Spis treści Część szara: Podstawy i techniki pracy 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 Wprowadzenie do pracy na oddziale chorób wewnętrznych ► 1 Wywiad lekarski ► 1 Badanie fizykalne ► 2 Postępowanie po badaniu wstępnym ► 8 Przyjęcie na oddział pacjenta w stanie zagrożenia życia ► 9 Wizyta lekarska ► 10 Wypis pacjenta do domu ► 11 Recepty ► 13 Śmierć pacjenta ► 14 Zagadnienia prawne w codziennej praktyce szpitalnej ► 15 Medycyna oparta na faktach (ang. evidence based medicine - EBM) ► 17 2 2.1 2.2 Badania laboratoryjne ► 19 Badania mikrobiologiczne ► 19 Badania funkcjonalne w gastroenterologii 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 Diagnostyka nieinwazyjna ► 24 Pomiar ciśnienia krwi ► 24 EKG - 25 Diagnostyka czynności wentylacyjnej płuc Badanie ultrasonograficzne ► 37 Badanie echokardiograficzne ► 45 Badania rentgenowskie ► 47 Badanie scyntygraficzne ► 55 4 4.1 4.2 Diagnostyka i terapia inwazyjna ► 56 Endoskopia ► 56 Metody diagnostyczne kardiologiczne ► 59 5 5.1 5.2 5.3 Techniki wkłuć i iniekcji Endoskopia ► 64 Punkcje ► 65 Biopsja ► 79 6 6.1 6.2 Sondy i cewniki ►82 Sondy ► 82 Cewnikowanie pęcherza moczowego 7 7.1 7.2 7.3 Leczenie żywieniowe, infuzyjne i transfuzyjne ► 86 Leczenie transfuzyjne ► 86 Leczenie infuzyjne i żywienie pozajelitowe ► 89 Żywienie enteralne ► 91 8 8.1 8.2 Leczenie przeciwzakrzepowe i trombolityczne ► 94 Leczenie przeciwzakrzepowe i antyagregacyjne ► 94 Systemowe leczenie trombolityczne ► 100 9 9.1 9.2 9.3 9.4 Leczenie przeciwdrobnoustrojowe ► 102 Leczenie przeciwdrobnoustrojowe - wprowadzenie Antybiotyki w infekcjach bakteryjnych ► 103 Leki przeciwgrzybicze ► 107 Leki przeciwwirusowe ► 108 ► 22 ► 34 ► 64 ► 84 ► 102 10 10.1 Szczepienia ► 109 Szczepienia u dorosłych 11 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 Ogólne działania terapeutyczne ► 111 Dolegliwości żołądkowo-jelitowe ► 111 Zaburzenia snu ► 113 Ból ► 115 Leki psychotropowe ► 119 Internistyczna terapia nowotworowa ► 121 Przeszczep szpiku kostnego i komórek macierzystych Donacja narządów ► 128 12 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 Sytuacje problemowe w terapii lekowej ► 129 Terapia lekowa w niewydolności nerek ► 129 Terapia lekowa w niewydolności wątroby ► 133 Terapia lekowa u pacjentów geriatrycznych ► 134 Terapia lekowa podczas ciąży i okresu karmienia ► 136 Interakcje międzylekowe ► 138 Przyjmowanie leków i pokarmów ► 144 ► 109 ► 127 Część zielona: Objawy przewodnie 13 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 13.7 Najczęstsze objawy główne ► 145 Gorączka nieznanego pochodzenia (ang.fever ofunknown origin - FUO) Utrata masy ciała ► 148 Obrzęki ► 150 Zmiany skórne ► 153 Świąd uogólniony ► 159 Powiększenie węzłów chłonnych ► 161 Przerzuty z nieznanego ogniska pierwotnego {m g.cancerofunknow nprim ary-C U P ) ► 163 14 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 14.6 Objawy główne: klatka piersiowa Ból w klatce piersiowej ► 166 Kaszel ► 170 Krwioplucie ► 172 Duszność ► 174 Sinica ► 177 Wysięk opłucnowy ► 179 15 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5 15.6 15.7 15.8 15.9 15.10 Objawy główne: jama brzuszna ► 182 Nudności i wymioty ►182 Zaburzenia połykania ►184 Ostry brzuch ► 186 Niedrożność jelit (łac. ileus) ► 191 Biegunka ► 193 Zaparcia ► 198 Hepatomegalia ► 200 Splenomegalia ► 202 Żółtaczka ► 203 Wodobrzusze ►207 16 16.1 16.2 Objawy główne: nerki i drogi odprowadzające mocz ► 209 Zaburzenie w opróżnianiu pęcherza moczowego ► 209 Poliuria ► 210 ► 166 ► 145 16.3 16.4 16.5 Hematuria ► 210 Białkomocz ► 212 Nietrzymanie moczu ► 214 17 17.1 17.2 Objawy główne: układ ruchu ► 217 Bóle stawów ► 217 Bóle okolicy krzyżowej ► 220 18 18.1 18.2 18.3 Objawy główne: układ nerwowy Zawroty głowy ► 225 Omdlenia ► 228 Śpiączka ► 231 19 19.1 19.2 Wskaźniki laboratoryjne - diagnostyka różnicowa ►236 Zmiany w wartościach wskaźnika sedymentacji erytrocytów ► 236 Diagnostyka różnicowa nieprawidłowych wartości wskaźników laboratoryjnych ► 237 ► 225 Część niebieska: Obraz chorobowy 20 20.1 20.2 20.3 20.4 20.5 20.6 20.7 20.8 20.9 20.10 20.11 20.12 20.13 20.14 20.15 20.16 20.17 20.18 20.19 20.20 20.21 20.22 20.23 20.24 20.25 20.26 20.27 20.28 20.29 20.30 20.31 20.32 Choroby serca i układu krążenia ► 243 Infekcyjne (bakteryjne) zapalenie wsierdzia ► 243 Zapalenie mięśnia sercowego ► 245 Zapalenie osierdzia ► 247 Kardiomiopatie (ang. cardiomyopathy - CM) - przegląd ► 248 Kardiomiopatia rozstrzeniowa (ang. dilated cardiomyopathy - DCM) ► 249 Kardiomiopatia przerostowa (ang. hypertrophic cardiomyopathy - HCM) ► 250 Zwężenie ujścia zastawki aorty ► 252 Niedomykalność zastawki aortalnej (ang. aortic insufficiency - Al) ► 254 Zwężenie ujścia zastawki mitralnej (stenoza mitralna) ► 256 Niedomykalność zastawki dwudzielnej (ang. mitral insufficiency - MI) ► 258 Zespół wypadania płatka zastawki mitralnej ► 260 Nabyte wady zastawkowe prawego serca ► 261 Wrodzone wady zastawkowe - przegląd ► 262 Zwężenie ujścia zastawki tętnicy płucnej ► 263 Ubytek przegrody międzykomorowej (ang. ventricular septal defect - VSD) ► 264 Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (ang. atrial septal defect - ASD) ► 265 Niewydolność serca ► 266 Choroba niedokrwienna serca ► 274 Ostry zespół wieńcowy (OZW) - zawał mięśnia sercowego ► 278 Zaburzenia rytmu serca - przegląd ► 285 Zaburzenia rytmu serca z bradykardią ► 294 Zaburzenia rytmu serca z towarzyszącą tachykardią ► 297 Nadciśnienie tętnicze ► 303 Hipotonia i dysregulacja ortostatyczna ► 309 Tętniak aorty ► 311 Tętniak rozwarstwiający aorty (łac. aneurysma dissecans aortae) ► 311 Choroba tętnic obwodowych (ang. peripheral artery disease - PAD) ► 312 Ostre zamknięcie światła tętnic kończyn ► 314 Zespół Raynauda ► 315 Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych ► 316 Zakrzepica żył głębokich ► 317 Nadciśnienie płucne, przewlekły zespół serca płucnego (łac. cor pulmonale chronicum) ► 319 Spis treści 21 21.1 21.2 21.3 21.4 21.5 21.6 21.7 21.8 21.9 21.10 21.11 21.12 21.13 21.14 Choroby układu oddechowego ► 322 Zespół hiperwentylacyjny ► 322 Zespół bezdechu śródsennego ► 323 Ostre zapalenie oskrzeli ► 324 Rozstrzenie oskrzeli ► 325 Astma oskrzelowa (łac. asthma bronchiale) ► 326 Przewlekłe i przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli ► 331 Rozedma płuc ► 334 Śródmiąższowe choroby płuc (ang. interstitial lung diseases - ILD) - przegląd Egzogenne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych ► 337 Pylice płuc ► 338 Sarkoidoza (łac. morbus Boeck) ► 339 Zapalenie płuc ► 341 Gruźlica (łac. tuberculosis - tbc) ► 347 Rak płuc ► 350 22 22.1 22.2 22.3 22.4 22.5 Choroby przewodu pokarmowego ► 353 Urazowe przedziurawienie błony bębenkowej ► 353 Uchyłki przełyku ► 354 Przepuklina rozworu przełykowego ► 355 Choroba refluksowa/zapalenie przełyku ► 356 Rak przełyku ► 358 23 23.1 23.2 23.3 23.4 Choroby żołądka ► 359 Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka ► 359 Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka ► 360 Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy ► 361 Rak żołądka ► 365 24 24.1 24.2 24.3 24.4 24.5 24.6 24.7 24.8 24.9 24.10 Choroby jelita cienkiego i grubego ► 369 Zespół złego wchłaniania ► 369 Nietolerancja składników pokarmowych ► 372 Zaburzenia czynnościowe ► 373 Choroba niedokrwienna jelit ► 374 Przewlekłe zapalne choroby jelit ► 375 Choroba uchyłkowa jelit ► 380 Zapalenie uchyłków ► 381 Polipy okrężnicy ► 382 Rak jelita grubego ► 384 Choroby okolicy anorektalnej ► 386 25 25.1 25.2 25.3 25.4 Choroby trzustki ► 388 Ostre zapalenie trzustki ► 388 Przewlekłe zapalenie trzustki ► 391 Nowotwór trzustki ► 393 Guzy neuroendokrynne (ang. neuroendocrine tumors - NET) układu pokarmowego {gastroenteropancreatic - GEP) ► 394 26 26.1 26.2 26.3 26.4 26.5 26.6 Choroby wątroby ► 397 Ostre wirusowe zapalenie wątroby ► 397 Przewlekłe zapalenia wątroby ► 401 Stłuszczenie wątroby ► 403 Marskość wątroby ► 404 Hemochromatoza ► 406 Nadciśnienie wrotne ► 408 ► 26.7 26.8 26.9 26.10 Encefalopatia wątrobowa ► 410 Ostra niewydolność wątroby ► 411 Pierwotna marskość żółciowa wątroby (ang. primary biliary cirrhosis - PBC) Nowotwory wątroby ► 413 27 27.1 Choroby dróg żółciowych Kamica żółciowa ► 414 28 28.1 28.2 28.3 28.4 28.5 28.6 28.7 28.8 28.9 28.10 28.11 Choroby nerek ► 419 Kłębuszkowe zapalenie nerek (foc. glomerulonephritis - GN) ► 419 Zespół nerczycowy ► 421 Śródmiąższowe zapalenie nerek ► 422 Zakażenia układu moczowego ► 423 Cewkowe zaburzenia funkcji nerek ► 426 Ostra niewydolność nerek ► 427 Przewlekła niewydolność nerek ► 429 Zwężenie tętnic nerkowych ► 432 Kamica nerkowa ► 433 Rak nerkowokomórkowy ► 437 Choroby torbielowate i nieprawidłowości budowy nerek ► 438 29 29.1 29.2 29.3 29.4 29.5 29.6 29.7 29.8 29.9 29.10 29.11 Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej ► 439 Zaburzenia nawodnienia ► 439 Hiponatremia ► 440 Hipernatremia ► 442 Hipokaliemia ► 444 Hiperkaliemia ► 446 Magnez ► 447 Hipokalcemia ► 448 Hiperkalcemia ► 449 Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej ► 451 Kwasica metaboliczna ► 451 Zasadowica metaboliczna ► 452 30 30.1 30.2 30.3 30.4 30.5 30.6 30.7 30.8 30.9 30.10 30.11 30.12 30.13 30.14 30.15 30.16 Choroby reumatologiczne i immunologiczne ► 454 Choroby zwyrodnieniowe ► 454 Fibromialgia ► 455 Gorączka reumatyczna ► 457 Reumatoidalne zapalenie stawów (rzs) ► 458 Reaktywne zapalenia stawów - zespół Reitera ► 463 Choroba Bechterewa ► 464 Toczeń rumieniowaty układowy (ang. systemie lupus erythematosus - SLE) ► 465 Zespół Sjógrena ► 467 Postępująca twardzina uogólniona ► 468 Zapalenie wielomięśniowe i zapalenie skórno-mięśniowe ► 469 Zapalenia naczyń - przegląd ► 471 Zapalenia naczyń związane z obecnością ANCA ► 472 Guzkowe zapalenie tętnic ► 474 Polimialgia reumatyczna i olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic ► 475 Alergie - 477 Amyloidoza ► 481 31 31.1 Choroby układu kostnego Osteoporoza ► 482 ► 412 ► 414 ► 482 31.2 31.3 Osteomalacja ► 485 Choroba Pageta (łac. osteitis deformans) 32 32.1 32.2 32.3 32.4 32.5 32.6 32.7 32.8 Choroby metaboliczne ► 487 Porfirię - przegląd ► 487 Ostra porfiria przerywana ► 487 Przewlekła porfiria wątrobowa ► 488 Dna moczanowa (łac. arthritis urica) ► 489 Choroby przebiegające z zaburzeniami metabolizmu lipidów Cukrzyca (łac. diabetes mellitus) ► 496 Śpiączka cukrzycowa ► 507 Hipoglikemia ► 509 33 33.1 33.2 33.3 33.4 33.5 33.6 33.7 33.8 33.9 33.10 33.11 33.12 33.13 33.14 33.15 33.16 33.17 33.18 33.19 Choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego ► 510 Wole ► 510 Hipotyreoza ► 512 Hipertyreoza ► 513 Orbitopatia tarczycowa ► 516 Choroby tarczycy przebiegające z procesem zapalnym ► 517 Rak tarczycy ► 518 Pierwotna nadczynność przytarczyc ► 520 Wtórna nadczynność przytarczyc ► 521 Niedoczynność przytarczyc ► 522 Pierwotny hiperaldosteronizm (zespół Conna) ► 523 Zespół Cushinga ► 524 Niedoczynność nadnerczy ► 527 Ginekomastia ► 529 Hirsutyzm i wirylizacja ► 530 Guz chromochłonny nadnerczy ► 531 Akromegalia ► 532 Hiperprolaktynemia ► 533 Niedoczynność przedniego płata przysadki ► 534 Moczówka prosta (łac. diabetes insipidus) ► 535 34 34.1 34.2 34.3 34.4 34.5 34.6 34.7 34.8 34.9 Schorzenia hematologiczne ►537 Niedokrwistości - przegląd ► 537 Niedokrwistość z niedoboru żelaza ► 538 Niedokrwistość megaloblastyczna ► 540 Niedokrwistość hemolityczna ► 541 Przewlekłe schorzenia mieloproliferacyjne ► 544 Przewlekła białaczka szpikowa (ang. chronię myeloid leukemia - CML) ► 545 Czerwienica prawdziwa ► 547 Ostre białaczki ► 548 Chłoniak Hodgkina (choroba Hodgkina, limfogranulomatoza, ziarnica złośliwa) ► 550 Chłoniaki nieziarnicze (ang. non-Hodgkin lymphoma - NHL) ► 552 Przewlekła białaczka limfatyczna (ang. chronic lymphocytic leukemia - CLL) ► 554 Szpiczak mnogi (łac. myeloma multiplex - MM) - szpiczak plazmocytowy ► 556 Zespół mielodysplastyczny (ang. myelodysplastic syndrome - MD8) ► 559 Niedokrwistość aplastyczna ► 562 Ostra agranulocytoza ► 563 Skazy krwotoczne - przegląd ►564 Koagulopatie - przegląd ► 565 Hemofilia ► 566 34.10 34.11 34.12 34.13 34.14 34.15 34.16 34.17 34.18 ► 486 ► 491 34.19 34.20 34.21 34.22 34.23 Zespól von Willebranda-Jurgensa ► 567 Małopłytkowości ► 568 Zaburzenia czynności płytek krwi (trombocytopatie) Naczyniowe skazy krwotoczne ► 571 Zespół dużej śledziony ► 572 35 35.1 35.2 35.3 35.4 Choroby zakaźne ► 573 Choroby infekcyjne wywoływane przez wirusy ► 573 Zakażenie wirusem HIV ► 587 Bakteryjne choroby zakaźne ► 593 Pierwotniaki, grzyby i robaki pasożytnicze ► 607 36 36.1 36.2 Dermatologia ► 616 Leczenie miejscowe ► 616 Częste problemy dermatologiczne 37 37.1 37.2 37.3 37.4 37.5 37.6 37.7 37.8 37.9 37.10 Neurologia ► 621 Polineuropatie (mg. polyneuropathy - PNP) ► 621 Przepuklina krążka międzykręgowego (dyskopatia) ► 623 Bóle głowy ► 624 Zapalenie opon mózgowych i mózgu ► 626 Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex - SM) ► 629 Udar niedokrwienny mózgu ► 631 Zespół parkinsonowski ► 635 Demencja ► 638 Napady padaczkowe ► 641 Choroba alkoholowa (alkoholizm) ► 643 ► 570 ► 618 Część czerwona: Intensywna terapia 38 38.1 38.2 38.3 38.4 38.5 38.6 39 39.1 39.2 39.3 39.4 39.5 39.6 39.7 39.8 39.9 39.10 39.11 39.12 39.13 Ogólna intensywna terapia ► 646 Resuscytacja krążeniowo-oddechowa ► 646 Inwazyjna wentylacja mechaniczna ► 651 Nieinwazyjne metody wentylacji (ang. non-invasive ventilation - NIV) ► 654 Czasowa (przejściowa) elektrostymulacja serca ► 655 Zespół rozsianego wewnątrznaczyniowego wykrzepiania (ang. disseminated intravascular coagulation - DIC) ► 656 Dawkowanie leków przy podawaniu z użyciem pomp infuzyjnych ► 657 Specjalistyczna intensywna terapia ► 659 Wstrząs - przegląd ► 659 Wstrząs hipowolemiczny ► 660 Wstrząs anafilaktyczny ►661 Wstrząs septyczny ► 662 Wstrząs kardiogenny ► 664 Obrzęk płuc ► 664 Zatorowość płucna ► 666 Ciężki stan astmatyczny (łac. status asthmaticus) ► 668 Zespół ostrej niewydolności oddechowej (ang. acute respiratory distress syndrome - ARDS) ► 669 Odma opłucnowa (pneumothorax) ► 670 Aspiracja ► 671 Ostre krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego ► 672 Krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego ► 675 39.14 39.15 39.16 39.17 39.18 39.19 Sytuacje nagłe związane z działaniem wysokich temperatur ► 676 Sytuacje nagłe związane z działaniem niskich temperatur ► 677 Porażenie prądem ► 679 Utonięcie - 680 Zatrucia ► 681 Ośrodki toksykologii w Polsce ► 683 40 40.1 40.2 40.3 Załączniki ► 684 Markery nowotworowe ► 684 Substancje czynne i nazwy handlowe leków ► 685 Badania laboratoryjne - wartości referencyjne ► 713 Indeks ► 717