzęta. PWN 1969.
73
Tytuł przedmiotu:
Kultury in vitro w ogrodnictwie
(In vitro cultures of horticultural crops)
Prowadzący:
prof. dr hab. Anna Bach
Katedra, zakład:
Katedra Roślin Ozdobnych
Wymiar godzin:
15 w. /15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Zapoznanie z technikami in vitro, metodami rozmnażania różnych grup
roślin ogrodniczych.
Tematyka:
Metody rozmnażania w kulturach in vitro, zewnętrzne warunki kultur,
inicjacja kultur, wysiew in vitro, izolacja merystemów, namnażanie,
ukorzenianie i aklimatyzacja. Wycieczka do komercyjnego
laboratorium in vitro.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany, wykonywanie indywidualnych zadań
laboratoryjnych i analiza wyników w formie sprawozdania
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Produkcja roślin ogrodniczych za pomocą techniki in vitro w Polsce i na świecie
Metody rozmnażania roślin ogrodniczych w kulturach in vitro
Wpływ warunków zewnętrznych kultur in vitro na morfogenezę roślin
Cechy fizyczne i chemiczne pożywki i ich związek z morfogenezą roślin
Kryteria oceny jakości roślin ogrodniczych uzyskanych w warunkach in vitro
Praktyczne zastosowanie kultur in vitro w sadownictwie, hodowli roślin
ogrodniczych oraz kwiaciarstwie i warzywnictwie
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Organizacja i wyposażenie laboratorium kultur in vitro. Prezentacja filmu
„Kultury in vitro roślin ogrodniczych”. Wycieczka do komercyjnego
laboratorium in vitro.
Przygotowanie i sterylizacja pożywek, naczyń i narzędzi. Dezynfekcja materiału
roślinnego.
Inicjacja kultur in vitro wybranych roślin ogrodniczych
Techniki wysiewu in vitro roślin ogrodniczych
Technika izolowania merystemów
Etapy rozmnażania klonalnego wybranych roślin ogrodniczych
RAZEM
Godziny
2
4
2
2
2
3
15
Godziny
3
3
3
2
2
2
15
Literatura:
1. Bieńkowska-Mochtak E. 1982. Zastosowanie kultur in vitro w uprawie i hodowli roślin.
PWRiL, Warszawa.
2. Praca zbiorowa. 2004. Biotechnologia roślin. Pod redakcją Stefana Malepszego
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
3. Zenkteler M. 1984. Hodowla komórek i tkanek roślinnych. PWN, Warszawa.
74
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Podstawy rysunku (Hand-made drawing)
dr inż. arch. Michał Uruszczak
Katedra Roślin Ozdobnych
0 w./30 ćw.
ćwiczenia audytoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/30
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Poznanie zasad perspektywy i technik rysunkowych.
Tematyka:
Perspektywa jednozbiegowa, wielozbiegowa, studium pejzażu i
martwej natury.
Kryteria oceny:
wykonanie rysunków tematycznych, kolokwium zaliczeniowe
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Rysunek odręczny - martwa natura z bryłami (sześciany, walce, ostrosłupy)
Rysunek brył z wyobraźni-podstawy teoretyczne zasad rysunku
perspektywicznego
Rysunek prostego budynku na planie kwadratu, z dachem kopertowym- rysunek
z wyobraźni w oparciu o wytyczne
Zasady perspektywy jednozbiegowej. Rysunek wnętrza szklarni z wyobraźni, w
oparciu o szczegółowe wytyczne
Martwa natura - bryły proste, owoce, draperia, rośliny
Ulica w perspektywie jednozbiegowej, rysunek w technice ołówkowej ulicy z
wyobraźni
Rysunek budynku (chałupa z dachem czterospadowym) wykonany w technice
trwałej
Mostek w Parku. Rysunek perspektywiczny małej architektury wykonany w
technice ołówkowej.
Kolokwium rysunkowe (klauzura)
Zajęcia plenerowe - Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Rysunek z natury
architektury i zieleni
RAZEM
Godziny
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
30
Literatura:
1. Bartel K. Perspektywa malarska. 1928. Wyd. Książnica-Atlas Lwów, Warszawa.
2. Patoczka P. 1996. Uwagi o rysowaniu wnętrz krajobrazowych W. PK, Kraków.
3. Rylke J. 1996. Rysunek odręczny dla architektów krajobrazu. W.SGGW, Warszawa.
4. Simblet S. 2006. Rysunek-podręcznik. Wyd. Arkady. Warszawa.
5. Wytwicki W. 1954. O widzeniu przedmiotów. Zasady perspektywy Wyd. Budownictwo i
Architektura, Warszawa.
75
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Materiałoznawstwo (Gardens materials science)
dr inż. arch. Leszek Bylina
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/15
2
Zapoznanie studentów z aktualnym stanem wiedzy w zakresie materiałów
stosowanych w architekturze krajobrazu.
Zajęcia obejmują bloki tematyczne związane z poszczególnymi typami i
rodzajami materiałów oraz zastosowaniem ich w architekturze krajobrazu.
Możliwości ich praktycznego zastosowania będą przedmiotem ćwiczeń.
wykonanie projektów małej architektury ogrodowej z zastosowaniem różnych
materiałów
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Kamień budowlany (typy skał, podział kamieni ze względu na kształt, obróbkę,
1
zastosowanie)
Ceramika budowlana (rodzaje, typy, zastosowanie)
1
Beton (składniki, klasy, zastosowanie)
1
Metale w budownictwie (podział, zastosowanie)
1
Stal zbrojeniowa (klasy, gatunki, zastosowanie)
1
Drewno budowlane (rodzaje, fizyczne właściwości, sortymenty, klasy, sposoby
1
zabezpieczania, połączenia elementów drewnianych)
Materiały drewnopochodne (rodzaje, zastosowanie)
1
Szkło (typy, rodzaje, zastosowanie)
1
Tworzywa sztuczne (typy, rodzaje, zastosowanie)
1
Pokrycia dachowe i obróbka blacharska
1
Materiały stosowane w izolacjach wodochronnych
1
Materiały stosowane w izolacjach termicznych
1
Materiały stosowane w nawierzchniach ogrodowych
1
Inne materiały stosowane przy urządzaniu ogrodów
2
Razem
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Wprowadzenie
1
Projekt koncepcyjny ogrodzenia
3
Projekt ogrodzenia w wariantach materiałowych
2
Ogrodzenie – wizyta na budowie i analiza rozwiązań projektowych
2
Wizyta na składzie materiałów budowlanych, prowadzących sprzedaż materiałów do
2
urządzania ogrodów
Rozrysowanie techniczne projektowanego ogrodzenia z oznaczeniem zastosowanych
3
materiałów
Zakończenie i obrona projektu
2
Razem
15
Literatura:
1. Cieślikowski Z. 2003. Nawierzchnie z kostki betonowej, Warszawa.
2. Grzelak E.1995. Kruszywa mineralne, Warszawa.
3. Kosmala M., Suski Z. 1994. Materiały budowlane w architekturze krajobrazu, Warszawa.
4. Szymański E. 2003. Materiały budowlane, Warszawa.
5. Poradnik majstra budowlanego. 1979 (i następne wydania), Warszawa.
76
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Zoologia z ekologią zwierząt (Animal zoology and ecology)
prof. dr hab. Kazimierz Wiech, dr hab. Irena Łuczak, prof. UR
Katedra Ochrony Roślin
45 w./30 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
15/30
Punkty ECTS:
4
3
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z rolą i znaczeniem poszczególnych typów i
gromad zwierząt w biocenozach i agrocenozach; omówienie morfologii
i ekologii ważniejszych gatunków pożytecznych i szkodliwych
zwierząt; omówienie zależności między zwierzętami w układzie:
pasożyt – żywiciel, drapieżca – ofiara; opanowanie nomenklatury
zwierząt wykorzystywanych w praktyce do zwalczania szkodliwych
owadów i roztoczy; analizowanie zmian zachodzących w biocenozach
oraz omówienie wpływu czynników środowiska na populacje zwierząt
pożytecznych i szkodliwych.
Tematyka:
Przegląd zwierząt (systematyka, morfologia) pożytecznych dla
ogrodnictwa, przegląd zwierząt szkodliwych dla ogrodnictwa, ekologia
wybranych gatunków zwierząt pożytecznych i szkodliwych. Ochrona
gatunkowa oraz sposoby zwiększania populacji zwierząt pożytecznych.
Kryteria oceny:
okresowe sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Wprowadzenie do przedmiotu – praktyczne aspekty zoologii. Przegląd
pierwotniaków chorobotwórczych i ich znaczenie dla ogrodnictwa
Zoomastigophora – Trypanosomatidae – pasożyty owadów i kręgowców.
3
Amoebozoa. Sporozoa – Gregarinomorpha, Coccidiomorpha, Haplosporidia i
Microsporidia (Nosema spp.). Ekologia wybranych gatunków pierwotniaków
związanych z owadami
Nicienie pasożyty zwierząt: a) pasożyty owadów – pasożyty fakultatywne, pasożyty obligatoryjne nieletalne, - pasożyty obligatoryjne letalne, - nicienie
współżyjące (mutalizm) z bakteriami (Steinernematidae), b) pasożyty
3
kręgowców. Znaczenie nicieni dla produkcji ogrodniczej. Ekologia wybranych
gatunków nicieni – pasożytów owadów: Pristionchus uniformis, Mermis sp.,
Steinermena sp., Neoplectana sp
Skąposzczety glebowe. Biologia i znaczenie dżdżownic (Lumbricidae)
2
Drapieżne Phytoseiidae – przegląd entomofagów; biologia i ekologia wybranych
gatunków. Pająki (Araneida). Ogólne wiadomości i klasyfikacja (pająki polne,
4
biegające i sieciowe). Ekologia i drapieżnictwo pająków
Znaczenie owadów w życiu człowieka i w ogrodnictwie. Owady szkodliwe
3
Owady drapieżne – przegląd pospolitych gatunków krajowych. Występowanie
drapieżnych Heteroptera w różnych środowiskach ekologicznych. Ochrona
populacji Chrysopidae w agrocenozach. Grupy ekologiczne i efektywność
3
drapieżnictwa Carabidae. Drapieżne biedronki, mrówki i osy; afidofagiczne
pryszczarki; grupy ekologiczne mszycożernych bzygowatych
Owady pasożytnicze – biologia i ekologia wybranych gatunków. Pasożyty jaj
(Trichogramma sp.), pasożyty larw (Apanteles, Trichomalus), pasożyty
3
poczwarek (Pteromalus, Pimpla). Pasożytnictwo wewnętrzne i zewnętrzne
błonkówek
77
Owady objęte prawną ochroną w Polsce
Płazy bezogonowe (Anura) i ogoniaste (Urodela). Znaczenie płazów w
biocenozach
Gady (Reptilia) jako regulatory biocenotyczne. Gatunki objęte ochroną prawną w
Polsce
Drapieżnictwo ptaków. Rola ptaków owadożernych w regulacji populacji
owadów. Ekologia wybranych gatunków ptaków pożytecznych; zabiegi
protekcyjne = zagęszczania populacji ptaków
Ochrona ptaków – omówienie gatunków ustawowo chronionych
Ssaki – jako drapieżcy szkodników roślin: przegląd gatunków z rzędu:
Insectivora (owadożerne) i ich rola w ekosystemach. Ekologia i ochrona
gatunków pożytecznych
Przegląd ssaków z rzędu Carnivora (drapieżne) i ich rola w ograniczaniu
populacji szkodliwych gryzoni. Ekologia i ochrona gatunków pożytecznych
Nietoperze – wrogowie szkodliwych owadów. Biologia i ekologia krajowych
gatunków nietoperzy. Sposoby zwiększania liczebności nietoperzy w Polsce i ich
znaczenia w ograniczaniu szkodliwych owadów
Razem
3
3
3
3
3
3
3
3
45
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Systematyka zwierząt (typy i gromady z Protozoa i Metazoa) mających
znaczenie w ogrodnictwie i ochronie roślin. Morfologia i anatomia nicieni
2
(Nematoda)
Charakterystyka rodzin: Tylenchidae, Apchelenchidae, Heteroderidae i
2
Meloidogynidae, oraz przegląd szkodliwych nicieni.
Ślimaki (Gastropoda) – morfologia i przegląd gatunków szkodliwych (ślimaki
2
nagie i oskorupione)
Szkodliwe wazonkowce (typ: pierścienice, gromada: skąposzczety) i szkodliwe
2
stonogi (typ: stawonogi, gromada: skorupiaki)
Charakterystyka rzędu: roztocze (Acarina) – typ: stawonogi, gromada: pajęczaki.
Przegląd gatunków szkodliwych z następujących rodzin: Tetranychidae,
2
Eriophyidae, Tarsonemidae i Acaridae
Tchawkodyszne (Eutracheata) – cechy budowy i przedstawiciele gromady:
Chilopoda (wije) i Diplopoda (krocionogi)
2
Morfologia i anatomia gromady: Insecta (owady)
Systematyka gromady: Insecta (owady); Apterygota (ametabola), Pterygota
(hemimetabola, holometabola). Rzędy owadów bezskrzydłych – przegląd
2
gatunków szkodliwych
Charakterystyka rzędów owadów uskrzydlonych (Pterygota)
2
Systematyka pluskwiaków równoskrzydłych (Homoptera); charakterystyka
2
podrzędów i ważniejszych rodzin
Systematyka chrząszczy (Coleoptera); charakterystyka ważniejszych rodzin –
2
przykłady gatunków szkodliwych
Systematyka muchówek (Diptera); charakterystyka ważniejszych rodzin, przyklady
gatunków szkodliwych
Systematyka błonkówek (Hymenoptera); charakterystyka podrzędów i ważniejszych
rodzin
Charakterystyka motyli (Lepidoptera); charakterystyka ważniejszych rodzin z
Microfrenata i Macrofrenata
Strunowce (Chordata) – ogólna budowa ciała i przegląd zwierząt (z podtypu: kręgowce)
wyrządzających szkody w ogrodnictwie. Gromada: Aves (ptaki) – gołąb, kawka, gawron,
wróbel domowy i mazurek
Gromada: Mammalia (ssaki) – gryzonie (nornikowate i myszowate) oraz zajęczaki
(rodzina: zającowate)
Razem
2
2
2
2
2
30
78
Literatura:
1. Biej – Bijenko G.J.1976. Zarys entomologii. PWR i L., Warszawa.
2. Boczek J.1980, 1999. Zarys akarologii rolniczej.PWN, Warszawa.
3. Boczek J., Brzeski M. W., Kropczyńska - Linkiewicz D. 1978. Wybrane działy zoologii.
PWN, Warszawa.
4. Brzeski M.W., Sandner H.1974. Zarys nematologii. PWN, Warszawa.
5. Dogiel A. 1966, 1986. Zoologia bezkręgowców. PWR i L, Warszawa.
6. Hempel - Zawitkowska J. (red). 2001, 2004. Zoologia dla uczelni rolniczych.
PWN,Warszawa.
7. Kawecki Z. 1976. Zoologia stosowana. PWN, Warszawa.
8. Krzyżanowski K. 1986. Wśród zwierząt. Ssaki. PWR i L, Poznań.
9. Mackenzie A., Ball A., Virdee S. 2005. Ekologia. PWN, Warszawa.
10. Młynarski M. 1971. Płazy i gady Polski. PZWS, Warszawa.
11. Naumow N.P. 1961. Ekologia zwierząt. PWRiL, Warszawa.
12. Sokołowski J. 1988. Ptaki Polski. Atlas. PWN, Warszawa
13. Speight M., Hunter M., Watt A. 1999. Ecology of insects. Blackwell Science.
79
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Agroekologia (Agroecology)
prof. dr hab. Zbigniew Burgieł
Katedra Ochrony Roślin
30 w./30 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/30
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Poznanie ekologicznych podstaw produkcji rolniczej, skutków
uproszczenia agroekosystemów i możliwości sterowania ich produkcją.
Tematyka:
Krajobraz rolniczy jako ekosystem. Czynniki ekologiczne i ich
znaczenie. Znaczenie różnorodności w krajobrazie rolniczym i
konkurencji pomiędzy gatunkami w agrocenozie. Obrót materią i
energią w agroekosystemie. Gradacje szkodników i epifitozy jako
zjawisko ekologiczne. Ekologiczne skutki intensyfikacji produkcji
rolniczej. Systemy programowania i wykorzystania zasobów
ekologicznych.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Podstawy funkcjonowania agroekosystemu
Krajobraz rolniczy jako ekosystem
Powstanie krajobrazu kulturowego i skutki tego procesu
Wpływ czynników siedliskowych na plonowanie roślin uprawnych
Autekologia chwastów
Znaczenie różnorodności w krajobrazie rolniczym
Gradacje szkodników i epifitozy jako zjawisko ekologiczne
Ekologiczne skutki intensyfikacji produkcji rolniczej
a) nawożenie i sposób uprawy roli
b) chemiczna ochrona roślin
Systemy programowania i wykorzystania zasobów ekologicznych
Godziny
2
3
2
6
2
4
4
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Bilans obrotu materią i energią w wybranych typach agroekosystemów
Przetrwanie niekorzystnych pór roku przez organizmy. Przegląd zimowy sadów.
Progi zagrożenia, prognozowanie. Rozpoznawanie stadiów zimujących
szkodników w sadzie.
Znaczenie czynników siedliskowych dla plonowania roślin uprawnych. Analiza
wpływu zadrzewień śródpolnych na ograniczenie prędkości wiatru, porawę
bilansu wodnego środowiska, rozkład pokrywy śnieżnej, ochronę wód.
Znaczenie infrastruktury ekologicznej agroekosystemów dla organizmów
pożytecznych ograniczających występowanie agrofagów. Analiza składu
gatunkowego entomofauny związanej z zadrzewieniami śródpolnymi.
Rola i znaczenie owadów zapylających dla plonowania roślin. Trzmiele,
pszczoły porobnicowate, murarka ogrodowa – przegląd najważniejszych
gatunków, metody ochrony biernej i czynnej. Hodowla. Szlaki pokarmowe dla
zapylaczy. Rozpoznawanie ważniejszych gatunków krajowych trzmieli.
Zależności między organizmami w agroekosystemie. Rola drapieżców i
parazytoidów - przegląd rzędów i rodzin owadów. Analiza zależności międy
2
2
3
30
Godziny
4
4
3
4
2
3
80
organizmami na przykładzie entomofauny związanej z warzywami
kapustowatymi.
Analiza wpływu zmian w asortymencie roślin uprawnych i systemów uprawy na
zachwaszczenie i pozostałe składniki agrocenozy
Analiza wpływu pestycydów na aktywność mikroorganizmów glebowych
Historia roślinnych krajobrazów Polski (wycieczka do Instytutu Botaniki PAN w
Krakowie)
RAZEM
4
2
4
30
Literatura:
1. Ilnicki P. 2004. Polskie rolnictwo a ochrona środowiska. AR w Poznaniu.
2. Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej (internet).
3. Listowski A. 1983. Agroekologiczne podstawy uprawy rośłin. PWN Warszawa.
4. Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. 2005. Ekologia. Krótkie wykłady. PWN Warszawa.
5. Prończuk J. 1982. Podstawy ekologii rolniczej. PWN W-wa.
6. Tischler W. 1971. Agroekologia. PWRiL Warszawa.
81
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Forma zakończenia:
Biofizyka (Biophysics)
dr Elżbieta Markowska-Kozak
Zakład Biochemii
15 w./0 ćw.
wykłady
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla specjalności
Bioinżynieria w ogrodnictwie
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/0
3
Omówienie
wybranych
zagadnień
dotyczących
mechanizmów
funkcjonowania żywych organizmów w oparciu o metodykę biofizyki, oraz
omówienie wybranych biofizycznych metod badawczych.
Kwantowo-mechaniczne podstawy budowy atomów i cząsteczek, oraz ich
właściwości, mechanizmy oddziaływań wewnątrz i – międzycząsteczkowych
prowadzących do powstawania struktur biologicznych, oraz wybrane metody
spektroskopowe jako narzędzia w badaniach budowy i własności struktur
biologicznych. Szczególna uwaga zostanie poświęcona zagadnieniom
biofizyki aparatu fotosyntetycznego, błon biologicznych, oraz wolnych
rodników.
egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Wprowadzenie: kwantowo-mechaniczne podstawy budowy atomów i cząsteczek,
poziomy elektronowe (równanie Schödingera, zakaz Pauliego, reguły Hundta, równanie
Bohra. Rodzaje i własności wiązań w cząsteczce (wiązania kowalentne, polarne,
podwójne, orbitale zlokalizowane i zdelokalizowane), hybrydyzacja - wpływ na
własności biofizyczne cząsteczek.
Podstawy i zastosowanie w badaniach biologicznych wybranych metod
spektroskopowych (omówienie widm rotacyjnych, oscylacyjnych i elektronowych,
EPR).
Schemat Jabłońskiego (pojęcie multipletowości, stany singletowe, trypletowe, przejścia
wzbronione i dozwolone, przejścia promieniste i bezpromieniste). Omówienie
procesów, jakim ulegają wzbudzone elektronowo cząsteczki. Wyjaśnienie procesów
przekazywania energii między antenami w aparacie fotosyntetycznym, oraz ochronnej i
antenowej roli karotenoidów.
Mechanizm powstawania i własności wiązań wewnątrz i –międzycząsteczkowych
(jonowych, mostków wodorowych, Van der Waalsa, hydrofobowych, polarnych).
Powstawanie struktur biologicznych na skutek omawianych oddziaływań.
Biofizyka błon biologicznych – mechanizm powstawania dwuwarstwy lipidowej, model
błony biologicznej, rodzaje ruchliwości w błonie (pojęcie płynności), przejście fazowe,
własności i funkcje błon. Błony zastępcze (modelowe) i ich zastosowanie w badaniach
nad właściwościami błon biologicznych (przykłady).
Wolne rodniki – rodzaje, mechanizmy powstawania i strategie wygaszania w
organizmie. Reakcje z udziałem wolnych rodników – wpływ na struktury biologiczne.
RAZEM
Godziny
2
3
3
2
3
2
15
Literatura:
1. Bartosz G. 1995. Druga twarz tlenu.. PWN, Warszawa.
2. Bryszewska M., Leyko W. (red.) 1997. Biofizyka dla Biologów. PWN, Warszawa.
3. Glazer R. 1975. Wstęp do biofizyki. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa.
82
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Biologia komórki (Cell biology)*
prof. dr hab. Maria Klein
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
5
Cel kursu:
Zapoznanie studentów ze strukturą komórek roślinnych jako
podstawową jednostką budowy organizmów wielokomórkowych,
przystosowanych do pełnienia wysoko wyspecjalizowanych funkcji.
Tematyka:
Struktury komórkowe będą omawiane na poziomie mikroskopii
świetlnej i elektronowej z uwzględnieniem nowoczesnych technik
stosowanych do analizy procesów życiowych zachodzących w
komórce. Treścią wykładów będzie: budowa komórki prokariotycznej i
eukariotycznej, cytoplazma podstawowa, organizacja i rola
cytoszkieletu. Budowa błon cytoplazmatycznych i transport przez
błony. Połączenia międzykomórkowe. Organizacja i funkcja układu
wakuolarnego. Jądro komórkowe – organizacja i funkcja, realizacja
informacji genetycznej. Transformatory energii w komórce:
mitochondria i chloroplasty. Cykl komórkowy i jego genetyczna
regulacja, apoptoza. Mitoza i mejoza.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Pochodzenie i ewolucja komórek, komórki pro- i eukariotyczne, teoria
komórkowa i jej konsekwencje.
Mikroskopia świetlna, elektronowa, skaningowa, techniki histochemiczne,
immunologiczne, autoradiograficzne stosowane w cytologii. Organizmy
modelowe do badań procesów życiowych komórki.
Cytoplazma podstawowa, cytoszkielet, struktura i funkcja błon
cytoplazmatycznych, błona komórkowa, glikokaliks, ściana komórkowa.
Połączenia międzykomórkowe, transport jonów i substancji odżywczych.
Transport bierny, wspomagany, aktywny, fagocytoza, pinocytoza, transcytoza.
Jądro komórkowe struktura i funkcja; zachowanie, przekazywanie i realizacja
informacji genetycznej.
Struktura i funkcja systemu wakuolarnego. Siateczka śródplazmatyczna gładka
i szorstka. Biosynteza białka.
Aparat Golgiego, segregacja produktów komórki. Lizosomy, sferosomy,
peroksysomy.
Mitochondria i plastydy - struktura i funkcja.
Cykl komórkowy, wzrost i podział komórki somatycznej (mitoza) apoptoza.
Gametogeneza u roślin i zwierząt (mejoza).
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Mikroskopia świetlna i fluorescencyjna (historia mikroskopii, budowa
mikroskopu, zasada działania). Pobranie i utrwalenie materiału roślinnego do
analiz cytologicznych
Wybrane techniki wykonywania preparatów mikroskopowych z materiału
83
Godziny
1
2
2
2
2
1
1
1
1
2
15
Godziny
2
2
roślinnego
Rozpoznawanie różnych typów komórek roślinnych (komórki żywe, martwe,
składniki ścian komórkowych – wykrywanie za pomocą reakcji barwnych)
Analiza mitozy u roślin na wybranych preparatach rozgniotowych
Podział mejotyczny u roślin na przykładzie mikrosporogenezy
Identyfikacja organelli gromadzących materiały zapasowe – reakcje barwne
wykrywające skrobię, białka i tłuszcze zapasowe.
Najnowsze metody dokumentacji badań stosowane w cytologii (analiza
komputerowa obrazów mikroskopowych, mikrofotografie, technika audiovideo)
RAZEM
2
2
2
2
3
15
Literatura:
1. Alberts B., Bray D., Hopkin K., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P.
2005. Podstawy biologii komórki. PWN, Warszawa.
2. Wojtaszek P., Woźny A., Ratajczak L. 2006. Biologia komórki roślinnej PWN,
Warszawa.
3. Woźny A., Michejda J., Ratajczak L. 2000. Podstawy biologii komórki roślinnej., UAM.
84
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Biologia rozwoju roślin (Biology of plant development)*
prof. dr hab. Maria Klein
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
6
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z biologią rozwoju roślin oraz ich genetyczną
kontrolą.
Tematyka:
Wykłady obejmują całokształt przemian związanych ze wzrostem i
rozwojem roślin, tworzeniem się tkanek i organów przystosowanych do
pełnienia wyspecjalizowanych funkcji. Omówione zostaną cykle
rozmnażania występujące w świecie roślin.
Kryteria oceny:
sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Cykl życiowy roślin okrytonasiennych
Charakterystyka różnych systemów rozmnażania roślin – amiksja, amfimiksja,
apomiksja.
Ewolucja organów płciowych u roślin , powstawanie gamet i zapłodnienie
Rozwój zarodka i nasion
Kiełkowanie nasion, rozwój siewki, merystemów - wierzchołka wzrostu pędu i
korzenia, łodygi, liści i kwiatów
Genetyczne podłoże procesu embriogenezy
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Budowa organów generatywnych na przykładzie wybranych gatunków roślin
uprawnych – obserwacje makro- i mikroskopowe
Budowa zarodków zygotycznych i somatycznych na przykładach roślin
ogrodniczych.
Kiełkowanie nasion i budowa siewek, obserwacja merystemów
wierzchołkowych pędu i korzenia.
Organogeneza – różnicowanie się komórek, tkanek i organów
Przegląd bazy danych dotyczących mutantów rozwojowych Arabidopsis
RAZEM
Literatura:
1. Lack A.J., Evans D.E. 2003. Biologia roślin.. PWN, Warszawa.
2. Twyman R.M. 2003. Biologia rozwoju. PWN, Warszawa.
85
Godziny
2
2
3
3
3
2
15
Godziny
4
3
3
2
3
15
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Podstawy kultur in vitro (Introduction to in vitro culture)
dr hab. Adela Adamus, prof. UR
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy obowiązkowy dla specjalności
Bioinżynieria
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Przekazanie słuchaczom podstawowych wiadomości o sposobach
prowadzenia roślinnych kultur in vitro ze szczególnym uwzględnieniem
możliwości ich wykorzystania w hodowli roślin.
Tematyka:
Omówione zostaną różne rodzaje kultur in vitro oraz ich wykorzystanie
w hodowli roślin. Słuchacze zapoznają się ze sposobami haploidyzacji
roślin, poszerzaniem i ochroną zmienności genetycznej i znaczeniem
tych zagadnień dla hodowli nowych odmian. Na ćwiczeniach studenci
poznają laboratorium in vitro, sposób zakładania kultur i zasady pracy
w warunkach sterylnych
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Historia kultur in vitro, genetyczne podłoże, totipotencja komórek.
Rodzaje eksplantatów i technik in vitro. Kultury komórek, zawiesin komórkowych
i kalusa.
Kultury protoplastów i ich fuzja
Kultury in vitro w poszerzaniu zmienności genetycznej, mieszańce
międzygatunkowe, metoda embryo rescue
Mikropropagacja i jej zastosowanie w hodowli. Odmiany klonalne. Uwalnianie
roślin od patogenów
Otrzymywanie roślin haploidalnych, kultury mikrospor i zalążków.
Banki genów – ochrona gatunków ex situ
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Laboratorium in vitro – urządzenia, narzędzia, sprzęt laboratoryjny.
Bezpieczeństwo i higiena pracy w laboratorium. Pożywki – skład, dobór
komponentów i ich działanie
Techniczne aspekty pracy w sterylnych warunkach
Zakładanie kultur in vitro z różnych tkanek i organów roślin warzywnych
Pasaże i aklimatyzacja otrzymanych regenerantów
Podsumowanie obserwacji rozwoju kultur i organogenezy
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
3
2
15
Godziny
3
2
6
2
2
15
Literatura:
1. Malepszy S. (red). 2001. Biotechnologia roślin - praca zbiorowa pod red. PWN
Warszawa.
2. Michalik B. 1996. Zastosowanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin.
DRUKROL S.C., Kraków.
3. Zenkteler M. (red.). 1984. Hodowla komórek i tkanek roślinnych - PWN, Warszawa.
86
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Genetyka molekularna (Molecular Genetics)
dr Marek Szklarczyk
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
30 w./ 30 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy, obowiązkowy dla specjalności
Bioinżynieria w ogrodnictwie
I
II
III
IV
V
VI
VII
30/30
5
Zapoznanie studentów z genetycznymi podstawami zjawisk genetycznych na
poziomie cząsteczkowym oraz podstawowymi metodami analizy kwasów
nukleinowych: preparatyka, techniki elektroforetyczne i hybrydyzacyjne,
amplifikacja DNA oraz analiza danych sekwencyjnych.
Zaplecze strukturalne, powielanie i ekspresje informacji genetycznej w
komórkach pro- i eukariotycznych - aspekt regulacyjny i ewolucyjny
omawianych procesów. Genetyczno-molekularne uwarunkowania wybranych
zjawisk jak embriogeneza u Drosophila, morfogeneza kwiatu u Arabidopsis i
nowotworzenie. Znaczenie organizmów modelowych we współczesnej
biologii.
ustne i pisemne kolokwia cykliczne
egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Budowa i własności makrocząsteczek biologicznych.
Organizacja genomów.
Replikacja DNA.
Transkrypcja u organizmów prokariotycznych.
Transkrypcja u organizmów eukariotycznych.
Translacja.
Mutageneza i reparacja DNA.
Rekombinacja i ruchome elementy genetyczne.
Dziedziczenie pozajądrowe.
Podstawy genetyczne procesów rozwojowych.
Molekularne aspekty wybranych procesów i zjawisk.
Molekularne podstawy ewolucji.
Praktyczne wykorzystanie osiągnięć biologii molekularnej.
Metodyka biologii molekularnej.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Zasady bezpieczeństwa i higiena pracy w laboratorium. Preparatyka genomowego DNA
z tkanki roślinnej.
Elektroforeza DNA w poliakrylamidzie w warunkach niedenaturujących.
Plazmidy bakteryjne – izolacja i własności elektroforetyczne.
Transformacja bakterii Escherichia coli plazmidowym DNA.
Mutagenne działanie promieniowania UV na komórki bakteryjne.
Technika PCR – powielenie wybranych sekwencji pochodzenia roślinnego.
Hybrydyzacja Southern – transfer kapilarny i detekcja sygnałów.
Komputerowa analiza sekwencji nukleotydowych i aminokwasowych.
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
4
30
Godziny
Literatura:
1. Brown T.A., 2001. Genomy. Wydawnictwo Naukowe PWN
2. White R.J. 2001. Gene transcription – mechanisms and control. Blackwell Science
3. Węgleński P. (red.), 1996. Genetyka molekularna. Wydawnictwo Naukowe PWN
4. Trends in Genetics - Elsevier
87
4
4
4
4
4
4
4
2
30
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE DO WYBORU
DLA WSZYSTKICH SPECJALNOŚCI
(wg jednostek realizujących program)
88
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zaliczenia:
Elementy biotechnologii środowiska
(Elements of environmental biotechnology)
dr Paweł Kaszycki
Zakład Biochemii
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla specjalności
Bioinżynieria w ogrodnictwie (sem. III) oraz Agroekologia i ochrona
roślin (sem. VII)
I
II
III
IV
V
VI
VII
20/10
20/10
2
2
poznanie nowoczesnych kierunków prac nad ochroną środowiska
naturalnego - wykorzystanie osiągnięć współczesnej biotechnologii.
Zagrożenia ekologiczne związane z rolniczą i przemysłową
działalnością człowieka. Metody biologiczne w działaniach na rzecz
ochrony i rekultywacji środowiska naturalnego. Ksenobiotyki i ich
metabolizm - wykorzystanie rzadkich szlaków biochemicznych do
detoksykacji i biodegradacji skażeń przemysłowych. Biotransformacja i
bioremediacja metali ciężkich, zanieczyszczeń obecnych w ściekach i
odpadach poprodukcyjnych, biooczyszczanie zaolejonej gleby.
Bioindykatory i biosensory zanieczyszczeń. Biopreparaty i ich
wykorzystanie w praktyce środowiskowej. Metody pozyskiwania oraz
optymalizacji pracy biocenoz stosowanych do rekultywacji biologicznej
wód i gruntów: ukierunkowane modyfikacje aktywnej mikroflory,
techniki izolacji i doboru szczepów, ich selekcja, adaptacja i
mutageneza. ocena stabilności genetycznej mutantów.
sprawozdania z ćwiczen i sprawdzian pisemny
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Zagrożenia ekologiczne związane z rolniczą i przemysłową działalnością
człowieka. Nowoczesne kierunki prac nad ochroną środowiska naturalnego 2
wykorzystanie osiągnięć współczesnej biotechnologii.
Pojęcie bioremediacji i biooczyszczania jako biochemicznego przetwarzania
odpadów - biosorpcja, bioekstrakcja i bioakumulacja skażeń, detoksyfikacja i
2
biotransformacja zanieczyszczeń środowiskowych; Pojęcie ksenobiotyku, testy
toksyczności, bioindykatory i biosensory zanieczyszczeń;
Wykorzystanie
enzymatycznych
procesów
charakterystycznych
dla
organizmów pro- i eukariotycznych. Przykłady rzadkich szlaków
2
biochemicznych i metabolizm wybranych ksenobiotyków.
Fitoremediacja
zanieczyszczeń,
biodegradacja
składników
ścieków
przemysłowych,
procesy
biologicznej
detoksyfikacji
odpadów
2
poprodukcyjnych, biosorpcja i bioremediacja metali ciężkich.
Biorekultywacja skażonej ziemi –biodegradacja zanieczyszczeń przemysłu
petrochemicznego i tłuszczowego, pestycydów, aromatycznych związków
2
organicznych z grupy PCB, WWA; omówienie metod oczyszczania gruntu in
situ oraz ex situ.
Biotechnologia w oczyszczalnictwie ścieków: nowoczesne oczyszczalnie
biologiczne, charakterystyka osadu czynnego, optymalizacja jego pracy i
2
specjalizacja; ukierunkowane modyfikacje składu aktywnej mikroflory.
Beztlenowa fermentacja metanowa w utylizacji odpadów: charakterystyka
2
procesu i pozyskiwanie biogazu.
89
Kompostowanie oraz wykorzystanie rolnicze osadów ściekowych i
nadmiarowych.
Metody pozyskiwania wyspecjalizowanych biocenoz aktywnie rozkładających
określone ksenobiotyki. Biopreparaty. Otrzymywanie mutantów o
zdefiniowanych modyfikacjach szlaków metabolicznych, metody selekcji i
adaptacji, ocena stabilności genetycznej mutantów.
Praktyka działań na rzecz unieszkodliwiania skażeń przemysłowych - przykłady
rozwiązań technologicznych i wdrożeń osiągnięć badawczych Zakładu
Biochemii AR:
RAZEM
2
2
2
20
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Biologiczna detoksyfikacja ścieków poprodukcyjnych: biodegradacja metanolu
5
i formaldehydu przez drożdże metylotroficzne w układach modelowych
ścieków przemysłowych
Izolacja, selekcja i adaptacja szczepów mikroorganizmów glebowych,
5
posiadających aparat enzymatyczny degradacji związków ropopochodnych.
RAZEM
10
Literatura:
1.
Buraczewski G. 1994. Biotechnologia osadu czynnego. PWN Warszawa.
2.
Klimiuk E., Łebkowska M. 2003. Biotechnologia w ochronie środowiska. Wyd. Nauk.
PWN, Warszawa.
3.
Leahy J.G., Colwell R.R. 1990. Microbial degradation of hydrocarbons in the
environment. Microbiol. Rev. 54: 305-315.
4.
Lovley DR, Coates JD. 1997. Bioremediation of metal contamination. Curr Opinion
Biotechnol. 8, 285 - 289.
5.
Surygała J. (red.) 2000. Zanieczyszczenia naftowe w gruncie. Oficyna Wyd.
Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
6.
Tyszka M., Kaszycki P., Kołoczek H. 1998, 1999. Metody współczesnej
biotechnologii w procesach biodegradacji zanieczyszczeń. 1. Ukierunkowane
modyfikacje biocenozy osadu czynnego z biologicznych oczyszczalni ścieków. Ekologia
i Technika 6: 175-179. 2. Drobnoustroje metylotroficzne oraz ich mutanty - perspektywy
wykorzystania w procesach biologicznego utleniania jednowęglowych ksenobiotyków.
Ekologia i Technika 1: 15-19.
90
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin :
Rodzaje zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zaliczenia:
Analiza instrumentalna produktów pasiecznych
(Instrumental analysis of bee products)
dr Adam Świderski, dr Paweł Kaszycki
Zakład Biochemii
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla specjalności
Ogrodnictwo z marketingiem
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/15
2
Zapoznanie się z metodami analizy instrumentalnej produktów
pasiecznych i ich cechami fizycznymi oraz składem chemicznym.
Poznanie wartości biochemicznej, dietetycznej i farmakologicznej
produktów pasiecznych.
Metody analizy instrumentalnej produktów pasiecznych. Zmienność
składu biochemicznego i własności fizykochemicznych produktów
pasiecznych: miodów i ziołomiodów, propolisu, mleczka pszczelego,
pyłku kwiatowego pszczelego (obnóży) i pierzgi, wosku i jadu
pszczelego. Związki chemiczne wpływające na wartość dietetyczną i
farmakologiczną produktów pasiecznych. Własności antyoksydacyjne
oraz metody ekstrakcji związków aktywnych biologicznie. Pozostałości
antybiotyków i innych związków chemicznych w produktach
pasiecznych a bezpieczeństwo żywieniowe człowieka.
sprawdzian pisemny
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Instrumentalne metody analizy stosowane do standaryzacji biochemicznego
składu produktów pasiecznych.
Wykrywanie zmienności własności fizykochemicznych miodów, ziołomiodów i
innych produktów pasiecznych.
Badanie pozostałości antybiotyków, jonów metali ciężkich pestycydów i innych
toksycznych związków chemicznych w produktach pasiecznych a
bezpieczeństwo żywieniowe człowieka.
Metody badania pyłku kwiatowego pszczelego (obnóży) i pierzgi. Związki
chemiczne wpływające na wartość dietetyczną i farmakologiczną, oraz metody
ekstrakcji związków aktywnych biologicznie.
Skład chemiczny, metody analizy i badania aktywności biochemicznej propolisu
Znaczenie biochemiczne mleczka pszczelego oraz jadu pszczelego, i metody
badania biochemicznych różnic. Elektroforeza białek.
Skład chemiczny i aktywność biochemiczna miodów a ich własności
antyoksydacyjne, oraz pochodzenie fitogeograficzne pożytków.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Pyłek kwiatowy pszczeli (obnóża) i pierzga. Wykrywanie związków
chemicznych wpływających na ich wartość dietetyczną i farmakologiczną, z
zastosowaniem różnych metod ekstrakcji.
Badanie swoistości mleczka pszczelego metodą elektroforezy białek na żelu
poliakrylamidowym.
Analiza zawartości chloramfenikolu jako niedozwolonego antybiotyku w
miodach. Ekstrakcja w fazie stałej (SPE) i analiza metodą wysokosprawnej
91
Godziny
3
2
2
2
2
2
2
15
Godziny
3
3
3
chromatografii cieczowej (HPLC).
Porównywanie zawartości antyoksydantów z grupy flawonoidów i innych fenoli
w różnych miodach odmianowych i ekstrakcie propolisu, metodą
wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC)
Aktywność miodu, propolisu i kwiatowego pyłku pszczelego w zmiataniu
wolnych
rodników
badana
metoda
elektronowego
rezonansu
paramagnetycznego (EPR)
RAZEM
3
3
15
Literatura:
1. Cygański A. 2002. Metody spektroskopowe w chemii analitycznej, WNT, Warszawa.
2. Harborne J.B.1997. Ekologia biochemiczna, PWN, Warszawa.
3. Kozik A. 200. Analiza instrumentalna w biochemii, Wydawnictwo: Wyd. UJ Kraków.
4. Witkiewicz Z. 2005. Podstawy chromatografii, WNT Warszawa.
92
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaje zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zaliczenia:
Barwa i barwniki roślinne (Color and plant pigments)
dr Adam Świderski
Zakład Biochemii
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla specjalności
Ogrodnictwo z marketingiem i Sztuka ogrodowa (sem. VII) oraz
Bioinżynieria w ogrodnictwie (sem. V)
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/15
15/15
2
2
Zapoznanie się z klasyfikacją i budową chemiczną barwników
roślinnych charakterystycznych dla roślin ozdobnych. Poznanie
sposobów badania i porównywania barwy tkanek roślinnych. Poznanie
wpływu uwarunkowań genotypowych i fenotypowych oraz
klimatycznych na biosyntezę barwników u roślin.
Klasyfikacja barwników ze względu na budowę chemiczną i
występowanie u roślin. Wpływ zawartości i lokalizacji barwników w
tkankach na barwę. Barwa a biochemiczne przemiany barwników.
Związek sezonowej fluktuacji biosyntezy z wypadkową barwą różnych
tkanek roślinnych. Starzenie się roślin a barwa ich tkanek i trwałość
kwiatów. Metody badania barwy i zawartości barwników: kolorymetria
refleksyjna i absorpcyjna. Ocena koloru przy pomocy różnych
współrzędnych np. L a b. Analiza składu barwników metodami
spektrofotometrycznymi (Vis) i chromatograficznymi (HPLC).
sprawozdania z ćwiczeń i sprawdzian pisemny
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Rozwój badań barwy i barwników - od fotografii przez spektrofotometrię
absorpcyjną i refleksyjną do chromatografii cieczowej barwników. Barwa i
barwniki kwiatów liści i kory.
Podstawowe pojęcia i definicje dotyczące barwy (koloru), barwników i
pigmentów. Absorpcja i rozpraszanie światła. Widmo światła białego i
barwnych obiektów, charakterystyka spektralna światła naturalnego i
sztucznego.
Obiektywność i subiektywność barwy. Wpływ oświetlenia na percepcję
wzrokową człowieka i zwierząt oraz odbiór barwy przez człowieka. Różne
sposoby analizy barwy. Widma absorpcyjne i refleksyjne, sposoby
przedstawienia parametrycznego i obiektywizacji przy charakterystyce i
porównywaniu barwy tkanek roślinnych.
Budowa chemiczna barwników roślinnych charakterystycznych dla roślin
ozdobnych, owoców i warzyw. Klasyfikacja barwników ze względu u na różne
kryteria: układ chromoforowy, barwę i występowanie u roślin.
Wpływ zawartości, rozpuszczalności i lokalizacji barwników w tkankach i
zjawiska kopigmentacji, na barwę różnych organów roślinnych. Zmienność
barwy tkanek roślinnych. Wpływu uwarunkowań genotypowych i szlaki
biosyntezy podstawowych barwników.
Fazy rozwoju, stres i warunki klimatycznych a biosynteza barwników u roślin.
Wpływ środowiska, warunków glebowych i nawożenia na obecność barwników.
Dojrzewanie i starzenie się organów i tkanek roślinnych oraz trwałość kwiatów.
Znaczenie barwy produktów ogrodniczych dla ich odbioru przez człowieka.
RAZEM
93
Godziny
3
2
2
2
2
2
2
15
Tematyka ćwiczeń
Ekstrakcja barwników roślinnych rozpuszczalnych w tłuszczach lub w wodzie.
Analiza składu chlorofili i karotenoidów oraz antocyjanów w tkankach
metodami spektrofotometrycznymi (Vis).
Otrzymywanie widm absorpcyjnych in vivo tkanek korony kwiatów i liści, oraz
badanie wpływu kopigmentacji na barwę kwiatów.
Otrzymywanie widm refleksyjnych in vivo różnych tkanek roślinnych i
porównywanie ich z widmami absorpcyjnymi.
Ocena barwy produktów ogrodniczych przy pomocy różnych współrzędnych np.
L a b.
Badanie barwy i barwników w różnych stadiach wzrostu, dojrzewania i starzenia
się tkanek. Chemiczne sposoby spowalniania starzenia się kwiatów.
RAZEM
Godziny
3
3
3
3
3
15
Literatura:
1. Harborne J.B. 1997. Ekologia biochemiczna, PWN, Warszawa.
2. Kączkowski J. 1992. Biochemia roślin, PWN Warszawa.
94
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Praktikum z florystyki (Practical training in floristics)
dr inż. Ewa Hanus-Fajerska
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
0 w./30 ćw.
ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa oraz Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/30
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Rozszerzenie wiadomości dotyczących wybranych grup roślin
naczyniowych, co umożliwi lepsze przygotowanie do studiowania
przedmiotów podstawowych oraz kierunkowych w następnych
semestrach
Tematyka:
Cechy diagnostyczne poszczególnych grup roślin naczyniowych.
Gatunki flory Polski jako materiał wyjściowy do tworzenia form
użytkowanych jako rośliny rolnicze, warzywne, przyprawowe,
zielarskie, miododajne, ozdobne oraz użytkowanych w leśnictwie.
Kryteria oceny:
sprawozdania z ćwiczeń
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Oznaczanie pospolicie występujących w Polsce gatunków skrzypów i paproci
2
Oznaczanie dwuliściennych roślin okrytonasiennych, które nie zostały ujęte w
8
podstawowym kursie botaniki, w stadium kwitnienia
Oznaczanie traw w stadium kwitnienia oraz w stadium bezkwiatowym
4
Oznaczanie siewek drzew i krzewów oraz pospolitych roślin zielnych flory Polski
6
Cechy diagnostyczne charakteryzujące rośliny półpasożytnicze i pasożytnicze
2
Modyfikacje organów roślinnych ważne w diagnozowaniu roślin
2
Rozpoznawanie rodzajów i gatunków na podstawie ich organów podziemnych
4
Rośliny dziko rosnące w Polsce, od których wyprowadzono formy uprawne
2
RAZEM
30
Literatura:
1. Falkowski M. Trawy polskie. PWRiL
2. Król S. Siewki drzew i krzewów. Klucz do oznaczania. PWRiL
3. Mirek Z. Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. Krytyczna lista roślin naczyniowych
Polski. Instytut Botaniki PAN
4. Mowszowicz J. Flora jesienna. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne
5. Rejment-Grochowska I. Skrzypy. Klucz do oznaczania krajowych gatunków i odmian.
PWN
6. Rostafiński J., Seidl O. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL
7. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. PWN
95
Tytuł przedmiotu:
Szata roślinna Wyżyny Małopolskiej
(Vegetation cover of the Małopolska Upland)
Prowadzący:
dr inż. Ewa Sitek, dr Piotr Stolarczyk
Katedra, zakład:
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
Wymiar godzin:
10 w./20 ćw.
Limit miejsc:
45 osób w semestrze
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem (sem. IV), Agroekologia i
ochrona roślin oraz Sztuka ogrodowa (sem. VI)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
10/20
10/20
Punkty ECTS:
2
2
Cel kursu:
zapoznanie studentów z różnorodnością flory i zbiorowisk roślinnych
na Wyżynie Małopolskiej z uwzględnieniem aktualnych problemów
ochrony przyrody.
Tematyka:
Kurs obejmuje cykl wykładów oraz dwie wycieczki terenowe.
Omówione zostaną klimatyczno-geograficzne i antropogeniczne
czynniki kształtujące florę i roślinność na Wyżynie Małopolskiej.
Podczas wycieczek terenowych zaprezentowane zostaną najbardziej
specyficzne dla rozpatrywanego obszaru elementy szaty roślinnej (w
szczególności roślinność naskalna, kserotermiczna, psammofilna i
galmanowa).
Kryteria oceny:
aktywność na zajęciach, opracowanie krótkich prelekcji dotyczących
poszczególnych obiektów przyrodniczych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Uwarunkowania klimatyczno - geograficzne i antropogeniczne kształtujące florę i
2
roślinność Wyżyny Małopolskiej.
Charakterystyka ważniejszych zbiorowisk roślinnych Wyżyny Małopolskiej oraz
4
model ich rozmieszczenia a przykładzie typowej dolinki jurajskiej.
Aktualne problemy ochrony przyrody Wyżyny Małopolskiej. Formy ochrony
biernej i czynnej. Obszary chronione Krakowa i okolic: rezerwaty florystyczne,
4
parki narodowe i krajobrazowe, użytki ekologiczne.
RAZEM
10
Tematyka ćwiczeń terenowych
Godziny
Roślinność kserotermiczna rezerwatów stepowych Ponidzia: 1. Skorocice (Stipa
joannis, Serratula lycopifolia), 2. Skowronno (unikatowe stanowisko Reseda
phyteuma, Adonis vernalis), 3. Polana Polichno (Orchis purpurea, Lathyrus
10
pannonicus, Cerasus fruticosa), 4. Przęślin (Scorzonera purpurea, Erysimum
pannonicum, Linum hirsutum), 5. ostoja Kalina-Lisiniec (Cypripedium calceolus,
Orchis pallens, Ophrys muscifera).
Osobliwości botaniczne Wyżyny Olkuskiej: 1. roślinność psammofilna Pustyni
Błędowskiej (historia i perspektywy rozwoju), 2. stanowisko zastępcze endemicznej
Cochlearia polonica w wywierzysku rzeki Centurii, 3. rezerwat Smoleń (fragmenty
jaworzyny górskiej z najobfitszym na Jurze stanowiskiem Phyllitis scolopendrium,
buczyna storczykowa), 4. projektowany rezerwat Pazurek (żyzna buczyna sudecka z
Dentaria enneaphyllos i Lunaria rediviva, roślinność naskalna), 5. roślinność galmanowa
zwałowisk poprzemysłowych ZGH Bolesław koło Olkusza (stanowiska Biscutella
laevigata, Armeria maritima ssp. halleri)
10
RAZEM
20
96
Literatura:
1. Babczyńska-Sendek B., Barć A., Błońska A. i in. (red.) 2006. Zagrożenia i ochrona
różnorodności biologicznej Województwa Śląskiego. KBiOP-UŚ, Katowice
2. Kondracki J. Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa.
3. Mirek Z., Wójcicki J. (red.). 1995. Szata Roślinna Parków Narodowych i Rezerwatów
Polski Południowej. Przewodnik Sesji Terenowych 50 zjazdu PTB. Polish Botanical
Studies- Guidebook Series Nr 12.Instytut Botaniki PAN, Kraków.
4. Partyka J. (red.). 2004. Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego
Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Tom 1: Przyroda, Ojców.
5. Szafer W.(red.).1972. Szata roślinna Polski, tom I i II. PWN, Warszawa
6. Urbisz A. Konspekt flory naczyniowej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej,
Wydawnictwo UŚ, Katowice.
7. Zając M., Zając A., Zemanek B. (red.). 2007. Flora Cracoviensis Secunda (Atlas). Instytut
Botaniki UJ, Kraków.
97
Tytuł przedmiotu :
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Fitosocjologia (Phytosociology)
dr inż. Ewa Sitek
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot do wyboru dla studentów specjalności
Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona roślin,
Bioinżynieria w ogrodnictwie (sem. IV), Sztuka ogrodowa (sem. VI)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
15/15
Punkty ECTS:
2
2
Cel kursu:
nabycie umiejętności wykonywania zdjęć fitosocjologicznych i ich
wykorzystania w ocenie warunków siedliskowych i waloryzacji
przyrodniczej, zapoznanie z różnorodnością i funkcjonowaniem
zbiorowisk roślinnych na terenie Polski.
Tematyka:
Podczas wykładów zostaną wprowadzone podstawowe pojęcia
stosowane w fitosocjologii, założenia szkół fitosocjologicznych oraz
scharakteryzowane ważniejsze typy zbiorowisk roślinnych z
uwzględnieniem ich struktury, funkcjonowania, zagrożeń i
rozmieszczenia na terenie Polski.
Ćwiczenia terenowe zostaną
poświęcone praktycznemu wykonywaniu zdjęć fitosocjologicznych w
różnych typach roślinności oraz ich interpretacji i możliwości
wykorzystania.
Kryteria oceny:
sprawdzian końcowy, sprawozdania pisemne z ćwiczeń terenowych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Podstawy fitosocjologii: historia, zadania, zespół pojęć – flora a roślinność, zespół a
zbiorowisko roślinne, płat zespołu, siedlisko. Uwarunkowania biotyczne i
abiotyczne łączenia się roślin w zbiorowiska. Główne założenia szkół
1
fitosocjologicznych. System fitosocjologiczny Braun-Blanquet`a. Nomenklatura
fitosocjologiczna. Podstawy syntaksonomii.
Zdjęcie fitosocjologiczne jako podstawowa metoda badania zbiorowisk roślinnych.
Cechy analityczne zdjęć fitosocjologicznych – warstwowość, ilościowość,
towarzyskość, żywotność, fenologia. Cechy syntetyczne – stałość, wierność
2
fitosocjologiczna, syntetyczne ujęcie ilościowości. Zasady konstruowania tabel
fitosocjologicznych.
Przegląd i rozmieszczenie ważniejszych zbiorowisk roślinnych Polski. Zbiorowiska
naturalne, półnaturalne i antropogeniczne. Zbiorowiska leśne i zaroślowe: grądy,
2
buczyny, łęgi, olsy.
Zbiorowiska leśne i zaroślowe c.d.: bory sosnowe, świerkowe i jodłowe.
2
Zbiorowiska wysokogórskie.
Zbiorowiska wydm nadmorskich i śródlądowych, roślinność halofilna.
2
Łąki, murawy kserotermiczne i galmanowe.
Zbiorowiska wodne zbiorników wodnych o zróżnicowanej trofii: oligo-, mezo- i
2
eutroficznych. Torfowiska wysokie, niskie, przejściowe.
Roślinność synantropijna: zbiorowiska segetalne i ruderalne. Synantropizacja szaty
2
roślinnej. Wpływ gatunków inwazyjnych na rodzimą florę
Zbiorowisko roślinne jako układ dynamiczny. Procesy ekologiczne: sukcesja pierwotna i
wtórna (szlaki sukcesyjne), regresja, degeneracja, regeneracja, fluktuacja. Zagrożenia i
formy ochrony rożnych typów roślinności w Polsce.
Podstawy kartografii geobotanicznej. Interpretacja i możliwość wykorzystania map
roślinności aktualnej i potencjalnej.
RAZEM
1
1
15
98
Tematyka ćwiczeń terenowych
Praktyczne wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych w różnych typach zbiorowisk
roślinnych na Wyżynie Małopolskiej:
1. grąd (Tilio-Carpinetum)
2. ciepłolubna buczyna storczykowa (zespół Carici –Fagetum)
3. łąka rajgrasowa (zespół Arrhenatheretum elatioris)
4. łąka trzęslicowa (związek Molinion)
5. murawka kserotermiczna (zespół Inuletum ensifoliae)
6. roślinność segetalna (zespół Vicietum tetraspermae)
Fitosocjologiczne kryteria doboru roślin do terenów zieleni. Podstawy waloryzacji
przyrodniczej. Ocena warunków siedliskowych w oparciu o wskaźniki ekologiczne.
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
3
15
Literatura:
1. Z. Dzwonko. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Vademecum
Geobotanicum, Sorus Poznań-Kraków.
2. F.Fukarek. 1967. Fitosocjologia. PWRiL, Warszawa.
3. W. Matuszkiewicz. 2002. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN,
Warszawa.
4. A. Scamoni. 1967. Wstęp do fitosocjologii stosowanej. PWRiL, Warszawa.
5. W. Szafer, K. Zarzycki (red.). 1972. Szata Roślinna Polski. PWN, Warszawa.
6. C. Wysocki, P. Sikorski. 2002. Fitosocjologia stosowana. SGGW, Warszawa.
99
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Rośliny zarodnikowe (Cryptogamous plants)
dr inż. Zbigniew Gajewski
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Rozszerzenia wiadomości o roślinach zarodnikowych i ich znaczeniu w
środowisku i gospodarce człowieka
Tematyka:
Rośliny
zarodnikowe
jako
istotny
składnik
środowiska.
Charakterystyka ważniejszych jednostek taksonomicznych roślin
zarodnikowych pod kątem cech morfologicznych, znaczenia w
środowisku i możliwości użytkowania przez człowieka.
Kryteria oceny:
aktywność na ćwiczeniach i sprawozdania z ćwiczeń
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Podstawowe pojęcia. Miejsce roślin zarodnikowych w systematyce organizmów.
2
Podział systematyczny roślin zarodnikowych.
Poziomy organizacji roślin zarodnikowych. Sposoby rozmnażania
2
Zarodnie. Typy zarodników i ich budowa morfologiczna
2
Charakterystyka mykobiontu jako komponentu porostów
3
Przegląd gromad i podgromad roślin zarodnikowych
4
Znaczenie roślin zarodnikowych w przyrodzie.
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Budowa submikroskopowa organizmów prokariotycznych. Prokaryotyczne i
1
eukariotyczne organizmy wchodzące w układy symbiotyczne z roślinami
wyższymi.
Grupy morfologiczne glonów. Rozpoznawanie przedstawicieli poszczególnych
2
gromad glonów
Grzyby workowe i podstawkowe jako komponent porostów. Typy owocników
2
Porosty. Cechy diagnostyczne. Metodyka oznaczania. Oznaczanie gatunków
2
epifitycznych, naskalnych i naziemnych
Mszaki: cechy diagnostyczne. Oznaczanie wybranych wątrobowców
2
Mszaki: cechy diagnostyczne. Oznaczanie mchów właściwych
2
Paprotniki: cechy diagnostyczne. Podział skrzypów i paproci na podstawie
4
budowy zarodni i zarodników.
RAZEM
15
Literatura:
1. Bystrek J. – Podstawy lichenologii
2. Lipnicki L., Wójciak H.- Porosty. Klucz – atlas
3. Wójciak H. – Porosty, mszaki, paprotniki
4. Podbielkowski Z., Rejment-Grochowska I., Skirgiełło A. – Rośliny zarodnikowe
100
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Wirusologia ogólna (General virology)
dr Teresa Cybularz-Urban
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
umiejętność odróżnienia infekcji o charakterze wirusowym (metody
diagnostyki), ocena zagrożenia związanego z obecnością wirusa
(wirusów) obecnego w uprawie i dobór odpowiednich sposobów
prewencji lub terapii.
Tematyka:
Podstawy budowy i klasyfikacji wirusów, namnażanie wybranych
wirusów, stadia rozwoju choroby wirusowej, epidemiologia.
Wykrywanie wirusów oraz zapobieganie chorobom wirusowym.
Kryteria oceny:
pisemna praca zaliczeniowa
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Historia badań wirusów. Wirusy na tle innych mikroorganizmów. Definicja wirusa.
Struktura i budowa fizyko-chemiczna wirusów.
Wirusy jako niezależne układy genetyczne. Budowa genomu. Kwasy nukleinowe i
białka wirusa. Przechowywanie i ekspresja informacji genetycznej. Strategie replikacji.
Zróżnicowanie genetyczne wirusów.
Nomenklatura i klasyfikacja wirusów. Biologiczne, strukturalne i serologiczne kryteria
przynależności do jednostek taksonomicznych. Zasady nazewnictwa. Przegląd
systematyczny poszczególnych grup wirusów roślinnych.
Patogeneza ważnych ekonomicznie chorób wirusowych roślin i zwierząt lub istotnych
epidemiologicznie wirusów ludzkich. Inicjacja infekcji, drogi zakażenia.
Przemieszczanie się wirusów. Symptomatologia.
Metody diagnostyczne. Testy biologiczne, testy serologiczne i molekularne. Mikroskopia
elektronowa.
Metody prewencji. Laboratoryjne techniki terapeutyczne: chemio i termoterapia, kultury
merystemów. Hodowla odpornościowa.
Epidemiologia chorób wirusowych. Wektory zwierzęce, roślinne, grzybowe. Zakażenie
przez kontakt, wodę, powietrze. Wirusy krążeniowe i niekrążeniowe.
RAZEM
Godziny
1
1
2
Tematyka ćwiczeń
Zasady bezpieczeństwa i higiena pracy w laboratorium. Test biologiczny. Sposoby
mechanicznej inokulacji wirusów roślinnych.
Opis objawów porażenia wirusowego na poziomie morfologii (zapis za pomocą symboli)
i anatomii (obserwacja liścia z mozaiką w mikroskopie).
Badanie właściwości wirusów w soku rośliny (TIP, DEP, LIV).
Znaczenie zmian cytologicznych w diagnostyce (inkluzje cytoplazmatyczne ToMV w
komórkach włosków tytoniu obserwowane w mikroskopie świetlnym). Technika
wykonywania preparatów metodą szybkiego zanurzania skrawków (quick dip). Pomiary
cząstek wirusowych na elektronogramach.
DAS ELISA. Podstawy teoretyczne metody. Przygotowanie próbek i interpretacja
wyników.
Metody usuwania wirusów roślinnych za pomocą kultur in vitro, termoterapii,
chemioterapii oraz ich łączenie.
Rozdział mieszaniny wirusów.
Godziny
2
101
3
2
2
2
2
15
2
2
2
2
2
2
Ćwiczenia zaliczeniowe
RAZEM
1
15
Literatura:
1. Kryczyński S., 2005. Zasady identyfikacji i klasyfikacji wirusów roślin. Fundacja SGGW.
2. Piekarowicz A. 2004. Podstawy wirusologii molekularnej. PWN.
3. Goździcka-Józefiak A., 2004. Wirusologia molekularna. Wydawnictwo naukowe UAM,
Poznań
4. Kryczyński S., 2010. Wirusologia roślinna. PWN.
5. Kozłowska A., 1980. Wirusy roślinne. PWN.
102
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Biomonitoring (Environmental biomonitoring)
dr Piotr Stolarczyk
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
15 w./ 15 ćw.
wykłady, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa oraz Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Umiejętność oceny stopnia zanieczyszczenia środowiska przy użyciu
wybranych biowskaźników; ocena i analiza stopnia zanieczyszczenia
środowiska.
Tematyka:
Monitoring biologiczny - zastosowanie metod biologicznych do oceny
stopnia skażenia środowiska; tolerancja ekologiczna a bioindykacja,
klasyfikacja biowskaźników; różne rodzaje bioindykatorów,
bioindykacja gatunkowa i ekosystemalna; przykłady stosowania
bioindykacji w Polsce i na świecie; ocena stanu środowiska na
podstawie występowania gatunków wskaźnikowych oraz zmian
ilościowych składników biocenozy.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie.
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Historia badań nad monitoringiem biologicznym. Bioindykacja – kryteria doboru
2
organizmów wskaźnikowych; wymagania stawiane bioindykatorom; klasyfikacja
bioindykatorów.
Techniki pomiarowe stosowane w monitoringu. Podział substancji toksycznych
pod kątem ich oddziaływania na organizmy: pierwiastki, związki nieorganiczne i
organiczne; mechanizmy oddziaływania substancji toksycznych: biochemiczne i
fizjologiczne.
Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska: powietrza, wody
2
i gleby. Dyrektywy Unii Europejskiej w dziedzinie środowiska i okresy
przejściowe. Metody oceny stanu środowiska w świetle dyrektyw Unii
Europejskiej.
Monitoring
powietrza,
wód
podziemnych
i powierzchniowych, osadów i gleb.
Bioindykatory roślinne: porosty – lichenoindykacja i metody stosowane w
2
lichenoidykacji
Bioindykatory roślinne: mchy i rośliny naczyniowe, rośliny drzewiaste
2
Bioindykatory roślinne i zwierzęce: okrzemki, glony, sinice, nicienie, skorupiaki
2
oraz wybrani przedstawiciele kręgowców
Inspekcja Ochrony Środowiska. Państwowy Monitoring Środowiska.
3
Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Sieć monitoringu
polskiego – powiązanie z monitoringiem europejskim i światowym. Gromadzenie
i opracowywanie danych z monitoringu. Bank materiałów środowiskowych.
Monitoring biologiczny obszaru miasta Krakowa i województwa małopolskiego.
2
Znaczenie biomonitoringu.
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Lichenoindykacja wybranego obszaru miasta Krakowa w oparciu o wybrane
7
metody lichenoindykacyjne /skala porostowa, metoda florystyczna, metoda
udziału form morfologicznych porostów/ TEREN
103
Analiza i opracowanie wyników badań lichenoindykacyjnych
Wycieczka do Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska
w Krakowie TEREN
Podsumowanie zajęć i zaliczenie kursu
RAZEM
2
5
1
15
Literatura:
Dećkowska A. i in. 2008. Wybrane gatunki roślin jako wskaźniki zmian w środowisku.
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 37
Czyżewska K., Fałtynowicz W. 1996. Porosty i mszaki, (w:) Symonides E., (red.),
Monitoring przyrody ożywionej, Mscr, Warszawa.
Fałtynowicz W. 1995. Wykorzystanie porostów do oceny zanieczyszczenia powietrza.
Zasady, metody, klucze do oznaczania wybranych gatunków. Fundacja Centrum Edukacji
Ekologicznej Wsi, Krosno, 141 ss.
Grodzińska K. 1997. Ocena skażenia środowiska Polski metalami ciężkimi przy użyciu
mchów jako biowskaźników. Biblioteka Monitoring Środowiska: 10-34. Warszawa.
Kiszka. J. 1991. Strefy lichenoindykacyjne województwa krakowskiego. [w] V Zjazd
Lichenologów Polskich. Gorzów Wlk., Inst.. Bad. i Ekspert. Nauk., s. 87-93.
Nałęcz-Jawecki G. 2000. Bioindykacja. Biologiczne metody badania toksyczności
środowiska. Akademia Medyczna. Warszawa.
Raporty o stanie środowiska w województwie małopolskim (2004-2008). Małopolski
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska.
Symonides E. 2000a. Historia prac nad monitoringiem przyrody. Biul. Monit. Przyr. 1: 7–11.
Symonides E. 2000b. Koncepcja kompleksowego programu Monitoring przyrody. Biul.
Monit. Przyr. 1: 12–15
Zimny H. 2006. Ekologiczna ocena stanu środowiska. Bioindykacja i Biomonitoring.
Warszawa.
104
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Rachunek ekonomiczny (Financial accounting)
dr Janina Marzec, dr Jerzy Kurzawiński,
dr Anna Magdalena Ambroszczyk
Katedra, zakład:
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć: wykłady, ćw. laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów specjalności
Agroekologia i ochrona roślin oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Wykształcenie umiejętności posługiwania się metodami ekonomicznymi,
które określają wielkość i efektywność produkcji oraz umożliwią podjęcie
trafnych decyzji inwestycyjnych. Wprowadzenie podstaw rachunkowości
stosowanej w rolnictwie UE
Tematyka:
Badanie zmian cen produktów ogrodniczych i środków produkcji.
Prowadzenie rachunkowości. Wycena majątku i kosztów. Metodyka liczenia
nadwyżki bezpośredniej. Efektywność ekonomiczna przedsięwzięć
inwestycyjnych.
Kryteria oceny:
kontrola umiejętności posługiwania się metodami ekonomicznymi
umożliwiającymi podjęcie trafnych decyzji
Forma zakończenia:
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Badanie zmian cen produktów ogrodniczych i środków produkcji
Podstawowe dokumenty finansowe (rachunek wyników, bilans, przepływy pieniężne)
Wycena majątku i kosztów
Metodyka liczenia nadwyżki bezpośredniej i zasady typologii gospodarstw rolniczych
w UE
Ocena ekonomiczna projektu inwestycyjnego
Ocena zdolności gospodarstw do sfinansowania rozwoju
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Szacunki, wielkość produkcji i sprzedaży oraz nakładów na wybrane działalności
ogrodnicze
Wyznaczanie indeksu nożyc cen dla wybranych działalności
Rachunek wartości pieniądza (oprocentowanie, spłaty kredytów)
Wyznaczenie nadwyżki bezpośredniej
Analiza wskaźnikowa do oceny płynności finansowej, rentowności, struktury
finansowania i poziomu zadłużenia
Określenie ekonomicznej efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych przy
zastosowaniu metod dyskontowych – aktualna wartość netto, wewnętrzna stopa zwrotu.
RAZEM
Godziny
2
2
2
3
4
2
15
Godziny
2
2
5
2
2
2
15
Literatura:
1. Jarugowa A. 1986. Rachunek kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem. PWE. Warszawa.
2. Jarugowa A. i in.1991. Metody kalkulacji. PWE. Warszawa.
3. Metodyka liczenia nadwyżki bezpośredniej i zasady typologii gospodarstw rolnych. 2000. Wyd.
FAPA. Warszawa.
4. Sobków C. i in. 1991. Rachunek ekonomiczny w rolnictwie. Wyd. ZPUMK. Toruń.
5. Soczyniec A., Worzyński Z. 1995. Finanse w mojej firmie. Wyd. Epsillond. Kraków.
6. Wawrzyniak J. 1999. Rachunek kosztów a zarządzanie w przedsiębiorstwach ogrodniczych. Wyd.
PRODRUK. Poznań.
Literatura uzupełniająca:
1. Ustawa o rachunkowości – aktualny stan prawny
105
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Prawo rolne i doradztwo (Agricultural law and extension service)
dr Jerzy Kurzawiński, dr Janina Marzec,
dr Anna Magdalena Ambroszczyk
Katedra, zakład:
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
Wymiar godzin:
24 w./6 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćw. laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Agroekologia i ochrona
roślin (sem. VII)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
24/6
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Opanowanie podstawowych wiadomości prawnych koniecznych do
prowadzenia działalności gospodarczej z zakresu ogrodnictwa
Tematyka:
Podstawowe wiadomości z zakresu prawa cywilnego dotyczącego praw
rzeczowych, obrotu nieruchomościami rolnymi, prawa żywnościowego
Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej
Kryteria oceny:
sprawdzenie posiadanych wiadomości z zakresu podstaw prawnych
prowadzenia ogrodnictwa (np. opracowanie umowy z zakresu
ogrodniczej działalności gospodarczej)
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Źródła prawa, osoba fizyczna, osoba prawna, zdolność do czynności prawnych
Miejsce prawa rolnego w polskim systemie prawa. Ingerencja państwa w stosunki
agrarne (uwłaszczenie, reformy rolne, kolektywizacja, ewolucja zmian ustroju
rolnego
Gospodarstwo rolne jako zjawisko społeczno – ekonomiczne i prawne, jako
kategoria prawna, ewolucja od gospodarstwa rolnego do przedsiębiorstwa rolnego
Założenia i zasady Wspólnej Polityki Rolnej, definicja produktów rolnych i
producenta rolnego, instrumenty prawne polityki rynkowo – dochodowej w
rolnictwie UE
Materialnoprawne podstawy nabycia nieruchomości rolnych, obrót
nieruchomościami rolnymi na gruncie kodeksu cywilnego (własność,
przeniesienie własności, zasiedzenie, użytkowanie wieczyste, służebność
gruntowa, prawo zastawu i hipoteki)
Dziedziczenie ustawowe i testamentowe gospodarstw rolnych, dział spadku
obejmującego gospodarstwo rolne, spadki, zachowek, wydziedziczenie
Formy testamentu (własnoręczny, notarialny, allograficzny), testamenty
szczególne, odwołanie testamentu, interpretacja testamentu, nieważność
testamentu
Przepisy kodeksu cywilnego dotyczące dzierżawy gruntów rolnych. Dzierżawa
gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Zasady
restrukturyzacji i prywatyzacji rolnictwa państwowego, Agencja Własności
Rolnej Skarbu Państwa
Formy prawne dysponowania Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa
(sprzedaż, dzierżawa, przekazanie w zarząd, zamiana nieruchomości), rejestry
publiczne (kataster nieruchomości, ewidencja gruntów, księgi wieczyste)
Planowanie przestrzeni rolniczej, ochrona gruntów rolnych, scalanie i wymiana
gruntów
Formy prawne organizacji producentów rolnych, normy prawne regulujące status
zawodowy rolnika, reprezentacja zawodowa rolników w UE
Organizacja ubezpieczenia społecznego rolników, ubezpieczenia wypadkowe,
Godziny
2
1
2
2
2
1
2
1
2
2
1
2
106
chorobowe i macierzyńskie, świadczenia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego
Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w hodowli nasion i nasiennictwie
Zasady prowadzenia działalności gospodarczej
Prawo żywnościowe na tle prawa rolnego, zakres i charakterystyka prawa
żywnościowego, wspólnotowe prawo żywnościowe, podstawowe zagadnienia
polskiego prawa żywnościowego
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Sporządzanie umów cywilno - prawnych
Sporządzanie ekspertyzy przez biegłego sądowego
RAZEM
1
2
1
24
Godziny
3
3
6
Literatura:
1. Ban A.W., Hawkins H.S.1997. Doradztwo rolnicze. Tłum. Kania J., Michalik A. Wyd.
Małop. Stowarz. Roln. AR. Kraków.
2. Górski W., Wesołowski K. 2000. Prawo dla ekonomistów. Zach. Centr. Organ. Zielona
Góra.
3. Opala H. 2003. Spadki, dziedziczenie, zachowek, wydziedziczenie. Zach. Centr. Organ.
Zielona Góra.
4. Stelmachowski A. (red.). 2003. Prawo Rolne. LexisNexis. Warszawa
5. Kodeks cywilny (aktualny stan prawny)
107
Tytuł przedmiotu:
Fizjologia plonowania roślin ogrodniczych
(Crop physiology of horticultural plants)
Prowadzący:
dr hab. Renata Wojciechowska
Katedra, zakład:
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
Wymiar godzin:
20 w./10 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Poszerzenie wiedzy na temat czynników wewnętrznych i zewnętrznych
kształtujących plon roślin ogrodniczych
Tematyka:
Fizjologiczne wskaźniki produktywności roślin. Donory i akceptory
substancji pokarmowych w roślinach. Powiązania metabolizmu węgla i
azotu. Produktywność roślin a czynniki stresowe.
Kryteria oceny:
opracowanie tematów wyszczególnionych w instrukcji do ćwiczeń
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Wprowadzenie. Definicja plonu i fizjologii plonowania. Produktywność a plon
roślin ogrodniczych. Fizjologiczne wskaźniki produktywności roślin. Zestawienie
czynników wewnętrznych i zewnętrznych kształtujących wielkość i jakość plonu.
Odbiór bodźców środowiskowych przez rośliny. Wewnętrzne mechanizmy
regulacji procesów fizjologicznych rośliny. Wykorzystanie wiedzy na temat
czynników wewnętrznych i środowiskowych w praktyce ogrodniczej.
Asymilacja węgla. Wytwarzanie organicznych związków pokarmowych w
roślinie. Struktura i skład chemiczny floemu i ksylemu. Roślina jako integralny
zespół donorów i akceptorów substancji pokarmowych.
Mechanizm transportu organicznych związków pokarmowych na małe i duże
odległości. Załadunek i rozładunek floemu. Alokacja asymilatów w roślinie.
Czynniki regulujące dystrybucję organicznych substancji pokarmowych w
roślinie.
Udział procesów dysymilacyjnych w kształtowaniu plonu. Rola oddychania i
fotooddychania. Powiązanie podstawowych procesów fizjologicznych na
poziomie komórki i całej rośliny. Roślinne metabolity wtórne.
Nieorganiczne związki pokarmowe roślin. Żywienie roślin a kształtowanie
wielkości i jakości plonu roślin ogrodniczych. Azot jako wybitny pierwiastek
plonotwórczy. Wykorzystanie azotu z różnych źródeł przez rośliny.
Asymilacja azotu. Czynniki wpływające na akumulację azotu w różnych
organach roślin. Bilans energetyczny pobierania i asymilacji jonów azotanowych
i amonowych przez rośliny. Powiązanie metabolizmu azotu i węgla.
Reakcje roślin na niekorzystne czynniki środowiska. Produktywność roślin a
gospodarka wodna. Stosunki wodne w komórce i na poziomie całej rośliny.
Wpływ niezrównoważonego bilansu wodnego na wzrost i plonowanie roślin.
Stres środowiskowy (oksydacyjny, termiczny) a produktywność roślin. Wpływ
zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Oddziaływania allelopatyczne i
ich rola w kształtowaniu wielkości oraz jakości plonu roślin ogrodniczych.
Podsumowanie. Fizjologiczne podstawy modelowania wzrostu i prognozowania
plonów. Zaliczenie przedmiotu.
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
20
108
Tematyka ćwiczeń
Temat: Wewnętrzne czynniki plonowania roślin. Możliwości regulacji
czynnikami hormonalnymi. Eksperyment: Wpływ cytokinin na hamowanie
rozkładu chlorofilu.
Temat: Wpływ czynników agrotechnicznych na produktywność fotosyntetyczną
roślin. Eksperymenty: Wykrywanie skrobi asymilacyjnej w liściach. Zależność
intensywności fotosyntezy od rodzaju folii stosowanej w uprawie roślin.
Temat: Udział procesów dysymilacyjnych w kształtowaniu plonu i utrzymaniu
jego wartości pozbiorczej. Eksperymenty: Wykrywanie enzymów biorących
udział w oddychaniu. Wpływ uszkodzeń mechanicznych na oddychanie organów
użytkowych roślin.
Temat: Wpływ czynników zewnętrznych na przemiany azotu w roślinie. Wpływ
N na wielkość i jakość plonu. Eksperyment: Wpływ dokarmiania dolistnego
azotem na aktywność reduktazy azotanowej i zawartość azotanów w liściach
wybranych gatunków roślin.
Temat: Wpływ stresu abiotycznego na rośliny – możliwości naprawcze a
produktywność roślin. Eksperyment: Wpływ stresu temperaturowego na
przepuszczalność
błon
cytoplazmatycznych.
Wykazanie
stresu
fotooksydacyjnego.
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
10
Literatura:
1. Górecki J., Grzesiuk S. 2002. Fizjologia plonowania roślin. Wyd. UWM, Olsztyn.
2. Kopcewicz J., Lewak S. 2005. Fizjologia roślin. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
3. Kozłowska M. 2007. Fizjologia roślin. Wyd. UAM, Poznań.
4. Piskornik Z. 1994. Fizjologia roślin dla wydziałów ogrodniczych, Wyd. AR Kraków.
5. Starck Z. 2003. Transport i dystrybucja substancji pokarmowych w roślinach. Wyd.
SGGW, Warszawa.
109
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Fizjologia roślin sadowniczych (Physiology of orchard plants)
prof. dr hab. Maria Leja
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Kurs obejmuje wybrane zagadnienia fizjologii roślin, uwzględniające
specyfikę roślin sadowniczych.
Tematyka:
Fotosynteza, specyfika tego procesu w roślinach sadowniczych,
podstawy biologii zapylania, regulatory wzrostu i ich zastosowanie w
sadownictwie, fizjologiczne przemiany zachodzące w owocach .
Kryteria oceny:
sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Fotosynteza, chemizm, wpływ endo i egzogennych czynników na intensywność
tego procesu
Specyfika fotosyntezy w roślinach sadowniczych, fotosynteza a produktywność
Biologia zapylania, interakcje pomiędzy zapylaczem a rośliną, czynniki
wpływające na efektywność zapylania (związki zapachowe, barwniki, skład
chemiczny nektaru i pyłku)
Reakcje roślin sadowniczych na czynniki stresowe (stres ujemnych temperatur)
odporność i tolerancja na mróz)
Stres zasolenia i jego skutki fizjologiczne, reakcja roślin sadowniczych na
zasolenie
Regulatory wzrostu, budowa i mechanizm działania, zastosowanie w
sadownictwie
Przemiany fizjologiczne podczas rozwoju, dojrzewania i starzenia owoców
Aktywne formy tlenu i antyoksydacyjne mechanizmy roślin
Owoce jako źródło prozdrowotnych składników diety
Razem
Tematyka ćwiczeń
Pomiar enzymatycznego ciemnienia i oznaczanie zawartości składników
fenolowych w jabłkach
Pomiar przepuszczalności błon biologicznych w wyniku stresu temperatur
ujemnych
Pomiar intensywności fotosyntezy za pomocą automatycznego analizatora
podczerwieni
Oznaczanie zdolności neutralizowania wolnego rodnika DPPH przez ekstrakty z
różnych gatunków owoców
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
4
2
2
2
20
Godziny
3
2
2
3
10
Literatura:
1. Kozłowska M. 2008. Fizjologia roślin, PWN.
2. Jankiewicz S. (red.). 1997.Regulatory wzrostu., PWN 1997.
3. Program autorski w oparciu o artykuły publikowane w czasopismach naukowych.
110
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Fizjologia roślin ozdobnych (Physiology of ornamental crops)
dr hab. Renata Wojciechowska
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Poszerzenie wiedzy na temat czynników wewnętrznych i zewnętrznych
wpływających na wzrost i rozwój oraz dekoracyjność roślin ozdobnych.
Tematyka:
Czynniki kształtujące architekturę korony i części podziemnych rośliny.
Fizjologiczne aspekty rozmnażania wegetatywnego. Zakwitanie i
trwałość kwiatów ciętych. Praktyczne zastosowanie regulatorów
wzrostu w uprawie roślin ozdobnych. Fizjologiczne podstawy zabiegów
pielęgnacyjnych. Optymalizacja warunków wzrostu i rozwoju roślin
ozdobnych.
Kryteria oceny:
opracowanie tematów wyszczególnionych w instrukcji do ćwiczeń oraz
dwa zadania sytuacyjne (ilustracja wzrostu roślin pod wpływem
czynników antropogenicznych).
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Odbiór bodźców środowiskowych przez rośliny. Wpływ różnych czynników na
architekturę części nadziemnych i podziemnych roślin. Udział światła w
zjawiskach fotomorfogenetycznych roślin ozdobnych.
Stosunki wodne w komórce i na poziomie całej rośliny. Wpływ
niezrównoważonego bilansu wodnego na procesy fizjologiczne roślin ozdobnych.
Odporność roślin na warunki suszy i zalania.
Temperatura jako czynnik wzrostu i stresu. Zimotrwałość a mrozoodporność.
Uszkodzenia roślin powodowane chłodem. Reakcja i wrażliwość na
zanieczyszczenia atmosferyczne. Zima i lato w mieście – zagrożenia dla roślin w
nasadzeniach miejskich.
Allelopatia – znaczenie w doborze gatunków sąsiadujących ze sobą.
Aspekty fizjologiczne rozmnażania wegetatywnego roślin ozdobnych. Cechy
okresu juwenilnego. Ukorzenianie. Zjawiska korelacyjne w rozwoju roślin.
Zakwitanie roślin. Czynniki stymulujące i hamujące ten proces. Trwałość i
starzenie się kwiatów ciętych oraz fizjologiczne podstawy ich przechowywania.
Starzenie się liści i innych organów roślin. Regulacja hormonalna tych procesów.
Zastosowanie regulatorów wzrostu i rozwoju roślin ozdobnych w praktyce
ogrodniczej.
Fizjologiczne podstawy zabiegów pielęgnacyjnych.
Podsumowanie: Optymalizacja warunków wzrostu i rozwoju roślin ozdobnych ze
szczególnym uwzględnieniem ich walorów dekoracyjnych.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Badanie intensywności fotosyntezy wybranych gatunków drzew i krzewów.
Światło jako czynnik kształtujący architekturę korony. Wzrost i rozwój roślin na
stanowiskach nasłonecznionych i zacienionych. Charakterystyka wzrostu i
fotosyntezy roślin zimozielonych.
Oznaczanie zawartości barwników w liściach różnobarwnych oraz w liściach
111
Godziny
2
2
3
1
2
3
4
2
1
20
Godziny
4
2
zebranych z nasłonecznionych i zacienionych części roślin.
Przedłużanie trwałości kwiatów ciętych i zieleni ciętej – aspekty fizjologiczne.
Hamowanie rozkładu chlorofilu przez cytokininy.
Wykazanie stresu fotooksydacyjnego. Pomiar stopnia uszkodzeń błon
cytoplazmatycznych
pod
wpływem
stresu
termicznego
metodą
konduktometryczną.
RAZEM
2
2
10
Literatura:
1. Jankiewicz L.S. 1997. Regulatory wzrostu i rozwoju roślin. Wyd. Nauk. PWN,
Warszawa.
2. Kozłowska M. 2007. Fizjologia roślin. Wyd. UAM, Poznań.
3. Piskornik Z.1994. Fizjologia roślin dla wydziałów ogrodniczych, Wyd. AR Kraków.
4. Szczepanowska H.B. 2001. Drzewa w mieście. Wyd. Hortpress, Warszawa.
112
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Fizjologia odporności (Physiology of resistance)
prof. dr hab. Maria Leja
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów specjalności
Agroekologia i ochrona roślin oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
I
II
III
IV
V
VI
VII
20/10
2
Zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi mechanizmu reakcji
odpornościowych roślin w odniesieniu do abiotycznych i biotycznych
czynników ze szczególnym uwzględnieniem patogenów i szkodników.
Tematyka obejmuje charakterystykę związków wtórnych uczestniczących w
reakcjach odpornościowych, reakcje roślin na stresy środowiskowe wywołane
czynnikami abiotycznymi ( stres wodny, termiczny, radiacyjny, solny,
oksydacyjny), reakcje roślin na działanie patogenów i szkodników, wzajemne
oddziaływanie roślin i owadów, zjawiska allelopatii.
pisemny sprawdzian
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Charakterystyka związków wtórnych uczestniczących w reakcjach odpornościowych
Pojęcie stresu, unikanie i tolerancja stresu, ogólne reakcje roślin na stresy, stres wodny
Mechanizmy odporności i tolerancji na stres termiczny, radiacyjny, zasolenia,
oksydacyjny oraz zanieczyszczenie środowiska
Ogólna charakterystyka odporności roślin na czynniki biotyczne. Odporność bierna i
odporność indukowana
Indukowane mechanizmy obronne. Reakcja nadwrażliwości Charakterystyka fitoaleksyn
i białek PR. Bariery strukturalne.
Wzajemne oddziaływanie patogen-roślina. Elicytory, supresory, cząsteczki sygnałowe.
Enzymy i toksyny wydzielane przez patogen
Oddziaływanie wzajemne roślin wyższych, podstawy allelopatii
Mechanizmy odporności roślin na szkodniki. Odporność bierna i czynna
Interakcje pomiędzy rośliną a szkodnikiem, oddziaływanie hormonalne w relacji roślinaowad.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Oznaczanie przepuszczalności błon lipidowo-białkowych w wyniku stresu temperatur
ujemnych.
Przygotowanie
doświadczenia
dotyczącego
stresu
uszkodzenia
mechanicznego korzeni marchwi
Oznaczenie związków fenolowych i zawartości izokumaryny (fitoaleksyny) w
mechanicznie uszkodzonych korzeniach marchwi.
Pomiar zawartości proliny w tkance roślinnej poddanej stresowi zasolenia
RAZEM
Godziny
2
2
3
2
3
3
2
2
1
20
Godziny
3
3
4
10
Literatura
1. Kozłowska M., Konieczny G. 2003. Biologia odporności roślin na patogenny i szkodniki..AR,
Poznań.
2. J.B. Harborne. 1997. Ekologia biochemiczna, PWN.
3. Wójcik-Wojtkowiak D, Politycka B, Weyman-Kaczmarkowa W. 1998. Allelopatia, AR Poznań.
113
Tytuł przedmiotu:
Bioakumulacja azotanów i metali ciężkich
(Bioacumulation of nitrates and heavy metals)
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
prof. dr hab. Stanisław Rożek
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów specjalności
Ogrodnictwo z marketingiem i Agroekologia i ochrona roślin (sem. VII) oraz
Bioinżynieria w ogrodnictwie (sem. V)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
20/10
2
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z najnowszymi osiągnięciami agroekologii w
odniesieniu do produkcji warzyw i owoców o najwyższej wartości
biologicznej i konsumpcyjnej ze szczególnym uwzględnieniem możliwości
efektywnego obniżenia bioakumulacji azotanów oraz metali ciężkich,
zwłaszcza kadmu i ołowiu.
Tematyka:
Przedstawienie jednolitego systemu uprawy, nawożenia, doboru gatunków w
dostosowaniu do czynników glebowo-klimatycznych oraz reakcji
fizjologicznej roślin, szczególnie warzyw, pozwalającej na uzyskanie plonu o
niskiej zawartości azotanów, azotynów metali ciężkich, szkodliwych dla
zdrowia konsumentów.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia:
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Informacja o toksyczności azotanów i azotynów dla zdrowia różnych grup konsumentów
6
(niemowlęta, młodzież, ludzie zdrowi i chorzy, kobiety ciężarne oraz normy
dopuszczające maksymalną zawartość tych związków w produktach żywnościowych, w
tym w warzywach świeżych, obowiązujące w Polsce i w innych krajach. Czynniki
genetyczne, glebowe, nawożeniowe (szczególnie nawożenie azotem) oraz klimatyczne
mające wpływ na pobieranie azotanów przez rośliny.
Mechanizm pobierania, dystrybucji i metabolizm azotanów w roślinie, ze szczególnym
5
uwzględnieniem metabolizmu węgla (fotosynteza, odddychanie) oraz jego wpływu na
syntezę organicznych związków azotowych u roślin.
Normy dopuszczające maksymalną zawartość metali ciężkich w produktach
6
żywnościowych obowiązujące w Polsce i innych krajach. Negatywny wpływ metali
ciężkich na organizmy roślinne i zdrowie konsumenta. Czynniki genetyczne, glebowe i
nawożeniowe mające istotny wpływ na bioakumulację metali ciężkich, a zwłaszcza
kadmu i ołowiu przez rośliny.
Markery określające tolerancję i jej brak u roślin na podwyższoną zawartość metali
3
ciężkich. Podstawy prognozowania plonów, szczególnie warzyw z obniżoną zawartością
metali ciężkich, a zwłaszcza kadmu i ołowiu.
RAZEM
20
Tematyka ćwiczeń
Metody oznaczania zawartości azotanów w roślinach: paski wskaźnikowe, metoda
kolorymetryczna, potencjometryczna.
Oznaczanie zawartości azotanów w różnych częściach użytkowych wybranych przez
studentów warzyw i owoców metodą potencjometryczną.
Zmiany aktywności reduktazy azotanowej w liściach wybranych warzyw liściowych w
zależności od czynników wewnętrznych (miejsce na roślinie) oraz zewnętrznych
(doświetlanie, nawożenie azotem).
RAZEM
Godziny
2
4
4
10
Literatura:
1. Kopcewicz J., Lewak S. 2002. Fizjologia roślin, PWN, Warszawa.
2. Kabata-Pendias A., Mukherjee A.B. 2007. Trace elements from soil to human, Springer.
3. Oryginalne prace naukowe dostępne w Katedrze Fizjologii Roślin oraz w Katedrze Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
Wydziału Ogrodniczego UR
w Krakowie.
114
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Biologia komórki (Cell biology)
prof. dr hab. Maria Klein
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Agroekologia i ochrona
roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów ze strukturą komórek roślinnych jako
podstawową jednostką budowy organizmów wielokomórkowych,
przystosowanych do pełnienia wysoko wyspecjalizowanych funkcji.
Tematyka:
Struktury komórkowe będą omawiane na poziomie mikroskopii
świetlnej i elektronowej z uwzględnieniem nowoczesnych technik
stosowanych do analizy procesów życiowych zachodzących w
komórce. Treścią wykładów będzie: budowa komórki prokariotycznej i
eukariotycznej, cytoplazma podstawowa, organizacja i rola
cytoszkieletu. Budowa błon cytoplazmatycznych i transport przez
błony. Połączenia międzykomórkowe. Organizacja i funkcja układu
wakuolarnego. Jądro komórkowe – organizacja i funkcja, realizacja
informacji genetycznej. Transformatory energii w komórce:
mitochondria i chloroplasty. Cykl komórkowy i jego genetyczna
regulacja, apoptoza. Mitoza i mejoza.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Pochodzenie i ewolucja komórek, komórki pro- i eukariotyczne, teoria
komórkowa i jej konsekwencje.
Mikroskopia świetlna, elektronowa, skaningowa, techniki histochemiczne,
immunologiczne, autoradiograficzne stosowane w cytologii. Organizmy
modelowe do badań procesów życiowych komórki.
Cytoplazma podstawowa, cytoszkielet, struktura i funkcja błon
cytoplazmatycznych, błona komórkowa, glikokaliks, ściana komórkowa.
Połączenia międzykomórkowe, transport jonów i substancji odżywczych.
Transport bierny, wspomagany, aktywny, fagocytoza, pinocytoza, transcytoza.
Jądro komórkowe struktura i funkcja; zachowanie, przekazywanie i realizacja
informacji genetycznej.
Struktura i funkcja systemu wakuolarnego. Siateczka śródplazmatyczna gładka
i szorstka. Biosynteza białka.
Aparat Golgiego, segregacja produktów komórki. Lizosomy, sferosomy,
peroksysomy.
Mitochondria i plastydy - struktura i funkcja.
Cykl komórkowy, wzrost i podział komórki somatycznej (mitoza) apoptoza.
Gametogeneza u roślin i zwierząt (mejoza).
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Mikroskopia świetlna i fluorescencyjna (historia mikroskopii, budowa
mikroskopu, zasada działania). Pobranie i utrwalenie materiału roślinnego do
analiz cytologicznych
115
Godziny
1
2
2
2
2
1
1
1
1
2
15
Godziny
2
Wybrane techniki wykonywania preparatów mikroskopowych z materiału
roślinnego
Rozpoznawanie różnych typów komórek roślinnych (komórki żywe, martwe,
składniki ścian komórkowych – wykrywanie za pomocą reakcji barwnych)
Analiza mitozy u roślin na wybranych preparatach rozgniotowych
Podział mejotyczny u roślin na przykładzie mikrosporogenezy
Identyfikacja organelli gromadzących materiały zapasowe – reakcje barwne
wykrywające skrobię, białka i tłuszcze zapasowe.
Najnowsze metody dokumentacji badań stosowane w cytologii (analiza
komputerowa obrazów mikroskopowych, mikrofotografie, technika audiovideo)
RAZEM
2
2
2
2
2
3
15
Literatura:
1. Alberts B., Bray D., Hopkin K., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P.
2005. Podstawy biologii komórki. PWN, Warszawa.
2. Wojtaszek P., Woźny A., Ratajczak L. 2006. Biologia komórki roślinnej. PWN,
Warszawa.
3. Woźny A., Michejda J., L. Ratajczak L. 2000. Podstawy biologii komórki roślinnej.
UAM.
116
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Biologia rozwoju roślin (Biology of plant development)
prof. dr hab. Maria Klein
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Agroekologia i ochrona
roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z biologią rozwoju roślin oraz ich genetyczną
kontrolą.
Tematyka:
Wykłady obejmują całokształt przemian związanych ze wzrostem i
rozwojem roślin, tworzeniem się tkanek i organów przystosowanych do
pełnienia wyspecjalizowanych funkcji. Omówione zostaną cykle
rozmnażania występujące w świecie roślin.
Kryteria oceny:
pisemny sprawdzian
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Cykl życiowy roślin okrytonasiennych
Charakterystyka różnych systemów rozmnażania roślin – amiksja, amfimiksja,
apomiksja.
Ewolucja organów płciowych u roślin , powstawanie gamet i zapłodnienie
Rozwój zarodka i nasion
Kiełkowanie nasion, rozwój siewki, merystemów - wierzchołka wzrostu pędu i
korzenia, łodygi, liści i kwiatów
Genetyczne podłoże procesu embriogenezy
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Budowa organów generatywnych na przykładzie wybranych gatunków roślin
uprawnych – obserwacje makro- i mikroskopowe
Budowa zarodków zygotycznych i somatycznych na przykładach roślin
ogrodniczych.
Kiełkowanie nasion i budowa siewek, obserwacja merystemów
wierzchołkowych pędu i korzenia.
Organogeneza – różnicowanie się komórek, tkanek i organów
Przegląd bazy danych dotyczących mutantów rozwojowych Arabidopsis
RAZEM
Literatura:
1. Lack A., J., Evans D., E. 2003. Biologia roślin. PWN, Warszawa.
2. Twyman R., M. 2003. Biologia rozwoju. PWN, Warszawa.
117
Godziny
2
2
3
3
3
2
15
Godziny
4
3
3
2
3
15
Tytuł przedmiotu:
Podstawy genetyki molekularnej
(Introduction to molecular genetics)
Prowadzący:
dr hab. Dariusz Grzebelus
Katedra, zakład:
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
Wymiar godzin:
30 w./0 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z zakresu
genetyki molekularnej a także możliwościami jej praktycznych
zastosowań dla podniesienia efektywności produkcji rolniczej.
Tematyka:
Molekularne podstawy dziedziczności, w tym budowa i funkcja DNA,
organizacja genomu, mechanizmy transkrypcji i translacji, regulacja
ekspresji genów. Aspekty techniczne badań z zakresu genetyki
molekularnej i praktyczne zastosowania, np. w biotechnologii roślin.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Podstawowe pojęcia: gen, chromosom, dziedziczenie, rekombinacja, mutacja
DNA – budowa i właściwości
Replikacja DNA
Organizacja genomów prokariotycznych i eukariotycznych (genom jądrowy,
mitochondrialny i plastydowy)
Kod genetyczny, transkrypcja
Zmiany posttranskrypcyjne, translacja, biosynteza białek
Struktura i działanie genów prokariotycznych i eukariotycznych
Narzędzia badawcze genetyki molekularnej (enzymy restrykcyjne, ligazy,
polimerazy, wektory)
Klonowanie molekularne
Sekwencjonowanie DNA
Mutageneza
Zmienność epigenetyczna
Molekularne podstawy ewolucji
Genetyka molekularna a biotechnologia roślin
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
4
2
2
2
2
2
2
2
30
Literatura:
1. Brown T.A. 2001. Genomy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
2. Węgleński P. (red.).1996. Genetyka molekularna. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa.
118
Tytuł przedmiotu:
Zastosowania użytkowe technik multimedialnych
(Applications of multimedia techniques)
Prowadzący:
mgr inż. Jolanta Wójcikowska
Katedra, zakład:
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
Wymiar godzin:
0 w./30 ćw.
Rodzaj zajęć:
ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem (sem. VII), Agroekologia i
ochrona roślin, Sztuka ogrodowa oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
(III)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/30
0/30
Punkty ECTS:
2
2
Cel kursu:
Nauka tworzenia animacji i posługiwania się grafiką oraz multimediami
w działaniach prezentacyjnych, marketingowych, komercyjnych.
Tematyka:
Tworzenie, edycja i animacja grafiki w programach pakietu CorelDraw,
eksportowanie animowanych elementów do formatu Macromedia Flash
(swf); projektowanie strony internetowej z użyciem w/w obiektów.
Wstawianie i sterowanie odtwarzaniem grafiki, obiektów dźwiękowych,
klipów multimedialnych w prezentacji Power Point.
Kryteria oceny:
samodzielne opracowanie projektu z wykorzystaniem programów
graficznych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Rodzaje grafiki, programy do tworzenia i edycji grafik. Pakiet CorelDRAW
2
Graphics Suite 11. Terminologia, pojęcia, elementy okien w programach Corel.
Praca z grafiką rastrową w programie Corel PHOTO PAINT:
4
Skanowanie obrazów, opcje skanowania, właściwości bitmap.
Polepszanie jakości zdjęć: kadrowanie, zszywanie, dopasowywanie kolorów i
odcieni, zmiana wymiarów, rozdzielczości, retuszowanie.
Dodawanie efektów specjalnych.
Eksport i optymalizacja obrazów do publikacji w Internecie.
Tworzenie rysunku wektorowego statycznego w programie Corel DRAW:
8
Rysowanie podstawowych obiektów przy pomocy narzędzi z przybornika, opcje i
właściwości narzędzi.
Praca z obiektami: zaznaczanie, duplikowanie, skalowanie, obracanie, odbicia
lustrzane, wyrównywanie, przyciąganie do siatki, grupowanie, łączenie.
Modyfikacja
obiektów:
pochylanie,
rozciąganie,
efekty
specjalne,
zniekształcenia.
Dodawanie wypełnienia, koloru, modyfikowanie przezroczystości obiektów.
Tworzenie symboli, współdzielenie symboli między wieloma rysunkami.
Praca z warstwami.
Praca z tekstem.
Animacja w programie Corel R.A.V.E.:
8
Praca z układem sceny i widokami.
Animacje obiektów: wydłużanie czasu życia obiektów, przekształcenia tween
obiektów, ruch po linii prostej, wzdłuż ścieżki, zmiana skali obiektu w czasie,
obrót obiektu w czasie.
Tworzenie animowanych efektów tekstowych.
Tworzenie filmów interakcyjnych: tworzenie i edycja przejść, dodawanie
dźwięku do przejść, tworzenie hiperłączy.
Eksport filmu do formatu swf lub gif, i publikowanie filmu w Internecie.
Postawy języka HTML: struktura programu, znaczniki, projektowanie struktury
4
119
strony lub witryny WWW przy pomocy tabeli lub ramek wstawianie i
formatowanie tekstu, wstawianie tła, elementów multimedialnych, odnośników.
Publikowanie w Internecie.
Grafika prezentacyjna: techniki umieszczania obiektów w prezentacji
PowerPoint: osadzanie, łączenie, wklejanie jako obraz. Wstawianie i sterowanie
odtwarzaniem plików dźwiękowych i filmów w prezentacji PowerPoint.
RAZEM
4
30
Literatura:
1. Benicewicz-Miazga A. 2004., Grafika w biznesie. Projektowanie elementów tożsamości
wizualnej – logotypy, wizytówki oraz papier firmowy, Helion.
2. Maćkuś B. 2007. Ćwiczenia z CorelDRAW 12 CorelPHOTOPAINT 12 wersja polska,
WN PWN S.A.
3. Ogórek A. 2002. CorelRAVE Ćwiczenia praktyczne, Helion.
4. Ogórek A. 2003. CorelDRAW Graphics Suite 11 PL. Kompendium Helion.
5. Tomaszewska-Adamarek A., Zimek R. 2007. ABC grafiki komputerowej i obróbki zdjęć,
Helion.
Ponadto:
1. Zasoby Pomocy w wykorzystywanym oprogramowaniu
2. Zasoby Internetu.
120
Tytuł przedmiotu:
Zasoby informacyjne dla nauk przyrodniczych
(Informatic resources for life sciences)
Prowadzący:
mgr inż. Jolanta Wójcikowska
Katedra, zakład:
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
Wymiar godzin:
0 w./30 ćw.
Rodzaj zajęć:
ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem i Bioinżynieria w
ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/30
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z zasobami informacji naukowej w sieci Internet
oraz zdobycie umiejętności organizowania własnych danych w
relacyjną bazę, aktualizacji zawartości bazy, wybierania informacji z
bazy danych.
Tematyka:
Przeszukiwanie internetowych baz danych, logika relacyjnej bazy
danych, projektowanie, tworzenie i obsługa bazy danych MS Access na
potrzebę prowadzonej działalności badawczej lub komercyjnej
Kryteria oceny:
samodzielne opracowanie projektu bazy danych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Przegląd naukowych i komercyjnych baz danych oraz informatorów dla nauk
przyrodniczych i stosowanych, techniki wyszukiwania informacji, zasoby
WWW jako nieograniczona baza informacji skatalogowanej i rozproszonej,
tryby dostępu do baz danych
Internetowe serwisy informacyjne, giełdy rynku rolniczego – przegląd
Baza danych dla zastosowań osobistych: w pracy naukowej, firmie: zasada
budowy i funkcjonowania relacyjnej bazy danych i pojęcia związane z relacyjną
bazą danych: tabele, pola, formaty pól, relacje, rodzaje relacji, kwerendy, typy
kwerend, makra, raporty.
Projekt tematyczny bazy danych w MS Access:
Projektowanie i tworzenie struktury bazy: tabel, pól w tabelach i określanie
formatów pól.
Tworzenie relacji między danymi, tworzenie tabel łącznikowych dla relacji typu
„wiele do wielu”.
Projektowanie formularzy i wprowadzanie danych do bazy przy pomocy
formularzy
Projektowanie kwerend do wyszukiwania, wybierania informacji.
Projektowanie raportów, przedstawianie wyszukanych informacji w formie
raportu.
Tworzenie makr uruchamiających różne typy kwerend
Projektowanie panelu przełączania.
Obsługa bazy danych: aktualizacja zawartości, wybieranie informacji z bazy.
RAZEM
Godziny
Literatura:
1. Elmasri R., Navathe S.B. 2005. Wprowadzenie do systemów baz danych., Helion.
2. Mendrala D., M. Szeliga M. 2006.Access 2003 PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion.
Ponadto:
1. Zasoby Pomocy w wykorzystywanym oprogramowaniu
2. Zasoby Internetu.
121
4
4
2
6
4
6
2
2
30
Tytuł przedmiotu:
Rysunek odręczny i techniczny
(Technical and hand-made drawing)
Prowadzący:
dr inż. arch. Michał Uruszczak
Katedra, zakład:
Katedra Roślin Ozdobnych
Wymiar godzin:
0 w./30 ćw.
Rodzaj zajęć:
ćw. audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/30
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Poznanie zasad rysunku i doskonalenie rysunku odręcznego i
technicznego, technik tworzenia projektów terenów zieleni
Tematyka:
Perspektywa, aksonometria, martwa natura, rzuty, widoki, przekroje
Kryteria oceny:
wykonywanie rysunków tematycznych, kolokwium zaliczeniowe
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Podstawowe informacje o rysunku technicznym, narzędziach, wykonywanie
tabeli w projektach, graficzne oznaczenia w projektowaniu, przedstawienie
literatury
Pismo techniczne, wymiarowanie w projektach, normatywy projektowe,
ćwiczenia projektowe i z zakresu oznaczeń w rysunku technicznym
Aksonometria: rodzaje i sposoby rysowania, ćwiczenie aksonometrii
„wojskowej”.
Kompozycja roślin doniczkowych
Perspektywa – „Aleja parkowa”
Studium zieleni (rzut i widok perspektywiczny ogrodu)
„Dwór polski” -rysunek budynku z wyobraźni w oparciu o szczegółowe
wskazówki
„Turystyczna tablica informacyjna” -projekt elementu małej architektury
wykonany w formie rysunku w technice ołówkowej.
Kolokwium rysunkowe (klauzura)
Zajęcia plenerowe-Okolice wzgórza Salwator w Krakowie. Rysunek z natury
architektury i zieleni.
RAZEM:
Godziny
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
30
Literatura:
1. Neufert P. 1995. Podręcznik projektowania architektoniczno – budowlanego. Wyd.
Arkady, Warszawa.
2. Patoczka P. 1997. Uwagi o projektowaniu ogrodzeń. Wyd. PK, Kraków.
3. Patoczka P.1996. Uwagi o rysowaniu wnętrz krajobrazowych. Wyd. PK, Kraków.
4. Rylke J. 1996. Rysunek odręczny dla architektów krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa.
5. Simblet S. 2006. Rysunek- podręcznik. Wyd. Arkady, Warszawa.
122
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Budownictwo (Garden construction)
dr inż arch. Piotr Herbut
Katedra Budownictwa Wiejskiego (WISiG)
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z terminologią i podstawowymi zagadnieniami z zakresu
budownictwa a w szczególności elementów „małej architektury”
Tematyka:
Prawo budowlane. Rysunek techniczny. Statyka elementarna. Zasady
konstruowania budowli ogrodowych. Technologia i zasady robót
budowlanych i instalacyjnych. Zasady organizacji budowy.
Architektura ogrodowa.
Kryteria oceny:
cykliczne kolokwia, projekt zaliczeniowy
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Prawo budowlane i rozporządzenia dotyczące tematyki projektowania obiektów
2
budowlanych
Zawartość projektu budowlanego. Lokalizacja obiektu w terenie. Projektowanie,
3
wykonanie i eksploatacja obiektu budowlanego.
Wiadomości ogólne o rozwiązaniach konstrukcyjnych podstawowych elementów
2
konstrukcyjnych budowli ogrodowych.
Obciążenia budowli (stałe, zmienne). Zasady ustalania obciążeń stałych,
2
technologicznych oraz środowiskowych. Fundamenty
Projektowanie i wykonawstwo pionowych przegród budowlanych
2
Projektowanie i wykonawstwo konstrukcji dachowych
2
Zasady wbudowywania i łączenia ze sobą materiałów budowlanych w
2
przegrodach obiektów ogrodowych.
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Uczestnicy procesu inwestycyjnego. Projekt budowlany. Procedura uzyskania
3
pozwoleń na budowę. Technologia i organizacja budowy.
Zasady rysunku budowlanego (linie rysunkowe i oznaczenia graficzne oraz
techniczne, zasady wykonywania rzutów poziomych i pionowych). Czytanie
3
rysunków budowlanych.
Wydanie i omówienie ćwiczeń projektowych.
2
Wycieczka na teren ogrodów wystawowych z elementami małej architektury
3
Korekta ćwiczeń projektowych i kolokwium zaliczeniowe
4
RAZEM
15
Literatura:
1. Lenkiewicz W., Pyrak S. 1989. Konstrukcja domów jednorodzinnych i małych
budynków. Arkady. Warszawa.
2. Pawłowski P. 1983.Budownictwo ogólne. PWN. Warszawa.
3. Plessner H. 1993. Bądź architektem swojego ogródka. Arkady. Warszawa.
123
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ekologia zapylania roślin (Pollination ecology)
dr hab. Krystyna Czekońska, prof. UR
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie (sem. III), Ogrodnictwo z
marketingiem oraz Agroekologia i ochrona roślin (sem. V)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
15/15
Punkty ECTS:
2
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów ze zwierzętami dokonującymi zapylenia roślin i
charakterystyczną budową kwiatów zapylanych roślin.
Tematyka:
Koewolucja kwiatów i zwierząt zapylających. Przystosowania owadów
do pobierania pokarmu. Sposoby przenoszenia pyłku. Zwierzęta
dokonujące zapylania roślin. Dostępność kwiatów dla zapylaczy. Podział
kwiatów ze względu na strategię zapylania. Strategia zdobywania
pokarmu przez owady. Efektywność pracy zapylającej owadów.
Wykorzystanie pszczoły miodnej i dzikich zapylaczy w produkcji
ogrodniczej.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Ewolucja zapylania roślin
1
Atrakcyjność kwiatów dla owadów. Przystosowania owadów do pobierania pokarmu
2
Sposoby przenoszenia pyłku. Zwierzęta dokonujące zapylania roślin
2
Dostępność kwiatów dla zapylaczy. Podział kwiatów ze względu na strategię
2
zapylania (oferujące pokarm, naśladowcze, pułapkowe)
Strategia zdobywania pokarmu przez owady (wierność kwiatowa, rozpoznawanie
3
kwiatów, zasięg lotu, aktywność lotna, temperatura itd.)
Efektywność pracy zapylającej pszczoły miodnej i dziko żyjących pszczołowatych
1
Wykorzystanie pszczoły miodnej i dzikich zapylaczy w produkcji ogrodniczej
2
Zagrożenia i ochrona dziko żyjących Apoidea
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Morfologiczne przystosowania owadów do przenoszenia pyłku kwiatowego i zapylania roślin
2
Rozpoznawanie źródeł pokarmu na podstawie klasyfikacji ziaren pyłku pochodzącego z
3
obnóży pszczelich lub kału owadów
Ocena potrzeb pokarmowych dziko żyjących pszczołowatych w zależności od liczby
2
wychowywanego potomstwa
Główni zapylacze upraw roślin przyprawowych, zielarskich itd.
2
Praca zapylająca dziko żyjących pszczołowatych na roślinach (wycieczka do ogrodu)
4
Konsekwencje niedostatecznego zapylenia kwiatów
1
Zaliczenie
1
RAZEM
15
Literatura:
Banaszak, J. 1993. Ekologia pszczół. PWN Warszawa-Poznań.
Jabłoński B.1998. Wiadomości z botaniki pszczelarskiej. (w) Prabucki J. (red.) Pszczelnictwo,
Wydawnictwo Promocyjne „Albatros” Szczecin.
Wilkaniec Z. 1998. Dziko żyjące pszczołowate – chów i użytkowanie, (w) Prabucki J. (red.)
Pszczelnictwo, Wydawnictwo Promocyjne „Albatros” Szczecin.
124
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Bioróżnorodność (Biodiversity)
dr Adam Tofilski
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie (sem. III), Agroekologia i
ochrona roślin oraz Sztuka ogrodowa (sem. V)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
15/15
Punkty ECTS:
2
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z różnorodnością biologiczną i sposobami jej
ochrony.
Tematyka:
Podstawowe zagadnienia z bioróżnorodności roślin i zwierząt.
Zagrożenia bioróżnorodności i metody ochrony przyrody. Ochrona
bioróżnorodności w środowisku rolniczym i zachowanie ginących ras
zwierząt i odmian roślin.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Biologiczne podstawy bioróżnorodności
Znaczenie bioróżnorodności roślin i zwierząt
Zmiany różnorodności gatunkowej w czasie i przestrzeni
Główne zagrożenia bioróżnorodności
Metody ochrony bioróżnorodności
Ochrona bioróżnorodności w rolnictwie
Tematyka ćwiczeń
Rozpoznawanie gatunków przy pomocy klucza taksonomicznego
Przygotowanie prostego klucza taksonomicznego
Automatyczne rozpoznawanie gatunków
Przygotowanie rysunku do klucza taksonomicznego
Zaliczenie
Godziny
2
2
4
2
2
3
RAZEM
15
Godziny
2
2
4
6
1
RAZEM
15
Literatura:
Weiner, J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. PWN Warszawa.
125
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Gospodarka i ochrona wód (Water management and protection)
prof. dr hab. inż. Stanisław Krzanowski, dr inż. Andrzej Wałęga
Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej (WIŚG)
24 w./6 ćw.
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
studia I stopnia, przedmiot podstawowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
24/6
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z zasadami racjonalnej gospodarki wodnej w
rolnictwie (jako jednym z istotnych warunków rozwoju produkcji
rolniczej) w oparciu o posiadane zasoby wodne oraz bilans wodny.
Rozpoznanie wpływu czynników przyrodniczych i antropogenicznych
na wody powierzchniowe i podziemne, określenie ich stanu oraz
przedsięwzięcie działań zmierzających do likwidacja oddziaływań w
skutków negatywnych.
Tematyka:
Krążenie wody w przyrodzie (cykl hydrologiczny; duży i mały obieg
wody). Elementy przyrodniczego bilansu wodnego. Cele i zadania
gospodarki wodnej, problemy gospodarki wodnej związane z
zaopatrzeniem ludności w wodę, suszą i powodzią, bilans wodnogospodarczy, przyczyny i źródła zanieczyszczenia wód, degradacja
wód, ochrona wód. Ustawodawstwo z zakresu gospodarki wodnej i
ochrony wód.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy program przedmiotu
Tematyka wykładów
Obieg wody w przyrodzie. Obserwacje zjawisk i pomiary elementów cyklu
hydrologicznego. Zlewnia rzeczna. Miary odpływu i przepływu.
Bilans wody zlewni. Rodzaje bilansu i metody opracowania
Zadania i cele gospodarki wodnej w rolnictwie
Potrzeby wodne roślin oraz metody ich ustalania (niedobory wodne, zapotrzebowanie
wody do nawodnień)
Ilościowe metody określania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych
Jakościowe metody określania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych
Godziny
2
Techniczne sposoby sterowania obiegiem wody w zlewniach użytkowanych
rolniczo: melioracje odwadniające, melioracje nawadniające, retencja
zbiornikowa,rolnicze wykorzystanie ścieków, osadów ściekowych i gnojowicy
6
Ochrona wód: obwiązujące akty prawne w zakresie ochrony wód, źródła
zanieczyszczeń środowiska wodnego (punktowe, obszarowe i liniowe), sposoby
zapobiegania zanieczyszczeniu wód (urządzenia do magazynowania i wstępnego
podczyszczenia ścieków, metody oczyszczania ścieków w terenach wiejskich)
5
RAZEM
24
Tematyka ćwiczeń
Obliczenie niedoborów wodnych, dawek nawodnieniowych i wydajności pompowni w
nawodnieniach kroplowych
Opracowanie koncepcji odprowadzania i oczyszczania ścieków bytowych z zabudowy
indywidualnej na wsi (ilościowo-jakościowy bilans ścieków, obliczenie urządzeń do
magazynowania i wstępnego oczyszczania ścieków, biologiczne oczyszczanie ścieków
w warunkach naturalnych i sztucznych z podaniem efektów redukcji zanieczyszczeń
organicznych, zawiesiny ogólnej i związków biogennych)
RAZEM
2
1
4
2
2
Godziny
2
4
6
126
Literatura:
1. Błażejewski R. 2003. Kanalizacja wsi. Wydawnictwo PZiTS, Poznań.
2. Chełmecki W. 2001. Woda-zasoby, degradacja, ochrona. PWN, Warszawa.
3. Ciepielowski A. 1999. Podstawy gospodarowania wodą. Wydawnictwo SGGW,
Warszawa.
4. Kutera J.1988. Wykorzystanie ścieków w rolnictwie. PWRiL, Warszawa.
5. Mioduszewski W. 1999. Ochrona i kształtowanie zasobów wodnych w krajobrazie
rolniczym. Wydawnictwo IMUZ, Falenty.
127
GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
(STANDARD)
OBOWIĄZKOWE DLA WSZYSTKICH
SPECJALNOŚCI
128
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Uprawa roli i żywienie roślin (Soil cultivation and plant nutrition)
prof. dr hab. Włodzimierz Sady
Katedra Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
30 w./30 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/30
6
Punkty ECTS:
7 (A)
Cel kursu:
zapoznanie studentów z technologiami przygotowania roli oraz
metodami oceny wymagań pokarmowych i potrzeb nawozowych roślin
Tematyka:
Rola jako czynnik środowiska, teoretyczne podstawy uprawy roli,
wpływ uprawy roli na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne.
Czynności uprawowe: cel, terminy i sposoby wykonania. Zabiegi
uprawowe oraz zespoły uprawek w cyklach produkcji roślinnej.
Odżywianie roślin składnikami mineralnymi, właściwości gleb
związane z żywieniem i nawożeniem, ustalanie potrzeb nawożenia
roślin. Nawozy organiczne, naturalne i mineralne: skład, właściwości,
wpływ ich stosowania na właściwości fizyczne, chemiczne i
biologiczne gleby. Sposób, dawki, termin ich stosowania.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne, wykonanie zadanych ćwiczeń
tematycznych
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Teoretyczne podstawy uprawy roli:
elementy składowe roli, układ gleby i jego znaczenie w świetle wymagań roślin
względem środowiska, czynniki wpływające na ten układ (porowatość i
zagęszczenie).
Wpływ uprawy roli na:
właściwości fizyczne roli: stosunki powietrzno wodne, właściwości cieplne i
pojemność cieplną, zwięzłość i lepkość gleby, strukturę gleby, zawartość
próchnicy i składników pokarmowych, działalność organizmów glebowych,
zwalczanie roślinności konkurencyjnej, mieszanie resztek pożniwnych i
nawozów. Sprawność, kultura i żyzność gleby.
Technologia, cele i zadania uprawy roli:
uprawa tradycyjna i kierunki jej modyfikacji, rodzaje uprawek: odwracające rolę i
uprawki zastępujące orkę, spulchniające i wyrównujące rolę, uprawki ugniatające,
zespoły uprawek (pożniwne, przedsiewne, przedzimowe, wiosenne,
pielęgnacyjne), uprawa uproszczona, zminimalizowana i zerowa.
Podstawy żywienia mineralnego roślin:
skład mineralny roślin i rola składników pokarmowych w żywieniu roślin,
pobieranie składników pokarmowych przez rośliny, żywienie i plonowanie roślin.
Środowisko glebowe a mineralne żywienie roślin:
gleba jako źródło mineralnych składników pokarmowych, skład chemiczny gleb,
zawartości całkowite i formy przyswajalne makro i mikroskładników oraz
pierwiastków śladowych, czynniki decydujące o rozpuszczalności tych
składników, zależności pomiędzy plonem roślin a składnikami mineralnymi w
glebie, prawa nawozowe, wymagania pokarmowe roślin. Wpływ nawożenia na
jakość i wartość biologiczną plonów.
Właściwości gleby związane z żywieniem roślin i nawożeniem:
znaczenie sorpcji w żywieniu roślin, odczyn i kwasowość gleb (aktualna,
129
Godziny
2
4
4
2
3
3
wymienna i hydrolityczna); wpływ odczynu na niektóre właściwości gleb i
pobieranie składników pokarmowych przez rośliny, wymagania pokarmowe i
potrzeby nawozowe roślin; metody ustalania potrzeb nawozowych: polowe,
wazonowe, mikrobiologiczne, analityczne.
Nawozy organiczne i naturalne:
podział i zużycie nawozów, nawozy naturalne, organiczne oraz ich stosowanie
(obornik, gnojowica, pomiot ptasi, nawozy zielone, słoma, sztuczny obornik,
komposty, torf, węgiel brunatny, niekonwencjonalne nawozy organiczne odpady,
ścieki itp.). Wpływ nawozów organicznych na właściwości gleb.
Nawozy mineralne:
nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe; pochodzenie, podział zasady
wapnowania, wybór nawozu, termin i sposób wapnowania, nawozy azotowe,
fosforowe, potasowe, magnezowe, siarkowe, wieloskładnikowe, mikronawozy
(otrzymywanie, podział, właściwości, przechowywanie, przydatność).
Ekologiczne skutki stosowania nawozów
Technika stosowania nawozów:
organicznych i naturalnych w postaci stałej i płynnej, mineralnych (jedno- i
wieloskładnikowych w formie stałej i płynnej, fertygacja, dokarmianie dolistne).
Płodozmian:
Funkcja płodozmianu., zasady planowania płodozmianu, płodozmian w
warzywnictwie, sadownictwie, szkółkarstwie.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Omówienie zasad bezpieczeństwa pracy w laboratorium chemicznym. Technika
pobierania próbek gleb w uprawach polowych oraz próbek podłoży i roztworów
odżywczych w uprawach pod osłonami.
Oznaczanie odczynu i kwasowości gleb. Ustalanie potrzeb wapnowania.
Wyznaczanie krzywej neutralizacji dla podłoży. Zasady wapnowania.
Zakwaszanie gleb i podłoży.
Metody chemiczne oznaczania potrzeb nawozowych gleb i podłoży. Oznaczanie
N, P, K, Ca, Mg – metoda uniwersalna.
Analiza materiału roślinnego jako wskaźnik stanu odżywienia mineralnego roślin.
Pobieranie części wskaźnikowych. Metody mineralizacji mat. roślinnego.
Metody oznaczania zawartości makro i mikroskładników. Wykonanie oznaczeń
metodą uniwersalną.
Nawozy mineralne – charakterystyka właściwości chemicznych i fizycznych.
Rozpoznawanie nawozów.
Sumaryczna zawartość soli rozpuszczalnych w glebie i roztworach odżywczych,
pomiar koncentracji soli.
Zastosowanie podłoży w uprawie. Przygotowanie do uprawy substratu torfowego,
słomy, wełny mineralnej.
Metody określania potrzeb nawozowych gleb oraz liczby graniczne i zasady
obowiązujące przy interpretacji wyników analizy chemicznej gleby i części
wskaźnikowych roślin. Rozwiązywanie zadań.
RAZEM
4
4
2
2
30
Godziny
2
4
6
6
2
2
4
4
30
Literatura:
1. Gorlach E., Mazur T. 2001. Chemia rolna PWN, Warszawa.
2. Roszak W. 1997. Ogólna uprawa roli i roślin. PWN, Warszawa.
3. Starck J.R. 1997. Uprawa roli i nawożenie roślin ogrodniczych. PWRiL, Warszawa.
130
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Sadownictwo (Fruit production)
dr hab. Jan Skrzyński
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
45 w./ 45 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
30/30
5
Punkty ECTS:
3
6 (S)
Cel kursu:
Przygotowanie studentów do rozumienia i interpretacji procesów
biologicznych roślin sadowniczych oraz ich wykorzystania w
technologiach produkcji owoców.
Tematyka:
Technologia uprawy drzew ziarnkowych i pestkowych oraz roślin
krzewów jagodowych. Formowanie i wzrost zawiązków owoców.
Podstawowe składniki organiczne i mineralne owoców, ich funkcja w
owocu oraz rola w odżywianiu człowieka. Zasady odżywiania
organicznego i mineralnego roślin sadowniczych.
Kryteria oceny:
praktyczne sprawdziany ustne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Produkcja owoców w świecie. Historia sadownictwa w Polsce, stan obecny i
perspektywy rozwoju.
Pochodzenie i rozmieszczenie gatunków roślin sadowniczych.
Warunki glebowe rozwoju sadownictwa (czynniki glebowe-przydatność gleb
pod uprawy sadownicze, podział genetyczny gleb, bonitacja; zmęczenie gleby)
Warunki klimatyczne rozwoju sadownictwa w Polsce (strefy klimatyczne,
temperatura,
opady,
usłonecznienie,
zastoiska
mrozowe,
osłony
przeciwwiatrowe, przymrozki wiosenne i jesienne, strefy gradowe). Rejonizacja
upraw.
Budowa drzewa i funkcje poszczególnych organów (rodzaje systemów
korzeniowych, funkcje liści, reakcje drzewa na zabiegi agrotechniczne).
Czynniki warunkujące rozstawę drzew w sadzie. Modele sadów.
Zasady formowania przewodnikowych koron drzew (podstawy fizjologiczne
formowania koron drzew).
Zasady formowania koron szpalerowych (szpaler swobodny, regulowany i in.).
Cięcie letnie, zasady terminy – uwarunkowania.
Mechanizm starzenia się drzewa owocowego (cięcie prześwietlające,
odnawiające, szczegółowe).
Gospodarka mineralna drzew i krzewów owocowych
Ogólne zasady określania potrzeb nawozowych i pokarmowych w sadach i
jagodnikach
Spoczynek zimowy roślin sadowniczych hartowanie roślin – uszkodzenia
mrozowe.
Czynniki warunkujące uprawę krzewów jagodowych i owoców miękkich
Mechanizm pobierania i transportu składników mineralnych do drzewa i owocu
Redystrybucja składników pokarmowych w drzewie i jego organach.
Wzrost i rozwój zawiązków oraz owoców, drzew ziarnkowych i pestkowych.
Kształtowanie się cech zewnętrznych owoców.
Synteza i akumulacja podstawowych metabolitów w owocach, rola owoców w
żywieniu człowieka.
131
Godziny
2
1
2
2
2
2
4
3
2
2
3
2
2
4
3
1
2
2
2
Podstawy formowania i prowadzenia krzewów winorośli.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Przygotowanie terenu pod sad (z uwzględnieniem warunków siedliskowych:
gleba-mikroklimat-topografia); rozplanowanie kwater, drogi wewnętrzne i
zewnętrzne).
Praktyczne zakładanie sadu (wytyczanie miejsc pod drzewka, rozmiary dołków,
technika sadzenia, paliki; terminy sadzenia, rozmieszczenie zapylaczy,
zabezpieczanie przed mrozami i gryzoniami).
Praktyczne formowanie koron drzew w I roku po posadzeniu (wrzeciono
szerokie, wąskie, korona osiowa, szpaler swobodny, V – Güttingen, klamerki,
obciążniki, sznurki).
Formowanie koron w II i III roku wzrostu drzewa, korekta wzrostu.
Systemy uprawy gleby (w oparciu o poletka doświadczalne – murawa, ugór
herbicydowy, mechaniczny, folia odblaskowa, agrowłóknina, ściółka).
Praktyczne określanie potrzeb nawożenia sadu, lustracja
Systemy pielęgnacji gleby w sadzie, nawożenie plantacji z uwzględnieniem
wymagań gatunkowych – zajęcia praktyczne.
Cięcie letnie (terminy, zasady, konsekwencje)
Cięcie prześwietlające drzew
Cięcie odnawiające drzew starych (podstawowe, szczegółowe)
Praktyczne zakładanie plantacji roślin jagodowych (porzeczki, agrest, maliny,
truskawki, terminy, uwarunkowania, systemy sadzenia)
Zakładanie sadów drzew pestkowych (sadzenie, rozstawa drzew, formy koron,
praktyczne formowanie i cięcie).
Uprawa brzoskwiń w tunelach foliowych (zasady prowadzenia, cięcie).
Cięcie prześwietlające drzew pestkowych.
Podstawowe odmiany drzew ziarnkowych.
Podstawowe odmiany drzew pestkowych.
Podstawowe odmiany drzew jagodowych.
Ręczne przerzedzanie kwiatów i zawiązków (terminy, zasady)
Chemiczne przerzedzanie zawiązków (stosowane środki, zasady, terminyuwarunkowania)
RAZEM
2
45
Godziny
2
3
6
2
2
2
2
2
2
2
4
2
2
2
2
2
2
2
2
45
Literatura:
1. European Journal of Horticultural Science (anglojęzyczne)
2. Erwerbsobstbau (niemieckojęzyczny)
3. Hort Science (anglojęzyczny)
4. Journal of the American Society of Hotriculture Science (anglojęzyczny)
5. Mineral Nutrition of Higher Plants – podręcznik (anglojęzyczny)
132
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Warzywnictwo (Field and greenhouse vegetable crops)
prof. dr hab. Andrzej Libik, prof. dr hab. Stanisław Cebula,
prof. dr hab. Edward Kunicki, dr hab. Piotr Siwek
Katedra, zakład:
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
Wymiar godzin:
45 w./45 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/30
15/15
4
Punkty ECTS:
4
5 (S)
Cel kursu:
zapoznanie z podstawami warzywnictwa ogólnego oraz biologią,
technologią uprawy i odmianami warzyw. Zapoznanie z typami
pomieszczeń uprawnych, wyposażeniem oraz możliwościami
sterowania warunkami mikroklimatu.
Tematyka:
Charakterystyka warzywnictwa, rejonizacja upraw w oparciu o
wymagania środowiska, zmianowanie, rozmnażanie, zabiegi
pielęgnacyjne, dojrzewanie i zbiór warzyw. Omówienie pochodzenia,
znaczenia
gospodarczego,
wartości
odżywczych,
wymagań
klimatycznych, glebowych, nawozowych, integrowanych metod
uprawy i pielęgnacji podstawowych gatunków warzyw, zbioru i
przygotowania do sprzedaży, wymagań w stosunku do surowca przy
różnych sposobach wykorzystania. Omówienie mechanicznej
pielęgnacji, zbioru i maszyn czyszczących oraz przygotowujących
warzywa do sprzedaży. Omówienie technologii uprawy podstawowych
gatunków warzyw pod osłonami,
Kryteria oceny:
okresowe sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Charakterystyka warzywnictwa, definicja warzyw, stan produkcji warzywnej i
zielarskiej w Polsce i na świecie oraz kierunki jego rozwoju
Historia uprawy, ośrodki pochodzenia i klasyfikacja roślin warzywnych
Wartość biologiczna warzyw i ziół
Warunki środowiska w uprawie warzyw (temperatura, światło, woda, dwutlenek
węgla, gleba)
Rejonizacja produkcji warzywniczej
Zmianowanie i płodozmian w uprawie warzyw
Rozmnażanie generatywne (siew i produkcja rozsady) oraz wegetatywne
warzyw
Zabiegi pielęgnacyjne w uprawie warzyw
Dojrzewanie i zbiór warzyw
Przygotowanie do obrotu i przechowywania warzyw
Omówienie zagadnień określonych w w.w. tematyce dla następujących
gatunków:
Psiankowate: pomidor, papryka
Dyniowate: ogórek
Bobowate: fasola, groch
Rzepowate: rzodkiewka
Kapustowate: kapusta gł. biała, kalafior, brokuł, kapusta pekińska
Selerowate: marchew, seler, pietruszka
Komosowate: burak, szpinak
133
Godziny
2
1
2
3
1
1
1
2
1
1
2
1
2
1
3
2
1
Astrowate: sałata głowiasta
Cebulowe: cebula, por
Rodzaje pomieszczeń do uprawy warzyw, skala produkcji warzyw pod osłonami
w Polsce i na świecie. Lokalizacja obiektów szklarniowych i wysokich tuneli
foliowych
Technologia uprawy pomidorów pod osłonami wysokimi
Technologia uprawy ogórków pod osłonami wysokimi
Technologia uprawy papryki pod osłonami wysokimi
Technologia uprawy sałaty pod osłonami wysokimi
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Systematyka warzyw, przegląd grup użytkowych warzyw.
Rozmnażanie roślin warzywnych: generatywne i wegetatywne, materiał siewny i
jego ocena
Rozpoznawanie siewek roślin warzywnych.
Produkcja rozsady warzyw, sposoby, cele, miejsca, materiały do produkcji,
zabiegi, nowoczesne technologie produkcji, w tym automatyczne linie do
wysiewu, maszyny do pikowania i sadzenia rozsady
Nawadnianie roślin warzywnych, wymagania wodne warzyw, terminy i dawki
nawodnień, charakterystyka i montaż systemów nawadniających w uprawie
polowej
Chwasty w uprawach warzywnych, podział chwastów, wrażliwość warzyw na
zachwaszczenie, rozpoznawanie
Ustalanie potrzeb nawozowych warzyw - wprowadzenie
Odmiany warzyw, źródła informacji o odmianach. Centralny Ośrodek Badania
Odmian Roślin Uprawnych – sieć doświadczalna, rejestr odmian. Wizyta w
Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Węgrzcach - zapoznanie się z kolekcją
odmian poszczególnych gatunków warzyw.
Kapusta głowiasta biała (Brassica oleracea var. capitata), kapusta pekińska
(Brassica pekinensis) - biologia i cechy odmianowe, podział odmian kapusty
głowiastej ze względu na przeznaczenie (na świeży rynek, dla przetwórstwa, na
przechowanie), charakterystyka wymienionych grup odmian.
Kalafior (Brassica oleracea var. botrytis), brokuł (Brassica oleracea var.
italica) – biologia i cechy odmianowe, podział odmian ze względu na termin
uprawy i przeznaczenie.
Ogórek gruntowy (Cucumis sativus) - biologia i cechy odmianowe, podział
odmian ze względu na sposób użytkowania (korniszony, konserwowe,
kwaszeniaki, sałatkowe), charakterystyka wymienionych grup odmian.
Pomidor gruntowy (Lycopersicon esculentum) - biologia i cechy odmianowe,
podział odmian ze względu na sposób wzrostu (karłowe i tyczne, wiotko- i
sztywnołodygowe), cechy owocu (wielkoowocowe, średnioowocowe, cherry),
kolor owocu i in., charakterystyka wymienionych grup odmian.
Marchew (Daucus carota), pietruszka (Pertoselinum crispum), seler korzeniowy
(Apium graveolens) – biologia, cechy odmianowe i kierunki hodowli
wymienionych gatunków, podział odmian marchwi na typy użytkowe: paryski,
baby, amsterdamski, nantejski, berlicum, flakkee, imperator, chantenay, kuroda.
Charakterystyka wymienionych typów.
Fasola zwyczajna (Phaseolus vulgaris), groch siewny (Pisum sativum) - biologia
i cechy odmianowe, podział odmian fasoli ze względu na sposób wzrostu
(karłowe, biczykowe i tyczne), cechy strąka (szparagowe, na suche nasiona,
flageolet), cechy nasion (wielkość nasion, kształt, kolor) i in., charakterystyka
wymienionych grup odmian; podział odmian grochu ze względu na cechy strąka
i nasion oraz długość okresu wegetacji.
Burak ćwikłowy (Beta vulgaris var. esculenta), szpinak (Spinacia oleracea) -
1
2
3
5
3
3
1
45
Godziny
2
2
2
3
2
2
2
2
2
1
1
2
2
2
1
134
biologia i cechy odmianowe buraka, podział odmian ze względu na kształt
korzenia (spłaszczony, kulisty, cylindryczny), wybarwienie, cechy rozety
liściowej i in., charakterystyka wymienionych grup odmian, charakterystyka
odmian szpinaku.
Sałata gruntowa (Lactuca sativa) - biologia i cechy odmianowe, podział na
formy uprawne (sałata głowiasta, rzymska, listkowa, łodygowa), charakterystyka
wymienionych form.
Cebula (Allium cepa), por (Allium porrum) - biologia i cechy odmianowe,
podział odmian cebuli ze względu na kolor, kształt i wielkość zgrubienia,
przeznaczenie odmian do określonego sposobu uprawy (z dymki, z siewu
wiosennego, z siewu letniego), charakterystyka wymienionych grup odmian;
cechy różnych grup odmian pora.
Typy pomieszczeń uprawnych, elementy budowy szklarni i tunelu foliowego,
zapoznanie z rodzajami materiałów stosowanych do budowy i pokrycia, typy
konstrukcji standartowych i lokalnych szklarni oraz tuneli wysokich
Wyposażenie pomieszczeń uprawnych, stoły, systemy ogrzewania,
systemy wentylacji, lampy do doświetlania i technika doświetlania,
Osłony niskie w uprawie warzyw, zapoznanie z materiałami do
ściółkowania, osłaniania bezpośredniego oraz budową i typami tuneli niskich,
stosowane materiały
Przygotowanie rozsady pomidora, ogórka i papryki do uprawy
pod osłonami, szczepienie rozsady, możliwości mechanizacji procesów
Zapoznanie z biologią i cechami odmianowymi pomidorów, ogórków, papryki i
sałaty w uprawie pod osłonami, uzyskanie umiejętności właściwego wyboru
odmiany pod kątem oczekiwanych cech użytkowych
Praktyczne zapoznanie z zabiegami cięcia i prowadzenia roślin
pomidorów, ogórków i papryki
Biologia kwitnienia i zawiązywania owoców u pomidorów, ogórków
i papryki pod osłonami, wspomaganie zapylania u pomidorów, zapoznanie
z techniką stosowania owadów zapylających pod osłonami
RAZEM
1
1
4
2
2
2
2
2
1
45
Literatura:
1. Chroboczek E. (red.) 1977. Odmianoznawstwo roślin warzywnych, PWRiL.
2. Knaflewski M. (red.) 2007. Ogólna uprawa warzyw, PWRiL.
3. Kunicki E., Sękara A., Kalisz A. 2006. Skrypt do ćwiczeń z warzywnictwa ogólnego.
Wydawnictwo AR w Krakowie.
4. Kurpaska S.2008. Szklarnie i tunele foliowe – inżynieria i procesy, PWRiL.
5. Odmiany warzyw uprawy pod osłonami, Plantpress.
6. Odmiany warzyw uprawy polowe, Plantpress.
7. Orłowski M. (red.) 2000. Polowa uprawa warzyw, Brasika.
8. Pudelski T. (red.). 2005. Uprawa warzyw pod osłonami, PWRiL.
9. Siwek P.2004. Warzywa pod folią i włókniną. Hortpress.
135
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Rośliny ozdobne (Ornamental Plants)
prof. dr hab. Anna Bach
Katedra Roślin Ozdobnych
45 w./45 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/30
15/15
4
4
Punkty ECTS:
5 (S)
5 (S)
Cel kursu:
Poznanie ogólnych zasad uprawy, podstawowego doboru i walorów
zielnych roślin ozdobnych
Tematyka:
Stan i kierunki rozwoju kwiaciarstwa w Polsce, roślinność z różnych
stref klimatycznych, pojemniki i podłoża, rozmnażanie roślin
ozdobnych, warunki zewnętrzne upraw, spoczynek, pędzenie i trwałość
kwiatów ciętych, dobór roślin ozdobnych i zasady uprawy w gruncie i
pod osłonami
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne, opracowanie 30 kart zielnikowych z
zakresu roślinoznawstwa gruntowego, rozpoznawanie roślin z natury
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Stan i kierunki rozwoju produkcji roślin ozdobnych w Polsce
Znaczenie roślin ozdobnych w życiu człowieka Cechy charakterystyczne roślin
ozdobnych w aspekcie okresowości ich rozwoju: rośliny mono- i polikarpiczne
Warunki naturalnego występowania roślin ozdobnych jako podstawa ich
zastosowania w ogrodnictwie ozdobnym w Polsce: lasy tropikalne, lasy twardo- i
laurolistne, stepy, prerie, lasy liściaste i iglaste, półpustynie i pustynie
Systemy uprawy roślin ozdobnych: otwarty grunt, osłony foliowe, szklarnie
Czynniki agronomiczne uprawy roślin ozdobnych: wymagania ekologiczne
Czynniki agronomiczne uprawy roślin ozdobnych: gleba i podłoża
Czynniki agronomiczne uprawy roślin ozdobnych: naczynia i pojemniki
Rośliny gruntowe: cechy biologiczne
gruntowych roślin ozdobnych
(jednoroczne, byliny)
Walory dekoracyjne i cechy plastyczne zielnych roślin ozdobnych
Zastosowanie i zasady doboru gruntowych roślin ozdobnych: rośliny okrywowe,
skalne, kobiercowe, wodne i nadwodne, rabatowe, kwietnikowe i balkonowe,
runo parkowe
Rośliny szklarniowe: sterowanie procesem kwitnienia
Rośliny szklarniowe: spoczynek i pędzenie roślin ozdobnych
Rośliny szklarniowe: trwałość kwiatów ciętych i doniczkowych
Zastosowanie substancji wzrostowych w produkcji kwiaciarskiej
Rośliny szklarniowe: szczegółowe wymagania siedliskowe i zasady uprawy pod
osłonami roślin doniczkowych (cyklamen, azalia, anturium, poinsecja) lub z
przeznaczeniem na kwiaty cięte (gerbera, goździk, chryzantema, róże, anturium
Podstawowy dobór, wykorzystanie i zasady pędzenia ozdobnych roślin
cebulowych, bulwiastych i kłączowych
Krzewy w produkcji kwiaciarskiej
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Zasady rozmnażania generatywnego roślin ozdobnych.
Godziny
2
2
4
2
2
2
2
2
2
8
2
2
2
2
4
3
2
45
Godziny
3
136
Zasady rozmnażania wegetatywnego roślin ozdobnych.
Zabiegi uprawowe i pielęgnacyjne: sadzenie i przesadzanie, podlewanie,
cieniowanie, zasady nawożenia.
Roślinoznawstwo roślin ozdobnych: rośliny doniczkowe szklarniowe.
Roślinoznawstwo roślin ozdobnych: rośliny gruntowe jednoroczne i dwuletnie.
Roślinoznawstwo roślin ozdobnych: byliny.
Roślinoznawstwo roślin ozdobnych : paprocie, trawy, rośliny wodne
Roślinoznawstwo roślin ozdobnych: ozdobne rośliny cebulowe
RAZEM
6
3
7
6
9
6
5
45
Literatura:
1. Chmiel H. (red.) 2000. Uprawa roślin ozdobnych. PWRiL, Warszawa.
2. Jerzy M., Krzymińska A. 2005. Rozmnażanie wegetatywne roślin ozdobnych. PWRiL
Poznań.
3. Krause J., Lisiecka A., Szczepaniak S. 2004. Ozdobne rośliny jednoroczne i dwuletnie.
Uprawa w gruncie. Wydawnictwo AR im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu.
4. Marcinkowski J. 2002. Byliny ogrodowe. PWRiL Warszawa.
137
Tytuł przedmiotu:
Zagospodarowanie terenów zieleni - Dendrologia
(Green area management – Dendrology)
Prowadzący:
dr hab. inż. Piotr Muras
Katedra, zakład:
Katedra Roślin Ozdobnych
Wymiar godzin:
18 w./27 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
18/27
5
Punkty ECTS:
6 (S, B)
Cel kursu:
Poznanie morfologii, systematyki, wymagań siedliskowych oraz
walorów dekoracyjnych ozdobnych roślin drzewiastych.
Tematyka:
Rośliny drzewiaste rodzime i podstawowe gatunki obce rosnące w
terenach zieleni – cechy morfologiczne, wymagania siedliskowe,
mrozoodporność, dekoracyjność.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne, opracowanie 30 kart zielnikowych
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Wprowadzenie do przedmiotu. Wiadomości ogólne: jednostki systematyczne,
1
nazewnictwo botaniczne, pojęcie gatunku, proweniencja, introdukcja drzew i
krzewów. Podstawowe terminy morfologiczne. Wymagania siedliskowe.
Ginkgoaceae, Taxaceae, Taxodiaceae
1
Pinaceae (cz. I)
1
Pinaceae (cz. II)
1
Cupressaceae
1
Salicaceae, Juglandaceae
1
Betulaceae, Fagaceae
1
Ulmaceae, Ranunculaceae
1
Corylaceae, Berberidaceae
1
Magnoliaceae, Platanaceae,
1
Hydrangeaceae, Grossulariaceae
1
Rosaceae (cz. Maloideae)
1
Rosaceae (cz. Prunoideae, Rosoideae), Fabaceae
1
Buxaceae, Anacardiaceae, Celastraceae, Vitaceae, Araliaceae, Aceraceae
1
Tiliaceae, Hippocastanaceae, Rhamnaceae, Tamaricaceae, Thymelaceae,
1
Elaeagnaceae, Cornaceae
Ericaceae, Oleaceae, Apocynaceae
1
Caprifoliaceae, Bignoniaceae
1
Zastosowanie wybranych gatunków drzew i krzewów w terenach zieleni.
1
RAZEM
18
Tematyka ćwiczeń
Ginkgoaceae, Taxaceae, Taxodiaceae.
Pinaceae (cz.I) – rodzaj: Abies i Picea .
Pinaceae (cz.II) – rodzaj: Pseudotsuga, Tsuga, Larix, Pinus.
Cupressaceae.
Salicaceae, Juglandaceae, Fagaceae, Ulmaceae.
Betulaceae, Corylaceae, Ranunculaceae, Berberidaceae.
Magnoliaceae, Platanaceae, Hydrangeaceae, Grossulariaceae.
Pinaceae (cz.II) – rodzaj: Pseudotsuga, Tsuga, Larix, Pinus.
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
138
Rosaceae (cz.I) – podrodzina: Spiraeoideae, Maloideae.
Rosaceae (cz.II) – podrodzina: Prunoideae, Rosoideae, Fabaceae.
Buxaceae, Anacardiaceae, Celastraceae, Vitaceae, Araliaceae, Araceae.
Tiliaceae, Hippocastanaceae, Rhamnaceae, Tamaricaceae, Thymelaceae,
Eleagnaceae, Cornaceae
Ericaceae, Oleaceae, Apocynaceae
Caprifoliaceae, Bignoniaceae
Rozpoznawanie roślin w terenie
RAZEM
2
2
2
2
2
2
1
27
Literatura:
1. Aichele D. I. R., Schwegler A. 1998. Jakie to drzewo? PWRiL.
2. Bugała W. 2000. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL.
3. Muras P., Frazik–Adamczyk M. 2002. Żywopłoty 2002.
4. Seneta W., Dolatowski J. Dendrologia. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa.
5. Seneta W. 1981. Drzewa i krzewy iglaste. PWN.
6. Rocznik Dendrologiczny. Rocznik sekcji Dendrologicznej Polskiego Towarzystwa
Botanicznego.
139
Tytuł przedmiotu:
Zagospodarowanie terenów zieleni - Szkółkarstwo Ozdobne
(Green area management – Ornamental Nursery)
Prowadzący:
dr hab. inż. Piotr Muras
Katedra, zakład:
Katedra Roślin Ozdobnych
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Zapoznanie studentów ze sposobami rozmnażania drzew, krzewów i
bylin, oraz podstawowymi metodami produkcji szkółkarskiej.
Tematyka:
Podstawowe metody wegetatywne i generatywne rozmnażania oraz
pielęgnacji szkółkarskiej drzew krzewów ozdobnych i bylin. Materiały,
urządzenia i obiekty produkcji szkółkarskiej, prowadzenie szkółki.
Kryteria oceny:
samodzielne wykonanie podstawowych sposobów rozmnażania
wybranych gatunków drzew, krzewów ozdobnych i bylin
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Urządzenia służące produkcji szkółkarskiej. Mnożarki (szklarnie, namioty
foliowe inspekty). Przechowalnie, chłodnie, cienniki szkółkarskie.
Wybór miejsca i organizacja szkółki gruntowej i pojemnikowej drzew krzewów i
bylin.
Pojemniki i podłoża w uprawie pojemnikowej.
Technologia sadzenia i przesadzania
Zimowanie roślin w uprawie pojemnikowej
Nawadnianie w szkółkach. Zamknięte obiegi wody, oczyszczanie wody.
Rozmnażanie generatywne. Produkcja, zbiór, obróbka i przechowywanie nasion
Technologia produkcji siewek w pojemnikach i w gruncie.
Rozmnażanie wegetatywne. Ukorzenianie sadzonek pod osłonami - mateczniki,
podłoża, podlewanie, doświetlanie, dokarmianie CO2, hormonizacja.
Przechowywanie sadzonek.
Szczepienie taksonów iglastych.
Szczepienie taksonów liściastych
Mikrorozmnażanie drzew i krzewów ozdobnych.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Poznanie budowy pojemników (PVC, Root Baag, Roottraners, kontenerów
szczelinowych, ekologicznych-rozkładalnych ), mat szkółkarskich, cieniówek,
folii, włóknin i podłoży.
Zbiór nasion i owoców, czyszczenie nasion, skaryfikacja, stratyfikacja.
Wysiewy nasion gatunków drzewiastych i bylin. Pikowanie i przesadzanie
siewek.
Sadzonkowanie gatunków liściastych.
Sadzonkowanie liściastych roślin zimozielonych.
Sadzonkowanie gatunków drzew i krzewów iglastych.
Szczepienie gatunków liściastych.
Szczepienie gatunków iglastych.
Pielęgnacje siewek, sadzonek i szczepów.
Pikowanie, pielęgnacja i wysadzanie ukorzenionych mikrosadzonek.
Godziny
2
1
1
1
1
1
2
1
2
1
1
1
15
Godziny
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
140
Formowanie drzew i krzewów w szkółce.
Zapoznanie się z produkcją szkółkarską w terenie.
RAZEM
1
4
15
Literatura:
1. Bärtels A. 1982. Rozmnażanie drzew i krzewów ozdobnych. PWRiL.
2. Hrynkiewicz-Sudnik J., Sękowski B., Wilczkiewicz M. 1991. Rozmnażanie drzew i
krzewów nagozalążkowych PWN, Warszawa.
3. Hrynkiewicz-Sudnik J., Sękowski B., Wilczkiewicz. 1987. Rozmnażanie drzew i
krzewów liściastych. PWN Warszawa. Tom I-III.
4. Ślaski J., Sękowski B. 1988. Szkółkarstwo szczegółowe drzew i krzewów ozdobnych.
PWRiL.
5. Szydło W. 2006. Szkółkarstwo ozdobne – wybrane zagadnienia. Agencja Promocji
Zieleni. Warszawa.
141
Tytuł przedmiotu:
Zagospodarowanie Terenów Zieleni – Sztuka Ogrodowa
(Development of green areas – Art of garden design)
Prowadzący:
dr inż. Zofia Malinowska
Katedra, zakład:
Katedra Roślin Ozdobnych
Wymiar godzin:
15 w./0 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/0
Punkty ECTS:
1
Cel kursu:
Omówienie podstawowych pojęć i zagadnień związanych ze sztuką
ogrodową historyczną i współczesną.
Tematyka:
Rodzaje terenów zieleni i kryteria ich przeznaczenia, formy małej
architektury ogrodowej, funkcje zieleni w historycznych ogrodach,
podstawy urządzania i pielęgnacji małych form zieleni ogrodowej.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Klasyfikacja i funkcje społeczne terenów zieleni
Mała architektura ogrodowa oraz urządzanie i pielęgnacja form roślinnych w
ogrodach:
Starożytnych
Średniowiecznych
Renesansowych
Barokowych
Dalekiego Wschodu
Krajobrazowych
Kolonialnych
Współczesnych
Konserwacja i rewaloryzacja terenów zieleni, normatywy przestrzenne i
techniczne, zasady planowania przestrzennego i projektowanie terenów zieleni
RAZEM
Godziny
2
2
1
1
1
2
1
1
1
3
15
Literatura:
1. Bogdanowski J. 1999. Polska sztuka Ogrodowa.
2. Czerwieniec M., Lewińska J. Zieleń w mieście.
3. Urządzanie Terenów Zieleni.
142
Tytuł przedmiotu:
Ochrona Roślin – Fitopatologia z techniką ochrony roślin
(Plant Protection – Phytopathology with plant control techniques)
Prowadzący:
prof. dr hab. Jan Kućmierz
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
20 w./25 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/25
Punkty ECTS:
5
Cel kursu:
Zapoznanie z przebiegiem infekcyjnego procesu chorobowego u roślin,
metodami diagnozowania chorób i ich czynników na podstawie
konkretnych chorób i ich czynników sprawczych z różnych grup
(wirusy, fitoplazmy, bakterie, grzyby). Podstawowe pojęcia z
epidemiologii chorób oraz zapoznanie z zasadami i metodami
zapobiegania i zwalczania chorób
Tematyka:
Przebieg infekcyjnego procesu chorobowego u roślin (infekcja, in
okulacja, choroba właściwa, wyzdrowienie i wyrównanie) oraz wpływ
warunków zewnętrznych na jego przebieg. Infekcyjne i nieinfekcyjne
czynniki chorobotwórcze. Udział pasożytów i roślin gospodarzy w
procesie chorobowym. Epidemiologia (warunki powstawania epidemii,
jej rodzaje i warunki wygasania). Podstawowe zasady: metody
zapobiegania i zwalczania chorób. Przegląd ważniejszych gospodarczo
chorób wywoływanych przez poszczególne grupy czynników
chorobotwórczych (wirusy, fitoplazmy, bakterie grzyby).
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Pojęcie, cel i zadania fitopatologii.
Symptomatologia (główne typy objawów chorobowych u roślin).
Etiologia: nie infekcyjne i infekcyjne czynniki chorobotwórcze. Uzdolnienia
pasożytnicze czynników chorobotwórczych (pasożyty bezwzględne, pasożyty
okolicznościowe, saprofity okolicznościowe)
Przebieg infekcyjnego procesu chorobowego u roślin:
- infekcja (bierna, czynna, drogi infekcji, mechanizm infekcji, wpływ
warunków na przebieg infekcji)
- inkubacja (okresy trwania, wpływ warunków zewnętrznych na przebieg
infekcji)
- choroba właściwa (ważniejsze zjawiska w jej przebiegu),
- wyzdrowienie i wyrównanie.
Sposoby pasożytowania patogenów (pasożyty zewnętrzne, pasożyty
wewnętrzne, zakażenie miejscowe, zakażenie ogniskowe, zakażenie
systemiczne).
Zdolności pasożytnicze czynników chorobotwórczych (powinowactwo,
agresywność, patogeniczność, wirulencja).
Udział rośliny gospodarza w rozwoju choroby infekcyjnej:
1. Odporność wrodzona
- bierna (przed infekcyjna, oporność, aksenia)
- czynna (po infekcyjna, obronność, rezystencja)
2. Odporność nabyta.
Podstawowe wiadomości z epidemiologii chorób roślin:
143
Godziny
0,5
1,5
2
3
1
1,5
2
1,5
1. Źródła pierwotnych infekcji.
2. Warunki powstawania epidemii.
3. Rodzaje epidemii (endemia, pandemia).
Podstawowe zasady i metody zwalczania chorób:
1. Kwarantanna roślin. Metody agrotechniczne (gospodarcze: uprawa roli,
płodozmian, nawożenie, gęstość i głębokość siewu lub sadzenia, terminy
siewu i sadzenia oraz zbioru, niszczenie chwastów – żywicieli pośrednich i
ubocznych patogenów roślin uprawnych. Metody mechaniczno-fizyczne.
Metody hodowlano-selekcyjne. Metody biologiczne.
2. Metody chemiczne (kryteria oceny fungicydów, toksyczności fungicydów
dla człowieka i zwierząt, fitotoksyczności fungicydów, efektywność
ekonomiczna, sposoby stosowania fungicydów – wady i zalety, ogólne
zasady działania fungicydów na patogeny, odporność grzybów na
fungicydy).
BHP w ochronie roślin. Organizacja ochrony roślin w uprawach polowych, pod
osłonami oraz w terenach zieleni.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Choroby wywoływane przez wirusy, wiroidy i fitoplazmy: mozaika tytoniu na
pomidorze, pstrość tulipana, ospowatość śliw, proliferacja jabłoni.
Choroby wywoływane przez bakterie: bakterioza obwódkowa fasoli,
guzowatość korzeni.
Choroby wywoływane przez grzyby:
- Plasmodiophoromycota: kiła kapusty, Oomycetes: zaraza ziemniaka na
pomidorze, mączniak rzekomy ogórka, zgorzel siewek, mączniak rzekomy
winorośli
- Ascomycota: antraknoza orzecha włoskiego, biała plamistość liści truskawki i
poziomki, obwódkowa plamistość goździka, parch jabłoni, zamieranie
pędów malin, mączniak prawdziwy jabłoni, róży, mączniak amerykański
agrestu, gruzłek cynobrowy, antraknoza porzeczki, szara pleśń różnych
roślin, zgnilizna twardzikowa, kędzierzawość liści brzoskwiń, torbiel śliw
- Basidiomycotina: opieńka miodowa, srebrzystość liści drzew owocowych.
Rdza wejmutkowo-porzeczkowa, rdza róży, rdza grochu. Głownia
kukurydzy.
- Fungi imperfecti: biała zgnilizna cebuli, rizoktonioza, szara pleśń tulipana,
cebuli, brunatna plamistość liści pomidora, alternarioza pomidora,
dziurkowatość liści drzew pestkowych, fuzariozy różnych roślin, werticiliozy
roślin, antraknoza fasoli, septorioza selera.
RAZEM
3
2
2
20
Godziny
2
2
3
8
4
6
25
Literatura:
1. Borecki Z. 1996. Nauka o chorobach roślin, PWRiL, Warszawa.
2. Fiedrorow Z., Gołębniak B., Weber Z. 1999. Fitopatologia Ogólna, Skrypt AR Poznań.
3. Kochman J. 1973. Fitopatologia, PWRiL, Warszawa.
4. Kryczyński S. 2003. Choroby roslin w uprawach ogrodniczych. Wyd. SGGW Warszawa.
5. Kućmierz J. 1994. Fitopatologia. Cz. I. Ogólna. Wyd. AR Kraków.
6. Kućmierz J., Bartyńska M. 1993. Choroby i szkodniki roślin ogrodniczych. Cz. II.
Choroby. Wyd. AR Kraków.
144
Tytuł przedmiotu:
Ochrona roślin – Entomologia z techniką ochrony roślin
(Entomology with plant protection technics)
Prowadzący:
prof. dr hab. Kazimierz Wiech
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
20 w./25 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/25
Punkty ECTS:
5
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z ważniejszymi szkodnikami roślin
ogrodniczych. Poznanie ich bionomii, sposobu żerowania i metodami
ich zwalczania.
Tematyka:
Podstawy systematyki i morfologii owadów, praktyczne zapoznanie
studentów z diagnostyką ważniejszych szkodników warzyw, roślin
sadowniczych i ozdobnych
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne, przygotowanie zbioru szkodników i
powodowanych przez nie uszkodzeń (30 sztuk szkodników i 30 sztuk
okazów uszkodzeń roślin)
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Wiadomości wstępne – pojęcia szkodnik, szkoda, strata. Zbieranie ,
preparowanie owadów, przygotowanie zbiorów szkodników i uszkodzonych
roślin.
Elementy ekologii owadów: przyczyny masowych wystąpień szkodników,
gradacje. Wpływ czynników abiotycznych i biotycznych na występowanie
szkodnikow.
Podział metod zwalczania szkodników. Kwarantanna.
Definicja i podział metod biologicznego zwalczania: introdukcja, kolonizacja,
metody protekcyjne i kompensacyjne. Przykłady praktycznego wykorzystania
organizmów pożytecznych (biopreparaty, drapieżce,parazytoidy). Rola roślin
dziko rosnących.
Metody uprawowe i hodowlane w zwalczaniu szkodników, metody
mechaniczno-fizyczne w ograniczaniu szkodników
Podstawy chemicznego zwalczania szkodników, zoocydy w ochronie roślin
przed szkodnikami, bezpieczeństwo i higiena pracy
Metody integrowane w uprawach polowych i pod osłonami, prognozowanie i
sygnalizacja szkodnikow
Organizacja ochrony roślin w terenach zieleni
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Typy i gromady szkodników: nicienie, stawonogi- pajęczaki, owady, wije
Budowa owada. Rzędy. Typy larw i poczwarek. Rozwój. Rodzaje uszkodzeń.
Szkodniki buraka ćwikłowego, marchwi, pomidora, ziemniaka (śmietka
burakowa, mszyca burakowa, płaszczyniec, tarczyki, omarlice, połyśnica, stonka
ziemniaczana, mszyce na zieniakach, mątwiki)
Szkodniki strączkowych (strąkowce, pachówka, oprzędziki, śmietka kiełkówka,
wciornastki, paciornica grochowianka)
Szkodniki warzyw kapustnych (smietka kapuściana, mszyca kapuściana,
bielinki, tantniś, piętnówki, pchełki ziemne)
145
Godziny
3
3
1
3
3
2
2
3
20
Godziny
2
3
3
2
3
Szkodniki liliowatych i szparagów (śmietka cebulanka, wgryzka chowacz
szczypiorak, niszczyk zjadliwy, miniarka porówka, poskrzypki, trzep)
Szkodniki roślin ozdobnych uprawianych pod osłonami
Szkodniki złocieni, róży, tulipana
Szkodniki wielożerne drzew i krzewów w parkach i w sadach (przędziorki,
czerwce, duże gąsienice, zwójki liściowe, trociniarki)
Szkodniki jabłoni (kwieciak jabłkowiec, miodówka, mszyce, namiotnik,
owocówka jabłkóweczka, owocnica jabłkowa)
Szkodniki gruszy, wiśni, śliwy ( kwieciak gruszowiec, szpeciele wzdymacz i
podskórnik, owocnice śliwowe, nasionnica trześniówka, mszyce)
Szkodniki krzewów i krzewinek owocowych ( wielkopąkowce, krzywiki,
brzęczak, piłecznica agrestowa, przezierniki, kwieciak malinowiec, roztocz
truskawkowy, mszyce)
RAZEM
2
1
2
1
2
2
2
25
Literatura:
1. Boczek J. 1995. Nauka o szkodnikach roślin uprawnych, Wyd.II SGGW.
2. Boczek J. 1992. Niechemiczne metody zwalczania szkodników, Wyd. SGGW.
3. Czyżewski Z. 1972.Choroby i szkodniki roślin ozdobnych. PWRiL.
4. Kochman J., Węgorek W. 1999. Ochrona roślin. Plantpress.
5. Łęski Z. (koor.). 1985. Szkodniki i choroby rośłin sadowniczych. Wyd. III, PWRiL.
6. Robak J., Wiech K. 1995. Choroby i szkodniki warzyw. Plantpress.
7. Wiech K. 1999. Szkodniki drzew owocowych. Plantpress.
8. Wnuk A. 1990, 1999. Entomologia dla rolników . Cz. 1 - Ogólna. Cz. 2. Szczegółowa.
Skrypt AR w Krakowie.
9. Inne pozycje z literatury przedmiotu zostaną podane na pierwszym wykładzie.
146
Tytuł przedmiotu:
Ekonomika i organizacja produkcji ogrodniczej
(Economics and organization of horticulture crops production)
Prowadzący:
dr Jerzy Kurzawiński, dr Janina Marzec
dr Anna Magdalena Ambroszczyk
Katedra, zakład:
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
Wymiar godzin:
12 w./18 ćw.
Rodzaj zajęć: wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
12/18
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Opanowanie podstawowej wiedzy z zakresu ekonomiki ogrodnictwa,
funkcjonowania podmiotów gospodarczych na tle ekonomicznych
uwarunkowań.
Tematyka:
Skala produkcji i tendencje w ogrodnictwie. Otoczenie, struktura
organizacyjna i funkcjonalna gospodarstw ogrodniczych. Czynniki produkcji.
Rachunek kosztów. Efektywność wykorzystania środków. Wybrane
zagadnienia z finansów(podatek rolny, zdolność kredytowa, spłata
zobowiązań). Ocena ekonomiczna wyników działalności gospodarczej.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny (sprawdzenie zasobów podstawowych
wiadomości dotyczących zarządzania przedsiębiorstwem ogrodniczym)
Forma zakończenia:
egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Ogrodnictwo w gospodarce narodowej
Skala produkcji i tendencje rozwojowe w ogrodnictwie polskim i światowym
Otoczenie w ogrodnictwie – instytucjonalne, społeczne i ekonomiczne
Struktura organizacyjna i funkcjonalna podmiotów gospodarczych – działalność
produkcyjna, usługowa, obrót towarowy
Znaczenie organizacji producenckich dla rozwoju nowoczesnego ogrodnictwa
Ocena ekonomiczna wyników działalności gospodarczej
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Analiza czynników produkcji w ogrodnictwie: waloryzacja rolniczej przestrzeni
produkcyjnej,analiza czasu pracy, wydajność pracy, wprowadzenie zmian w organizacji
dnia pracy, majątek trwały, klasyfikacja środków trwałych, metody amortyzacji
Podstawowe problemy rachunku kosztów: koszty jako element kontroli i wyceny
produkcji, koszty do podejmowania decyzji i programowania produkcji, analiza
kosztów w układzie rodzajowym i kalkulacyjnym
Rachunek efektywności wykorzystania środków: analiza progu rentowności, wybór
technologii produkcji, efektywność procesu produkcji
Wybrane zagadnienia z finansów: wyznaczanie podatków w rolnictwie (podatek rolny
od gruntów, podatek z działów specjalnych produkcji rolnej), badanie zdolności
kredytowej wnioskodawców, spłata zobowiązań, wyznaczanie poziomu dopłat np.:
bezpośrednich
RAZEM
Godziny
1
4
2
2
1
2
12
Godziny
3
3
5
7
18
Literatura:
1. Fereniec J. 1999. Ekonomika i organizacja rolnictwa. Wyd.Key Text. Warszawa.
2. Makosz E. (red.) 1997. Strategia rozwoju polskiego ogrodnictwa do 2010 roku. Wyd. Agrosans.c. Sandomierz.
3. Siekierski J. 2002. Rolnictwo i wieś polska wobec współczesnych wyzwań rozwojowych i integracyjnych. Wyd. Małop.
Wyższa Szkoła Ekonom. Tarnów.
4. Wawrzyniak J. 1999. Rachunek kosztów a zarządzanie w przedsiębiorstwach ogrodniczych. Wyd. PRODRUK. Poznań.
5. Woś A. 1996. Agrobiznes makroekonomika. Wyd. Key Text. Warszawa.
6. Woś A. 1996. Agrobiznes mikroekonomika Wyd. Key Text. Warszawa.
7. Żmija J., Strzelczak L. (red.). 1996. Podstawy ekonomiki rynku i marketingu w gospodarce żywnościowej. Wyd. AR.
Kraków.
147
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Nasiennictwo i szkółkarstwo (Seed and nursery production)
dr inż. Barbara Jagosz, dr inż. Maciej Gąstoł
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
Wymiar godzin:
30 w./30 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/30
Punkty ECTS:
5
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z przebiegiem produkcji i kwalifikacji materiału
siewnego oraz sposobami uszlachetniania i przechowywania nasion.
Zapoznanie z tematyką związaną z otrzymywaniem sadzonek, krzewów
i drzewek roślin sadowniczych.
Tematyka:
Podstawy produkcji materiału siewnego, rejonizacja produkcji
nasiennej, przepisy i normy w nasiennictwie, kwalifikacja polowa i
laboratoryjna materiału siewnego, uszlachetnianie materiału siewnego,
przechowywanie, magazynowanie i obrót materiałem siewnym.
Rozmnażanie drzew, szczepienie, okulizacja, przepisy prawne.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne, wykonanie projektu gospodarstwa
szkółkarskiego
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Wprowadzenie do nasiennictwa, sposoby rozmnażania roślin, wyradzanie i
1
odnawianie materiału siewnego
Funkcjonowanie firm nasiennych, kontraktacja materiału siewnego, gospodarstw
i plantacji nasiennych, stopnie kwalifikacji materiału siewnego oraz jego
2
oznaczanie
Polowa kwalifikacja materiału siewnego, izolacja przestrzenna i selekcja
negatywna plantacji nasiennych, czynności kwalifikatora, lustracja plantacji
2
nasiennych
Laboratoryjna kwalifikacja materiału siewnego: próbki i próbobranie, badania
organoleptyczne, oznaczanie czystości nasion, zdolności kiełkowania,
żywotności metodami biochemicznymi, wilgotności, wigoru, zdrowotności,
3
tożsamości gatunkowej i odmianowej, badanie nasion powlekanych, badania
specjalne nasion
Przepisy prawne w nasiennictwie, obrót materiałem siewnycm, świadectwa
1
kwalifikacji nasion, dokumentacja w nasiennictwie
Morfologia i anatomia nasion i roślin nasiennych
1
Uszlachetnianie nasion; metody agrotechniczne, technologiczne, fizjologiczne,
2
nasiona sztuczne
Przechowywanie i magazynowanie nasion
1
Agrotechniczne podstawy produkcji nasiennej i rejonizacja produkcji nasiennej
2
Znaczenie szkółkarstwa, stan obecny szkółkarstwa w Polsce, Rys historyczny
3
rozwoju szkółkarstwa, Przyrodnicze podstawy szkółkarstwa
Rozmnażanie generatywne i wegetatywne roślin, podkładki generatywne i
3
wegetatywne
Prowadzenie szkółki w poszczególnych latach, cięcie i formowanie drzewek w
3
szkółce, wymaganie pokarmowe i nawożenie szkółki
Przygotowanie szkółki do wykopywania, wykopywanie, sortowanie,
3
przechowywanie, pakowanie i transport materiału szkółkarskiego
148
Rozmnażanie roślin jagodowych, leszczyny i orzecha włoskiego, przepisy
prawne regulujące produkcję szkółkarską
RAZEM
3
30
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Ocena zdolności kiełkowania nasion roślin ogrodniczych; porównanie
4
kiełkowania epigeicznego i hypogeicznego
Ocena żywotności nasion metodami biochemicznymi; metoda tetrazolinowa i
2
indygokarminowa
Ocena czystości nasion
2
Ocena zdolności kiełkowania kłębków buraka ćwikłowego; obliczanie masy 1000
4
kłębków i liczby kłębków w 1 gramie
Przegląd nasion uszlachetnianych różnymi metodami, omówienie sposobów
3
pakowania nasion
Rozmnażanie generatywne roślin sadowniczych. Wydobywanie nasion, badanie
3
czystości i żywotności nasion, stratyfikacja i wysiew nasion
Rozmnażanie roślin poprzez sadzonki zielne, zdrewniałe, podział roślin,
3
szczepienie i okulizacja podkładek.
Ścinanie podkładek w szkółce, czopowe i bezczopowe wyprowadzanie
3
okulantów, pielęgnacja, cięcie i formowanie okulantów w szkółce.
Sadzenie podkładek w szkółce, cięcie i formowanie drzewek dwuletnich,
3
wyprowadzanie drzewek dwuletnich z jednoroczną koronką.
Inwentaryzacja szkółki, przygotowanie szkółki do kwalifikacji, prowadzenie
dokumentacji szkółkarskiej, praktyczne prowadzenie kwalifikacji materiału
3
szkółkarskiego.
RAZEM
30
Literatura:
1. Black M., Bewley J.D., Halmer P. 2006. The Encyclopedia of Seeds: Science, Technology
and Uses, CABI, London,UK.
2. ISTA (International Seed Testing Association). 2004. International Rules for Seed
Testing. ISTA Zűrich, Switzerland.
3. Don R. 2003. ISTA Handbook for seedling evaluation. ISTA, Zűrich, Switzerland.
4. Duczmal K.W. 1993. Nasiennictwo ogrodnicze. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w
Poznaniu, Poznań.
5. Duczmal K.W., Tucholska H. 2000. Nasiennictwo. Tom 1. Część ogólna. Państwowe
Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Poznań.
6. Dziennik Ustaw 2007. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących wytwarzania oraz jakości materiału siewnego.
Dz.U. Nr 29, poz.189.
7. Rejman A. Szkółkarstwo roślin sadowniczych.
8. Ślaski J., Sękowski B. Szkółkarstwo szczegółowe.
9. Hrynkiewicz-Sudnik J., Sękowski B., Wilczkiewicz M. Rozmnażanie drzew i krzewów
liściastych.
149
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ćwiczenia terenowe – (Practical training)
dr inż. Bożena Szewczyk – Taranek
Katedra Roślin Ozdobnych
0 w./10 ćw.
ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot obowiązkowy kierunkowy dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z praktycznymi aspektami produkcji ogrodniczej z zakresu
uprawy warzyw w gruncie i pod osłonami, roślin ozdobnych w gruncie
i pod osłonami oraz szkółkarstwa drzew i krzewów ozdobnych.
Tematyka:
Etapy produkcji ogrodniczej, agrotechnika, nawożenie, nawadnianie,
zagrożenia agrofagami i możliwości ich zwalczania, technologia zbioru,
wybrane elementy przechowywania warzyw i roślin ozdobnych, formy
organizacji produkcji ogrodniczej.
Kryteria oceny:
opracowanie sprawozdania z ćwiczeń
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Szkółka roślin ozdobnych w Mnikowie: wyposażenie techniczne gospodarstwa,
5
maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślin, odkażanie podłoża,
kompostowanie materiału roślinnego, wyposażenie tuneli foliowych i szklarni
służących do uzyskania materiału nasadzeniowego, kontenerowa uprawa roślin
ozdobnych, zabiegi stosowane przed wysadzaniem roślin, sposoby pielęgnacji i
ochrony roślin, przygotowanie roślin do spedycji, metody przechowywania
materiału szkółkarskiego, zasady bhp obowiązujące w szkółkach drzew i
krzewów
Wybrane gospodarstwa ogrodnicze w gminie Igołomia-Wawrzeńczyce:
5
nowoczesne sposoby przygotowania rozsady warzyw i roślin ozdobnych, rodzaje
osłon stosowanych w uprawie warzyw i roślin ozdobnych, zapoznanie ze
sprzętem uprawowym (sprzęt do uprawek gleby, opryskiwacze, sadzarki,
siewniki, instalacje deszczujące, kombajny do zbioru warzyw), , przykłady
płodozmianów, agrotechnika i specyficzne metody prowadzenia roślin, sposoby
nawadniania i nawożenia, praktyczne możliwości ochrony roślin przed
chorobami i szkodnikami, zbiór i przygotowanie towaru do spedycji oraz
przechowywania, zasady bhp pod osłonami wysokimi oraz podczas
wykonywania zabiegów ochrony roślin i nawożenia mineralnego
RAZEM
10
150
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ćwiczenia terenowe – (Practical training)
dr inż. Jacek Nawrocki
Katedra Ochrony Roślin
0 w./10 ćw.
ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot obowiązkowy kierunkowy dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z praktycznymi aspektami produkcji ogrodniczej z zakresu
uprawy warzyw w gruncie i pod osłonami, roślin ozdobnych w gruncie
i pod osłonami oraz szkółkarstwa drzew i krzewów ozdobnych.
Tematyka:
Etapy produkcji ogrodniczej, agrotechnika, nawożenie, nawadnianie,
zagrożenia agrofagami i możliwości ich zwalczania, technologia zbioru,
wybrane elementy przechowywania warzyw i roślin ozdobnych, formy
organizacji produkcji ogrodniczej.
Kryteria oceny:
opracowanie sprawozdania z ćwiczeń
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Szkółka roślin ozdobnych w Mnikowie: wyposażenie techniczne gospodarstwa,
5
maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślin, odkażanie podłoża,
kompostowanie materiału roślinnego, wyposażenie tuneli foliowych i szklarni
służących do uzyskania materiału nasadzeniowego, kontenerowa uprawa roślin
ozdobnych, zabiegi stosowane przed wysadzaniem roślin, sposoby pielęgnacji i
ochrony roślin, przygotowanie roślin do spedycji, metody przechowywania
materiału szkółkarskiego, zasady bhp obowiązujące w szkółkach drzew i
krzewów
Wybrane gospodarstwa ogrodnicze w gminie Igołomia-Wawrzeńczyce:
5
nowoczesne sposoby przygotowania rozsady warzyw i roślin ozdobnych, rodzaje
osłon stosowanych w uprawie warzyw i roślin ozdobnych, zapoznanie ze
sprzętem uprawowym (sprzęt do uprawek gleby, opryskiwacze, sadzarki,
siewniki, instalacje deszczujące, kombajny do zbioru warzyw), , przykłady
płodozmianów, agrotechnika i specyficzne metody prowadzenia roślin, sposoby
nawadniania i nawożenia, praktyczne możliwości ochrony roślin przed
chorobami i szkodnikami, zbiór i przygotowanie towaru do spedycji oraz
przechowywania, zasady bhp pod osłonami wysokimi oraz podczas
wykonywania zabiegów ochrony roślin i nawożenia mineralnego
RAZEM
10
151
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ćwiczenia terenowe – (Practical training)
dr hab. Piotr Siwek
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
0 w./10 ćw.
ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot obowiązkowy kierunkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z praktycznymi aspektami produkcji ogrodniczej z zakresu
uprawy warzyw w gruncie i pod osłonami, roślin ozdobnych w gruncie
i pod osłonami oraz szkółkarstwa drzew i krzewów ozdobnych.
Tematyka:
Etapy produkcji ogrodniczej, agrotechnika, nawożenie, nawadnianie,
zagrożenia agrofagami i możliwości ich zwalczania, technologia zbioru,
wybrane elementy przechowywania warzyw i roślin ozdobnych, formy
organizacji produkcji ogrodniczej.
Kryteria oceny:
opracowanie sprawozdania z ćwiczeń
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Szkółka roślin ozdobnych w Mnikowie: wyposażenie techniczne gospodarstwa,
5
maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślin, odkażanie podłoża,
kompostowanie materiału roślinnego, wyposażenie tuneli foliowych i szklarni
służących do uzyskania materiału nasadzeniowego, kontenerowa uprawa roślin
ozdobnych, zabiegi stosowane przed wysadzaniem roślin, sposoby pielęgnacji i
ochrony roślin, przygotowanie roślin do spedycji, metody przechowywania
materiału szkółkarskiego, zasady bhp obowiązujące w szkółkach drzew i
krzewów
Wybrane gospodarstwa ogrodnicze w gminie Igołomia-Wawrzeńczyce:
5
nowoczesne sposoby przygotowania rozsady warzyw i roślin ozdobnych, rodzaje
osłon stosowanych w uprawie warzyw i roślin ozdobnych, zapoznanie ze
sprzętem uprawowym (sprzęt do uprawek gleby, opryskiwacze, sadzarki,
siewniki, instalacje deszczujące, kombajny do zbioru warzyw), , przykłady
płodozmianów, agrotechnika i specyficzne metody prowadzenia roślin, sposoby
nawadniania i nawożenia, praktyczne możliwości ochrony roślin przed
chorobami i szkodnikami, zbiór i przygotowanie towaru do spedycji oraz
przechowywania, zasady bhp pod osłonami wysokimi oraz podczas
wykonywania zabiegów ochrony roślin i nawożenia mineralnego
RAZEM
10
152
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ćwiczenia terenowe – (Practical training)
dr inż. Maria Wesołowska
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
0 w./10 ćw.
ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot obowiązkowy kierunkowy dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z praktycznymi aspektami produkcji ogrodniczej z zakresu
uprawy warzyw w gruncie i pod osłonami, roślin ozdobnych w gruncie
i pod osłonami oraz szkółkarstwa drzew i krzewów ozdobnych.
Tematyka:
Etapy produkcji ogrodniczej, agrotechnika, nawożenie, nawadnianie,
zagrożenia agrofagami i możliwości ich zwalczania, technologia zbioru,
wybrane elementy przechowywania warzyw i roślin ozdobnych, formy
organizacji produkcji ogrodniczej.
Kryteria oceny:
opracowanie sprawozdania z ćwiczeń
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Szkółka roślin ozdobnych w Mnikowie: wyposażenie techniczne gospodarstwa,
5
maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślin, odkażanie podłoża,
kompostowanie materiału roślinnego, wyposażenie tuneli foliowych i szklarni
służących do uzyskania materiału nasadzeniowego, kontenerowa uprawa roślin
ozdobnych, zabiegi stosowane przed wysadzaniem roślin, sposoby pielęgnacji i
ochrony roślin, przygotowanie roślin do spedycji, metody przechowywania
materiału szkółkarskiego, zasady bhp obowiązujące w szkółkach drzew i
krzewów
Wybrane gospodarstwa ogrodnicze w gminie Igołomia-Wawrzeńczyce:
5
nowoczesne sposoby przygotowania rozsady warzyw i roślin ozdobnych, rodzaje
osłon stosowanych w uprawie warzyw i roślin ozdobnych, zapoznanie ze
sprzętem uprawowym (sprzęt do uprawek gleby, opryskiwacze, sadzarki,
siewniki, instalacje deszczujące, kombajny do zbioru warzyw), , przykłady
płodozmianów, agrotechnika i specyficzne metody prowadzenia roślin, sposoby
nawadniania i nawożenia, praktyczne możliwości ochrony roślin przed
chorobami i szkodnikami, zbiór i przygotowanie towaru do spedycji oraz
przechowywania, zasady bhp pod osłonami wysokimi oraz podczas
wykonywania zabiegów ochrony roślin i nawożenia mineralnego
RAZEM
10
153
GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
(POZA STANDARDEM)
PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE
DLA RÓŻNYCH SPECJALNOŚCI
154
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Pszczelnictwo (Apiculture)
dr hab. Krystyna Czekońska, prof. UR
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z biologią, użytkowaniem i wykorzystaniem
pszczoły miodnej w produkcji ogrodniczej.
Tematyka:
Charakterystyka rodzaju Apis. Rozwój osobniczy matki, trutnia
i robotnicy. Morfologia i anatomia trzech postaci pszczół w nawiązaniu
do ich funkcji w rodzinie pszczelej. Biologia pszczoły miodnej.
Naturalne źródła pokarmowe pszczół. Zasady obchodzenia się z
pszczołami. Podstawy gospodarki pasiecznej i metody pozyskiwania
produktów pszczelich. Wykorzystanie pszczoły miodnej w produkcji
rolniczej. Pszczelarstwo na świecie.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Pochodzenie i charakterystyka rodzaju Apis
Biologia pszczoły miodnej
Hodowla pszczoły miodnej
Pszczelarstwo na Świecie
Godziny
1
6
6
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Anatomiczne i morfologiczne przystosowania pszczoły miodnej do zdobywania
3
pokarmu
Organizacja gniazda pszczelego, budowa plastra, typy uli
2
Ogólne zasady sterowania rozwojem rodzin pszczelich
2
Typy pasiek i kierunki produkcji pasiecznej
2
Zasady obchodzenia się z pszczołami. Technika przeglądów rodzin pszczelich
2
Zajęcia w pasiece przy otwartym ulu
3
Zaliczenie
1
RAZEM
15
Literatura:
1. Prabucki J. 1998. Pszczelnictwo. Wydawnictwo Promocyjne „Albatros” Szczecin.
155
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Zielarstwo (Herbs, spices and medicinal plants)*
dr hab. Ewa Capecka, dr hab. Edward Kunicki, prof. UR
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćw. laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Zapoznanie
z podstawowymi
gatunkami
roślin
i surowcami
wykorzystywanymi
w zielarstwie
i ogrodnictwie
ozdobnym.
Omówienie związków biologicznie czynnych występujących
w roślinach pod kątem ich wykorzystania w przemyśle spożywczym,
farmaceutycznym, kosmetycznym i w lecznictwie.
Tematyka:
Wiadomości ogólne dotyczące roślin zielarskich jako odrębnej grupy
roślin użytkowych. Prezentacja ważniejszych gatunków roślin
zielarskich, ich biologia i znaczenie w ogrodach oraz lecznictwie,
przemyśle spożywczym i gospodarstwie domowym
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Wprowadzenie do przedmiotu. Definicja roślin zielarskich i substancji
swoistych. Kryteria podziału surowców zielarskich. Postacie leku roślinnego
Charakterystyka, występowanie, właściwości, wykorzystanie głównych
roślinnych substancji swoistych:
1. olejki eteryczne i związki siarkowe
2. związki gorzkie, śluzy roślinne, antranoidy
3. saponiny, garbniki
4. flawonoidy, karotenoidy oraz mniej powszechne barwniki roślinne
Rośliny zawierające substancje silnie działające
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Rośliny olejkodajne z rodziny jasnotowatych
Rośliny olejkodajne rodziny selerowatych
Rośliny olejkodajne z rodziny astrowatych
Rośliny zawierające glukozynolany i olejki czosnkowe
Rośliny dostarczające przypraw egzotycznych
Rośliny zawierające związki gorzkie, śluzy, antranoidy
Rośliny zawierające saponiny i garbniki
Rośliny zawierające związki należące do barwników roślinnych
RAZEM
Godziny
2
4
2
2
3
2
15
Godziny
2
2
1
1
2
2
2
3
15
Literatura:
1. Kohlmünzer S.1993. Farmakognozja, PZWL, Warszawa.
2. Rumińska A., Ożarowski A. (red.). 1990. Leksykon roślin leczniczych. PWRiL,
Warszawa.
3. Senderski M.E. 2004. Prawie wszystko o ziołach. Wyd. M.E. Senderski, Podkowa Leśna.
4. Strzelecka H., Kowalski J. (red.). 2000. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. PWN,
Warszawa.
156
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Przechowalnictwo ogrodnicze (Storage of horticultural products)*
dr hab. Maria Gawęda, dr hab. Jan Skrzyński
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
Wymiar godzin:
15w./15ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Zapoznanie się z podstawami przechowalnictwa warzyw i owoców,
technikami przechowalniczymi, elementami fizjologii pozbiorczej
produktów ogrodniczych.
Tematyka:
Systemy przechowywania produktów ogrodniczych, wartość
przechowalnicza poszczególnych grup warzyw i owoców,
najważniejsze czynniki przechowywania: temperatura, wilgotność
względna, skład atmosfery, etylen.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Cele poznawcze przechowalnictwa. Przechowalnictwo warzyw w Polsce i na
1
świecie.
Podział warzyw na grupy o różnym okresie przechowywania.
2
Określanie dojrzałości zbiorczej warzyw
1
Wpływ czynników biologicznych, klimatycznych, agrotechnicznych,
2
pozbiorczych na wartość przechowalniczą warzyw
Oddychanie przechowywanych warzyw
1
Transpiracja przechowywanych warzyw
1
Znaczenie przechowalnictwa dla zagospodarowania owoców i materiału
1
szkółkarskiego
Przemiany w dojrzewającym owocu oraz podczas przechowywania
2
Wymagania technologiczne dla obiektów do przechowywania owoców
3
Ogólne zasady przechowywania materiału szkółkarskiego
1
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Traktowanie pozbiorcze warzyw
Tradycyjne metody przechowywania warzyw
Polskie Normy dla przechowywania warzyw
Opakowania w przechowywaniu, transporcie i marketingu warzyw
Sortowanie i pakowanie warzyw
Sprzęt i organizacja zbioru owoców w sadzie
Praktyczne posługiwanie się podstawowymi wskaźnikami dojrzałości
Warunki przechowywania owoców
Najważniejsze choroby przechowalnicze
Godziny
1
3
1
1
1
2
2
2
2
RAZEM
15
Literatura:
1. Adamicki F. Czerko Z. 2002. Przechowalnictwo warzyw i ziemniaka. PWRiL.
2. Gajewski M. 2001. Przechowalnictwo warzyw. Wydawnictwo SGGW.
3. Lange, Ostrowski. Przechowalnictwo owoców.
157
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Zarządzanie w ogrodnictwie (Management in horticulture)*
dr Jerzy Kurzawiński, dr Janina Marzec
dr Anna Magdalena Ambroszczyk
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
12 w./18 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
I
II
III
IV
V
VI
VII
12/18
3
Przygotowanie słuchaczy do pełnienia funkcji kierowniczych podwładnych w
przedsiębiorstwie. Umiejętność podejmowania decyzji, metody negocjacyjne
w transakcjach.
Podstawowe zasady kierowania zespołami ludzkimi. Motywacja. Sztuki
negocjacji i kształtowania stosunków międzyludzkich. Przygotowanie do
podejmowania decyzji dotyczących bieżącej działalności przedsiębiorstwa i
jego organizacji. Zagadnienia optymalizacyjne, m.in.: struktury produkcji,
zarządzania zapasami, rozdział zadań.
sprawdzenie predyspozycji studenta do pełnienia funkcji kierowniczych w
przedsiębiorstwie ogrodniczym
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Przedmiot i zakres nauki organizacji i zarządzania
Szkoły zarządzania. Style i techniki zarządzania
Otoczenie przedsiębiorstwa i jego wpływ na postawy kierownika
Współczesny manager, jego rola i zadania
Zasady sprawnego działania dotyczące pracy własnej kierownika i motywowania
podwładnych
Metody usprawnień organizacji
Planowanie strategiczne – rodzaje planów, zasady planowania, instrumenty planowania
Rola informacji w podejmowaniu decyzji
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Test na predyspozycje kierownicze, cechy dobrego kierownika
Studia przypadków zarządzania
Autoprezentacja, zasady pisania CV, listy motywacyjne, rekrutacja
Techniki negocjacji, rozwiązywanie konfliktów
Techniki pomocne w podejmowaniu decyzji (arkusze danych, karty procesu, histogram,
diagram ryby, diagram Pareto)
Zagadnienia optymalizacyjne (badania operacyjne): ustalanie struktury produkcji,
zarządzanie zapasami, rozdział zadań produkcyjnych, planowanie przewozów
RAZEM
Godziny
1
3
1
1
1
2
1
2
12
Godziny
2
3
3
3
3
4
18
Literatura:
1. Bednarski A.1998. Organizacja i zarządzanie. Materiały do ćwiczeń. Wyd. Toruńska Szkoła
Zarządzania. Toruń.
2. Karczmarek B., Sikorki Cz. 1996. Podstawy zarządzania. Absolwent. Łódź.
3. Mikołajczyk Z. 1995. Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów zarządzania. PWN.
Warszawa.
4. Obój K. 1994. Miniszkółka Zarządzanie. PWE. Warszawa.
5. Penc J.1994. Strategie Zarządzania. Placet. Warszawa.
6. Robbins S.P.1998. Zachowania w organizacji. Tłum. Ehrlich A. PWE. Warszawa.
7. Stoner J.A.F., Wankel Ch. 1997. Kierowanie. PWE. Warszawa.
8. Webber R.A. 1994. Zasady zarządzania organizacjami. PWE. Warszawa.
158
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Budowa terenów zieleni (Construction of green areas)*
dr Małgorzata Frazik - Adamczyk
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./ 15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
6
Cel kursu:
zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami związanymi z
zakładaniem terenów zieleni, przekazanie umiejętności niezbędnych
przy budowie ogrodów
Tematyka:
kształtowanie terenu, umacnianie skarp, układ komunikacyjny w
ogrodzie, konstrukcje dla pnączy, zbiorniki wodne, ogrody na dachach,
zakładanie trawników, sadzenie drzew i krzewów, kosztorysowanie
wykonawstwa
Kryteria oceny:
wykonanie prac rysunkowych i kosztorysu
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu:
Tematyka wykładów
Układy komunikacyjne (ścieżki, place, podjazdy, schody) – technologia
budowy, normatywy techniczne
Budowa murków oporowych i kwiatowych
Konstrukcje dla pnączy
Podstawowe technologie budowy zbiorników wodnych
Charakterystyka gatunków traw stosowanych do mieszanek trawnikowych –
morfologia, biologia, cechy użytkowe
Trawniki ekstensywne, umiarkowanie intensywne i intensywne – zastosowanie,
przygotowanie terenu, dobór mieszanki, eksploatacja
Podstawowe problemy zakładania ogrodów na dachach
Zabezpieczanie powierzchni skarp przed erozją
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Układ komunikacyjny – materiały nawierzchniowe
Układ komunikacyjny – projekt techniczny schodów ogrodowych
Sadzenie drzew i krzewów. Mechanizacja tych procesów
Zasady zakładania żywopłotów – aspekty praktyczne
Technologia zakładania trawnika metodą siewu, darniowania, z zastosowaniem
suchej maty trawiastej
Kosztorysowanie wykonawstwa na przykładzie technologii zakładania trawnika
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
1
15
Godziny
2
2
2
2
2
5
15
Literatura:
1. Bartosiewicz A. 1984.Urządzanie terenów zieleni. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
2. Głowacki P., Niemirski A. 1986. Ogrodzenia, murki. PWRiL.
3. Głowacki P., Niemirski A. 1986. Ścieżki, drogi. PWRiL.
4. Głowacki P., Niemirski A. 1988.Baseny, wodotryski, brodziki. PWRiL.
5. Plessner H. 1992.Bądź architektem swojego ogródka. Wydawnictwo Arkady.
6. Rutkowska B., Hempel A. 1986.Trawniki. PWRiL.
159
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Pielęgnacja terenów zieleni (Cultivation of plants in green area)
dr inż. Zofia Malinowska
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./ 15 ćw.
wykłady, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Nabycie umiejętności praktycznego wykonywania zabiegów
pielęgnacyjnych w ogrodzie
Tematyka:
Poznanie biologicznych podstaw pielęgnacji zieleni: wykonywania
cięć, formowania pnączy, sadzenie i uprawa roślin ogrodowych,
zabezpieczanie na okres zimy
Kryteria oceny:
praktyczne sprawdziany umiejętności wykonywania zabiegów
pielęgnacyjnych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Kalendarz prac w ogrodzie
Żywopłoty – zasady formowania
Rodzaje cięcia krzewów
Sadzenie roślin w terenach zieleni
Pnącza - pielęgnacja
Pielęgnacja krzewów liściastych
Zabezpieczenia roślin na zimę
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
3
2
2
15
RAZEM
Godziny
2
3
2
2
2
2
2
15
Tematyka ćwiczeń
Cięcie krzewów swobodnie rosnących
Formowanie żywopłotów liściastych
Formowanie żywopłotów iglastych
Pielęgnacja róż
Pielęgnacja trawnika
Pielęgnacja roślin zielnych w ogrodzie
Okrywanie roślin na zimę
Literatura:
1. Baumann R. 1991. Domy w zieleni. Arkady.
2. Gottschyalk W. 1991. Poradnik dla miłośników róż. PWRiL.
3. Rutkowska B. 1996. Trawniki. PWRiL.
4. Squire D. 2004. Cięcie roślin. Arkady.
5. Wałęza W. 2002. Żywopłoty. PWRiL.
160
Tytuł przedmiotu:
Integrowane systemy ochrony roślin ogrodniczych przed
chorobami*
(Integrated methods of plant protection)
Prowadzący:
prof. dr hab. Stanisław Mazur
prof. dr hab. Marek Grabowski
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Zapoznanie się z aktualnie obowiązującymi zasadami ochrony w
integrowanych systemach produkcji ogrodniczej.
Tematyka:
Szkodliwość i występowanie najważniejszych gospodarczo chorób w
systemach produkcji integrowanej oraz omówienie metod ich
zwalczania.
Kryteria oceny:
sprawozdania z opracowanych metodyk ochrony dla wybranych
gatunków roślin
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Zasady integrowanej ochrony warzyw w uprawie polowej i pod osłonami
Zasady prognozowania i sygnalizacji w ochronie roślin przed chorobami
Profilaktyka dyspozycyjna w ochronie warzyw przed chorobami
Dobór fungicydów i preparatów biologicznych w integrowanej ochronie przed
chorobami
Zdrowotność podłoży stosowanych w produkcji warzyw a zdrowotność roślin
( dezynfekcja pożywek stosowanych w uprawach bezglebowych, dezynfekcja
termiczna, chemiczna)
Integrowane metody ochrony przed chorobami w uprawach sadowniczych
Metody niechemiczne w ochronie roślin przed chorobami
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Przegląd ważniejszych gospodarczo chorób występujących w uprawie polowej i
pod osłonami, zapoznanie się z symptomatologią i etiologią sprawców
Opracowywanie metod zwalczania chorób pomidora, ogórka, cebuli, fasoli i
kapustnych z uwzględnieniem zasad zalecanych w systemach integrowanej
ochrony
Programy ochrony najważniejszych chorób w uprawach sadowniczych
Metody ograniczenia występowania chorób w integrowanej produkcji roślin
sadowniczych
Opracowywanie programów integrowanej ochrony roślin dla poszczególnych
upraw
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
3
15
Godziny
2
3
4
3
3
15
Literatura:
1.
2.
3.
161
Grabowski M. 2007. Choroby drzew owocowych. Plantpress.
Boczek J. i inni. 1985. Szkodniki i choroby roślin warzywnych, PWRiL, Warszawa.
Metodyki Integrowanej Produkcji opracowane przez Główny Inspektorat Ochrony Roślin i
Nasiennictwa (http://www.piorin.gov.pl/)
Tytuł przedmiotu:
Integrowane systemy ochrony roślin ogrodniczych przed
szkodnikami*
(Integrated methods of plant protection)
Prowadzący:
prof. dr hab. Kazimierz Wiech
dr hab. Elżbieta Wojciechowicz-Żytko
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Zapoznanie się z aktualnie obowiązującymi zasadami ochrony przed
szkodnikami w integrowanych systemach produkcji ogrodniczej.
Tematyka:
Szkodliwość i występowanie
najważniejszych gospodarczo
szkodników w systemach produkcji integrowanej oraz omówienie
metod ich zwalczania.
Kryteria oceny:
sprawozdania z opracowanych metodyk ochrony dla wybranych
gatunków roślin
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Integrowana ochrona roślin - definicja, historia, zasady prowadzenia, organizacja
gospodarstwa z integrowaną produkcją roślinną
Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej w odniesieniu do ochrony roślin
Zasady prognozowania szkodników warzyw oraz upraw sadowniczych
Dobór preparatów w integrowanej ochronie roślin przed szkodnikami
Zasady integrowanej ochrony warzyw przed szkodnikami w uprawach pod
osłonami
Integrowana ochrona warzyw w polu przed szkodnikami
Integrowana ochrona upraw sadowniczych przed szkodnikami
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Praktyczne posługiwanie się urządzeniami do prognozowania szkodników
(montaż pułapek w warunkach polowych)
Określanie progów zagrożenia na podstawie liczebności owadów odłowionych
na tablicach lepowych i w pułapkach feromonowych
Rozpoznawanie organizmów pożytecznych, szkodników oraz uszkodzeń roślin
w warunkach polowych
Opracowywanie programów integrowanej ochrony roślin przed szkodnikami dla
poszczególnych upraw
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
3
15
Godziny
4
3
5
3
15
Literatura:
1. Boczek J. i inni. 1985. Szkodniki i choroby roślin warzywnych, PWRiL, Warszawa.
2. Metodyki Integrowanej Produkcji opracowane przez Główny Inspektorat Ochrony Roślin
i Nasiennictwa (http://www.piorin.gov.pl/)
162
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Praktikum z ochrony roślin (Plant pathology-practicum)
prof. dr hab. Halina Kurzawińska
Katedra Ochrony Roślin
6 w./24 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
6/24
Punkty ECTS:
4
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z praktycznym prowadzeniem eksperymentów z
zakresu ochrony roślin
Tematyka:
Metody oceny porażenia roślin przez patogeny. Sposoby prowadzenia
eksperymentów polowych, laboratoryjnych. Zasady przygotowania
podłoży do hodowli grzybów. Metody izolowania grzybów z roślin,
ryzosfery i gleby. Ocena skuteczności działania pestycydów
pestycydów warunkach in vitro. Podstawowe analizy środków ochrony
roślin (zwilżalności, napięcia powierzchniowego).
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Zastosowanie progów szkodliwości dla chorób. Sposoby prowadzenia lustracji
uprawy w celu wykrycia chorób.
Metody oceny stanu zdrowotnego materiału roślinnego.
Ocena aktywności grzybobójczej fungicydów.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Przygotowanie materiału do wykonania laboratoryjnej oceny aktywności
grzybobójczej fungicydów metodą Kowalika i Krechniaka.
Założenie w/w doświadczenia.
Ocena w/w testu, obliczenie otrzymanych wyników i ich interpretacja.
Podstawowe analizy związane ze sporządzaniem cieczy roboczej pestycydów.
Podstawy taksonomii i morfologii w oznaczaniu grzybów
Badanie skuteczności fungicydów na wybranych roślinach
Podział, rodzaje i budowa opryskiwaczy wykorzystywanych w ochronie roślin.
Kalibracja opryskiwaczy polowych, sadowniczych i plecakowych
Okresowe badanie techniczne opryskiwaczy
Urządzenia wykorzystywane do ochrony roślin w szklarniach i pomieszczeniach
zamkniętych. Urządzenia stosowane podczas likwidacji upraw szklarniowych
Sposoby, inkrustracji i zaprawiania nasion.
Mechanizm działania insektycydów o działaniu kontaktowym, wgłębnym i
systemicznym na wybrane gatunki
RAZEM
Godziny
2
2
2
6
Godziny
2
2
2
1
2
4
2
2
3
2
2
24
Literatura:
1. Gajtkowski A. 1993. Technika ochrony roślin. AR Poznań.
2. Dryński T. 1967. Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. PWN Warszawa.
3. Pruszyński S., Wolny S. 2007. Przewodnik Dobrej Praktyki Ochrony Roślin. IOR,
Poznań.
163
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Organizmy genetycznie modyfikowane (GMO)*
(Genetically modified organisms)
dr hab. Rafał Barański
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
14 w./16 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia stacjonarne I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla
studentów specjalności Bioinżynieria
I
II
III
IV
V
14/16
2
VI
VII
Zapoznanie studentów z modyfikacją genetyczną drobnoustrojów,
roślin i zwierząt oraz ich wykorzystaniem.
Tematyka:
Omówione zostaną podstawowe techniki stosowane do transferu
genów, sposoby uzyskiwania organizmów GM a także ich
wykorzystanie w praktyce (przemyśle, rolnictwie, medycynie i ochronie
środowiska). W czasie ćwiczeń zaprezentowana zostanie technika
transformacji roślin z użyciem Agrobacterium.
Kryteria oceny:
sprawozdania z ćwiczeń
Forma zakończenia: egzamin
Cel kursu:
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Wykorzystanie produktów genetycznie modyfikowanych na świecie
2
Budowa konstruktów genowych do transformacji
2
Przegląd metod stosowanych do transferu genów i uzyskiwania GMO
2
Zastosowanie genetycznie modyfikowanych mikroorganizmów
2
Odmiany transgeniczne roślin w uprawie i komercji.
2
Zwierzęta transgeniczne i perspektywy ich wykorzystania do celów hodowlanych
2
i medycznych.
Organizacyjne, prawne i etyczne aspekty transgenezy
2
RAZEM
14
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Przygotowanie pożywek i kultura Agrobacterium
4
Porównanie rozwoju szczepów Agrobacterium z genami oporności na
4
antybiotyki w obecności czynnika selekcyjnego
Transformacja tytoniu z użyciem genów reporterowych
4
Detekcja i selekcja materiału transgenicznego
4
RAZEM
16
Literatura:
1. Biotechnologia roślin. S. Malepszy. PWN, Warszawa, 2009
2. Agrobacterium tumefaciens. Nester E, Gordon MP, Kerr A. APS Press, St. Paul, 2005
3. Biotechnologia molekularna. Buchowicz J. PWN, Warszawa, 2006
164
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Inżynieria genetyczna (Genetic engineering)
dr Marek Szklarczyk
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
30 w./30 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy, obowiązkowy dla specjalności
Bioinżynieria
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/30
Punkty ECTS:
5
Cel kursu:
Zapoznanie studentów się z aktualnym stanem wiedzy w zakresie
technik zrekombinowanego DNA.
Tematyka:
Podstawy biochemiczne manipulacji genetycznych oraz ich specyfika w
odniesieniu do komórek bakteryjnych i roślinnych. Strategie i metody
klonowania molekularnego w zależności od charakteru i wyjściowej
informacji na temat docelowej sekwencji. Charakterystyka klonów
rekombinantowych ze szczególnym uwzględnieniem alternatywnych
metod sekwencjonowania, analiza ekspresji na poziomie RNA oraz
analiza oddziaływań międzycząsteczkowych.
W czasie ćwiczeń studenci wykonują pełny zakres czynności
związanych ze standardowym klonowaniem w komórkach Escherichia
coli: przygotowanie komórek kompetentnych oraz DNA wektora
(pazmidu) i DNA klonowanego, ligację i transformację bakterii, różne
metody selekcji klonów rekombinantowych.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu:
Tematyka wykładów
Godziny
Zakres i podstawowe pojęcia inżynierii genetycznej.
1
Enzymy wykorzystywane do manipulacji genetycznych.
2
Manipulacje biochemiczne cząsteczek DNA w toku klonowania molekularnego.
2
Klonowanie w Escherichia coli.
2
Inżynieria genetyczna komórek roślinnych.
2
Strategie klonowania molekularnego.
2
Metody selekcji klonów rekombinantowych.
2
Zastosowanie metody PCR do izolacji nowych genów.
2
Identyfikacja i klonowanie genów o zróżnicowanej ekspresji.
2
Metody izolacji genów o określonej funkcji.
2
Charakterystyka klonów rekombinatowych – techniki sekwencjonowania DNA i
2
mapowanie transkrypcyjne.
Charakterystyka klonów rekombinatowych – analiza interakcji białko – białko
2
oraz białko – kwas nukleinowy.
Mutageneza in vitro klonowanych genów.
2
Produkcja białek rekombinantowych.
2
Perspektywy technologii zrekombinowanego DNA.
2
Społeczna percepcja manipulacji genetycznych.
1
RAZEM
30
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Produkcja kompetentnych komórek Escherichia coli. Kontrola kompetencji
5
otrzymanych komórek poprzez transformację plazmidowym DNA.
Izolacja DNA wektora plazmidowego. Izolacja klonowanego DNA. Kontrolna
5
elektroforeza wyizolowanych preparatów DNA. Trawienie DNA wektora i
165
klonowanego DNA enzymem restrykcyjnym.
Kontrolna elektroforeza strawionych preparatów DNA. Defosforylacja wektora.
Preparatywna elektroforeza DNA wektora – izolacja formy liniowej z żelu.
Ligacja wektora z klonowanym DNA.
Przygotowanie stałych i płynnych podłoży do hodowli bakterii. Transformacja
mieszaniny ligacyjnej i kontrolnych preparatów DNA do komórek Escherichia
coli.
Minipreparatyka plazmidowego DNA klonów rekombinantowych. PCR
kolonijny. Przeniesienie kolonii z szalek na błony nylonowe. Hybrydyzacja
kolonijna z sondą DNA.
Przygotowanie reakcji sekwencjonowania DNA. Standardowy rozdział
produktów reakcji sekwencjonowania, barwienie srebrowe żelu. Rozdział
produktów w sekwenatorze automatycznym.
RAZEM
5
5
5
5
30
Literatura:
1. Old R., Primrose S. 1989. Principles of Gene Manipulation. Blackwell Scientific
Publications.
2. Brown T.A. 2001. Genomy. Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Primrose S.B., Twyman R.M. 2003. Principles of Genome Analysis and Genomics. Third
Edition. Blackwell Publishing.
4. Sambrook J., Russell D.W. 2001. Molecular cloning – a laboratory manual. Cold Spring
Harbor Laboratory Press.
166
Tytuł przedmiotu:
Produkcja nasion roślin ogrodniczych
(Production of horticultural seeds)
Prowadzący:
dr inż. Barbara Jagosz
Katedra, zakład:
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
Wymiar godzin:
20 w./10 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy obowiązkowy dla specjalności
Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
3
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z zasadami agrotechnicznymi uprawy roślin
nasiennych, oraz specyfiką produkcji materiału siewnego wybranych
gatunków roślin warzywnych i ozdobnych. Wykształcenie umiejętności
rozpoznawania roślin nasiennych.
Tematyka:
Agrotechnika produkcji nasiennej, szczegółowa produkcja materiału
siewnego podstawowych warzyw 1-rocznych i 2-letnich, oraz
niektórych gatunków roślin ozdobnych, budowa morfologiczna roślin
nasiennych.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Agrotechnika w produkcji nasiennej roślin warzywnych z uwzględnieniem różnic
1
w stosunku do uprawy na konsumpcję
Produkcja materiału siewnego wybranych warzyw 1-rocznych
6
Produkcja materiału siewnego wybranych warzyw 2-letnich
6
Specyfika agrotechniki w produkcji nasiennej roślin ozdobnych
1
Produkcja materiału siewnego podstawowych gatunków roślin ozdobnych,
rośliny 1-roczne uprawiane z siewu wprost do gruntu, oraz z rozsady, rośliny 26
letnie, byliny, rośliny szklarniowe
RAZEM
20
Tematyka ćwiczeń
Wizyta w firmie hodowlano-nasiennej „POLAN” KHNO w Krakowie – zapoznanie
studentów z technologią porozbiorczej obróbki i uszlachetnia nasion
Wizyta w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Krakowie –
zapoznanie studentów z metodami oceny jakości nasion
Ocena morfologii nasienników i nasion wybranych gatunków roślin ogrodniczych
RAZEM
Godziny
4
4
2
10
Literatura:
1. Black M., Bewley J.D., Halmer P. 2006. The Encyclopedia of Seeds: Science, Technology and
Uses, CABI, London,UK.
2. Duczmal K.W. 1993. Nasiennictwo ogrodnicze. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu,
Poznań.
3. Duczmal K.W., Tucholska H. 2000. Nasiennictwo. Tom 2. Rozmnażanie materiału siewnego.
Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Poznań.
4. Dziennik Ustaw 2007. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących wytwarzania oraz jakości materiału siewnego. Dz.U. Nr
29, poz.189.
5. Korohoda J. 1974. Produkcja nasion roślin warzywnych. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i
Leśne, Warszawa.
6. Michalik B., Weiner W. 2004. Wybrane zagadnienia z nasiennictwa roślin ogrodniczych. Drukrol,
Kraków
167
PRZEDMIOTY KIERUNKOWE DO WYBORU
DLA WSZYSTKICH SPECJALNOŚCI
(wg jednostek realizujących program)
168
Tytuł przedmiotu:
Roślinność terenów zdegradowanych
(Vegetation of degraded areas)
Prowadzący:
dr inż. Ewa Hanus-Fajerska
Katedra, zakład:
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Student w czasie kursu nabywa wiedzę pozwalającą na umiejętność
określenia roli roślinności w przeciwdziałaniu zjawiskom
degeneracyjnym w przyrodzie oraz udziału określonych grup roślin
naczyniowych w procesach rekultywacji bądź renaturalizacji.
Tematyka:
Proces rewitalizacji nieużytków jako integracja działań technicznych,
środowiskowych oraz działań związanych z rozwojem gospodarczospołecznym i zachowaniem dziedzictwa kulturowego. Przekazywanie
umiejętności poprawnego posługiwania się znaną i poznaną
terminologią.
Kryteria oceny:
sprawozdanie z ćwiczeń terenowych poparte wiadomościami
teoretycznymi z wykładów oraz zdobytymi w wyniku przeglądu danych
literaturowych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Podstawy międzynarodowej ochrony biosfery
3
Charakterystyka terenów zdegradowanych oraz możliwości ich rewitalizacji
3
Zastosowanie roślin ogrodniczych i rolniczych w celu utrwalania skarp oraz w
3
trakcie procesu rekultywacji biologicznej
Działania na rzecz renaturalizacji nieużytków
3
Specyfika środowiska miejskiego
3
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń terenowych
Godziny
Komponenty i elementy krajobrazu oraz różnorodność florystyczna rejonu
15
poeksploatacyjnego Krzemionki Podgórskie w Krakowie.
Wzorcowy przykład zagospodarowania nieużytków na przykładzie parku
Bednarskiego.
RAZEM
15
Literatura:
1. Maciak F. 2003. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wydawnictwo SGGW.
2. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Krytyczna lista roślin
naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN.
3. Poskrobko B., Poskrobko T., Skiba K. 2007. Ochrona biosfery. Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne.
4. Stawicka J., Szymczak-Piątek M., Wieczorek J. 2004. Wybrane zagadnienia ekologiczne.
Wydawnictwo SGGW.
5. Strzałko J. (red.) 2006. Słownik terminów biologicznych. Wydawnictwo naukowe UAM.
6. Żarska B. 2005. Ochrona krajobrazu. Wydawnictwo SGGW.
169
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Organizmy genetycznie modyfikowane (GMO)
(Genetically modified organisms)
dr hab. Rafał Barański
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
14 w./16 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia stacjonarne I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla
studentów specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
I
II
III
IV
V
14/16
2
VI
VII
Zapoznanie studentów z modyfikacją genetyczną drobnoustrojów,
roślin i zwierząt oraz ich wykorzystaniem.
Tematyka:
Omówione zostaną podstawowe techniki stosowane do transferu
genów, sposoby uzyskiwania organizmów GM a także ich
wykorzystanie w praktyce (przemyśle, rolnictwie, medycynie i ochronie
środowiska). W czasie ćwiczeń zaprezentowana zostanie technika
transformacji roślin z użyciem Agrobacterium.
Kryteria oceny:
sprawozdania z ćwiczeń
Forma zakończenia: egzamin
Cel kursu:
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Wykorzystanie produktów genetycznie modyfikowanych na świecie
2
Budowa konstruktów genowych do transformacji
2
Przegląd metod stosowanych do transferu genów i uzyskiwania GMO
2
Zastosowanie genetycznie modyfikowanych mikroorganizmów
2
Odmiany transgeniczne roślin w uprawie i komercji.
2
Zwierzęta transgeniczne i perspektywy ich wykorzystania do celów hodowlanych
2
i medycznych.
Organizacyjne, prawne i etyczne aspekty transgenezy
2
RAZEM
14
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Przygotowanie pożywek i kultura Agrobacterium
4
Porównanie rozwoju szczepów Agrobacterium z genami oporności na
4
antybiotyki w obecności czynnika selekcyjnego
Transformacja tytoniu z użyciem genów reporterowych
4
Detekcja i selekcja materiału transgenicznego
4
RAZEM
16
Literatura:
1. Biotechnologia roślin. S. Malepszy. PWN, Warszawa, 2009
2. Agrobacterium tumefaciens. Nester E, Gordon MP, Kerr A. APS Press, St. Paul, 2005
3. Biotechnologia molekularna. Buchowicz J. PWN, Warszawa, 2006
170
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Roślinne zasoby genowe (Plant genetic resources)
dr hab. Rafał Barański
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
9 w./6 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia stacjonarne I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla
specjalności Bioinżynieria
I
II
III
IV
V
VI
9/6
VII
Zapoznanie z problematyką znaczenia zasobów genowych roślin i
metodami ich zachowania oraz sposobami analizy zmienności w
kolekcjach.
Tematyka:
Znaczenie, ochrona i wykorzystanie roślinnych zasobów genowych
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Cel kursu:
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Znaczenie bioróżnorodności, zagrożenia i działania na rzecz ochrony zasobów
2
genowych na świecie i w Polsce
Ochrona bioróżnorodności ex situ – przechowywanie długoterminowe
2
Krioprezerwacja i przechowywanie w kulturach in vitro
2
Znaczenie i tworzenie kolekcji podstawowych
2
Molekularne aspekty analizy zmienności w kolekcjach zasobów genowych
1
RAZEM
9
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Przegląd instytucji i ich baz danych związanych z kolekcjami zasobów genowych
2
(sala komputerowa)
Tworzenie kolekcji podstawowej (sala komputerowa)
2
Omówienie stanu kolekcji zasobów genowych wybranych gatunków zebranych
2
w bankach genów
RAZEM
6
Literatura:
1. Johnson RC, Hodgkin T. 1999. Core collections for today and tomorrow, IPGRI, Rome.
2. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. Nr 463 (1998), 497 (2004), 517 (2007).
171
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Metody hodowli roślin (Plant breeding methods)
dr hab. Adela Adamus, prof. UR
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Rozszerzenie wiadomości o metodach hodowli roślin. Metody
konwencjonalne
oraz
nowoczesne,
wykorzystujące
metody
biotechnologiczne
Tematyka:
Źródła zmienności genetycznej wykorzystywane w hodowli roślin.
Konwencjonalne i nowoczesne metody hodowli nowych odmian.
Aktualny stan hodowli twórczej warzyw w Polsce i na świecie
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Źródła zmienności genetycznej wykorzystywane w hodowli roślin:
- krzyżowanie wewnątrzgatunkowe – segregacja i rekombinacja
4
- cechy ilościowe i jakościowe, odziedziczalność cech
Krzyżowania międzygatunkowe i międzyrodzajowe – mieszańce generatywne i
4
somatyczne
Inne źródła zmienności: indukowanie mutacji, zmienność somaklonalna,
2
transformacje genetyczne
Metody otrzymywania odmian konwencjonalnych, selekcja, selekcja wspomagana
4
markerami
Metody otrzymywania odmian F1, chów wsobny i metody alternatywne
4
Aktualny stan hodowli twórczej warzyw w Polsce i na świecie. Ochrona
2
własności intelektualnej
RAZEM
20
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Obliczanie współczynników odziedziczalności i ich interpretacja
4
Gametyczne systemy wykorzystywane w programach hodowlanych wybranych gat.
4
warzyw – samoniezgodność, męska sterylność
Analiza izoenzymatyczna (PGI) – przykład selekcji molekularnej materiałów
2
hodowlanych
RAZEM
10
Literatura:
1. Niemirowicz – Szczytt K. (red.). 1993. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 1993.
2. Poehlman J.M., Sleper D.A., 1995. Breeding Field Crops. Iowa State University
Press/Ames.
3. Simmonds N.W. 1987. Podstawy hodowli roślin, Wydawnictwo PWRiL.
172
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Gametyczna embriogeneza (Gametic embryogenesis)
dr hab. Adela Adamus, prof. UR
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Rozszerzenie wiadomości o sposobach otrzymywania i możliwościach
wykorzystania systemów haploidalnych
Tematyka:
Metody otrzymywania roślin haploidalnych, cytologiczne i molekularne
podstawy
haploidyzacji,
sposoby
diploidyzacji
genomów,
wykorzystanie linii DH
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Metody otrzymywania roślin haploidalnych:
Eliminacja chromosomów w wyniku krzyżowań międzyrodzajowych i
2
międzygatunkowych
Rozwój sporofityczny męskich i żeńskich komórek linii generatywnej
2
Cytologiczne i molekularne podstawy androgenezy i gynogenezy
2
Agamospermia. Apomiksja sporofitowa i gametofitowa
4
Metody diploidyzacji i potwierdzenia gametycznego rozwoju roślin
2
Zastosowanie gametycznej embriogenezy w programach hodowli nowych odmian
3
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Przygotowanie pożywek do zakładania doświadczeń – różny skład zw.
2
mineralnych, witamin i substancji wzrostowych
Androgeneza – stadium rozwojowe mikrospor w pąkach różnej wielkości u warzyw
3
kapustnych, ustalenie kryterium pobierania pąków odpowiednich do angrogenezy
Kultur pylnikowe – zakładanie doświadczeń
2
Zawiesina mikrospor kapusty, oznaczanie gęstości, obserwacje rozwoju kultury
3
mikrospor w mikroskopie odwróconego pola
Gynogeneza – kultury pąków kwiatowych i izolowanych zalążków cebuli
2
Indukowana partenogeneza u marchwi – zapylanie pyłkiem obcego gatunku oraz
2
kultury izolowanych zalążków
Porównanie efektywności zastosowanych technik in vitro
1
RAZEM
15
Literatura:
1.Chupeau Y., Caboche M., Henry Y. (eds). 1998. Androgenesis and Haploid Plants –
Sprinter-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York, INRA Paris.
3. Maluszynski M, Kasha K. J., Forster B.P., I. Szarejko I. (eds.). 2003. Doubled Haploid
Production in Crop Plants, A Manual – eds.. Kluwer Academic Publishers, Dedrecht,
Boston, Londyn.
3. Malepszy (red.). 2001. Biotechnologia roślin - praca zbiorowa pod red..
Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.
4. Michalik B. 1996. Zastosowanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin.
DRUKROL S.C., Kraków.
173
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Biologia nasion (Seed biology)
dr inż. Barbara Jagosz
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Szczegółowe zapoznanie studentów z zagadnieniami biologii nasion,
oraz znaczenia materiału siewnego w przyrodzie oraz w gospodarce
człowieka. Przedstawienie wpływu wartości siewnej nasion na
późniejszy rozwój roślin. Zapoznanie studentów z budową
morfologiczną nasion roślin ogrodniczych.
Tematyka:
Zagadnienia związane z biologią nasion roślin ogrodniczych w aspekcie
ich produkcji, przechowywania i uszlachetniania. Znaczenie nasion dla
człowieka oraz dla przyrody. Wpływ jakości nasion na rozwój i
plonowanie roślin ogrodniczych.
Kryteria oceny:
praktyczna umiejętność rozpoznawania nasion różnych gatunków roślin
ogrodniczych, umiejętność oceny stopnia wykształcenia, żywotności i
zdrowotności nasion, sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Znaczenie nasion w przyrodzie i gospodarce człowieka, nasiennictwo a
2
nasionoznawstwo
Powstawanie i rozwój nasion, morfologia, anatomia i skład chemiczny nasion,
1
przemiany zachodzące w rozwijających się i dojrzewających nasionach
Rola wody w życiu nasion
1
Oddychanie tlenowe i beztlenowe nasion, zależność oddychania od budowy i
1
składu chemicznego nasion, oddychanie nasion o różnym stopniu dojrzałości oraz
nasion kiełkujących
Mechanizmy spoczynku nasion, rodzaje i przyczyny spoczynku głębokiego,
2
zależność spoczynku nasion od warunków ich formowania i przechowywania,
ustępowanie i przerywanie spoczynku nasion
Typy kiełkowania nasion, przemiany zachodzące w kiełkujących nasionach,
4
kiełkowanie nasion o różnym wieku i stopniu dojrzałości, wpływ wielkości,
stopnia wykształcenia, warunków dojrzewania oraz uszkodzeń nasion na ich
kiełkowanie, allelopatia, kiełkowanie nasion w symbiozie z mikroorganizmami,
wpływ różnych substancji chemicznych na kiełkowanie nasion
Czynniki wpływające na długość życia nasion w warunkach sztucznych i w
2
glebie, długość życia nasion różnych grup użytkowych, przyczyny starzenia się i
zamierania nasion
Sposoby przechowywania nasion, procesy zachodzące w nasionach
2
składowanych
Nasiona jako przenośniki chorób i szkodników, wpływ mikroflory
2
chorobotwórczej na właściwości nasion, szkodniki nasion, określanie stanu
zdrowotności nasion
Wpływ jakości nasion na późniejszy rozwój roślin, jakość nasion i ich
3
zmienność, zależność wzrostu, rozwoju i plonowania roślin od jakości
wysiewanych nasion, wpływ pochodzenia nasion na późniejszy rozwój i
plonowanie roślin
174
RAZEM
20
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Charakterystyka nasion i owoców wybranych gatunków roślin, sporządzanie
4
„atlasów” nasion
Zapoznanie się z budową wewnętrzną nasion wybranych gatunków roślin
2
Morfologia kiełkowania nasion
1
Badanie zjawiska allelopatii podczas kiełkowania nasion
1
Oznaczanie wigoru nasion
1
Ocena spoczynku oraz starzenia się nasion
1
RAZEM
10
Literatura:
1. Adkins S.W., Navie S.C., Ashmore S. 2007. Seeds. CABI, London,UK.
2. Black M., Bewley J.D., Halmer P. 2006. The Encyclopedia of Seeds: Science, Technology
and Uses, CABI, London,UK.
3. Grzesiuk S., Kulka K. 1981. Fizjologia i biochemia nasion. Państwowe Wydawnictwo
Rolnicze i Leśne, Warszawa.
4. Kopcewicz J., Lewak S. 2005. Fizjologia roślin. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa.
5. Nicolas G., Bradford K.J., Come D., Pritchrd H. 2003. The Biology of Seeds, CABI,
London,UK.
175
Tytuł przedmiotu:
Genetyka populacji (Population genetics)
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
dr hab. Rafał Barański
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Poznanie praw warunkujących zmiany w populacjach i metod oceny
zachodzących zmian
Tematyka:
Prawa i zmiany zachodzące w populacjach
Kryteria oceny:
sprawozdania z poszczególnych ćwiczeń, przygotowanie prezentacji na
temat wybranych aspektów genetyki populacji
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Kojarzenie losowe i preferencyjne
Prawo Hardego-Weinberga, czestość alleli, genotypów i fenotypów
Zjawiska naturalne wpływające na zmianę częstości alleli i genotypów
Cechy rodzinne i dziedziczne
Wariancja genotypowa, fenotypowa i środowiskowa
Zdolność adaptacyjna i selekcja naturalna
Metody molekularne analizy zmian w populacji
Tematyka ćwiczeń
Obliczanie parametrów populacji
Symulacje zmiany rozkładu genotypów i fenotypów w populacji
Analiza frekwencji alleli metodami molekularnymi
Omówienie mechanizmów ewolucji i specjacji
Godziny
1
3
4
1
2
2
2
RAZEM
15
Godziny
4
4
4
3
RAZEM
15
Literatura:
1. Griffiths A. J. F. i in. An introduction to genetic analysis. Wydawnictwo Freeman and
Company, New York
2. Winter P. C., Hickey G.I., Fletcher H.L. 2004. Genetyka, Krótkie wykłady. PWN.
176
Tytuł przedmiotu:
Agrotechnika produkcji nasiennej
(Technique of seeds production)
Prowadzący:
dr inż. Barbara Jagosz
Katedra, zakład:
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa
Wymiar godzin:
30 w./ 0 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Agroekologia i ochrona
roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z zasadami agrotechnicznymi uprawy roślin
nasiennych, przedstawienie specyfiki produkcji nasiennej, szczegółowe
omówienie produkcji materiału siewnego podstawowych gatunków
roślin warzywnych i ozdobnych, omówienie wybranych zagadnień z
biologii nasion.
Tematyka:
Prowadzenie plantacji nasiennych, zasady agrotechniki produkcji
nasiennej, szczegółowa produkcja materiału siewnego podstawowych
warzyw 1-rocznych i 2-letnich, oraz gatunków roślin ozdobnych,
wybrane zagadnienia z biologii nasion.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Specyfika agrotechniki w produkcji nasiennej roślin ogrodniczych z uwzględnieniem różnic w
stosunku do uprawy na konsumpcję
Prawidłowe prowadzenie plantacji nasiennych uwzględniające wymagania dla poszczególnych
gatunków ze szczególnym uwzględnieniem izolacji przestrzennej
Specyfika i zasady produkcji materiału siewnego gatunków o dwuletnim cyklu rozwoju oraz
odmian mieszańcowych
Pielęgnacja plantacji nasiennych oraz prowadzenie selekcji negatywnej
Przechowywanie wysadków gatunków o dwuletnim cyklu rozwoju
Uprawa nasienna metodą bezwysadkową
Zasady zbioru materiału siewnego
Omłot i przerób nasion
Szacowanie wielkości zbioru i dokumentacja dotycząca wytwarzania materiału siewnego
Agrotechnika produkcji materiału siewnego wybranych gatunków warzyw
Agrotechnika produkcji nasiennej roślin ozdobnych oraz traw gazonowych
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
2
2
6
6
30
Literatura:
1. Black M., Bewley J.D., Halmer P. 2006. The Encyclopedia of Seeds: Science, Technology and Uses, CABI,
London,UK.
2. Duczmal K.W. 1993. Nasiennictwo ogrodnicze. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań.
3. Duczmal K.W., Tucholska H. 2000. Nasiennictwo. Tom 1. Część ogólna. Państwowe Wydawnictwo
Rolnicze i Leśne, Poznań.
4. Duczmal K.W., Tucholska H. 2000. Nasiennictwo. Tom 2. Rozmnażanie materiału siewnego. Państwowe
Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Poznań.
5. Dziennik Ustaw 2007. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych
wymagań dotyczących wytwarzania oraz jakości materiału siewnego. Dz.U. Nr 29, poz.189.
6. Korohoda J. 1974. Produkcja nasion roślin warzywnych. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,
Warszawa.
7. Michalik B., Weiner W. 2004. Wybrane zagadnienia z nasiennictwa roślin ogrodniczych. Drukrol, Kraków.
177
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ekologia owadów (Insect ecology)
prof. dr hab. Kazimierz Wiech
Katedra Ochrony Roślin
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi ekologii owadów
– ogólnej i szczegółowej
Tematyka:
Zagadnienia ogólne dotyczące rozwoju badań ekologicznych, wpływ
czynników biotycznych i abiotycznych na występowanie owadów,
ekologia populacji, pasożytnictwo i drapieżnictwo, konkurencja,
bioróżnorodność świata owadów na tle innych składników królestwa
zwierząt i roślin, patologia owadów, owady jako szkodniki roślin
uprawnych, podstawy integrowanej ochrony roślin
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Rys historyczny oraz zakres tematyczny ekologii owadów
2
Ekologia ewolucyjna
2
Owady w ekosystemach (miejsce owadów w sieci powiązań troficznych, wpływ
2
na gospodarkę rolną)
Bioróżnorodność świata owadów, metody ochrony bioróżnorodności
2
Owady i klimat (oddziaływanie czynników abiotycznych na owady ze
3
szczególnym uwzględnieniem warunków pogodowych)
Czynniki wpływające na ograniczenie liczebności owadów (pokarm, czynniki
3
biotyczne)
Ekologia owadów roślinożernych
2
Wrogowie naturalni i ich wpływ na dynamikę populacji owadów, sterowanie
3
populacjami owadów
Owady i choroby (owady jako wektory chorób człowieka, choroby owadów
1
pochodzenia wirusowego, grzybowego, bakteryjnego oraz inne)
RAZEM
20
Tematyka ćwiczeń
Czynniki wpływające na ograniczenie liczebności owadów (pokarm, czynniki biotyczne)
Podstawowe wskaźniki pozwalające opisać występowanie, liczebność, zagęszczenie oraz
dynamiki populacji owadów
Behawior oraz efektywność organizmów pożytecznych wykorzystywanych w ochronie
roślin
Zajęcia terenowe z zakresu bioróżnorodności owadów
RAZEM
Godziny
2
2
2
4
10
Literatura:
1. Hempel - Zawitkowska J. (red). 2001, 2004. Zoologia dla uczelni rolniczych. PWN,
Warszawa.
2. Kawecki Z. 1976. Zoologia stosowana. PWN, Warszawa.
3. Mackenzie A., Ball A., Virdee S. 2005. Ekologia. PWN, Warszawa.
4. Naumow N.P. 1961. Ekologia zwierząt. PWRiL, Warszawa.
5. Speight M., Hunter M., Watt A. 1999. Ecology of insects. Blackwell Science.
178
Tytuł przedmiotu:
Choroby i szkodniki kwarantannowe i inwazyjne
(Quarantine pests and diseases)
Prowadzący:
prof. dr hab. Stanisław Mazur, dr hab. Irena Łuczak, prof. UR
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Agroekologia i ochrona
roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z najważniejszymi grupami agrofagów
kwarantannowych, poznanie ich biologii, metod wykrywania i
identyfikacji. Omówienie stosowanych zabiegów kwarantannowych w
celu ograniczenia rozprzestrzeniania się agrofagów.
Tematyka:
Omówienie
poszczególnych
gatunków
agrofagów
objętych
kwarantanną w Polsce
Kryteria oceny:
dwa sprawdziany pisemne dotyczące poznanych agrofagów
kwarantannowych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Kwarantanna roślin - wprowadzenie i geneza kwarantanny. Definicje —
2
„organizm kwarantannowy" i „organizm szkodliwy = agrofag" wg.
Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin
Kwarantanna - jako metoda ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami
2
Europejska lista agrofagów kwarantannowych ( A l i A 2 EPPO). Lista
2
agrofagów (Aneks I i II UE) i specjalnych wymagań kwarantannowych (Aneks
IV)
Polityka fitosanitarna i regulacje prawne w państwach członkowskich EPPO i EC
2
Harmonizacja przepisów kwarantannowych w ramach wspólnoty europejskiej.
2
Aktualizacja ulotek i list kwarantannowych
Podstawy organizacyjno - prawne i zakres działalności kwarantanny w Polsce
2
Szkodniki inwazyjne ( opis inwazji owadów oraz innych zwierząt, przyczyny
3
zwiększania zasięgu terytorialnego: zmiany klimatyczne, dostępność źródeł
pokarmu, brak niektórych czynników ograniczających populacje zwierząt)
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Choroby i szkodniki kwarantannowe znane na terytorium UE i podlegające obowiązkowi
zwalczania w Polsce
Choroby i szkodniki kwarantannowe, których wprowadzanie oraz rozprzestrzenianie na
terytorium RP jest zabronione
Zapoznanie studentów z metodami realizacji kwarantanny wewnętrznej i zewnętrznej na
przykładzie pracy granicznej kontroli fitosanitarnej (Inspektorat Nasiennictwa i Ochrony
Roślin)
Rozpoznawanie gatunków inwazyjnych
RAZEM
Godziny
2
10
2
1
15
Literatura:
1. Kwarantannowe Agrofagi Europy. Inspektorat Kwarantanny Roślin Warszawa 1994, ss. 1068
2. Aktualne Rozporządzenia dotyczące obiektów kwarantannowych, procedury fitosanitarne, wzory
dokumentów itp. zamieszczane na stronach Państwoej Inspekcji Roślin i Nasiennictwa:
http://www.piorin.gov.pl/
179
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Podstawy biotechnologii w ochronie roślin
(Basis of biotechnology in plant protection)
prof. dr hab. Maria Kowalik, dr inż. Michał Pniak
Katedra Ochrony Roślin
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
I
II
III
IV
V
VI
VII
20/10
2
Zapoznanie studentów z możliwościami zastosowania biotechnologii w ochronie
roślin przed patogenami i szkodnikami.
Omówienie mechanizmów walki biologicznej, możliwości zwalczania chorób i
szkodników z wykorzystaniem antagonistycznych organizmów oraz substancji przez
nie wytwarzanych. Zakażenia mikrobiologiczne w kulturach in vitro powodowane
przez wirusy, bakterie i grzyby oraz metody ich eliminowania.
końcowy sprawdzian pisemny
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Zwalczanie chorób roślin z wykorzystaniem mikroorganizmów
Biopreparaty stosowane do ochrony roślin przed czynnikami
Zanieczyszczenia mikrobiologiczne w kulturach tkankowych
Biotyzacja kultur in vitro
Monitoring mikrobiologiczny w kulturach in vitro
Zakażenia mikrobiologiczne w kulturach in vitro i możliwości ich eliminacji
Interakcje biochemiczne roślin i owadów:
Oddziaływania między roślinami i owadami
Oddziaływania między owadami oraz mikroorganizmami
Oddziaływania między owadami
Czynniki biotechniczne wykorzystywane w ochronie roślin
Odmiany transgeniczne stosowane w ochronie roślin
Potencjalne zagrożenie dla środowiska związane z uprawą GMO
Rośliny transgeniczne a organizmy drapieżne i pasożytnicze
Zastosowanie chemicznych informatorów owadów w ochronie roślin
Zastosowanie oraz sposoby produkcji preparatów biotechnicznych opartych o patogeniczne
grzyby i wirusy
RAZEM
Godziny
2
1
2
1
2
2
4
Tematyka ćwiczeń
Charakterystyka i poznanie drobnoustrojów powodujących zanieczyszczenia
mikrobiologiczne eksplantatów in vitro
Praktyczna ocena zdrowotności eksplantatów w kulturach in vitro
Wykorzystanie biopreparatów do zwalczania chorób roślin (na przykładzie guzowatości
korzeni drzew owocowych i chorób fyllosfery)
Zastosowanie i hodowla entomofilnych nicieni
Działanie toksycznego białka Bacillus thuringensis
Metody stosowania i hodowli wrogów naturalnych szkodników roślin
RAZEM
Godziny
2
1
1
1
1
1
1
20
2
1
1
2
2
10
Literatura:
1. Cassells A. C. 1997. Pathogen and Microbial Contamination Management in Micropropagation.
Kluver Academic Publishers, Dordecht.
2. Malepszy S. (red). 2002. Biotechnologia roślin. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
3. Michalik B. (red). 1996. Zastosowanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin. Wyd AR w
Krakowie.
180
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Mikrobiologia i biochemia gleby
(Microbiology and biochemistry of soil)
prof. dr hab. Maria Kowalik
Katedra Ochrony Roślin
20 w. /10 ćw.
wykłady, ćw. laboratoryjne
przedmiot kierunkowy do wyboru dla specjalności: Agroekologia i
ochrona roślin, Sztuka ogrodowa, Ogrodnictwo z marketingiem
I
II
III
IV
V
20/10
VI
VII
Poznanie aspektów mikrobiologicznych i biochemicznych środowiska
gleby i podłoży ogrodniczych, z podaniem charakterystyki i roli
bakterii, pierwotniaków, wiciowców, ameb, glonów, organizmów
grzybopodobnych, grzybów i zwierząt.
Tematyka:
Tematyka obejmuje zagadnienia związane z glebą i podłożami
ogrodniczymi jako komponentami środowiska przyrodniczego, z
uwzględnieniem występowania, rozmieszczenia i roli organizmów
glebowych.
Kryteria oceny:
znajomość tematyki
Forma zakończenia: przygotowanie referatu lub końcowy sprawdzian pisemny
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Mikrobiologia i biochemia gleb w przeszłości, aktualnie i perspektywy jej
1
rozwoju
Gleba jako wielofunkcyjny komponent środowiska przyrodniczego. Organizmy
żywe jako czynnik glebotwórczy, Gleba i podłoża ogrodnicze jako środowisko
3
życia organizmów glebowych.
Organizmy glebowe. Charakterystyka bakterii, pierwotniaków, wiciowców, ameb
i glonów, organizmów grzybopodobnych, grzybów i zwierząt.
4
Występowanie i rozmieszczenie organizmów glebowych. Geograficzne i
geologiczne zróżnicowanie organizmów. Mikroorganizmy występujące w profilu
glebowym i ich związki
z rośliną. Mikroorganizmy bytujące w różnych
typach podłoży. Wpływ sposobu użytkowania gleby i podłoży ogrodniczych na
organizmy glebowe. Aktywność mikrobiologiczna gleby. Rozpoznanie
6
potencjału infekcyjnego gleb i podłoży.
Procesy glebowe i biochemiczne. Dynamika rozkładu resztek i obieg glebowej
substancji organicznej. Udział mikroorganizmów w cyklu krążenia węgla,
amonifikacji i nitryfikacji. Mikroorganizmy a przemiany fosforu, siarki i metali w
4
glebie.
Komercjalizacja organizmów glebowych. Ekologiczne oddziaływania z
wprowadzonymi
mikroorganizmami.
Biokontrola,
bioremediacja,
2
kompostowanie.
RAZEM
20
Cel kursu:
Tematyka ćwiczeń
Metody badań mikroorganizmów glebowych
Pobieranie próbek glebowych i mikroskopia
Oznaczanie populacji mikroorganizmów glebowych
Badanie interakcji pomiędzy mikroorganizmami w hodowlach na pożywkach
RAZEM
181
Godziny
1
1
4
4
10
Literatura:
1. Bednarek U. (red), 2005. Badania ekologiczno-gleboznawcze. PWN, Warszawa
2. Gołębiowska J., 1995. Mikrobiologia rolnicza. PWRiL, Warszawa.
3. Paul E.A., Clark F.E., 2000.Mikrobiologia i biochemia gleb. Wydawnictwo Uniwersytetu
M. Curie-Skłodowskiej, Lublin.
182
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Praktikum z ochrony roślin (Plant pathology-practicum)
prof. dr hab. Halina Kurzawińska
Katedra Ochrony Roślin
6 w./24 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Sztuka ogrodowa oraz
Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
6/24
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z praktycznym prowadzeniem eksperymentów z
zakresu ochrony roślin
Tematyka:
Metody oceny porażenia roślin przez patogeny. Sposoby prowadzenia
eksperymentów polowych, laboratoryjnych. Zasady przygotowania
podłoży do hodowli grzybów. Metody izolowania grzybów z roślin,
ryzosfery i gleby. Ocena skuteczności działania pestycydów
pestycydów warunkach in vitro. Podstawowe analizy środków ochrony
roślin (zwilżalności, napięcia powierzchniowego).
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Zastosowanie progów szkodliwości dla chorób. Sposoby prowadzenia lustracji
uprawy w celu wykrycia chorób.
Metody oceny stanu zdrowotnego materiału roślinnego.
Ocena aktywności grzybobójczej fungicydów.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Przygotowanie materiału do wykonania laboratoryjnej oceny aktywności
grzybobójczej fungicydów metodą Kowalika i Krechniaka.
Założenie w/w doświadczenia.
Ocena w/w testu, obliczenie otrzymanych wyników i ich interpretacja.
Podstawowe analizy związane ze sporządzaniem cieczy roboczej pestycydów.
Podstawy taksonomii i morfologii w oznaczaniu grzybów
Badanie skuteczności fungicydów na wybranych roślinach
Podział, rodzaje i budowa opryskiwaczy wykorzystywanych w ochronie roślin.
Kalibracja opryskiwaczy polowych, sadowniczych i plecakowych
Okresowe badanie techniczne opryskiwaczy
Urządzenia wykorzystywane do ochrony roślin w szklarniach i pomieszczeniach
zamkniętych. Urządzenia stosowane podczas likwidacji upraw szklarniowych
Sposoby, inkrustracji i zaprawiania nasion.
Mechanizm działania insektycydów o działaniu kontaktowym, wgłębnym i
systemicznym na wybrane gatunki
RAZEM
Godziny
2
2
2
6
Godziny
2
2
2
1
2
4
2
2
3
2
2
24
Literatura:
4. Gajtkowski A. 1993. Technika ochrony roślin. AR Poznań.
5. Dryński T. 1967. Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. PWN Warszawa.
6. Pruszyński S., Wolny S. 2007. Przewodnik Dobrej Praktyki Ochrony Roślin. IOR,
Poznań.
183
Tytuł przedmiotu:
Integrowane systemy ochrony roślin ogrodniczych przed
chorobami
(Integrated methods of plant protection)
Prowadzący:
prof. dr hab. Stanisław Mazur
prof. dr hab. Marek Grabowski
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Sztuka ogrodowa oraz
Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie się z aktualnie obowiązującymi zasadami ochrony w
integrowanych systemach produkcji ogrodniczej.
Tematyka:
Szkodliwość i występowanie najważniejszych gospodarczo chorób w
systemach produkcji integrowanej oraz omówienie metod ich
zwalczania.
Kryteria oceny:
sprawozdania z opracowanych metodyk ochrony dla wybranych
gatunków roślin
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Zasady integrowanej ochrony warzyw w uprawie polowej i pod osłonami
Zasady prognozowania i sygnalizacji w ochronie roślin przed chorobami
Profilaktyka dyspozycyjna w ochronie warzyw przed chorobami
Dobór fungicydów i preparatów biologicznych w integrowanej ochronie przed
chorobami
Zdrowotność podłoży stosowanych w produkcji warzyw a zdrowotność roślin
( dezynfekcja pożywek stosowanych w uprawach bezglebowych, dezynfekcja
termiczna, chemiczna)
Integrowane metody ochrony przed chorobami w uprawach sadowniczych
Metody niechemiczne w ochronie roślin przed chorobami
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Przegląd ważniejszych gospodarczo chorób występujących w uprawie polowej i
pod osłonami, zapoznanie się z symptomatologią i etiologią sprawców
Opracowywanie metod zwalczania chorób pomidora, ogórka, cebuli, fasoli i
kapustnych z uwzględnieniem zasad zalecanych w systemach integrowanej
ochrony
Programy ochrony najważniejszych chorób w uprawach sadowniczych
Metody ograniczenia występowania chorób w integrowanej produkcji roślin
sadowniczych
Opracowywanie programów integrowanej ochrony roślin dla poszczególnych
upraw
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
3
15
Godziny
2
3
4
3
3
15
Literatura:
1. Boczek J. i inni. 1985. Szkodniki i choroby roślin warzywnych, PWRiL, Warszawa.
2. Grabowski M. 2007. Choroby drzew owocowych. Plantpress
3. Metodyki Integrowanej Produkcji opracowane przez Główny Inspektorat Ochrony Roślin
i Nasiennictwa (http://www.piorin.gov.pl/)
184
Tytuł przedmiotu:
Integrowane systemy ochrony roślin ogrodniczych przed
szkodnikami
(Integrated methods of plant protection)
Prowadzący:
prof. dr hab. Kazimierz Wiech
dr hab. Elżbieta Wojciechowicz-Żytko
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Sztuka ogrodowa oraz
Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie się z aktualnie obowiązującymi zasadami ochrony przed
szkodnikami w integrowanych systemach produkcji ogrodniczej.
Tematyka:
Szkodliwość i występowanie
najważniejszych gospodarczo
szkodników w systemach produkcji integrowanej oraz omówienie
metod ich zwalczania.
Kryteria oceny:
sprawozdania z opracowanych metodyk ochrony dla wybranych
gatunków roślin
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Integrowana ochrona roślin - definicja, historia, zasady prowadzenia, organizacja
gospodarstwa z integrowaną produkcją roślinną
Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej w odniesieniu do ochrony roślin
Zasady prognozowania szkodników warzyw oraz upraw sadowniczych
Dobór preparatów w integrowanej ochronie roślin przed szkodnikami
Zasady integrowanej ochrony warzyw przed szkodnikami w uprawach pod
osłonami
Integrowana ochrona warzyw w polu przed szkodnikami
Integrowana ochrona upraw sadowniczych przed szkodnikami
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Praktyczne posługiwanie się urządzeniami do prognozowania szkodników
(montaż pułapek w warunkach polowych)
Określanie progów zagrożenia na podstawie liczebności owadów odłowionych
na tablicach lepowych i w pułapkach feromonowych
Rozpoznawanie organizmów pożytecznych, szkodników oraz uszkodzeń roślin
w warunkach polowych
Opracowywanie programów integrowanej ochrony roślin przed szkodnikami dla
poszczególnych upraw
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
3
15
Godziny
4
3
5
3
15
Literatura:
1. Boczek J. i inni. 1985. Szkodniki i choroby roślin warzywnych, PWRiL, Warszawa.
2. Metodyki Integrowanej Produkcji opracowane przez Główny Inspektorat Ochrony Roślin
i Nasiennictwa (http://www.piorin.gov.pl/)
185
Tytuł przedmiotu:
Ochrona przed chorobami roślin ozdobnych uprawianych
w gruncie i pod osłonami
(Protection of diseases ornamental plant cultivated under field’s
and glasshouse’s conditions)
Prowadzący:
prof. dr hab. Halina Kurzawińska
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Agroekologia i ochrona
roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z programami ochrony przed chorobami zielnych roślin
ozdobnych
Tematyka:
Zapoznanie z programami ochrony przed infekcyjnymi chorobami
zielnych roślin ozdobnych. Sposoby zapobiegania przed chorobami
nieinfekcyjnymi roślin ozdobnych.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Choroby nieinfekcyjne roślin ozdobnych – sposoby zapobiegania.
Ochrona roślin ozdobnych przed chorobami wnoszonymi z nasionami i
sadzonkami.
Ochrona kłączy, bulw i cebul przed chorobami.
Ochrona roślin ozdobnych przed chorobami pochodzenia infekcyjnego:
a) wirozy
b) bakteriozy.
Ochrona przed gospodarczo ważnymi patogenami glebowymi (Fusarium spp.,
Verticillium spp., Phytophthora spp.).
Ochrona roślin ozdobnych przed patogenami nalistnymi (Botrytis spp., Oidium
spp., Erysiphe spp., Peronospora spp., Alternaria spp., Colletotrichum spp.,
Ascochyta spp.).
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
2 godz.
3
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Sposoby ochrony przed gospodarczo ważnymi chorobami niektórych roślin
2
ozdobnych uprawianych pod osłonami (rośliny doniczkowe i na kwiat cięty) –
cyklamen, chryzantema.
1,5 godz.
Sposoby ochrony przed chorobami występującymi na róży w uprawie polowej i
2
pod osłonami.
3
Sposoby ochrony przed chorobami ozdobnych roślin rabatowych.
2
Sposoby ochrony przed chorobami roślin balkonowych.
Sposoby ochrony przed chorobami bylin, pnączy.
2 1,5 godz.
Praktyczna ocena zagrożenia roślin ozdobnych przez patogeny.
4
RAZEM
15
Literatura:
1. Gabarkiewicz R., Łabanowski G., Orlikowski L., Saniewska A., Skrzypczak C., Soika G.
1995. Ochrona ozdobnych roślin cebulowych. Plantpress, Kraków.
186
2. Gabarkiewicz R., Łabanowski G., Orlikowski L., Wojdyła A. 1995. Ochrona róż.
Plantpress, Kraków.
3. Kamińska M., Łabanowski G., Orlikowski L., Strojny Z., Wojdyła A. 1995. Ochrona
chryzantem. Plantpress, Kraków.
4. Łabanowski G., Orlikowski L., Skrzypczak C., Soika G., Wojdyła A. 2005. Ochrona
bylin. Plantpress, Kraków.
5. Łabanowski G., Orlikowski L., Soika G., Wojdyła A. 2000. Ochrona ozdobnych pnączy.
Plantpress, Kraków.
6. Łabanowski G., Orlikowski L., Wojdyła A. 2000. Pielęgnowanie roślin doniczkowych.
Choroby i szkodniki. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
7. Łabanowski G., Wojdyła A. 2003. Ochrona roślin ozdobnych ( rośliny jednoroczne i
dwuletnie). Działkowiec, Warszawa
8. Sobiczewski P., Schollenberger M. 2002. Bakteryjne choroby roślin ogrodniczych.
PWRiL, Warszawa.
187
Tytuł przedmiotu:
Ochrona przed szkodnikami roślin ozdobnych uprawianych
w gruncie i pod osłonami
(Pest protection of ornamental plant cultivated under field’s and
glasshouse’s conditions)
Prowadzący:
dr inż. Michał Pniak
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Agroekologia i ochrona
roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z programami ochrony zielnych roślin ozdobnych
Tematyka:
Zapoznanie z programami ochrony przed szkodnikami zielnych roślin
ozdobnych. Sposoby zapobiegania występowaniu i zwalczania
szkodliwych stawonogów oraz innych fitofagów roślin ozdobnych.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Szkodniki pnączy i ozdobnych roślin wodnych.
Szkodniki roślin ozdobnych uprawianych na kwiat cięty pod osłonami.
Szkodniki roślin ozdobnych doniczkowych w uprawie pod osłonami.
Szkodniki roślin ozdobnych cebulowych uprawianych w gruncie.
Szkodniki roślin ozdobnych jednorocznych i dwuletnich uprawianych w gruncie.
Szkodniki bylin uprawianych w ogrodach.
Szkodniki róż.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Konwencjonalne metody ochrony roślin ozdobnych przed szkodnikami, uprawianych w
szklarniach i tunelach foliowych na skalę przemysłową.
Możliwości zastosowania niechemicznych metod zwalczania szkodników w
produkcyjnej uprawie roślin ozdobnych w szklarniach.
Sposoby ochrony roślin ozdobnych przed szkodnikami, uprawianych w obiektach
zamkniętych i kolekcjach roślin ozdobnych (hotele, restauracje, oranżerie, ogrody
botaniczne itp.)
Sposoby ochrony roślin gruntowych uprawianych na rabatach, balkonach, tarasach przed
szkodnikami.
Inne stawonogi związane z założeniami kwitnących roślin ozdobnych
RAZEM
Godziny
1
3
3
2
2
2
2
15
Godziny
3,5
3
1,5 godz.
3
3,5
2
15
Literatura:
1. Gabarkiewicz R., Łabanowski G., Orlikowski L., Saniewska A., Skrzypczak C., Soika G. 1995. Ochrona
ozdobnych roślin cebulowych. Plantpress, Kraków.
2. Gabarkiewicz R., Łabanowski G., Orlikowski L., Wojdyła A. 1995. Ochrona róż. Plantpress, Kraków.
3. Kamińska M., Łabanowski G., Orlikowski L., Strojny Z., Wojdyła A. 1995. Ochrona chryzantem.
Plantpress, Kraków.
4. Łabanowski G., Orlikowski L., Skrzypczak C., Soika G., Wojdyła A. 2005. Ochrona bylin. Plantpress,
Kraków.
5. Łabanowski G., Orlikowski L., Soika G., Wojdyła A. 2000. Ochrona ozdobnych pnączy. Plantpress,
Kraków.
6. Łabanowski G., Orlikowski L., Wojdyła A. 2000. Pielęgnowanie roślin doniczkowych. Choroby i szkodniki.
Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
7. Łabanowski G., Wojdyła A. 2003. Ochrona roślin ozdobnych (Rośliny jednoroczne i dwuletnie).
Działkowiec,
Warszawa
188
Tytuł przedmiotu: Ekologia i zwalczanie chwastów (Ecology and weeds control)
Prowadzący:
prof. dr hab. Zbigniew Burgieł, dr Zbigniew Gajewski
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Katedra Botaniki
Wymiar godzin:
20 w./10 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z biologią i ekologią chwastów, ich rolą w agrocenozie,
sposobami regulacji zachwaszczenia, praktycznymi aspektami
stosowania herbicydów
Tematyka:
Rola chwastów w agrocenozie. Ekologiczne kryteria klasyfikacji
chwastów. Charakterystyka botaniczna najpospolitszych gatunków.
Biologia populacji chwastów. Ekologia zbiorowisk chwastów polnych.
Wymagania siedliskowe chwastów.
Podstawy klasyfikacji
fitosocjologicznej zespołów chwastów w różnych uprawach. Metody
regulacji zachwaszczenia. Przegląd herbicydów, ich mechanizm
działania i sposoby stosowania.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Ekologia chwastów:
Definicje chwastów. Relacje chwast-roślina uprawna. Rola chwastów w
1
agrocenozach, ich pochodzenie i amplituda ekologiczna.
Ekologiczne kryteria klasyfikacji chwastów. Charakterystyka botaniczna
1
najpospolitszych gatunków.
Biologia populacji chwastów: strategie życiowe, sposoby rozmnażania,
1
różnorodność form życiowych.
Biologia populacji chwastów: cykle życiowe i ich modyfikacje w warunkach
1
antropopresji; zagęszczenie a morfologia osobników, biomasa, rozrodczość i
śmiertelność. Ekotypy.
Ekologia zbiorowisk chwastów polnych: udział gatunków krótkotrwałych i
1
wieloletnich w zbiorowiskach chwastów towarzyszących różnym typom upraw.
Znaczenie różnych sposobów rozmnażania w odtwarzaniu składu gatunkowego
zbiorowisk chwastów w kolejnych sezonach wegetacyjnych.
Ekologia zbiorowisk chwastów polnych: fenologia kwitnienia i owocowania.
1
Sposoby rozsiewania diaspor w zbiorowiskach segetalnych i ich ekologiczne
konsekwencje. Źródła zachwaszczenia upraw.
Wymagania siedliskowe chwastów a ich właściwości wskaźnikowe.
1
Podstawy klasyfikacji fitosocjologicznej zespołów chwastów polnych w
2
uprawach roślin okopowych, warzywnych oraz zbóż (zespoły EchinochlooSetarietum oraz Vicietum tetraspermae). Gatunki charakterystyczne. Gatunki
rodzime i obce we florze segetalnej.
Znaczenie roślinności segetalnej w krajobrazie. Ubożenie flory segetalnej a
1
ochrona bioróżnorodności. Przyczyny zanikania gatunków chwastów oraz całych
zespołów roślinnych. Sposoby ich ochrony.
Zwalczanie chwastów . Metoda agrotechniczna
2
189
Zwalczanie chwastów. Metoda chemiczna
Klasyfikacja herbicydów, pobieranie, przemieszczanie się w roślinie i mechanizm
działania
Przegląd herbicydów
Metody stosowania herbicydów
Czynniki wpływające na skuteczność i selektywność herbicydów
Odporność chwastów na herbicydy
RAZEM
1
4
1
1
1
20
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Typy morfologiczne chwastów. Ocena wschodów siewek z aktywnego banku
5
nasion w różnych typach upraw.
Opracowanie programu zwalczania chwastów w uprawie warzyw, w sadach;
5
dobór herbicydów
RAZEM
10
Literatura:
1. Aldrich. R.J., 1997. Ekologia chwastów w roślinach uprawnych. Podstawy zwalczania
chwastów. Tow, Chemii i Inż. Ekologicznej. Opole.
2. Chwasty krajowe – interaktywny system identyfikacji gatunków i atlas. 2003. Cortex
Nova, Bydgoszcz
3. Kornaś J. 1972. Zespoły synantropijne. W: Szafer W., Zarzycki K. (red.) Szata roślinna
Polski, tom I, pp. 442-465, PWN, Warszawa
4. Praczyk T., Skrzypczak G., 2004. Herbicydy. PWRiL Poznań.
5. Ratyńska H. 2003. Zanim zginą chabry i kąkole. Wydawnictwo Gdańskie
6. Tymrakiewicz 1959. Atlas chwastów. PWRiL, Warszawa
7. Wójcik Z. 1983. Charakterystyka i ocena siedlisk polnych metodami biondykacyjnymi.
Wydawnictw SGGW – AR, Warszawa
8. Wysocki C., Sikorski P. 2002. Zbiorowiska synantropijne. W: Wysocki C., Sikorski P.:
Fitosocjologia stosowana. Wydawnictwo SGGW, Warszawa
190
Tytuł przedmiotu:
Ochrona roślin przed szkodnikami w terenach zieleni miejskiej
(Plant protection against pests in urban greeny areas)
Prowadzący:
prof. dr hab. Kazimierz Wiech
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
20 w./10 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćw. terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
zaznajomienie studentów z najważniejszymi szkodnikami roślin w
terenach zieleni oraz metodami ich zwalczania
Tematyka:
biologia i szkodliwość najgroźniejszych szkodników drzew, krzewów
ozdobnych i leśnych, pielęgnacja i ochrona trawników, technika
ochrony roślin ozdobnych w terenach zieleni
Kryteria oceny:
sprawdzian z zakresu rozpoznawania szkodników oraz z zakresu
bionomii i metod zwalczania owadów i roztoczy występujących w
terenach zieleni.
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Podstawy integrowanej ochrony i pielęgnacji terenów zieleni (opis czynników
wpływających negatywnie na stan zieleni w miastach)
Aspekty szkodliwości roślinożernych owadów i roztoczy występujących w
środowisku miejskim w tym oddziaływanie na człowieka
Szkodniki wielożerne w terenach zieleni, przykłady gradacji
Pluskwiaki równo- i różnoskrzydłe jako szkodniki drzew i krzewów ozdobnych,
różne aspekty szkodliwości
Szkodniki drzew i krzewów iglastych - przegląd gatunków wraz z oceną
szkodliwości oraz sposobami zabezpieczania przed roślinożernymi roztoczami i
owadami
Szkodniki drzew i krzewów liściastych- przegląd gatunków wraz z oceną
szkodliwości
Szkodniki żywopłotów oraz trawników - metody ochrony oraz zabiegi
pielęgnacyjne zapobiegające występowaniu szkodników
Sprzęt wykorzystywany do ochrony zieleni w miastach
Metody ochrony roślin w terenach zieleni (zakres stosowania metody chemiczne
- iniekcje, opryski, wykorzystanie lepów, sposoby mechaniczne i agrotechniczne
w zwalczaniu szkodników, metody sygnalizacji szkodników)
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Rozpoznawanie szkodników w terenach zieleni - ćwiczenia terenowe
Diagnostyka nicieni, roztoczy i owadów oraz powodowanych przez nie
uszkodzeń – rozpoznawanie w warunkach laboratoryjnych
Praktyczne zastosowanie metod ochrony roślin w terenach zieleni (zakres
stosowania metody chemiczne - iniekcje, opryski, wykorzystanie lepów,
sposoby mechaniczne i agrotechniczne w zwalczaniu szkodników, metody
sygnalizacji szkodników
RAZEM
Literatura:
191
Godziny
3
2
2
2
2
2
2
2
3
20
Godziny
3
4
3
10
1. Baranowski T.1992. Ochrona róż. Hortppress Sp. z o.o., Warszawa.
2. Burdajewicz S., Glaser T. 1978. Atlas chorób i szkodników roślin ozdobnych. PWRiL,
Warszawa.
3. Chachulski Z. 2000. Chirurga i pielęgnacja drzew. Poradnik. Legraf, Józefów-Michalin.
4. Gajda M., Hempel A. 1997. Trawniki. Porady praktyków o zakładaniu i pielęgnacji.
Plantpress, Kraków.
5. Novotný J., Zúbrik M. i współpr. 2000. Bioticki škodcovia lesov Slovenska. Lesnicka
sekcja Ministerstwa pôdohospodárstva SR, Bratislava.
6. Rutkowska B., Hempel A. 1986. Trawniki. PWRiL, Warszawa.
7. Schnaider Z. 1976. Atlas uszkodzeń drzew i krzewów. PWRiL, Warszawa.
8. Szujecki A.1995. Entomologia leśna. T. I. Wyd. SGGW, Warszawa.
192
Tytuł przedmiotu:
Ochrona roślin przed chorobami w terenach zieleni miejskiej
(Plant protection against diseases in urban greeny areas)
Prowadzący:
prof. dr hab. Marek Grabowski
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
20 w./10 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z najważniejszymi chorobami roślin w terenach
zieleni oraz metodami ich zwalczania
Tematyka:
Choroby roślin ozdobnych w terenach zieleni. Prowadzenie i
organizacja ochrony roślin w terenach zieleni. Przyczyny chorób roślin.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Przyczyny chorób roślin w terenach zieleni
4
Abiotyczne czynniki chorobotwórcze (niska i wysoka temperatura, deficyt wody
4
zasolenie, niedobór składników pokarmowych, zanieczyszczenie środowiska)
Biotyczne czynniki chorobotwórcze i możliwości ich zwalczania z
5
wykorzystaniem metod niechemicznych
Choroby trawników
2
Zasady ochrony roślin w terenach zieleni
3
Mikoryza w systemie ochrony roślin
2
RAZEM
20
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Rozpoznawanie i oznaczanie:
Chorób odglebowych bylin i roślin jednorocznych
Chorób krzewów i krzewinek
Chorób kory drzew liściastych i iglastych
Chorób liści i igieł
Środki ochrony roślin stosowane w terenach zieleni
Rozpoznawanie i oznaczanie chorób – ćwiczenia terenowe
RAZEM
1
2
2
2
1
2
10
Literatura:
1. Burdajewicz S., Glaser T. 1978. Atlas chorób i szkodników roślin ozdobnych. PWRiL,
Warszawa.
2. Mańka K. 2005. Fitopatologia leśna. PWRiL Warszawa.
3. Nienhaus F., Butin H., Boehmer B. 1996. Farbatlas Gehoelzkrankheiten. Ulmer Verlag,
Stuttgart.
4. Orlikowski L., Wojdyła A. 2003. Choroby ozdobnych drzew liściastych. Plantpress
Kraków.
193
Tytuł przedmiotu:
Choroby drzew i krzewów ozdobnych
(Diseases of ornamental trees and bushes)
Prowadzący:
prof. dr hab. Marek Grabowski
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Diagnostyka, biologia patogenów i zwalczanie chorób drzew i krzewów
ozdobnych.
Tematyka:
Symptomatologia i etiologia chorób drzew i krzewów ozdobnych.
Możliwości zapobiegania i zwalczania w szkółkach oraz w parkach i
ogrodach.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Przyczyny infekcyjnych i nieinfekcyjnych chorób roślin
Integrowane metody ochrony roślin
Potencjał inokulacyjny patogenów i znaczenie sąsiedztwa roślin
Choroby systemiczne i systemu korzeniowego
Choroby roślin w szkółkach
Zgnilizny drewna
Tematyka ćwiczeń
Ochrona drzew i krzewów iglastych
Ochrona drzew i krzewów liściastych
Ochrona i leczenie drzew parkowych i leśnych
Metody ochrony roślin
Godziny
4
2
2
2
3
2
RAZEM
15
Godziny
6
5
3
1
RAZEM
15
Literatura:
1. Chachulski Z. 1992. Chirurgia drzew. Lerovil Warszawa.
2. Łabanowski G., Orlikowski L., Soika G., Wojdyła A. 2001. Ochrona drzew i krzewów
iglastych. Plantpress Kraków.
3. Mańka K. 2005. Fitopatologia leśna. PWRiL Warszawa.
4. Nienhaus F., Butin H., Boehmer B. 1996. Farbatlas Gehoelzkrankheiten. Ulmer Verlag
Stuttgart.
194
Tytuł przedmiotu:
Choroby i szkodniki roślin rolniczych
(Diseases and pests of agricultural crops)
Prowadzący:
prof. dr hab. Maria Kowalik, dr hab. Elżbieta Wojciechowicz - Żytko
Katedra:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
20 w./10 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z chorobami i szkodnikami roślin rolniczych
Tematyka:
Choroby i szkodniki najważniejszych gospodarczo roślin rolniczych:
zbóż, kukurydzy, okopowych: buraków i ziemniaków, przemysłowych:
rzepaku i tytoniu, pastewnych: motylkowatych drobno i
grubonasiennych.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
System integrowanej ochrony roślin rolniczych przed chorobami (na przykładzie
chorób zbóż)
Zasady ochrony roślin rolniczych przed chorobami wirusowymi, bakteryjnymi i
grzybowymi
Ochrona zbóż przed chorobami. Terminarz ochrony zbóż
Ochrona plantacji motylkowatych pastewnych i nasiennych
Ochrona plantacji roślin przemysłowych
Ochrona przechowywanych płodów rolnych w magazynach
Integrowana ochrona roślin a integrowana produkcja rolnicza. Kontrole polowe
stanu zagrożenia upraw przez szkodniki. Miejsca zimowania szkodliwych
stawonogów
Ochrona zbóż przed szkodnikami - wykorzystanie zabiegów agrotechnicznych w
ograniczaniu liczebności szkodników. Biocenotyczne powiązania na polach
zbóż. Powiązania fauny traw dziko rosnących z fauną pól
Szkodniki kukurydzy
Ochrona plantacji nasiennych koniczyny i lucerny przed szkodnikami.
Geograficzna różnorodność entomofauny. Powiązania pokarmowe. Zapylanie
kwiatów
Ochrona rzepaku – okresy zagrożenia przez szkodniki, terminy ich zwalczania.
Szkodniki tytoniu
Szkodniki ziemniaków, rejony zamknięte – ochrona przed wektorami chorób
wirusowych. Biocenotyczne powiązania na polu ziemniaków. Szkodniki
buraków
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Choroby zbóż i traw pastewnych
Choroby motylkowatych roślin pastewnych (drobno i grubonasiennych)
Choroby okopowych (ziemniak i burak)
Szkodniki zbóż i traw pastewnych
Szkodniki motylkowych drobno i grubonasiennych
195
Godziny
1
1
5
1
1
1
2
2
2
2
1
1
20
Godziny
1
2
2
2
1
Szkodniki rzepaku i tytoniu
Szkodniki ziemniaków i buraków
RAZEM
1
1
10
Literatura:
1. Borecki Z. 2001. Nauka o chorobach roślin. PWRiL. Warszawa.
2. Kochman J. Fitopatologia PWRiL. Warszawa.
3. Kochman J., Węgorek W. 1997. Ochrona roślin. Kraków Plant Press.
4. Wnuk A. 1987. Entomologia dla rolników. Cz. II Szczegółowa. AR Kraków.
5. Zalecenia Ochrony Roślin na 2008-2009, IOR, Poznań.
196
Tytuł przedmiotu:
Choroby produktów w przechowalniach
(Diseases of products in storage)
Prowadzący:
prof. dr hab. Halina Kurzawińska
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Agroekologia i ochrona
roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z podstawowymi chorobami przechowywanych owoców,
warzyw korzeniowych, bulw ziemniaka i ozdobnego materiału
rozmnożeniowego.
Tematyka:
Omówienie najważniejszych chorób w przechowalniach. Sposoby
wykrywania i metody ich zwalczania.
Kryteria oceny:
sprawdziany cykliczne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Choroby owoców ziarnkowych.
4
Choroby przechowywanych warzyw korzeniowych.
3
Choroby bulw ziemniaka występujące w trakcie przechowywania.
3
Choroby cebuli i kapustnych występujące w trakcie przechowywania.
2
3
Choroby przechowywanego materiału rozmnożeniowego roślin ozdobnych
(cebule, bulwy, kłącza).
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Identyfikacja chorób owoców ziarnkowych.
Identyfikacja chorób warzyw korzeniowych.
Identyfikacja chorób występujących na bulwach ziemniaka.
Identyfikacja chorób występujących na cebuli i kapuście.
Identyfikacja chorób materiału rozmnożeniowego roślin ozdobnych.
Godziny
4
3
3
2
3
RAZEM
15
Literatura:
1. Borecki Z. 1990. Diagnostyka chorób roślin. Choroby drzew owocowych i roślin
jagodowych. Wyd. SGGW AR Warszawa.
2. Chochriakow M., Dobrozrakowa T., Stiepanow K., Letowa M. 1973. Klucz do oznaczania
chorób roślin. PWRiL Warszawa.
3. Fiedorow Z., Weber Z. 1994. Diagnostyka chorób roślin. Choroby buraka i ziemniaka.
Wyd. AR Poznań.
4. Filipowicz A., Łacic B., Machowicz-Stefaniak Z. 1993. Diagnostyka chorób roślin
warzywnych. Wyd. AR Lublin.
5. Grabowski M. 1999. Choroby drzew owocowych. Plantpress, Kraków.
6. Kochman J., Węgorek W. 1997. Ochrona roślin. Plantpress, Kraków.
7. Robak J., Wiech K., 1998. Choroby i szkodniki warzyw. Plantpress, Kraków.
197
Tytuł przedmiotu:
Szkodniki produktów w przechowalniach
(Insects of products in storage)
Prowadzący:
dr hab. Elżbieta Wojciechowicz-Żytko
Katedra, zakład:
Katedra Ochrony Roślin
Wymiar godzin:
20 w./10 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Agroekologia i ochrona
roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie ze szkodnikami produktów spożywczych, tkanin, skóry,
wełny oraz konstrukcji drewnianych.
Tematyka:
Omówienie morfologii, biologii i szkodliwości najważniejszych
gatunków owadów, roztoczy, ssaków niszczących produkty w
magazynach, przechowalniach i pod osłonami. Sposoby wykrywania,
progi szkodliwości i metody zwalczania istotnych gospodarczo
gatunków.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Szkodniki produktów spożywczych
4
Organizmy uszkadzające tkaniny, skórę i wełnę
3
Szkodniki pomieszczeń i urządzeń przechowalnianych
3
Owady niszczące konstrukcje drewniane
2
3
Szkodniki sanitarne w przechowalniach – zagrożenie i możliwości ich
zwalczania
Gryzonie występujące w przechowalniach
2
Sposoby wykrywania i metody zwalczania szkodników w magazynach i
3
przechowalniach
RAZEM
20
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Identyfikacja uszkodzeń powodowanych przez szkodniki produktów
2
spożywczych
Identyfikacja uszkodzeń pomieszczeń przechowalnianych i konstrukcji
2
drewnianych powodowanych przez owady
Szkodniki produktów mącznych i ich identyfikacja (wycieczka do młynów przy
3
ul. Wieczystej)
3
Identyfikacja szkodników sanitarnych – wycieczka do Sanepidu
RAZEM
10
Literatura:
1. Boczek J. 1980. Zarys akarologii rolniczej. PWN Warszawa.
2. Boczek J., Brzeski M., Kropczyńska - Linkiewicz D. 1978. Wybrane działy zoologii.
PWN Warszawa.
3. Kochman J., Węgorek W. 1997. Ochrona roślin. Plantpress, Kraków.
4. Nawrot J., Winiecki Z. 1993. Ochrona produktów magazynowych przed szkodnikami.
IOR Poznań.
5. Robak J., Wiech K. 1998. Choroby i szkodniki warzyw. Plantpress, Kraków.
6. Wnuk A. 1987. Entomologia dla rolników cz. II Szczegółowa. Wyd. AR Kraków
198
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
uwaga:
Wprowadzenie do ekotoksykologii (Introduction to ecotoxicology)
prof. dr hab. Stanisław Mazur, prof. dr hab. Zbigniew Burgieł
dr Adam Świderski
Katedra Ochrony Roślin, Zakład Biochemii
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów specjalności
Agroekologia i Ochrona Roślin oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
I
II
III
IV
V
VI
VII
20/10
2
Zapoznanie się z klasyfikacją, budową chemiczna i oddziaływaniem
biochemicznym toksyn obecnych w środowisku, oraz drogami detoksykacji.
Klasyfikacja toksyn ze względu na budowę chemiczną i sposoby
przedostawania się do środowiska oraz rodzaj i poziom zagrożenia.
Biochemiczne szlaki detoksykacji u człowieka, zwierząt i roślin.
zanieczyszczenia przemysłowe i komunikacyjne, pestycydy, dioksyny, sole
metali, ksenobiotyki. Skażenie lądu, wody i atmosfery. Czynniki wpływajace
na toksyczność, kancerogeneza i mutageneza. Toksyczne mikroorganizmy w
budynkach. Sposoby bioremediacji i biodegradacji.
końcowysprawdzian pisemny
zaliczenie
10 godz. zajęć prowadzi Katedra Ochrony Roślin, 20 godzin prowadzi Zakład
Biochemii
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Zanieczyszczenie powietrza i gleby (przemysłowe i komunikacyjne) a zdrowie
człowieka
Zagrożenie skażeniem metalami ciężkimi i związkami organicznymi wód gruntowych,
zbiorników wody i ujęć wody pitnej
Toksyczne mikroorganizmy w budynkach, magazynach i żywności
Skażenie roślin w trakcie wegetacji i pozostałości toksyn w pożywieniu ludzi i zwierząt
Znaczenie ekologiczne toksyn, procesy mutagenezy w środowisku
Pestycydy w środowisku i ich biochemiczne przemiany
Dioksyny i ksenobiotyki w środowisku oraz ich biochemiczne przemiany
Bioremediacja metali ciężkich
Kancerogeneza a zanieczyszczenie środowiska
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Objawy zatruć toksynami, pierwsza pomoc przy zatruciach
Bioremediacja chromu na przykładzie akumulacji chromu w tkankach roślin – analiza
EPR
Analiza chromatograficzna GC pozostałości pestycydów w owocach
Kluczowe związki biochemicznych szlaków detoksykacji u człowieka
Analiza wybranych dioksyn metodą HPLC
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
4
2
2
2
2
20
Godziny
2
2
2
2
2
10
Literatura:
1. Banaszkiewicz T. 2003. Chemiczne środki ochrony roślin – zagadnienia ogólne. Wydawnictwo
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
2. Nikonorow W. (red.).1979. Pestycydy w świetle toksykologii środowiska, PWRiL Warszawa.
3. Sadowska A., Obidowska G., Rumowska M. 2000. Ekotoksykologia. Toksyczne czynniki
środowiskowe i metody ich wykrywania. Wyd. SGGW Warszawa.
4. Walker C., Hopkin S., Sibly R., Peakall D. 2002. Podstawy ekotoksykologii. PWN Warszawa.
199
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ekologia lasu (Forest ecology)
dr inż. Józef Barszcz
Katedra Ekologii Lasu (WL)
24 w./6 ćw.
wykłady, ćwiczenia projektowe, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
24/6
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Poznanie istoty lasu i jego zróżnicowania z ekologicznego punktu
widzenia oraz wymagań ekologicznych drzew leśnych Polski.
Charakterystyka drzewostanów. Znaczenie czynników siedliskowych
w środowisku leśnym i metody oceny siedlisk. Regionalizacja
warunków produkcji leśnej w Polsce. Funkcje lasu i antropopresja.
Tematyka:
Przypomnienie podstawowych pojęć, praw i zasad ekologicznych na
przykładach leśnych. Las i jego granice naturalne, zróżnicowanie
strefowe i różnorodność biologiczna. Funkcje lasu a zrównoważony
rozwój. Zasięgi i wymagania ekologiczne rodzimych drzew leśnych.
Cechy, budowa, struktura, dynamika i fazy rozwojowe drzewostanów.
Czynniki siedliskowe oraz ich znaczenie dla drzew i lasu. Kryteria
wyróżniania i oceny siedlisk. Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski.
Wpływ antropopresji na lasy.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Przypomnienie podstawowych pojęć i praw ekologicznych. Las i jego budowa.
2
Biocenozy i ekosystemy leśne oraz ich dynamika. Powiązania pokarmowe i
chorologiczne, cykle biogeochemiczne i przepływ energii oraz produktywność
lasów.
Las jako kompleks bioekologioczny i zjawisko geograficzne. Ogólne
2
prawidłowości limitujące istnienie lasu i kształtowanie się jego granic
naturalnych.
Ogólny podział, rozmieszczenie i charakter głównych formacji leśnych (biomów)
2
na Ziemi. Pionowe rozmieszczenie lasów ze szczególnym uwzględnieniem
Polski. Podział i funkcje lasów.
Drzewostany naturalne i gospodarcze. Cechy drzewostanu. Fazy i okresy
2
rozwojowe drzewostanu w powiązaniu z zabiegami hodowlanymi.
Budowa, struktura i dynamika rozwoju drzewostanu.
2
Bioróżnorodność w ekosystemie leśnym. Znaczenie martwych drzew w lesie dla
4
jego różnorodności. Ekologizacja gospodarki leśnej w Polsce. Siedlisko i
środowisko leśne oraz znaczenie drzewostanu w ich kształtowaniu.
Znaczenie położenia ogólnego i lokalnego i czynników klimatycznych jako
2
części składowych siedliska i ich rola w życiu drzew i lasu.
Glebowe czynniki siedliska i ich znaczenie w życiu drzew i lasu.
2
Kompleksowość działania czynników siedliskowych w środowisku leśnym.
Zależność między siedliskiem a składem gatunkowym drzewostanu, zabiegami
2
hodowlanymi i celami produkcyjnymi oraz pozaprodukcyjnymi. Wpływ jakości
siedliska na cechy drzew i drzewostanu. Ogólne kryteria podziału siedlisk
leśnych.
Położenie Polski i ogólny rys jej rzeźby, budowy geologicznej oraz
2
zróżnicowania gleb i warunków klimatycznych w aspekcie ich wpływu na
200
charakter szaty leśnej. Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski.
Przyczyny i skutki zmian zachodzących w środowisku naturalnym Polski pod
wpływem czynników antropogenicznych i ich wpływ na lasy. Zagrożenia
lokalne, regionalne i globalne ekosystemów leśnych. Monitoring ekologiczny
lasów.
RAZEM
2
24
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Metody oceny żyzności siedlisk leśnych i zastosowanie pomiarów
2
biometrycznych drzew do przybliżonej oceny trofizmu gleb.
Ocena intensywności obiegu biologicznego w lesie na podstawie analizy
2
ilościowej składu opadu organicznego i ektopróchnicy.
Ocena drzew i drzewostanu pod względem wybranych cech na przykładzie
2
danych z powierzchni badawczych.
RAZEM
6
Literatura:
1. Białobok S. Monografie gatunków. PAN, Instytut Dendrologii, Warszawa-Poznań.
2. Dengler A., v.: Bonnenmann A., Rőhring E. 1971. Der Wald als Vegationstyp und seine
Dedeutung fűr den Menschen. Paul, Parey, Hamburg-Berlin.
3. Dengler A.1971. Waldbau auf Ökologischer Grundlage. Paul, Parey, Hamburg-Berlin.
4. Jaworski A. 1995. Hodowla Lasu – Charakterystyka hodowlana drzew leśnych, Kraków.
5. Jaworski A. 2004. Podstawy przyrostowe i ekologiczne odnawiania oraz pielęgnacji
drzewostanów. PWRiL, Warszawa.
6. Puchalski T., Prusinkiewicz Z. 1975. Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego,
PWRiL, Warszawa.
7. Szymański S. 2000. Ekologiczne podstawy hodowli lasu, PWRiL, Warszawa.
8. Włoczewski T.1968. Ogólna hodowla Lasu PWRiL, Warszawa.
9. Zasady Hodowli Lasu, 2003. Siedliskowe Podstawy Hodowli Lasu, 2004 załącznik do
Zasad Hodowli Lasu.
201
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Dendrologia szczegółowa cz. I (Detailed Dendrology I)
dr inż. Małgorzata Frazik-Adamczyk
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
Studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
przedmiot ma za zadanie przygotowanie studentów do rozpoznawania i
świadomego stosowania roślin drzewiastych. Studenci zapoznają się
głównie z roślinami drzewiastymi iglastymi i bezpłatkowymi roślinami
liściastymi przystosowanymi do uprawy w Polsce oraz asortymentem
odmian dostępnych w krajowej produkcji szkółkarskiej.
Tematyka:
zrejonizowany dobór drzew i krzewów do uprawy w Polsce, zasięgi
naturalnego występowania gatunków krajowych, zasady taksonomii
roślin uprawnych wg Międzynarodowego Kodeksu. Przegląd
wybranych odmian roślin drzewiastych
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne, rozpoznawanie roślin z kart
zielnikowych i okazów żywych, opracowanie 15 kart zielnikowych
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Informacje organizacyjne (zakres tematyczny przedmiotu, warunki
zaliczenia,literatura itp.)
Szata jesienna roślin drzewiastych – zajęcia terenowe w Ogrodzie Botanicznym
Strefy klimatyczne w uprawie roślin drzewiastych
Taksonomia roślin drzewiastych w świetle Międzynarodowego Kodeksu Roślin
Uprawnych
Charakterystyka porównawcza wybranych gatunków z rodzaju Picea,
prezentacja ważniejszych odmian uprawnych
Charakterystyka porównawcza wybranych gatunków z rodzaju Pinus,
prezentacja ważniejszych odmian uprawnych
Charakterystyka odmian Thuja occidentalis, Thuja x plicatoides, Platycladus
orientalia
Charakterystyka porównawcza wybranych gatunków z rodzaju Juniperus
Rodzina Juglandaceae – Juglans sp., Carya sp., Pterocarya fraxinifolia
Charakterystyka odmian Fagus sylvatica, szczegółowe wymagania uprawowe
Charakterystyka porównawcza wybranych gatunków z rodzaju Betula,
prezentacja ważniejszych odmian uprawnych
Charakterystyka gatunków z rodzaju Clematis, Paeonia suffruticosa
Charakterystyka porównawcza wybranych gatunków z rodzaju Magnolia,
prezentacja ważniejszych odmian
Rodzaj Philadelphus – charakterystyka grup kultywarowych, prezentacja
wybranych gatunków i odmian z rodzaju Hydrangea
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Szata jesienna roślin drzewiastych – zajęcia terenowe w Ogrodzie Botanicznym
Zasięgi naturalnego występowania drzew w Polsce – wykreślanie map
Zasoby dendrologiczne kolekcji przy Wydziale Ogrodniczym – zajęcia terenowe
Wybrane gatunki i odmiany rodzaju: Abies, Tsuga. Rodzaj Larix
-
Godziny
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
15
Godziny
2
2
2
1
202
charakterystyka odmian, porównanie cech morfologicznych Larix – Cedrus
Wybrane gatunki z rodziny Taxodiaceae, rodzina Taxaceae – charakterystyka
odmian
kolokwium (rodzina Pinaceae)
Porównanie Cupressus sempervirens z Thuja sp. i Chamaecyparis sp., rodzaj
Chamaecyparis - wybrane odmiany
Juniperus sp. – odmiany, charakterystyka Microbiota decussata
kolokwium (rodzina Taxodiaceae, Taxaceae, Cupressaceae)
wybrane gatunki i odmiany rodzaju Salix
Rodzaj Quercus, Castanea, Ulmus – wybrane gatunki i odmiany
Rodzaj Corylus, Carpinus, Alnus, Morus, Viscum – wybrane gatunki i odmiany
Rodzaj Berberis, Mahonia – wybrane gatunki i odmiany, charakterystyka
Cercidiphyllum japonicum, kolokwium z bezpłatkowych
RAZEM
*szczegółowy wykaz taksonów u prowadzącego zajęcia
Literatura:
1. Bugała W. 2000. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL.
2. Chojnowska E. 2000. Iglaki w ogrodzie. Multico Oficyna Wydawnicza.
3. Frazik – Adamczyk M. 2002. Najpiękniejsze iglaki. Wydawnictwo Działkowiec.
4. Marosz A. 2006. Drzewa i krzewy iglaste. Officina Botanica.
5. Seneta W. 1987. Drzewa i krzewy iglaste. PWN.
6. Seneta W., Dolatowski J. 2004. Dendrologia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
203
2
1
1
1
1
1
1
15
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Uwagi:
Podstawy projektowania małych form ogrodowych
(Basis of Design – Small Garden Forms)
dr arch. Tatiana Tokarczuk
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia projektowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów specjalności
Sztuka ogrodowa i Ogrodnictwo z marketingiem
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/15
2
Przygotowanie do samodzielnego projektowania małych form ogrodowych.
Ogólne podstawy kompozycji, symetria, rytm, akcent, dominanta. Relacje i
wzajemne uwarunkowania elementów kompozycji, skala, proporcje. Wnętrze.
Definicja, elementy kompozycji wnętrza ogrodowego, typy wnętrz.
Sekwencja wnętrz, strefy funkcjonalne. Świadome kształtowanie przestrzeni.
Małe formy ogrodowe – podstawowe pojęcia, definicje. Historia rozwoju a
współczesne tendencje. Rola małych form ogrodowych w kształtowaniu
przestrzeni – uwarunkowania funkcjonalne a rozwiązania kompozycyjne.
końcowy sprawdzian pisemny, prezentacja i obrona projektów tematycznych
zaliczenie
ćwiczenia powinien poprzedzać blok wykładów, najpierw teoria, potem
ćwiczenia projektowe, ćwiczenia powinny trwać 1, 5 godziny
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Podstawy kompozycji. Symetria, rytm, akcent, dominanta.
Relacje i wzajemne uwarunkowania elementów kompozycji, skala, proporcje.
Wnętrze. Definicja, elementy kompozycji wnętrza ogrodowego. Typy wnętrz.
Sekwencja wnętrz. Strefy funkcjonalne. Świadome kształtowanie przestrzeni.
Małe formy ogrodowe – podstawowe pojęcia, definicje. Historia rozwoju a
współczesne tendencje.
Rola małych form ogrodowych w kształtowaniu przestrzeni – uwarunkowania
funkcjonalne a rozwiązania kompozycyjne.
Kolokwium
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Wprowadzenie do problematyki, projekt logo projektanta, layout plansz
Model wnętrza
Wizja w terenie i rejestracja stanu istniejącego - perspektywy
z poziomu oczu człowieka. Analiza kompozycyjna, funkcjonalna, widokowa
Wstępna koncepcja zagospodarowania – plan, perspektywy z poziomu oczu człowieka
Projekt wybranych elementów małej architektury ogrodowej - szkice
Obrona projektu
RAZEM
Godziny
2
2
3
2
2
3
1
15
Godziny
2
3
2
3
3
2
15
Literatura:
1. Böhm A., Zachariasz A. 1997 (2000, 2005). Architektura krajobrazu i sztuka ogrodowa,
Ilustrowany słownik angielsko-polski (A – D, E- J, K- Q). Ośrodek Ochrony Zabytkowego
Krajobrazu, Warszawa.
2. Hobhouse P. 2005. Historia ogrodów. Arkady, Warszawa.
3. Majdecki L. 1978. Historia Ogrodów. PWN, Warszawa.
4. Patoczka P. 2000. Ściany i bramy w krajobrazie, Monografia 268. Wydawnictwo Politechniki
Krakowskiej, Kraków.
5. Siewniak M. i Mitkowska A. 1998. Tezaurus sztuki ogrodowej. Oficyna Wydawnictwa Rytm,
Warszawa.
204
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Podstawy projektowania terenów zieleni
(Designing of green areas – Basic information)
dr inż. arch. Jadwiga Środulska-Wielgus
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia projektowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów specjalności
Sztuka ogrodowa
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/15
2
zapoznanie z problematyką projektowania terenów zieleni miejskiej, ich
rozwojem i uwarunkowaniami prawnymi,
Zieleń miejska-historyczny rozwój, klasyfikacja i funkcje terenów zieleni,
współczesne tendencje w projektowaniu zieleni miejskiej.
końcowy sprawdzian pisemny, prezentacja i obrona projektu tematycznego
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Tereny zieleni miejskie– podstawowe pojęcia i definicje, wprowadzenie do problematyki
Zieleń miejska – historyczny rozwój terenów zieleni miejskiej.
idee urbanistyczne a systemy zieleni.
Współczesne tendencje w projektowaniu zieleni miejskiej. Wiodące kierunki w
architekturze krajobrazu i ich wpływ na kształtowanie terenów zieleni.
Klasyfikacje i funkcje terenów zieleni. Tereny zieleni w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego, Tereny zieleni jako element krajobrazu.
Elementy kompozycji parku, skweru, placu miejskiego jako elementów systemu zieleni
miejskiej
Liniowe formy zieleni - greenway, parkway, korytarze ekologiczne
Kraków – rozwój i kształtowanie systemu terenów zieleni. Współczesne parki
krakowskie. Problemy konserwatorskie wybranych ogrodów i parków krakowskich
końcowy sprawdzian pisemny
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Wizja w terenie i rejestracja stanu istniejącego- perspektywy z poziomu oczu człowieka
Analiza kompozycyjna, funkcjonalna, widokowa
Wstępna koncepcja zagospodarowania – plan
Wstępna koncepcja zagospodarowania – perspektywy z poziomu oczu człowieka
Projekt ogrodzenia , projekt schodów terenowych ławka, kosz na śmieci - szkice
Wizualizacja projektu
Obrony projektów
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
1
15
Godziny
2
2
2
2
2
2
3
15
Literatura:
1. Karta ateńska, zasady planowania miast przyjęte przez Europejską Radę Urbanistów, Warszawa
1998
2. Łukaszewicz A.,Łukaszewicz S. 2000. Rola i kształtowanie zieleni miejskiej. AR Poznań.
3. Orzeszkowa B.1982. Kształtowanie terenów zieleni w miastach, Warszawa.
4. Skalski J.2003. Krajobraz miasta w przestrzeni wzrokowej. Patrzeć, widzieć i rozumieć przestrzeń
publiczną Warszawy ,Warszawa.
5. Szulczewska B. 1995. Kształtowanie systemów przyrodniczych miasta, Warszawa.
6. Wejchert K. 1984. Elementy kompozycji urbanistycznej, Warszawa.
7. Zachariasz A.2006. Zieleń jako współczesny czynnik miastotwórczy, ze szczególnym
uwzględnieniem parków publicznych. Kraków.
8. Zimny H.2005. Ekologia miasta. Warszawa.
205
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Budowa terenów zieleni (Construction of green areas)
dr Małgorzata Frazik - Adamczyk
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./ 15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami związanymi z
zakładaniem terenów zieleni, przekazanie umiejętności niezbędnych
przy budowie ogrodów
Tematyka:
kształtowanie terenu, umacnianie skarp, układ komunikacyjny w
ogrodzie, konstrukcje dla pnączy, zbiorniki wodne, ogrody na dachach,
zakładanie trawników, sadzenie drzew i krzewów, kosztorysowanie
wykonawstwa
Kryteria oceny:
wykonanie prac rysunkowych i kosztorysu
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu:
Tematyka wykładów
Układy komunikacyjne (ścieżki, place, podjazdy, schody) – technologia
budowy, normatywy techniczne
Budowa murków oporowych i kwiatowych
Konstrukcje dla pnączy
Podstawowe technologie budowy zbiorników wodnych
Charakterystyka gatunków traw stosowanych do mieszanek trawnikowych –
morfologia, biologia, cechy użytkowe
Trawniki ekstensywne, umiarkowanie intensywne i intensywne – zastosowanie,
przygotowanie terenu, dobór mieszanki, eksploatacja
Podstawowe problemy zakładania ogrodów na dachach
Zabezpieczanie powierzchni skarp przed erozją
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Układ komunikacyjny – materiały nawierzchniowe
Układ komunikacyjny – projekt techniczny schodów ogrodowych
Sadzenie drzew i krzewów. Mechanizacja tych procesów
Zasady zakładania żywopłotów – aspekty praktyczne
Technologia zakładania trawnika metodą siewu, darniowania, z zastosowaniem
suchej maty trawiastej
Kosztorysowanie wykonawstwa na przykładzie technologii zakładania trawnika
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
1
15
Godziny
2
2
2
2
2
5
15
Literatura:
1. Bartosiewicz A. 1984. Urządzanie terenów zieleni. Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne.
2. Plessner H. 1992.Bądź architektem swojego ogródka. Wydawnictwo Arkady.
3. Głowacki P., Niemirski A. 1986. Ogrodzenia, murki. PWRiL.
4. Głowacki P., Niemirski A. 1988. Baseny, wodotryski, brodziki. PWRiL.
5. Głowacki P., Niemirski A. 1986. Ścieżki, drogi. PWRiL.
6. Rutkowska B., Hempel A. 1986.Trawniki. PWRiL.
206
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Dendrologia szczegółowa cz. II (Detailed Dendrology II)
dr inż. Małgorzata Frazik-Adamczyk
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
wszystkich specjalności
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
przedmiot ma za zadanie przygotowanie studentów do rozpoznawania
drzew liściastych w stanie ulistnionym i bezlistnym oraz świadomego
stosowania tej grupy roślin. Studenci zapoznają się z roślinami
drzewiastymi
liściastymi
(wolnopłatkowe
i
zrosłopłatkowe)
przystosowanymi do uprawy w Polsce oraz asortymentem odmian
dostępnych w krajowej produkcji szkółkarskiej.
Tematyka:
prezentacja wybranych gatunków oraz ważniejszych odmian
uprawnych roślin drzewiastych liściastych dostępnych w krajowej
produkcji szkółkarskiej
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne, rozpoznawanie roślin z kart
zielnikowych i okazów żywych, opracowanie 15 kart zielnikowych
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Charakterystyka porównawcza gatunków z rodzaju Spiraea, prezentacja
1
ważniejszych odmian uprawnych
Charakterystyka porównawcza wybranych gatunków i odmian z rodzaju Prunus
1
Obce gatunki z rodzaju Sorbus, Crataegus, Pyrus przydatne do uprawy w Polsce
1
Charakterystyka wybranych gatunków róż botanicznych
1
Charakterystyka gatunków z rodziny Fabaceae – Gymnocladus dioicus, Cercis
1
siliquastrum, Sophora japonica oraz odmian Gleditsia triacanthos, Robinia
pseudoacacia
Charakterystyka porównawcza wybranych gatunków z rodzaju Acer
1
Rodzaj Acer – charakterystyka odmian
1
Charakterystyka porównawcza wybranych gatunków z rodzaju Aesculus,
1
prezentacja ważniejszych odmian uprawnych
Charakterystyka gatunków i odmian z rodzaju Cornus
1
Charakterystyka gatunków z rodzaju Syringa
1
Charakterystyka wybranych gatunków i odmian uprawnych z rodzaju Sambucus
1
i Viburnum
Charakterystyka ważniejszych gatunków z rodzaju Rhododendron
1
Charakterystyka wybranych gatunków z rodziny Ericaceae
1
Szata wiosenna roślin drzewiastych – zajęcia terenowe w Ogrodzie Botanicznym
1
Praktyczne rozpoznawanie gatunków i odmian podczas zajęć w terenie
1
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Wybrane gatunki i odmiany z rodzaju Ribes,
Hamamelis, Fothergilla,
1
Liquidambar
Wybrane gatunki i odmiany z rodzaju: Malus, Aronia, Pyracantha, Cotoneaster,
2
Amelanchier, Cydonia
kolokwium (rodzaje Aristolochia – Liquidambar)
Wybrane gatunki i odmiany z rodzaju: Rubus, Kerria, Rhodotyphos, Potentilla,
1
207
Dryas
Wybrane gatunki i odmiany z rodzaju: Colutea, Amorpha, Caragana,
Halimodendron, Cytisus, Sarothamnus
Rodzaj Tilia – charakterystyka odmian
kolokwium (rodzina Rosaceae)
Wybrane gatunki i odmiany rodzaju: Ptelea, Phellodendron, Ailanthus, Rhus,
Cotinus,Staphylea, Rhamnus
Wybrane gatunki i odmiany z rodzaju: Pachysandra, Ilex, Euonymus,
Hibiscus,Tamarix
kolokwium (rodzina Fabaceae – Aceraceae)
Wybrane gatunki i odmiany z rodzaju: Fraxinus, Forsythia, Buddleja, Catalpa
Wybrane gatunki i odmiany rodzaju: Symphoricarpos, Kolkwitzia, Lonicera
Kolokwium (rodzaje Ptelea – Lonicera), zaliczenia poprawkowe
Szata wiosenna roślin drzewiastych – zajęcia terenowe w Ogrodzie Botanicznym
Praktyczne rozpoznawanie gatunków i odmian podczas zajęć w terenie
RAZEM
*szczegółowy wykaz taksonów u prowadzącego zajęcia
1
1
1
1
1
1
1
2
2
15
Literatura:
1. Bugała W. 2000. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL.
2. Muras P. 2005. Różaneczniki i azalie. Wydawnictwo Działkowiec.
3. Seneta W. 1991-1996. Drzewa i krzewy liściaste A-H. Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. Seneta W., Dolatowski J. 2004. Dendrologia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
208
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Pielęgnacja terenów zieleni (Cultivation of plants in green area)
dr inż. Zofia Malinowska
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./ 15 ćw.
wykłady, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Nabycie umiejętności praktycznego wykonywania zabiegów
pielęgnacyjnych w ogrodzie
Tematyka:
Poznanie biologicznych podstaw pielęgnacji zieleni: wykonywania
cięć, formowania pnączy, sadzenie i uprawa roślin ogrodowych,
zabezpieczanie na okres zimy
Kryteria oceny:
praktyczne sprawdziany umiejętności wykonywania zabiegów
pielęgnacyjnych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Kalendarz prac w ogrodzie
Żywopłoty – zasady formowania
Rodzaje cięcia krzewów
Sadzenie roślin w terenach zieleni
Pnącza - pielęgnacja
Pielęgnacja krzewów liściastych
Zabezpieczenia roślin na zimę
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
3
2
2
15
RAZEM
Godziny
2
3
2
2
2
2
2
15
Tematyka ćwiczeń
Cięcie krzewów swobodnie rosnących
Formowanie żywopłotów liściastych
Formowanie żywopłotów iglastych
Pielęgnacja róż
Pielęgnacja trawnika
Pielęgnacja roślin zielnych w ogrodzie
Okrywanie roślin na zimę
Literatura:
1. Baumann R. 1991.Domy w zieleni. Arkady.
2. Gottschyalk W. 1991. Poradnik dla miłośników róż. PWRiL.
3. Rutkowska B. 1996. Trawniki. PWRiL.
4. Squire D. 2004.Cięcie roślin. Arkady.
5. Wałęza W. 2002. Żywopłoty. PWRiL.
209
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzinowy:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zaliczenia:
Byliny ogrodowe (Garden perennials)
dr inż. Zofia Włodarczyk
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/15
2
Zapoznanie studenta ze sposobami i terminami rozmnażania i uprawy
dekoracyjnych roślin gruntowych oraz podstawowym doborem roślin
do założeń ogrodowych.
Rozmnażanie i pielęgnacja bylin. Zasady projektowania rabat
bylinowych i umiejętność czytania i realizowania tych projektów.
cykliczne sprawdziany pisemne, rozpoznawanie roślin z natury i kart
zielnikowych, wykonanie projektu szaty bylinowej
egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu:
Tematyka wykładów
Godziny
Organizacja szkółki bylinowej
2
Nowoczesna produkcja bylin w pojemnikach
2
Obrót bylinami, przechowywanie i traktowanie po posadzeniu
1
Zasady projektowania rabaty bylinowej
2
Dobór bylin pod względem warunków siedliskowych
3
Dobór bylin pod względem dekoracyjnym
3
Charakterystyka ogrodów tematycznych: zapachowe, wiejskie, ziołowe,
2
pszczelarza, biblijne.
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Przygotowywanie podłoża do wysiewu nasion, siew nasion, pikowanie
2
Poznawanie budowy cebul, bulw i kłączy
2
Rozmnażanie bylin: podział, sadzonki
2
Roślinoznawstwo: byliny wiosenne
2
Roślinoznawstwo: byliny letnie
3
Roślinoznawstwo: byliny jesienne
2
Prezentacja projektów rabat bylinowych
2
RAZEM
15
Literatura:
1. Brooks J. 1994. Planting the Country Way. BBC Books, Londyn.
2. Hertle B., Kiermeier P., Nickig M. 1994. Najpiękniej kwitnące kwiaty ogrodów. Delta,
Warszawa.
3. Jerzy M., Krzymińska A. 2005. Rozmnażanie wegetatywne roślin ozdobnych. PWRiL,
Warszawa.
4. Lacey S. 1991. Scent in your Garden. Frances Lincoln, Londyn.
5. Marcinkowski J. 2002. Byliny ogrodowe. PWRiL, Warszawa.
6. Musgrave T. 2006. Sielskie ogrody. Romantyczne ogrody w mieście i na wsi. Muza,
Warszawa.
7. Radziul E. 2002. Byliny. PWRiL, Warszawa.
8. Urban H. 2000. Pachnący ogród. Elipsa, Warszawa.
210
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Doniczkowe rośliny ozdobne (Ornamental pot plants)
dr inż. Małgorzata Malik
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Przegląd ozdobnych roślin doniczkowych oraz zapoznanie z
technologią ich uprawy.
Tematyka:
Produkcja doniczkowych roślin ozdobnych w Polsce i na świecie.
Charakterystyka szklarni i innych typów osłon w uprawie
doniczkowych roślin ozdobnych. Uprawa kwitnących roślin
doniczkowych. Uprawa roślin doniczkowych o dekoracyjnych liściach,
sukulentów oraz pnączy.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne, rozpoznawanie roślin z natury
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Produkcja doniczkowych roślin ozdobnych w Polsce i na świecie.
1
Charakterystyka szklarni i innych typów osłon w uprawie doniczkowych roślin
2
ozdobnych
Technologia uprawy kubłowych roślin ozdobnych
2
Technologia uprawy kwitnących roślin doniczkowych
8
Metody uprawy hortensji pod osłonami
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Technologia uprawy roślin doniczkowych o dekoracyjnych liściach
5
Uprawa pnączy doniczkowych
4
Uprawa, rozmnażanie i zastosowanie sukulentów
3
Zapoznanie studentów z organizacją i technologią całorocznej i sezonowej
3
produkcji roślin doniczkowych - wycieczka do gospodarstwa szklarniowego
(PLANTPOL Sp. Z o. o. lub Specjalistyczne Gospodarstwo Ogrodnicze SARA,
lub Zakład Produkcji Sadzonek i Roślin Doniczkowych POLSELEKT)
RAZEM
15
Literatura:
1. Chmiel H. (red.) 2000. Uprawa roślin ozdobnych. PWRiL, Warszawa.
2. Fleischer Z., Schulz B. 1986. Kaktusy. PWRiL, Warszawa.
3. Heitz H. Palmy. 2000. WiŻ, Warszawa.
4. Oszkinis K. 2004. Storczyki. PWRiL, Warszawa.
211
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Trawy w terenach zieleni (Grasses in green areas )
dr inż. Anna Kapczyńska
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
poznanie zasad uprawy, pielęgnacji, walorów dekoracyjnych i
zastosowania wybranych gatunków traw ozdobnych
Tematyka:
Uprawa, walory dekoracyjne i zastosowanie traw ozdobnych w
terenach zieleni
Kryteria oceny:
wykonanie projektu rabaty z udziałem traw ozdobnych, rozpoznawanie
kart zielnikowych traw ozdobnych
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Zróżnicowanie morfologiczne i biologia traw (Poaceae) oraz gatunków
2
trawopodobnych z rodzin: turzycowatych (Cyperaceae) i sitowatych (Juncaceae)
Rozmnażanie traw – generatywne i wegetatywne
1
Zasady uprawy traw rabatowych, choroby i szkodniki
1
Zastosowanie traw ozdobnych w terenach zieleni.
2
Charakterystyka gatunków z podrodziny Bambusoideae
2
Charakterystyka wybranych gatunków wieloletnich traw rabatowych
4
Charakterystyka wybranych gatunków jednorocznych traw rabatowych
1
Charakterystyka ozdobnych turzyc i sitów
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Naturalne polskie zbiorowiska trawiaste i turzycowate - gatunki dziko rosnące –
4
zajęcia terenowe
Trawy ozdobne w polskich szkółkach (praktyczne zagadnienia związane z
2
rozmnażaniem, uprawą i ochroną traw ozdobnych w szkółkach bylinowych) –
zajęcia terenowe
Gatunki i odmiany traw oraz turzyc o cechach roślin okrywowych
1
Trawy do ogrodów stepowych i wydmowych
1
Trawy w sąsiedztwie zbiorników wodnych
1
Wybrane gatunki bambusów do dekoracji wnętrz
1
Trawy ozdobne w kompozycji ogrodu – projekt „ogrodu traw”
4
Prace pielęgnacyjne w kolekcji traw Katedry Roślin Ozdobnych
1
RAZEM
15
Literatura:
1. Cook I. 2005. Trawy i bambusy – praktyczny poradnik. Elipsa, Warszawa.
2. Falkowski M. (red.). 1982. Trawy polskie. PWRiL, Warszawa.
3. Haber Z. 1989. Trawy rabatowe dla naszych parków i ogrodów. Oficyna Wydawnicza
Atena, Poznań.
4. Majtkowska G., Majtkowski W. 2007.Trawy ozdobne. Wydawnictwo Działkowiec,
Warszawa.
5. Urbański P. 2001. Trawy ozdobne, turzyce i sity. PWRiL, Warszawa.
212
Tytuł przedmiotu:
Dekoracje okolicznościowe
(Occasional and event plant decorations)
Prowadzący:
dr inż. Bożena Pawłowska
Katedra, zakład:
Katedra Roślin Ozdobnych
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Opanowanie umiejętności przygotowania materiału roślinnego i
wykorzystania go w kompozycjach ozdobnych.
Tematyka:
Poznanie zasad kompozycji i warsztatu florysty dekoratora, omówienie
współczesnych stylów i wpływu ikebany na florystykę. Dekoracje
okolicznościowe i dekoracje we wnętrzach
Kryteria oceny:
umiejętność zestawiania roślin ozdobnych w różne kompozycje –
wykonanie kompozycji tematycznych, cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Historia florystyki, omówienie wpływu ikebany na współczesne bukieciarstwo
2
Poznanie warsztatu florysty dekoratora
1
Zasady tworzenia kompozycji roślinnych
2
Współczesne bukiety i kompozycje
1
Metody suszenia i utrwalania roślin
3
Możliwości wykorzystania suchych roślin we florystyce
Dekoracje okolicznościowe na ślub i pierwszą komunię
3
Zasady organizacji wystaw, korsa kwiatowe i owocowe
1
Kompozycje z roślin ozdobnych doniczkowych we wnętrzach
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Wykonywanie dekoracji okolicznościowych – bukiet klasyczny w ręku i
2
wiązanka paralelna
Dekoracje ślubne – bukiety, przypinki, dekoracje samochodów
3
Dekoracje na pierwszą komunię – wianki, przypinki
2
Wykonywanie dekoracji suszonych roślin
3
Wykonanie kompozycji z roślin ozdobnych doniczkowych we wnętrzach
2
budynków
Kompozycje we wnętrzach w stylu dekoracyjnym, wegetatywnym i linearno3
graficznym
RAZEM
15
Literatura:
1. Granow G. 2005. Układanie i wiązanie kompozycji roślinnych. Podstawowy kurs
florystyki. KDC Warszawa
2. Łukaszewska A., Skutnik E. 2003 Przewodnik florysty. Wydawnictwo SGGW
3. Miczyńska I. Szarkowska – Hofmann J. 1987. Dekoracje roślinne. Skrypt dla studentów
WO AR w Krakowie
4. Nizińska A. 2004. Bukieciarstwo i dekoracje roślinne. Hortpress Sp. z o o Warszawa
5. Pryke P. 2006. Szkoła układania kwiatów. Muza SA Warszawa
6. Ravenel C. 2007 Ikebana. Sztuka ukladnia kwiatów. Wydawnictwo RM Warszawa
213
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Prawo w terenach zieleni (Law of green areas)
mgr inż. Jadwiga Thiel
Katedra Roślin Ozdobnych
30 w./0 ćw.
wykłady
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z uregulowaniami prawnymi dotyczącymi procesu
projektowania, budowy i pielęgnacji terenów zieleni
Tematyka:
Zagadnienia planowania, ochrony, projektowania i pielęgnacji terenów
zieleni w przepisach prawa; prawne formy ochrony przyrody, prawna
ochrona drzew i krzewów na terenach inwestycyjnych, obowiązki
projektanta zieleni, postępowanie przed organami administracji
samorządowej
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Ustawa Prawo ochrony środowiska – ogólne zasady ochrony elementów
2
środowiska, udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochrony
środowiska, dostęp do informacji o środowisku, zasada zrównoważonego
rozwoju
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – studium
4
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowy
plan zagospodarowania przestrzennego, zagadnienie ochrony środowiska w
tworzeniu ww. dokumentów, decyzje o warunkach zabudowy i o ustaleniu
lokalizacji inwestycji celu publicznego
Ustawa o ochronie przyrody w zakresie terenów zieleni – pojęcie tereny zieleni,
4
ochrona zieleni na terenach inwestycyjnych, warunki wydawania zezwoleń na
usunięcie drzew i krzewów w trybie pielęgnacyjnym i inwestycyjnym
Ustawa o ochronie przyrody w zakresie terenów zieleni c.d. – środki
4
ekonomiczne w ochronie zieleni; obwieszczenia w sprawie stawek opłat za
usuwanie drzew lub krzewów; warunki stosowania i rodzaje kar pieniężnych za
usuwanie drzew i krzewów bez zezwolenia oraz za niszczenie drzew i krzewów
Ustawa o ochronie przyrody w zakresie prawnych form ochrony przyrody – ich
2
omówienie, występowanie form chronionych prawem w procesie projektowania
zieleni, zasady obowiązujące przy projektowaniu na terenach ich występowania
ze szczególnym uwzględnieniem pomników przyrody i ochrony gatunkowej
roślin, zwierząt, grzybów
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – formy zieleni zabytkowej,
2
rejestry obiektów zabytkowych, specyfika sporządzania dokumentacji na
terenach wpisanych do rejestru zabytków; rozporządzenie w sprawie
projektowania, nadzorowania i kierowania pracami na terenach zieleni
zabytkowej
Ustawa o drogach publicznych i rozporządzenie w sprawie warunków
2
technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie – w
zakresie zieleni w pasach drogowych – sadzenie, projektowanie, pielęgnacja.
Decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi i zasady jej stosowania
Odległości w zabudowie i zagospodarowaniu terenu – normy ustawowe,
zwyczajowe, stosowne rozporządzenia
214
Ustawa Prawo budowlane – decyzja pozwolenia na budowę lub zgłoszenia robót
budowlanych, charakterystyka ww. decyzji i dokumenty niezbędne do jej
uzyskania,
najważniejsze obiekty wymagające ww. decyzji lub zgłoszenia,
rodzaje uprawnień projektowych, obowiązki projektanta.
Rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu
budowlanego; stadia ( etapy) projektowania i ich zależność od rodzaju projektu
Zieleń na poszczególnych etapach projektowania inwestycji; rodzaje uzgodnień i
zatwierdzanie projektów, nadzór autorski i inwestorski; umowy o prace
projektowe
Zasady sporządzania przedmiaru i obmiaru robót; przykłady wycen prac
projektowych, podstawy kosztorysowania robót z zakresu zieleni
Kodeks postępowania administracyjnego; postępowanie przed organami
administracji samorządowej; wzory uzgodnień, zezwoleń, tryb przygotowania
wniosków, procedury
RAZEM
4
2
2
2
30
Literatura:
1. Aktualne przepisy prawne z zakresu zieleni ( ustawy, rozporządzenia, obwieszczenia ) –
Program LEX.
2. Chachulski Z. 2000. Poradnik chirurgia i pielęgnacja drzew, Warszawa.
3. Komentarze, orzeczenia, wykładnie prawne, biuletyny Wydziału Kształtowania
Środowiska, materiały z konferencji naukowych.
4. Majdecki L. 1993. Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych –
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
5. Wzory dokumentów , udostępnione przez Urząd Miasta Krakowa – strona internetowa
BIULETYN INFORMACJI PUBLICZNEJ.
215
Tytuł przedmiotu:
Rośliny balkonowe i kwietnikowe
(Ornamental annual and balcony plants)
Prowadzący:
dr inż. Bożena Pawłowska
Katedra, zakład:
Katedra Roślin Ozdobnych
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Poznanie gatunków i odmian roślin rabatowych i balkonowych oraz
zasad ich uprawy oraz możliwości wykorzystania w terenach zieleni
Tematyka:
Morfologia, walory dekoracyjne, zasady produkcji roślin jednorocznych
i bylin niezimujących. Wykorzystanie roślin jednorocznych w terenach
zieleni.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne, rozpoznawanie roślin z natury,
sporządzenie projektu kwietnika
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Możliwości wykorzystania roślin jednorocznych i bylin niezimujących w
2
terenach zieleni
Technologia rozmnażania i uprawy wybranych gatunków roślin
rośliny
5
balkonowych ozdobnych z kwiatów
Technologia rozmnażania i uprawy wybranych gatunków roślin
rośliny
2
balkonowych ozdobnych z liści
Rodzaje kwietników, zegary kwiatowe, herby - zasady projektowania i
4
zakładania
Zastosowanie roślin jednorocznych w pojemnikach i na tarasach
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Roślinoznawstwo:
Rośliny jednoroczne na kwietniki
Rośliny dwuletnie na kwietniki
Rośliny jednoroczne uprawiane na susz
Trawy jednoroczne uprawiane na susz
Pnącza jednoroczne do dekoracji balkonów
Wykonanie projektu kwietnika
Godziny
RAZEM
4
1
3
1
2
4
15
Literatura:
1. Jantra H. 2000. Kwitnące balkony i tarasy. Multico Oficyna Wydawnicza Warszawa.
2. Heitz H. 1998. Pięknie kwitnące kwiaty na balkonie, tarasie, patio, oknie, schodach…
Delta W-Z Warszawa.
3. Krause J. 2006. Uprawa roślin balkonowych i tarasowych. Plantpres Sp. z o o, Kraków
4. Majorowski M. 2006. Kompozycje roślinne na balkon i taras. Multico Oficyna
Wydawnicza Warszawa.
5. Mayer J. 2005. Rośliny balkonowe. Wiedza i Życie Warszawa.
216
Tytuł przedmiotu:
Szklarniowe rośliny ozdobne na kwiat cięty
(Ornamental cut flower production)
Prowadzący:
dr inż. Bożena Szewczyk-Taranek
Katedra, zakład:
Katedra Roślin Ozdobnych
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Poznanie technologii uprawy najważniejszych gospodarczo roślin
przeznaczonych na kwiat cięty
Tematyka:
Charakterystyka szklarni i innych typów osłon w uprawie roślin
ozdobnych.
Omówienie
najnowszych
technologii
uprawy
podstawowych gatunków kwiatów ciętych, roślin cebulowych i zieleni
ciętej. Wizyta w specjalistycznym gospodarstwie szklarniowym.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Omówienie technologii uprawy roślin na kwiat cięty. Typy osłon, systemów
1
nawadniania, podłoży
Uprawa chryzantem na kwiat cięty. Najważniejsze odmiany, sterowanie uprawą.
2
Technologia uprawy
Uprawa róż na kwiat cięty. Uprawa w Polsce i na świecie, najważniejsze
2
odmiany, podstawowe systemy upraw: polowa i szklarniowa
Uprawa anturium na kwiat cięty. Produkcja wielkopowierzchniowa.
2
Uprawa goździków na kwiat cięty. Najważniejsze odmiany i sposoby uprawy
2
Uprawa eustomy na kwiat cięty jako przykład upraw niskonakładowych
2
Uprawa cantedeskii na kwiat cięty oraz zieleń ciętą
2
Uprawa gerbery na kwiat cięty. Odmiany miniaturowe i wielkokwiatowe
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Uprawa polowa i pod osłonami tulipana i narcyza
2
Uprawa lilii, frezji, kosaćca, alstromerii, hipeastrum
4
Uprawa gipsówki
1
Uprawa różnych gatunków szparaga wykorzystywanych w zieleni ciętej
2
Uprawa innych gatunków wykorzystywanych jako „zieleń cięta” eukaliptusa,
2
rumory adiantowatej, ruszczyka, pospornicy japońskiej
Zapoznanie studentów z nowoczesną technologią. Wycieczka do dwóch
specjalistycznych gospodarstw – ćwiczenia terenowe
RAZEM
Literatura:
1. Chmiel H. 2000. Uprawa roślin ozdobnych. PWRiL Warszawa.
2. Czekalski M. 2006. Rośliny uprawiane na zieleń ciętą. PWRiL Poznań.
3. Jerzy M. 2006. Kwiaty cięte uprawiane pod osłonami. PWRiL Poznań.
217
4
15
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Dekoracje świąteczne (Traditional festival decoration)
dr inż. Zofia Malinowska
Katedra Roślin Ozdobnych
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Opanowanie umiejętności wykonywania kompozycji świątecznych
Tematyka:
Dekoracje świąteczne w ujęciu historycznym, motyw roślinny w sztuce
ludowej, europejskie bukiety stylowe, dekoracje na Boże Narodzenie,
Wielkanoc i Święto Zmarłych
Kryteria oceny:
sporządzenie kompozycji świątecznych, końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Historia dekoracji roślinnych, europejskie bukiety stylowe
Wieńce i wiązanki zaduszkowe
Dekoracje z okazji Bożego Narodzenia
Tradycje dekoracji roślinnych – Muzeum Etnograficzne
Dekoracje wielkanocne
Tematyka ćwiczeń
Europejskie bukiety stylowe – płaskie kompozycje
Wykonywanie wieńców i wiązanek zaduszkowych
Wykonywanie dekoracji tradycyjnych na Boże Narodzenie
Wykonywanie dekoracji nowoczesnych z okazji Bożego Narodzenia
Wykonywanie palm wielkanocnych i dekoracji wielkanocnych
Godziny
5
2
3
3
2
RAZEM
15
Godziny
4
3
2
3
3
RAZEM
15
Literatura:
1. Miczyńska I. Szarkowska – Hofmann J. 1987. Dekoracje roślinne. Skrypt dla studentów
WO AR w Krakowie.
2. Nizińska A. 2004. Bukieciarstwo i dekoracje roślinne. Hortpress Sp. z o o Warszawa.
3. Pryke P. 2006. Szkoła układania kwiatów. Muza SA Warszawa.
218
Tytuł przedmiotu:
Podstawy kompozycji ogrodowych
(Garden’s arrangement - basic information)
Prowadzący:
prof. dr hab. Lucjan Orzech
Katedra, zakład:
Katedra Roślin Ozdobnych
Wymiar godzin:
0 w./30 ćw.
Rodzaj zajęć:
ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Sztuka ogrodowa (sem. VII)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/30
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
zdobycie sprawności warsztatowej w realizacji koncepcji
kompozycyjnej ogrodu poprzez celowe operowanie plamą, formą i
barwą
Tematyka:
Intencjonalizm wizualny, światło i kolor oraz rytm i materia w
komponowaniu ogrodów
Kryteria oceny:
oryginalność koncepcji, perfekcyjność wykonania projektu
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Koncepcja kompozycyjna ogrodu w określonej gamie kolorystycznej i w
6
transpozycji walorowej z uwzględnieniem intencjonalizmu percepcji wizualnej
Współdziałanie konturu, rytmu i plamy kolorystycznej w kompozycji
4
Sposoby wykorzystania plamy analitycznej i syntetycznej w projektowaniu
6
ogrodu
Działanie faktury i materii, ich rodzaje i zastosowania w kompozycji ogrodowej
6
Horyzontalizm i wertykalizm oraz pojęcie diagonali w komponowaniu ogrodu
8
RAZEM
30
Literatura:
1. Arnheim R. 1978. Sztuka i percepcja wzrokowa, WAF, Warszawa.
2. Zeugner G. 1965. Barwa i człowiek, Arkady, Warszawa.
219
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ogrody owocowe (Fruit ornamental gardens)
dr inż. Monika Bieniasz
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia projektowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
zapoznanie studentów z możliwościami zastosowania gatunków roślin
sadowniczych w ogrodach owocowych
Tematyka:
Ozdobne odmiany i formy gatunków sadowniczych, możliwość
wykorzystania w projektach ogrodów
Kryteria oceny:
wykonanie i obrona projektu ogrodu ozdobnego z udziałem gatunków
roślin sadowniczych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Ogrody owocowe Europy Świata
Mało znane gatunki sadownicze wykorzystanie w ogrodach
Ozdobne korony drzew i krzewów
Formy ozdobne i użytkowe gatunków z rodzaju Malus i Pyrus
Formy ozdobne i użytkowe gatunków z rodzaju Prunus
Walory zdobnicze krzewów owocowych
Tematyka ćwiczeń
Gatunki owocowe w parkach Krakowa ćwiczenia terenowe
Zasady projektowania zieleni miejskiej i ogrodów
wykorzystaniem drzew i krzewów owocowych
Formowanie ozdobnych koron jabłoni i gruszy
Projektowanie i ogrodów owocowych
Godziny
2
3
2
2
2
4
RAZEM
15
przydomowych
Godziny
3
z
2
RAZEM
3
7
15
Literatura:
1. Hobhaus P. Historia Ogrodów.
220
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ocena jakości owoców (Fruit quality evaluation)
dr hab. Jan Skrzyński, dr inż. Ewa Dziedzic
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćw. laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Bioinżynieria
ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Przedstawienie studentom podstawowych wiadomości o ocenie jakości
owoców
Tematyka:
Zasady przeprowadzania oceny jakości owoców zgodnie z
współczesnymi tendencjami na świecie. Metody zarządzania jakością
owoców (EUREPGAP i HACCP). Podstawowe metody oceny jakości
owoców. Wprowadzenie do przeprowadzania praktycznej oceny jakości
owoców.
Kryteria oceny:
umiejętność praktycznej oceny jakości wskazanych okazów owoców
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Współczesne zasady i trendy oceny jakości owoców.
Systemy oceny jakości owoców w Europie i na Świecie
Zarządzanie jakością owoców (EUREPGAP i HACCP).
Kryteria oceny jakości owoców ziarnkowych.
Kryteria oceny jakości owoców pestkowych.
Kryteria oceny jakości owoców jagodowych.
Kryteria oceny jakości owoców cytrusowych.
Kryteria oceny jakości owoców egzotycznych.
Godziny
1
2
2
2
2
2
2
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Wprowadzenie do przeprowadzania analizy sensorycznej.
2
Testy wrażliwości sensorycznej.
3
Przeprowadzenie analizy sensorycznej owoców.
2
Sporządzanie dokumentacji z wykonanej analizy sensorycznej.
2
Pobieranie prób do oceny jakości dla potrzeb systemu EUREPGAP i HACCP.
2
Praktyczna ocena jakości wybranych gatunków owoców.
4
RAZEM
15
Literatura:
Aktualne normy
221
Tytuł przedmiotu:
Specjalistyczne urządzenia w sadownictwie
(Specialistic devices in fruit growing)
Prowadzący:
dr inż. Jan Błaszczyk
Katedra:
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia terenowe, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z nowoczesnymi urządzeniami i maszynami
stosowanymi w uprawie roślin sadowniczych.
Tematyka:
Możliwości usprawnienia prac związanych z uprawą i pielęgnacją
sadów, zbiorem i przechowywaniem owoców. Poznanie zasady
działania i regulacji specjalistycznych urządzeń.
Kryteria oceny:
sprawozdania z ćwiczeń terenowych, praktyczna znajomość zasad
działania specyficznych urządzeń i maszyn stosowanych w uprawach
sadowniczych
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Maszyny i urządzenia do pielęgnacji gleby, sadzenia drzew oraz cięcia roślin
2
sadowniczych, bhp.
Urządzenia do nawożenia, nawadniania, fertygacji i uzdatniania wody.
2
Maszyny i urządzenia do ochrony drzew i krzewów owocowych, bhp.
2
Urządzenia do nanoszenia herbicydów i niszczenia chwastów, bhp.
2
Urządzenia do zbioru owoców, bhp.
2
Środki transportu wykorzystywane w sadownictwie, bhp.
2
Urządzenia do sortowania i kalibrowania owoców.
2
Urządzenia i techniczne metody zapobiegania uszkodzeniom mrozowym.
1
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Zasady działania, obsługa oraz regulacja urządzeń do pielęgnacji gleby, cięcia
4
roślin i zbioru owoców.
Kalibracja, regulacja i obsługa opryskiwaczy.
4
Określenie potrzeby nawadniania roślin sadowniczych, regulacja i obsługa
4
urządzeń nawadniających. Zasady eksploatacji urządzeń do wysiewu nawozów.
Obsługa i regulacja urządzeń do sortowania i kalibrowania owoców.
3
RAZEM
15
Literatura:
1. Kowalczuk J., Bieganowski F. Mechanizacja ogrodnictwa. WSiP Warszawa
2. Materiały firm produkujących specjalistyczne urządzenia dla sadownictwa.
222
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Sadownictwo tradycyjne (Alternative pomology)
dr inż. Maciej Gąstoł
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z zasadami sadownictwa tradycyjnego,
zrównoważonego jako alternatywy dla intensywnej, konwencjonalnej
uprawy sadowniczej.
Tematyka:
System ochrony produktów tradycyjnych/regionalnych/ekologicznych
w UE ze szczególnym uwzględnieniem owoców i ich przetworów. W
trakcie zajęć praktycznych słuchacze poznają zasady audytu i
certyfikacji gospodarstw sadowniczych i przetwórni. Podczas wyjazdu
terenowego zapoznają się z zakładami produkującymi przetwory
regionalne, problematyką sprzedaży i marketingu. Omówione zostaną
nurty alternatywne w sadownictwie i enologii.
Kryteria oceny:
wykonanie projektu gospodarstwa tradycyjnego z własną przetwórnią,
względnie agroturystyką.
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Intensywne sadownictwo konwencjonalne – jego ograniczenia i zagrożenia jakie
2
niesie dla środowiska, bezpieczeństwa żywności i człowieka
Ekologiczne skutki stosowania chemicznych środków produkcji – możliwość
2
ograniczenia zużycia agrochemikaliów w sadownictwie
Alternatywne systemy produkcji sadowniczej – metody ekologiczne
3
(biodynamiczne, organiczne, biologiczne, organiczno-biologiczne). Stan
sadownictwa ekologicznego i jego perspektywy
Regulacje prawne dotyczące producentów i przetwórców oferujących produkty
2
regionalne, tradycyjne i ekologiczne – chroniona: nazwa pochodzenia,
oznaczenie geograficzne i gwarantowana tradycyjna specjalność. Rejestracja,
certyfikacja i kontrola producentów.
Właściwy dobór gatunków i odmian do upraw tradycyjnych
2
Marketing produktów regionalnych/tradycyjnych/ekologicznych
2
Jakość żywności tradycyjnej, standardy jakościowe (NOP, JAS) Ruchy i
2
organizacje wspierające tradycyjne metody produkcji.
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Metody biodynamiczne w sadownictwie. Kalendarz biodynamiczny. Preparaty
biodynamiczne, ich sporządzanie, terminy i sposób stosowania.
Preparaty ekologiczne i szczepionki mikoryzowe zwiększające żyzność gleby w sadzie
Audyt gospodarstwa/przetwórni produkującego produkty
tradycyjne/regionalne/ekologiczne. Katalog niezgodności, niedociągnięć i sankcji.
Wyjazd terenowy do gospodarstw i przetwórni oferujących produkty tradycyjne i
regionalne
Opracowanie założeń projektowych dla gospodarstwa posiadającego sad
tradycyjny/przetwórnię przydomową/agroturystykę
RAZEM
223
Godziny
2
1
4
5
3
15
Literatura:
1. Ferree D.C., Warrington I. 2003. Apples: Botany, Production and Uses. CABI
Publishing, Wallingford, UK.
2. Lind K., Lafer G., Schloffer G., Innerhoffer G., Meister H. 2003. Organic Fruit
Growing. CABI Publishing, Wallingford, UK.
3. Thun M. 2009. Kalendarz biodynamiczny. Otylia sp. z o.o., Nakło nad Notecią.
4. Materiały z witryn internetowych: www.ifoam.org oraz www. fibl.org
224
Tytuł przedmiotu:
Sadownicze rośliny tropikalne i subtropikalne
(Tropical and subtropical fruit crops)
Prowadzący:
dr inż. Monika Bieniasz
Katedra, zakład:
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
Wymiar godzin:
30 w./0 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z cechami i zastosowaniem owoców stref
tropikalnych i subtropikalnych
Tematyka:
Omówienie owoców stref tropikalnych i subtropikalnych. Czas
dojrzewania, warunki transportu, podaż
Kryteria oceny:
badanie rynku pod kątem asortymentu owoców tropikalnych
przetworzonych i świeżych (przygotowanie opracowania)
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Warunki klimatyczne i glebowe terenów tropikalnych i subtropikalnych.
Rośliny cytrusowe wartość biologiczna oraz wymagania klimatyczne cz I.
Rośliny cytrusowe wartość biologiczna oraz wymagania klimatyczne cz. II.
Wybrane rośliny z rodziny różowatych uprawiane w strefie subtropikalnej.
Wybrane rośliny z rodziny flaszowcowatych, wartość biologiczna oraz
wymagania klimatyczne.
Wybrane rośliny z rodziny mydleńcowatych i okrętnicowatych (liczi, rambutan,
mangostan właściwy) wartości biologiczne.
Wybrane rośliny przyprawowe (kakaowiec, kawa, herbata, wanilia) wartość
biologiczna oraz wymagania klimatyczne.
Wybrane rośliny uprawiane w południowych USA (mango, papaja, avocado).
Wartość biologiczna oraz wymagania klimatyczne.
Rośliny, których owoce są orzechami wartość biologiczna oraz wymagania
klimatyczne.
Owoce kaktusów wartość biologiczna oraz wymagania klimatyczne
Wybrane rośliny z rodziny męczennicowatych, hebankowatych, psiankowatych
(tmarillo, hurma).
Mało znane gatunki owoców Australii wartość biologiczna oraz wymagania
klimatyczne.
Mało znane gatunki owoców Ameryki Południowej wartość biologiczna oraz
wymagania klimatyczne.
Mało znane gatunki owoców Azji wartość biologiczna oraz wymagania
klimatyczne.
Mało znane gatunki owoców Afryki wartość biologiczna oraz wymagania
klimatyczne.
RAZEM
Literatura:
1. Nakasone H.Y., Paull R.E. Tropical Fruits.
2. Coronel E. R. Promising Fruits of the Philippines.
3. Pieniążek S. Owoce krain dalekich. PWRi L.
225
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Przechowalnictwo ogrodnicze (Storage of horticultural products)
dr hab. Maria Gawęda, dr hab. Jan Skrzyński
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
Wymiar godzin:
15w./15ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin oraz Bioinżynieria w
ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie się z podstawami przechowalnictwa warzyw i owoców,
technikami przechowalniczymi, elementami fizjologii pozbiorczej
produktów ogrodniczych.
Tematyka:
Systemy przechowywania produktów ogrodniczych, wartość
przechowalnicza poszczególnych grup warzyw i owoców,
najważniejsze czynniki przechowywania: temperatura, wilgotność
względna, skład atmosfery, etylen.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Cele poznawcze przechowalnictwa. Przechowalnictwo warzyw w Polsce i na
1
świecie.
Podział warzyw na grupy o różnym okresie przechowywania.
2
Określanie dojrzałości zbiorczej warzyw
1
Wpływ czynników biologicznych, klimatycznych, agrotechnicznych,
2
pozbiorczych na wartość przechowalniczą warzyw
Oddychanie przechowywanych warzyw
1
Transpiracja przechowywanych warzyw
1
Znaczenie przechowalnictwa dla zagospodarowania owoców i materiału
1
szkółkarskiego
Przemiany w dojrzewającym owocu oraz podczas przechowywania
2
Wymagania technologiczne dla obiektów do przechowywania owoców
3
Ogólne zasady przechowywania materiału szkółkarskiego
1
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Traktowanie pozbiorcze warzyw
Tradycyjne metody przechowywania warzyw
Polskie Normy dla przechowywania warzyw
Opakowania w przechowywaniu, transporcie i marketingu warzyw
Sortowanie i pakowanie warzyw
Sprzęt i organizacja zbioru owoców w sadzie
Praktyczne posługiwanie się podstawowymi wskaźnikami dojrzałości
Warunki przechowywania owoców
Najważniejsze choroby przechowalnicze
RAZEM
Godziny
1
3
1
1
1
2
2
2
2
15
Literatura:
1. Adamicki F., Czerko Z. 2002. Przechowalnictwo warzyw i ziemniaka.
2. Gajewski M. 2001. Przechowalnictwo warzyw. SGGW.
3. Lange, Ostrowski. Przechowalnictwo owoców.
226
Tytuł przedmiotu:
Wybrane zagadnienia z przechowalnictwa owoców
(Selected topics in postharvest technology of fruits)
Prowadzący:
dr hab. Jan Skrzyński
Katedra, zakład:
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla specjalności
Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Przekazanie studentom wiedzy o wybranych zagadnieniach
przechowywania owoców.
Tematyka:
Przedstawienie współczesnych metod i technologii postępowania z
ważniejszymi owocami strefy cieplejszej zapewniającymi przedłużanie
ich trwałości w obrocie oraz w handlu. Sposoby przygotowania
owoców do transportu na duże odległości oraz konieczne wyposażenie i
technologie dla zapewnienia należytej ochrony przed szkodliwymi
czynnikami zewnętrznymi.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Tendencje współczesnego przechowywania owoców stref
Wykorzystanie powłok ochronnych w przechowalnictwie.
Idea zintegrowanego łańcucha chłodniczego.
Przedłużanie trwałości i przechowywanie bananów.
Przedłużanie trwałości i przechowywanie winogron i kiwi.
Przedłużanie trwałości i przechowywanie owoców cytrusowych.
Przedłużanie trwałości wybranych owoców strefy tropikalnej.
Przechowywanie orzechów.
Godziny
ciepłych.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Przygotowanie sprzętu i urządzeń do pomiaru warunków przechowywania.
Standaryzacja termometrów, wilgotnościomierzy itp.
Organizacja przechowywania i obrotu owocami strefy ciepłej.
Działalność dojrzewalni bananów – ćwiczenia terenowe
Przygotowanie owoców przeznaczonych do bezpośredniego spożycia. Próby ich
przechowywania.
Wykonanie procesu modelowania przebiegu przechowywania na podstawie
pomiarów parametrów warunków w chłodni.
Praktyczne stosowanie folii różnego rodzaju do przechowywania owoców.
Zabiegi zwiększające trwałość owoców podczas przechowywania
RAZEM
Literatura:
1. Postharvest Biology and Technology – miesięcznik angielskojęzyczny
227
2
2
2
3
2
2
2
15
Godziny
2
2
3
2
2
2
2
15
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Przetwórstwo owoców (Fruit processing)
dr hab. Jan Skrzyński, dr inż. Ewa Dziedzic
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla specjalności
Ogrodnictwo z marketingiem oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Przedstawienie podstawowych wiadomości o przetworach owocowych.
Tematyka:
Przetwory i ich globalne znaczenie w zagospodarowaniu owoców oraz
w prawidłowym odżywianiu człowieka. Tradycyjne i nowe metody
utrwalania owoców. Aktualnych sposoby zarządzania jakością
przetworów oraz praktyczna ocena typowych przetworów owocowych.
Kryteria oceny:
ocena na podstawie wykonanego sprawozdania z przeprowadzonych
ćwiczeń
Forma zakończenia: zaliczenie
Uwaga:
przedmiot jest kontynuacją przedmiotu Ocena jokści owoców
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Przetwory, znaczenie w zagospodarowaniu owoców oraz w prawidłowym
1
odżywianiu człowieka.
Przemysłowe przetwarzanie owoców- historia, stan obecny i perspektywy.
2
Podstawowe systemy utrwalania przetworów.
2
Tradycyjne i nowe sposoby przetwarzania owoców.
4
Współczesne systemy nadzorowania jakości przetworów.
2
Instytucje sprawujące nadzór nad jakością przetworów.
2
Kodeks dobrej praktyki produkcyjnej w przetwórstwie.
2
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Otrzymanie surowych soków owocowych oraz ich ocena sensoryczna
3
Otrzymywanie przecierów owocowych wybranych gatunków roślin oraz ocena
2
uzyskanego produktu
Ocena przydatności różnych gatunków owoców do mrożenia
2
Wyznaczanie krzywej suszenia wybranych gatunków owoców oraz ocena suszów
2
owocowych
Wykonanie kompotów z owoców wybranych gatunków oraz ocena uzyskanego
2
produktu
Ocena przydatności przetwórczej owoców mniej znanych gatunków roślin
2
Przydatność owoców wybranych gatunków do otrzymywania przetworów
2
owocowych o specjalnym przeznaczeniu
zaliczenie
1
RAZEM
15
Literatura:
1. Pijanowski, Mrożewski, Horubała. Technologia produktów owocowych i warzywnych
2. Czasopismo: Przemysł fermentacyjny i owocowo-warzywny (miesięcznik)
228
Tytuł przedmiotu:
Uprawy sterowane w sadownictwie
(Special cultural systems in fruit production)
Prowadzący:
dr inż. Monika Bieniasz
Katedra, zakład:
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studenta z możliwościami sterowania owocowaniem drzew
i krzewów
Tematyka:
Możliwości sterowania uprawą drzew i krzewów owocowych
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Sterowana uprawa truskawek
Sterowana uprawa porzeczki
Sterowana uprawa maliny i jeżyny
Uprawa winorośli pod osłonami
Uprawa brzoskwini i moreli pod osłonami
Gatunki wymagające wysokiej temperatury do uszlachetnienia
RAZEM
Godziny
4
2
3
2
2
2
15
Tematyka ćwiczeń
Ocena przyspieszania plonowania truskawki
Ocena przyspieszenia sterowania maliny
Problemy gospodarstw prowadzących sterowaną uprawę roślin sadowniczych
RAZEM
Godziny
2
2
11
15
Literatura:
1. Jankiewicz. Fizjologia roślin sadowniczych, PWRiL.
2. Radajewska B. Uprawa Brzoskwini i moreli pod osłonami.
3. Żurawicz E. Sterowana uprawa truskawek.
229
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ekologia owadów społecznych (Ecology of social insects)
dr Adam Tofilski
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
30 w./0 ćw.
wykłady
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Bioinżynieria w
ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
30/0
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z podstawami biologii owadów społecznych.
Tematyka:
Powstanie zachowań społecznych u owadów. Porównanie owadów
społecznych z owadami samotnymi. Podział pracy w społeczeństwach
owadów zależny od kasty i wieku. Porozumiewanie się owadów: alarm,
rekrutacja i rozpoznawanie. Efekty grupowe i wzajemne oddziaływanie
osobników w gnieździe. Biologia pszczoły miodnej, trzmieli, os i
mrówek. Znaczenie owadów społecznych w rolnictwie.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Ewolucja zachowań społecznych owadów
Biologia pszczół społecznych
Biologia os społecznych
Biologia mrówek
Inne owady społeczne
Polietyzm kastowy
Polietyzm wiekowy
Organizacja gniazda owadów społecznych
Rozpoznanie członków kolonii i obrona gniazda
Porozumiewanie się owadów społecznych
Współpraca i konflikty w społeczeństwach owadów
Znaczenie owadów społecznych w rolnictwie
Zaliczenie
Godziny
2
2
2
2
2
2
2
4
2
3
2
4
1
RAZEM
30
Literatura:
1. Wilson E.O. 1979. Społeczeństwa owadów. PWN Warszawa.
230
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Pożytki pszczele (Bee pasture)
dr hab. Krystyna Czekońska, prof. UR
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Sztuka ogrodowa oraz
Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z podstawowymi źródłami pokarmu dla owadów
zapylających.
Tematyka:
Definicja pożytków pszczelich i ich klasyfikacja. Stan pożytków
pszczelich w kraju i stopień ich wykorzystania. Wzbogacanie pożytków
pszczelich poprzez sterowane uprawy roślin. Poprawa stopnia
wykorzystania pożytków poprzez dobór odpowiednich ras i linii
pszczół. Zagęszczenie owadów zapylających w środowisku.
Charakterystyka roślin kwalifikujących się jako nowe źródła pokarmu
dla owadów. Ważniejsze rośliny, występujące na terenie kraju,
stanowiące źródło nektaru do produkcji miodów odmianowych.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Definicja pożytków pszczelich i ich klasyfikacja
1
Stan pożytków pszczelich w kraju i stopień ich wykorzystania
2
Wzbogacanie pożytków pszczelich poprzez uprawy sterowane roślin
2
Poprawa stopnia wykorzystania pożytków poprzez dobór odpowiednich ras i linii
2
pszczół
Zagęszczenie owadów zapylających w miejscach ich przeżycia i na plantacjach
1
uprawnych
Wpływ intensywnej ochrony roślin na liczebność pszczół w środowisku
2
Charakterystyka roślin kwalifikujących się jako nowe źródło pokarmu dla pszczół
2
Charakterystyka ważniejszych roślin, występujących na terenie kraju, stanowiących
3
źródło nektaru do produkcji miodów odmianowych
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Ocena zasobów pokarmowych pastwiska pszczelego – ćwiczenia w terenie
2
Rośliny zielarskie, o ozdobnych owocach, kwiatach i innych walorach
2
dekoracyjnych stanowiących źródło pokarmu dla owadów – ćwiczenia w terenie
Ogród jako źródło pokarmu dla owadów – ćwiczenia w terenie
2
Rośliny niebezpieczne dla pszczelarza oraz trujące dla pszczół
2
Struktura dominacji gatunkowej owadów na polach uprawnych i nieużytkach
3
Badanie zagęszczenia pszczół na nieużytkach i polach uprawnych - ćwiczenia w
3
terenie
Zaliczenie
1
RAZEM
15
Literatura:
1. Prabuski J. 1998. Pszczelnictwo. Wydawnictwo Promocyjne „Albatros” Szczecin.
2. Lipiński M. 1982. Pożytki pszczele. PWRiL Warszawa.
231
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Produkty pszczele (Bee products)
dr hab. Krystyna Czekońska, prof. UR
Katedra Sadownictwa i Pszczelnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem oraz Bioinżynieria w
ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z produktami pszczelimi i ich wykorzystaniem.
Tematyka:
Powstawanie, pozyskiwanie, pakowanie i przechowywanie miodu,
pyłku kwiatowego, wosku, mleczka pszczelego, jadu i kitu pszczelego.
Wymagania jakościowe stawiane produktom pszczelim. Wykorzystanie
produktów pszczelich.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Miód: powstawanie i pozyskiwanie, klasyfikacja miodów, pobieranie próbek do
badań, skład chemiczny, właściwości fizyczne i odżywcze. Pakowanie,
3
przechowywanie, transport i zafałszowania miodu.
Pyłek kwiatowy - obnóża - pozyskiwanie, pobieranie próbek do badań,
3
pakowanie, przechowywanie, skład chemiczny i zastosowanie.
Wosk pszczeli: powstawanie, surowiec woskowy, pozyskiwanie wosku,
pobieranie próbek do badań, właściwości fizyczne i chemiczne wosku,
3
wykorzystanie wosku. Pakowanie przechowywanie i transport.
Mleczko pszczele: powstawanie i pozyskiwanie, właściwości fizyczne i skład
2
chemiczny. Przechowywanie i wykorzystanie.
Jad pszczeli: powstawanie i pozyskiwanie, właściwości fizyczne i skład
2
chemiczny. Przechowywanie i wykorzystanie.
Kit pszczeli (propolis): powstawanie i pozyskiwanie, właściwości fizyczne i skład
2
chemiczny. Pakowanie i przechowywanie. Wykorzystanie.
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Organoleptyczne cechy miodów odmianowych (barwa, konsystencja, zapach i
2
smak).
Analiza cechy fizykochemicznych miodów (zawartość wody, przewodność
2
elektryczna itp.).
Pyłek kwiatowy – obnóża. Analiza pyłkowa miodów (wymagania ogólne 4
kształt, barwa, smak, zapach).
Wosk pszczeli (wymagania - barwa, zapach konsystencja, struktura itd.,
4
zastosowanie w przemyśle i gospodarce pasiecznej.
Mleczko pszczele - wymagania organoleptyczne (barwa, zapach, konsystencja,
2
smak).
Kit pszczeli - wymagania organoleptyczne (barwa, zapach konsystencja).
1
RAZEM
15
Literatura:
1. Prabuski J. 1998. Pszczelnictwo. Wydawnictwo Promocyjne „Albatros” Szczecin.
232
Tytuł przedmiotu:
Integrowane metody uprawy i nawożenia roślin warzywnych
(Integrated nutrient management in vegetable production)
Prowadzący:
prof. dr hab. Włodzimierz Sady, dr I. Domagała-Świątkiewicz,
Katedra, zakład:
Katedra Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
Wymiar godzin:
24 w./6 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin, oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
24/6
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z systemem integrowanej produkcji rolnej oraz metodami
integrowanych metod uprawy warzyw jako sposobem gospodarowania
umożliwiającym osiąganie celów ekologicznych i ekonomicznych.
Tematyka:
Zasady, metody i cele ekologiczne i ekonomiczne oraz grupy zagadnień
integrowanej produkcji rolniczej. Integrowana produkcja warzyw jako
droga do zapewnienia gwarantowanej jakości surowca (żywności).
Systemy i praktyki związane z zarządzaniem bezpieczeństwem
zdrowotnym żywności. Ustalanie parametrów jakości warzyw
(surowca), jako „Wymagań Jakościowych” odbiorcy. Warunki
zapewnienia pożądanej jakości warzyw.
Kryteria oceny:
końcowy pisemny sprawdzian
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Zasady, metody i cele ekologiczne i ekonomiczne oraz grupy zagadnień
2
integrowanej produkcji rolniczej.
Dyrektywy Unijne związane z bezpieczeństwem zdrowotnym żywności, zarys
strategii bezpieczeństwa żywności, cechy składowe jakości.
Integrowana produkcja warzyw jako droga do zapewnienia gwarantowanej
jakości surowca (żywności).
Systemy i praktyki związane z zarządzaniem bezpieczeństwem zdrowotnym
żywności. Dobra Praktyka Produkcyjna, Dobra Praktyka Higieniczna, Analiza
Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontrolne (HACCP).
Punkty Kontrolne Zagwarantowania Jakości (QACP). Ustalanie parametrów
jakości warzyw (surowca), jako „Wymagań Jakościowych” odbiorcy.
Warunki zapewnienia pożądanej jakości warzyw - etapy od planowania uprawy
poprzez produkcję warzyw, zbiór plonu, przechowalnictwo, dostawę.
Organizacja, kontrola i dokumentacja związana z integrowaną produkcją i
zapewnieniem jakości warzyw.
RAZEM
4
2
5
3
4
4
24
Tematyka ćwiczeń
Potrzeby pokarmowe i nawozowe roślin warzywnych na tle technologii uprawy i miejsca
w płodozmianie. Bilansowanie potrzeb nawozowych w oparciu o wyniki analiz
chemicznych gleby.
Godziny
2
Nawożenie a zawartość metali ciężkich w roślinach warzywnych. Ustalanie potrzeb
nawozowych oraz wykonanie bilansu wprowadzonych do gleby metali ciężkich z
nawozami mineralnymi i organicznymi.
Nawożenie a zawartość azotanów w roślinach warzywnych. Bilans substancji
organicznej w glebie. Zaliczenie pisemne
2
RAZEM
6
233
2
Literatura:
1. Kijowski J., Sikora T. (red.). Zarządzane jakością i bezpieczeństwem żywności.
2. Kołożyn- Krajewska D., Sikora T. 1999. Koncepcja i system zapewnienia bezpieczeństwa
zdrowotnego żywności. SJ. TPS- NOT. Warszawa.
3. Turlejska H. 2003. Zasady GHP/GMP oraz system HACCP jako narzędzia zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. FPPR, Warszawa.
4. Wytyczne Systemu Integrowanej Produkcji Rolniczej. Fundacja, Rozwój SGGW,
Warszawa 1995.
234
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Uprawa roślin rolniczych (Agricultural plant cropping)
dr hab. Iwona Kowalska, dr Iwona Domagała-Świątkiewicz,
dr Agnieszka Lis-Krzyścin
Katedra, zakład:
Katedra Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
Wymiar godzin:
24 w./6 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćw. laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem (sem. V) oraz Agroekologia i
ochrona roślin (sem. III)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
24/6
24/6
Punkty ECTS:
2
2
Cel kursu:
Zapoznanie studentów z głównymi gatunkami roślin rolniczych
uprawianych w Polsce.
Tematyka:
Wykłady obejmują systematykę, charakterystykę biologiczną,
wymagania klimatyczno-glebowe, agrotechnikę oraz znaczenie
gospodarcze roślin: zbożowych, okopowych bulwiastych i
korzeniowych, motylkowatych drobno i grubonasiennych, roślin
oleistych i włóknistych oraz chmielu, tytoniu i traw.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny, umiejętność rozpoznawania nasion lub
owoców poznanych roślin
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Struktura upraw rolniczych w Polsce i na świecie.
1
Biologia rozwoju roślin zbożowych. Systematyka użytkowa i botaniczna zbóż.
1
Pszenica. Systematyka i charakterystyka botaniczna, wymagania glebowe
1
i klimatyczne, agrotechnika. Właściwości technologiczne plonu i wartość
odżywcza.
Żyto i pszenżyto. Systematyka i charakterystyka botaniczna, wymagania glebowe i
2
klimatyczne, agrotechnika. Właściwości technologiczne plonu i wartość
odżywcza.
Jęczmień i owies. Systematyka i charakterystyka botaniczna, wymagania glebowe
2
i klimatyczne, agrotechnika. Właściwości technologiczne plonu i wartość
odżywcza.
Kukurydza – pochodzenie i historia uprawy. Znaczenie gospodarcze i kierunki
1
użytkowania. Systematyka i charakterystyka botaniczna, wymagania glebowe
i klimatyczne, agrotechnika.
Proso zwykłe i gryka siewna. Znaczenie gospodarcze. Charakterystyka
1
biologiczna. Agrotechnika.
Rośliny okopowe bulwiaste (ziemniak i słonecznik bulwiasty). Znaczenie
gospodarcze. Systematyka i charakterystyka botaniczna, wymagania glebowe i
klimatyczne, agrotechnika. Kierunki użytkowania
Rośliny okopowe korzeniowe (burak cukrowy, burak pastewny, cykoria, marchew,
brukiew, rzepa). Znaczenie gospodarcze. Charakterystyka biologiczna.
Agrotechnika.
Rośliny strączkowe grubonasienne (łubin, groch, bobik, wyka, soczewica, soja i
fasola). Klasyfikacja botaniczna: typy kiełkowania, typy systemu korzeniowego,
współżycie z bakteriami azotowymi, budowa łodygi. Znaczenie gospodarcze.
Charakterystyka biologiczna. Agrotechnika.
Rośliny motylkowe drobnonasienne (koniczyny, lucerna, nostrzyk, komonica,
esparceta). Znaczenie gospodarcze. Charakterystyka biologiczna. Agrotechnika.
235
2
3
2
2
Rośliny oleiste (mak siewny, słonecznik, len i konopie). Znaczenie gospodarcze.
Charakterystyka biologiczna. Agrotechnika.
Rośliny specjalne (chmiel i tytoń). Znaczenie gospodarcze. Charakterystyka
biologiczna. Agrotechnika.
Trawy w uprawie polowej. Agrotechnika. Właściwości technologiczne plonu i
wartość odżywcza. Klasyfikacja botaniczna. Poplony, międzyplony, siew z rośliną
główną – płodozmian.
3
RAZEM
24
1
2
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Ocena wartości siewnej ziarna: czystość, zdolność kiełkowania, masa 1000 ziaren,
1
zawartość wody, wartość użytkowa nasion.
Zapoznanie z morfologią wybranych roślin rolniczych – zboża, okopowe,
motylkowate, oleiste, włókniste, specjalne i trawy.
Rozpoznawanie nasion oraz siewek roślin z omówionych gatunków.
4
RAZEM
6
1
Literatura:
1. Jakubicz A, Nelken D. 1998. Produkcja roślinna. PWRiL.
2. Jasińska Z., Kotecki A. 1999. Szczegółowa uprawa roślin. Tom I i II. Wrocław.
3. Kotecki A., Parylak D., Zimny L. 1999. Zagadnienia uprawy roli i roślin. Wrocław.
4. Krzywy E. 2000. Nawożenie gleb i roślin. AR Szczecin.
5. Ziółek E., Grzywnowicz I., Lipińska M. 1981. Szczegółowa uprawa roślin. Skrypt AR
Kraków
236
Tytuł przedmiotu:
Bezglebowe technologie uprawy roślin
(Soilless technologies of plant cropping)
Prowadzący:
dr hab. Iwona Kowalska
Katedra, zakład:
Katedra Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin, Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel Kursu:
Zaznajomienie studenta z najnowszymi technikami uprawy roślin pod
osłonami, stosowanymi podłożami, zasadami nawożenia roślin w
uprawach bezglebowych
Tematyka:
Właściwości fizyczne i chemiczne podłoży celem właściwego doboru
do wybranych technik uprawy i rośliny. Słuchacze kursu zapoznają się
z technikami bezglebowych metod uprawy roślin i nabywają
umiejętność samodzielnego sporządzenia pożywki i dostosowania jej
składu do fazy rozwojowej roślin. Po zakończeniu cyklu nauczania
słuchacze powinni umieć przygotowywać szklarnię do uprawy
bezglebowej ze szczególnym uwzględnieniem wełny mineralnej.
Kryteria oceny:
zadanie projektowe lub sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Uwaga:
maksymalna liczba uczestników 45 osób
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Wymagania techniczne szklarni przeznaczonej do upraw bezglebowych. Rodzaje
i charakterystyka podłoży do bezglebowych technik uprawy.
Przegląd bezglebowych metod uprawy roślin. Uprawa metodą CKP, stołów
zalewowych, aeroponiczna, w rynnach uprawowych
Systemy nawodnieniowe w produkcji pod osłonami (zraszanie, nawadnianie
kroplowe, nawadnianie podsiąkowe, nawadnianie zalewowe). Nawadnianie
kroplowe – dobór dozowników, kroplowników, częstotliwość nawodnień.
Metody sterownia dozowaniem pożywki w nawadnianiu kroplowym.
Przygotowanie szklarni do uprawy na wełnie mineralnej.
Nawozy stosowane w uprawach z fertygacją.
Zagadnienia związane z uprawą, nawożeniem i fertygacją wybranych gatunków
roślin. Sterowanie rozwojem roślin poprzez fertygację. Ocena wzrostu i rozwoju
roślin pod osłonami – fitomonitoring. Zaburzenia fizjologiczne związane z
nieprawidłowym odżywianiem roślin i warunkami uprawy.
Właściwości fizyczne i chemiczne wód przeznaczonych do fertygacji i
nawadniania roślin pod osłonami. Pobieranie próbek wody do analizy. Metody
uzdatniana wody. Dobór filtrów. Czyszczenie instalacji nawadniającej.
Przyczyny występowania oraz postępowanie przy nieprawidłowym odczynie i
zasoleniu w trakcie uprawy na podłożach inertnych.
Metody dezynfekcji pożywki.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Analiza chemiczna wody (oznaczanie pH, EC, chlor, siarczany, zasadowość).
Sposoby ustalania wielkości czynnika zakwaszającego wodę. Wyznaczanie
krzywej zakwaszania wody. Przygotowanie pożywek.
237
Godziny
3
2
2
2
4
1
1
15
Godziny
4
2
Obliczanie i ustalanie składu chemicznego pożywek dla wybranych gatunków
roślin.
Obsługa mieszalnika nawozowego i programu komputerowego sterującego
pracą mieszalnika - demonstracja.
Oznaczanie składu chemicznego pożywki metodą testową.
Zapoznanie z alternatywnymi systemami w uprawach bezglebowych zwiedzanie obiektów (wycieczka do wybranego gospodarstwa ogrodniczego:
Bory Malinowskie, Brzezie, Krzeszowice).
RAZEM
4
2
3
15
Literatura:
1. Chmiel H. 1994. Uprawa roślin ozdobnych. PWRiL.
2. Chochura P. 2007. Podłoża ogrodnicze. Plantpress. Warszawa.
3. Pudelski T. (praca zb.). 1993. Uprawa warzyw pod osłonami. PWRiL Warszawa.
4. Wysocka-Owczarek M. 2001. Pomidory pod osłonami. Hortpress Warszawa.
238
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Nawożenie roślin sadowniczych (Mineral nutrition of fruit trees )
dr hab. I. Kowalska, dr I. Domagała-Świątkiewicz,
Katedra Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
24 w./6 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
24/6
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z zasadami nawożenia organicznego i mineralnego w
uprawie roślin sadowniczych.
Tematyka:
Wymagania pokarmowe roślin sadowniczych. Wpływ właściwości
fizycznych, chemicznych i biologicznych gleby na pobieranie
składników mineralnych w różnych okresach prowadzenia sadu czy
plantacji roślin jagodowych. Objawy niedoboru lub nadmiaru
składników pokarmowych. Gospodarka wodna roślin sadowniczych.
Fertygacja upraw sadowniczych. Diagnostyka potrzeb nawozowych
roślin sadowniczych (analiza gleby, analiza części wskaźnikowych
roślin (liście i owoce), metoda wizualna). Nawożenie pozakorzeniowe
w aspekcie poprawy jakości owoców.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Pobieranie składników pokarmowych przez rośliny sadownicze (specyfika
pobierania w zależności od budowy systemu korzeniowego, technologii uprawy).
Wymagania pokarmowe.
Wpływ właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych gleby na
pobieranie składników mineralnych w różnych okresach prowadzenia sadu czy
plantacji roślin jagodowych.
Przygotowanie stanowiska glebowego przed założeniem sadu lub plantacji roślin
jagodowych. Wpływ sposobu utrzymania gleby w sadzie w konwencjonalnej,
integrowanej i organicznej produkcji na właściwości fizyczne i chemiczne gleby.
Gospodarka wodna roślin sadowniczych. Systemy nawadniania sadu. Metody
oceny potrzeb nawadniania. Wpływ nawadniania na właściwości fizykochemiczne gleby oraz na rośliny z uwzględnieniem jakości owoców. Fertygacja
upraw sadowniczych.
Przygotowanie stanowiska glebowego przed założeniem szkółki. Wybór terenu.
Uprawa roli i nawożenie w szkółkach. Zmianowanie w aspekcie zapobiegania
zmęczeniu gleby.
Żywienie mineralne roślin sadowniczych. Objawy niedoboru lub nadmiaru
składników pokarmowych. Nawożenie pozakorzeniowe w aspekcie poprawy
jakości owoców.
Ocena potrzeb nawozowych roślin sadowniczych:
- analiza gleby (metoda uniwersalna, Egnera-Riehma i Schachtschabela) i jej
interpretacja
- analiza części wskaźnikowych roślin (liście i owoce) i jej interpretacja
- metoda wizualna
- bilansowanie potrzeb nawożenia roślin sadowniczych
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
239
Godziny
3
3
2
3
2
4
7
24
Godziny
Bilansowa metoda obliczania potrzeb nawozowych na wybranych przykładach
gatunków roślin w uprawach .
3
Bilansowa metoda obliczania potrzeb nawozowych na wybranych przykładach
gatunków roślin na plantacjach roślin jagodowych.
3
RAZEM
6
Literatura:
1. Pieniążek S.A. Praca zbiorowa. 2000. Sadownictwo. PWRiL. Warszawa.
2. Starck J.R. 1997. Uprawa roli i nawożenie roślin ogrodniczych. PWRiL Warszawa.
240
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Proekologiczna uprawa roli i roślin
(Sustainable agriculrural systems)
dr I. Domagała-Świątkiewicz,
Katedra Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem i Agroekologia i ochrona
roślin (sem. V) oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie (sem. VII)
I
II
III
IV
V
VI
VII
20/10
20/10
2
2
Uwarunkowania
i
podstawy
proekologicznych
systemów
gospodarowania rolniczego. Prototypy proekologicznych systemów,
wielofunkcyjne metody w proekologicznych systemach produkcji
roślinnej, proekologiczna produkcja rolna w Polsce i w wybranych
krajach świata.
Środowisko przyrodnicze a uprawa roli i roślin. Zrównoważone
zarządzanie nawożeniem w gospodarstwie i na polu w różnych
systemach użytkowania pól i na różnych typach gleb. Współdziałanie
nawożenia organicznego i mineralnego. Zrównoważone nawożenie
roślin z uwzględnieniem nowych generacji nawozów stałych i ciekłych.
Innowacje w zakresie stosowania nawozów. Doradztwo nawozowe w
rolnictwie zrównoważonym.
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Rozwój idei proekologicznych na świecie i w Polsce. Określenie i zdefiniowanie
kierunków i systemów. Znaczenie rolnictwa ekologicznego.
Charakterystyka proekologicznych systemów gospodarowania rolniczego:
uwarunkowania i podstawy, prototypy proekologicznych systemów,
wielofunkcyjne metody w proekologicznych systemach produkcji roślinnej,
proekologiczna produkcja rolna w Polsce i w wybranych krajach świata.
Środowisko przyrodnicze a uprawa roli i roślin: wpływ środowiska glebowego
oraz warunków klimatycznych na wzrost i rozwój roślin oraz modyfikacja tych
czynników pod wpływem uprawy roli. Cykle biogeochemiczne.
Uprawa roli w rolnictwie integrowanym:
• uprawa roli a dynamika zmian właściwości fizycznych, chemicznych i
biologicznych gleby,
• zasady uprawy roli w rolnictwie integrowanym,
• możliwe modyfikacje i uproszczenia uprawy,
• nakłady energetyczne na uprawę roli.
Bilans substancji organicznej w glebie przy różnych systemach uprawy i
nawożenia. Równoważniki nawozowe nawozów naturalnych i organicznych.
Problematyka zakwaszenia gleb w Polsce w aspekcie zrównoważonego rozwoju
rolnictwa.
Bilans składników pokarmowych – zrównoważone zarządzanie nawożeniem w
gospodarstwie i na polu w różnych systemach użytkowania pól i na różnych
typach gleb.
Doradztwo nawozowe w rolnictwie zrównoważonym. Komputerowy system
doradztwa nawozowego. Określanie bieżących potrzeb nawożenia w oparciu o
241
Godziny
2
2
2
2
2
2
1
1
analizę materiału roślinnego z wykorzystaniem programu komputerowego
„INFOPLANT”.
Współdziałanie nawożenia organicznego i mineralnego. Stopień wykorzystania
przez rośliny i działanie następcze składników pokarmowych z nawozów w
zależności od typu gleby, gatunku rośliny i stosowanej technologii.
Płodozmiany a nawożenie - wpływ zmianowania na siedlisko. Kompleksy
glebowe przydatności rolniczej. Specyficzne wymagania roślin i ich wpływ na
opracowanie zmianowań. Dobór stanowisk. Rozmieszczenie poplonów w
zmianowaniu. Typy płodozmianów.
Wpływ uprawy roli i nawożenia na wielkość i jakość plonu roślin. Uprawa roli i
nawożenie, a zawartość azotanów i metali ciężkich w roślinach. Zmiany
zawartości składników odżywczych w plonie pod wpływem nawożenia.
Zrównoważone nawożenie roślin z uwzględnieniem nowych generacji nawozów
stałych i ciekłych. Innowacje w zakresie stosowania nawozów.
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Analiza porównawcza gospodarstw ekologicznych i konwencjonalnych
z uwzględnieniem czynników ekonomicznych i ekologicznych na tle
stosowanych systemów gospodarowania rolniczego.
Ocena jakości gleby w oparciu o próbę szpadlową
Ocena stopnia degradacji gleby oraz bilans glebowej materii organicznej
w różnych systemach uprawy, nawożenia i zmianowania. Oznaczenie glebowej
substancji organicznej metodą Tiurina
Obliczanie zapotrzebowania gospodarstwa na nawozy organiczne i mineralne
(NPK) metoda bilansową.
Zaliczenie pisemne.
RAZEM
2
2
2
20
Godziny
2
3
2
2
1
10
Literatura:
1. Mazur T., Mineev M., Debreczeni B. 1993. Nawożenie w rolnictwie biologicznym.
2. Siebeneicher G.E. 1997. Podręcznik rolnictwa ekologicznego. PWN Warszawa.
3. Upowszechnianie dobrej praktyki rolniczej. 2003. Cz. 1. IUNG Puławy.
242
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, Zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Nawożenie roślin ozdobnych (Ornamental plant fertilization)
dr inż. Agnieszka Lis-Krzyścin
Katedra Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
24 w./6 ćw.
wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem i Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
24/6
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z wymaganiami (pokarmowe, wodne itp.) roślin,
przygotowaniem gleby i podłoży oraz nawożeniem w uprawie
poszczególnych grup roślin ozdobnych.
Tematyka:
Przygotowywanie terenu, gleby i podłoży do uprawy roślin w różnych
technologiach uprawy. Wymagania nawozowe i zasady nawożenia
roślin ozdobnych z uwzględnieniem wpływu na środowisko. Ustalanie
potrzeb nawozowych oraz techniki nawożenia poszczególnych grup
roślin (trawy, drzewa i krzewy, rośliny jednoroczne, dwuletnie, byliny i
rośliny uprawiane na kwiat cięty) w różnych warunkach i sposobach
uprawy.
Kryteria oceny:
samodzielne przygotowanie programu nawożenia dla wybranej rośliny i
wyników analizy podłoża, końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Ogólne zasady nawożenia roślin ozdobnych uprawianych w gruncie i pod
osłonami (odkwaszanie i zakwaszanie podłoży, ogólne stężenie soli w podłożu,
pobieranie prób podłoży i materiału roślinnego, diagnostyka, wymagania
3
pokarmowe i potrzeby nawozowe, nawożenie organiczne i mineralne, nawożenie
podstawowe i pogłówne).
Ziemie pomocnicze, materiały organiczne, mineralne i syntetyczne
wykorzystywane w uprawie roślin ozdobnych, dobór zgodnie z wymaganiami
3
roślin i przygotowanie do uprawy.
Tradycyjne i zamknięte systemy uprawy roślin ozdobnych (uprawy prowadzone
w gruncie, na parapetach, stołach i podłogach zalewowych, matach
2
podsiąkowych, uprawy rynnowe, hydroponiczne, NFT, aeroponika).
Nawożenie trawników (przygotowanie terenu i gleby pod trawnik, uprawki,
1
nawożenie organiczne i mineralne, nawożenie pogłówne).
Nawożenie w ogrodach na dachach (podłoża i fertygacja).
1
Nawożenie drzew i krzewów ozdobnych w szkółkach oraz na miejscach stałych
(przygotowanie gleby w szkółkach gruntowych, płodozmian, następstwo roślin,
odczyn, stężenie soli w podłożach, nawożenie organiczne i mineralne, nawozy o
3
spowolnionym działaniu, techniki nawożenia, wymagania pokarmowe i
nawozowe, przygotowanie miejsc stałych do sadzenia).
Nawożenie roślin jednorocznych i dwuletnich (odczyn podłoża, wymagania
roślin, oraz nawożenie rozsady roślin rabatowych i balkonowych
2
przygotowywanych pod osłonami).
Nawożenie bylin w szkółkach, na miejscach stałych (m.in. kwietniki, ogródki
skalne i wodne) oraz plantacjach produkcyjnych z przeznaczeniem na cebule,
bulwy, nasiona (uprawa w szkółkach gruntowych i kontenerowych,
2
przygotowanie gleby, płodozmian, nawożenie podstawowe i pogłówne, schematy
nawożenia, nawożenie mieczyka, lilii, kosaćca cebulowego, narcyza i tulipana).
Różne podłoża, jak np. wełna mineralna, włókno kokosowe, keramzyt, gąbka
1
243
poliuretanowa, i różne systemy uprawy, wymagania pokarmowe i nawozowe
roślin, objawy niedoboru i nadmiaru składników mineralnych, nawożenie
podstawowe i pogłówne, nawożenie organiczne i mineralne, stosowanie
nawozów o spowolnionym działaniu, standardowe pożywki, programy
nawożenia, dokarmianie dwutlenkiem węgla:
- w uprawie róży (produkcja podkładek, uprawa polowa i pod osłonami na kwiat
cięty).
- w uprawie złocienia.
- w uprawie gerbery.
- w uprawie goździka.
- w uprawie anturium.
- w uprawie frezji.
- w uprawie storczyków.
RAZEM
1
1
1
1
1
1
24
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Metody ustalania potrzeb nawożenia w uprawie roślin ozdobnych.
1
Interpretacja wyników analizy podłoża i opracowywanie zaleceń nawozowych.
2
Zapoznanie z nowoczesnymi technologiami produkcji roślin ozdobnych (stoły
zalewowe) - zwiedzanie gospodarstwa ogrodniczego (Specjalistyczne
3
Gospodarstwo Ogrodnicze A. Niemczewski, Zielonki)
RAZEM
6
Literatura podstawowa:
1. Bartosiewicz A. 1977. Urządzenie terenów zieleni. WSiP, Warszawa.
2. Chmiel H. 2002. Uprawa roślin ozdobnych. PWRiL, Warszawa.
3. Strojny Z. 1993. Nawożenie roślin ozdobnych pod osłonami. Skierniewice.
4. Terpiński Z. 1984. Szkółkarstwo ozdobne. PWRiL, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:
1. Publikacje naukowe i popularno-naukowe polskie i zagraniczne
244
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, Zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ochrona i rekultywacja gleb (Soil protection and reclamation)
dr inż. Agnieszka Lis-Krzyścin
Katedra Uprawy Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
20 w./10 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem, Agroekologia i ochrona
roślin oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z problemami dotyczącymi utrzymania zdolności
produkcyjnej gleb, ich degradacji a także odtwarzania środowiska
glebowego.
Tematyka:
Zwiększenie
urodzajności
gleb
zabiegami
melioracyjnymi,
agromelioracyjnymi. Zmęczenie gleby. Metody zwiększania kompleksu
sorpcyjnego gleb, poprawa stosunków wodnych zróżnicowanymi
technologiami w zależności od przeznaczenia terenu. Ogólne zasady
rekultywacji terenów zdegradowanych – aspekt prawny, klasyfikacje
terenów zdegradowanych. Fizyczne i chemiczne procesy zachodzące
przy tworzeniu gleb na terenach zdegradowanych. Biotechniczne
zabiegi związane z rekultywacją terenów zdegradowanych i
odtwarzanie ich zdolności produkcyjnych w kierunku kształtowania
środowiska z korzyścią dla człowieka np. terenów zieleni, tereny
poprzemysłowe.
Kryteria oceny:
samodzielne opracowanie planu rekultywacji lub optymalizacji
urodzajności gleby, końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Funkcje gleby: produkcyjne, sanitarne, magazynowania i zasilania, estetyczno2
krajobrazowe. Charakterystyka zabiegów zwiększających urodzajność gleb:
zabiegi melioracyjne, agromelioracyjne, fitoremediacyjne.
Metody zwiększające urodzajność gleb lekkich i ciężkich: Wzbogacanie gleb w
1
koloidy organiczne i mineralne oraz zwiększanie poziomu próchnicznego,
regulacje odczynu. Poprawa stosunków wodnych poprzez melioracje lub
zastosowanie zróżnicowanych technologii nawadniania w zależności od
użytkowania terenu.
Zjawiska degradacyjne w przyrodzie. Oczyszczanie ścieków przez ich rolnicze
2
wykorzystanie, klasy czystości wód powierzchniowych i sposoby zapobiegania
zanieczyszczeniom.
Degradacja gleb, ich ochrona i rekultywacja. Degradacja gleb wywołana przez
4
czynniki naturalne i w trakcie użytkowania rolniczego. Degradacja wywołana
tzw. zmęczeniem gleb. Degradacja gleb spowodowana związkami chemicznymi i
substancjami toksycznymi. Ubytki gleb w wyniku wyłączenia z produkcji
rolniczej.
Ogólne zasady rekultywacji terenów zdegradowanych: Wiadomości
2
wprowadzające, podstawy prawne. Klasyfikacja terenów zdegradowanych.
Fizyczne i chemiczne procesy zachodzące przy tworzeniu gleb na terenach
1
zdegradowanych.
Biotechniczne zabiegi rekultywacyjne terenów zdegradowanych: Faza
2
245
rekultywacji przygotowawczej. Faza rekultywacji technicznej. Faza rekultywacji
szczegółowej czyli biologicznej. Rekultywacja terenów zdegradowanych przez
kopalnictwo węgla, rud i torfu oraz zakłady przemysłowe.
Rekultywacja terenów zdegradowanych przez imisję zanieczyszczeń
chemicznych: Wpływ zakładów produkcyjnych i motoryzacji na środowisko
glebowe. Toksyczne oddziaływanie zanieczyszczeń chemicznych na glebę.
Formy chemicznej degradacji gleb i sposoby rekultywacji.
Odtworzenie zdolności produkcyjnej gleb zdegradowanych przez najczęściej
występujące czynniki degradacji i kształtowania środowiska w kierunku
korzystnym dla człowieka.
Zagospodarowanie odpadów komunalnych i przemysłowych w rolnictwie.
RAZEM
2
2
2
20
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Opracowanie fragmentu mapy sozologicznej i części opisowej dotyczącej wody,
6
powietrza i gleby (studium glebowe).
Opracowanie planu rekultywacji lub optymalizacji urodzajności gleb.
2
Wycieczka do kompostowni miejskiej (Zastosowanie teorii w praktyce –
2
zapoznanie z utylizacją odpadów komunalnych w Krakowie).
RAZEM
10
Literatura:
1. Maciak F.1996. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wydawnictwo SGGW.
2. Ilnicki P. 2004. Polskie rolnictwo a ochrona środowiska. Wydawnictwo AR w Poznaniu.
3. Kowalik S. 2007. Zagadnienia z gleboznawstwa. Dla studentów inżynierii środowiska.
AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne
246
Tytuł przedmiotu:
Warzywnictwo w terenach podgórskich
(Vegetable crops in submontaine regions)
Prowadzący:
prof. dr hab. Stanisław Cebula
Katedra:
Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
Wymiar godzin:
20 w./10 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
20/10
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
zapoznanie
studentów
ze
specyficznymi
uwarunkowaniami
przyrodniczymi i społeczno-ekonomicznymi produkcji warzywniczej w
terenach podgórskich z uwzględnieniem zaleceń w zakresie technologii
uprawy wybranych gatunków warzyw polowych i pod osłonami.
Tematyka:
Charakterystyka regionu podgórskiego, jego odrębność na tle innych
obszarów, specyfika uprawy warzyw w tym rejonie.
Kryteria oceny:
udział w ćwiczeniach terenowych, końcowe sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Charakterystyka regionu podgórskiego
2
Przyrodnicze podstawy produkcji warzyw w terenach podgórskich
4
Uwarunkowania społeczno-ekonomiczne rozwoju warzywnictwa w terenach
4
podgórskich
Specyfika uprawy warzyw polowych i pod osłonami w tym rejonie
3
Omówienie gatunków i odmian warzyw przydatnych dla tych warunków
3
Zalecenia uprawowe z uwzględnieniem odrębności tych terenów w zakresie
4
podstawowych czynników wzrostu i rozwoju roślin warzywnych (dostosowanie
do warunków klimatycznych i glebowych, terminy uprawy, zabiegi
pielęgnacyjne)
RAZEM
20
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Ćwiczenia terenowe – wyjazd do omawianego obszaru celem zapoznania się z
10
problemami produkcji w wybranych gospodarstwach warzywniczych.
Zapoznanie się ze specjalistycznymi maszynami i urządzeniami do produkcji w
terenach podgórskich.
RAZEM
10
Literatura:
1. Artykuły w Problemach Zagospodarowania Ziem Górskich PAN.
2. Publikacje z zakresu problematyki podgórskiej prowadzącego przedmiot.
247
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Zielarstwo (Herbs, spices and medicinal plants)
dr hab. Ewa Capecka, dr hab. Edward Kunicki, prof. UR
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćw. laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin (sem. III) oraz Bioinżynieria
w ogrodnictwie (sem. V)
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
15/15
Punkty ECTS:
2
2
Cel kursu:
Zapoznanie
z podstawowymi
gatunkami
roślin
i surowcami
wykorzystywanymi
w zielarstwie
i ogrodnictwie
ozdobnym.
Omówienie związków biologicznie czynnych występujących
w roślinach pod kątem ich wykorzystania w przemyśle spożywczym,
farmaceutycznym, kosmetycznym i w lecznictwie.
Tematyka:
Wiadomości ogólne dotyczące roślin zielarskich jako odrębnej grupy
roślin użytkowych. Prezentacja ważniejszych gatunków roślin
zielarskich, ich biologia i znaczenie w ogrodach oraz lecznictwie,
przemyśle spożywczym i gospodarstwie domowym
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Wprowadzenie do przedmiotu. Definicja roślin zielarskich i substancji
swoistych. Kryteria podziału surowców zielarskich. Postacie leku roślinnego
Charakterystyka, występowanie, właściwości, wykorzystanie głównych
roślinnych substancji swoistych:
1. olejki eteryczne i związki siarkowe
2. związki gorzkie, śluzy roślinne, antranoidy
3. saponiny, garbniki
4. flawonoidy, karotenoidy oraz mniej powszechne barwniki roślinne
Rośliny zawierające substancje silnie działające
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Rośliny olejkodajne z rodziny jasnotowatych
Rośliny olejkodajne rodziny selerowatych
Rośliny olejkodajne z rodziny astrowatych
Rośliny zawierające glukozynolany i olejki czosnkowe
Rośliny dostarczające przypraw egzotycznych
Rośliny zawierające związki gorzkie, śluzy, antranoidy
Rośliny zawierające saponiny i garbniki
Rośliny zawierające związki należące do barwników roślinnych
RAZEM
Godziny
2
4
2
2
3
2
15
Godziny
2
2
1
1
2
2
2
3
15
Literatura:
1. Kohlmünzer S. 1993. Farmakognozja, PZWL, Warszawa.
2. Rumińska A. Ożarowski A. 1990. Leksykon roślin leczniczych. PWRiL, Warszawa 1990.
3. Senderski M.E. 2004. Prawie wszystko o ziołach. Wyd. M.E. Senderski, Podkowa Leśna.
4. Strzelecka H., Kowalski J. (red.) 2000. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. PWN,
Warszawa.
248
Tytuł przedmiotu:
Polimery w ogrodnictwie
(The polymers in horticulture)
Prowadzący:
dr hab. Piotr Siwek
Katedra, zakład:
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć:
wykłady i ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie z możliwościami wykorzystania materiałów polimerowych
w ogrodnictwie, sytuacją i perspektywami zastosowania w Polsce i na
świecie. Student nabywa umiejętności doboru osłon do poszczególnych
upraw, zapoznaje się z technologią stosowania osłon, efektami oraz
problemami w produkcji roślin ogrodniczych metodą przyspieszoną.
Zdobywa wiedzę na temat różnych zastosowań polimerów
syntetycznych i biodegradowalnych w dziedzinie rolnictwa.
Tematyka:
Typy osłon i materiałów z tworzyw sztucznych i biodegradowalnych.
Kształtowanie mikroklimatu pod osłonami, specyfika przyspieszonej
uprawy warzyw. Recykling tworzyw sztucznych i zastosowanie
produktów recyklingu w ogrodnictwie. Biodegradowalne polimery i
ich zastosowanie w ogrodnictwie.
Kryteria oceny:
Sprawdzian pisemny, przygotowanie projektu uprawy przyspieszonej z
uwzględnieniem płodozmianu
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Historia stosowania polimerów w ogrodnictwie, produkcja, rodzaje materiałów i sposoby
stosowania, skala wykorzystania w ogrodnictwie
Zapoznanie z polimerami, cechy fizyko-chemiczne polimerów i materiałów
polimerowych stosowanych w rolnictwie
Recykling materiałów polimerowych i wykorzystanie produktów z surowców
recyklingowych w ogrodnictwie
Osłony stosowane w ogrodnictwie i ich właściwości: ściółki, osłony bezpośrednie, niskie
i wysokie tunele – kształtowanie mikroklimatu pod osłonami
Specyfika uprawy roślin z zastosowaniem oslon: zasady uprawy przyspieszonej,
odmiany, agrotechnika, jakość warzyw spod folii i włókniny
Uprawa wybranych gatunków roślin ogrodniczych: kapusta, kalafior, brokuł, kapusta
pekińska, ogórki, pomidory, papryka, sałata, marchew, truskawki, wybrane rośliny
ozdobne
RAZEM
Godziny
1
Tematyka ćwiczeń
Wytwarzanie i zasady użytkowania osłon – przechowywanie, łączenie, naprawy
(ćwiczenia w zakładzie produkcyjnym i gospodarstwie ogrodniczym)
Rozpoznawanie i właściwości fizyko-chemiczne oraz użytkowe osłon stosowanych w
ogrodnictwie wykonanych z polietylenu, polipropylenu, polichlorku winylu,
etylen/octanu winylu, poliestru oraz polimerów biodegradowalnych
Układanie płodozmianów dla roślin ogrodniczych w przyspieszonej uprawie
Technika osłaniania gleby i roślin, przygotowanie materiałów i wykonanie testów
osłaniania w przyspieszaniu wschodów i początkowym okresie wzrostu roślin
warzywnych (ćwiczenia w terenie)
Lustracja pól z uprawą pod osłonami z folii i włókniny (ćwiczenia w terenie)
RAZEM
Godziny
4
249
2
1
2
2
7
15
3
2
4
2
15
Literatura:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Bordes P. 1992. Les Plasiques en Agriculture, CPA – Revue Horticole, Paris .
Knaflewski M. 2007. Ogólna uprawa warzyw. PWRiL, Poznań.
Lopez J., Perez Parra J., Morales M. 2009. Plastics in Agriculture, CEPLA Almeria
Papaset P., Badiola, Armengol E. 1997. Plastics in Agriculture, Horticultura, Reus
Rumpel J., Grudzień K. 1985. Folia w warzywnictwie gruntowym. PWRiL, Warszawa
Siwek P. 2004. Warzywa pod folią i włókniną. Hortpress, Warszawa
250
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Produkty ogrodnicze w dietetyce
(Horticultural products in dietetics)
dr inż. Elżbieta Jędrszczyk
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćw. laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów specjalności
Ogrodnictwo z marketingiem oraz Bioinżynieria w ogrodnictwie
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/15
2
Podkreślenie roli warzyw i owoców w prawidłowym żywieniu człowieka.
Rola substancji odżywczych: białek (aminokwasów), cukrów, błonnika,
tłuszczów, witamin, soli mineralnych w odżywianiu i właściwym
funkcjonowaniu organizmu ludzkiego. Ocena wartości pokarmowej
produktów ogrodniczych na tle innych produktów żywnościowych.
Zapotrzebowanie dzienne człowieka na składniki odżywcze.
opracowanie własnej diety dziennej, jej ocena i propozycje sposobu jej
poprawy
egzamin
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Potrzeby energetyczne organizmu i wartość energetyczna pożywienia
Węglowodany, ich rola w organizmie człowieka, zapotrzebowanie oraz zawartość w
warzywach i owocach na tle innych grup pokarmów.
Tłuszcze, ich rola w organizmie człowieka, zapotrzebowanie oraz zawartość w
warzywach i owocach na tle innych grup pokarmów.
Białka, ich rola w organizmie człowieka, zapotrzebowanie oraz zawartość w warzywach
i owocach na tle innych grup pokarmów.
Składniki mineralne, ich rola w organizmie człowieka, zapotrzebowanie oraz zawartość
w warzywach i owocach na tle innych grup pokarmów.
Witaminy, ich rola w organizmie człowieka, zapotrzebowanie oraz zawartość w
warzywach i owocach na tle innych grup pokarmów.
Rodzaje diet i ich ocena pod kątem zgodności z zasadami prawidłowego żywienia
RAZEM
Godziny
2
2
2
2
3
3
1
15
Tematyka ćwiczeń
Odtworzenie dziennego jadłospisu z przeciętnego dnia studenta. Bilans energetyczny
dnia, zmiana masy ciała
Oszacowanie wielkości przemiany materii na podstawie własnego przeciętnego dnia
studenta.
Ocena spożycia białka ogółem i zwierzęcego, węglowodanów, tłuszczów i błonnika na
podstawie ułożonego jadłospisu i odniesienie ich do norm żywieniowych.
Wartość energetyczna pożywienia wg przeliczników Atwatera
Godziny
2
Ocena pokrycia zapotrzebowania organizmu na witaminy A, E, B1, B2, C i PP, główne
źródła witamin w diecie.
Ocena zaopatrzenia organizmu w makroelementy w odniesieniu do obowiązujących
norm.
Obliczenie ilości spożytego i przyswojonego żelaza.
Określenie równowagi kwasowo-zasadowej pożywienia
Ocena własnego stylu żywienia studenta i propozycje zmian w diecie.
RAZEM
2
2
2
1
2
1
1
2
15
Literatura:
Cichoń R., Wądołowska L. 1994. Podstawy Żywienia człowieka –przewodnik do ćwiczeń. ART., Olsztyn.
Gawędzki J., Hryniewiecki L. (red.).1998. Żywienie człowieka – podstawy nauki o żywieniu, PWN, Warszawa.
Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B. 2008. Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych
potraw. PZWL, Warszawa.
Pisulewski M., Pysza M. (red.). 2005. Żywienie człowieka. AR, Kraków.
1.
2.
3.
4.
251
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Przetwórstwo warzyw (Processing of vegetables)
dr hab. Maria Gawęda
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
24 w./6 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
24/6
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie się z podstawowymi technologiami przetwórczymi w
zastosowaniu do surowców warzywnych i grzybów oraz rodzajami
przetworów warzywnych.
Tematyka:
Podział produktów warzywnych, metody utrwalania surowców
warzywnych, technologia produkcji najważniejszych przetworów z
warzyw i grzybów.
Kryteria oceny:
końcowy sprawdzian pisemny
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Cele przetwórstwa, charakterystyka przetwórstwa warzyw w Polsce.
1
Podział przetworów warzywnych
1
Przydatność przetwórcza warzyw i grzybów
1
Fizyczne, chemiczne i biologiczne metody utrwalania surowców warzywnych
2
Przeciery warzywne
1
Zagęszczone soki warzywne
1
Kiszenie warzyw, cechy i wady kiszonek
4
Konserwy warzywne i grzybowe, marynaty
5
Mrożonki warzywne, produkcja, składowanie, rozmrażanie
4
Susz warzywny i grzybowy, metody suszenia, sposoby przechowywania suszu
4
RAZEM
24
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Przygotowanie kapusty białej do zakiszenia
2
Przygotowanie warzyw i wykonanie z nich mrożonek
2
Wykonanie konserwy warzywnej zwykłej lub marynaty z przygotowanych
2
warzyw
RAZEM
6
Literatura:
1. Pijanowski E., Mrożewski S., Horubała A., Jarczyk A. Technologia produktów
owocowych i warzywnych.
2. Jarczyk A., Berdowski J. B. Przetwórstwo owoców i warzyw.
252
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Ekonomika ochrony roślin (Economic aspects of plant protection)
dr Jerzy Kurzawiński, dr Janina Marzec, dr Anna Ambroszczyk
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
24 w./6 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Agroekologia i ochrona roślin
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
24/6
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Nabycie wiedzy dotyczącej kosztów ochrony roślin, wartości
uratowanego plonu, organizacji zabiegów ochronnych, efektywności
ekonomicznej zabiegów ochronnych i organizacji ochrony roślin.
Tematyka:
Następstwa
gospodarcze
szkodliwego
działania
czynników
chorobotwórczych. Koszty chemicznych zabiegów ochrony roślin.
Ekonomiczna efektywność zabiegów ochrony roślin (mierniki
ekonomicznej efektywności, czynniki wpływające na efektywność,
orientacyjne wskaźniki opłacalności). Problemy ochrony roślin w
organizacji i ekonomice gospodarstw rolnych
Kryteria oceny:
kontrola umiejętności kalkulacji kosztów i efektywności ekonomicznej
ochrony roślin
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Godziny
Spadek produkcji roślinnej w wyniku działania czynników chorobotwórczych
2
Charakterystyka efektywności metod walki z chorobami roślin uprawnych,
2
szkodnikami i chwastami
Koszty chemicznych zabiegów z zakresu ochrony roślin z uwzględnieniem
4
czynników kształtujących ich wysokość
Mierniki efektywności ekonomicznej zabiegów z zakresu ochrony roślin
2
Czynniki wpływające na efektywność ekonomiczną zabiegów
4
Orientacyjne wskaźniki opłacalności chemicznych zabiegów z zakresu ochrony
2
roślin
Podstawy prawne ochrony roślin
4
Ocena ekonomiczna wdrożenia zasad dobrej praktyki ochrony roślin w
2
gospodarstwach ogrodniczych
Integrowana produkcja i system euregap w ogrodnictwie
2
RAZEM
24
Tema tyka ćwiczeń
Obliczanie wydajności pracy w ochronie roślin warzywniczych i sadowniczych
Rachunki pomocnicze kosztów ochrony roślin
Godziny
2
2
Rachunki główne kosztów ochrony roślin
RAZEM
2
6
Literatura:
1. Golinowska M. 2005. Ocena ekonomiczna wdrożenia dobrej praktyki ochrony roślin
w
gospodarstwach wielkoobszarowych. Postępy w ochronie roślin Vol.45. Poznań.
2. Golinowska M. 2002. Efektywność ochrony roślin w indywidualnych gospodarstwach rolnych
południowo-zachodniej Polski. Zesz. Nauk. AR. Wrocław.
3. Mierzejewska W.1971. Ekonomika i organizacja ochrony roślin. PWRiL. Warszawa.
4. Pruszyński S., Wolny S. 2007. Przewodnik Dobrej Praktyki Ochrony Roślin. Inst. Ochr. Rośl.
Poznań.
5. Śleszyński J.2000. Ekonomiczne problemy ochrony środowiska. Agencja Wydawn. ARIES.
253
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Podstawy biznesu w ogrodnictwie (Business in horticulture)
dr Janina Marzec, dr Jerzy Kurzawiński,
dr Anna Magdalena Ambroszczyk
Katedra, zakład:
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
Wymiar godzin:
15 w./15 ćw.
Rodzaj zajęć: wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
Status zajęć:
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów specjalności
Ogrodnictwo z marketingiem oraz Sztuka ogrodowa
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Zapoznanie słuchaczy z kompleksowym podejściem
do prowadzenia
działalności gospodarczej
Tematyka:
Zasady prowadzenia działalności gospodarczej. Wybór kierunku produkcji i
usług w zależności od zasobów produkcyjnych Kryteria czynników
rynkowych. Zarządzanie finansami (struktura kapitału, planowanie finansowe,
prawo podatkowe, formy rozliczeń)
Kryteria oceny:
sporządzenie biznesplanu dla własnego przedsięwzięcia gospodarczego
Forma zakończenia:
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Agencje i instytucje działające na rzecz rolnictwa
Przedsiębiorczość w obszarach wiejskich
Planowanie finansowe (preliminarz obrotów gotówkowych, analiza progu zysku itd.)
Prawo podatkowe w Polsce (podatki dochodowe, VAT, akcyza, podatki i opłaty lokalne)
Księgi rachunkowe w przedsiębiorstwach (księga przychodów rozchodów, księgi
handlowe)
Leasing – opłacalność w porównaniu z zakupem majątku
Umowy cywilno-prawne w praktyce gospodarczej
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Wybór kierunku produkcji i usług w zależności od zasobów produkcyjnych i wymagań
rynku
Badanie zewnętrznych
i wewnętrznych uwarunkowań decyzji finansowych
przedsiębiorstwa
Kształtowanie struktury kapitału w przedsiebiorstwie
Sporządzanie biznesplanu dla przedsięwzięcia gospodarczego specjalizującego się w
różnych gałęziach produkcji ogrodniczej:
panowanie produkcji i inwestycji
wycena majątku trwałego
zestawienie kosztów produkcji
kalkulacja przewidywanych wpływów
zestawienie przepływów pieniężnych
analiza sytuacji rynkowej przedsiębiorstwa i głównych konkurentów – metoda SWOT
RAZEM
Godziny
2
3
2
3
2
1
2
15
Godziny
3
2
2
8
15
Literatura:
1. Jarugowa A. 1986. Rachunek kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem. PWE.Warszawa.
2. Makarski S. 2000. Przedsiębiorczość w agrobiznesie. Wyd.JRWiR.PAN. Warszawa.
3. Makosz E. (red.).1997. Strategia rozwoju polskiego ogrodnictwa do 2010 roku. Wyd. Agrosan s.c..
Sandomierz.
4. Pałas Z. (red.).1997. Agrobiznes i obszary wiejskie wobec integracji z UE. Wyd. PHARE. Szczecin.
5. Soczyniec A., Worzyński L.1995. Finanse w mojej firmie. Wyd. Epsillond. Kraków.
6. Wawrzyniak J.1999. Rachunek kosztów a zarządzanie w przedsiębiorstwach ogrodniczych. Wyd.
PRODRUK. Poznań.
Literatura uzupełniająca:
1. Biuletyny informacyjne ARiMR, FAPA.
2. Dzienniki Ustaw.
3. Kodeks cywilny.
254
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
Cel kursu:
Tematyka:
Kryteria oceny:
Forma zakończenia:
Zarządzanie w ogrodnictwie (Management in horticulture)
dr Jerzy Kurzawiński, dr Janina Marzec
dr Anna Magdalena Ambroszczyk
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
12 w./18 ćw.
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów specjalności
Agroekologia i ochrona roślin, Sztuka ogodowa oraz Bioinżynieria w
ogrodnictwie
I
II
III
IV
V
VI
VII
12/18
2
Przygotowanie słuchaczy do pełnienia funkcji kierowniczych podwładnych w
przedsiębiorstwie. Umiejętność podejmowania decyzji, metody negocjacyjne
w transakcjach.
Podstawowe zasady kierowania zespołami ludzkimi. Motywacja. Sztuki
negocjacji i kształtowania stosunków międzyludzkich. Przygotowanie do
podejmowania decyzji dotyczących bieżącej działalności przedsiębiorstwa i
jego organizacji. Zagadnienia optymalizacyjne, m.in.: struktury produkcji,
zarządzania zapasami, rozdział zadań.
sprawdzenie predyspozycji studenta do pełnienia funkcji kierowniczych w
przedsiębiorstwie ogrodniczym
zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Przedmiot i zakres nauki organizacji i zarządzania
Szkoły zarządzania. Style i techniki zarządzania
Otoczenie przedsiębiorstwa i jego wpływ na postawy kierownika
Współczesny manager, jego rola i zadania
Zasady sprawnego działania dotyczące pracy własnej kierownika i motywowania
podwładnych
Metody usprawnień organizacji
Planowanie strategiczne – rodzaje planów, zasady planowania, instrumenty planowania
Rola informacji w podejmowaniu decyzji
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Test na predyspozycje kierownicze, cechy dobrego kierownika
Studia przypadków zarządzania
Autoprezentacja, zasady pisania CV, listy motywacyjne, rekrutacja
Techniki negocjacji, rozwiązywanie konfliktów
Techniki pomocne w podejmowaniu decyzji (arkusze danych, karty procesu, histogram,
diagram ryby, diagram Pareto)
Zagadnienia optymalizacyjne (badania operacyjne): ustalanie struktury produkcji,
zarządzanie zapasami, rozdział zadań produkcyjnych, planowanie przewozów
RAZEM
Godziny
1
3
1
1
1
2
1
2
12
Godziny
2
3
3
3
3
4
18
Literatura:
1. Bednarski A.1998. Organizacja i zarządzanie. Materiały do ćwiczeń. Wyd. Toruńska Szkoła
Zarządzania. Toruń.
2. Karczmarek B, Sikorski Cz.1996. Podstawy zarządzania. Absolwent. Łódź.
3. Mikołajczyk Z.1995. Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów zarządzania.
PWN. Warszawa.
4. Obój K.1994. Miniszkółka Zarządzanie. PWE. Warszawa.
5. Penc J.1994. Strategie Zarządzania. Placet. Warszawa.
6. Robbins S.P.1998. Zachowania w organizacji. Tłum. Ehrlich A. PWE. Warszawa.
7. Stoner J.A.F., Wankel Ch.1997. Kierowanie. PWE. Warszawa.
8. Webber R.A.1994. Zasady zarządzania organizacjami. PWE. Warszawa.
255
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Marketing warzyw (Marketing of vegetables)
dr Anna M. Ambroszczyk, dr Jerzy Kurzawiński, dr Janina Marzec
Katedra Warzywnictwa z Ekonomiką Ogrodnictwa
15 w./15 ćw.
wykłady, ćwiczenia audytoryjne
studia I stopnia, przedmiot kierunkowy do wyboru dla studentów
specjalności Ogrodnictwo z marketingiem
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
15/15
Punkty ECTS:
2
Cel kursu:
Przedstawienie strategii, taktyki marketingu warzyw oraz metod
marketingowych
Tematyka:
Strategia i taktyka marketingu warzyw. Rola marketingu w
kształtowaniu spożycia żywności. Produkt jako instrument marketingu.
Standardy jakościowe dla warzyw, korzyści ze stosowania norm oraz
kontrola jakości. Funkcje opakowań dla warzyw. Polityka cenowa.
Metody aktywizacji sprzedaży.
Kryteria oceny:
wykazanie się znajomością uwarunkowań popytu, podaży i dystrybucji
warzyw
Forma zakończenia: zaliczenie
Szczegółowy konspekt przedmiotu
Tematyka wykładów
Charakterystyka rynku warzyw w wybranych krajach
Wybrane informacje o konsumpcji warzyw świeżych i przetworzonych
Czynniki kształtujące poziom spożycia żywności i wpływ marketingu na zwiększenie
wśród konsumentów zapotrzebowania na warzywa
Działania promocyjne wpływające na zmianę przyzwyczajeń i struktury żywieniowej
wśród wybranych grup społeczno-ekonomicznych
Przepływ informacji w biznesie oraz zadania badań marketingowych
Produkt i jego jakość jako instrument marketingu żywności
Funkcje marketingowe opakowań żywności
Polityka cenowa producentów żywności i dystrybutorów
Standardy jakościowe na warzywa obowiązujące na Wspólnym Rynku oraz na rynkach
światowych. Korzyści marketingowe ze stosowania norm i kontroli jakości
Kierunki rozwoju rynków hurtowych, detalicznych dla warzyw i ich przetworów w
Polsce i w wybranych krajach
RAZEM
Tematyka ćwiczeń
Analiza problemów rynku ogrodniczego
Tworzenie wartości dodanej i uszlachetnianie warzyw zgodnie z aktualnymi
wymaganiami konsumentów i możliwościami inwestycyjnymi producentów
Analiza czynników, które wpływają na powstanie bariery popytowej
Analiza metod aktywizujących sprzedaż warzyw
Godziny
1
1
2
2
1
1
1
2
2
2
15
Godziny
4
4
RAZEM
2
5
15
Literatura:
1. Baker J. 1993. Marketing rolniczy. Wyd. AR, Poznań.
2. Kimball B.1991. Metody aktywnej sprzedaży. PWE Warszawa.
3. Makosz E. 2001. Marketing w ogrodnictwie. AR, Lublin.
4. Marzec–Wołczyńska T. 1997. Marketing produktów ogrodniczych. Wyd. Hortpress, Warszawa.
5. Tracy M.1997. Polityka rolno–żywnościowa w gospodarce rynkowej. Wyd. Olympus, Warszawa.
6. Żmija J., Strzelczak L.1996. Podstawy ekonomiki rynku i marketingu w gospodarce
żywnościowej. Wyd. AR, Kraków.
256