Jak zapobiegać i walczyć ze świerzbem?

Powiatowa Stacja
Sanitarno – Epidemiologiczna w Oleśnicy
CHROŃ SIEBIE
I SWOJĄ RODZINĘ PRZED
WSZAWICĄ I ŚWIERZBEM
Wszawica
Wszy są pasożytami, które żyją na innych żywych organizmach zarówno ludzkich i zwierzęcych.
Wszawica jest kumulacją tych pasożytów. Wszy dzielimy na 3 typy pierwszy to wesz głowowa, która
żeruje we włosach na głowie. Drugi rodzaj to wesz odzieżowa, spotykana jest najczęściej w bieliźnie.
Ostatnia to mendoweszka, pasożytuje ona we włosach łonowych.
Wesz głowowa przedostaje się zazwyczaj z jednej głowy na drugą poprzez bliski kontakt albo za
pośrednictwem czapki lub szczotki do włosów. Zazwyczaj spotyka się ją u dzieci w wieku szkolnym,
ponieważ maluchy mają częsty kontakt ze sobą w czasie zabaw i lekcji.
Kto najczęściej choruje:
wszawica głowy najczęściej występująca u przedszkolaków i młodzieży szkolnej. Wszawica
odzieżowa jest dolegliwością głównie ludzi bezdomnych, a w normalnych warunkach występuje
rzadko.
Drogi szerzenia:
Wszy Przenosza się z człowieka na człowieka przez bezpośrednią styczność ( stojąc blisko siebie w
publicznych środkach lokomocji) lub przez styczność z odzieżą zawszoną (wieszając ubranie blisko
okrycia osoby zarażonej), pościelą albo osobistymi przyborami, jak grzebień, nakrycie głowy,
szczotka do włosów. W odpowiednich warunkach każdy człowiek może ulec zawszeniu.
Rozpowszechnianiu się wszawicy sprzyjają duże skupiska ludzkie, takimi są np. przedszkola, szkoły,
internaty.
Zapobieganie:
Łatwiej jest zapobiegać wszawicy niż ją leczyć. Należy, zatem zadbać o higienę osobistą wszystkich
domowników: częste mycie głowy, włosów, codzienną zmianę bielizny osobistej i częstą zmianę
pościeli. U dziewcząt w wieku przedszkolnym i szkolnym, zwłaszcza z długimi włosami, podczas
czesania włosów sprawdzać skórę głowy, czy nie ma tam pasożytów i ich jaj. Miejsca, w których
najczęściej występują gnidy to okolice za uszami oraz skronie.
Metody zwalczania:
W leczeniu wszawicy stosuje się preparaty:

Zawierające permetrynę, w postaci szamponu, logionu lub kremu, nakładanych na suche
włosy na około 10 minut;
 Zawierające lindan (Jacutin, Lindane) w postaci emulsji, żelu, szamponu lub proszku, którego
stosowanie polega na nakładaniu substancji leczniczej na głowę i pozostawieniu go pod
czepkiem na czas 12- 24 godzin.
 Zawierające 4% roztwór dimetikonu i cyklometikonu 5 (Hedrin) do wcierania w suche włosy.
Roztwór otacza szczelnie wszy i ich jaja uniemożliwiając im oddychanie, w wyniku czego giną.
Oprócz wymienionych zabiegów, dotyczących osoby zawszonej, należy dokonać przeglądu
wszystkich osób z bezpośredniej styczności a zwłaszcza członków rodziny i innych
współmieszkańców oraz wszystkich dzieci, z którymi zawszone dziecko styka się w przedszkolu,
szkole itp. Nie należy stosować zabiegów zwalczania wszawicy środkami owadobójczymi u dzieci do
lat 3 – należy zlikwidować wszy przez wyczesanie gęstym grzebieniem. Ponadto bieliznę osobistą i
pościelową trzeba wyprać i wygotować (czas gotowania około 20 min). Odzież wełnianą dokładnie
wyprasować gorącym żelazkiem (przez wilgotną szmatkę). Zwłaszcza szwy, w celu zniszczenia gnid.
Wysoka temperatura i wilgotność zabijają owady. Wszy nie znoszą temperatury powyżej 45 C.
Jak zapobiegać i walczyć ze świerzbem?
Świerzb- jest wyłącznie chorobą człowieka. Jest chorobą zakaźną
wywołaną przez wewnętrznego pasożyta skóry. Do zakażenia dochodzi
zwykle na drodze kontaktu bezpośredniego ze skórą chorego, bardzo
rzadko pośrednio przez zakażone przedmioty / pościel, bielizna,
ręcznik, ubranie/. Okres wylęgania choroby wynosi od 3 do 6 tygodni,
pełny rozwój choroby następuje po 6 – 8 tygodniach od zakażenia.
Objawy choroby:
Podstawowym objawem choroby jest silny świąd skóry. Występuje on okresowo i nasila się po
kąpieli, po rozebraniu się oraz w czasie spania, ponieważ zmiany temperatury ( zwłaszcza
zwiększające się ciepło) pobudza świerzbowca. Świąd staje się z czasem coraz bardziej dokuczliwy
i obejmuje całą powierzchnię ciała za wyjątkiem twarzy.
Występują dwa rodzaje reakcji skórnych u ludzi:

Zmiany związane z penetracją świerzbowca – korytarze i pęcherze
 Wysypka, która pojawia się z dala od miejsca infekcji.
Typowe umiejscowienie świerzbu to:






Ręce i nadgarstki, głownie w przestrzeniach międzypalcowych
oraz w obrębie zgięciowych powierzchni nadgarstków;
Okolice łokci, fałdów pachowych;
W okolicy pasa i w dolnych partiach pośladków;
U mężczyzn na narządach płciowych;
U kobiet wokół brodawek sutkowych;
U małych dzieci zmiany zapalne mogą występować na głowie,
szyi, dłoniach i podeszwach, czyli w miejscach, gdzie nie
występują u osób dorosłych.
Leczenie
Leczenie środkami, które są dostępne w aptece. Preparaty przeciw świerzbowi nie powinny być
stosowane u dzieci poniżej 1 roku życia oraz u kobiet w ciąży. Leczeni powinni być jednocześnie
wszyscy chorzy na świerzb i osoby podejrzane, osoby z kontaktu środowiskowego.
Zapobieganie zakażeniu:
1. Wczesne wykrywanie chorych, które łączy się z prowadzeniem przeglądów higienicznych w
żłobkach, przedszkolach, szkołach, internatach, domach opieki społecznej i innych skupiskach
ludzi.
2. Właściwa higiena osobista: częste mycie rąk i kąpiel całego ciała. Częsta zmiana bielizny,
pościeli i ubrania oraz właściwe ich pranie, gotowanie, prasowanie, wietrzenie. Odzież
osobistą należy wyprasować po wewnętrznej stronie. Należy używać oddzielnych ręczników.
W razie zauważenia objawów zakażenia świerzbem, należy
natychmiast zgłosić się do lekarza.
Ulotkę opracowano dla potrzeb Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Oleśnicy