Konferencja PSSE Krosno – 2014-04-25
advertisement
Czym jest wszawica ? Wszawica głowy jest inwazją wywołaną zarażeniem wszą głowową. Jest zaliczana do grupy inwazji pasożytami zewnętrznymi i nie znajduje się w wykazie chorób zakaźnych. Obecnie stanowi jedynie problem natury higienicznej. Wielkość dorosłego owada nie przekracza od 2-4,7 mm. Wesz głowowa ma kolor brunatno – biały lub szary. Żyje około miesiąca, jednak poza głową człowieka może przeżyć tylko 1 do 2 dni. Samica każdego dnia składa od 5 do 10 białych jaj zwanych gnidami, które rozmiarami przypominają główkę od szpilki i które mocno przylegają do włosów. W ciągu 4 do 14 dni z jaj wykluwają się larwy, które następnie przekształcają się w dorosłe osobniki. Wszy pasożytują wyłącznie na owłosionej skórze głowy i żywią się krwią człowieka. Wesz głowowa umiejscawia się najczęściej w okolicy potylicy i skroni. W miejscu ugryzienia powstaje odczyn zapalny skóry powodujący uczucie świądu. Świąd skóry spowodowany jest reakcją alergiczną na ślinę wszy. Jaja – zwane gnidami znajdują się u nasady włosów i przypominają łupież, jednak w przeciwieństwie do niego trudno je usunąć. Znalezienie na włosach białych jaj lub innych postaci dojrzałych świadczy o wszawicy. CYKL ROZWOJOWY WSZY Zakażenie wszawicą następuje bezpośrednio przez kontakt z włosami osoby chorej (np. przez przytulanie się, stykanie się głowami) lub pośredni poprzez używanie szczotek, grzebieni ozdób do włosów, nakryć głowy, ręczników i bielizny pościelowej. Najłatwiej zarazić się wszawicą w dużych skupiskach ludzkich (przedszkola, szkoły, internaty, akademiki, kolonie, obozy dla dzieci i młodzieży, zatłoczone środki komunikacji miejskiej). Warto wiedzieć , że: Wesz głowowa nie potrafi przeżyć bez swojego żywiciela człowieka, dlatego też odkażanie domu, mieszkania nie jest konieczne. Wesz głowowa nie bytuje na zwierzętach domowych (pies, kot) - nie mogą one być przyczyną zakażenia. Gdzie występuje wszawica ? Wszawica występuje od wieków na całym świecie. Problem dotyczy wszystkich kontynentów, wszystkich stref klimatycznych i populacji ludzkich. Wszawica nie wynika tylko z braku higieny, może dotknąć każdą osobę. Wszawica częściej dotyczy dzieci niż osób dorosłych. Objawy wszawicy Najbardziej charakterystycznym objawem wszawicy jest świąd skóry. Jeśli dziecko drapie się po głowie należy skontrolować skórę głowy oraz włosy. Wszy występują najczęściej za uszami i w okolicy potylicznej. Dorosłe osobniki można zauważyć gołym okiem – wyglądają jak ziarenka sezamu. Jak zabezpieczyć się przed wszawicą 1) Unikać bezpośredniego kontaktu z głowami innych ludzi, 2) Nie używać przyborów do włosów, takich jak: grzebienie, szczotki, gumki do włosów, ręczniki, czapki, szaliki pożyczonych od kolegów lub koleżanek, 3) Dbać o właściwą higienę, 4) Związywać długie włosy w tak zwany kucyk, krótkie włosy ułatwiają pielęgnację skóry głowy, codziennie czesać i szczotkować włosy Kontrola stanu skóry głowy i włosów dziecka powinna stać się nawykiem rodziców, zwłaszcza po powrocie z wycieczki, wakacji bądź jeżeli w szkole panuje wszawica. Zwalczanie wszawicy Jeśli rodzice po skontrolowaniu włosów głowy dziecka stwierdzą wszawicę powinni zastosować odpowiednie preparaty zwalczające wszawicę. Preparaty zwalczające wszy dostępne są w aptekach bez recepty. Zgodnie z instrukcją umieszczoną na opakowaniu zaleca się powtarzanie kuracji w odstępie 7 do 10 dni w celu zabicia larw. Do wyczesywania jaj stosować specjalne grzebienie o bardzo gęstych zębach. Usunięcie gnid jest bardzo trudne. Grzebienie należy myć w ciepłej wodzie z dodatkiem preparatu przeciw wszom. Bieliznę osobistą i pościel należy wyprać w gorącej wodzie o temperaturze 60oC raz wyprasować gorącym żelazkiem. Ponadto, należy pamiętać o skontrolowaniu stanu włosów i głowy wszystkich członków rodziny. W przypadku stwierdzenia wszawicy u domowników wszyscy powinni podjąć leczenie. Rodzice powinni poinformować dyrektora placówki, do której uczęszcza dziecko o wszawicy w celu uniknięcia dalszego szerzenia się zakażenia na inne dzieci i zapobiegania ponownemu zarażeniu się dziecka po uprzednim leczeniu. Nie należy stosować profilaktycznie leków przeciw wszawicy (toksyczność, oporność). Mity dotyczące wszawicy Mit 1– Zwierzęta domowe mogą być źródłem zakażenia - wesz ludzka nie może żyć na zwierzętach. Mit 2- Wszy potrafią skakać, pływać– wszy poruszają się tylko przez pełzanie, są bardzo sprawne i szybkie we wspinaniu się po włosach (pokonują dystans 23 cm w ciągu 1 minuty), na gładkiej powierzchni są bezradne. Mit 3- W przypadku stwierdzenia wszawicy należy ogolić głowę wystarczy zastosować preparaty zwalczające wszy. Mit4- Wszawica jest wyłącznie problemem estetycznym – wszawica jest również problemem zdrowotnym. Jej wynikiem jest powstawanie swędzących zapalnych grudek, które po rozdrapaniu mogą ulec wtórnym zakażeniom bakteryjnym. Mit 5- Wesz głowowa może żyć na dywanach – wszy nie bytują poza ciałem żywiciela. Mit 6- Wesz wybiera włosy kręcone, czarne, brudne – wszy bytują na każdych włosach. Mit 7- Dokładne umycie głowy szamponem pozwoli pozbyć się wszy – wszy dzięki specjalnym odnóżom i pazurkom czepnym silnie przylegają do włosów. Gnidy są przyczepione do włosów wydzieliną, która nie rozpuszcza się w wodzie i jest trudna do usunięcia. Mit 8- Wszawica jest wynikiem braku higieny i brudu – dbałość o higienę osobistą i pozycja społeczna nie ma wpływu na występowanie wszawicy. Wszawicą może zarazić się każda osoba. Mit 9- Wszy mają tylko dzieci –zarażeniu wszawicą sprzyjają duże skupiska ludzi. Wszawica jest szczególnie popularna wśród dzieci uczęszczających do przedszkoli, lub szkół. Wszawicą można się zarazić w każdym wieku bez względu na stan materialny osoby. Stanowisko Departamentu Matki i Dziecka w Ministerstwie Zdrowia w sprawie zapobiegania i zwalczania wszawicy u dzieci i młodzieży Wszawica zaliczana jest do grupy inwazji pasożytami zewnętrznymi i nie znajduje się w wykazie chorób zakaźnych. Wynika to z faktu, że od lat na terenie Polski nie występują już niebezpieczne choroby zakaźne przenoszone przez wszy, np. dur wysypkowy. Tym samym, przypadki wszawicy nie są objęte zakresem działania organów PIS i brak jest podstaw do wydania decyzji administracyjnej nakazującej dziecku z wszawicą wstrzymanie się od uczęszczania do placówki oświatowej. Decyzja o pozostaniu dziecka w domu do czasu usunięcia wszy nie wymaga interwencji organów władzy publicznej, lecz pozostaje w gestii rodziców lub opiekunów. Wszawica jest istotnym problemem higienicznym i może być sygnałem zaniedbań opiekuńczych. Ponieważ ciężar zwalczania wszawicy został przesunięty z działań o charakterze przeciwepidemicznym realizowanych przez inspekcję sanitarną, obecnie działania w tym zakresie w sytuacjach stwierdzonych zaniedbań opiekuńczych wobec dziecka pozostają w kompetencji placówek, w których przebywają dzieci i ośrodków pomocy społecznej. Działania profilaktyczne w szkołach i innych placówkach muszą być realizowane systematycznie i w sposób skoordynowany. Niezbędna jest do tego współpraca pomiędzy rodzicami, dyrekcją placówki, nauczycielami i wychowawcami oraz pielęgniarką lub higienistką szkolną. Obejmują one systematyczną akcję oświatową skierowaną do dzieci i młodzieży oraz rodziców. Należy przyjąć, że zgoda rodziców na objęcie dziecka opieką, w tym również opieką zdrowotną przez pielęgniarkę lub higienistkę szkolną jest równoznaczna z wyrażeniem zgody na dokonanie w przypadku uzasadnionym przeglądu czystości skóry głowy dziecka. Nie ma zatem konieczności uzyskiwania od rodziców lub opiekunów każdorazowo pisemnej zgody na przeprowadzenie kontroli czystości głowy u dziecka. O terminie planowanej kontroli higienicznej należy powiadomić rodziców lub opiekunów dziecka. Kontrola musi być prowadzona w sposób indywidualny, w wydzielonym pomieszczeniu. Dyrektor placówki powinien być poinformowany o fakcie występowania wszawicy, bez podania danych personalnych dziecka/standard poufności/. Równocześnie indywidualnie pielęgniarka lub higienistka szkolna, a w przypadku jej braku – opiekun dziecka zawiadamia rodziców lub opiekunów prawnych o konieczności podjęcia niezwłocznych zabiegów higienicznych skóry głowy. Fakt wyrażenia sprzeciwu rodziców wobec kontroli lub brak podjęcia przez nich działań higienicznych, powinien być zgłoszony dyrektorowi placówki. W razie uporczywego uchylania się rodziców od działań mających na celu ochronę jego zdrowia i dbałości o higienę, dyrektor szkoły zawiadamia pomoc społeczną. Działania placówki nauczania i wychowania: 1. W przypadku podejrzenia o występowanie wszawicy wśród dzieci i młodzieży szkolnej, Dyrektor placówki zarządza dokonanie przez pielęgniarkę lub osobę upoważnioną do kontroli czystości skóry głowy dzieci z zachowaniem zasady intymności. Kontrola może również zostać przeprowadzona z inicjatywy pielęgniarki lub higienistki szkolnej, która może przeprowadzić kontrolę czystości wśród uczniów, których rodzice wyrazili zgodę na objęcie ich profilaktyczną opieką zdrowotną, 2.Pielęgniarka informuje dyrekcję szkoły o skali zjawiska, natomiast rodzicom przekazuje informacje o stanie czystości włosów i skóry głowy ich dzieci oraz informacje dotyczące przeprowadzenia koniecznych zabiegów higienicznych, 3.W przypadku stwierdzenia występowania wszawicy u niektórych dzieci, należy poinformować rodziców o konieczności wykonania wśród wszystkich domowników zabiegów leczniczych, 4. Przekazanie informacji wszystkim rodzicom o konieczności systematycznego sprawdzania czystości skóry głowy i włosów u dzieci, 5. W miarę potrzeby dyrekcja placówki może zorganizować działania edukacyjne dotyczące ww. problematyki skierowane do dzieci, rodziców, opiekunów, 6.W przypadku występowania trudności w rozwiązywaniu problemu np. w rodzinach o niskim statusie socjoekonomicznym, należy podjąć współpracę z władzami samorządowymi (opieka społeczna), w celu udzielenia pomocy w rozwiązywaniu problemu wszawicy wśród wszystkich domowników, 7.Pielęgniarka lub higienistka szkolna po upływie 7-10 dni kontroluje stan czystości skóry głowy dzieci po przeprowadzonych zabiegach higienicznych przez rodziców, 8. W sytuacji stwierdzenia nieskuteczności zalecanych działań, pielęgniarka zawiadamia o tym dyrektora placówki w celu podjęcia bardziej radykalnych kroków (zawiadomienie ośrodka pomocy społecznej o konieczności wzmożenia nadzoru nad realizacją funkcji opiekuńczych przez rodziców dziecka oraz udzielenia potrzebnego wsparcia). Dziękuję za uwagę
