ZNIECZULENIE DZIECI A.D. 2013 - jak zwiększyć bezpieczeństwo Andrzej Piotrowski Oddział Kliniczny Intensywnej Terapii i Anestezjologii Szpital Uniwersytecki im M. Konopnickiej w Łodzi U dzieci oddychanie i krążenie tak szybko się załamują . . . Dominują problemy oddechowe: niedrożne górne drogi oddechowe, skurcz krtani hipoksja W latach 1998-2000 mniej zatrzymań „lekowych” niż w 1994-97 w (zmiana halotanu na sewo?) Wzrost częstości przyczyn krążeniowych: hipowolemia, hiperkalemia, wady serca, bupiwakaina i.v. Zmieniający się obraz przyczyn poważnych zdarzeń niepożądanych Oddechowe Lata 70-e 80 -te 90-te 51% 41% 23% ↓ 19% 9% 78% 18% 11% 75% 26% 15% 62% ↓ (wszystkie) Krążeniowe Sprzętowe Śmierć/uszk. mózgu 2007;104:147 Anestezja dzieci: ZGONY (wczesne badania) 3,5 3 2,5 DZIECI D O RO ŚL I 2 1,5 1 ZGON Y na 10,000 0,5 0 BALT ANES STUDY 1963 CHMC 1966 CHMC 1978 SALT LAKE 1975 CHOPhil. 1979 Czynniki ryzyka niekorzystnych zjawisk oddechowych Wiek poniżej 1 roku Znieczulenie przez rezydenta (1,7 x) Anomalie anatomiczne dróg oddechowych Zastosowanie maski krtaniowej Zabiegi „laryngologiczne” (1,6 x) Cechy infekcji w ostatnich 2 tygodniach 1. Ungern-Sternberg B.S. i wsp. Lancet 2010 (376): 773-783 2. Mamie C, Habre W, Delhumeau C i wsp. Paediatr Anaesth. 2004 ;14:218-24 3. Flick RP, Wilder RT, Pieper SF i wsp. Paediatr Anaesth. 2008;18:289-96. Zaburzenia oddechowe Badanie w Szwajcarii (755 dzieci 1-14 lat) 21% na sali oper. 13% w sali wybudzeń Kaszel najczęstszym zdarzeniem Skurcz krtani - 3.9% Ryzyko ↑ gdy: niższy wiek, zabiegi w laryngologii, brak specjalisty w anestezji dziecięcej. Mamie. Pediatric Anesthesia 2004;14:218 Powikłania anestezjologiczne u dzieci: badanie prospektywne – 40.240 znieczuleń 20 15 Powikłania/ 1 0 0 0 10 5 0 Tiret L. Br J Anaesth 61:263;1988 ASA I ASA II ASA III ASA IV, V Aby zmniejszyć strach i stres . . . Edukacja, rozmowa, odwrócenie uwagi Premedykacja (midazolam, klonidyna) Rodzice Midazolam lekiem podstawowym: Dawka 0.5 mg/kg Powyżej 14 lat - 0.3 mg/kg (max 20 mg) NicPerOs - aktualne zalecenia 6 godz. dla pokarmów stałych, 2 godz. dla płynów. Mleko matki (niemowlęta): do 4 godz. przed zabiegiem. Mleko inne i pokarmy stałe: 6 godz. Zabiegi nagłe - ranitydyna, metoclopramid, odessanie zawartości żołądka u niemowląt, manewr Sellicka, szybka indukcja (RSI). A. Schmitz et al. Pediatric Anesthesia 21 (2011) 685–690 Wprowadzenie Wziewne (N2O, Sewofluran do 8%) Dożylne (Tiopental, Propofol, Ketamina) Doodbytnicze (Tiopental, Ketamina) Domięśniowe (Ketamina) Zalety indukcji wziewnej Wprowadzenie bez kaniulacji żyły Wprowadzenie przy trudnej intubacji Ograniczenie podaży leków Ograniczenie stresu Skrócenie czasu wprowadzenia Obecność rodziców zmniejsza strach, gdy rodzice sami wykazują niski poziom niepokoju Co się dzieje podczas znieczulenia ? Redukcja FRC i ruchów przepony Tendencja do zapadania się dróg oddechowych Redukcja zjawiska skurczu naczyń w źle wentylowanych regionach płuc To wszystko sprzyja hipoksji ! 25 -30% dzieci <1 r.ż. desaturuje do < 90% podczas indukcji. Praca oddechowa podczas anestezji z oddechem spont.: porównanie maski, LMA i ETT 70 Dzieci 8 mies. – 6 lat 60 50 Maska twarzowa Maska + Mayo LMA ETT 40 30 20 10 0 Bez PEEP PEEP Ilan Keidan i wsp. ANESTH ANALG 2000;91:1381–8 Desaturacje u dzieci – wpływ preoksygenacji British Journal of Anaesthesia 97 (4): 564–70 (2006) Monitorowanie Pulsoksymetr (SpO2) EKG, stetoskop przedsercowy Kapnometria, analizator gazów Temperatura Ciśnienie tętnicze BIS (ew.), Diureza (ew.), OCŻ (ew.). ANESTEZJOLOG !!! „Podstępna” hipotensja podczas anestezji Aktualna wiedza - środki wziewne Sewofluran: w miarę przyjemny zapach, nieznaczny wpływ na hemodynamikę Izofluran: drażniący zapach, powoduje tachykardię, obniża opór obwodowy Desfluran: najbardziej drażni drogi oddechowe, najszybsze budzenie, może powodować tachykardię Opór dróg oddechowych sewofluran vs desfluran Protekcja płuc podczas znieczulenia Użycie PEEP Niskie objętości wdechu Sevofluran, desfluran (?) Przepływ gazów 0-60 min. Low Flow 60-120 min. High Flow Sugerowany – pierwiastek z masy ciała w kilogramach U dzieci < 2 rok życia podczas Low Flow Anesthesia wzrasta stężenie wydychanego i wdychanego CO oraz stężenie COHb% Nasr et al. British Journal of Anaesthesia 105 (6): 836–41 (2010) Wprowadzenie dożylne Optymalne, gdy już jest kaniula i.v. Mniej problemów oddechowych u dzieci z astmą, alergią Polecane w hipowolemii/wstrząsie, niewydolności krążenia (za pomocą ketaminy). Tiopental- dla pacjenta w dobrym stanie ogólnym Dzieci 5 - 6 mg/kg Niemowlęta 7 - 8 mg/kg Efekty zastosowania: Rozszerzenie naczyń żylnych Depresja mięśnia serca Obniżenie ciśnienia krwi Spłycenie i zwolnienie oddechów Propofol - 1-3 mg/kg Depresja krążenia, obniża o 10 - 30%: Częstość pracy serca Ciśnienie (skurczowe, rozkurczowe) Opór obwodowy Rzut serca Redukcja bólu przy podaniu Używanie roztworu z MCT/LCT (Lipuro) Dodanie 1 ml 1% lidokainy na 10 ml propofolu Ogrzanie do 37o C Uwaga na wynaczynienie Ketamina - najbardziej uniwersalna (dawki w mg/kg) Opioidy – typowe dawki Fentanyl: 1 - 5 g/kg Sufentanyl: 0,1 - 0,5 g/kg Remifentanyl: 0,1 - 0,5 g/kg/min Depresja oddechu: redukcja podażą aminofiliny Intubacja - po wprowadzeniu (wziewnym, dożylnym) Po zwiotczeniu mięśni: rocuronium 0,3 - 0,6 (do 1,2) mg/kg mivacurium 0.2 -0,25 mg/kg i.v. atracurium 0,3 - 0.6 mg/kg i.v. suxametonium 1.5 (1-2) mg/kg i.v. (3 mg/kg i.m.) Trudna intubacja Ucisk typu BURP na krtań Backward (do tyłu – w kier. kregosłupa) Upward (w góre, w kier. głowy) Rightward (w prawo) Pressure. Manewr Sellicka - u dzieci wątpliwy! Podtrzymanie znieczulenia Wziewnie: N2O; sewo-, izo-; desfluran (MAC 25% niższy u dzieci z porażeniem mózgowym) Dożylnie: fentanyl, sufentanyl, remifentanyl + propofol Dawki propofolu wyższe niż u dorosłych: 15 mg/kg/godz, potem 13, 11, 10 – obniżane co 15 min* Proponowana dawka wyjściowa 12 mg/kg/godz Kombinacja - dożylnie + wziewnie. * McFarlan et al. Paediatr Anaesth 1999; 9: 209-16 Dzieci umierają przez płyny okołooperacyjne Trzy zgony nie z powodu komplikacji okołooperacyjnych, ale z powodu „złych” płynów Główny „podejrzany” to 0.18% NaCl z 4% glukozą McBrinley T. Insight; „Kiedy szpitale zabijają”. Ulster TV , 2004 Podaż płynów elektrolitowych przy operacji Pierwsza godzina anestezji: 1 mies. do 3 lat – 25 ml/kg powyżej 3 lat – 15 ml/kg Następne godziny: mały uraz operacyjny - 6 ml/kg/h średni uraz - 8 ml/kg/h duży uraz - 10 ml/kg/h Wg F. Berry (1997) Pobudzenie po anestezji u dzieci (Emergence delirium) Sewofluran 18% Desfluran 24 % * Sewofluran 25% Desfluran 25% ** Redukcja pobudzenia: * efektywna analgezja regionalna podanie na koniec znieczulenia: Fentanyl (0,5 m g/kg) Propofol (1 mg/kg) Klonidyna. Cohen IT Anesthesia and Analgesia 2002;94:1178-81 Locatelli BG. i wsp. Pediatric Anesthesia 3 (2013) 301–308 ** W Danii oceniono 2689 dzieci po operacji przepukliny w znieczuleniu ogólnym w wieku niemowlęcym Brak istotnych różnic w osiągnięciach szkolnych w wieku 15- 16 lat po zabiegu Znieczulenie dziecka - pytania Gdzie ? – szpital pediatryczny Kiedy ? – planowo, ponad 2 tyg. po infekcji Przez kogo ? – najbardziej doświadczonego Jak ? – ogólnie (ew. plus przewodowo). Ungern-Sternberg B.S. Lancet 2010(376): 773-783 Hannah Greener lat 15 - pierwsza ofiara anestezji: 1848 r Znieczulenie do zdjęcia paznokcia John Snow Chloroform ? Aspiracja ? Dziękuję za uwagę