ANESTOZJOLOGIA [gr

WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - Anestezjologia
ANESTOZJOLOGIA [gr.] – nauka i dział medycyny klinicznej zajmujący się wszystkimi metodami
znieczulenia, prowadzeniem chorego bezpośrednio przed, w czasie i po operacji; obejmuje również
leczenie stanów zagrożenia życia w niewydolności oddechowej, resuscytację; oraz leczenie bólu.
ZNIECZULENIE – zniesienie czucia bólu w organizmie ludzkim lub zwierzęcym, samoistne (utrata
czucia bólu wskutek urazu lub schorzeń układu nerwowego) lub sztuczne (zamierzone
postępowanie lekarskie); zwyczajowo termin ten odnosi się do postępowania lekarskiego.
Znieczulenie sztuczne (chirurgiczne) – stosuje się w celu bezbolesnego, bezwstrząsowego
i łatwego przeprowadzania zabiegu operacyjnego; uzyskuje się je podając środki znieczulające
miejscowo lub ogólnie, bądź stosując inne metody, takie jak akupunktura, hipnoza, oziębienie,
elektrostymulacja.
Znieczulenie ogólne (anestezja) – wiąże się z utratą świadomości, czyli wystąpieniem snu,
bezbolesnością i zniesieniem odruchów (arefleksją); stan ten można osiągnąć za pomocą
anestetyków wziewnych, jak i dożylnych, pojedynczych lub skojarzonych. W przeszłości jedynym,
szeroko stosowanym anestetykiem był eter dwuetylowy (narkoza), w nowoczesnym znieczuleniu
ogólnym stosuje się wiele anestetyków w różnych połączeniach oraz skomplikowaną aparaturę
umożliwiającą kontrolowanie podstawowych funkcji życiowych (oddychania, krążenia krwi, ciepłoty
ciała); łączenie leków pozwala na obniżenie dawek poszczególnych składowych znieczulenia, co
zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań i zapewnia choremu większe bezpieczeństwo.
Znieczulenie miejscowe – powoduje wyłączenie czucia bólu tylko w obszarze objętym
znieczuleniem, bez zniesienia świadomości; zależnie od miejsca wprowadzenia środka
znieczulającego rozróżnia się:
 znieczulenie powierzchniowe,
 infiltracyjne,
 okołonerwowe,
 nadoponowe,
 rdzeniowe.
Jest to metoda znacznie bezpieczniejsza dla chorego, wymaga jednak opanowania przez
anestezjologa szczególnie precyzyjnej techniki znieczulenia.
NARKOZA [gr.] – rodzaj znieczulenia ogólnego wziewnego, przy zastosowaniu jednego środka
anestetycznego (np. eteru).
BLOKADA – wyłączenie środkami znieczulającymi pewnego odcinka obwodowego systemu
nerwowego w celach leczniczych lub w celu znieczulenia; blokadę stosuje się w przypadkach
urazów, wstrząsów, złamań kości, w stanach zapalnych, przykurczach kończyn i w innych
schorzeniach; ma działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwskurczowe.
Gdy mamy do czynienia z trybem nagłym (osoba nieprzytomna), pacjenta traktujemy ją jako
osobę najedzoną – trzeba zgłębnikować żołądek.
Rodzaje znieczulenia:
 ogólne
 przewodowe
 miejscowe
Zabieg planowy – wywiad anestezjologiczny.
Znaczenie ma czy pacjent:










jest przeziębiony
był znieczulany wcześniej
jakie operacje przeszedł
jest wydolny krążeniowo (badanie kardiologiczne)
bierze jakieś leki (nadciśnienie, padaczka, cukrzyca)
jest alergikiem
pali
pije alkohol
ma kłopoty z przewodem pokarmowym – zgaga
jest w ciąży
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - Anestezjologia
Przygotowanie do znieczulenia:
1. Fizyczne:

pacjent nie może jeść przez 4 – 6 godzin przed operacją, po operacji – dieta płynna.

premedykacja – leki uspokajające podawane dzień (wieczorem) przed operacją
Głównym jej celem jest zapewnienie choremu komfortu psychicznego w czasie transportu z łóżka
do sali operacyjnej. Pacjent – zarówno do nagłej operacji po urazie jak i do planowego usunięcia
guza, tętniaka lub naczyniaka, może mieć różny poziom świadomości. Ocenia się ją wg skali
Glasgow. Pacjent nieprzytomny lub ze znacznym ograniczeniem świadomości nie wymaga na ogół
premedykacji. Na świadomego pacjenta bardzo dobrze działa Midazolam w postaci tabletki (15
mg lub 7,5 mg w zależności od wieku i wagi) podanej w jedną godzinę przed zabiegiem i popitej
małą ilością wody. Oczywiście pacjent musi także otrzymać środki, którymi był leczony przed
operacją. Przeważnie są to leki przeciwbólowe i nasenne.
CEL:



zmniejszenie lęku,
zmniejszenie bólu,
uspokojenie.
Dzień operacji:
Pacjent musi:
- wyjąć protezy zębowe;
- oddać mocz przed zabiegiem;
Jeżeli zabieg jest obszerny i długi zakładamy cewnik (pamiętając jednocześnie o tym, że na bloku
pacjent powinien być jak najkrócej);
Leki podawane w znieczuleniu:






Barbiturany
Analgetyki
Leki zmniejszające wydzielanie śliny (Atropina)
Leki przeciw wymiotne
Leki stosowane w premedykacji: uspokajające, nasenne, przeciwbólowe
Barbituran indukcja dożylna, ale anestezja może być też prowadzona drogą wziewną
Pacjent przed podaniem leku wziewnego musi być uśpiony, więc podaje mu się Tiopental
(barbituran), czyli usypiacz. Po zniknięciu odruchu rzęskowego intubacja.
BARBITURANY - dożylnie.
TIOPENTAL (THIOPENTAL, barbituran) – obniża metabolizm mózgu, zmniejsza przepływ krwi
przez mózg i obniża ciśnienie śródczaszkowe. W odpowiednio dobranej dawce nie powoduje
znacznego spadku ciśnienia systemowego (z wyjątkiem pacjentów starych, odwodnionych i
hypokaliemicznych).
Tiopental 4-5 mg / kg masy ciała, uśpienie następuje po 20 Sekundach, sen głęboki. Ulega
przemianom w wątrobie, korzystnie podtrzymuje uśpienie wziewne.
Zaczyna działać po 10 – 15 sekundach.
METOHEKSITAL – dawka 1 – 1,3 mg / kg m.c; wstrzyknięcie jest bolesna; może nastąpić
drżenie mięśniowe i czkawka. Znieczulenie następuje wolniej niż po Tiopentalu ok. 30 – 40
sekundach (ok. 1 minuty).
ETOMIDAT – możemy zastosować w przypadku zaawansowanej choroby serca lub choroby
wieńcowej; ma podobne cechy, ale mniejsze działanie depresyjne na układ sercowo – naczyniowy.
Dawka 0,3 – 0,4 mg / kg m.c – mogą nastąpić objawy uczulenia ponieważ lek ten powoduje
uwalnianie histaminy.
KETAMINA – powinno się stosować u chorych z urazem wielonarządowym, obniżonym ciśnieniem i
zmniejszoną objętością krwi krążącej, chociaż powoduje ona wzrost metabolizmu mózgowego.
Dawka 1 – 2 mg / kg m.c – pobudza krążenie, rozszerza oskrzela czas działania 15 min
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - Anestezjologia
PROPOFOL (DIPRIVAN) – jest korzystny, zwłaszcza jeżeli przewidujemy dalsze dożylne
stosowanie tego leku. Należy pamiętać, że za mała dawka może spowodować drgawki, a duża –
spadek ciśnienia systemowego. Inaczej Diprivan.
Dawka 2 – 3 mg / kg m.c – zaczyna działać po 30 sekundach wykorzystywany przy zabiegach
ambulatoryjnych, działa ok. 4 – 5 minuty.
Pochodne kwasu barbiturowego:
W znieczuleni dożylnym znalazły zastosowanie tylko te, które działają szybko i krótko (tlenowe lub
siarkowe). Początek ich działania występuje w czasie krążenia ramię-mózg, czas trwania zależy od
zastosowanej dawki. Ich działanie polega na hamowaniu czynności kory mózgowej i tworu
siatkowatego pnia mózgu. Barbiturany nie posiadają działania przeciwbólowego, dlatego muszą być
podawanie z lekami przeciwbólowymi. Barbiturany zmniejszają przemianę materii, obniżają zużycie
tlenu przez tkankę mózgową i przez inne tkanki. Mimo, że sen narkotyczny wywołany przez te
związki trwa krótko, to senność i spowolnienie psychoruchowe (okres ponarkotyczny) trwa około 34h lub dłużej. Barbiturany upośledzają funkcję ośrodka oddechowego, zmniejszają jego wrażliwość
na CO2 , mogą doprowadzić do jego porażenia. Wywołują też depresje układu krążenia-osłabienie
siły skurczu mięśnia sercowego.
Przeciwwskazania:
Do stosowania barbituranów w znieczuleniu ogólnym są:

porfirie wrodzone i nabyte,

podeszły wiek,

zmniejszony rzut serca (np. wstrząs),

astma oskrzelowa (zwiększają uwalnianie histaminy),

duża utrata krwi,

wyniszczenie i niedożywienie (zmniejszona zdolność wiązania barbituranów, możliwość
przedawkowania).
TIOPENTAL (Pentotal) – pochodna siarkowa kwasu barbiturowego, amp. po 500mg i 1g substancji
suchej. Stosuje się 5mg/kg i.v. w roztworach 2,5-5%. Nie wolno przekroczyć dawki 1000mg.
METOHEKSITAL (Brietal) – pochodna tlenowa kwasu barbiturowego, działa 3 razy silniej od
tiopentalu, amp. 100 i 500mg substancji suchej, stosuje się 50-120mg i.v. w roztworze 1%.
Związki niebarbiturowe:
Należą do nich leki z różnych grup chemicznych, które również po podaniu dożylnym powodują
wystąpienie krótkotrwałego snu narkotycznego.
ETOMIDAT – lek o silnym działaniu anestetycznym, pozbawiony działania analgetycznego i
zwiotczającego. Stosowany w dawce 0,15-0,30mg/kg wywołuje sen trwający 5-7 min. Nie
wywołuje okresu ponarkotycznego. Nie powoduje depresji układu krążenia. W połączeniu z lekami
analgetycznymi jest przydatny w praktyce ambulatoryjnej.
PROPOFOL (Diprivan) – nowy lek coraz częściej stosowany. Daje przyjemne, szybkie i krótkie
znieczulenie ogólne po podaniu i.v. dawki 1,5mg/kg. Znieczulenie może trwać dłużej przez
zastosowanie ciągłego wlewu dożylnego w dawce 6-12mg/kg/h wyłącznie w roztworze 5% glukozy,
ponieważ nie wywołuje depresji układu krążenia. Nie wywiera działania przeciwbólowego. Nie
powoduje stanu ponarkotycznego. Propofol może powodować spadek ciśnienia krwi większy od
tiopentalu. W okresie budzenia mogą występować przemijające halucynacje i zaburzenia widzenia.
Jest przeciwwskazany u chorych z padaczką, z chorobą niedokrwienną serca i w ciąży.
KETAMINA – działa odmiennie wywołując dezorganizację różnych struktur oun. Działa depresyjnie
na neurony kory mózgowej, powodując anestezję rozkojarzeniową. Czas trwania snu po podaniu
jednorazowej dawki i.v. (1-2mg/kg) wynosi 10min, a domięśniowo (6-12mg/kg) 25 min, ale przez
następne 2-3h utrzymuje się senność w czasie, której mogą wystąpić halucynacje. Zapobiega im
podanie diazepamu. Ketamina znosi świadomość i czucie powierzchowne, słabo działa na czucie
trzewne. Napięcie mięśniowe jest wzmożone. Powoduje nasilenie odruchów gardłowo-krtaniowych.
Zwiększa też ślinienie i wydzielanie śluzu w drzewie oskrzelowym, dlatego jest stosowana łącznie z
atropiną. Jako jedyny anestetyk stosowana jest w drobnych zabiegach, nie powodujących bólu
trzewnego. Jest bardzo przydatna u pacjentów z trudnym dostępem do żył (domięśniowo), w
oparzeniach, w operacjach plastycznych oraz zabiegach diagnostycznych u dzieci. U tego samego
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - Anestezjologia
pacjenta może być stosowana w odstępach 3-4-dniowych. W dużych zabiegach chirurgicznych
może być stosowana do indukcji znieczulenia oraz w podtrzymywaniu znieczulenia złożonego. Jest
przeciwwskazana u chorych psychicznie i alkoholików.
BENZODIAZEPINY- bardzo wolno usypiają.
DIAZEPAM (Relanium) – dawka 0,25 – 0,5 mg / kg m.c. (7-chloro-1,3-dihydroksy-1-metylo5-fenylo-2H-1,4-benzodiazepin-2-on, C16H13ClN2O, nazwy handlowe: Relanium, Valium, ATC: N 05
BA 01) - lek psychotropowy z grupy 1,4-benzodiazepin. Wykazuje działanie uspokajające,
przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe, rozluźniające mięśnie i ułatwia zasypianie.
Na organizm ludzki wywiera silne działanie hamujące wzgórze, podwzgórze i tzw. układ limbiczny,
co manifestuje się poprzez działanie uspokajające i przeciwlękowe. Lek ten znalazł szerokie
zastosowanie, przede wszystkim w psychiatrii i neurologii, lecz także w szerokiej praktyce
lekarskiej w leczeniu stanów lękowych, psychoz, łagodzenia zachowań agresywnych, terapii
alkoholizmu, padaczki oraz w premedykacji przed niektórymi zabiegami diagnostycznymi i
terapeutycznymi. Aktywne metabolity: nordazepam i oksazepam. Ulega rozkładowi w wątrobie okres półtrwania 20-70 godzin. Usuwany jest głównie z moczem. Podawany przez dłuższy okres
czas może wywołać tolerancję i uzależnienie. Nagłe przerwanie zażywania leku może spowodować
wystąpienie objawów abstynencyjnych. W Polsce, a także innych krajach, diazepam wydawany jest
wyłącznie na receptę lub przeznaczony do lecznictwa zamkniętego. Ze względu na swoje
właściwości narkotyczne bywa nadużywany w celach pozamedycznych. . Przy podawaniu dożylnym
należy liczyć się z możliwością depresji ośrodka oddechowego i naczynioruchowego.
MIDAZOLAM(Dormicum) – dawka 0,07 – 0,1 mg / kg m.c. Lek psychotropowy z rodziny
benzodiazepin. Charakteryzuje się szybkim początkiem działania oraz średniokrótkim czasem
działania. Po podaniu doustnym działa on ok. 4 h, a po podaniu dożylnym ok. 1 h. Dominuje efekt
nasenny, amnestyczny. Praktycznie pozbawiony działania rozluźniającego mięśnie. Podawany
doustnie jako lek nasenny oraz premedykacja przed zabiegami chirurgicznymi. W anestezjologii
stosowany dożylnie jako składnik znieczulenia złożonego, TIVA lub jako lek w sedacji na Oddziałach
Intensywnej Terapii. Midazolam powoduje depresję krążenia, działając bezpośrednio na mięsień
sercowy. W hipowolemii, ukrytej jak i jawnej, szybkie podanie pełnej dawki może spowodować
istotny spadek ciśnienia. Lek ten powoduje zależna od dawki depresję oddychania, której stopień
zależy od drogi podawania (najsilniejsza jest po podaniu dożylnym) i dawki. Depresja jest łatwo
odwracalna przez podanie flumazenilu. Typowa dawka doustna to 7,5 - 15 mg.
Leki psychotropowe = leki przeciwlękowe = pochodne benzodiazepiny:
Najliczniejszą obecnie grupę leków przeciwlękowych stanowią benzodiazepiny. Stosowanym w
lecznictwie pochodnym można przypisać im następujące działania:

przeciwlękowe,

przeciwdrgawkowe,

obniżające napięcie mięśni prążkowanych,

ułatwiające zasypianie,

kojące,

nasenne,

przeciwagresyjne,

wywołujące niepamięć wsteczną.
Rozkładają się w wątrobie. Ze względu na okres półtrwania oraz szybkość dystrybucji dzielimy je
na krótko, średnio i długo działające. Wskazaniem do stosowania pochodnych benzodiazepin są
przede wszystkim zaburzenia lękowe. Działania niepożądane to najczęściej spowolnienie
psychoruchowe, zaburzenia koordynacji czy ospałość. Długotrwałe stosowanie może spowodować
zaburzenia pamięci, sprawności intelektualnej, utratę apetytu. Mimo małej toksyczności należy
uważnie je stosować u osób starszych, przy ciąży i okresie okołoporodowym, laktacji, ostrożność
należy zachować również u osób z chorobami wątroby. Benzodiazepin nie powinny zażywać osoby
prowadzące pojazdy i obsługujące skomplikowany sprzęt mechaniczny. Nasilają depresyjne
działanie alkoholu, neuroleptyków, leków przeciwalergicznych, barbituranów, morfiny. W przypadku
zatrucia benzodiazepinami stosuje się flumazelin. Przy długim stosowaniu wytwarza się tolerancja.
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - Anestezjologia
ANESTETYKI WZIEWNE.
PODTLENEK AZOTU – wywiera słabe działanie anestetyczne i dość silne działanie analgetyczne.
Nie wywołuje zwiotczenia mięśni prążkowanych. Wywiera działanie euforyzujące, dlatego nazywany
jest gazem rozweselającym. Stosuje się go w mieszaninie z powietrzem lub tlenem w stężeniach
50-75%. Wydalany jest w postaci niezmienionej przez drogi oddechowe i przez skórę. Jest
środkiem nietoksycznym, nie drażni śluzówki drzewa oskrzelowego, nie wpływa na ośrodek
oddechowy, nie uszkadza wątroby ani nerek, nie powoduje nudności ani wymiotów. Wadą jego jest
słabe działanie anestetyczne i brak działania zwiotczającego mięśnie szkieletowe. Dlatego stosuje
się go z innymi środkami znieczulenia ogólnego, z lekami przeciwbólowymi i zwiotczającymi.
HALOTAN (Fluotam) – jest cieczą niepalną, działającą silnie anestetycznie i słabiej przeciwbólowo.
Słabo znosi napięcie mięśni prążkowanych. Powoduje szybkie zasypianie i szybki budzenie się po
odstawieniu. Rzadko powoduje nudności i wymioty. Wydala się przez drogi oddechowe i z moczem.
Nie drażni dróg oddechowych, hamuje wydzielanie śliny i śluzu w drzewie oskrzelowym, znosi
odruchy krtaniowe i gardłowe. Zmniejsza wrażliwość ośrodka oddechowego na CO2.
Działa niekorzystnie na układ krążenia (zmniejsza kurczliwość serca, rzut minutowy, poraża układ
bodźcoprzewodzący, zwiększa wrażliwość serca na arytmie), prowadząc najpierw do bradykardii a
potem do ciężkich arytmii. Ponadto hamuje kurczliwość naczyń krwionośnych, powodując tym
spadek ciśnienia krwi. Wywołuje też zaburzenia termoregulacji. Działanie uszkadzające wątrobę
może być wynikiem nadwrażliwości na lek lub reakcji alergicznych, z tego względu nie należy
stosować holotanu u pacjentów ze stwierdzoną dysfunkcją wątroby oraz w okresie krótszym niż 30
dni od poprzedniego znieczulenia tym środkiem.
dawka: silny środek w stężeniu 0,5 – 2 % szybko.
ENFLURAN (Etran) – wywołuje pobudzenie oun, przez co może w trakcie znieczulenia wywołać
napad drgawek. Powoduje szybką indukcję znieczulenia i szybkie budzenie się (7-10 min). poraża
ośrodek oddechowy (depresja), działa zwiotczająco. W mniejszym stopniu niż halotan poraża układ
krążenia. Jest przeciwwskazany w cukrzycy, ponieważ podnosi poziom glikozy we krwi. Może być
stosowany równocześnie z podtlenkiem azotu. Nie palny.
IZOFLURAN (Foran) – jest najbezpieczniejszym i najsilniej działającym środkiem anestetycznym.
Działa też silnie zwiotczająco. Nie powoduje depresji układu krążenia, nie uczula serca, nie ulega
przemianom ustrojowym, jest wydalany w postaci niezmienionej. Nie zaburza autoregulacji
krążenia mózgowego, dlatego jest lekiem z wyboru w zabiegach neurochirurgicznych. Powoduje
natomiast zespół podkradania w obrębie krążenia wieńcowego, dlatego nie powinien być stosowany
u osób z chorobą niedokrwienną serca. Może wywołać depresję układu oddechowego.
CYKLOPROPAN – anestetyk = usypiacz; stosowany u dzieci, szybka indukcja wziewna.
ANALGETYKI – środki przeciwbólowe.
 narkotyczne: morfina – silny lek przeciwbólowy, działa ośrodkowo i obwodowo. Działanie
ośrodkowe:

silne działanie przeciwbólowe, depresja ośrodka oddechowego, hamowanie odruchu
kaszlowego, działanie hipotermiczne, spowolnienie procesów myślowych,
zmniejszenie uczucia lęku, zmiany w sferze emocjonalnej – poprawa nastroju,
obniżenie progu drgawkowego, zwężenie źrenic, pobudzenie ośrodka wymiotnego.
Działanie obwodowe:
 działanie kurczące na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i
moczowych, wzrost stężenia histaminy w osoczu.
Wskazania:
 silne bóle różnorodne,
 zespoły bólowe przebiegające z męczącym suchym kaszlem.
Przeciwwskazania:
 niewydolność oddechowa ostra i przewlekła,
 astma oskrzelowa,
 urazy czaszki i oun,
 nadciśnienie śródczaszkowe,
 okres karmienia piersią,
 stany spastyczne jelit, dróg żółciowych i moczowych,
 alkoholizm,
 zatrucie alkoholem, atropiną,
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - Anestezjologia
drgawki
ostrożnie stosować u niemowląt, osób starszych w cięzkiej niewydolności wątroby
i/lub nerek, w połączeniu z lekami działającymi depresyjnie na oun.
Działania niepożądane:
 depresja ośrodka oddechowego, skurcz oskrzeli,
 zaburzenia sprawności psychicznej, nadmierne uspokojenie, senność, niepokój
zmiany nastroju,
 bradykardia, hipotensja, hipotonia, zawroty głowy,
 nudności, wymioty, suchość w jamie ustnej, zaparcia,
 nadmierne poty zaczerwienienie twarzy,
 trudności w oddawaniu moczu, kolka nerkowa i żółciowa,
 zaburzenia widzenia,
 odczyn alergiczny
Petydyna (Dolargan) – silny lek przeciwbólowy. Działa cholinolitycznie, zmniejsza napięcie
mięśni gładkich, nie zwiększa ciśnienia w drogach żółciowych i układzie moczowym, rozszerza
źrenice. Silniej od morfiny uwalnia histaminę i oddziaływuje na układ krążenia.
Przeciwwskazania:

nadwrażliwość na lek,

jednoczesne stosowanie inhibitorów MAO,

ciężka niewydolność wątroby i.lub nerek,

urazy czaszki,

nadciśnienie śródczszkowe,

zaburzenia oddychania.
Działania niepożądane:

zaburzenia i depresja oddychania,

skurcz oskrzeli

hipotonia,

zawroty głowy,

zaburzenia równowagi,

nudności, wymioty, zaparcia,

retencja moczu.


 mieszanka lityczna – neuroleptoanalgezja (NLA) jest stanem, w którym pacjent nie
odczuwa bólu i lęku, jest uspokojony psychicznie i ruchowo, pozbawiony emocji i obojętny
na bodźce zewnętrzne. Jednocześnie ma zachowaną świadomość i można z nim u trzymać
kontakt. Stan taki jest osiągalny po podaniu i.v. łącznym zastosowaniu neuroleptyku i
narkotycznego środka przeciwbólowego. (diopelidol, fentanyl, fenactil).
Leki zwiotczające:
Środki zwiotczające mają na celu blokadę płytki nerwowo – mięśniowej poprzez blokowanie
acetylocholiny. Podawane są w celu zwiotczenia mięśni prążkowanych, umożliwienia intubacji,
ułatwienia chirurgowi przeprowadzenia zabiegu – sztuczna wentylacja. Środki zwiotczające
dzielimy na:


działające na zasadzie przedłużenia depolaryzacji receptora cholinergicznego w
obrębie złącza płytki nerwowo – mięśniowej (synapsy nerwowo - mięśniowej),
zablokowanie miejsca depolaryzacji. (Skolina, antidotum – cholinesteraza)
współzawodnictwo z acetylocholiną (Pavulon, Tubokuraryna, Vecuronium, antidotum
– prostygmina)
ZWIODCZACZ powinien spełniać wymogi:
-
cechować się szybkim działaniem
samoistnym ustąpieniem
kolejne dawki leku podtrzymują stan
podlegać antagonizacji przez środki hamujące aktywność (musi być antidotum)
nie podlegać kumulowaniu w organiźmie
PAVULON (PANCURONIUM) – lek silny, po 45s następuje zwiotczenie pełne, które wymagane jest
do intubacji po 3 minutach; czas działania – 45 minut; dawkowanie: 0,08 – 0,1 mg / kg
przeciwwskazania: miopatie, duża otyłość, choroba Heinego Medine, odwodnienie;
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - Anestezjologia
ALCURONIUM – działa po 30 sek. zwiotczenie od chwili podania i.v. intubujemy po 1,5 – 3
minutach. dawkowanie 0,15 – 0,25 mg / kg m.c. przeciwwskazania: niewydolność nerek.
VECURONIUM – zbliżony pod względem działania do Pavulonu; działa szybciej i krócej; daje dobre
warunki do przeprowadzenia intubacji. czas działania: 20 – 25 minut po upływie tego czasu
zwiotczenie ustępuje. dawkowanie: 0,08 – 0,1 mg / kg m.c.
– lek ten nie działa pobudzeniowo na receptory histaminowe i również nie hamuje nerwu błędnego
 nie daje objawów ze strony układu krążenia  wykorzystywany do zabiegów kardiologicznych;
PIPECURIUM (APRILON) – zwiotcza mięśnie szkieletowe na czas 50 – 60 minut; działa wolno;
metabolizowanie wolniejsze niż Pavulonu; może dawać: przejściową bradykardię i spadek ciśnienia
tętniczego; dawkowanie: 0,04 – 0,06 mg / kg
Alfentanyl – działa za krótko, trzeba by go stosować w pompie, co nie ma specjalnego
uzasadnienia.
Sulfentanyl – powoduje podrażnienie w okolicy rogu Amona i może powodować drgawki.
Najlepszy jest więc Fentanyl, szeroko stosowany w neuroanestezji.
Zarówno do intubacji jak i do dalszego stosowania najbardziej wskazany jest norkuron.
Jeżeli chory ma dużą indukcję enzymatyczną (np. chory na padaczkę, który przyjmuje znaczne
ilości leków przeciwdrgawkowych) lekiem z wyboru jest Pavulon,
Atracurium – podane najlepiej w pompie, żeby ograniczyć dawkę, wskazane jest przy znieczulaniu
chorych, którzy jednocześnie mają niewydolność nerek. U innych chorych można również stosować
atracurium, pamiętając o ewentualnym uwalnianiu histaminy przez ten lek.
Użycie Skoliny, która zwiększa ciśnienie śródczaszkowe i zwiększa ciśnienie systemowe,
usprawiedliwione jest tylko u chorych po urazie, przy pełnym lub niepewnym żołądku. Oczywiście
obowiązuje zawsze prekuraryzacja.
Wybudzienie poprzez podanie antidotum.
Znieczulenia:
Znieczulenie miejscowe dzielimy na:
1. powierzchowne
2. nasiękowe,
3. odcinkowe,
4. przewodowe
a) zewnątrz oponowe,
b) podpajenczynówkowe,
c) pni nerwowych.
Ad.b)
Lek podawany jest do przestrzeni z płynem mózgowo-rdzeniowym. Regulacja wysokości
znieczulenia odbywa się na zasadzie ułożenia pacjenta i siły podania leku. Niebezpieczeństwa
takiego znieczulenia to nagły spadek ciśnienia oraz wprowadzenie zakażenia. Po wykonaniu tego
znieczulenia pacjent przez 24h powinien leżeć. Najczęściej stosuje się 5% lidokainę.
Ad.a)
Leki znieczulające typu lidokaina, podawany jest do przestrzeni podtwardówkowej, specjalnymi
igłami. Często zostawia się specjalny cewnik do ciągłego podawania leku. Takie podanie leku działa
na zakończenia korzeni nerwowych. Zazwyczaj używa się 1-2% lidokainę.
Ad.3.
Znieczulenie tzw. terytorialne. Ma na celu przerwania przewodnictwa we włóknach nerwowych
wokół miejsca operowanego.
Ad.2.
Polega na wstrzykiwaniu leku pod skórę lun błony śluzowe i do głębiej położonych tkanek, co
umożliwia dotarcie leku do włókien czuciowych. Do tego celu najczęściej używa się 0,25-1%
lidokainy. Często dodawany jest środek kurczący naczynia krwionośne w celu wydłużenia lub
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - Anestezjologia
nasilenia działania. Niebezpieczeństwo stanowi możliwość podana leku do naczynia krwionośnego
lub w jego bezpośrednią okolicę. Może to spowodować wystąpienie ogólnoustrojowych działań
niepożądanych lub objawów zatrucia.
Ad.1.
Polega na podaniu środka znieczulającego miejscowo na powierzchnię błony śluzowej lub skóry.
Środki znieczulające miejscowo przenikają do głębszych warstw i porażają wychodzące z zakończeń
czuciowych włókna nerwowe. Do znieczuleń tego typu stosuje się najczęściej kilkuprocentowe
roztwory lidokainy.
Przeciwwskazania do znieczulenie miejscowego:
- choroby układu nerwowego,
- guzy kanału kręgowego, mózgu,
- udary
- niedokrwistość,
- zakażenia skóry w okolicy punkcji,
- zabieg wydłużający się,
- brak zgody pacjenta,
- wygodna pozycja chorego
Po zabiegu operacyjnym pacjent trafia na pop, wybudzony w pokoju wybudzeń. Jeżeli wskazane
jest potrzymanie intubacji to OIOM.
Postępowanie z pacjentem:
1. kontrola rany pooperacyjnej pod kątem krwawienia,
2. kontrola drenów,
3. sprawdzanie zleceń lekarskich,
4. nawodnienie,
5. kontrola parametrów życiowych,
6. kontrola diurezy.
Najczęściej stosuje się lidokainę lub bupiwakainę, a także prokainę, xylokainę, markaina.
Działania niepożądane:
Leki tego typu mogą działać na wszystkie narządy, w których powstają i przewodzą impulsy
elektryczne. W najważniejszy jest wpływ na oun i serce oraz wywoływane reakcje uczuleniowe.
Mogą powodować pobudzenie ośrodka