Ts 30/11 - 29 czerwca 2011 r.

427/5/B/2012
POSTANOWIENIE
z dnia 29 czerwca 2011 r.
Sygn. akt Ts 30/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Zubik,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Grzegorza
C. w sprawie zgodności:
punktu 2.2.2 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18
kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na
dawców krwi i dawców krwi (Dz. U. Nr 79, poz. 691, ze zm.) z art. 30 oraz
art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W sporządzonej przez adwokata z urzędu skardze konstytucyjnej Grzegorza C. (dalej:
skarżący), wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 27 stycznia 2011 r. (data nadania),
zarzucono niezgodność punktu 2.2.2 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z
dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców
krwi i dawców krwi (Dz. U. Nr 79, poz. 691, ze zm.; dalej: rozporządzenie z 18 kwietnia
2005 r.) z art. 30 oraz art. 32 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z doręczeniem pełnomocnikowi
skarżącego pisma Zastępcy Dyrektora Zakładu Karnego w Kamińsku z 28 listopada 2010 r.
(znak: S/P-072/297/10/21282), w którym poinformowano, że Zakład Karny w Kamińsku nie
ma podstaw do uwzględnienia wniosku pełnomocnika w sprawie udzielenia informacji
dotyczących skarżącego (osadzonego w tym zakładzie) oraz ustosunkowania się do „kwestii
obowiązującej regulacji prawnej”.
W ocenie skarżącego kwestionowany punkt 2.2.2 załącznika nr 1 do rozporządzenia z
18 kwietnia 2005 r. narusza art. 30 oraz art. 32 Konstytucji, ponieważ stanowi „pogwałcenie
przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka, która stanowi źródło wolności i praw
obywatela”, uniemożliwiając osobie przebywającej w zakładzie karnym (a także przez okres
sześciu miesięcy od jego opuszczenia) bycie dawcą krwi.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 16 lutego 2011 r. (doręczonym
2 marca 2011 r.) wezwano pełnomocnika skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi
konstytucyjnej przez: (1) doręczenie uwierzytelnionej kopii ostatecznego rozstrzygnięcia w
rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia
1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK),
które zostało wydane na podstawie zaskarżonego punktu 2.2.2 załącznika nr 1 do
rozporządzenia z 18 kwietnia 2005 r.; (2) podanie daty doręczenia skarżącemu
rozstrzygnięcia, o którym mowa w punkcie pierwszym tego zarządzenia; (3) podanie daty
wystąpienia przez skarżącego z wnioskiem do Sądu Rejonowego w Ostródzie o ustanowienie
pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej w
przedmiotowej sprawie; (4) doręczenie uwierzytelnionej kopii dokumentu wydanego przez
Okręgową Radę Adwokacką w Olsztynie w przedmiocie wyznaczenia go na pełnomocnika z
urzędu celem sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej w przedmiotowej sprawie; (5)
podanie daty doręczenia adwokatowi Zbigniewowi Kobylińskiemu dokumentu, o którym
mowa w punkcie 4 tego zarządzenia.
Pełnomocnik skarżącego odniósł się do powyższego zarządzenia w piśmie
procesowym wniesionym do Trybunału Konstytucyjnego 9 marca 2011 r. (data nadania).
Wyjaśnił, że skarżący 14 września 2010 r. wystąpił do Sądu Rejonowego w Ostródzie z
wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia i wniesienia skargi
konstytucyjnej na przepisy rozporządzenia z 18 kwietnia 2005 r., zaś pismo Okręgowej Rady
Adwokackiej w Olsztynie o wyznaczeniu na pełnomocnika z urzędu (wykonujące
postanowienie Sądu Rejonowego w Ostródzie – I Wydział Cywilny z 8 października 2010 r.,
sygn. akt I Co 3616/10) zostało doręczone pełnomocnikowi 26 października 2010 r. Do pisma
procesowego zostały załączone uwierzytelnione kopie stosownych dokumentów.
Odnośnie zaś do kwestii ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącego, jego
pełnomocnik stwierdził, że za takowe należy uznać pismo Zastępcy Dyrektora Zakładu
Karnego w Kamińsku z 28 listopada 2010 r. (znak: S/P-072/297/10/21282). Powyższe pismo
zostało doręczone pełnomocnikowi 3 grudnia 2010 r.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK skarga konstytucyjna
podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał
Konstytucyjny bada, czy skarga odpowiada określonym prawem wymogom, a także czy
postępowanie wszczęte na skutek wniesienia skargi podlegałoby umorzeniu na podstawie art.
39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania,
eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez
Trybunał Konstytucyjny.
W rozpatrywanej sprawie zasadniczym powodem odmowy nadania biegu skardze
konstytucyjnej jest okoliczność, że treść zaskarżonego przepisu pozostaje bez związku z
pismem Zastępcy Dyrektora Zakładu Karnego w Kamińsku z 28 listopada 2010 r. (znak:
S/P-072/297/10/21282). Jak podnosi skarżący, ostatecznym orzeczeniem prowadzącym do
naruszenia jego praw i wolności jest wskazane pismo Zastępcy Dyrektora Zakładu Karnego,
w którym poinformowano pełnomocnika skarżącego, że Zakład Karny w Kamińsku nie ma
podstaw do udzielenia informacji dotyczących skarżącego oraz oceny obowiązującej regulacji
prawnej. Wskazane pismo nie zawiera jednak rozstrzygnięcia w zakresie odmowy udzielenia
zgody na oddanie krwi przez skarżącego (ergo – nie jest aktem konstytutywnym), lecz
jedynie informuje pełnomocnika skarżącego o niemożności ustosunkowania się przez Zakład
Karny w Kamińsku do „kwestii oceny obowiązującej regulacji prawnej”. Ani w skardze
konstytucyjnej, ani w piśmie procesowym nie wskazano żadnego rozstrzygnięcia wydanego w
sprawie skarżącego, którego przedmiotem byłaby odmowa wyrażenia zgody na oddanie przez
niego krwi. Tymczasem art. 79 ust. 1 Konstytucji dopuszcza wniesienie skargi konstytucyjnej,
kierowanej przeciwko przepisowi, na podstawie którego sąd lub organ administracji
publicznej orzekł ostatecznie o prawach, wolnościach bądź obowiązkach skarżącego. Zgodnie
z dotychczasowym orzecznictwem Trybunału przepisy określające przesłanki
2
dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej podlegają ścisłej
wykładni (por. postanowienie TK z 10 stycznia 2005 r., SK 14/02, OTK ZU nr 1/A/2005, poz.
10 oraz wyrok TK z 12 grudnia 2005 r., SK 20/04, OTK ZU nr 11/A/2005, poz. 133). Z tego
względu unormowanie zawarte w art. 79 ust. 1 Konstytucji należy rozumieć w ten sposób, że
przedmiotem kontroli zainicjowanej skargą konstytucyjną nie może być każdy przepis aktu
normatywnego, a jedynie taki, który stanowił podstawę rozstrzygnięcia w indywidualnej
sprawie. W przeciwnym wypadku nadawałoby to postępowaniu inicjowanemu w trybie skargi
konstytucyjnej charakter actio popularis (por. wyrok TK z 24 lutego 1999 r., SK 4/98, OTK
ZU nr 2/1999, poz. 24). Prowadzi to do jednoznacznego wniosku, że punkt 2.2.2 załącznika
nr 1 do rozporządzenia z 18 kwietnia 2005 r. nie mógł być i nie był w sprawie skarżącego
podstawą do wystosowania przez Zastępcę Dyrektora Zakładu Karnego w Kamińsku pisma z
28 listopada 2010 r., wskazanego przez skarżącego jako ostateczne rozstrzygnięcie o jego
konstytucyjnych prawach lub wolnościach. Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK w związku z
art. 79 ust. 1 Konstytucji przesądza to jednoznacznie o niedopuszczalności nadania dalszego
biegu skardze konstytucyjnej.
Niezależnie od powyższego wskazać należy, że za odmową nadania dalszego biegu
rozpatrywanej skardze przemawia również następująca okoliczność. Zgodnie z art. 79 ust. 1
Konstytucji każdy ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do
Trybunału Konstytucyjnego. Oznacza to, że skarga konstytucyjna winna odpowiadać – z woli
ustrojodawcy – warunkom merytorycznym i formalnym opisanym w ustawie zwykłej, czyli
ustawie o Trybunale Konstytucyjnym (por. J. Trzciński, uwaga 10. do art. 79 Konstytucji,
[w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Wydawnictwo
Sejmowe, Warszawa 1999-2007). Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK wynika obowiązek
wskazania przez skarżącego, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jego
zdaniem – zostały naruszone przez kwestionowane przepisy aktu normatywnego. Z kolei art.
47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK nakłada na skarżącego obowiązek uzasadnienia zarzutów
postawionych w skardze konstytucyjnej wraz z powołaniem dowodów na ich poparcie. W
niniejszej sprawie przesłanka ta nie została spełniona. Skarżący w petitum skargi wprawdzie
powołał art. 30 oraz art. 32 Konstytucji, jednakże w jej uzasadnieniu nie przeprowadził
dowodu, w jaki sposób zostały one naruszone przez zaskarżoną regulację. W orzecznictwie
Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie podkreślano, że prawidłowe wykonanie przez
skarżącego obowiązku przedstawienia, jakie konstytucyjne prawa lub wolności (i w jaki
sposób) zostały naruszone przez przepisy stanowiące przedmiot wnoszonej skargi
konstytucyjnej, polegać musi nie tylko na wskazaniu (numerycznym) w petitum skargi
postanowień Konstytucji, z którymi – zdaniem skarżącego – niezgodne są kwestionowane
przepisy, ale również na precyzyjnym przedstawieniu treści prawa lub wolności
wywodzonych z tych postanowień, a naruszonych przez prawodawcę. Powinna temu
towarzyszyć szczegółowa i precyzyjna prawna argumentacja uprawdopodabniająca stawiane
zarzuty. Z powyższego obowiązku nie może zwolnić skarżącego, działający niejako z własnej
inicjatywy, Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest
związany granicami skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts
21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91). W konsekwencji niedopuszczalne jest samodzielne
precyzowanie przez Trybunał, a tym bardziej uzasadnianie – jak w rozpatrywanej sprawie –
jedynie ogólnikowo sformułowanych zarzutów niekonstytucyjności zaskarżonego punktu
2.2.2 załącznika nr 1 do rozporządzenia z 18 kwietnia 2005 r. (por. postanowienie TK z 4
lutego 2009 r., Ts 256/08, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 138).
Z wyżej przedstawionych powodów – na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49
ustawy o TK – Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
3