Celiakia(CHOROBA TRZEWNA) - Laboratorium Dia

Celiakia (CHOROBA TRZEWNA) - serologiczna diagnostyka
Celiakia nie jest alergią, choć często bywa z nią mylona. Jest to trwająca całe życie choroba o podłożu
genetycznym, wywołana nieprawidłową odpowiedzią immunologiczną organizmu na spożywany glutenbiałko zawarte w zbożach. Nietolerancja glutenu prowadzi do zaniku kosmków jelita cienkiego,
odpowiedzialnych za wchłanianie substancji odżywczych. W efekcie dochodzi do niedożywienia organizmu,
co prowadzi do różnorodnych objawów.
JAKIE SĄ OBJAWY CELIAKII?
Niemowlęta: Pierwsze objawy pojawiają się po 4-6 tygodniach od wprowadzenia do diety produktów
mącznych: zahamowanie przyrostu wagi ciała, przewlekłe biegunki lub obfite stolce tłuszczowe, wymioty,
bóle, wzdęcia i powiększenie obwodu brzucha, brak apetytu, zmiana usposobienia (nadpobudliwość lub
męczliwość i apatia), opóźnienie rozwoju psychoruchowego, osłabienie siły mięśniowej, częste infekcje, w
badaniach pomocniczych: niskie stężenie białka, niedokrwistość z niedoboru żelaza, niedobory witamin (A,
D,
E,
K,
kw.
foliowego),
podwyższona
aktywność
aminotransferaz.
Dzieci w wieku szkolnym i młodzież: Celiakia ubogo objawowa nieobecne są dolegliwości typowe dla choroby aktywnej, za to
występują mniej oczywiste objawy: niski wzrost i waga, zły apetyt,
bóle brzucha, nieprawidłowe wypróżnienia, osteopenia lub
osteoporoza, niedorozwój szkliwa zębowego, próchnica zębów, afty,
zapalenie kącików ust, zapalenie języka, opryszczkowe zapalenie
skóry, opóźnione dojrzewanie (opóźnienie miesiączkowania),
trudności w nauce, depresje, ADHD, zaburzenia neurologiczne:
padaczka, ataksja, drgawki, bóle głowy, bóle mięśni, niewyjaśnione
bóle stawów, nietolerancja laktozy, cukrzyca typu I, w badaniach
pomocniczych: anemia z niedoboru żelaza i kwasu foliowego
Dorośli i osoby starsze: Celiakia manifestuje się w sposób
nietypowy. Najczęściej wykrywana jest przypadkowo. Obecnie dorośli stanowią ok. 60% nowych
rozpoznań. Obserwuje się następujące objawy: zespół jelita drażliwego (IBS), nawracające bóle brzucha,
nudności, wymioty, wzdęcia, biegunki, nietolerancja laktozy, spadek masy ciała nawracające afty, zapalenie
kącików ust i języka, opryszczkowe zapalenie skóry anemia z niedoboru żelaza oporna na leczenie depresja,
zmęczenie, bóle mięśni i stawów, osteopenia/osteoporoza, zatrzymanie miesiączkowania, poronienia,
bezpłodność, choroby towarzyszące (tzw. zespoły nakładania): reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca,
niedoczynność tarczycy, nieswoiste zapalenie jelit, autoimmunologiczne zapalenie wątroby i inne schorzenia
autoimmunologiczne, chłoniaki nieziarnicze, w badaniach pomocniczych: niedokrwistość, niedobór białka w
surowicy, zwiększona aktywność aminotransferaz.
TEST CZY TWOJE DZIECKO MOŻE MIEĆ CELIAKIĘ?
1. Czy Twoje Dziecko miewa biegunki, obfite stolce?
2. Czy często boli je brzuszek, czy ma wzdęcia i wymioty?
3. Czy jest niejadkiem, czy ma niedowagę?
4. Czy jest niższe od rówieśników?
5. Czy jest słabsze fizycznie od rówieśników, skarży się na bóle mięśni lub stawów?
6. Czy często choruje?
7. Czy ma afty lub zapalenia kącików ust i języka?
8. Czy ma problemy skórne, np. swędzące wysypki?
8. Czy ma niedorozwój szkliwa zębowego lub silną próchnicę zębów?
9. Czy ma anemię (inaczej niedokrwistość, czyli za mało krwinek czerwonych)?
10. Czy ma problemy z nauką, koncentracją?
11. Czy często ma zmiany nastrojów, jest nadpobudliwe?
12. Czy dochodziło do złamań kości przy niewielkich urazach?
13. Czy ma cukrzycę, niedobór immunoglobulin typu A, chorobę genetyczną (np. zespół Downa, z.Turnera,
z. Williamsa)?
14. Czy w Twojej rodzinie są chorzy na celiakię?
TEST CZY TY MOŻESZ MIEĆ CELIAKIĘ?
1. Czy miewasz biegunki lub bardzo obfite stolce?
2. Czy skarżysz się na częste bóle brzucha, wzdęcia?
3. Czy nie tolerujesz mleka?
4. Czy masz problemy skórne, swędzenie?
5. Czy cierpisz na anemię (niedokrwistość), która nie ustępuje mimo leczenia?
6. Czy masz dolegliwości związane z niedoborem witamin?
7. Czy masz zaburzenia miesiączkowania?
8. Czy cierpisz z powodu bezpłodności?
9. Czy miałaś poronienia?
10. Czy dokuczają Ci niewyjaśnione bóle mięśni lub stawów, czy masz osteoporozę?
11. Czy masz problemy z koncentracją?
12. Czy często miewasz zmiany nastrojów, depresję?
13. Czy masz cukrzycę typu I, choroby tarczycy, wątroby, stawów, niedobór immunoglobulin typ A?
14. Czy masz krewnych chorych na celiakię?
Jeśli na któreś z postawionych pytań - Twoja odpowiedź brzmi TAK, powodem dolegliwości może być
celiakia. W takim przypadku należy wykonać odpowiednie badania. Najprostsze i najmniej inwazyjne są
badania laboratoryjne. O ile dotychczas nie stosowano diety bezglutenowej trafność testów
laboratoryjnych sięga 100%.
Oznacza to, że jeśli uzyskasz prawidłowy wynik badania(markery celiakii, czyli specyficzne przeciwciała
nie zostały wykryte we krwi) celiakia jest bardzo mało prawdopodobna. Wówczas nie będzie potrzeby
wykonywania badań inwazyjnych, a należy skupić się na poszukiwaniu innych przyczyn
dolegliwości. Diagnostyka laboratoryjna pozwala uniknąć niepotrzebnej biopsji jelita tj. pobrania za
pomocą odpowiednich instrumentów fragmentu błony śluzowej jelita do badania pod mikroskopem.
Co zrobić, gdy podejrzewasz u siebie lub swojego dziecka celiakię?
Zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu w celu skonsultowania niepokojących objawów.
Wykonaj badania krwi w kierunku markerów celiakii. Są nimi swoiste przeciwciała klasy IgA i IgG
przeciwko:
1.endomysium mięśni gładkich (Anty-EmA)
2. transglutaminazie tkankowej (Anty-tTG)
3. analogowi gliadyny (Anty- GAF) NOWY MARKER!
W przypadku wykrycia obecności przeciwciał we krwi, kolejnym etapem diagnostyki celiakii jest biopsja
jelita cienkiego.