Prawa konsumenta Autor: Adam Bzdawka kl. III LI Zabezpieczenia konsumentów Pierwszym zabezpieczeniem konsumentów są ustanowione przez odpowiednie organy państwowe normy jakościowe produktów. Producenci mają prawny obowiązek przestrzegania tych norm. Drugim zabezpieczeniem są przepisy ustawy „O szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej”. Z mocy samego prawa sprzedawca lub usługodawca ponosi odpowiedzialność wobec kupującego za to, aby występowała zgodność towaru z umową. Ustawa konsumencka Ustawa konsumencka wprowadza wymóg przejrzystości. Realizuje się go m. in. poprzez spełnienie przez agenta przedsiębiorcy obowiązku prawidłowego przedstawienia siebie oraz firmy w imieniu której działa, okazania dokumentu potwierdzającego prowadzenie działalności gospodarczej oraz dokumentu tożsamości. W razie zawierania umów w imieniu przedsiębiorcy zawierający umowę okazuje ponadto dokument potwierdzający swoje umocowanie (art. 1 ust.1). Ponadto zgodnie z art. 3 każdy, kto zawiera z konsumentem umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, powinien poinformować go na piśmie o prawie odstąpienia od umowy w terminie 10 dni bez podania przyczyny oraz wręczyć wzór oświadczenia o odstąpieniu, z oznaczeniem swojego imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresem zamieszkania (siedziby); obowiązany jest także wręczyć konsumentowi pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i rodzaj oraz przedmiot świadczenia i cenę (art. 3 ust. 1). Jeżeli przedsiębiorca nie poinformuje na piśmie konsumenta o prawie odstąpienia od umowy, to na zasadzie art. 4, konsument może odstąpić od umowy w terminie 10 dni od uzyskania informacji o prawie odstąpienia (informację można uzyskać z dowolnego źródła). Konsument nie może jednak z tego prawa skorzystać po upływie 3 miesięcy od wykonania umowy. Zgodność towaru z umową Jak wiecie, w momencie kupna dochodzi do zawarcia umowy między kupującym a sprzedającym. Nie musi to być formalny spis, wystarczą informacje w: instrukcji obsługi, ulotce, broszurze lub reklamie. Jeżeli towar nie może być użytkowany zgodnie z celem lub przeznaczeniem lub gdy jego cechy nie są takie, jakie powinny być, wówczas przed kupującym odpowiada sprzedawca z tytułu „zgodności towaru z umową”. Prawa konsumenta w prawie: • Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów • Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny • Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie warunków sanitarnych oraz zasad przestrzegania higieny przy produkcji i obrocie środkami spożywczymi, używkami i substancjami dodatkowymi dozwolonymi • Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie warunków, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze, woda w kąpieliskach oraz zasad sprawowania kontroli jakości wody przez organy Inspekcji Sanitarnej • Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczególnych warunków i wymagań sanitarnych przy produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych w opakowaniach jednostkowych • Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu dopuszczalnych ilości substancji dodatkowych i innych substancji obcych dodawanych do środków spożywczych lub używek, a także zanieczyszczeń, które mogą znajdować się w środkach spożywczych lub używkach Reklamacje Można je składać w ciągu dwóch lat od daty nabycia. Przez pierwsze sześć miesięcy na sprzedawcy ciąży obowiązek udowodnienia, że towar jest pozbawiony wad. Przez następne półtora roku kupujący musi udowodnić, że towar jest wadliwy. Dotyczy to tylko i wyłącznie tych wad, które były już w momencie kupna, ale nie zostały wtedy ujawnione. Wadę uznaje się w sytuacji, gdy zmniejsza ona wartość lub użyteczność rzeczy sprzedanej. Żądania składającego reklamację Kupujący, po ujawnieniu wady i zgłoszeniu sprzedającemu, nie później niż w ciągu dwóch miesięcy może: • zażądać usunięcia wady w wyznaczonym terminie, • żądać wymiany rzeczy na wolną od wad, • zażądać obniżenia ceny lub w ostateczności odstąpić od umowy, czyli zażądać zwrotu zapłaconej kwoty. Możliwość odstąpienia od umowy nie przysługuje nabywcy, jeśli sprzedawca wymieni rzecz na dobrą lub usunie wadę. Gwarancja Producent (lub sprzedający) może udzielić gwarancji na swoje produkty. Dotyczy ona wad ujawniających się w okresie korzystania z zakupionej rzeczy. Wystawca dokumentu gwarancyjnego (producent lub częściej sprzedawca, gdy przejął odpowiedzialność) jest zobowiązany do usunięcia wady lub wymiany na towar pozbawiony wady. Pod warunkiem, że wada ujawniona została w okresie gwarancji, najczęściej jednego roku. Z tytułu gwarancji kupujący nie może żądać zwrotu pieniędzy. Gwarancja musi być udzielona na piśmie. Uprawnienia z tytułu gwarancji są niezależne od uprawnień wynikających z tytułu przepisów wspomnianej wcześniej ustawy. Przykładowa gwarancja bankowa: Praktyki ograniczające konkurencję Firmy w trosce o zbyt swoich towarów i usług rywalizują ze sobą, produkując towary lepszej jakości i o niższych cenach. Aby tak było, państwo musi przeciwdziałać ewentualnym praktykom monopolistycznym, czyli takim, które ograniczają rywalizację i konkurencję. Praktyki monopolistyczne: • przedsiębiorcy o wysokiej pozycji na rynku narzucają niekorzystne warunki umów przynoszące monopolistom nieuzasadnione korzyści, • konkurenci porozumiewają się w celu ustalenia cen sprzedaży produktów, podziału rynku, ograniczenia produkcji lub eliminacji z rynku producentów nie podporządkowujących się porozumieniu, • firmy posiadające pozycję monopolistyczną na rynku narzucają wygórowane ceny, lub ograniczają produkcję w celu ich uzyskania, • firmy łączą się w celu istotnego ograniczenia konkurencji, • stwarzane są konsumentom uciążliwe warunki dochodzenia swoich praw. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów: • gdy stwierdzi praktyki monopolistyczne, wówczas Prezes UOKiK wydaje decyzję nakazującą zaniechania tych działań oraz może określić jego warunki, • w przypadku braku zmiany działań ze strony monopolisty Prezes Urzędu odwołuje się do Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Antymonopolowego, • Prezes UOKiK jest centralnym organem administracji rządowej podległym Radzie Ministrów, powołuje go i odwołuje premier. Prezesowi podlega Inspekcja Handlowa. Zadania UOKiK: • tworzenie warunków sprzyjających wzrostowi konkurencji, • usuwanie lub łagodzenie barier wejścia na rynek nowych przedsiębiorstw krajowych i zagranicznych, • promowanie małych i średnich przedsiębiorstw, • ochrona przedsiębiorstw przed takimi działaniami władz administracyjnych, których efektem byłoby ograniczenie konkurencji w danej dziedzinie. Osoba, do której można zwracać się o pomoc to Rzecznik Ochrony Praw Konsumenta Rzecznicy w Bydgoszczy: Powiatowy Rzecznik Konsumentów SP w Bydgoszczy Konarskiego 1/3 85-066 Bydgoszcz tel. (52) 3497447 fax 3497452 Miejski Rzecznik Konsumentów UM w Bydgoszczy Grudziądzka 9-15, budynek B 85-130 Bydgoszcz tel. (52) 3288428 fax 3288238 [email protected] Dziękuję bardzo za uwagę