ASF - E-BIP.org.pl

Afrykański pomór świń
Działania administracyjne
Główny Inspektorat Weterynarii
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Afrykański pomór świń
Informacje ogólne
Aktualna sytuacja epizootyczna
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Sytuacja epizootyczna
Przypadki ASF u dzików
Ogniska ASF u świń
• Pierwszy przypadek potwierdzony w dniu 17 • Wszystkie stwierdzono w gospodarstwach
lutego 2014 r.
przyzagrodowych (w sumie 16 świń)
• 2014: 30 przypadków
• 2014: 2 ogniska
• 2015: 53 przypadki (spadek częstotliwości • 2015: 1 ognisko (ostatnie stwierdzone 31
występowania od II połowy 2015 r.)
stycznia 2015 r.)
• 2016: 4 przypadki (ostatni 14 marca br.)
• 2016: 0 ognisk
• W sumie przypadków: 87
• W sumie ognisk: 3
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Afrykański pomór świń
Regionalizacja
Ogólne zasady, prawodawstwo
Regionalizacja w Polsce
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Regionalizacja
W związku z wystąpieniem ASF Polska –
przy udziale Komisji Europejskiej –
ustanowiła regionalizację, tj. ustanowienie
obszarów objętych różnymi restrykcjami w
zależności od ryzyka rozprzestrzeniania ASF
na danym obszarze.
Regionalizacja i odpowiednie restrykcje są
wskazane w określonych częściach
załącznika do decyzji 2014/709/UE
(ostatnia nowelizacja mocą decyzji (UE)
2016/180).
W polskim prawie regionalizacja ta jest
zatwierdzona mocą rozporządzenia MRiRW
z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków
podejmowanych w związku z wystąpieniem
afrykańskiego pomoru świń
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Regionalizacja
 Część III – występują tam przypadki ASF u dzików, jak i ogniska ASF u świń
= obszar zagrożenia
 Część II – występują tam wyłącznie przypadki ASF u dzików
= obszar objęty ograniczeniami
 Część I – obszar buforowy, na którym choroba nie występuje
= obszar ochronny
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Regionalizacja
Środki zwalczania choroby wdraża się co do zasady w obszarach
zagrożenia i objętym ograniczeniami. Obszary te stanowią w Polsce
tzw. obszar zakażony.
Fakt ustanowienia tego obszaru wynika z unijnych przepisów o
zwalczaniu ASF (dyrektywa 2001/60/WE, implementowana
rozporządzeniem MRiRW z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania
afrykańskiego pomoru świń).
Restrykcje handlowe (wynikające z decyzji 2014/709/UE) wdraża się
zarówno w obszarach zagrożenia i objętym ograniczeniami, jak i
ochronnym.
Inne dodatkowe działania (monitoring, odstrzał sanitarny) wdraża się
również w innych częściach Polski.
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Afrykański pomór świń
Strategia zwalczania ASF w Polsce
Najważniejsze zasady
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Strategia zwalczania ASF
Źródło zasad nt. zwalczania ASF
• Prawodawstwo polskie/unijne
• Wspólna dla UE strategia zwalczania ASF
• Opinie naukowe (PIWet-PIB, EFSA)
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Strategia zwalczania ASF
Źródła prawa
– Dyrektywa Rady 2002/60/WE z dnia 27 czerwca 2002 r. – zasady zwalczania afrykańskiego
pomoru świń
– Decyzja wykonawcza Komisji 2014/709/UE z dnia 9 października 2014 r. – restrykcje handlowe
– Decyzja Komisji 2003/422/WE z dnia 26 maja 2003 r. - podręcznik diagnostyczny dotyczący
afrykańskiego pomoru świń
– Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania
afrykańskiego pomoru świń (zasady zwalczania)
– Rozporządzenie MRiRW z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z
wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (restrykcje handlowe)
– Rozporządzenie MRiRW z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia w 2016 r. na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń
wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz
jej zwalczanie”
– Rozporządzenie MRiRW z 21 października 2010 w sprawie wymagań weterynaryjnych przy
produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny
– Rozporządzenie MRiRW z dnia 3 kwietnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia „Programu
bioasekuracji mającego na celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego pomoru świń” na lata
2015–2018
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Strategia zwalczania ASF
Podstawowe obserwacje, na których oparto strategię
• Dziki nie migrują – nie będą przenosić choroby na znaczne dystanse
• W Polsce nie ma kleszczy –wektorów (Ornithodoros spp.)
• Choroba może utrzymywać się przez długi czas na danym obszarze,
jeżeli dopuści się do cyrkulacji dzik- świnia – dzik (bioasekuracja!)
• Niezbędne jest redukowanie (w rozsądnych granicach) populacji
zwierząt gatunków wrażliwych
• Wolność od ASF można docelowo odzyskać poprzez:
• Zwalczanie choroby w obszarach, w których występuje
• Zapobieganie ucieczki choroby, wczesne wykrywanie
• Ochronę przed reintrodukcją z obszarów, gdzie choroba
występuje
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Afrykański pomór świń
Strategia zwalczania ASF w Polsce
Najważniejsze zasady
Zwalczanie ASF w rejonie występowania
Zapobieganie ucieczce choroby, wczesne wykrywanie
Ochrona przed reintrodukcją
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Zwalczanie ASF
Zwalczanie ASF prowadzi się poprzez:
1. Likwidację wszystkich ognisk ASF u świń
2. Opracowywanie wszystkich przypadków ASF u
dzików
3. Redukcję wielkości populacji dzików
4. Prowadzenie programu bioasekuracji dla
gospodarstw (+ kontrole bioasekuracji)
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Zwalczanie ASF
Zwalczanie ASF w populacji świń
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Ogniska ASF
Środki w przypadku stwierdzenia obecności afrykańskiego pomoru świń w gospodarstwie
(Dyrektywa 2002/60/WE)
•
Niezwłoczne zabicie wszystkich świń w gospodarstwie pod urzędowym nadzorem
(pełna rekompensata)
•
Zniszczenie lub unieszkodliwienie, pod urzędowym nadzorem, zwłok świń (paszy,
ściółki itp.)
•
Dezynsekcja pomieszczeń, w których przebywały świnie, środków transportu
używanych do transportu świń lub ich tusz oraz sprzętu itp.
•
Wyznaczenie obszaru zapowietrzonego (3 km) i zagrożonego (10 km) – restrykcje w
przemieszczaniu, perlustracje, uwrażliwienie lekarzy weterynarii na możliwość
wystąpienia objawów klinicznych ASF lub zbliżonych
•
Oparta na analizie ryzyka możliwość: zabijania/ubijania świń bez objawów klinicznych
w obszarze zapowietrzonym i zagrożonym
•
Właściwe procedury stosowane w celu wygaszenia ogniska (np. użycie świń
wskaźnikowych)
Istnieje obowiązek notyfikacji każdego ogniska ASF do KE oraz OIE
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Ogniska ASF
Obszar zapowietrzony i zagrożony :
• zakaz wywożenia świń z gospodarstw
• nakaz niezwłocznego powiadamiania PLW przez wszystkich posiadaczy świń
o wszystkich przypadkach padłych/chorych świń w gospodarstwie
• perlustracje
Nakazy i zakazy utrzymywane są w obszarach co najmniej do dnia:
• czyszczenia i odkażenia, oraz dezynsekcji (o ile została nakazana)
przeprowadzonego we wszystkich ogniskach choroby
• poddania świń we wszystkich gospodarstwach w obszarze badaniom
klinicznym i laboratoryjnym, przeprowadzonym zgodnie z instrukcją
diagnostyczną, w celu stwierdzenia albo wykluczenia choroby → po upływie
45 dni (dla obszaru zapowietrzonego)/40 dni (dla obszaru zagrożonego) od
dnia ukończenia wstępnego oczyszczenia i odkażania ogniska choroby
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Ogniska ASF
Ponowne umieszczenie świń w gospodarstwie (ognisku):
• pod nadzorem PLW
• po upływie 40 dni od dnia ukończenia czyszczenia i odkażania (ew.
dezynsekcji)
• przy użyciu świń wskaźnikowych
• świnie wskaźnikowe wprowadzane do gospodarstwa muszą być
poddane badaniom laboratoryjnym w kierunku ASF z wynikiem
ujemnym ALBO pochodzą z gospodarstw nieobjętych restrykcjami
w związku z ASF
• po upływie 45 dni następuje ponowne pobranie próbek od w/w
świń i przeprowadzenie badań w kierunku ASF
• jeśli wyniki wszystkich badań są ujemne – ponowne zasiedlenie
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Bioasekuracja
Na całym terytorium Polski obowiązują podstawowe wymagania bioasekuracji, w
odniesieniu do gospodarstw, z których świnie lub produkty z nich pochodzące są
wprowadzane na rynek (rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
18 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych, jakie
muszą spełniać gospodarstwa w przypadku, gdy zwierzęta lub środki spożywcze
pochodzenia zwierzęcego pochodzące z tych gospodarstw są wprowadzane na
rynek (Dz. U. 2003, Nr 168, poz. 164).
W związku z wystąpieniem ASF na terytorium Polski, na obszarach ustanowionych
zgodnie z decyzją wykonawczą Komisji 2014/709/UE, stosowane są dodatkowe
wymagania bioasekuracji, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z
wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz.U. 2015 poz. 711)
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Bioasekuracja
Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3
kwietnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia „Programu bioasekuracji mającego na
celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego pomoru świń” na lata 2015–2018
(Dz.U. 2015 poz. 517), gospodarstwa, położone na określonym w w/w
rozporządzeniu obszarze (obszar 4 powiatów, na którym wystąpiły wszystkie 3
ogniska ASF), w których utrzymywane są świnie, muszą spełniać dodatkowe
wymagania bioasekuracji, znacznie bardziej restrykcyjne.
Przestrzeganiu spełniania wymagań bioasekuracji służy regularne przeprowadzanie
kontroli przez organy Inspekcji Weterynaryjnej.
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Bioasekuracja
Faza I
Program ten zakłada wzmocnienie poziomu bioasekuracji w
gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie, bądź - w
przypadku niespełnienia tych wymogów - likwidacji stada (przy
pełnym odszkodowaniu za ubite świnie).
Organy IW skontrolowały wszystkie gospodarstwa, dla których
złożono oświadczenie o niespełnianiu wymagań bioasekuracji i w
których utrzymywano świnie (254 gospodarstwa, w których
utrzymywano ok. 5000 świń), a następnie wydały dla tych
gospodarstw decyzje o uboju świń. Do dnia 17 sierpnia 2015 r.
zrealizowano 100% tych decyzji .
Właściciele tych gospodarstw poza odszkodowaniem za likwidację
zwierząt
mogli
również
otrzymać
rekompensatę
za
nieutrzymywanie świń przez kolejne 3 lata.
Faza II
Kontrola gospodarstw, dla których nie złożono w/w oświadczeń
Na lata 2016-2018 przewidywana jest nowa edycja Programu
(związana z powiększeniem w roku 2015 obszaru objętego
ograniczeniami)
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Bioasekuracja
wycofanych
Powiat
liczba świń
objętych
nakazem uboju
lub zabicia
złożonych
liczba
dane ARIMR z
liczba
Liczba
liczba
liczba
dnia 21.09.2015 oświadczeń
skontrolowanych
liczba wydanych
przeprowadzonyc
stwierdzonych
zrealizowanych
r.
gospodarstw
decyzji
h kontroli
stad pustych
decyzji
Liczba
(zasiedlonych)
faza I
faza II
faza I
faza II
faza I
faza II
faza I
faza II
faza I
faza II
faza I
faza II
39
4
39
174
26
145
9
29
26
0
26
0
299
0
21
0
21
58
21
45
1
13
21
12
21
12
236
33
44
0
44
496
44
434
0
62
44
1
44
1
426
1
863
11803 173
8
172
1765
163
556
2
1209
163
4
163
3
3954
18
1369
24502 277
12
276
2493
254
1180
12
1313
254
17
254
16
4915
52
stad
świń
Augustów
165
1122
Białystok
40
681
Sejny
301
10896
Sokółka
RAZEM
stan na dzień
7.03.2016
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Zwalczanie ASF
Zwalczanie ASF w populacji dzików
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Przypadki ASF
• Każdy dzik odstrzelony na obszarze ochronnym, obszarze objętym
ograniczeniami albo obszarze zagrożenia jest niezwłocznie dostarczany
wraz ze wszystkimi częściami ciała, w tym z narządami wewnętrznymi, do
położonego na tym samym obszarze punktu skupu dziczyzny (lub zakładu
obróbki dziczyzny lub innego zakładu nadzorowanego przez organ
Inspekcji Weterynaryjnej, w którym mogą być przechowywane tusze lub
skóry dzików)
• Tusze, wszystkie części ciała oraz skóry dzików odstrzelonych na obszarze
ochronnym, obszarze objętym ograniczeniami albo obszarze zagrożenia
mogą opuścić punkty i zakłady, wyłącznie po uzyskaniu ujemnego wyniku
badania laboratoryjnego w kierunku afrykańskiego pomoru świń
• Dzięki dobrej współpracy z PZŁ, LP i Strażą Graniczną, IW jest na bieżąco
informowana o przypadkach znalezienia padłych dzików w obszarach
objętych restrykcjami w związku z ASF – każdy dzik w obszarach jest
badany w kierunku ASF (w obszarze zakażonym zwłoki
unieszkodliwiane)
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Przypadki ASF
Inspekcja Weterynaryjna prowadzi dochodzenie
epizootyczne w przypadku każdego padłego dzika w
PL, oraz dzików odstrzelonych na obszarach objętych
restrykcjami w związku z ASF (aktualnie również od
dzików odstrzelonych w ramach odstrzału
sanitarnego),
które
obejmuje
dokumentu
dochodzenia epizootycznego, który dostarcza
informacji o:
• danych geograficznych obszaru, gdzie zwierzę zostało
•
•
•
•
•
•
•
odstrzelone lub znalezione martwe,
dacie, kiedy zwierzę zostało odstrzelone, znalezione
martwe lub chore,
danych osoby, która znalazła martwego, chorego lub
odstrzeliła dzika,
wieku i płci dzika,
jeśli zwierzę odstrzelono - objawach zaobserwowanych
przed odstrzałem,
jeśli zwierzę znaleziono martwe - informacji o stanie
zwłok,
jeśli zwierzę znaleziono chore - informacji o
zaobserwowanych objawach,
wynikach badań laboratoryjnych.
Wszystkie dane obejmujące wyniki badania
wirusologicznego i serologicznego są zbierane przez
właściwe organy IW.
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Przypadki ASF
Środki zwalczania wdrożone w związku z wykryciem ASF u
dzików
• Wykrycie ASF u padłych dzików:
- zniszczenie/zagrzebanie zwłok
- dezynfekcja miejsca znalezienia/ zagrzebania
• Wykrycie ASF u dzików odstrzelonych:
- dezynfekcja chłodni
- zniszczenie wszystkich zwłok z chłodni
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Redukcja liczebności dzików
Zasady przy standardowym postępowaniu u dzików (np. w części
Polski poza strefami):
• Populacja dzików jest zliczana (spis) w marcu danego roku (okres
przedreprodukcyjny)
• Liczba dzików do odstrzału w następnym roku łowieckim (do końca
następnego marca) jest oparta na ww. spisie; zazwyczaj liczba
dzików do odstrzału jest ustalana na poziomie 80-120% liczby
dzików z sezonu przedreprodukcyjnego (w obszarze zakażonym
odsetek ten jest zwiększony)
• W normalnej sytuacji myśliwi mogą przeznaczyć tuszę dzika na
użytek własny bądź na sprzedaż (w obszarach objętych
restrykcjami wszystkie tusze dzików muszą być dostarczone do
chłodni i przebywać tam, dopóki nie zostaną przebadane
obowiązkowo w kierunku ASF; dziki odstrzelone w strefie I i II mogą
być przeznaczone tylko do użytku własnego.)
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Redukcja liczebności dzików
Podstawowe zasady zarządzania populacją dzika
Główną strategią związaną z zarządzeniem populacją dzików jest
prowadzenie ciągłej redukcji (w rozsądnym zakresie) populacji dzików
poprzez stosowanie kombinacji różnych środków (skuteczny odstrzał
dzików, odstrzał ukierunkowany na lochy, zakaz dokarmiania w II i III
strefie) - jednakże nie należy prowadzić depopulacji dzików.
Dodatkowe zasady:
• Ograniczenia dotyczące rodzajów polowań, które mogą być
dokonywane w II i III strefie (dopuszczalne są polowania, które nie
powodują znacznych migracji dzików)
• Zasady dotyczące stosowanie środków bioasekuracji dla myśliwych
• Przewidziane są dopłaty dla myśliwych
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Redukcja liczebności dzików
Na obszarze objętym ograniczeniami oraz zagrożenia
zakazuje się:
• Polowań zbiorowych na zwierzęta łowne, z wyłączeniem
niepowodujących nadmiernego przemieszczania się
dzików:
a) polowań zbiorowych bez udziału psów,
b) polowań zbiorowych bez naganki lub z naganką
ograniczoną do nie więcej niż sześciu naganiaczy;
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Redukcja liczebności dzików
2014
2015
Wielkość i gęstość populacji dzika zmniejszyła się na obszarze
zakażonym w ciągu roku o ok. 25%
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Redukcja liczebności dzików
Liczba i zagęszczenie dzików w Polsce
320.0
1.04
1.03
300.0
0.90
0.79
0.93
0.82
1.00
0.96
0.91
0.90
0.85
284.6
282.3
0.80
280.0
264.0
260.0
0.60
255.7
247.0
0.40
240.0
0.20
220.0
200.0
0.00
2011
Liczba dzików
[tysiące sztuk]
2012
2013
Zagęszczenie dzików (dla całego obszaru województwa)
[sztuk na km²]
2014
2015
Zagęszczenie dzików (dla obszaru obwodów łowieckich województwa)
[sztuk na km²]
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Redukcja liczebności dzików
Liczba i zagęszczenie dzików w Polsce
Województwo
Liczba dzików
[tysiące sztuk]
Dolnośląskie
Kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
Łódzkie
Małopolskie
Mazowieckie
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
Śląskie
Świętokrzyskie
Warmińsko-mazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
23,0
13,7
16,8
19,0
8,3
5,7
19,7
10,4
11,8
10,4
19,1
9,5
5,5
27,1
27,8
36,3
2015
Zagęszczenie dzików (dla
całego obszaru
województwa)
[sztuk na km²]
1,2
0,8
0,7
1,4
0,5
0,4
0,6
1,1
0,7
0,5
1,0
0,8
0,5
1,1
0,9
1,6
Total
264,0
0,85
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Zagęszczenie dzików (dla
obszaru obwodów
łowieckich województwa)
[sztuk na km²]
1,3
0,9
0,8
1,5
0,5
0,5
0,6
1,3
0,9
0,6
1,1
1,0
0,5
1,2
1,1
1,8
0,96
Zwalczanie ASF
Podsumowanie
W skutek wdrażania w/w zasad:
• Liczba przypadków ASF u dzików spada
• Od ponad roku nie odnotowano ogniska u świń
• Liczba gospodarstw, w których utrzymywano świnie
spadła, a ich poziom bioasekuracji wzrósł (na koniec
2014 r. we wszystkich obszarach znajdowało się 7000
gospodarstw i 430 000 świń, podczas gdy na koniec 2015
liczby te wynosiły odpowiednio 4000 i 235 000)
• Osiągnięto zadowalającą redukcję liczebności dzików
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Afrykański pomór świń
Strategia zwalczania ASF w Polsce
Najważniejsze zasady
Zwalczanie ASF w rejonie występowania
Zapobieganie ucieczce choroby, wczesne wykrywanie
Ochrona przed reintrodukcją
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Restrykcje handlowe
Restrykcje handlowe
W obszarze zagrożenia, objętym ograniczeniami i
ochronnym wprowadzone są restrykcje handlowe (świnie,
dziki, produkty pozyskane od tych zwierząt)
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Restrykcje handlowe
Restrykcje handlowe (aktualnie nowelizowane) - świnie
• Obszar zagrożenia:
o Całkowity zakaz wysyłki do innych państw
o Zakaz wysyłki świń do gospodarstw poza obszarem zagrożenia na
terytorium RP – możliwa tylko wysyłka świń do rzeźni w celu
natychmiastowego uboju (muszą zostać spełnione dodatkowe warunki)
• Obszar objęty ograniczeniami:
o Całkowity zakaz wysyłki do innych państw
o Ograniczenia w wysyłce świń poza obszar na terytorium RP (muszą zostać
spełnione dodatkowe warunki)
• Obszar ochronny:
o Ograniczenia w wysyłce świń poza obszar do innych państw
o Brak restrykcji dla wysyłki poza obszar na terytorium RP
• Częśc wolna:
o Zakaz przemieszczania („kwarantanna”) świń do innych państw, jeżeli w
ciągu 30 poprzednich dni do gospodarstwa wprowadzono świnie z jednego
z w/w obszarów
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Restrykcje handlowe
Restrykcje handlowe (aktualnie nowelizowane) - wieprzowina
• Obszar zagrożenia:
o Zakaz wysyłki wieprzowiny pozyskanej w obszarze zagrożenia poza ten
obszar
o Zakaz wysyłki wieprzowiny pozyskanej ze świń pozyskanych z obszaru
zagrożenia poza terytorium RP (możliwy obrót na terytorium kraju)
• Obszar objęty ograniczeniami:
o Ograniczenia odnośnie wysyłki wieprzowiny pozyskanej ze świń
pozyskanych z obszaru zagrożenia poza terytorium RP (świnie, z których
pozyskana jest wieprzowina muszą spełniać wymogi jak dla wywozu poza
obszar)
o Możliwy obrót na terytorium kraju
• Obszar ochronny:
o Brak restrykcji
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Zmiany regionalizacji
Polska złożyła wniosek o
zniesienie obszaru zagrożenia
w styczniu br.
KE zatwierdziła wniosek,
odpowiednia decyzja czeka na
publikację
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Monitoring w kierunku ASF
Monitoring w kierunku ASF:
Na terytorium Polski realizowany jest program mający na celu wczesne wykrycie
zakażeń wirusem wywołującym ASF i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz
jej zwalczanie.
Program ten ma na celu: zweryfikowanie skali cyrkulacji wirusa, wczesnego
wykrywania nowych ognisk/przypadków, potwierdzenie statusu wolnego obszarów
nigdy nie dotkniętych chorobą.
Dotyczy zarówno populacji świń jak i dzików.
Jest wdrażany intensywniej w obszarach objętych restrykcjami.
W związku z przeszkodami administracyjnymi (zakazy, ograniczenia) w
przeprowadzaniu polowań, w obszarach objętych różnymi restrykcjami w związku z
ASF, koła łowieckie otrzymują dopłaty za każdego odstrzelonego dzika.
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Monitoring w kierunku ASF
Nadzór – Kategorie świń, od których pobierane są próbki:
Obszar zagrożony:
o Od świń padłych, chorych i podejrzanych o chorobę, u których nie można
wykluczyć zakażenia wirusem ASF; świnie ze stada, w przypadku
przemieszczenia poza strefę; wszystkie świnie przeznaczone do uboju na użytek
własny
Obszar objęty ograniczeniami i Obszar ochronny:
o Od świń padłych, chorych i podejrzanych o chorobę, u których nie można
wykluczyć zakażenia wirusem ASF; świnie ze stada, w przypadku
przemieszczenia poza strefę– do pozostałych części Polski z obszaru objętego
ograniczeniami i do innych krajów z obszaru ochronnego; wszystkie świnie
przeznaczone do uboju na użytek własny – tylko w przypadku podejrzenia o
chorobę
Obszar wolny – świnie są badane w przypadku podejrzenia choroby (zwiększona
śmiertelność w stadzie).
Rodzaje testów
Świnie są badane metodą qRT – PCR, w przypadku gdy wynik testu okaże się
pozytywny (+) – dodatkowo testem ELISA.
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Monitoring w kierunku ASF
Monitoring - Kategorie dzików od których pobierane są próbki:
Obszar zagrożony, Obszar objęty ograniczeniami i Obszar ochronny
= pełen bierny i czynny monitoring
= wszystkie odstrzelone i znalezione zwłoki dzików (włączając dziki
zabite w wypadkach komunikacyjnych) są badane.
W wolnej strefie – wszystkie znalezione zwłoki dzików i odstrzelone
dziki z objawami sugerującymi ASF są badane
Rodzaje testów
Na obszarze zagrożenia i obszarze objętym ograniczeniami, próbki pobrane od
znalezionych martwych lub odstrzelonych dzików bada się metodą qRT-PCR oraz,
jeżeli możliwe jest pobranie odpowiednich próbek do badań laboratoryjnych w
kierunku wykrycia ASF, metoda ELISA.
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Monitoring w kierunku ASF
Liczba świń przebadanych w kierunku ASF:
2016*
Obszary objęte
restrykcjami (stan na
dzień 6.03)
Obszar wolny
2015*
Obszary objęte
restrykcjami
Obszar wolny
2014
Obszary objęte
restrykcjami
Obszar wolny
Żywe świnie
Padłe świnie
1425
5
0
Żywe świnie
31
Padłe świnie
14 293
33
138
Żywe świnie
83
Padłe świnie
19 057
18
1 307
130
* Dane za rok 2015 i 2016 są stale weryfikowane i mogą się nieznacznie zmienić
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Monitoring w kierunku ASF
Liczba dzików przebadanych w kierunku ASF:
2016*
Dziki odstrzelone
Dziki padłe
1943
10
2
203
2015*
Dziki odstrzelone
Dziki padłe
Obszar objęty restrykcjami
8 565
304
Obszar wolny
76
4 397
Obszar objęty restrykcjami
(stan na dzień 6.03)
Obszar wolny
2014 (wartości przybliżone) Dziki odstrzelone
Dziki padłe
Obszar objęty restrykcjami
7 500
400
Obszar wolny
4 400**
3 200
** w poprzednich
latach w niektórych
województwach
badano w kierunku ASF
również
pewien
odsetek
dzików
odstrzelonych
* Dane za rok 2015 i 2016 są stale weryfikowane i mogą się nieznacznie zmienić
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Afrykański pomór świń
Strategia zwalczania ASF w Polsce
Najważniejsze zasady
Zwalczanie ASF w rejonie występowania
Zapobieganie ucieczce choroby, wczesne wykrywanie
Ochrona przed reintrodukcją
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Ochrona przed reintrodukcją ASF
Dodatkowe restrykcje mające na celu minimalizację
ryzyka przeniesienia z obszarów, na których ASF
występuje:
• Zabezpieczenie granicy RP:
• Maty dezynfekcyjne
• Kontrole środków transportu do przewozu zwierząt
(czystość i dezynfekcja) wkraczających do PL z RU, UA i BY
• Kontrole bagażu podróżnych (żywność pochodzenia
zwierzęcego)
• Kampanie informacyjne, szkolenia
• Monitoring w kierunku ASF (wczesne wykrycie)
• Redukcja populacji dzików
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Ochrona przed reintrodukcją
Utworzenie w Polsce dodatkowej strefy –
WAMTA (Wider Area for Medium Term
Actions) - zdefiniowana jako pas o
szerokości ok. 50 km od granicy obszaru
objętego ograniczeniami oraz wzdłuż
wschodniej granicy Polski z Białorusią i
Ukrainą oraz od granicy z Obwodem
Kaliningradzkim.
Ale → obszar ustanawiany jest na
podstawie analizy ryzyka, sięgać może do
200 km!
Strefa ta jest miejscem prowadzenia
dodatkowych działań, których główny cel to
ograniczenie populacji dzików do poziomu
ok. 0,5 dzika/km2
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Ochrona przed reintrodukcją
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
19 lutego 2016 r. sprawie zarządzenia odstrzału sanitarnego dzików
(Dz.U. 2016 Poz. 229) na terenie WAMTA prowadzony jest → odstrzał
sanitarny dzików.
Realizacja → podpisywanie umów PLW z zarządcami lub
dzierżawcami obwodów łowieckich
Cel → osiągnięcie gęstości populacji dzika na poziomie co najwyżej
0,5 osobnika/km2
Czas prowadzonych działań → rok łowiecki 2016/2017, w kolejnych
latach utrzymanie osiągniętego progu
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Ochrona przed reintrodukcją
Stan podpisywania umów na odstrzał sanitarny dzików z zarządcami/dzierżawcami obwodów łowieckich
Stan na dzień:
18 marca 2016 r.
Liczba obwodów
Liczba obwodów
Liczba obwodów
łowieckich w których łowieckich w których Liczba dzików
łowieckich w których
przeprowadzenie
przeprowadzenie planowanych do
przeprowadzenie
odstrzału sanitarnego odstrzału sanitarnego
odstrzału
odstrzału sanitarnego
jest obowiązkowe
jest fakultatywne
sanitarnego
jest fakultatywne
objętych umowami objętych umowami
Województwo
Liczba obwodów
łowieckich w których
przeprowadzenie
odstrzału sanitarnego
jest obowiązkowe
Lublin
102
62
102
62
1567
0
Podkarpackie
65
23
43
10
484
4
Mazowieckie
12
22
4
0
43
0
Podlaskie
30
165
13
50
822
0
Warmińsko Mazurskie
61
50
61
21
2350
0
RAZEM
270
322
223
143
5266
4
366
w sumie
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Liczba dzików
pozyskanych w
ramach odstrzału
sanitarnego
Afrykański pomór świń
Strategia zwalczania ASF w Polsce
Podsumowanie
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Podsumowanie
Wszystkie restrykcje są prawidłowo wdrażane
Występowanie ASF ograniczone jest do 3 powiatów
Rozprzestrzenianie jest bardzo wolne a przypadki – pomimo
intensywnego monitoringu – rzadkie
Chronione jest terytorium Polski wolne od ASF
Zewnętrzne kontrole (FVO, CVET, GF-TADs) wykazują
prawidłowe wdrożenie środków zwalczania ASF
=
Sytuacja w obszarze występowanie ASF jest stabilna
Poza tym obszarem ASF nie występuje
Strategia została wdrożona z powodzeniem
Warszawa, 22 marca 2016 r.
Pogłowie świń i dzików
Całkowita liczba świń = 13
000 000
Liczba świń w województwie
= 400 000 (3,1%)
Liczba świń w obszarze
zakażonym = 18 000 (0,15%)
Cały kraj
Województwo podlaskie
Obszar zakażony
6,5% całkowitej
powierzchni kraju
312 000 km2
Całkowita liczba dzików (stan
na marzec 2015 r.) = 264 000
Liczba dzików w
województwie (stan na
marzec 2015 r.) = 10 400
(3,93%)
Warszawa, 22 marca 2016 r.
1,6%
całkowitej
powierzchni
kraju
Liczba dzików w obszarze
zakażonym (stan na marzec
2015 r.) = 4 500 (1,7%)
Dziękuję za uwagę