gminy padew narodowa

advertisement
Załącznik do Uchwały Nr XXII/104/05
Rady Gminy w Padw i Narodow ej
Z dnia 25 lutego 2005r
U R Z Ą D G M I N Y PADEW NARODOWA
PROGRAM
OCHRONY ŚRODOWISKA
dla
GMINY PADEW NARODOWA
Padew Narodowa  2004
SPIS
TREŚCI :
1.
WSTĘP
1
2.
CHARAKTERYSTYKA GMINY PADEW NARODOWA
6
2.1. Przestrzeń gospodarczo-społeczna gminy (wybrane elementy)
6
2.1.1. Dane ogólne, położenie, podział administracyjny
6
2.1.2. Stan i struktura ludności
7
2.1.3. Gospodarka (przemysł i usługi)
8
2.1.4. Rolnictwo
9
2.2. Systemy infrastruktury technicznej i gospodarki komunalnej
11
2.2.1. Komunikacja-drogowa, kolejowa, inne
11
2.2.2. Zaopatrzenie w wodę, oczyszczanie ścieków
13
2.2.3. Gospodarka odpadami
15
2.2.4. Ciepłownictwo
18
2.2.5. Gazownictwo
18
2.2.6. Elektroenergetyka
19
2.3. Środowisko przyrodnicze gminy
20
2.3.1. Budowa geologiczna i rzeźba terenu
20
2.3.2. Bogactwa naturalne
21
2.3.3. Gleby
21
2.3.4. Wody podziemne i powierzchniowe
22
2.3.5.
Stan zanieczyszczenia powietrza
2.3.6. Warunki klimatyczne
28
24
2.3.7. Roślinność i zieleń
29
2.3.8. Świat zwierząt
31
3.
PRZYCZYNY ZAGROŻEŃ ORAZ TENDENCJE ZMIAN W ŚRODOWISKU
PRZYRODNICZYM GMINY
32
3.1. Zmiany rzeźby terenu
32
3.2. Wody podziemne i powierzchniowe
32
3.3. Zanieczyszczenia powietrza
34
3.4. Hałas
36
3.5. Degradacja gleb
37
3.6. Degradacja roślinności
38
3.7. Świat zwierząt
40
3.8. Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące
40
3.9. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
41
3.10. Zewnętrzne źródła zagrożeń dla środowiska przyrodniczego
42
4.
IDENTYFIKACJA CELÓW DLA OCHRONY ŚRODOWISKA
44
5.
STRATEGIA DZIAŁAŃ DLA POPRAWY STANU ŚRODOWISKA
6.
HARMONOGRAM WRAZ Z KOSZTAMI REALIZACJI PROGRAMU
ORAZ ŹRÓDŁA JEGO FINANSOWANIA
67
6.1. Założenia szacowania kosztów
67
6.2. Źródła finansowania i warunki udzielania pomocy publicznej
6.2.1. Krajowe źródła finansowania Programu
69
6.2.2. Fundusze strukturalne Unii Europejskiej
70
6.2.3. Inne formy pomocy finansowej
74
6.3. Harmonogram, koszty i sposoby finansowania zadań Programu
76
Struktura Programu Ochrony Środowiska
49
67
77
7.
ZARZĄDZANIE PROGRAMEM
85
7.1. Instrumenty realizacji programu
85
7.1.1. Instrumenty prawne
85
7.1.2. Instrumenty ekonomiczne
87
7.1.3. Instrumenty organizacyjne
88
7.1.4. Instrumenty edukacyjno-informacyjne
89
7.2. Kontrola realizacji programu
90
7.2.1. Monitoring stanu środowiska
90
7.2.2. Monitoring działań Urzędu Gminy na rzecz realizacji
celów określonych Programem
90
8.
STRESZCZENIE
94
9.
TERMINOLOGIA PRZYJĘTA W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA
101
9.1. Terminologia z zakresu rozwoju zrównoważonego
101
9.2. Terminologia z zakresu ochrony środowiska
102
9.3. Terminologia z zakresu gospodarki wodno-ściekowej
104
9.4. Terminologia z zakresu gospodarki odpadami
106
MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
110
MAPY POGLĄDOWE
111
AUTOR PROJEKTU ‘ PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA ’ :
BIURO BADAWCZO–PROJEKTOWE ‘ŚRODOWISKO’ SP. Z O.O.
35-506 RZESZÓW OSMECKIEGO 41.1
ZESPÓŁ AUTORSKI PROJEKTU :
mgr inż. Zygmunt Koczot – kierownik projektu programu ochrony środowiska
1. WSTĘP
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska1, polityka ekologiczna
państwa ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony
środowiska (art. 13). W celu realizacji polityki ekologicznej państwa zarządy
województwa, powiatów i gmin sporządzają swoje programy ochrony
środowiska uwzględniając w nich cele ekologiczne, priorytety ekologiczne,
rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezbędne do
osiągnięcia ustalonych celów (art. 14 i 17).
Cele ogólne polityki ekologicznej państwa w sferze racjonalnego
użytkowania zasobów naturalnych oraz jakości środowiska określa II Polityka
Ekologiczna Państwa przyjęta przez Radę Ministrów dnia 13.06.2000 roku.
Zgodnie z nią nadrzędną wartością w polityce ekologicznej państwa jest
człowiek. Oznacza to, że zdrowie społeczeństwa jako całości, komfort
środowiska, w którym żyją i pracują społeczności lokalne oraz życie i zdrowie
każdego obywatela są głównym kryterium w realizacji polityki ekologicznej na
każdym szczeblu. Dotyczy to więc miejsca pracy i zamieszkania, szczebla
lokalnego, regionalnego i krajowego.
Polityka ekologiczna winna się rządzić pewnymi zasadami, a wśród nich
wiodącą czyli zasadą zrównoważonego rozwoju. Podstawowym założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w
poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować
zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające
uszczerbku możli-wości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe
pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów
przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie
krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zasady
zrównoważonego
rozwoju
jest
równorzędne
traktowanie
racji
społecznych,ekonomicznych i ekologicznych.
Oprócz zasady zrównoważonego rozwoju przy realizacji polityki
ekologicznej winny być brane pod uwagę inne, pomocnicze zasady:
 zasada przezorności, która przewiduje, że rozwiązywanie pojawiających się
problemów powinno następować już wtedy, kiedy pojawia się uzasadnione
prawdopodobieństwo, że problem wymaga rozwiązania,
 zasada wysokiego poziomu ochrony środowiska, która zakłada, że
stosowanie prewencji i przezorności powinno być ukierunkowane na wysoki
i bezpieczny dla zdrowia ludzkiego poziom ochrony środowiska,
 zasada integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi, co w
praktyce oznacza uwzględnienie w politykach sektorowych celów
ekologicznych na równi z celami gospodarczymi i społecznymi,
 zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego, a więc potrzeba
zaspokajania potrzeb obecnego pokolenia z równoczesnym tworzeniem i
utrzymywaniem warunków dla przyszłych pokoleń jako społeczeństw, grup
społecznych i jednostek ludzkich w ramach sprawiedliwego dostępu do
ograniczonych zasobów i walorów środowiska oraz równoważenie szans
pomiędzy człowiekiem a przyrodą poprzez zapewnienie zdrowego i
1
Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. 62 poz. 627).






bezpiecznego funkcjonowania jednostek ludzkich przy zachowaniu trwałości
podstawowych procesów przyrodniczych ze stałą ochroną różnorodności
biologicznej,
zasada regionalizacji oznaczająca między innymi rozszerzenie uprawnień
dla samorządu terytorialnego do ustalania regionalnych opłat i wymogów
ekologicznych wobec jednostek gospodarczych i regionalizowanie
ogólnokrajowych narzędzi polityki ekologicznej,
zasada
uspołecznienia
polityki
ekologicznej
przez
stworzenie
instytucjonalnych, prawnych i materialnych warunków do udziału obywateli,
grup społecznych i organizacji pozarządowych w procesie kształtowania
modelu zrównoważonego rozwoju,
zasada „zanieczyszczający płaci”,
zasada prewencji, która zakłada, że przeciwdziałanie negatywnym skutkom
dla środowiska powinno być podejmowane na etapie planowania i realizacji
przedsięwzięć,
zasada stosowania najlepszych dostępnych technik,
zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej, która ma
zastosowanie do wyboru planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych
ochrony środowiska.
Ochrona środowiska przyrodniczego jest jednym z głównym warunków
osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, równie istotnym jak pozostałe czynniki,
którymi są rozwój gospodarczy, ład przestrzenny i warunki społeczne.
Zrównoważony rozwój z punktu widzenia środowiska przyrodniczego to
dążenie do:
 zachowania możliwości odtwarzania się zasobów naturalnych,
 racjonalnego użytkowania zasobów nieodnawialnych i zastępowania ich
substytutami,
 ograniczania uciążliwości dla środowiska i nieprzekraczania granic
wyznaczonych jego odpornością,
 zachowania różnorodności biologicznej,
 zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa ekologicznego,
 tworzenia podmiotom gospodarczym warunków do uczciwej konkurencji
w dostępie do ograniczonych zasobów i możliwości odprowadzania
zanieczyszczeń.
Generalnie celami polityki ekologicznej w skali kraju w sferze racjonalnego
użytkowania zasobów naturalnych są:
 racjonalizacja użytkowania wody,
 zmniejszenie zużycia surowców oraz odpadów z produkcji,
 zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania energii ze
źródeł odnawialnych,
 ochrona gleb,
 wzbogacanie i racjonalna eksploatacja zasobów leśnych,
 ochrona zasobów kopalin.
Program ochrony środowiska dla Gminy Padew Narodowa powinien
wytyczać cele polityki ekologicznej, takie jak:
 racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych przez zmniejszenie zużycia
energii, surowców i materiałów, a równocześnie wzrost udziału w
wykorzystywaniu zasobów odnawialnych,
 ochronę powietrza i ochronę przed hałasem przez redukcję emisji gazów
i pyłów oraz emitorów hałasu i wibracji,
 ochronę wód przez właściwą gospodarkę wodno-ściekową oraz
racjonalizację zużycia wody,
 ochronę gleb i powierzchni ziemi przez minimalizowanie destrukcyjnych
oddziaływań przemysłu oraz komunikacji,
 ochronę zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem bioróżnorodności przez
zmniejszanie presji wynikającej z rozwoju gospodarczego.





Cele ochrony środowiska dla Gminy Padew Narodowa powinny nosić cechy:
specjalistycznych,
mierzalnych,
akceptowalnych,
realistycznych,
terminowych.
Program ochrony środowiska powinien być powiązany z dokumentami
wyższej rangi i wynikać z zapisów Polityki Ekologicznej Państwa2.
Program ochrony środowiska powinien być także powiązany
dokumentami szczebla wojewódzkiego, powiatowego oraz gminnego.
z
Z dokumentów szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego zostały
w pierwszym rzędzie uwzględnione :
 Program Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego.
 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Mieleckiego.
 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Padew Narodowa .
 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego.




W Programach ochrony środowiska dla Województwa Podkarpackiego i
Powiatu Mieleckiego wskazano 4 obszary strategiczne :
ochronę i poprawę jakości środowiska,
racjonalne użytkowanie zasobów środowiska,
współpracę transgraniczną,
edukację ekologiczną, dostęp do informacji i poszerzanie dialogu
społecznego.
W poszczególnych obszarach wyodrębniono cele strategiczne.
Obszar strategiczny‘Ochrona i poprawa jakości środowiska’ obejmuje cele
 Ochronę wód i kształtowanie stosunków wodnych,
 Gospodarkę odpadami,
2
Polityka Ekologiczna Państwa – uchwalona przez Sejm RP w dniu 8 maja 2003 r.
 Ochronę przed hałasem,
 Ochronę przed polami elektromagnetycznymi,
 Przeciwdziałanie
poważnym
awariom
oraz
zapewnienie
bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego,
 Ograniczanie zanieczyszczeń powietrza i przeciwdziałanie
zmianom klimatu,
 Ochronę przyrody, krajobrazu i różnorodności biologicznej.
Obszar ‘Racjonalne użytkowanie zasobów środowiska’ zawiera 5 celów
strategicznych
 Zmniejszenie materiałochłonności,wodochłonności, energochłonności i odpadowości gospodarki,
 Wykorzystanie energii odnawialnej,
 Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych,
 Ochrona kopalin,
 Wzbogacanie i racjonalne użytkowanie lasów.
Działania w polu strategicznm ‘Współpraca transgraniczna’ sprowadzają
się do ograniczenia, zmniejszenia zanieczyszczeń transgranicznych. W
tym celu konieczna jest współpraca z innymi gminami , powiatami, bądź
województwami w zakresie przeciwdziałania awariom, jak również w
zakresie ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska nat.
Obszar strategiczny ‘Edukacja ekologiczna, dostęp do informacji i
poszerzanie dialogu społecznego’ obejmuje jeden cel strategiczny, tj.
Propagowanie idei ochrony środowiska oraz trwałego i zrównoważonego
rozwoju (ekonomicznego, ekologicznego i społecznego) w społeczeństwie.
W ‘Planie Rozwoju Gminy Padew Narodowa’, której zadaniem jest
przyspieszenie rozwoju i strukturalnego dostosowania Gminy oraz
poprawa poziomu życia jej mieszkańców, za strategiczne cele uznano :
 Utrzymanie istniejącej bazy rekreacyjno–wypoczynkowej
i tworzenie
sprzyjających warunków dla jej rozwoju,
 Wybudowanie krytej pływalni, Izby Pamięci Ignacego Łukasiewicza,

 W szkolnictwie i oświacie zachowanie istniejącej sieci szkół i przedszkoli,
rozwój szkolnictwa ponadpodstawowego, podniesienie og. poziomu edukacji
mieszkańców,
 Rozwój rolnictwa, w szczególnści ogrodnictwa poprzez organizację zbutu
produktów rolnych, powstawaniu nowych gałęzi przetwórstwa rolnego,
organizację i rozwój gospodarstw rolnych specjalistycznych,
 Przyspieszenie budownictwa w wyniku przygotowania oferty terenów
budowlanych, ponadto modernizowanie istniejącyh budowli,
 Rozwój infrastruktury technicznej w gminie, modernizacja drogi
wojewódzkiej nr 985, poprawa stanu technicznego dróg gminnych i dróg
rolniczych, jak również ochronę środowiska naturalnego,
 Poprawę bezpieczeństwa publicznego, zmniejszanie bezrobocia i ochronę
zdrowia mieszkańców,
 Promocję Gminy Padew Narodowa.
Z analizy celów szczegółowych wynika, że cel główny uwzględnia ochronę
zasobów środowiska przyrodniczego zgodnie z zasadą zrównoważonego
rozwoju oraz z celami ekologicznymi państwa.
Wśród celów wymienionych w cytowanym dokumencie są :
 wykorzystanie wartości przyrodniczo-krajobrazowych gminy,

ochrona i zagospodarowywanie walorów i zasobów środowiska
przyrodniczego i kulturowego, prawidłowa gospodarka leśna,
 rozwój i poprawa funkcjonowania systemu komunikacji i infrastruktury
technicznej m.in. przebudowa drogi wojewódzkiej oraz remont i
modernizacja dróg gminnych i rolniczych, co w konsekwencji prowadzi do
realizacji takich celów jak poprawa jakości powietrza, zmniejszenie hałasu
oraz zmniejszenie nadzwyczajnych zagrożeń środowiska,
 uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej jako elementu ochrony
zasobów wód,
 racjonalne i proekologiczne gospodarowanie zasobami zieleni nieurządzonej
i terenami niezainwestowanymi jako realizacja celu krajowego w zakresie
utrzymania na odpowiednim poziomie różnorodności biologicznej i
krajobrazowej.
 poprawa warunków życia mieszkańców i stanu bezpieczeństwa
publicznego.
 zagospodarowywanie terenu gminy w sposób racjonalny pod względem
przestrzennym i architektonicznym.
2. CHARAKTERYSTYKA GMINY PADEW NARODOWA .
2.1. Przestrzeń gospodarczo-społeczna gminy (wybrane elementy)
2.1.1.Dane ogólne, położenie, podział administracyjny :
Gmina Padew Narodowa zlokalizowana jest w powiecie mieleckim, w
północno-zachodniej części województwa podkarpackiego. W terenie gminy
położonych jest 12 sołectw : Babule, Domacyny, Kębłów, Padew Narodowa, Piechoty,
Pierzchne, Przykop, Rożniaty, Wojków, Zachwiejów, Zaduszniki, Zarównie. Sąsiaduje
z gminami Tuszów Narodowy i Gawłuszowice w pow. mieleckim, Baranów
Sandomierski w pow. tarnobrzeskim i Cmolas w pow. kolbuszowskim. Atutem rozwoju
gminy jest fakt położenia jej w obszarze podwyższonej aktywności społecznogospodarczej, rozciągający się od Tarnobrzega
i Stalowej Woli poprzez Mielec do
Dębicy, wzdłuż drogi wojewódzkiej Tarnobrzeg – Dębica oraz linii kolejowej Dębica –
Tarnobrzeg. Ponadto gmina Padew Narodowa znajduje się w zasięgu oddziaływania
dwóch ośrodków subregionalnych Mielca i Tarnobrzega, co znacznie wzbogaca jej
możliwości rozwoju przestrzenno – gospodarczego.
Padew Narodowa jest gminą o funkcji rolniczej z podstawowym działaniem
produkcji roślinnej i słynie głównie z uprawy ziemniaka wczesnego. Dodatkowo
gmina posiada elementy funkcji produkcyjno – przemysłowej.
Głównym elementem w układzie strukturalnym jest wieś Padew, pełniąca
dla całej gminy funkcję głównego ośrodka administracyjno – usługowego,
mieszkaniowego, jak i rolniczo – produkcyjnego.
Strukturę przestrzenną gminy tworzą :
 sieć osadnicza tj.
wieś Padew , największe skupisko osiedleńcze
zlokalizowane niemal w ośrodku geometrycznym obszaru gminy,
 osiedla wiejskie : Pierzchne, Rożniaty, Kębłów, Wojków, Zaduszniki, Przykop
i Domacyny, stanowiące na ogół zwarte skupiska zabudowy, zlokalizowane w
północno-zachodniej części gminy, w obrębie doliny Wisły,
 osiedla wiejskie : Zarównie, Zachwiejów, Piechoty i Babule będące również
zwartymi pod względem zabudowy jednostkami, położone w południowowschodnim obszarze gminy, w obrębie Równiny Grębowskiej ,
 ośrodki obsługi ludności i rolnictwa, zlokalizowane niemal we wszystkich
osiedlach wiejskich, z największym we wsi Padew, obsługującym całą gminę,
 tereny produkcji rolnej, obejmujące większość obszaru gminy, a stanowiące główne
źródło utrzymania ludności.
 tereny produkcji poza rolniczej, jak cegielnie, młyny, piekarnie, tartak i inne,
stanowiące uzupełnienie funkcji gospodarczej gminy i dodatkowe źródło dochodów
ludności,
 obszary ekologiczne tj. dolina rzeki Wisły przylegająca do gminy od strony północnozachodniej i obszar leśny położony w południowo-wschodniej części gminy, pełniące
funkcje rekreacyjno-wypoczynkową nie tylko dla mieszkańców gminy,
 układ komunikacyjny w postaci :
linii kolejowej Dębica-Tarnobrzeg ze stacją we wsi Padew, linii kolejowej szeroko
torowej (tzw. Linii Hutniczo-Siarkowej) ze stacją przeładunkową w sąsiedniej
miejscowości Wola Baranowska,
 sieci dróg wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych, łączących pozostałe
elementu struktury przestrzennej w jedną całość.
 Infrastruktura techniczna, która uzupełnia strukturę funkcjonalno-przestrzenną gminy
a w którą gmina Padew Narodowa jest bogato wyposażona.
Korzystne warunki przyrodniczo–krajobrazowe, bogactwo fauny i flory,
niezanieczyszczone powietrze oraz piękne lasy stwarzają korzystne warunki do
harmonijnego obcowania ludzi ze środowiskiem naturalnym.
2.2.2.Stan i struktura ludności :
Powierzchnia i ludność, według danych Urzędu Gminy powierzchnia obszaru
całej gminy wynosi 7055 ha. Liczba ludności gminy w dniu 31 stycznia 2003 r.
wynosiła 5573 osób. Średnia gęstość zaludnienia gminy wynosiła 78 osób/ km2.
Największą gęstość zaludnienia posiada siedziba gminy – Padew Narodowa (123
osoby/km2) natomiast najmniejszą posiada wieś Babule (32 osoby/km2).
Struktura demograficzna ludności jest istotnym elementem rozwoju gminy.
Decyduje m. in. o kształcie rynku pracy, potrzebach edukacyjnych,
spodziewanych kierunkach migracji, zadaniach z zakresu opieki społecznej.
Struktura wiekowa ludności jest korzystna. Ponad połowa populacji gminy (ca
60%) jest w wieku produkcyjnym. W wieku przedprodukcyjnym pozostaje
ca 25%, a w wieku poprodukcyjnym ca 15% mieszkańców. Wśród populacji w
wieku produkcyjnym przeważają mężczyźni stanowiący c. 55% tej grupy
wiekowej, a wśród populacji w wieku poprodukcyjnym przeważają kobiety,
które stanowią c. 65 % tej grupy ludności.
Tabela . Ludność gminy wg płci
Rok
2002
2003
2004
Ogółem
5553
5523
5526
Mężczyźni
2798
2770
2778
Kobiety
2755
2753
2748
Wśród mieszkańców gminy w wieku 15 lat i więcej 36,7% stanowią
osoby z wykształceniem podstawowym, 36,2% z wykształceniem zasadniczym,
21,8% z wykształceniem średnim, 4,9% z wykształceniem wyższym.
Najwyższa stopa bezrobocia dotyczy osób z wykształceniem zasadniczym
zawodowym i średnim, a wśród kobiet dodatkowo jeszcze z wykształceniem
wyższym.
Tabela . Ludność gminy w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym
Rok
Og.
Przedprodukcyjnym
2002
2003
5553
5523
(<17 lat)
w osobach
w%
1386
25
1339
24
w wieku
Produkcyjnym
(18-60K, 18-65M)
w osobach
3277
3306
w%
59
60
Poprodukcyjnym
(>60 K, >65 M)
w osobach w %
890
16
878
16
2004
5526
1271
23
3365
61
890
16
Podsumowując, należy stwierdzić, że poziom rozwoju gospodarczego gminy jest
zbliżony do poziomu reprezentowanego przez inne gminy powiatu. Gmina jest jednak
położona w bezpośredniej bliskości Mielca i Tarnobrzega, a więc w
najaktywniejszej gospodarczo części rejonu północnej części województwa, co dobrze
rokuje na przyszłość zarówno miejscowości Padew Narodowa, jak i całej gminie.
2.1.3. Gospodarka (pozarolnicza działalność gospodarcza) :
W w gminnej ewidencji działalności gospodarczej zarejestrowanych jest c.
145 podmiotów gospodarczych. Wg danych US w Rzeszowie na terenie gminy w
systemie REGON zarejestrowano c. 100 podmiotów (transport – 40, handel – 32,
usługi – 29, przemysł – 2). Na terenie gminy działają liczne jednoosobowe podmioty
gospodarcze osób fizycznych oraz zatrudniające kilka osób. Duży odsetek małych firm
świadczy o braku kapitału pozwalającego rozwinąć działalność na szerszą skalę.
Podobna sytuacja jest niestety charakterystyczna dla całego województwa.
Gmina Padew Narodowa należy do gmin aktywnych gospodarczo. Aktywność ta w
dużym stopniu wiąże się z bezpośrednią bliskością Mielca i Tarnobrzega - głównych
ośrodków przemysłowo-usługowych na Podkarpaciu. Sąsiedztwo to niewątpliwie
stymuluje rozwój działalności gospodarczej na pobliskich obszarach. Podobnie jak w
całym kraju, również w Gminie Padew Narodowa sektor prywatny zdecydowanie
dominuje nad sektorem publicznym.
Główni pracodawcy na terenie gminy, jednostki budzetowe i największe firmy
mające siedzibę i obiekty produkcyjne na terenie gminy :
 GS ‘Samopomoc Chłopska’ obsługa ludności.
 Urząd Gminy z jednostkami budżetowymi : Publiczna Szkoła Podstawowa + cztery
filie, Publiczne Gimnazjum, Ośrodek Pomocy Społecznej, Biblioteka Publiczna ,
Gminny Ośrodek Kultury
 Spółdzielnie Kółek Rolniczych
 Bank Spółdzielczy
 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej,
 NZOZ Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy im. Św. Ojca Pio w Rożniatach,
 Małe i średnie przedsiębiorstwa zarejestrowane w gminie,
Sieć usług handlu, obejmuje 34 sklepy należące do sektora prywatnego i
spółdzielczego oraz 2 restauracje. Powierzchnia użytkowa sklepów wynosi 1889 m2, a
zatrudnienie 56 osób. Zakres obsługi sieci sklepów obejmuje poziom elementarny i
podstawowy skoncentrowany głównie w ośrodku gminnym i w tym zakresie zapewnia
obsługę mieszkańcom gminy.
2.1.4. Rolnictwo :
Gmina Padew Narodowa jest gminą rolniczą. Podobnie jak w większości kraju
produkcja rolna w gminie oparta jest na rozdrobnionym, niewyspecjalizowanym
sektorze prywatnym. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w gminie wynosi
zaledwie c. 3,5 ha (średnia krajowa ponad 7 ha). Procesy restrukturyzacyjne w
rolnictwie przebiegają powoli i nie są zbyt efektywne.
Najlepsze warunki glebowo-przyrodnicze mają wsie Domacyny, Zaduszniki, Rożniaty,
Przykop. Ocena rolniczej przestrzeni produkcyjnej dla gminy jest dość korzystna,
wpływają na to szczególnie: rzeźba terenu i agroklimat. Wskaźnik jakości rolniczej
przestrzeni produkcyjnej wg IUNG w Puławach wynosi 72,9 pkt. Jest on zbliżony do
wskaźnika dla powiatu mieleckiego i województwa podkarpackiego, nieco wyższy od
wskaźnika dla kraju.
O możliwościach produkcyjnych rolnictwa gminy decyduje poza jakością rolniczej
przestrzeni produkcyjnej ilość ziemi użytkowanej rolniczo. W ogólnej powierzchni
gminy 7.055 ha, użytki rolne zajmują 5.297 ha, co stanowi 75 % ogólnej powierzchni
gminy. Bardzo niewielką powierzchnię zajmują lasy, których powierzchnia wynosi 858
ha, co stanowi 12 % ogólnej powierzchni gminy.
Tabela . Bonitacja gruntów (wg IUNG Puławy) – 1994.
Grunty orne
Klasa I
Klasa II
Klasa III a
Klasa III b
Klasa IV a
Klasa IV b
Klasa V
Klasa VI
Klasa VI z
Ogółem :
25
203
407
522
925
968
1101
444
34
4629
Użytki zielone
12
123
354
314
84
18
905
% udział klasy
0,4
3,9
19,0
40,8
25,5
9,5
0,9
-
Największy udział posiadają gleby klasy IV i V. Występują one na obszarze
całej gminy, a szczególnie we wsiach Zachwiejów, Pierzchne, Piechoty, Babule,
Kebłów, Padew Narodowa i Zarównie. Miejscowości te posiadają mało korzystne
warunki glebowe, gleby zaliczane są do kompleksu żytniego dobrego i słabego.
Gleb najlepszych w klasach od I do III jest 23,2 % i występują one we wsiach
położonych nad Wisła, tj. Domacyny, Przykop, Rożniaty, Zaduszniki.. Należą one do
kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego.
Tabela . Grunty w gospodarstwach rolnych wg stanu na dzień 20 maja 2002.
Wyszczególnienie
Ogółem :
Użytki rolne
Grunty rolne
W tym: odłogi
Ugory
Sady
Łąki
Pastwiska
Lasy i grunty leśne
Pozostałe grunty
Ogółem :
W ha
%
4979
100,0
4341
87,2
3645
73,2
306
6,1
77
1,6
24
0,5
558
11,2
115
2,3
269
5,4
368
7,4
Gosp. indywidualne
W ha
%
4910
100,0
4288
87,3
3591
73,1
306
6,2
77
1,6
24
0,5
558
11,4
115
2,3
269
5,5
353
7,2
Tabela . Charakterystyka gospodarstw rolnych wg stanu na dzień 20.05. 2002
Grupy
obszarowe
użytków
rolnych
Ogółem:
Do 1 ha
1-5
5-10
10-15
15 ha i więcej
2.2.
Liczba
gospodarstw ogólna
1169
217
655
251
29
17
4910
144
2181
1842
369
374
Powierzchnia w ha
Użytków
Lasów i gruntów
rolnych
leśnych
4288
100
1833
1662
341
352
269
8
166
77
11
8
Systemy infrastruktury technicznej i gospodarki komunalnej :
W celu zapewnienia warunków prawidłowego funkcjonowania gminy
intensywnie rozbudowuje ona posiadaną infrastrukturę, przeznaczając na inwestycje
prawie 30 % swojego budżetu. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury jest
podporządkowana trzem głównym celom :
 stworzeniu warunków sprzyjających rozwojowi rolnictwa,
 stworzeniu warunków rozwoju drobnej wytwórczości,
 podniesieniu warunków socjalno - bytowych lokalnej społeczności.
Główne inwestycje ostatnich lat były realizowane w zakresie rozbudowy w
Gminie sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej, elektrycznej i telefonicznej,
remontu i budowy dróg gminnych. Ponadto budowa własnego ujęcia wody i stacji
uzdatniania, remont obiektów oświatowych, rozbudowa kompleksu
wypoczynkowo–rekreacyjnego.
2.2.1. Komunikacja  drogowa, kolejowa, inne.
Gmina Padew Narodowa posiada stosunkowo dobrze rozwinięty sys-tem
połączeń komunikacyjnych. Niestety podobnie jak w całym kraju ich stan techniczny
jest niezadawalający. Jest to następstwem zarówno wzmożonego ruchu kołowego
(zwłaszcza taboru ciężkiego), słabej jakości materiałów używanych do budowy dróg,
jak i braku dużych inwestycji drogowych.
Najważniejszą drogą przebiegającą przez teren gminy jest droga wojewódzka
nr 985 relacji Tarnobrzeg – Padew Narodowa – Mielec – Dębica, administrowana
przez Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich.
Układ komunikacyjny uzupełnia sieć dróg powiatowych, gminych i
lokalnych(wiejskie, polne,dojazdiowe).
Stan dróg powiatowych jest na terenie gminy Padew Narodowa bardzo
zły. Na ogólną ilość 41,33 km 32 km wymaga natychmiastowej modernizacji.
Drogami tymi administruje Starostwo Powiatowe w Mielcu.
Stan dróg gminnych jest również niezadawalający. Zarządcą tych dróg jest
gmina Padew Narodowa. Drogi gminne to przeważnie drogi o nawierzchni ulepszonej –
haszowe. Występujący od kilku lat wzrost liczby pojazdów samochodowych i
rolniczych przy wzroście mobilności mieszkańców powoduje szybsze niszczenie dróg.
Konsekwencją tego, przy braku wystarczających środków finansowych na budowę,
modernizację, ochronę i utrzymanie dróg jest postępująca degradacja ich stanu
technicznego. Ponadto wymagania techniczne i administracyjne dotyczące procesu
inwestycyjnego przerastają możliwości samorządu gminnego i utrudniają poprawę sieci
dróg gminnych.
Po wybudowaniu sieci kanalizacyjnej, której kolektory w większości
zaprojektowane są wzdłuż dróg gminnych należy dokonać gruntownej modernizacji
tych dróg poprzez utwardzenie ich dywanikiem asfaltowym.
Tabela 1. Potrzeby odnowy i modernizacji dróg
Lp.
Wyszczególnienie
Długość
w km
Odnowa
nawierzchni
km
1
2
3
Drogi wojewódzkie
Drogi powiatowe
Drogi gminne
7,292
41,333
30,44
Modernizacja
%
km
%
7,292
32
10
33
12
40
Gmina Padew Narodowa. posiadają dogodne połączenia autobusowe z
okolicznymi ośrodkami przemysłowymi : Mielcem i Tarnobrzegiem. W m.
Padew Narodowa znajduje się przystanek autobusowy umożliwiający
mieszkańcom korzystanie z autobusów dalekobieżnych.
Podstawowym warunkiem opracowania właściwej polityki transportowej
gminy jest prowadzenie ciągłej prognozy ruchu uwzględniającej stan aktualny
i najbardziej prawdopodobne zmiany : demograficzne, koniunkturalne,
zachowań społeczeństwa itp.
W prognozie opracowanej w grudniu 2000 roku3, której celem była
weryfikacja programu rozwoju i modernizacji komunikacji w miastach i gminach,
w oparciu o przeprowadzone szczegółowe analizy ruchowe dla stanu roku
2000, określone zostały skrajne scenariusze użytkowania komunikacji
indywidualnej i zbiorowej – na okres perspektywiczny (umownie rok 2015) :
wariant „0” – w którym rozwój przestrzenny i ludnościowy danych miejscowości
oparty jest na dotychczasowym układzie drogowym, tj. bez
inwestycji,
wariant I – rozwojowi miasta lub gminy towarzyszy program inwestycji komunikacyjnych,
wariant II – jw. z preferencjami komunikacji publicznej i ograniczeń
komunikacji indywidualnej.
Przy założeniu osiągnięcia w perspektywie 2015 roku :
3
Eksperymentalna symulacja potoków ruchu oraz opinia naukowa w zakresie systemu
transportowego w kraju. oprac. IGPiK Oddział w Krakowie, grudzień 2000 r.
 wskaźnika motoryzacji – 470 poj./1000 mk.,
 intensywności ruchliwości mieszkańców – do poziomu 2,8 podróży w
ciągu doby
 udziału podróży komunikacją zbiorową z obecnych 1,3 do 0,8 – wg
scenariusza I (wg obecnych tendencji) i 1,3 – w scenariuszu II.
Uzyskane w wyniku przeprowadzonych analiz wartości prognozowanych
natężeń ruchu w scenariuszu I są wysokie.
Wskazuje to jednoznacznie na konieczność prowadzenia polityki
komunikacyjnej ukierunkowanej na zwiększenie preferencji dla komunikacji
publicznej i wprowadzania pewnych restrykcji dla komunikacji indywidualnej – w
kierunku scenariusza nr II.
Pomoc stanowić może odpowiednie zarządzanie i sterowanie ruchem oraz
zapewnienie wyższych standardów podróży dla pasażerów.
Przez teren Gminy Padew Narodowa przebiegają linie kolejowe :
 kolej jednotorowa relacji Łódź–Tarnobrzeg–Dębica, z proj. modernizacją. Długość
odcinka w granicach gminy 5,262 km + stacja kolejowa w Padwi..
 kolej szerokotorowa LHS łącząca Śląsk z Ukrainą, która posiada bardzo blisko
usytuowaną stację przeładunku towarów w Woli Baranowskiej o długości 7,611 km z
mostem na rzece Wiśle. Jest to linia o charakterze przemysłowym.
Stacja Padew Narodowa jest stacją pośrednią, którą tworzy grupa pięciu torów :
2 tory przejazdowo-dojazdowe dla pociągów pasażerskich z krawędziami peronowymi,
2 tory przejazdowo-dojazdowe obsługujące bocznicę przemysłową
tor manewrowy bocznicy z kozłem oporowym. Do stacji Padew Narodowa ciąży
bocznica wychodząca z jej północnej głowicy do stacji przeładunkowej Linii Hutniczej
Szerokotorowej w Woli Baranowskiej. Pomimo dużej zdolności przewozu towarów
masowych linie te nie są w pełni obciążone.
2.2.2. Zaopatrzenie w wodę, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków :
Ważnym aspektem rozwoju infrastrukturalnego jest wyposażenie w sieć wodociągową
i kanalizacyjną. Podstawowe wskaźniki dotyczące zaopatrzenia mieszkańców w wodę
lokują gminę w grupie stosunkowo dobrze wyposażonych, choć w porównaniu z innymi
regionami kraju opisywana infrastruktura wymaga jeszcze doinwestowania.
Gmina posiada własne ujęcie wody ze studni głębinowych oraz stację
uzdatniania, które zabezpieczają wodę dla wszystkich mieszkańców. Wybudowana w
roku 1997 stacja ujęcia i uzdatniania wody to :
- budynek przemysłowy o powierzchni zabudowy 174 m², - zbiornik stalowy na wodę o
powierzchni zabudowy 72 m², - 3 studnie głębinowe.
Długość sieci wodociągowej : magistrala 29 km, sieć rozdzielcza 58,1 km, przyłącza do
budynków 31 km,
Z sieci wodociągowej korzysta 1120 odbiorców na 1289 gospodarstw co
stanowi 87 %. Analiza dotychczasowego użytkowania ujęcia wody i stacji uzdatniania
wskazuje, że bilans potrzeb wodnych jest realizowany w 40 – 50%, stąd znaczne
rezerwy i dotychczasowy brak potrzeby realizacji budowy drugiego zbiornika
wyrównawczego.
W 2003 r. gmina zrealizowała inwestycję budowy oczyszczalni ścieków i I
odcinka sieci kanalizacji grawitacyjno – ciśnieniowej.
Wybudowana jako
zintegrowana mechaniczno-biologiczno-chemiczna oczyszczalnia ścieków typu
CYKLOB o przepustowości 300 m³ na dobę oczyszcza ścieki bytowo-gospodarcze w
oparciu o zasadę reaktora cyklicznego SBR.
Oczyszczalnia może również odbierać ścieki dowożone taborem
asenizacyjnym w ilości 15 % całkowitej ilości ścieków.
Oczyszczalnia ścieków jest wyposażona w : budynek przemysłowy dwukondygnacyjny
i zbiornik żelbetowy o powierzchni zabudowy 304 m², budynek
techniczny
jednokondygnacyjny o powierzchni zabudowy 46 m².
Wybudowany I odcinek sieci kanalizacyjnej to : magistrala o długości 3,45 km,
przyłącza do budynków 1,2 km.
Do sieci kanalizacyjnej przyłączonych jest 70 budynków, co stanowi 5,4 %
Około 95% wytworzonych ścieków przez mieszkańców gospodarstw domowych jest
bez jakiegokolwiek oczyszczania wprowadzana do gruntu. Stanowi to ogromne
zagrożenie środowiska. Z uwagi na konieczność uzyskania odpowiednich klas czystości
wód powierzchniowych konieczna jest budowa sieci kanalizacyjnej na pozostałym
terenie gminy. Wybudowana oczyszczalnia ścieków w Padwi Narodowej w pełni
zabezpieczy oczyszczenie doprowadzonych ścieków ze wszystkich sołectw z terenu
gminy.
Większość zasobów wody rozmieszczonych jest w Głównym Zbiorniku Wód
Podziemnych nr 425 (GZWP–425) znajdującym się w Gminie Padew Nar.
GZWP 425‘Dębica–St.Wola–Rzeszów’ posiada rozpoznane i udokumentowane zasoby
 powierzchnia zbiornika wynosi 2194 km2, zasoby dyspozycyjne szacuje się na
576000 m3/doba, natomiast pobór wody wynosi 113000m3/doba.
Czwartorzędowy zbiornik wód podziemnych–GZWP425 ‘Dębica–Stalowa
Wola–Rzeszów’ posiada wody III klasa jakości zwykłych wód podziemnych,
oznacza to, że wymagają one wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i
chemicznego. W zakładach uzdatniania wody powinny być prowadzone
następujące procesy technologiczne : m. in. flokulacji, sedymentacji, filtracji
pospiesznej
ewentualnie dezynfekcji chlorem gazowym.
W obszarze lokalizacji GZWP 425 i jego strefy ochronnej Minister
Środowiska wprowadził zakazy i nakazy, które stanowią podstawę
zagospodarowania stref ochrony sanitarnej ujęć wody podziemnej.
Głównymi źródłami zanieczyszczenia wód powierzchniowych o wyraźnie
antropogenicznym charakterze są ścieki komunalne i przemysłowe.
Sieć kanalizacyjna (sanitarna i deszczowa) w gminie wymaga przede
wszystkim budowy, bądź rozbudowy, następnie unowocześnienia. Dotyczy to również
ścieków przemysłowych
W ciągu ostatnich 10 lat systematycznie spada zużycie wody. Dotyczy to
wszystkich grup odbiorców i zostało spowodowane ograniczeniem
zapotrzebowania wody przez przemysł i ludność. Największe zmniejszenie
zużycia (o 28%) wody wystąpiło w latach 1990-1995, a w ostatnim pięcioleciu
obserwuje się dalsze zmniejszenie zapotrzebowania wody o około 18%.
W gospodarstwach domowych zużywa się ca 120 l/mkd. Uwzględniając
jednak pobór wody przez obiekty użyteczności publicznej należy przyjąć, że
średnie zużycie wody wynosi 150 l/mkd. Aktualne zapotrzebowanie wody nie
odbiega od przeciętnego wskaźnika zużycia wody w małych i średnich
miejscowościach Polski, który wynosi 140-160 l/mkd.
Dlatego pomimo
stałego wzrostu ceny wody, nie przewiduje się dalszego wyraźnego
zmniejszenia jej zużycia.
2.2.3. Gospodarka odpadami :
Gospodarce odpadami poświęcony jest Plan Gospodarki Opadami w Gm.
Padew Narodowa będący integralną częścią ‘ Programu ochrony środowiska
Gminy Padew Narodowa’. W dokumencie tym podane zostały charakterystyki
źródeł powstawania odpadów (ilościowa i jakościowa) z podziałem wg
obowiązującej klasyfikacji odpadów
Wykonana analiza oddziaływania na środowisko Planu Gospodarki
Odpadami dla Gminy wskazuje, że problem gospodarki odpadami komunalnymi
nie jest rozwiązany w dostatecznym stopniu. Świadczy o tym przede wszystkim
procent mieszkańców objętych zorganizowaną zbiórką, wynoszący c.50 % w
skali liczby mieszkańców Gminy , jak również efektywność selektywnej zbiórki
odpadów. Szacuje się, że blisko 99% odpadów trafia na składowisko bez
poddanie ich wstępnej segregacji. Ograniczenie oddziaływania na środowisko
powstających odpadów komunalnych może zostać osiągnięte poprzez objęcie
zbiórką jak największej liczby mieszkańców, a także poprzez prawidłowe
gospodarowanie nimi polegające na :

stosowaniu wszelkich możliwych form zapobiegania i możliwie największego
ograniczania powstawania odpadów;

składowaniu odpadów w taki sposób, by maksymalnie umożliwić pozyskanie
składników, które można zawrócić do obiegu gospodarczego;

gromadzenie odpadów w wydzielonym i bezpiecznym miejscu, w pobliżu
miejsca ich powstawania,
w specjalnie przystosowanych pojemnikach lub
kontenerach;

w miarę częstym zabieraniu odpadów z miejsca składowania do zakładu
zagospodarowania;

bezpiecznym dla środowiska i pod względem sanitarnym unieszkodliwieniu
bezużytecznej masy odpadów.
Wytwarzane w Gminy odpady z sektora gospodarczego są częściowo
wykorzystywane gospodarczo,
zwłaszcza odpady pochodzące z procesów
termicznych. Ilośc ich przy zmniejszającym się zapotrzebowaniu na ciepło
oraz przechodzeniu na paliwo gazowe będzie systematycznie maleć. Z uwagi
na fakt, że pozostałe odpady przemysłowe, głównie opakowaniowe, są łatwe
do segregacji i dalszego wykorzystanie, przyjmuje się, że odpady pochodzące z
sektora gospodarczego nie będą stanowić zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi
oraz zagrożenia dla środowiska.
W grupie odpadów niebezpiecznych powstających na terenie gminy na
największą uwagę zasługują odpady powstające w sektorze komunalnym oraz
małych zakładach produkcyjnych.
W chwili obecnej odpady te trafiają, wraz ze strumieniem odpadów
komunalnych, na składowiska odpadów. Odpady wytwarzane w dużych
zakładach poddawane są procesom odzysku i unieszkodliwiania we własnych
instalacjach, bądź przekazywane do utylizacji do wyspecjalizowanych
jednostek.
Podstawowym sposobem zmniejszenia zagrożenia stwarzanego przez odpady
niebezpieczne jest ich segregacja “u źródła”. Efekty takiej zbiórki zależą głównie
od zachęt finansowych oraz kampanii edukacyjno-informacyjnych.
Poważne zagrożenia dla ludzi i środowiska przyrodniczego mogą stanowić
odpady medyczne i weterynaryjne. Ryzyko to może zostać wyeliminowane
jedynie poprzez opracowanie ‘szczelnego’ programu zbierania i utylizacji tych
odpadów. Dotyczy to w szczególności małych zakładów opieki zdrowotnej i
weterynaryjnej, z kórych to odpady w chwili obecnej trafiają w większości do
strumienia odpadów komunalnych.
Wyznaczenie koniecznych kierunków działań mających na celu
ograniczenie oddziaływania na zdrowie ludzi i środowisko przedsięwzięć
planowanych w GPGO będzie możliwe po rozpoczęciu wdrażania PGO,
procesie jego monitorowania oraz aktualizacji.
Plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów
powstające na terenie Gminy Padew Narodowa.
Dla potrzeb konstrukcyjnych planu odpady te zostały podzielone na trzy grupy :
 odpady z sektora komunalnego,
 odpady z sektora gospodarczego (inne niż niebezpieczne),
 odpady niebezpieczne (z sektora komunalnego i gospodarczego
oraz specjalne odpady niebezpieczne).
Podstawowym źródłem powstawania odpadów w sektorze komunalnym są
gospodarstwa indywidualne. W odpadach tych dominują odpady kuchenne,
ulegające biodegradacji, tworzywa sztuczne nieopakowaniowe oraz drobna
frakcja popiołowa.
Gmina posiada wysypisko odpadów komunalnych zlokalizowane w Padwi
Narodowej. Teren jest własnością gminy, zajmuje około 1 ha powierzchni.
Pierwotnie był to teren gdzie eksploatowano glinę. Wysypisko eksploatowane
jest od roku 1987. W 1998 r. po jego modernizacji gmina uzyskała pozwolenie
na jego użytkowanie do końca 2007 r. Na składowisku znajdują się następujące
obiekty i urządzenia : budynek gospodarczy ze składem makulatury,
wybetonowany boks na złom, wybetonowany boks na szkło, wybetonowany
boks na plastik, brodzik dezynfekcyjny (2 szt.), ogrodzenie z bramą wjazdową
główną i bramą boczną, składowisko piasku i wapna do posypywania odpadów.
Wysypisko jest nadpoziomowe, z czterema kwaterami składowania, które mają
częściowo wyprofilowane skarpy.
Składowisko jest ogólnodostępne raz w tygodniu w soboty. W tym dniu na
obiekcie tym przyjmowane są odpady za pokwitowaniem. Na wysypisku
dokonuje się wstępnej selekcji odpadów poprzez oddzielenie makulatury, szkła,
plastiku i metali. Głównym dostawcą odpadów z terenu gminy na wysypisko jest
Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Mielcu, które
decyzją Wójta Gminy z dnia 28 sierpnia 2000 r. uzyskała zezwolenie na
wykonywanie usług w zakresie wywozu odpadów komunalnych z obszaru
gminy do 2010 r. Z usług MPGK korzysta 156 mieszkańców, pozostali
mieszkańcy wywożą odpady komunalne we własnym zakresie na gminne
wysypisko śmieci.
Odpady powstające podczas uzdatniania wody pitnej i oczyszczania ścieków
są wykorzystywane gosp. do niwelacji i rekultywacji terenów oraz do uprawy
roślin nieprzeznaczonych do spożycia i produkcji pasz lub deponowane na
składowiskach komunalnych.
Problem odpadów medycznych i weterynaryjnych nie jest rozpoznany i do
końca rozwiązany. Odpady medyczne z pozostałych szpitali są wywożone do
instalacji zlokalizowanych poza terenem gminy, ewentualnie unieszkodliwiane
w instalacjach niespełniających wymagań ochr. środowiska.
Odpady zwierzęce stanowiące ‘materiał szczególnego ryzyka–SMR’, padłe
zwierzęta i odpady zwierzęce stanowiące ‘materiał niskiego ryzyka’z terenu
Gm. Padew Narodowa są utylizowane w zakładach utylizacyjnych
zlokalizowanych na terenie województwa podkarpackiego.
Do grupy odpadów niebezpiecznych zaliczane są odpady powstające
w sektorze komunalnym, jak i przemysłowym. Szacuje się, że udział odpadów
niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, powstających na terenie
gminy wynosi c. 1%. Największy udział w tych odpadach niebezpiecznych mają
farby, tusze, kleje i lepiszcza oraz baterie i akumulatory. Odpady niebezpieczne
powstające w gospodarstwach domowych kierowane są wraz ze strumieniem
odpadów komunalnych na składowisko odpadów komunalnych.
Odpady niebezpieczne pochodzących z przedsiębiorstw zlokalizowanych
na terenie gminy są odbierane i unieszkodliwiane przez specjalistyczne firmy.
Do szczególnych odpadów niebezpiecznych powstających na terenie
Gminy zaliczono odpady zawierające PCB, azbest, wycofane z eksploatacji
pojazdy oraz oleje odpadowe. W chwili obecnej brak jest pełnej inwentaryzacji
ilości i masy urządzeń zawierających zarówno PCB, jak i azbest. W roku 2002
odpady zawierające azbest, pochodzące z terenu gminy były deponowane na
istniejących składowiskach poza jej obszarem.
Wycofywane z eksploatacji pojazdy samochodowe trafiają w większości
do tzw. auto-złomów i firm zajmujących się kasacją samochodów. Tworzony
system zbiórki olejów przepracowanych będzie umożliwiał zbiórkę tych
odpadów od użytkowników indywidualnych i małych podmiotów gospodarczych.
Prognozę zmian ilości odpadów dla okresu 2004 – 2014 wykonano na
podstawie prognozy zmian ilości mieszkańców Gminy, wskaźników zawartych
w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami oraz założeń przyjętych w Planie
Gospodarki Odpadami dla Województwa Podkarpackiego. W planie
oszacowano całkowitą ilość odpadów komunalnych oraz z podziałem na
poszczególne strumienie, ilość odpadów medycznych, przemysłowych
i niebezpiecznych.
Założonym celem nadrzędnym w gospodarce odpadami komunalnymi jest
minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz wdrożenie nowoczesnych
systemów ich odzysku i unieszkodliwiania. Jako cele krótkoterminowe (2004
2007) oraz średniookresowe (2008 – 2014) przyjęto przede wszystkim objęcie
zorganizowaną zbiórką wszystkich mieszkańców gminy, zmniejszanie ilości
odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowisko oraz osiągnięcie
zakładanych limitów odzysku i recyklingu. Osiągnięcie zamierzonych celów
będzie możliwe dzięki podjęciu szeregu działań związanych z modernizacją
systemu gospodarki odpadami.
W planie przyjęto, że kierunki działań niezbędnych do podjęcia na terenie
Gminy Padew Narodowa są zgodne z kierunkami działań zawartym w Planie
Gospodarki Odpadami dla Powiatu Mieleckiego.
Kryterium minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów przyjete zostało jako
cel nadrzędny również dla pozostałych grup odpadów. Na szczególną uwagę
zasługuje konieczność rozwiązanie utylizacji odpadów medycznych oraz
odpadów zawierających PCB i azbest, z uwagi na zagrożenia dla środowiska
i zdrowia ludzi.
Do zadań o znaczeniu strategicznym w gospodarce odpadami na lata
2004 – 2014 zaliczono przede wszystkim podnoszenie poziomu świadomości
ekologicznej mieszkańców w zakresie selektywnej zbiórki odpadów oraz dzia
łania inwestycyjne polegające głównie na organizacji i budowie poszczególnych
elementów systemu
(Rejonowa Stacja Segregacji w Mielcu , Zakład
Zagospodarowania Odpadów w Tarnobrzegu ze Składowiskiem odpadów,
Instalacji do pirolizy odpadów w Machowie) oraz likwidację wysypiska w Padwi
Narodowej.
2.2.4. Ciepłownictwo :
Energia cieplna dla potrzeb obiektów budownictwa mieszkaniowego jedno i
wielorodzinnego, usługowego, drobnej produkcji oraz obiektów użyteczności
publicznej dostarczana jest z własnych kotłowni wbudowanych zasilanych
paliwem gazowym, płynnym, bądź stałym.
Urządzenia
i instalacje do prowadzenia procesów spalania
energetycznego paliw
powoduja pogorszenia stanu zanieczyszczenia
powietrza w miejscu ich lokalizacji. Spowodowane to jest wielkością emisji
zanieczyszczeń (emisja stosunkowo niewielka) i warunkami wprowadzania
zanieczyszczeń do powietrza (emitory niskie).
Celem poprawy jakości powietrza kotłownie lokalne usytuowane na terenie
Gminy są systematycznie modernizowane poprzez zamianę spalanego paliwa
węglowego na gaz ziemny, olej opałowy, drewno. Wykorzystywana bywa
energia cieplna ze źródeł niekonwencjonalnych .
Ponadto produkowana energia cieplna jest efektywniej wykorzystywana w
wyniku zmniejszenia energochłonności istniejącego budownictwa.
2.2.5. Gazownictwo :
Gmina Padew Narodowa jest zgazyfikowana. Umowy na dostawę gazu
ziemnego mieszkańcy gminy zawierają z zakładem gazowniczym Zasilanie gazem
ziemnym odbywa się poprzez stacje redukcyjno – pomiarowe wyprowadzające
rurociągi średniopężne i niskoprężne do odbiorców przemysłowych i indywidualnych.
Istnieją w Gminie dogodne warunki poboru gazu dla potrzeb bytowych, grzewczych i
przemysłowych.
Długość sieci gazowej na terenie gminy wynosi 87,1 km. Z odbioru gazu
sieciowego korzysta 518 gospodarstw na 1285, co stanowi 40,3 %. Istniejąca
stacja, jak i sieć przesyłowa posiadają rezerwy przepustowości, gdyż stopień
wykorzystania gazociągu jest niski.
2.2.6. Elektroenergetyka :
Wszyscy mieszkańcy gminy i podmioty gospodarcze na terenie gminy są
zaopatrywane w energię elektryczną poprzez linie wysokiego napięcia i stacje
transformatorowe we wszystkich wsiach gminy. Obszar gminy w większości zasilany
jest napięciem 30 kV (8 miejscowości) oraz napięciem 15 kV (4 miejscowości). Energia
elektryczna wyprowadzana jest liniami napowietrznymi : 30 kV Machów – Mielec, 15
kV Nowa Dęba – Tarnowska Wola, 15 kV Mielec – Tuszów Narodowy do 35 stacji
transformatorowych znajdujących się w poszczególnych miejscowościach gminy.
Analiza urządzeń elektroenergetycznych gminy wykazuje, że :
GPZ 110/30/6 kV Machów i GPZ 110/15/6 kV Nowa Dęba posiadają znaczne rezerwy
mocy wynoszące ok. 80 % oraz posiadają wolne pola w rozdzielni średniego napięcia w
Machowie – 8, a w Nowej Dębie 11 sztuk gotowych do przyłączenia większych
odbiorów. GPZ 110/30/kV Mielec również posiada
rezerwę mocy wynoszącą ok.
30 %, Stan techniczny większości stacji transformatorowych jest dobry, Większość
stacji jest nowych po modernizacji,
Większość miejscowości gminy zasilana jest z magistrali 30 kV Machów –
Mielec, która jest bardzo długa, co powoduje duże spadki napięć i straty mocy,
Stan techniczny sieci niskich napięć jest przestarzały, zaniżone przekroje przewodów,
długie obwody powodują, że parametry dostarczonej energii elektrycznej w niektórych
miejscowościach są poniżej normy,
Wszystkie miejscowości gminne z wyjątkiem Padwi Narodowej, która jest po
modernizacji i Zarównia, które wymaga obecnie tylko remontu kapitalnego sieci NN
wymagają reelektryfikacji, tj. dobudowy sieci transformatorowych, linii średniego i
niskiego napięcia oraz remontu kapitalnego sieci NN.
Warunki zasilania gminy ulegną zdecydowanej poprawie po wybudowaniu
projektowanego GPZ 110/15 kV w Skopaniu.
Telekomunikacja, przez teren gminy przebiega główna linia światłowodowa
Mielec – Tarnobrzeg. Gmina posiada pełną telefonizację, z usług
Telekomunikacji Polskiej S.A. korzysta 1016 gospodarstw domowych co
stanowi 79,6%
2.3. Środowisko przyrodnicze gminy :
2.3.1. Budowa geologiczna i rzeźba terenu :
Zachodnia część gminy położona jest w obrębie Mezoregionu Niziny
Nadwiślańskiej, centralna i wschodnia w Mezoregionie Równiny Tarnobrzeskiej.
Obie te jednostki należą do makroregionu Kotliny Sandomierskiej. Wg podziału
morfologicznego Polski J.Kondrackiego badany teren usytuowany jest w Prowincji 
Karpaty i Podkarpacie, Podprowincji Północne Podkarpacie  makroregion Kotlina
Sandomierska  mezoregion Nizina Nadwiślańska i Równina Tarnobrzeska. Ma to
odbicie w zmienności rzeźby terenu i pokrywy glebowej. Rzędne wysokościowe w
obrębie analizowanego terenu mieszczą się w przedziale 152-161 m n.p.m. Spadki
terenu są niewielkie, przeważają nachylenia od 0 do 2 % , tylko lokalnie w obrębie
stoków, wydm są nieco większe, lecz nie przekraczają 5 %. Na omawianym terenie
występują następujące formy morfologiczne : trasa zalewowa rzeki Wisły wyniesiona
jest od 0 do 2 m ponad średni stan wody, trasa nadzalewowa wyniesiona około 2 do 10
m nad średni stan wody stanowi płaską, rozległą formę o średnich nachyleniach, doliny
boczne Babulówki, Trześniówki i innych niewielkich cieków stanowią formy erozyjne
nieckowate o łagodnie nachylonych zboczach i płaskich dnach, wydmy stanowią
niewielkich rozmiarów formy, rozmaite, najczęściej zadrzewione.
Rzeźbę terenu zmodyfikował również człowiek usypując wały
przeciwpowodziowe tworząc różnego rodzaju nasypy, wykopy, kanały, wyrobiska
poeksploatacyjne.
Analizowany obszar położony jest w regionie przedkarpackim. Osady
wypełniające omawianą część zapadliska tektonicznego należą do środkowego i
górnego miocenu, głównie iły i piaski, które są pokryte utworami młodszymi
(czwartorzędowymi) – piaskami, żwirami, glinami oraz lessem.
Wody podziemne
Zwykłe wody podziemne występują tu w utworach trzeciorzędowych i
czwartorzędowych. Dominują wody zmineralizowanego miocenu i utworów
mezozoicznych schodzące do gł. 3 km. Obszar odwadniany jest przez karpackie
dopływy Wisły.
Zapadlisko przedkarpackie jest młodą strukturą hydrogeologiczną, wypeł-nioną
molosami mioceńskimi. Podłoże zapadliska stanowią prekambryjsko-paleozoicznomezozoiczne utwory platformowe. W regionie przedkarpackim występują dwa
użytkowe piętra wodonośne : trzeciorzędowe i czwartorzędowe.
Wody w pozostałych piętrach (głównie mezozoicznym) nie są użytkowane z
powodu dużej głebokości występowania.
W uśrednionym profilu litologicznym miocenu ca 65 % stanowią iłołupki i
mułowce, 30 % piaskowce i piaski oraz 5 % wapienie detrytyczne. Porowatość osadów
piaszczystych najczęściej wynosi 4-8 % a 80 % badanych rdzeni ma przepuszczalność
mniejszą niż jeden. Przeciętna wartość współczynnika filtracji w tych warstwach waha
się od 1.6*10-4 m/s w strefie przypowierzchniowej, do 4.2*10-5 m/s na głębokości
około 300 m.
Wody podziemne przykryte warstwą gruntu o współczynniku filtracji mniejszym
-3
niż 10 m/s są chronione w sposób naturalny przed ujemnym wpływem
zanieczyszczeń, ponieważ grunt stanowi filtr przechwytujący zawiesiny i inne
zanieczyszczenia związane z nimi, w tym także metale ciężkie. Warstwa gruntu nie
zabezpiecza jednak wód podziemnych przed chlorkami i węglowodorami oraz innymi
płynnymi sybstancjami toksycznymi rozlanymi wskutek katastrofy.
Wody powierzchniowe
Obszar gminy położony jest w dorzeczu Wisły. Odwadniany jest przez dużą
ilość małych cieków wodnych, będących dopływami Wisły lub innych cieków.
Należą do nich m.in. Babulówka, Trześniówka, Rów Potok, Rów Kliszowski,
Mieszy Dąb, Kanał Młodochowski.
Przy mało zróżnicowanych wysokościach względnych terenu , cieki
przepływające przez obszar gminy mają znaczenie irygacyjne, umożliwiające
odpływ nadmiaru wody w okresach wysokich stanów oraz zasilające w wodę
przyległe tereny rolnicze w okresie niedoboru wilgoci. W okresie intensywnych
opadów i roztopów poziom wód wyraźnie podnosi się. Zabezpieczeniem przed
zalewaniem terenu jest obwałowanie cieków do wysokości ok. 2 m npt.
Wody powierzchniowe przepływając przez tereny zamieszkałe zbierają ścieki z
nieszczelnych zbiorników bezodpływowych, a z pól pozostałości nawozowe i
środki ochrony roślin, co powoduje nadmierne ich zanieczyszczenie. Budowa
kanalizacji wyeliminuje przynajmniej wprowadzanie nieoczyszczonych ścieków
sanitarnych do gruntu i wód powierzchniowych.
Wody gruntowe
Podstawowym poziomem wód gruntowych na terenie Padwi Narodowej są
utwory czwartorzędowe - żwiry i piaski. Zwierciadło wody jest swobodne i
posiada łączność hydrauliczna z wodą powierzchniową, tak więc zasoby tego
poziomu są uzupełniane poprzez bezpośrednią infiltrację. Poziom ten wykazuje
dużą zmienność pod względem zasobności i wydajności , zależnych od
zasilania opadowego i miąższości warstwy wodonośnej , która nie przekracza
4,5 m.
2.3.2. Bogactwa naturalne :
Na terenie gminy, na jej północno-zachodnim skraju znajduje się niewielki
fragment udokumentowanego w kategoriach A+B+C złoża siarki. Aktualnie na
terenie gminy nie udokumentowano innych zasobów surowców podstawowych.
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazowe S.A. jest posiadaczem koncesji na
poszukiwanie i rozpoznanie złóż węglowodorów obejmującej m.in. teren gminy
Padew Narodowa, co stwarza szanse na udokumentowanie zasobów gazu i
ropy naftowej. Powszechnie występują tu kopaliny pospolite. Są to: kruszywa
naturalne (piaski rzeczne i wydmowe) oraz surowce ilaste występujące w
rejonie wsi Rożniaty i Przykop. Występujące złoża piasków, glin i pospółki
wykorzystywane są w budownictwie i do produkcji materiałów
budowlanych.Bogactwem gminy są również lasy,
w których składzie
gatunkowym dominuje
drzewostan iglasty.
Zajmują ogółem 806 ha, tj.
11.5 % powierzchni gminy.
2.3.3. Gleby – klasy bonitacyjne, zanieczyszczenie warstwy ornej :
Na obszarze Gminy wytworzyły się głównie gleby brunatne i bielicowe
oraz mady wytworzone z utworów aluwialnych. Większość gleb jest okresowo
za sucha. Właściwe stosunki wodne mają tylko gleby położone w pobliżu
rzek, które z kolei są okresowo podmokłe.
Większość gleb wymaga wapnowania w celu zmniejszenia ich kwasowości. Klasy
gleb tworzą tzw. kompleksy przydatności rolniczej gleb. Użytki rolne występujące na
terenie gminy zaliczane są do gleb od I – VI klasy bonitacyjnej. Przeważają użytki rolne
w klasie IV (40,8% powierzchni użytków rolnych), oraz V – 25,5 %. Generalnie uznaje
się, że gmina posiada niekorzystne warunki glebowo – przyrodnicze dla rozwoju
rolnictwa.
Na podstawie ogólnopolskiego programu badań realizowanego w latach
1992–1997 pod nadzorem merytorycznym Instytutu Upraw, Nawożenia i
Gleboznawstwa w Puławach przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą w Kielcach
stwierdza się, że na terenie gminy Padew Narodowa :38 % użytków rolnych stanowią
gleby bardzo kwaśne (do 4,5 % ph), 46 % gleby kwaśne (od 4,6 – 5,5 ph), 11 % gleby
lekko kwaśne, -4 % to gleby o odczynie obojętnym, 1 % o odczynie zasadowym.
Ogólny poziom zanieczyszczenia gleb (dotyczy tzw.warstwy ornej) należy
ocenić jako niewysoki.
Wg informacji Instytutu Uprawy, Nawożenia i
Gleboznawstwa w Puławach w połowie lat ubiegłej dekady poziom zawartości
metali ciężkich w glebach powiatu mieleckiego i gminy Padew Narodowa
oceniano jako naturalną zawartość–klasa 0.
Obecny stan poziomu
zanieczyszczeń gleby metalami ciężkim nie jest dostatecznie rozpoznany z
powodu braku odpowiednich badań.
Opierając się na dotychczasowym rozeznaniu stanu zanieczyszczenia
gleby metalami ciężkimi oraz na ogólnym poziomie zanieczyszczenia środowiska , można ostrożnie wnioskować, że ogólna ocena jakości chemicznej gleb
określająca zawartość metali ciężkich – kadmu, ołowiu, miedzi, chromu, niklu i
cynku – jako naturalną w glebie – stopień „0”, jest korzystna. Gleby takie nadają
się pod wszystkie uprawy rolnicze i ogrodnicze.
Na terenach zagrożenia powodziowego nie należy uprawiać warzyw
liściowych i korzeniowych, przeznaczonych dla dzieci i niemowląt.
2.3.4.Wody podziemne i powierzchniowe :
Obszar gminy Padew Narodowa położony jest w obrębie dorzecza Wisły. Sieć
wód powierzchniowych w obrębie tego terenu tworzą : Wisła i jej dopływy
prawobrzeżne: Babulówka, Trześniówka.
Wewnętrzną sieć wodną stanowią ich dopływy, Babulówki – Złoty Potok, rów
Laski, Mieszy Dąb, Kanał Młodochowski, Trześniówki – Kobylanka, Jamnica,
Kozieniec oraz szereg bezimiennych cieków. Kanały: Chorzelowsko-Dymitrowski i
Kluszewski odprowadzają wody wprost do Wisły.
Maksymalne stany wód występują w okresie wiosennych roztopów oraz na
początku lata w okresie intensywnych opadów letnich. W tym okresie rzeki nie
mieszczą swych wód w korytach i zalewają tereny między wałami
przeciwpowodziowymi, a przy wysokich stanach istnieje groźba przesiąkania,
przerwania wałów i podtopienia terenów przyległych, co miało miejsce w czasie
powodzi katastrofalnych w 1997 i 2001 r.
Wody powierzchniowe płynące są dziś najbardziej zanieczyszczonym
elementem środowiska w Polsce. Istotnym czynnikiem degradującym wody
powierzchniowe są zanieczyszczenia pochodzące ze spływów powierzchniowych,
wprowadzających do wód zanieczyszczenia pochodzące z gospodarki rolnej (nawozy,
środki ochrony roślin oraz zanieczyszczenia bakteriologiczne będące rezultatem
stosowania praktyki nadrzędności zaopatrzenia ludności w wodę z wodociągów w
stosunku do uporządkowania gospodarki ściekowej. Sytuacja taka dotyczy gminy
Padew Narodowa, gdzie 100% gospodarstw ma umożliwiony dostęp do sieci
wodociągowej, a 5 % gospodarstw korzysta z sieci kanalizacyjnej. Gospodarka
ściekowa do chwili obecnej zorganizowana jest we własnym zakresie (zbiorniki
bezodpływowe), co stwarza zagrożenie dla środowiska w przypadkach nieprawidłowej
ich eksploatacji.
Wody podziemne :
W obszarze Gminy Padew Narodowa położony jest Główny Zbiornik Wód
Podziemnych nr 425 (GZWP nr 425). Strefa ochronna GZWP zajmuje
powierzchnię 718,3 ha. Zasięg GZWP nr 425 i jego strefy określa dokumentacja
hydrogeologiczna zatwierdzona decyzją MOŚZNiL Nr KDH 1/013/6037/97 z
dnia 18 lipca 1997 r.
GZWP nr 425 Dębica–Stalowa Wola–Rzeszów jest największą obszarowo
warstwą wodonośną województwa podkarpackiego.
Analizowany zbiornik
stratygrafii czwartorzędowej zaliczono do wód gruntowych (płytkiego krążenia)
podatnych na degradację, o swobodnym zwierciadle.
Największa wydajność otworów studziennych występuje w terasach
dużych rzek, średnio 60 m3/h. GZWP nr 425 charakteryzuje się dużą
zmiennością miąższości warstwy wodonośnej (5–20 m) oraz jakości wód.
Przeważają wody II (średniej) i III (niskiej) klasy czystości zwykłych wód
podziemnych.
Monitoring jakościowy tych wód (wg Raportów WIOŚ – Stan środowiska
1998-2002 r.) wskazuje, że cechy organoleptyczne i fizykochemiczne wód
gruntowych nie spełniają norm obowiązujących dla wody do picia. Wskaźnikiem
najniekorzystniejszym, okresowo dyskwalifikującym jakość wody (1998-1999)
było stężenie żelaza ogólnego.
Właściwościami klasyfikującymi wody gruntowe (w 2002) do wód średniej
(II klasy) jakości były : żelazo (Fe), mangan (Mn), kwaśne węglany (HCO 3),
fosforany (PO4), azot amonowy (N-NH4).
Wielkości wskaźników takich jak żelazo ogólne, mangan, wodorowęglany
świadczących i decydujących o średniej klasie jakości wód były związane z
budową geologiczną gruntu (pochodzenie geogeniczne). Natomiast
podwyższone stężenia fosforanów i azotu amonowego wskazują na przenikanie
do warstwy wodonośnej zanieczyszczeń obszarowych oraz z lokalnych źródeł
punktowych, np. z nieszczelnych zbiorników ścieków fekalno-bytowych.
Na terenie Gminy występują wody gruntowe w piaszczysto-żwirowych
utworach czwartorzędowych zalegających na słabo przepuszczalnym stropie
utworów mioceńskich. Zwierciadło wody stabilizuje się na poziomie 1,5–15,0m
p.p.t.
Jest to poziom wodonośny o znacznych wahaniach zwierciadła wody
a jego wydajność jest uzależniona od warunków meteorologicznych (opadów
atmosferycznych). Studnie ujmujące wody z tego poziomu posiadają małą
wydajność i obecnie z reguły nie są użytkowane.
W obszarze GZWP–425 zakazuje się4 :
-wprowadzania nie oczyszczonych ścieków do ziemi i wód powierzchniowych na
obszarze strefy ochronnej
-budowy ujęć wód podziemnych do celów nie związanych z zaopatrzeniem
w wodę
ludności lub produkcją żywności na obszarze strefy ochronnej
-lokalizowania inwestycji bez konieczności zabezpieczeń na obszarze A i B
-lokalizowania inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi oraz
mogących pogorszyć ten stan na obszarze E i G, wykaz inwestycji według
rozporządzenia Rady Ministrów z 24 września 2002 roku w sprawie określenia
rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz
szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 179, poz.1490)
4
Decyzja Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Nr KDH1/013/6037/97
-lokalizowania
wysypisk
odpadów
niebezpiecznych
i
innych
nie
zabezpieczonych przed przenikaniem do podłoża substancji toksycznych lub
innych szkodliwych dla środowiska
-prowadzenie rurociągów transportujących substancje chemiczne
-budowy baz paliw płynnych i obiektów ich przeładunku bez zabezpieczeń ekol.
-budowy autostrad bez koniecznych zabezpieczeń
Na obszarze ochronnym GZWP–425 nakazuje się :
-likwidację nielegalnych składowisk i wysypisk odpadów w terminie do 2 lat od
wprowadzenia niniejszego zarządzenia
- modernizowanie, wybudowanie sieci kanalizacyjnych w celu zorganizowania i
prowadzenia prawidłowej gospodarki ściekowej na obszarze A, B i E
-stosowanie techniki i technologii nie pogarszających stanu środowiska
wodnogruntowego na obszarach B i E
-ograniczenie emisji pyłowych i gazowych na obszarze B
- stosowanie środków ochrony roślin, dla których czas połowicznego rozpadu
w glebie jest zdecydowanie krótszy niż 6 miesięcy dla obszarów E, F, G
- właściwe zagospodarowanie wyrobisk poeksploatacyjnych na obszarach D
- wprowadzenie monitoringu lokalnego jakości wód podziemnych dla B, F, G
- wprowadzenie monitoringu lokalnego jakości wód podziemnych wg projektu
Ze względu na sposób zagospodarowania przestrzennego wyróżniono obszary o różnej
kategorii ograniczeń : A–obszary aglomeracji miejskiej, B–tereny przemysłowe, D–
obszar eksploatacji surowców ceramiki budowlanej, E–tereny wiejskie, F–obszary
intensywnej produkcji sadowniczej, G–obszary leśne .
Podane powyżej nakazy i zakazy na terenie Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych nr 425 podano przykładowo dla zobrazowania sposobów
zagospodarowania stref ochrony sanitarnej ujęć wód podziemnych.
Wody powierzchniowe :
Wody powierzchniowe przepływające przez teren, obszar Gminy Padew
Narodowa zawierają dużą ilość zanieczyszczeń: gł. azotanów, fosforanów,
fosforu ogólnego i BZT5.
Badania stanu czystości wód przepływających przez teren gminy
przeprowadzone przez Sanepid wykazały II klasę czystości wód. Brak kanalizacji
na większości terenów wiejskich powoduje, że wiele zanieczyszczeń jest
odprowadzanych do okolicznych cieków wodnych. Na ich skażenie wpływają
również : chemizacja rolnictwa oraz dzikie wysypiska śmieci.
Zmniejszenie walorów jakościowych i użytkowych wód powierzchniowych,
czyli ich zanieczyszczenie, powodowane jest przez czynniki fizyko-chemiczne lub
biologiczne. Część z nich dociera do rzek na drodze naturalnych procesów np.
eutrofizacji, wymywania substancji humusowych, gnicia obumierającej masy roślinnej
oraz erozji skał. Na wzrost zanieczyszczenia wód ma również wpływ rozwój
gospodarczy, przemysłowy, intensyfikacja rolnictwa. Najczęściej zanieczyszczenia
chemiczne i mikrobiologiczne pochodzą ze źródeł punktowych związanych z
działalnością człowieka.
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych ma wpływ na ograniczenie ich
znaczenia gospodarczego oraz ekologicznego. Wymusza to potrzebę ich ciągłej
kontroli. Dostarczanie danych o stanie zanieczyszczenia wód jest
podstawowym zadaniem monitoringu jakości wód powierzchniowych.Celem
monitoringu wód jest dostarczanie danych o zanieczyszczeniu wód, a także
wspomaganie procesów zarządzania gospodarką zasobami wodnymi oraz ich
ochrona. W 2001 roku do sieci monitoringu wód powierzchniowych płynących
na terenie powiatu mieleckiego został wprowadzony dodatkowy punkt
pomiarowo-kontrolny na rzece Wiśle (poniżej ujścia Brnia m. Górki).
Przeprowadzone
badania
wykazały
ponadnormatywny
poziom
zanieczyszczenia wód Wisły w zakresie parametrów fizyko-chemicznych i
bakteriologicznych. Wysokim poziomem zanieczyszczenia charakteryzują
się już wody tej rzeki wpływające w granice gminy. Pozaklasowa jakość
wód wynika przede wszystkim z ich zasolenia oraz ze złego stanu
sanitarnego. Wisła prowadzi wody nie odpowiadające obowiązującym
normatywom
ze
względu
na
wysoki
poziom
zanieczyszczeń
bakteriologicznych (charakteryzowanych przez wskaźnik miano Coli typu
kałowego), a także ze względu na wysoką wartość przewodnictwa
elektrolitycznego i sodu tj. wskaźników z grupy fizyko-chemicznej,
charakteryzujących zasolenie wód. Związki biogenne z uwagi na wartość
azotu azotynowego kwalifikowały wody rzeki do klasy III. Pozostałe związki
azotu występowały w ilościach właściwych dla klasy I, a poziom związków
fosforu ogólnego odpowiadał normom klasy II. W granicach norm klasy III
mieściły się również substancje rozpuszczone ogólne, chlorki oraz odczyn. W
zakresie zawartości zanieczyszczeń organicznych (BZT 5, ChZT-Mn) jakość
wód odpowiadała klasie I. Zanieczyszczenia specyficzne takie jak: fenole lotne
i metale ciężkie: cynk, kadm, miedź, nikiel, ołów mieściły się w granicach
wartości normatywnych określonych dla wód I klasy czystości. Według oceny
hydrobiologicznej mierzonej wskaźnikiem saprobowość sestonu (biologiczna
ocena kondycji biocenoz wodnych),jakość wód została zaliczona do strefy mezosaprobowej, która odpowiada III klasie czystości wód. Również poziom
chlorofilu „a" odpowiadał normie klasy III.
Klasyfikacja wód rzeki Wisły :
Pp-k
Rok
Klasyfikacja wód ze względu na kryteria :
Fizyko-chemiczne
Bakteriologiczne
Hydrobiologiczne
n.o.n. (przewodnictwo
III (saprobowość,
n.o.n.
Górki,
2001
elektrolityczne, sód)
chlorofil)
n.o.n.
(przewodnictwo
n.o.n.
n.o.n. (chlorofil)
km 216,0 2002
elektrolityczne, sód)
W 2002 roku do grupy wskaźników przekraczających wartości dopuszczalne
dla klasy III został zaliczony również chlorofil „a". Pogorszyła się również
klasyfikacja ze względu na wskaźnik BZT5 (zmiana klasy I na II). Natomiast odczyn
wód przez cały rok spełniał warunki klasy I. Również korzystniej wypadła roczna
ocena wskaźnika saprobowość sestonu. Wody rzeki zostały zaliczone do strefy mezosaprobowej - w ocenie biologicznej są to wody II klasy czystości.
Potok Rów jest najbardziej zanieczyszczonym ciekiem na terenie powiatu
mieleckiego. Ze względu na powtarzające się interwencje i skargi na zanieczyszczenie
wód Babulówki dopływającymi wodami Potoku Rów, od 2003 roku w dodatkowym
punkcie pomiarowo-kontrolnym na Babulówce (w przekroju rzeki poniżej ujścia
Potoku Rów), rozpoczęte zostaną badania wpływu zanieczyszczonych wód
Potoku na jakość wód odbiornika.
Objaśnienia : non
- nie odpowiadające normom
Analizując ostatnie wyniki wskaźników fizykochemicznych i stan sanitarny rzek
Gminy  brak jest odcinków rzek zaliczanych do I klasy czystości.
Najważniejszym czynnikiem kształtującym jakość wód w rzekach są ścieki
bytowo – gospodarcze z terenu miasta i terenów wiejskich. Na stan czystości wód w
rzekach duże znaczenie ma również spływ powierzchniowy z terenów
wykorzystywanych rolniczo.
2.3.5. Stan zanieczyszczenia powietrza :
Powietrze atmosferyczne jest jednym z najważniejszych elementów
środowiska przyrodniczego. Zachowania jego czystości jest wymagających dużych
nakładów finansowych przedsięwzięciem (w szczególności dotyczy to zmiany
przestarzałych technologii stosowanych w przemyśle). Skutkiem dużego
zanieczyszczenia powietrza są nieodwracalne zmiany w przyrodzie.
W związku ze stosunkowo niewielkim rozwojem lokalnego przemysłu gm.
Padew Nar. nie jest pod tym względem bardzo zagrożona. Nie bez znaczenia jednak
pozostają zanieczyszczenia emitowane poza jej granicami, szczególnie w pobliskim
Tarnobrzegu, Mielcu, Połańcu i d. aglomeracjach przemysłowych leżących na
kierunku wiejących wiatrów.
O zanieczyszczeniu powietrza stanowią gazy, ciecze i ciała stałe występujące w atmosferze, a nie będące jego naturalnymi składnikami, lub też substancje
występujące w ilościach wyraźnie zwiększonych w porównaniu z naturalnym
składem powietrza.
Substancje zanieczyszczające powietrze emitowane są ze źródeł
punktowych (wyrzutnie, kominy), liniowych (trasy komunikacyjne) i
powierzchniowych (składowiska, otwarte zbiorniki z lotną substancją).
Zanieczyszczenia powietrza wpływają w sposób istotny na pozostałe
komponety środowiska. Przemieszcza-nie się w środowisku emitowanych
zanieczyszczeń odbywa się w czterech ośrodkach : atmosferycznym, glebowogruntowym, wodnym i roślinnym, przy czym w każdym z tych ośrodków
następuje jednoczesne magazynowanie zanieczyszczeń i ich wymiana .
Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są elektrociepłownie i
ciepłownie komunalne, zakłady przemysłowe kotłownie lokalne oraz środki
transportu.
Główne rodzaje zanieczyszczeń można podzielić na chemiczne
(wprowadzane w postaci gazów i aerozoli m.in. tlenki siarki, tlenki azotu, tlenek i
dwutlenek węgla, węglowodory, zw. ołowiu) oraz na mechaniczne (różnego
rodzaju pyły).
Do istotnych zanieczyszczeń powietrza występujących w gm. Padew Nar.
należą : tlenki azotu, węglowodory aromatyczne, dwutlenek siarki, tlenek węgla,
ozon oraz lotne związki organiczne pochodzące głównie ze spalania paliw płynnych
w pojazdach mechanicznych oraz spalania węgla kamiennego i paliw
ropopochodnych. Na terenie gm.Padew Nar. głównymi emitentami
zanieczyszczeń są głównie : pojazdy mechaniczne, kotłownie przemysłowe i osiedlowe
oraz indywidualne piece grzewcze. Znaczny wpływ na stan zanieczyszczenia
środowiska mają instalacje Cegielni w Rożniatach i związane z hodowlą bydła
wprowadzające do powietrza różnorodne substancje toksyczne.
Jakość powietrza, jego stan w obszarze oddziaływania Obiektu określają 2
podstawowe czynniki : emisja zanieczyszczeń oraz zdolności przewietrzania, które z
kolei zależą od lokalnych warunków klimatycznych,jak i od różnorodnych przeszkód
terenowych utrudniających rozpraszanie się zanieczyszczeń.
Wśród emitowanych zanieczyszczeń powietrza procentowo największą
ilość przypada na zanieczyszczenia gazowe. Związane to jest z
niedostatecznym wyposażaniem zakładów w urządzenia do redukcji
wymienionych powyżej zanie-czyszczeń. W celu osiągnięcia poprawy stanu
czystości powietrza wdrażany jest proces uciepłownienia z jednoczesną
likwidacją uciążliwych lokalnych kotłowni węglowych, które pracują bez
urządzeń ochronnych. Prowadzi się również modernizacje istniejących kotłowni
ze zmianą czynnika grzewczego na olej lub gaz.
Wymiana w obiektach użyteczności publicznej takich jak szkoły, Domy
Ludowe, budynki administracyjne kotłowni węglowych na gazowe spowodowała
w dużym stopniu ograniczenie emisji spalin do atmosfery.
Od 1stycznia 2003 roku oceny zanieczyszczenia powietrza dokonuje się
w strefach klasyfikowanych dla 2 kryteriów ustanowionych w celu : 1. ochrony
zdrowia (dla terenu kraju i uzdrowisk),
2. ochrony roślin (dla terenu kraju i
parków narodowych).
Klasa strefy A  poziom stężeń nie przekraczający
wartości dopuszczalnych. Klasa strefy B / C  możliwość przekraczania
wartości dopuszczalnej na niektórych obszarach strefy.
Wyniki corocznej oceny poziomu substancji w powietrzu wykonywanej
przez Podkarpacki WIOŚ5 (art. 89 ustawy POŚ) wskazują, że obszar powiatu
mieleckiego ziemskiego, w tym i Gminy Padew Narodowa klasyfikowany jest ze
względu na kryteria ochrony zdrowia do strefy A.
Na podstawie oceny poziomu substancji w 2002 strefę – p. rzeszowski
zakwalifikowano do klasy ogólnej A ze względu na kryterium ochrony roślin.
Aktualne rozkłady przestrzenne tych zanieczyszczeń ilustrują rysunki
zamieszczone na stronach internetowych WIOŚ Rzeszów6.
Rozkład przestrzenny stężeń średniorocznych zanieczyszczeń na terenie
powiatu rzeszowskiego wg WIOŚ :
dwutlenek siarki – 5.5 µg/m3 (wartość odniesienia 30 µg/m3)
dwutlenek azotu – 18 µg/m3 (wartość odniesienia 40 µg/m3)
pył zawieszony – 32 µg/m3 (wartość odniesienia 40 µg/m3)
Udział procentowy zanieczyszczeń w emisji zorganizowanej :
Ocena roczna jakości powietrza w województwie podkarpackim –
http://wios.rzeszow.pl/monitoring_pliki/opracowania/ocena_pow_02/spis.html
6 http://www.wios.rzeszow.pl/monitoring_pliki/opracowania/ocena_pow_02/zalaczniki/
mapa1_3.jpg
5
Procentowy udział emisji zanieczyszczeń w 2001 roku
4%
14%
23%
23%
36%
pył
SO2
NO2
CO
inne
2.3.6. Warunki klimatyczne :
Gmina Padew Narodowa położona jest według R. Gumińskiego w
Sandomiersko-Rzeszowskiej dzielnicy klimatycznej.
Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,8ºC przy amplitudzie
miesięcznej do 22ºC, z najcieplejszym lipcem –17,6ºC i najchłodniejszym
styczniem –5,2ºC). Największa liczba dni gorących występuje w lipcu i wynosi
ca 11,4 dnia. Okres letni (średnia temperatura dobowa powyżej 15ºC) trwa 90
-100 dni w roku. Liczba dni mroźnych waha się w przedziale 17,6-18,1ºC – w
styczniu i 3,6-13,7ºC w grudniu, do około 5,5ºC w marcu.Ogółem na tym terenie
notuje się średnio w roku 51,1 dni mroźnych. Dni przymrozkowe obserwuje się
średnio 120 razy w roku.
Warunki wilgotnościowe nie odbiegają od średnich krajowych. Najbardziej
wilgotnymi miesiącami są listopad i grudzień (86-88% wilgotności względnej)
najmniej maj i czerwiec. Z przebiegiem temperatury i wilgotności powietrza
związane jest występowanie mgieł i zamgleń, których największa ilość przypada
na ostatnie miesiące roku.
Bardziej zmienny jest rytm dobowy wilgotności z maksimum w godzinach
nocnych i minimum w południowych. Napływ suchego powietrza z południa jest
zwykle przyczyną zaburzenia tego rytmu.
Warunki wietrzne – ruch powietrza w makroskali rejonu sandomierskorzeszowskiego zdominowany jest napływem z kierunków zachodniego i wschod
-niego również modyfikującą rolą dolin sterującymi wiatrami z południowegozachodu (SSW). Cisze i wiatry do 1 m/s występują przez c. 8,6% czasu w roku.
Zachmurzenie i opady, pokrywa śnieżna. Przebieg roczny zachmurzenia
jest typowy jak w innych częściach kraju.
Najbardziej chmurne są miesiące
jesienno-zimowe, najmniej wiosenne i letnie.
Ilość dni pogodnych z
zachmurzeniem poniżej 2 wynosi 45, dni pochmurnych ok. 150. Opady letnie są
najwyższymi w ciągu roku. Średnio wynoszą one 90-98 mm. W półroczu
chłodnym pokrywa śnieżna utrzymuje się średnio 83 dni.
W pewnych sytuacjach pogodowych wspomniane odrębności klimatyczne
prowadzić mogą do znacznego zróżnicowania jakości powietrza i pogorszenia
w sąsiedztwie źródeł niskiej emisji zanieczyszczeń.
Najkorzystniejsze kierunki klimatu lokalnego występują w obrębie terasy
nadzalewowej i wydm. Charakteryzują się one dobrymi warunkami termicznowilgotnościowymi i solarnymi.
2.3.7. Roślinność i zieleń :
1) Zbiorowiska leśne :
Lasy stanowią główny czynnik równowagi ekologicznej oraz siedlisko większości
dzikich gatunków roślin i zwierząt. Lasy spełniają trzy główne funkcje, w sposób
naturalny lub w wyniku działań gospodarczych:
 funkcje ekologiczne (gł. ochronne) mające istotne znaczenie gospodarcze
i społeczne
 funkcje produkcyjne : produkcja drewna, odnawialnego surowca ekologiczne
nego, warunkującego rozwój wielu branż gospodarki
 funkcje społeczne : zapewnienie miejsc pracy w sektorze leśnym i poza nim
lasy stanowią teren wypoczynku, turystyki i regeneracji zdrowia człowieka
a także obiekt służący rozwojowi kultury, nauki edukacji ekologicznej.
Na terenie gminy nadzór nad stanem lasów sprawuje Regionalna Dyrekcja
Lasów Państwowych w Krośnie , Nadleśnictwo Buda Stalowska.
Pod zarządem Nadleśnictwa znajduje się ogółem 366,25 ha gruntów Lasów
Państwowych, w tym 320,11 ha lasów ochronnych. Pozostałą powierzchnię
lasów stanowią lasy gospodarcze oraz grunty związane z gospodarką leśną.
Obszar gruntów objętych dozorem Nadleśnictwa Głogów Małopolskiego
należą do Mielecko- Kolbuszowsko-Głogowskiego Obszaru Chronionego
Krajobrazu. W strukturze wiekowej drzewostanu ca 90% zajmują drzewostany
60-80 lat. Z uwagi na trwałe uszkodzenia wywołane działalnością przemysłu,
negatywne oddziaływanie ruchliwych tras komunikacyjnych, przeważająca
część drzewostanu została uznana za lasy ochronne.
Decydujący wpływ na stan lasów mają :
 czynniki naturalne–obniżenie poziomu wód gruntowych częsty deficyt opadów
atmosferycznych, wiatr i śnieg wywołujące osłabienie drzew, ich podatność na ataki
szkodników i choroby oraz susze w zasadniczy sposób zwiększające zagrożenie
lasów pożarami. Do najważniejszych przyczyn wywołujących pożary w lasach należy
zaliczyć przerzuty ognia z gruntów nieleśnych ( wypalanie ściernisk , traw bądź
nieużytków.)
 czynniki pochodzenia antropogenicznego  zanieczyszczenia wód powierzchniowych,
skażenia atmosfery gazami i pyłami, a poprzez zakwaszenie gleb i toksyczne działanie
na organizmy, negatywnie wpływają na ekosystemy leśne, sprzyjając występowaniu
szkodników i lokalnie powodując zamieranie lasów.
Za najgroźniejsze uznaje się: spaliny, dwutlenek siarki, tlenki azotu, fluor
i pyły.
W ostatnich latach odnotowuje się jednak znaczny spadek koncentracji NOx i SO2, co
wpływa bezpośrednio na stan zdrowotny drzewostanów.
 nierównomierna, przestrzenna struktura lasów - występowanie małych kompleksów
leśnych, która powoduje zwiększenie negatywnych dla tych lasów presji oraz utrudnia
zarządzanie.
Potencjalnymi zagrożeniami lasów, może być : zwierzyna łowna i gryzonie
powodują znaczne szkody w uprawach i młodnikach, szkodnictwo leśne
spowodowane penetracją lasów i kradzieżą materiału zalesieniowego przez
ludność, zmiany leśnych form użytkowania terenu na inne formy (osadnictwo
infrastruktura komunikacyjna, zabudowa rekreacyjna, kopalnictwo, przemysł),
zaśmiecanie i zanieczyszczanie lasów (nielegalne wysypiska śmieci ), wycinanie lasów na gruntach porolnych ( w szczególności lasów prywatnych ) może
powodować lokalne zagrożenia dla ochrony przyrody oraz dla węzłów i
korytarzy ekologicznych. Kłusownictwo
Lasy na terenie gminy stanowią fragment większego kompleksu leśnego
wchodzącego w skład zarówno gminy Padew Narodowa jak i gmin: Baranów
Sandomierski, Tuszów Narodowy i Cmolas. Inne małe powierzchniowo kompleksy
położone są wokół przysiółka Tarnówek. Lasy zajmują powierzchnię 806 ha, co
stanowi 11,5 % ogólnej powierzchni gminy. Powierzchnia lasów państwowych
pozostających w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe
Nadleśnictwa Buda Stalowska wynosi 366,25 ha, z czego 320,11 ha to lasy
wodoochronne.
Kompleksy leśne terenu gminy charakteryzują się zadawalającą zdrowotnością
w drzewostanie.
2) Zbiorowiska nieleśne :
Zieleń wiejska – tereny zieleni na wsi obejmują rozmaite formy, m.in. : zieleńce,
cmentarze, zieleń przy obiektach użyteczności publicznej, ogrody działkowe itp.
Cenne z przyrodniczego i krajobrazowego punktu widzenia są tereny pokryte
roślinnością niską i wysoką, wykształconą w sposób możliwie najbliższy
charakterowi roślinności naturalnej terenu, nie ukształtowaną przez człowieka w
sposób zamierzony.
Jest to tzw. zieleń nieurządzona. Na terenie osiedli
wiejskic zlokalizowane są także pola uprawne użytkowane rolniczo, sady
owocowe a także tereny upraw ogrodniczych. Roślinność takich terenów,
pełniąca liczne funkcje ekologiczne w środowisku, wzbogaca ogólną ilość
zieleni.
Zieleń cmentarzy – cmentarze są terenami, w których zieleń dostępna jest w
sposób ograniczony, co wynika z charakteru kulturowego tych obiektów. Zieleń
cmentarzy, ze środowiskowego punktu widzenia, stanowi ważny element przestrzenny wzbogacający ogólną powierzchnię zieleni wysokiej.W zadrzewieniach
cmentarzy dominują rodzime gatunki drzew i krzewów, ale lista florystyczna
tych obiektów jest wzbogacona przez wprowadzone spontanicznie przez
społeczeństwo, liczne gatunki egzotyczne. Wpływa to nie tylko na ogólną
estetykę terenu ale zwiększa m.in. różnorodność biologiczną w miejscowości.
Ogrody działkowe – pełnią ogólne funkcje środowiskowe, ogrody działkowe są
jednak terenami o ograniczonej dostępności dla ogółu społeczeństwa.
Zieleń osiedlowa – jest to głównie zieleń typu niskiego – zieleńce, trawniki, pasy
izolacyjne przy budynkach mieszkalnych, także elementy sztuki ogrodniczej,
m.in. kwietniki i inne. Zajmują one zazwyczaj niewielkie powierzchnie i często
są pocięte chodnikami, parkingami itp.
Nasadzenia drzew wynikają albo
z realizacji ustaleń projektów zieleni z czasów budowy osiedla, albo z okresu
spontanicznego upiększania terenu przez mieszkańców, głównie bez planu,
według indywidualnych gustów.
Zieleńce, zieleń przy drogach, obiektach sportowych, innych – zieleńce i zieleń
przydrożna usytuowane są z reguły na niewielkich płaszczyznach gruntu, a
zieleń przydrożna wykształcona jest gł. w postaci wąskich pasów roślinności
wzdłuż dróg. Dominuje zieleń niska, z przewagą traw, często wzbogacona
nasadzeniami kwiatowymi, jako kwietniki, rabaty itp. Niekiedy zieleni tego typu
towarzyszą pojedynczo drzewa, zwłaszcza gatunków liściastych. Zieleń tego
typu posiada głównie znaczenie estetyczne,
a funkcje środowiskowe tych
terenów nie są rozwinięte wystarczająco, szczególnie ze względu na małe
powierzchnie. Zieleń placówek edukacyjnych nie jest ogólnie dostępna, są to
często place zabaw przy szkołach lub trawiaste boiska obok budynków
szkolnych. Zieleń towarzysząca obiektom sportowym to otoczenie boisk
sportowych lub stadionów.
3) Obszary o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych :
Ochrona krajobrazu realizowana jest w Gminie poprzez tworzenie Parków
Krajobrazowych i Obszarów Chronionego Krajobrazu. Obszary Chronionego
Krajobrazu wchodzą w skład spójnego ekologicznie systemu obszarów
chronionych. Umożliwiają ochronę całego bogactwa naturalnego w jego pełnej
różnorodności biologicznej. Obszary chronionego krajobrazu wydzielono
w
oparciu o analizę występowania rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt.
Włączono do nich w znacznym stopniu lasy, oraz środowiska nieleśne z udziałem
cieków wodnych o małym stopniu zanieczyszczenia wód. Obszary Chronionego
Krajobrazu obejmujące swoim zasięgiem Gm. Padew Narodowa :
 Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowski
o powierzchni całkowitej 50 512 ha, z czego znaczną, większą część stanowią
lasy mieszane z przewagą sosny. W południowo-wschodniej części gminy
obejmuje on zwarty kompleks leśny o powierzchni 600 ha będący pozostałością
po Puszczy Sandomierskiej. Jest porośnięty głównie borem wilgotnym i borem
mieszanym, a wzdłuż dolin potoków i podtopionych, bezodpływowych zagłębień
terenu występują zbiorowiska łęgu olchowo-jesionowego. Teren ten jest
siedliskiem wielu cennych przedstawicieli fauny : bociana czarnego, kani
czarnej, orlika krzykliwego i błotnika stawowego.
 Dolina Wisły :
Zajmuje on powierzchnię około 400 ha, rzekę wraz z jej najbliższym
otoczeniem, głównie w obrębie międzywala. Na malowniczość tego krajobrazu
wpływa obecność piaszczystych ławic w korycie rzeki oraz siedlisk o bogatej
roślinności charakterystycznych dla dolin nieregulowanych rzek. W dolinie rzeki
występują także fragmenty łęgów topolowo-wierzbowych i zwarte zarośla wiklin
nadrzecznych. Równinne terasy rzeczne porozcinane są licznymi starorzeczami
często porośniętymi, efektownie wyglądającymi, w okresie kwitnienia,
zbiorowiskami lilii wodnych.
 Stawy Krasiczyńskie
Szczególnie malownicze elementy krajobrazu stanowią stawy śródleśne:
Stawy Osieczyska i Stawy Krasiczyńskie, których część znajduje się na terenie
gminy. Ich obszar wraz z otoczeniem proponowany jest do utworzenia
rezerwatu o nazwie „Stawy Krasiczyńskie” o powierzchni 260 ha w tym na
terenie gminy 153 ha.
Na obszarze gminy występuje szereg drzew i roślin objętych ochroną
prawną. Na koniec 1994 roku zarejestrowano 582 pomniki przyrody ożywionej,
w tym 6 obiektów to stanowiska roślin chronionych i 497 obiektów to
pojedyncze drzewa a 66 obiektów stanowią grupy drzew. Wśród drzew
stanowiących pomniki przyrody znajdują się: lipa drobnolistna, dąb szypułkowy,
jesion wyniosły, wiąz szypułkowy, topola biała, lipa szerokolistna i jodła
pospolita.
Pomniki przyrody żywej ujęte w wojewódzkim rejestrze pomników przyrody
żywej to : w Piechotach - dąb szypułkowy i wiąz szypułkowy, w Rożniatach
-wiąz szypułkowy, 2 dęby szypułkowe i sosna wejmutka
Na terenie gminy znajduje się szereg ekosystemów związanych ze
środowiskiem wodnym , które pełnią funkcje ekologiczne i wzbogacają
florystycznie teren gminy. Są to :
-‘Fajtówka’ niewielkie oczko wodne położone wśród pól uprawnych o
powierzchni 0,3 ha w Przykopie
- szereg oczek wodnych wraz z otaczającymi je wiklinami o powierzchni 6,6 ha
w przysiółku Dwór w Przykopie
-‘Browarzysko’ – wypłycenie bezimiennego cieku wodnego w postaci płatów
szuwaru i trzciny pospolitej o pow. 2,4 ha we wsiach Przykop i Zaduszniki
-ciąg oczek wodnych na równinie zalewowej Wisły w Przykopie-Dworze ,9,9 ha
-niewielki staw z szuwarem o powierzchni 0,65 ha w Domacynach Wielkich
dawne starorzecze Wisły o powierzchni 4,2 ha w Przykopie
-naturalny zbiornik wodny o powierzchni 1,2 ha w Wojkowie
-szereg wydłużonych zbiorników wodnych na równinie zalewowej Wisły o
powierzchni 3,1 ha we wsi Rożniaty-Zawierzbie
Na stan obszarów i obiektów objętych ochroną na podstawie przepisów o
ochronie przyrody mają wpływ czynniki : bezpośrednie, związane ze sposobem
zagospodarowania i użytkowania przestrzeni, eksploatacją surowców
mineralnych, uprawą i zbiorem roślin, polowaniami i masową turystyką oraz
pośrednie, związane ze stanem komponentów środowiska tj: stopień
zanieczyszczenia powietrza, wód, powierzchni ziemi.
Rozwiązywanie problemów z zakresu ochrony przyrody zależy od : decyzji
administracyjnych, tak na szczeblu lokalnym jak i centralnym orazzapewnienia
niezbędnych środków umożliwiających realizację ochrony obszarowej, ochrony
gatunkowej roślin i zwierząt, a także całych zespołów roślinnych.
2.3.7. Świat zwierząt :
Największym bogactwem gatunkowym flory i fauny w gminie charakteryzują
się kompleksy leśne. Na terenie powiatu żyją gatunki zwierząt : sarny, jelenie,
zające, dziki, borsuki, lisy, kuny, piżmaki i gronostaje.
Tereny te zasiedla również wiele gatunków ptactwa (c. 100 gatunków) w
tym tak rzadkie jak : bociana czarnego, kani czarnej, orlika krzykliwego, błotnika
stawowego, puszczyka, jarząbka, myszołowa, pustułki, kruka, inne.
Spotykane są również górskie gatunki płazów : salamandra plamista,
traszka karpacka, kumak górski, ropucha szara, rzekotka drzewna oraz gady :
jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, padalec, żmija zygzakowata.
3.
PRZYCZYNY ZAGROŻEŃ ORAZ TENDENCJE ZMIAN
W ŚRODOWISKU PRZYRODNICZYM GMINY
3.1. Zmiany rzeźby terenu :
Przekształcenia rzeźby terenu gminy są skutkiem działań niezbędnych
jako faza przygotowawcza dla realizacji inwestycji i zachodzą głównie w skali
mikrorzeźby (mikroniwelacji) terenu :
Zmiany te obejmują:
– trwałe zajęcie terenu i zabudowę powierzchni gruntu
– przekształcenia powierzchni terenów.
Zmiany rzeźby terenu zachodzą głównie punktowo w różnych częściach
gminy i są tym większe i rozleglejsze, im bardziej jest urozmaicona naturalna
rzeźba terenu, m.in. we wschodniej i południowej części. Zmiany w rzeźbie
związane z przekształceniami zachodzącymi w czasie budowy trasy i układów
komunikacyjnych mają przeważnie charakter zmian liniowych.
W warunkach zakładanego rozwoju przestrzennego gminy, ewentualne
zmiany i przekształcenia w rzeźbie terenu nie będą miały charakteru
znaczącego i mogą zachodzić raczej w skali ściśle lokalnej. Obserwuje się stałą
tendencję braku tego zjawiska, która wynika z ograniczenia zamierzeń różnego
typu inwestycji wielkoprzestrzennych, co wiązałoby się z trwałymi i znacznymi
przekształceniami rzeźby terenu.
3.2. Wody podziemne i powierzchniowe :
Wody podziemne :
Wyniki badań nie wykazały występowania istotnych zmian jakości wody
na obszarze ochronnym i w zbiorniku wód podziemnych GZWP nr 425.
Z punktu widzenia ochrony jakości wód podziemnych rejonem
ograniczonego użytkowania powinien być obszar GZWP nr 425 i jego strefa
ochronna. W obrębie strefy ochronnej GZWP funkcjonują obiekty przemysłowe
mogące pogorszyć stan środowiska. Dotychczasowe badania nie wykazały
oddziaływania tych obiektów na gleby i wody gruntowe. Badania prowadzone
przez WIOŚ w Rzeszowie wskazują, że stężenia metali : chromu, cynku,
kadmu, niklu, miedzi i ołowiu były zbliżone do tła geochemicznego lub niższe.
Występowało jednak lokalne zakwaszenie gruntu w otoczeniu obiektu.
Z przeprowadzonego rozpoznania wynika, że na terenie Gminy Padew
Narodowa do obiektów mogących w sposób istotny zanieczyścić warstwę
wodonośną należą :

bazy i stacje paliw płynnych – rozmieszczone na terenie całej Gminy,

instalacje przemysłowe

lokalne składowiska odpadów paleniskowych .
Wody powierzchniowe :
Gm. Padew N. posiada duże zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych
przewyższające ich zapotrzebowanie. W Gminie od kilkunastu lat występuje
stałe zmniejszenie zapotrzebowania wody. Tendencja ta wynika z ograniczenia
zużycia wody w gospodarstwach domowych, obiektach użyteczności publicznej
oraz zakładach przemysłowych i usługowych. W najbliższych latach oczekuje
się dalszego zmniejszania poboru wody przez duże zakłady przemysłowe.
Zakłady te stopniowo wprowadzają wodooszczędne technologie i urządzenia,
co przyczynia się do spadku ilości odprowadzanych ścieków. W związku z tym
pomimo prognozowanego wzrostu liczebności mieszkańców nie przewiduje się
wyraźnego zwiększenia poboru wody, a zatem innego niż dotychczas
oddziaływania na zasoby wód powierzchniowych. .
Potencjalnym zagrożeniem dla jakości wód przepływających przez Gminę
Padew Narodowa są ścieki bytowo-gospodarcze i przemysłowe oraz spływy
opadowe.
Należy dodać, że coraz więcej ścieków komunalnych
odprowadzanych do wód powierzchniowych będzie oczyszczanych, natomiast
zakłady przemysłowe powinny podczyszczać ścieki przed wprowadzeniem ich
do odbiornika. Wg WIOŚ w Rzeszowie większość zakładów odprowadza
mniejsze ładunki zanieczyszczeń od wielkości dopuszczonych pozwoleniami
wodnoprawnymi. Zakłady przemysłowe odprowadzające oczyszczone ścieki
pośrednio do wód powierzchniowych są systematycznie kontrolowane oraz
posiadają operaty wodnoprawne,
z których wynika, że wprowadzone
zanieczyszczenia nie powodują większego niż dopuszczalne pogorszenia
jakości wody w ich odbiorniku. Niemniej niektóre zanieczyszczenia okresowo
mogą się przedostać do wód powierzhniowych.
Perspektywiczne warunki korzystania z zasobów wód dorzecza Górnej
Wisły, w tym Wisłoka, zostaną określone przez Rejonowy Zarząd Gospodarki
Wodnej w Krakowie. Aktualny wpływ Gm. Padew Nar. na stan czystości wód
powierzchniowych omówiono w pkt. 2.2.2.
Przedstawione wyniki wskazują,
że przyszłościowo stężenia zanieczyszczeń w oczyszczonych ściekach nie
powinny przekraczać najwyższych dopuszczalnych wartości podanych w zał. 1
do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie
warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do
ziemi... (Dz. U. 02.212.1799).
Dodatkowym zagrożeniem dla stanu czystości wód powierzchniowych są
zanieczyszczenia obszarowe, czyli spływy opadowe z terenów przemysłowych i
składowych, ruchliwych arterii komunikacyjnych, baz transportowych oraz
naprawczych.
Istotnym czynnikiem degradującym wody powierzchniowe są również
zanieczyszczenia pochodzące z gospodarki rolnej (nawozy, środki ochrony
roślin) oraz zanieczyszczenia bakteriologiczne będące rezultatem stosowania
praktyki nadrzędności zaopatrzenia ludności w wodę z wodociągów w stosunku
do uporządkowania gospodarki ściekowej. Sytuacja taka dotyczy Gminy Padew
Nar. gdzie 100 % gospodarstw ma umożliwiony dostęp do sieci wodociągowej,
a 5 % gospodarstw korzysta z sieci kanalizacyjnej.
Reasumując, należy stwierdzić :
 Zła jakość wód powierzchniowych wynika głównie z nieuporządkowanej gospodarki ściekowej na terenach wiejskich, charakteryzuje się :
- brakiem kanalizacji i oczyszczalni ścieków komunalnych
- funkcjonowaniem oczyszczalni o niskiej efektywności
- niekontrolowanymi zrzutami ścieków bez uprzedniego oczyszczenia
-







funkcjonowaniem nieszczelnych szamb i nieremontowanej sieci
kanalizacyjnej.
Większość zasobów wód podziemnych gminy nadaje się do bezpośredniego
wykorzystania : na cele gospodarcze, na cele konsumpcyjne po zastosowaniu
uzdatniania (usuwanie naturalnych pierwiastków, jak żelazo i mangan).
Antropogeniczne zanieczyszczenia wód podziemnych zależą od głębokości
zalegania wód i izolacji poziomów wodonośnych oraz od powierzchni terenu.
Najbardziej narażone na degradację są wody gruntowe, czwartorzędowego piętra
wodonośnego. Wody wgłębne, lepiej izolowane od powierzchni
terenu, są na
ogół dobrej jakości.
Wody podziemne gminy należą do wód o wysokim stopniu zagrożenia,
dlatego należy podjąć jak najszybsze działania ochronne, tj.:
- Zagospodarowanie stref ochronnych zbiorników wód i ujęć
- uporządkowanie gospodarki ściekowej,
Należy dążyć do stworzenia sieci monitoringu regionalnego pozwalającego na
śledzenie zmian jakości wód i ustalenie strategii ich ochrony, mając na uwadze
coraz większe znaczenie wód podziemnych, często jako jedynego źródła dobrej
jakości wody pitnej.
W Gminie prowadzi się prace związane z rozbudową sieci kanalizacji.
Oczyszczalnia ścieków posiada rezerwy przepustowości.
Rozwój kanalizacji jest mniejszy niż rozwój sieci wodociągowej co powoduje
zanieczyszczenia wód powierzchniowych
3.3. Zanieczyszczenia powietrza :
Źródłami emisji zanieczyszczeń atmosfery w Gminie Padew Narodowa są
– energetyczne spalanie paliw,
– produkcja przemysłowa,
– transport drogowy,
– ogrzewanie budynków ze źródeł lokalnych,tworzące tzw.niską emisję
komunalną.
Na poziom emisji rejonu wpływa też napływ zanieczyszczeń z bliższych i
dalszych źródeł, stanowiących tło zewnętrzne. Inwentaryzacją zanieczyszczeń
objęte są źródła przemysłowe, energetyczne i gospodarki komunalnej o rocznej
emisji powyżej 50 Mg pyłów i gazów (bez dwutlenku węgla).
Ze względu na charakter i rozproszenie pozostałych źródeł, udział ich,
choć znaczący w ogólnej emisji, nie jest określony ilościowo.
W strukturze emisji zanieczyszczeń wyróżnia się: pyły i gazy ze spalania
paliw, w tym dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek i dwutlenek węgla oraz
zanieczyszczenia specyficzne z procesów technologicznych.
Wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza przez zakłady przemysłowe
uregulowane jest decyzjami administracyjnymi o dopuszczalnej emisji Edop.
Wydawane są pozwolenia na wprowadzanie pyłów i gazów do powietrza.
Największe zakłady podlegają corocznej kontroli służb WIOŚ.
Ze źródłami energetycznymi może wiązać się nie rozpoznany w pełni
problem obecności w eksploatowanych urządzeniach polichlorowanych bifenyli
(PCB), będących poważnym zagrożeniem dla środowiska i człowieka. W Polsce
znajdują się one głównie w płynach elektroizolacyjnych kondensatorów
stosowanych jeszcze na początku lat 90 w energetyce i przemyśle.
Znaczącym, lecz nieokreślonym liczbowo w skali powiatu lub gminy są
toksyczne zanieczyszczenia ze spalin samochodów. Ich ilość w powietrzu jest
zależna od dwóch podstawowych czynników o przeciwnych tendencjach:
– żywiołowego przyrostu ilości samochodów i przeciążenia ruchem
głównych dróg, co ma wpływ na wzrost emisji spalin oraz
– poprawy jakości spalania w statystycznym pojeździe uczestniczącym w
ruchu, dzięki ciągłemu procesowi wymiany pojazdów na nowsze –
posiadające katalizatory, przechodzeniu części użytkowników
pojazdów z etylin na paliwa gazowe oraz redukcji przez producentów
niektórych składników paliw na mniej uciążliwe.
Głównymi substancjami, które wywierają znaczący wpływ na jakość
powietrza w terenie silnie zurbanizowanym są tlenki azotu i siarki, tlenek węgla
oraz węglowodory, z których wiodącym jest benzen i jego pochodne.
W Gminie Padew Narodowa realizowany jest program redukcji niskiej
emisji poprzez tworzenie warunków ekonomicznych i technicznych dla
modernizacji źródeł lokalnych z węglowych na gazowe i olejowe, co pozwoli
ograniczyć emisję komunalną i zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza.
W przebiegu stężeń wieloletnich głównych zanieczyszczeń powietrza daje
się zauważyć powolną poprawę stanu jakości powietrza, najsilniej wyrażoną
w spadku poziomu dwutlenku siarki przy utrzymywaniu się, a nawet wzroście
stężeń pyłu zawieszonego.
Takie trendy wskazują na zmniejszającą się rolę niskich i wysokich źródeł
węglowych w zanieczyszczeniu powietrza, co jest zgodne z obserwowanym
spadkiem emisji dwutlenku siarki z tych źródeł. W zakresie dwutlenku siarki
osiągnięto więc prognozowany poziom stężeń obszarowych dla tej części
Polski, jaki spodziewano się uzyskać dla perspektywy 2010 w wariancie EKO,
według prognozy Polska 2000+, wykonanej w 1993 r. przez J. Judę (Prognoza
ostrzegawcza… PAN 1995).
Brak większego obniżenia w przebiegu dwutlenku azotu i pyłu
zawieszonego można tłumaczyć faktem, że modernizacja źródeł węglowych na
gazowe i olejowe nie zmienia zasadniczo emisji tlenku azotu. Równocześnie
spadkowi emisji ze źródeł grzewczych i przemysłowych przeciwdziała
prawdopodobnie wzrost zanieczyszczeń, w tym pyłu z komunikacji.
Bardziej wnikliwe analizy są tu niezasadne, gdyż stężenia zanieczyszczeń
podlegają fluktuacjom meteorologicznym,
w tym zmiennej z roku na rok
częstości kierunku i prędkości ruchu powietrza oraz warunków termicznych
i wilgotnościowych atmosfery, wpływających na poziom stężeń.
3.4. Hałas – przemysłowy, drogowy, kolejowy, inne :
Hałas można traktować jako specyficzny czynnik zanieczyszczający
środowisko o licznych źródłach i szerokiej powszechności występowania we
wszystkich środowiskach biosfery. Rezultatem zjawiska j.w. jest pogarszanie i
uniemożliwianie znacznym obszarom biosfery pełnienia swych naturalnych
funkcji. Wśród wielu typów źródeł hałasu głównymi sprawcami uciążliwości
akustycznej dla środowiska zewnętrznego są :

ruch transportowy (drogowy i kolejowy)

działalność przemysłową;
Dopuszczalne poziomy hałasu określone są w aktualnie obowiązujących
przepisach. Ich zróżnicowanie wynika z przeznaczenia terenu oraz pory jego
oddziaływania (pora dzienna bądź pora nocna). Najbardziej rygorystyczne
normy dotyczą terenów wypoczynkowo-rekreacyjnych poza miastem, następnie
terenów zabudowy mieszkalnej jednorodzinnej, terenów zabudowy związanej
ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, domów opieki
społecznej, zabudowy szpitalnej, terenów zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego.
Badania hałasu przeprowadzone przez Inspekcję Ochrony Środowiska i
specjalistyczne instytuty zajmujące się akustyką środowiska, wskazują na
poszerzanie obszarów o niekorzystnym klimacie akustycznym. W konsekwencji
dochodzi do zwiększającego się szkodliwego wpływu hałasu na coraz większą
liczbę ludzi.Podstawowym wskaźnikiem klimatu akustycznego jest równoważny
poziom dźwięku A, wyrażony w dB. Może on być także wyznaczony jako suma
poziomów odnoszących się do różnych źródeł.
Otrzymaną w ten sposób wielkość określa się jako poziom hałasu otoczenia
i nazywa klimatem akustycznym. Równoważny poziom dźwięku ściśle związany
jest z czasem jego trwania.
Na terenie Gminy o zagrożeniu hałasem decyduje hałas drogowy, następnie
przemysłowy i kolejowy.
Hałas drogowy.
Na zakłócenie klimatu akustycznego największy wpływ w gm. Padew Nar. ma hałas
komunikacyjny. Jest on związany z rozwojem motoryzacji w ostatnich latach, w
konsekwencji tego gwałtownym wzrostem natężenia ruchu drogowego i znacznym
pogorszeniem klimatu akustycznego.
Podstawowe czynniki wpływające na poziom hałasu drogowego 
procentowy udział w komunikacji pojazdów ciężkich
prędkość strumienia pojazdów
brak płynności ruchu, korki uliczne
szczyty poranne i popołudniowe natężenia ruchu pojazdów
stan techniczny nawierzchni
ukształtowanie terenu przez, który przebiega trasa komunik.
Natężenie hałasu jest wprost proporcjonalne do natężenia ruchu.
Największe poziomy hałasu odnotowano w gm. Padew Nar. przy głównej trasie
komunikacyjnej – drodze wojewódzkiej nr 985 .Nie jest prowadzony monitoring
poziomu hałasu wzdłuż drogi 985.
Pomiary orientacyjne poziomu dźwięku w obszarze oddziaływania drogi
wojewódzkiej wykonane w godzinach dziennych wykazują występowanie hałsu o
natężeniu od 55 do 70 dB.
Jako dopuszczalny równoważny poziom dźwięku przyjęto 60 dB/A/ dla pory
dziennej i 50 dB/A/ dla pory nocnej. W wyniku przeprowadzonych badań można
stwierdzić, że w obszarze bezpośredniego oddziaływania trasy komunikacyjnej
występują przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych.
Rozporządzeniem z dn. 9 stycznia 2002 r. wydanym przez Ministra Środowiska w
sprawie wartości progowej hałasu dla terenu zabudowy mieszkaniowej zwiększono
wartość progową poziomu hałasu do 75 dB w porze dziennej i 67 dB w porze nocnej.
Hałas przemysłowy.
Wyniki przeprowadzonych pomiarów hałasu w środowisku pozwalają stwierdzić,
że zagrożenie spowodowane hałasem przemysłowym jest dużo mniejsze od zagrożenia
związanego z hałasem komunikacyjnym. Związane to jest ze stosunkowo niewielkim
uprzemysłowieniem Gminy i zlokalizowaniem instalacji przemysłowych w terenach
słabo zurbanizowanych. Niemniej źródłami hałasu wpływającymi na lokalną
uciążliwość akustyczną mogą być małe zakłady typu rzemieślniczego oraz usługowego,
bardzo często wkomponowane w budynki mieszkalne.
Przekroczenia norm dopuszczalnych najczęściej odnotowuje się w trakcie kontroli
zakładów przemysłu drzewnego, przetwórstwa, lokali gastronomicznych i rozrywki
oraz kotłowni grzewczej. Emitują one hałas o stosunkowo niedużym natężeniu i o
niewielkim zasięgu oddziaływania. Często tylko nieznacznie przekraczają normy.
Hałas kolejowy.
Nie przeprowadzano badań oddziaływania akustycznych linii kolejowych.Można
przyjąć, że zagrożenie ze strony hałasu kolejowego nie jest tak dokuczliwe jak
ze strony hałasu drogowego. Związane to jest ze zmniejszeniem częstotliwości
kursowania pociągów. Wielkość i zasięg oddziaływania hałasu kolej. zależy
przede wszystkim od częstotliwości kursowania, płynności ruchu, prędkości
trakcyjnej, stanu technicznego nawierzchni torowej, topografii terenu, odległości
linii zabudowy od skrajnego toru.
W monitorowaniu środowiska nie prowadzi się stałych pomiarów hałasu,
stąd nie jest możliwe ustalenie długookresowych zmian jego natężenia.
Niemniej, wobec narastających potoków ruchu pojazdów kształtujących
klimat akustyczny w otoczeniu dróg, można niemal za pewnik przyjmować tezę
o narastającym zagrożeniu hałasem, tak w sensie natężenia dźwięku, jak i jego
zasięgu .
Charakter tych zmian jest podobny do innych regionów kraju i
wynika m.in. z niedostatecznych uregulowań prawnych w zakresie
przeciwdziałań na istniejącej sieci drogowej jak i niskiej rangi tego problemu
wśród pozostałych zagrożeń środowiskowych.
3.5. Degradacja gleb :
Degradacja gleb na terenie Gminy obejmuje głównie zmiany mechaniczne
pokrywy glebowej oraz zmiany chemiczne w glebie.
Zmiany mechaniczne wywołane są pracami ziemnymi związanymi głównie
z procesami inwestycyjnymi (f. budowy) prowadzonymi w rozmaitym zakresie
przestrzennym (np. inwestycje liniowe, pojedyńcze budowle, zespół osiedlowy).
W ich wyniku następuje m.in. zaburzenie naturalnego układu warstw gleby,
przemieszanie macierzystych warstw w glebie, wprowadzenie obcego materiału
gruntowego.
Chemiczne zmiany składu gleby to przede wszystkim skutki oddziaływania
sedymentujących do gleby zanieczyszczeń pochodzących z emisji do atmosfery
szkodliwych gazów i pyłów, ze źródeł przemysłowych, komunalnych,
komunikacji i innych.
W ogólnym stanie zanieczyszczenia gleb pewną ściśle lokalną rolę
odgrywają zanieczyszczenia związane z rolniczym użytkowaniem gruntów.
Poniżej przedstawiono ocenę rzeczywistego i potencjalnego narażenia oraz
skutków chemicznych zanieczyszczeń środowiska na glebę.
Wg
posiadanych danych można ocenić, że środowisko glebowe ogólnie jest mało
zanieczyszczone metalami ciężkimi. Taki stan zanieczyszczenia gleb zapewne
będzie się nadal utrzymywał, niemniej wymaga stałego monitorowania.
3.6. Degradacja roślinności :
Stan szaty roślinnej Gminy Padew Narodowa należy oceniać z dwóch
punktów widzenia – zmian w roślinności oraz zmian w zasobach zieleni.
Zmiany w roślinności mogą zostać wywołane bezpośrednim odziaływaniem
zanieczyszczeń gł. atmosferycznych na rośliny lub pośrednio, przez skutki
oddziaływania zanieczyszczonych gleb, w których rozwijają się rośliny.
Bezpośrednie oddziaływania zanieczyszczeń na roślinność dotyczy m.in.
zakłócenia procesu asymilacji przez pokrycie pyłem lub sadzą powierzchni liści
roślin w warunkach dużego zapylenia (także wtórnego unosu pyłu z podłoża,
np. z chodników, jezdni, pasów ). Pośrednio na roślinność oddziałuje skażona
(zasolona) gleba zieleńców, pasów międzyjezdnych,innych powodująca skrajnie
trudną dla roślin tzw. suszę fizjologiczną.
Powyższe zmiany w roślinności mogą być przyczyną dalszych jej
przekształceń polegających między innymi na ustępowaniu gatunków roślin
wrażliwych lub mniej tolerancyjnych na brak wody, wyższe stężenia chlorków,
inne.
Ocena narażenia oraz skutków oddziaływania zanieczyszczeń środowiska na glebę i roślinność.
Źródła
degradacji gleb
i roślinności
Przemysłowe,
energetyczne,
komunalne
Bezpośrednie
źródło oddziaływania
 niska emisja
Zakres narażenia,
rodzaj skutków oddziaływania
– możliwość lokalnego skażenia gleb,
– roślinność niska i wysoka
zanieczyszczenie sadzą
–
zapylenie
i
 lokalne obniżenie poziomu – możliwość ustępowania, aż do wyginięcia,
gatunków roślin oraz zbiorowisk roślinności
wód gruntowych
błotnej, wodnej i przybrzeżnej, wrażliwej na
zanieczyszczenia wód lub osuszenie siedliska
 zanieczyszczenie wód
Komunikacja
drogowa
 ruch pojazdów
– skażenie gleb metalami ciężkimi przy ciągach
drogowych
– ogródki działkowe – skażenie gleb przy drodze,
skażenie płodów
 uszkodzenia
związane
pojazdów
mechaniczne – uszkodzenia mechaniczne drzew i krzewów,
głównie przy ulicach (złamania, uszkodzenia kory
z
ruchem
itp.).
 zimowe utrzymanie dróg
– zasolenie gleb przy głównych ciągach arterii
komunikacyjnych – wzrost poziomu zawartości
chlorków i i ich ujemne oddziaływanie na rośliny
Źródła
degradacji gleb
i roślinności
Budownictwo
Bezpośrednie
źródło oddziaływania
Zakres narażenia,
rodzaj skutków oddziaływania
 osiedlowe,
– zmiany ilościowe, strukturalne zieleni głównie
nieurządzonej – głównie na placu budowy i w
 komunikacyjne (obwodnice,
otoczeniu,
skrzyżowania)
– bezzasadna wycinka zieleni wysokiej, szczególnie
starej (alternatywa – troskliwa pielęgnacja i
poprawa stanu fitosanitarnego np. dawnych
sadów itp.)
 obiekty handlowe
– ubytek powierzchni biologicznie czynnej wskutek
przykrycia trwałą nawierzchnią dużych parkingów,
powierzchniowej warstwy gleby
Użytkowanie
rolnicze
 chemizacja
– potencjalna możliwość wystąpienia lokalnych
zmian w składzie chemicznym gleby, wywołanych
stosowaniem środków agrochemicznych na
niewielkich powierzchniach pól uprawnych lub
ogrodów działkowych
Inne źródła
degradacji
 działania destrukcyjne
– wycinka zadrzewień i zakrzewień nadwodnych
oraz śródpolnych
– wydeptywanie
ścieżek,
skrótów
„dzikich”,
powierzchni zabaw i gier ruchowych itp. na
terenach zieleni niskiej miasta.
Trudno precyzyjnie ocenić tendencję zmian stanu roślinności w krótkim
odcinku czasu. Ogólnie można założyć, że zmiany w świecie roślinnym
dotyczyć będą poszczególnych gatunków lub zbiorowisk roślin oraz zasobów
zieleni rozumianych przestrzennie.
Według obecnego rozpoznania, w rozmaitym nasileniu trwa presja na
pozyskanie terenów pod nowe inwestycje różnego rodzaju, co może
powodować możliwość likwidacji części zieleni urządzonej, np. ogrodów
działkowych. Przy obecnej presji na pozyskanie nowych terenów pod inwestycje
i równocześnie istniejące ograniczenia finansowe samorządu uniemożliwiają
rozwój terenów zieleni urządzonej w gminie. W konsekwencji istnieje tendencja
zmniejszania ogólnej powierzchni zieleni urządzonej. Przy kumulujących się
latami trudnościach w urządzeniu nowych terenów zieleni, przy równoczesnej
utracie na inne cele części istniejącej powierzchni zielonej, zaznacza się ogólna
negatywna tendencja zmian bilansu zieleni .
W zieleni nieurządzonej – po likwidacji roślinności i pozostawieniu odkrytej
powierzchni gruntu, trwają procesy sukcesji roślinności. Na tereny, o odkrytej
glebie, spontanicznie wchodzi roślinność – najwcześniej gatunki pionierskie
często obcego pochodzenia, a w kolejnych stadiach sukcesji, następujące po
sobie zbiorowiska roślinne aż po zbiorowiska klimaksowe. To stanowi
gwarancję naturalnego procesu zazieleniania miejsc o odkrytej glebie, w
warunkach niskiego poziomu skażenia gleb. Taki proces regeneracji zieleni
nieurządzonej trwa wiele lat i w sposób naturalny, często niekontrolowany,
poprawia ogólny bilans zieleni, cenny zwłaszcza z punktu widzenia spełniania
funkcji biologicznych. Tak więc na terenach zieleni nieurządzonej mogą
następować zmiany o charakterze okresowym i odwracalne.
3.7. Świat zwierząt :
Uprzemysłowienie terenu i zmiany urbanizacyjne w środowisku miejskim
lub wiejskim pod wpływem działalności człowieka, powodują rozwój procesów
synantropizacji licznych grup zwierząt, np. owadów, gadów i ptaków. Następują
przemiany, które powodują zmiany siedliskowe zachodzące pod wpływem
antropopresji.
Powodują ona stopniowe ustępowanie niektórych gatunków
zwierząt rodzimych i wnikanie w ich miejsce obcych gatunków zwierząt, lepiej
przystosowanych do życia w zmienionym siedlisku.
Następuje wówczas zubożenie fauny rodzimej, przy niekiedy tylko
okresowym wzbogaceniu różnorodności gatunkowej przez obecność
obcych przybyszów. Często kolejna zmiana warunków i na przykład powrót do
stanu poprzedniego, eliminuje obce gatunki, ale fauna rodzima z trudnością
wraca na utracone wcześniej stanowiska
np. w terenach silnie
zurbanizowanych szczególnie spektakularne zmiany fauny w wyniku zmian
środowiska zachodzą w awifaunie. W centrum wsi pojawiają się stale lub
okresowo gatunki znane tylko z obrzeży. Równocześnie jednak wycinanie
starych drzew, osuszanie gruntów, wzrost natężenia hałasu i inne czynniki
powodują ustępowanie z takich terenów
licznych ptaków, zwłaszcza
śpiewających. Taka negatywna tendencja będzie zjawiskiem trwałym, chociaż o
zmieniającym się stopniu nasilenia.
3.8. Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące :
Urządzenia i linie elektroenergetyczne stanowią źródło oddziaływania
elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego stanowiącego pewne
zagrożenie dla ludzi.
Podobne są oddziaływania pól elektromagnetycznych wytwarzanych przez
urządzenia radiokomunikacyjne (nadajniki radiowe i telewizyjne, radiotelefony i
urządzenia radiolokacyjne). Szkodliwe oddziaływanie elektromagnetycznego
promieniowania niejonizującego ujawnia się przy długotrwałym przebywaniu
człowieka w strefach wpływu pól w postaci zmian i dolegliwości wzroku, układu
nerwowego, układu sercowo-naczyniowego, a w skrajnych przypadkach w
układzie hormonalnym, w krwi i szpiku kostnym.
Dostatecznym środkiem zabezpieczającym przed negatywnym wpływem
tego promieniowania jest ustanowienie stref ograniczonego użytkowania terenu,
gdyż jego intensywność maleje ze wzrostem odległości od źródła.
Przybliżone zasięgi tych stref, których wyznaczenie określają odpowiednie
przepisy. Przykładowo:

anteny nadawczych stacji radiowych i telewizyjnych – od kilkudziesięciu
do kilkuset metrów,

napowietrzne linie wysokich napięć oraz stacje elektroenergetyczne– do
kilkudziesięciu metrów,

anteny stacji bazowych sieci radiotelefonicznych,radiotelefony przewoźne
– od kilku do kilkudziesięciu metrów,

anteny urządzeń radiolokacyjnych i radiolinii – określany indywidualnie,
zależny głównie od charakterystyki anteny,

urządzenia przem. i medyczne – w obrębie pomieszczeń z urządzeniami.
Jak z powyższego wynika, źródła elektromagnetycznego promieniowania
niejonizującego, które są zlokalizowane na terenie Gminy Padew Narodowa
nie są istotnymi w problemie stanu środowiska i dotyczą bardzo ograniczonych
obszarów. Jest to więc zagadnienie lokalne.
3.9. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska :
Pod pojęciem tym rozumie się potencjalne skutki środowiskowe powstałe
w wyniku awarii przemysłowych i transportowych z udziałem niebezpiecznych
substancji chemicznych, ponadto niekontrolowanych uwolnień do środowiska
genetycznie modyfikowanych organizmów, a także klęsk żywiołowych (powodzi
pożarów lasów i innych ekstremalnych zjawisk klimatycznych).
Żródłami potencjalnych skutków na obszarze gminy mogą być :
I.
Przemysł i działalność usługowa, w których wykorzystywane są lub
magazynowane toksyczne środki chemiczne, substancje biologicznie
czynne lub odpady prowadzące w przypadku ich uwolnień do reakcji
chemicznych z innymi materiałami i substancjami lub też bezpośrednio
działające na ludzi i środowisko.
Transport materiałów niebezpiecznych na trasie kolejowej oraz głównych
drogach gminy, a także drogach dojazdowych do zakładów
wykorzystujących lub magazynujących te środki.
Miarą zagrożenia mogą być dane o ilości wypadków i kolizji, jakie
zaistniały na terenie Gminy. Należy jednak brać pod uwagę, że przy
podobnej ilości zdarzeń w kolejnych latach (tendencje są w tym przypadku
rosnące), chociaż mały procent kolizji może być z udziałem pojazdów z
ładunkami niebezpiecznymi.
III. Sieć wodociągowa wody pitnej na skutek skażenia lub zakażenia wód
ujmowanych ze studni głębinowych.
IV. Awarie elektrowni jądrowych na Ukrainie lub Słowacji wybudowanych
z zastosowaniem podobnej technologii dwustopniowego zabezpieczenia
jak elektrownia w Czarnobylu.
V. Gwałtowane pożary obiektów przemysłowych, na terenie których
magazynowane są znaczne ilości paliw i łatwo palnych środków
chemicznych lub stacji paliw i baz paliw płynnych.
VII. Ekstremalne zjawiska pogodowe – nawalne opady atmosferyczne,
w tym śnieżne. Zagrożone są nimi generalnie wszystkie newralgiczne
punkty w gminie, huraganowe wiatry powyżej 30 m/s, niosące zagrożenie
na terenie całej gminy, a szczególnie dla obiektów mieszkalnych i
znajdujących się w budowie.
VIII. Awarie systemów zasilania sieci energetycznych, co cw gazu, bądź wody.
IX. Katastrofy budowlane.
X. Ataki terrorystyczne – narażone są na nie obiekty użyteczności publicznej.
II.
Dodać trzeba, że na terenie gminy nie ma zakładów kwalifikujących się
(według kryteriów Dyrektywy Seveso II) do obiektów zwiększonego lub dużego
ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Rozporządzenie Ministra
Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji
niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go
do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia
awarii przemysłowych (Dz. U. Nr 58, poz. 535).
3.10. Zewnętrzne źródła zagrożeń dla środowiska przyrodniczego :
W najbliższym otoczeniu Gminy Padew Narodowa nie ma znaczących obiektów emisji zanieczyszczeń powietrza, które wpływałyby istotnie na jakość
powietrza w samej Gminie. Łączna emisja bilansowana w skali powiatu stanowi
kilkanaście procent ilości gazów i pyłów dostających się do atmosfery na terenie
gminy.Łącznie z miejscową emisją komunalną emisja ta wpływa na stan
zanieczyszczenia powietrza jedynie w źródłach jej powstawania.
Bardziej wymierny lecz trudny do oszacowania w warunkach wielu źródeł
miejskich jest napływ zanieczyszczeń powietrza z większych odległości,
pochodzący z dużych źródeł regionalnych i krajowych. W skali roku udział jego
jest zmienny, lecz drugorzędny w jakości powietrza Gminy.
W rejon Gm. Padew Nar. mogą docierać zanieczyszczenia atmosferyczne
głównie pochodzenia przemysłowego, z kilku regionalnych ośrodków
przemysłowych w Polsce południowej. Dotyczy to regionu Śląska i Krakowa z
zachodu, z północy regionu świętokrzyskiego oraz z kierunku północnowschodniego m.in. ze Stalowej Woli i Tarnobrzega.
Ten transport zanieczyszczeń o charakterze regionalnym jest zapewne
odpowiedzialny za przenoszenie m.in. jonów siarczanowych i metali ciężkich
z możliwością ich depozycji do podłoża (zanieczyszczenia).
Transgraniczny transport zanieczyszczeń atmosferycznych w wysokich
warstwach atmosfery przenosi zanieczyszczenia ze źródeł odległych o setki
kilometrów i położonych np. daleko na zachodzie, m.in. z rejonów Bramy
Morawskiej i hut czeskich, także z ośrodków gospodarczych Niemiec i Ukrainy.
Obiektywna ocena poziomu zawartości zanieczyszczeń w glebach
pochodzących z transportu transgranicznego nie jest dotychczas możliwa z
powodu braku stacji monitoringu zanieczyszczeń tego rodzaju.
Potencjalnie, oddziaływanie zanieczyszczeń pochodzących z transportu
regionalnego i transgranicznego, na stan zanieczyszczenia gleby i roślinności
(zwłaszcza zbiorowisk leśnych) może mieć pewien udział w ogólnym poziomie
zanieczyszczenia tych elementów środowiska. Udział ten jest zapewne
minimalny, gdyż ogólnie stan zanieczyszczenia gleby i roślinności jest mały.
Stan zanieczyszczenia gleby w Padwi Narodowej i okolicy jest w
pierwszym rzędzie wynikiem oddziaływań głównie źródeł lokalnych,
usytuowanych w granicach gminy. Dotyczy to źródeł emisji przemysłowych,
komunalnych, energetycznych, transportu itd.
4.
IDENTYFIKACJA CELÓW DLA OCHRONY ŚRODOWISKA
Dla zdefiniowania celów strategicznych wynikających z potrzeby ochrony
środowiska przyrodniczego Gm. Padew Narodowa przeanalizowano przyczyny
dotychczasowych zmian w tym środowisku, na tym tle możliwości działania
gminy Padew Nar. w kierunku usuwania przyczyn niekorzystnych zmian,
a w konsekwencji wyboru celów strategicznych.
Generalnie zmiany w środowisku przyrodniczym w Gminie wywołane
mogą być działaniami świadomymi decydentów lub jako efekt uboczny
wywołany innymi zmianami, np. w gospodarce lub w ekonomii. Świadome
działania decydentów w zasadzie ukierunkowane są na doprowadzenie do
zmian
pozytywnych dla środowiska. Do działań takich trzeba zaliczyć
wszelkie decyzje o zmniejszeniu ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do
środowiska,
likwidacji źródeł emisji zanieczyszczeń lub hałasu,
ustanawianiu obszarów szczególnej ochrony itd. Do grupy tej można też
zaliczyć działania inwestycyjne które w efekcie także poprawiają stan
środowiska : obwodnice komunikacyjne, rozwój wysokosprawnej energetyki,
wdrażanie energooszczędnych technologii, przyszłościowe wykorzystanie wód
geotermalnych.
Wśród efektów ubocznych, które mają wpływ na środowisko nat., można
wymienić niekontrolowany rozwój komunikacji kołowej samochodowej, zmiany
w gospodarce powodujące likwidację niektórych zakładów przemysłowych
i powstawanie nowych, o innym profilu produkcyjnym mniej uciążliwym dla
środowiska.
Do przyczyn powodujących pośrednio zmiany w środowisku nat. należy
zaliczyć większość mechanizmów ekonomicznych, w tym zmiany opłat za
energię elektryczną, gaz, centralne ogrzewanie, węgiel, wodę oraz usuwanie
odpadów. W zależności od relacji cen i możliwości finansowych odbiorców
zmieniają się również zapotrzebowania na poszczególne media. Pociąga to za
sobą zmiany w zużyciu surowców, np. węgla, gazu i wody. W przypadku
zmniejszenia zużycia węgla na rzecz gazu lub oleju opałowego lokalnie
zmniejszy się emisja szkodliwych zanieczyszczeń do atmosfery. Rozbudowa
sieci centralnego ogrzewania zasilanej przez wysokosprawną kotłownię
zmniejszy ilość indywidualnych palenisk, a to wywoła także zmniejszenie
sumarycznej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Takich mechanizmów
przyczynowo-skutkowych można wymienić wiele.
Ogólnie można stwierdzić, że gospodarka wodno-ściekowa Gminy nie
powoduje zmian środowiska większych niż te, które wynikają z konieczności
dostarczenia wody i odprowadzenia ścieków od 5575 mieszkańców(12sołectw),
z zakładów przemysłowych i usługowych oraz odwodnienia zainwestowanych
terenów.
Gminę Padew narodowa można zaliczyć do słabo uprzemysłowionych. W
obrębie gminy funkcjonuje ponad 100 podmiotów gospodarczych, przy czym
tylko kilka dużych zakładów przemysłowych. Zakłady te aktualnie korzystają
z zasobów środowiska w sposób nie powodujący jego degradacji, stanowiąc
jednak potencjalne zagrożenie. Zebrane materiały wskazują, że na terenach
przemysłowych powstają ścieki, osady ściekowe i odpady zanieczyszczone
metalami ciężkimi lub substancjami toksycznymi.
Gminy generalnie przekształcają przepływające przez ich teren rzeki
i potoki, ponieważ naturalna sieć hydrograficzna zostaje podporządkowana
urbanizacji i ochronie przeciwpowodziowej. W gm. Padew Narodowa większość
odcinków ujściowych rzek i potoków uregulowano. Są to działania niezbędne,
ale zmieniające skład taksonomiczny biocenoz oraz ograniczające możliwość
samooczyszczania się wód.
W przypadku powiatu mieleckiego, w tym i gminy Padew Nar. pozytywne
tendencje obniżania się stężeń zanieczyszczeń powietrza są rezultatem
przechodzenia, tam gdzie jest to możliwe, na nośniki gazowe lub olejowe w
źródłach lokalnych, zmniejszania zapotrzebowania na ciepło dzięki modernizacji
instalacji cieplnych wewnętrznych i zewnętrznych, termomodernizacji obiektów.
Na jakość powietrza w gminie ma również wpływ wielkość emisji z pieców
opalanych węglem w lokalnych kotłowniach oraz emisje komunikacyjne.
Zmienność warunków pogodowych z roku na rok kształtujących typ
pogody o korzystnych lub niepożądanych skutkach, a przede wszystkim
fluktuacja częstości kierunków wiatrów – to czynniki, które mogą znacząco
wpływać na poziom stężeń dobowych i rocznych zanieczyszczeń w powietrzu.
Na zmiany stanu zanieczyszczenia powietrza mają też wpływ zanieczyszczenia
napływające z bliższych i dalszych odległości.
Generalnie istniejący stan zanieczyszczenia powietrza w gminie Padew
można uważać za dobry w relacji do sytuacji w innych rejonach Polski.
Nie
występują ograniczenia z tytułu jakości powietrza dla sytuowania inwestycji
wymagających czystego powietrza ze względów technologicznych, ochrony
zdrowia lub rekreacji.
Kontynuacji działań zmniejszających globalną emisję przemysłową i
komunalną w obiektach istniejących sprzyja też nowe ustawodawstwo krajowe
w tej dziedzinie, nakładające na źródła emisji dalsze wymagania, do których
spełnienia podmioty te powinny już się przygotowywać.
W odniesieniu do hałasu można oczekiwać, że wzrost jego natężenia
będzie proporcjonalny do przyrostu ruchu pojazdów.
Przy ogromnej presji społecznej do posiadania i używania samochodów,
w obecnych warunkach nie da się uniknąć dalszego wzrostu hałasu w terenach
silnie zurbanizowanych.
Możliwości finansowe Gminy są niewspółmierne do potrzeb wynikających
z przeciwdziałania skutkom motoryzacji. Jednocześnie dotychczas brak było
odpowiednich uregulowań prawnych (w postaci rozporządzeń ustalających
sposoby i kompetencje organów) dotyczących wymagań sytuowania osłon
akustycznych w sąsiedztwie istniejących dróg i ulic o dużym natężeniu ruchu,
chyba że droga podlegała modernizacji. Problem ten nie dotyczy obiektów
działalności przemysłowej powodującej przekroczenia norm na ich granicach.
Czynnikiem wtórnym, będącym problemem w wymiarze ogólnokrajowym
jest m.in. lokowanie obiektów generujących duże potoki pojazdów na istniejącej
sieci drogowej, czemu nie towarzyszy odpowiednia do skali przebudowa układu
komunikacyjnego i wydawanie decyzji WZiZT opartych na obowiązujących
ustaleniach planu zagospodarowania, ale nie uwzględniających rzeczywistej
sytuacji standardów akustycznych na granicy terenów o określonych funkcjach
(o ile nie towarzyszyły im procedury oceny oddziaływania na środowisko).
Zaprzecza to zasadzie przezorności jako jednej z zasad równoważenia rozwoju.
W przypadku gleby, ich zmiany wywołane są procesami erozyjnymi,
działalnością inwestycyjną (prace ziemne), stanem zanieczyszczenia powietrza
oraz eksploatacją dróg i ulic.
Część z tych zmian wywołana jest działaniami świadomymi, lecz w
konkretnych warunkach koniecznymi, część to skutki pośrednie, jak
przykładowo spowodowane zimowym utrzymaniem dróg (zasolenie). Wszystkie
te zmiany są lokalne, a negatywne tendencje będą wprost proporcjonalne do
gospodarczego rozwoju Gminy.
Podobnie przedstawiają się przyczyny zmian w wszelakiej roślinności
i jej zasobach. Część przyczyn to świadome działania związane bezpośrednio z
procesami inwestycyjnymi oraz bieżącą eksploatacją, część jako efekt uboczny
innych procesów gospodarczych lub ekonomicznych. Każda nowa inwestycja,
chociaż lokalnie, chwilowo ( jeżeli potem następuje odtworzenie zieleni), bądź
na stale powoduje uszkodzenie roślinności lub jej eliminację. Również rozwój
infrastruktury technicznej, w pierwszym rzędzie dróg, prowadzi do likwidacji
roślinności.
Bieżąca eksploatacja sołectw i związana z tym eksploatacja systemów
infrastruktury technicznej także w konsekwencji musi prowadzić do pewnych
niekorzystnych zmian w stanie roślinności.
Gospodarce odpadami poświęcony jest Plan Gospodarki Opadami w Gm.
Padew Narodowa będący integralną częścią ‘ Programu ochrony środowiska
Gminy Padew Narodowa’. W dokumencie tym podane zostały charakterystyki
źródeł powstawania odpadów (ilościowa i jakościowa) z podziałem wg
obowiązującej klasyfikacji odpadów
Relacje pomiędzy omówionymi w niniejszym rozdziale przyczynami
(określonymi jako rodzaje i charakter zmian)
a ich ocenami wyrażonymi
rodzajem działania ( np. świadome, uboczne, bezpośrednie, czy pośrednie)
oraz generalnymi tendencjami zestawiono tabelarycznie.
Przyczyny zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym Gminy Padew Narodowa
oraz możliwości działań w kierunku usuwania przyczyn tych zmian.
Ocena przyczyn i skutków wywołanych zmian
nieokreślone
negatywne
Tendencje zmian
pozytywne
nieokreślone
brak wpływu
pośrednie
Działania Gminy w kier.
usuwania przyczyn
bezpośredni
e
świadome
Rodzaj i charakter zmian
uboczne
Charakter
przyczyn
WODY PODZIEMNE
 Zanieczyszczenie
wód
(skład.
Odpadów, st. paliw, infiltracja ścieków)
+
+
+
WODY POWIERZCHNIOWE
 Zmniejszanie zasobów (pobór wody
do celów komunalnych, przemysł.)
+
 Zanieczyszczenie
wód
(ścieki
sanitarne, przemysłowe, opadowe)
+
 Regulacje,
+
kanalizacja
cieków,
+
+
+
+
+
+
+
+
Ocena przyczyn i skutków wywołanych zmian
+
 Źródła energetyczne i przemysłowe
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
negatywne
+
pozytywne
+
uboczne
+
świadome
 ‘Niska emisja’komunalna i przemysł.
Rodzaj i charakter zmian
nieokreślone
nieokreślone
Tendencje zmian
pośrednie
brak wpływu
Działania Gminy w kier.
usuwania przyczyn
bezpośredni
e
Charakter
przyczyn
melioracje
JAKOŚĆ POWIETRZA
 Emisja ze źródeł komunikacyjnych
+
+
+
HAŁAS
 Hałas przemysłowy
+
 Hałas komunikacyjny
 Hałas z realizowanych przedsięwzięć
+
+
 Działalność przemysłowa i handlowa
oraz imprezy masowe
+
+
+
+
GLEBY
 Zmiany naturalne (erozja gleby)
 Zmiany antropogeniczne (odsłonięcia,
wykopy, nasypy, tunele itp.)
+
+
+
+
+
+
 Zmiany chemiczne – antropogeniczne
 Skutki zimowego utrzymania dróg
+
+
+
+
+
+
+
+
+
ROŚLINNOŚĆ
 Mechaniczne uszkodzenia roślin
+
 Chemiczne zanieczyszczenia roślin
 Ustępowanie gatunków
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
ZASOBY ZIELENI
 Likwidacja zasobów zieleni urządzonej
 Bilansowanie zasobów zieleni
+
+
+
+
+
+
+
+
OBSZARY PRAWNIE CHRONIONE
 Powoływanie
nowych
obszarów
i obiektów objętych ochroną prawną
+
+
+
EKOEDUKACJA SPOŁECZNA
 Społeczna ekoedukacja–czynna i bierna
+
+
+
+
+
+
W konsekwencji diagnozy stanu wszystkich elementów środowiska nat.
analizy przyczyn zagrożeń, tendencji zmian szczególnie niekorzystnych w
środowisku przyrodniczym, identyfikacji przyczyn tych zmian, uwzględniając
cele ochrony środowiska wskazane w dokumentach wyższego szczebla
przyjęto następujące cele strategiczne dla ochrony środowiska przyrodniczego
Gminy Padew Narodowa :

poprawa
przyrodniczego

jakości
i
ochrona
zagospodarowanie

proekologiczne
(lasy)
gospodarowanie
terenów
zasobami
terenów
i
zielonych
odpadami
-
przeciwdziałanie poważnym awariom i zapewnienie bezpieczeństwa
chemicznego i biologicznego

rozbudowa
naturalnego

poprzemysł.
racjonalne gospodarowanie zasobami energii, wody i surowców

racjonalne
gospodarowanie
komunalne,przemysłowe,inne

środowiska
rozwój i poprawa funkcjonowania infrastruktury technicznej mającej
wpływ na jakość życia mieszkańców i środowisko

proekologiczne
skażonych

nat.
zasobów
systemów
monitorowania
stanu
środowiska
dalszy rozwój edukacji i informacji ekologicznej oraz poszerzanie
dialogu społecznego.
Tak przyjęte cele strategiczne zgodne są z podstawowymi dokumentami :
– Programem Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego
– Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Mieleckiego
– Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Padew Narodowa
– Studium Uwarunkowań i Kier. Zagospodarowania Przestrzennego
oraz z zapisami II Polityki Ekologicznej Państwa.
5.
STRATEGIA DZIAŁAŃ DLA POPRAWY STANU ŚRODOWISKA
Działania dla poprawy stanu środowiska są konsekwentną realizacją celów
strategicznych będących zbiorami celów szczegółowych, których realizacja
przewidywana jest w dwóch horyzontach czasowych : cele krótkookresowe z
realizacją do roku 2007 oraz cele średniookresowe do roku 2011.
Niektóre z celów, ze względu na swój charakter będą realizowane w cyklu
wielolecia od 2004 do 2011 roku.
CEL STRATEGICZNY 1.
POPRAWA JAKOŚCI, OCHRONA ZASOB. ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Na cel ten składają się następujące cele szczegółowe :
1.1. Osiągnięcie zadowalającego stanu czystości wód powierzchniowych oraz
zachowanie walorów przyrodniczych Gminy.
1.2. Ograniczanie emisji pyłów i gazów do poziomów standardów ustalonych
w krajowych przepisach czystości powietrza dla źródeł energetycznych
i przemysłowych.
1.3. Eliminowanie źródeł niskiej emisji komunalnej.
1.4. Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń i poziomu hałasu ze źródeł
komunikacyjnych.
1.5. Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z produkcji przemysłowych.
1.6. Poprawa stanu klimatu akustycznego w terenie Gminy Padew Narodowa.
1.7. Poprawa stanu i ochrona zasobów przyrody Gminy PN dla racjonalnego
użytkowania różnorodności biologicznej.
1.8. Identyfikacja problemów i harmonizowanie programu ochrony
różnorodności biologicznej Gminy z planami powiatowymi i sektorowymi.
CEL STRATEGICZNY 2
ROZWÓJ,POPRAWA FUNKCJONOWANIA INFRASTRUKTURY TECNICZNEJ
MAJĄCEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW iŚRODOWISKO NAT
Na cel ten składają się następujące cele szczegółowe :
2.1. Rozwój i poprawa funkcjonowania w gminie systemów wodociągowych i
kanalizacyjnych.
2.2. Poprawa efektywności działania wewnętrznych instalacji i sieci cieplnych.
2.3. Rozwój sieci drogowej w aspekcie minimalizacji jej wpływu na środowisko.
CEL STRATEGICZNY 3
PROEKOLOGICZNEZAGOSPODAROWANIE TERENÓW PRZEM SKAŻONYCH
W ramach tego celu strategicznego przewiduje się jeden cel szczegółowy :
3.1. Likwidacja dzikich wysypisk śmieci i odpadów
CEL STRATEGICZNY 4
PROEKOLOGICZNE GOSPODAROWANIE ZASOBAMI TERENÓW ZIELONYCH
Na cel ten składają się następujące cele szczegółowe :
4.1. Racjonalne użytkowanie i proekologiczne gospodarowanie zasobami
zieleni nieurządzonej i terenami niezainwestowanymi gminy.
4.2. Wdrażanie programów kompleksowej ochrony terenów zieleni.
4.3. Zwiększenie atrakcyjności terenów rekreacyjnych w Gminie.
CEL STRATEGICZNY 5
RACJONALNE GOSPODAROWANIE ZASOB.ENERGII, WODY, SUROWCÓW
Na cel ten składają się następujące cele szczegółowe :
5.1. Zmniejszenie energochłonności procesów wytwórczych, usług i zużycia
energii w gospodarstwach domowych i gospodarce komunalnej.
5.2. Zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej.
5.3. Wyeliminowanie nieuzasadnionego wykorzystywania wód podziemnych
do celów przemysłowych.
5.4. Stosowanie w zakładach przemysłowych wodooszczędnych technologii
oraz wykorzystywanie oczyszczonych ścieków do celów gospodarczych.
CEL STRATEGICZNY 6
RACJONALIZACJA GOSPODAROWANIA ODPADAMI
Na cel ten składają się następujące cele szczegółowe :
6.1. Racjonalne gospodarowanie odpadami komunalnymi.
6.2. Racjonalne gospodarowanie odpadami niebezpiecznymi i przemysłowymi.
CEL STRATEGICZNY 7
ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA CHEMICZNEGO I BIOLOGICZNEGO
PRZECIWDZIAŁANIE POWAŻNYM AWARIOM PRZEMYSŁOWYM
Na cel ten składają się następujące cele szczegółowe:
7.1. Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych przed awaryjnymi
wyciekami transportowanych substancji.
CEL STRATEGICZNY 8
BUDOWA SYSTEMÓW MONITOROWANIA STANU ŚRODOWISKA
8.1. Budowa punktów,stanowisk pomiarowych imisji zanieczyszczeń powietrza
i hałasu oraz jakości wody i ścieków.
CEL STRATEGICZNY 9
DALSZY ROZWÓJ EDUKACJI I SYSTEMU INFORMACJI EKOLOGICZNEJ
POSZERZANIE DIALOGU SPOŁECZNEGO
Na cel ten składają się następujące cele szczegółowe:
9.1. Propagowanie idei ochrony środowiska oraz zrównoważonego rozwoju
w społeczeństwie.
9.2. Poszerzanie dialogu władzy ze społeczeństwem w zakresie ochrony
środowiska przyrodniczego miasta i gminy.
CEL STRATEGICZNY 1
POPRAWA JAKOŚCI, OCHRONA ZASOB. ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Wśród najistotniejszych celów szczegółowych do zrealizowania w Gm.
Padew Narodowa jest osiągnięcie zadowalającego stanu czystości wód
powierzchniowych, zachowanie walorów przyrodniczych Gminy, ograniczenie
emisji pyłów i gazów, poprawa stanu klimatu akustycznego, racjonalne
użytkowanie różnorodności biologicznej w Gminie.
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.1.
Osiągnięcie zadowalającego stanu czystości (jakości) wód powierzchniowych
i podziemnych oraz zachowanie walorów przyrodniczych Gminy.
Działania krótkookresowe do 2007 r.:

Kompleksowa poprawa jakości wody pitnej dla sołectw obejmująca
wspomaganie działań inwestycyjnych i organizacyjnych zmierzających do
poprawy jakości wody pobieranej ze studni głebinowych

Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom przemysłowym poprzez ich
zmniejszenie
aż do zaprzestania odprowadzania
do wód substancji
szczególnie szkodliwych i szkodliwych.

Ograniczenie dopływu do cieków wodnych zanieczyszczeń obszarowych
z infrastruktury komunikacyjnej i działalności gospodarczej wprowadzanych
systemem kanalizacji opadowej. Zadanie inwestycyjne o charakterze ciągłym
które będzie kontynuowane po 2007 r. W ramach tego zadania przewidziano
realizację systemów kanalizacji deszczowej wyposażonych w urządzenia
do oczyszczania spływów opadowych dla przebudowywanych i nowych dróg.
Działania do 2011 r.:

Zmniejszenie stężeń substancji biogennych wprowadzanych do zlewni
rzeki Wisły. Osiągniecie tego celu, zgodnego z ustaleniami szczegółowymi
‘Programu Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego’, wymaga
ograniczenia dopływu związków biogennych z terenów użytkowanych rolniczo.

Zwiększenie walorów ekologicznych, krajobrazowych i przyrodniczych do
celów rekreacyjnych – obszary leśne, gospodarstwa agroturystyczne, basen.
CELE SZCZEGÓŁOWE 1.2. 1.4.
Poprawa jakości powietrza na terenie Gminy wymaga wielokierunkowych
działań o charakterze ciągłym realizowanych przez samorząd terytorialny,
podmioty gospodarcze i mieszkańców.
Celem bezpośrednim ochrony powietrza jest zapewnienie coraz lepszych
standardów jakości powietrza zgodnych z rosnącymi wymaganiami prawa
krajowego i wspólnotowego oraz przeciwdziałanie zmianom klimatycznym
w wymiarze globalnym i lokalnym.
Celem krótkookresowym do 2007 roku i średniookresowym do 2011 roku jest
maksymalne ograniczenie emisji zanieczyszczeń pozwalające na uzyskanie
przez województwo podkarpackie założonych celów w postaci limitów emisji.
Na osiągniecie zakładanych celów poprawy jakości powietrza w Gminie mieć
będzie pozytywny wpływ ograniczenie energochłonności i wzrost wykorzystania
energii odnawialnej, które to działania przewidziane są w celu strategicznym nr
5 przedmiotowego Programu.
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.2.
Ograniczenie emisji pyłów i gazów do poziomu standardów ustalonych
w krajowych przepisach czystości powietrza dla źródeł energetycznych i
przemysłowych.
Obejmuje on działania przewidziane dla d. źródeł energetycznego spalania
paliw, które powinny uzyskać standardy emisji na poziomie i w terminach
określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 4 sierpnia 2003 roku
w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 163 poz. 1584):
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.3.
Eliminowanie źródeł niskiej emisji komunalnej.
Ogrzewanie budynków z kotłowni lokalnych i pieców na węgiel jest w terenach
zabudowy zwartej głównym czynnikiem niezadowalającego stanu powietrza
powodującym w okresie grzewczym przekroczenia i / lub b. wysokie stany
zanieczyszczeń dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem węgla, pyłami.
Główne działania inwestycyjne polegać będą na :

budowa lub modernizacja lokalnej bazy oświatowej i kulturalnej, w tym
kotłowni węglowych.

Działaniami pośrednio wpływającymi na realizację celu jest kompleksowa
termorenowacja budynków i zastępowanie źródeł ogrzewania węglowego
instalacjami bardziej przyjaznymi środowisku, w tym energii odnawialnej –
cel strategiczny 5.
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.4.
Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza ze źródeł komunikacyjnych
głównie w obszarze zabudowy zwartej.
Działania średniookresowe do 2011 r.:
Zmniejszenie emisji komunikacyjnej poniżej poziomu jaki występował w 2000
Realizacja celu należy do grupy działań priorytetowych i wymaga
zaangażowania wszystkich podmiotów na rzecz ograniczenia ruchu pojazdów w
miejscowościach Gminy silnie zurbanizowanych.
Działania o charakterze ciągłym w latach 2004-2011 :

Zwiększenie płynności ruchu pojazdów samochodowych poprzez zmiany
organizacji i kierowania ruchem (tworzenie lokaln. stref wyłączeń z ruchu,
wprowadzanie ograniczeń czasowych)

Opracowanie rozwiązań ruchu transportu zbiorowego

Promowanie pojazdów i paliw alternatywnych.

Zachęty do używania transportu komunikacji zbiorowej.

Poprawa infrastruktury dla ruchu rowerowego i pieszych.
Na zmniejszenie presji komunikacji powinny wpłynąć działania inwestycyjne w
zakresie przebudowy drogi wojewódzkiej nr 985 przewidziane do realizacji
przez Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich.

Modernizacja taboru autobusowego przez sukcesywną wymianę zasilania
na gaz ziemny i pojazdy niskopodłogowe.
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.5.
Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych z produkcji przemysłowych.
Program poprawy jakości powietrza dla Gminy wpływać będzie jednocześnie
na ograniczenie skutków zmian klimatycznych,
głównie dzięki wydatnemu
ograniczeniu ilości dwutlenku węgla dostającego się do atmosfery i będącego
w skali globalnej czynnikiem powodującym efekt cieplarniany (tj. ocieplenie
klimatu). Podobnie zbieżne będą działania ograniczające energochłonność
(a z tym emisję CO2, NO2 i innych gazów cieplarnianych) oraz zwiększenie
udziału wykorzystania energii odnawialnej.
Ustalenie ilości redukowanych
zanieczyszczeń możliwe jest po zbilansowaniu wszystkich przedsięwzięć
wchodzących w zakładane cele. Niemniej, dotychczas określone w programie
zadania powinny z nadmiarem pokryć limity redukcji gazów cieplarnianych
określonych w II PEP i POŚ dla województwa podkarpackiego.
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.6.
Poprawa stanu klimatu akustycznego na terenach silnie zurbanizowanych.
Działania krótkookresowe do 2007 roku
:

Diagnoza stanu klimatu akustycznego :
ocena stanu i warunków akustycznych środowiska nat. Gminy.

–
–
–
-
Działania zmierzające do ochrony przed hałasem komunikacyjnym
systematycznej poprawy stanu nawierzchni dróg,
poprawy organizacji ruchu gwarantującej płynność jazdy,
zmniejszenia uciążliwości związanej z istniejącym poziomem
hałasu, w tym np. poprzez:
zwiększenie ilości izolacyjnych pasów zadrzewień,
stosowanie dźwiękochłonnych elewacji,
:
-
-

–
–
–
–
wymianę okien na dźwiękoszczelne w domach mieszkalnych
przy trasach intensywnego ruchu tj. tam gdzie brak jest
technicznych możliwości zastosowania ekranu akustycznego
lub gdzie efekt będzie niewspółmiernie mały w stosunku do jego
kosztu),
opracowania kompleksowego programu badań akustycznych
oraz prowadzenie odpowiedniego planowania przestrzennego,
tj. kładącego większy nacisk na problematykę hałasu, które to
działania pozwolą na :
 wiarygodną ocenę możliwości lub zagrożeń hałasem
komunikacyjnym,
 zakwalifikowanie istniejących obiektów i obszarów położonych
wzdłuż ciągów komunikacyjnych do odpowiednich stref
akustycznych, co pozwoli na uniknięcie pomyłek lokalizacyjnych
przy budowie nowych obiektów,
 programowanie przewidywanego poziomu hałasu i innych
jego parametrów (metodami numerycznymi), dobór metod i
środków zmierzających do ograniczenia i utrzymania na
możliwie niskim poziomie,
 analizę trendów zachodzących w klimacie akustycznym,
 rozstrzygnięcie spraw związanych ze zwalczaniem hałasu,
nakładanie kar i odszkodowań, rozpatrywanie skarg i wniosków
mieszkańców oraz podejmowanie decyzji dotyczących likwidacji
źródeł hałasu.
Działania zmierzające do ochrony przed hałasem przemysłowym
:
wprowadzanie nowych, mniej uciążliwych technologii,
ograniczenie wielkości emisji istniejących źródeł hałasu
(wymiana hałaśliwych elementów, stosowanie osłon, obudów)
budowę ekranów i przegród akustycznych,
poprawa parametrów akustycznych hal (ściany, okna itp.),
tworzenie izolacyjnych pasów zadrzewień,
zaprzestanie lub ograniczenie pracy zakładu w godzinach nocnych.
Działania średniookresowe do 2011 roku :

Działania wynikające z analizy, oceny i zaleceń diagnozy stanu klimatu
akustycznego środowiska  realizacja programu ochrony środowiska.

Prowadzenie okresowego monitoringu hałasu wybranych obszarów i stref
zurbanizowanych.

Prowadzenia działalności edukacyjnej o zagrożeniu środowiska i zdrowia
ludzkiego hałasem, w tym hałasem przemysłowym, komunikacyjnym i
środowiskowym.
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.7.
Poprawa stanu i ochrona zasobów przyrody Gminy dla racjonalnego
użytkowania różnorodności biologicznej rejonu mieleckiego – do 2011 roku.
Działania krótkookresowe i średniookresowe – do 2007 roku i 2011 roku :
Realizacja planowanych działań z zakresu ochrony przyrody w
Nadleśnictwie Buda Stalowska, zestawionych w „Programie ochrony
przyrody Nadleśnictwa na okres od 1 stycznia 2001 roku do 31 grudnia
2010 roku .
‘Program ochrony przyrody’ powinien stanowić jedną z merytorycznych
przesłanek sposobu użytkowania terenów zieleni w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzenego.
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.8.
Identyfikacja problemów i harmonizowanie programu ochrony różnorodności
biologicznej Gminy z planami wojewódzkim i sektorowymi.




Działania krótkookresowe do 2007 roku :
Opracowanie wzorcowych programów dotyczących zasad i sposobów
ochrony przed degradacją zagrożonych, cennych ekosystemów .
Działania długookresowe do 2011 roku :
Wykonanie mapy rozmieszczenia roślinności rzeczywistej gminy dla
określenia stanu różnorodności biologicznej tego obszaru.
Wskazanie rozmieszczenia siedlisk wrażliwych prawnie chronionych.
Zapoczątkowanie wdrażania kompleksowych programów ochrony siedlisk
oraz innych zbiorowisk fauny i flory w rejonie Gminy, których dalsze
istnienie i funkcjonowanie jest zagrożone z powodu oddziaływania
licznych czynników negatywnych.
CEL STRATEGICZNY 2
ROZWÓJ I POPRAWA FUNKCJONOWANIA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
MAJĄCEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW I ŚRODOWISKO
W ramach tego celu przewidywane są prace modernizacyjne służące
dstarczaniu ludności najwyższej jakości wody do spożycia oraz zadowalającej
ilości ciepła do ogrzewania mieszkań, przy równoczesnej ochronie jakości
powietrza. Planowane prace będą również służyły zadaniom dotyczącym
sprawnego odbioru oraz wymaganemu oczyszczeniu ścieków bytowo gospodarczych.
Uciążliwością pogarszającą warunki życia ludności w terenach silnie
zurbanizowanych jest hałas i zanieczyszczenia komunikacyjne oraz brak
płynności ruchu samochodów.
W związku z tym niniejszy cel dotyczy
rozwiązań
komunikacyjnych
(lokalnych,
tranzytowych),
szczególnie
uwzględniających działania ograniczające uciążliwości, a także inicjujących
wprowadzanie zintegrowanego zarządzania i sterowania ruchem.
CEL SZCZEGÓŁOWY 2.1.
Poprawa funkcjonowania systemów wodociągowych i kanalizacyjnych.
Działania krótkookresowe 2004-2005,śr.-i długookresowe 2005-2007 i do 2011:

Modernizacja istniejących sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, budowa
systemów kanalizacji zbiorczej wraz z pompowniami sieciowymi.
Działania inwestycyjne na okres 2004-2005 :

Budowa kanalizacji w miejscowości : Padew NarodowaII odcinek,
Pierzchno i Padew NarodowaIII docinek, Padew Narodowa IV
odcinek sieci kanalizacyjnej
Działania inwestycyjne średniookresowe lata 2005-2007 :

Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości : Babule, Piechoty, Zarównie
i Zachwiejów.
Działania inwestycyjne długookresowe : sfinalizowanie inwestycji do 2011 :

Budowa kanalizacji sanitarnych w miejscowościach : Kłębów, Wojtków,
Domacyny, Przykop, Zaduszniki i Rożniaty.
CEL SZCZEGÓŁOWY 2.2.
Poprawa efektywności działania wewnętrznych instalacji i sieci cieplnych.

Obejmuje modernizację, remont, konserwację istniejących fragmentów
wewnętrznych instalacji i sieci cieplnych budynkach jednorodzinnych i
obiektach użyteczności publicznej Zadania realizowane będą sukcesywnie
od 2004 do 2011 roku.
CEL SZCZEGÓŁOWY 2.3.
Rozwój sieci drogowej w aspekcie minimalizacji jej wpływu na stan środowiska
przyrodniczego i zdrowie ludzi.
Działania krótkookresowe do 2007 i średniookresowe do 2011 :

Działania zmierzające do zmniejszenia uciążliwości ruchu
w
miejscowościach s. zurbanizowanych w ramach budowy nowych
dróg : należy przeanalizować,wprowadzić konieczne zmian w
budownictwie dróg i inżynierii ruchu drogowego,
w tym :
 należy
rygorystycznie
przestrzegać
wypełniania
obowiązków i zobowiązań inwestorów do budowy
infrastruktury przeciwhałasowej (m.in. budowa ekranów,
pasów zieleni ),
 preferować rozwiązania poprawiające organizację ruchu
gwarantującą płynność jazdy pojazdów,
 prowadzić systematyczne prace zmierzające do poprawy
stanu nawierzchni dróg i ulic,
– w ramach modernizacji lub przebudowy dróg należy realizować
przedsięwzięcia służące zmniejszeniu uciążliwości związanej
z emisją hałasu komunikacyjnego, w tym
 budowę ekranów i przegród akustycznych
 zwiększenie ilości izolacyjnych pasów zadrzewień
 stosowanie dźwiękochłonnych elewacji

wymianę okien na dźwiękoszczelne w domach
mieszkalnych przy trasach intensywnego ruchu, tj. tam
gdzie brak jest technicznych możliwości zastosowania
ekranu
akustycznego
lub
gdzie
efekt
będzie
niewspółmiernie mały w stosunku do jego kosztu).
Działania średniookresowe do 2011 r. :



Opracowanie i wprowadzenie zintegrowanego systemu zarządzania
i sterowania ruchem kołowym w gminie.
Rozwinięcie systemu monitoringu lokalnego, w tym prowadzenie
monitoringu okresowego wybranych dróg i terenów mieszkalnych.
Prowadzenie działalności edukacyjnej o zagrożeniu środowiska
i zdrowia ludzkiego hałasem oraz emisją zanieczyszczeń ze środków
komunikacji.
CEL STRATEGICZNY 3
PROEKOLOGICZNE ZAGOSPODAROWANIE TERENÓW SKAŻONYCH
POPRZEMYSŁOWYCH
I
Należy preferować ekologiczne kierunki przekształcenia pokrywy glebowej
terenów poprzemysłowych i skażonych oddziaływaniem przemysłu w gminie.
Uwarunkowane to jest identyfikacją i ustaleniem zasięgów takich obszarów
przez powołane do tego instytucje [WIOŚ, OSChR).
Niezbędne jest prowadzenie szerokich działań dla przywrócenia glebom
ich sprawności biologicznej, a także przyrodniczej wartości użytkowej. Z uwagi
na skalę problemów, wszystkie działania zakładają docelowy rok 2011 jako
termin uzyskania trwałych efektów.
CEL SZCZEGÓŁOWY 3.1.
Przywrócenie użytkowej wartości gleby terenów poprzemysłowych Gminy.
Działania średniookresowe do 2011 roku:
 Opracowanie w ścisłym porozumieniu z zakładami przemysłowymi
spójnego programu rekultywacji gleb skażonych i przywrócenie ich
przyrodniczej użyteczności np. celem włączenia w kształtowany
system zieleni.
 Konsekwentny nadzór nad zakładami pracy, dla kontrolowania
przebiegu działań służących ograniczaniu zasięgów i wielkości
skażeń gleb, pochodzących z tych zakładów.
 Tworzenie warunków organizacyjnych, prawnych i merytorycznych
dla stopniowego, konsekwentnego włączania terenów dotychczas
zdewastowanych, skażonych i zdegradowanych do funkcjonowania
w systemie terenów zieleni .
CEL STRATEGICZNY 4
PROEKOLOGICZNE GOSPODAROWANIE TERENAMI ZIELONYMI
Zasoby zieleni w terenach wiejskich postrzegane są jako prosta rezerwa
terenu pod planowane inwestycje, co potwierdza codzienna praktyka.
Rzeczywista, obywatelska troska o prawidłowe gospodarowanie terenami
zieleni musi przedkładać aspekty przyrodnicze przed ekonomicznymi.
CEL SZCZEGÓŁOWY 4.1.
Racjonalne użytkowanie i proekologiczne gospodarowanie zasobami zieleni
nieurządzonej i terenami niezainwestowanymi w gminie.
Działania krótkookresowe do 2007 roku :
 Określenie pełnego bilansu przyrodniczo czynnych terenów zieleni
w gminie. Bilans powinien obejmować zieleń urządzoną i
nieurządzoną niezależnie od stanu własności terenów.
Działania średniookresowe do 2011 roku :
 Rozpoznanie rozmieszczenia terenów o zróżnicowanych zasobach
przyrodniczych, zwłaszcza zieleni nieurządzonej i ustalenia dla tych
obszarów właściwego miejsca w ogólnym systemie terenów zieleni .

Opracowanie programu użytkowania terenów niezabudowanych
z zielenią nieuporządkowaną przy uwzględnieniu ekologicznych
kierunków gospodarowania.
CEL SZCZEGÓŁOWY 4.2.
Wdrażanie programów kompleksowej ochrony terenów zieleni w gminie
Działania średniookresowe do 2011 roku :

Opracowanie i wdrażanie kompleksowego programu ochrony zieleni,
uwzględniającego kierunki dalszego rozwoju, obecną jego jakość
przyrodniczą,
stan
fitosanitarny
oraz
formy i
sposoby
zagospodarowania dla potrzeb rekreacyjnych – przy zachowaniu
niezbędnych wymagań ochrony przyrody na udostępnianych
terenach.
CEL SZCZEGÓŁOWY 4.3.
Zwiększenie atrakcyjności terenów rekreacyjnych w gminie.
Działania krótkookresowe do 2007 roku :

Urządzanie terenów rekreacyjnych
uwzględniające realia ekologiczne
cennych siedlisk przyrodniczych
warunków umożliwiających dalszy
poprzez ich zagospodarowanie
okolicy, w tym występowanie
i konieczność zabezpieczenia
rozwój cennych zbiorowisk.
Działania średniookresowe do 2011 roku :

budowa i rozwój bazy turystyczno–wypoczynkowej ‘Balaton I’,
gospodarstwa agroturystycznego w Rożniatach i Zadusznikach,
basenu krytego przy Gimnazjum w Padwi, utworzenie Izby Pamięci
Ignacego Łukasiewicza w Zadusznikach, budowa motelu – objęcie
programem zagospodarowania i udostępniania dla wypoczynku
mieszkańców obiektów i terenów j.w. z otoczeniem przy
zapewnieniu pełnej ochrony elementów środowiska.
CEL STRATEGICZNY 5
RACJONALNE GOSPODAROWANIE ZASOBAMI ENERGII,WODY,SUROWCÓW
W strefie racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych, wymienia się
racjonalizację użytkowania wody, zmniejszenie energochłonności gospodarki i
wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.
Aby tak zarysowane cele osiągnąć należy działać w odniesieniu do przemysłu,
gospodarki komunalnej oraz do mieszkańców gminy. Szczególne znaczenie w
realizacji tego celu ma przemysł, który posiada jeszcze duże możliwości
zmniejszenia nieuzasadnionego technologicznie zapotrzebowania na energię
elektryczną, wodę i surowce.
CEL SZCZEGÓŁOWY 5.1.
Zmniejszenie energochłonności procesów wytwórczych, usług i zużycia energii
w gospodarstwach domowych i gospodarce komunalnej.
Dla monitorowania sukcesywnego osiągania celów konieczne jest objęcie
państwową sprawozdawczością wskaźników energochłonności w podziale
na branże i publikowania danych przez regionalne urzędy statystyczne.
Działania średniookresowe do 2011 roku :

Uzyskanie w Gminie co najmniej wskaźników energochłonności
zakładanych do osiągnięcia na terenie województwa podkarpackiego
w Programie Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego, tj.
–
‘Ograniczenie zużycia energii o 50% w stosunku do 1990 roku i 25%
w stosunku do 2000 roku w przeliczeniu na jednostkę produkcji
wartość produkcji lub PKB’.
Realizacja celu odbywać się będzie w dwóch sektorach działalności :
– przedsięwzięć energooszczędnych w sektorze wytwórczym
i usług, w tym głównie w przemyśle i gospodarce komunalnej
na które powinny składać się działania modernizacyjne m.in.: 
 oświetlenia i ogrzewania obiektów budowlanych,  rozdziału
i dystrybucji energii cieplnej,  wymiany oświetlenia ulicznego
na energooszczędne,
– przedsięwzięć w sektorze gospodarstw domowych polegających
m.in. na : termomodernizacji budynków mieszkalnych w tym:
wprowadzania automatyki do regulacji zużycia ciepła
modernizacji instalacji centralnego ogrzewania, wymiany lub
doszczelnień okien i drzwi, dociepleń zewnętrznych przegród
budowlanych.
Działaniami wspierającymi uzyskanie celu będą:
– wprowadzenie certyfikatów energetycznych dla budynków
– zaostrzenie norm ochrony cieplnej nowych budynków
– rozbudowa odnawialnych źródeł energii.
CEL SZCZEGÓŁOWY 5.2.
Zwiększenie wykorzystania alternatywnych źródeł energii.
Działania krótkookresowe do 2007 roku :
 Uzyskanie podwojenia wykorzystania energii odnawialnej na terenie
gminy w stosunku do 2000 roku.
Działania średniookresowe do 2011 roku :

Osiągnięcie w gminie znaczącego udziału energii odnawialnej w skali
województwa pozyskiwanej z regionalnego systemu gospodarki
odpadowej i gospodarki osadami ściekowymi.
CEL SZCZEGÓŁOWY 5.3.
Ograniczenie wykorzystywania wód podziemnych oraz stosowanie w
zakładach przemysłowych wodooszczędnych technologii, w tym używania
oczyszczonych ścieków do celów gospodarczych.
Zadanie o charakterze ciągłym, kierowane do działających w gminie
zakładów przemysłowych, których profil produkcyjny nie wymaga poboru
wód podziemnych. Należy eliminować wykorzystywanie wód podziemnych
do celów przemysłowych,
gdyż ich zasoby należy traktować jako
podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę pitną mieszkańców Gminy
Padew Nar..
CEL STRATEGICZNY 6
RACJONALIZACJA GOSPODAROWANIA ODPADAMI
Podane poniżej cele szczegółowe są zgodne z celem nadrzędnym polityki
ekologicznej państwa w odniesieniu do gospodarki odpadami (zapobieganie powstawaniu odpadów, odzysk surowców, ponowne wykorzystanie odpadów, bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów niewykorzystanych).
CEL SZCZEGÓŁOWY 6.1.
Racjonalne gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Działania krótkookresowe do 2007 roku, średniookresowe do 2011 roku i dalej :
 Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców

Skierowanie w roku 2007 na składowiska do 83 % wag. całkowitej
ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, do 75 % w
roku 2011 i 50 % wag. w roku 2014 ( w stosunku do roku 1995).

Osiągnięcie do końca roku 2007 zakładanych limitów odzysku w
wysokości 50 % i recyklingu 25% odpadów opakowaniowych.

Wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów kom.
do osiągnięcia poziomu w 2007 roku -15%, w 2011-50 % i w 201480%
Wydzielenie odpadów budowlanych ze strumienia odpadów kom. do
osiągnięcia poziomu w 2007 roku -15%, w 2011-40 % i w 2014- 60%

Wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów
komunalnych do osiągnięcia poziomu w 2007 roku -20%, w 2011roku
-50 % i w 2014 roku - 70%

zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych
i wykorzystania substancji biogennych w wyniku higienizacji osadów
zwiększenie stopnia kontroli obrotem komunalnymi osadami
ściekowymi
CEL SZCZEGÓŁOWY 6.2.
Racjonalne gospodarowanie odpadami niebezpiecznymi i przemysłowymi, inne.
Działania średniookresowe do 2011 roku i dalej :
 Likwidacja ‘dzikich’ wysypisk smieci i odpadów i starych składowisk
 Przeciwdziałanie powstawaniu odpadów niebezpiecznych i przemysł.
 Unieszkodliwianie odpadów niebezp., wdrożenie systemu ich zbiórki
 Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów przemysłowych.
 Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów przemysł.
Dla osiągnięcia założonych celów w odniesieniu do odpadów
niebezpiecznych konieczne jest
podjęcie następujących kierunków
działań
– zmniejszenie składowanych ilości odpadów niebezpiecznych
– zwiększenie odzysku surowców wtórnych z niebezpiecznych
odpadów,
– objęcie jednolitym systemem unieszkodliwiania odpad. sektora
małych i średnich przedsiębiorstw, mających istotny udział
w wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych,
– zmniejszenie zagrożenia dla środowiska poprzez deponowanie
przekształconych odpadów niebezpiecznych.
Dla osiągnięcia założonych celów, w odniesieniu do odpadów
przemysłowych innych niż niebezpieczne, konieczne jest podjęcie
następujących kierunków działań :
– systematyczne wprowadzanie bezodpadowych małoodpadowych
technologii produkcji oraz technologii czystszej produkcji,
– stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady
przemysłowe do zintensyfikowania działań zmierzających do
maksymalizacji gospodarczego wykorzystania odpadów
– eliminacja
nieprawidłowego
unieszkodliwiania
odpadów
przemysłowych
i nielegalnego lub nieprawidłowego ich
składowania
– budowa i modernizacja oraz rekultywacja składowisk odpadów
przemysłowych wyłączonych z eksploatacji.
CEL STRATEGICZNY 7
ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA CHEMICZNEGO I BIOLOGICZNEGO
PRZECIWDZIAŁANIE POWAŻNYM AWARIOM PRZEMYSŁOWYM
Historia dotychczasowych awarii, katastrof i klęsk żywiołowych pokazała
jakie znaczenie ma, zgodnie z zasadami przezorności i prewencji, eliminowanie
lub zmniejszenie ich skutków dla środowiska i ludzi.
Odzwierciedleniem jak doceniany jest to problem są zapisy II Polityki
Ekologicznej Państwa,
Programu Ochrony Środowiska dla Województwa
Podkarpackiego, Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Mieleckiego a
także Ustawy Prawo ochrony środowiska oraz rozporządzenia wykonawcze.
CEL SZCZEGÓŁOWY 7.1.
Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych przed awaryjnymi wyciekami
transportowanych substancji.
Działania krótko- i długookresowe do 2011 roku :
Termin realizacji uzależniony jest od prac budowlanych i
modernizacyjnych służących do poprawy i rozwoju systemu komunikacyjnego
Gminy Padew Narodowa, w tym drogi wojewódzkiej nr 985. Realizacja zadań
umożliwia przechwycenie, zatrzymanie i przekazanie do unieszkodliwienia
awaryjnych wycieków mogących zanieczyścić środowisko gruntowo-wodne.
Dotyczy to awarii zaistniałych podczas kolizji drogowych lub rozszczelnieniem
autocystern przewożących substancje niebezpieczne dla zdrowia ludzi i
środowiska.
CEL STRATEGICZNY 8
BUDOWA SYSTEMÓW MONITOROWANIA STANU ŚRODOWISKA NAT .
Poszczególne regiony województwa starają się wzbogacać swoje systemy
lokalne ze względu na specyfikę potrzeb w tym zakresie,
natomiast przedsiębiorstwa, które z racji wymagań ustawowych mają obowiązek prowadzić
własny monitoring wybranych elementów środowiska działają w kierunku jego
rozbudowy ilościowej i jakościowej. Wszystkie systemy, niezależnie od ich skali,
znaczenia i potrzeb utylitarnych umożliwiają badanie trendów zmian, w
konsekwencji zdefiniowanie celów do zrealizowania w ramach wszelkiego
rodzaju planów, programów, strategii .
CEL SZCZEGÓŁOWY 8.1.
Budowa punktów i stanowisk pomiarowych zanieczyszczeń powietrza, hałasu,
jakości wody i ścieków.
Działania krótkookresowe do 2007 roku :
Badania stanu jakości powietrza dla potrzeb rocznej oceny jakości powietrza
w województwie podkarpackim i wymagania z tym związane (rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku – Dz. U. Nr 87, poz. 798)
wymagają rozbudowy sieci w województwie. W ramach zadania ‘System oceny
jakości powietrza’ Phare 2001, planuje się budowę automatycznej stacji
pomiaru stężeń prawdopodobnie zlokalizowanej w Rzeszowie.
Budowa
sieci
systematycznych
pomiarów
natężenia
hałasu
komunikacyjnego w wybranych punktach o szczególnej uciążliwości w Gminie
Padew Nar. powinna obejmować monitoring okresowy (badania powtarzane
dwukrotnie
w ciągu roku, w porze dziennej), w wybranych punktach
monitoringu : np. punkty położone w pobliżu budynków mieszkalnych i
użyteczności publicznej w miejscowości Padew w ciągu drogi woj. nr 985 oraz
krótkookresowe pomiary w różnych punktach na terenie całej gminy dla
rozpoznania zagrożeń hałasem drogowym i kolejowym.
Realizacja monitoringu wody i ścieków powinna doprowadzić do
wdrożenia systemu informowania mieszkańców Gminy o wynikach pomiarów
jakości wody ujmowanej, uzdatnionej i przede wszystkim z sieci wodociągowej.
CEL STRATEGICZNY 9
DALSZY ROZWÓJ EDUKACJI I INFORMACJI EKOLOGICZNEJ ORAZ
POSZERZANIE DIALOGU SPOŁECZNEGO
Edukacja ekologiczna jest to kształcenie i wychowywanie społeczeństwa
w duchu poszanowania środowiska przyrodniczego zgodnie z zasadą – myśleć
globalnie a działać lokalnie.
Powinna ona obejmować wszystkie grupy społeczeństwa, a więc
decydentów, wszystkie grupy społeczeństwa niezależnie od grupy społecznej,
wieku i wychowania. Ważnym elementem jest łączenie wiedzy przyrodniczej z
humanistyczną oraz działaniami praktycznymi.
*Doświadczenia innych
państw wskazują, że tylko przy współudziale mieszkańców można uzyskać
zakładane efekty w ochronie środowiska, szczególnie w gospodarce odpadami.
Edukacja ekologiczna powinna być formą dialogu pomiędzy urzędem
gminy, który jest odpowiedzialny za realizację programu ochrony środowiska
oraz planu gospodarki odpadami, a mieszkańcami w celu zintegrowania obu
stron na rzecz ochrony środowiska.
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa i także obowiązującymi ustawami
społeczeństwo winno mieć zapewniony dostęp do informacji o środowisku.
Ważne jest znalezienie odpowiednich środków przekazu i jego form aby
w największym zasięgu, w najprostszy sposób i najskuteczniej przekazywać
informacje o środowisku.
CEL SZCZEGÓŁOWY 9.1.
Propagowanie idei ochrony środowiska oraz zrównoważonego rozwoju.
Działania średniookresowe do 2011 roku i w okresie dalszym :

Zorganizowanie systemu informacji o środowisku oraz form edukacji
ekologicznej dostępnych dla każdego mieszkańca gminy Padew Nar.
– utworzenie w Urzędzie Gminy Padew Narodowa systemu
udostępniania informacji o środowisku przyrodniczym gminy
– opracowanie i wdrożenie w oparciu o bazy danych, szczególnie
posiadanych przez WIOŚ baz danych w postaci elektronicznej
dostępnej za pośrednictwem internetu
– prezentacje treści ekologicznych w mediach, w działalności
instytucji kulturalnych i wypoczynku,
– wspieranie instytucji związanych z ochroną środowiska nat. a
organizujących o tej tematyce wystawy, konkursy, wykłady lub
prelekcje, akcje ekologiczne
– wspieranie lub bezpośrednia działalność wydawnicza o treściach
dotyczących problematyki ekologicznej.

Promowanie zachowań zgodnych z zasadami ochrony krajobrazu
i przyrody poprzez:
– szkolenia dla służb samorządu gminy w zakresie informacji
o środowisku dla społeczeństwa, o prawach społeczeństwa
w procedurach ocen oddziaływania na środowisko, o nowych
przepisach, w tym dyrektywach unijnych dotyczących ochrony
środowiska w szerokim pojęciu,
– wspieranie
projektów
o
charakterze
proekologicznym
realizowanych przez organizacje pozarządowe,





– wspieranie szkoleń związanych z problemami ochrony środowiska
organizowanych przez pracodawców, instytucje publiczne,
organizacje pozarządowe,
– powołanie i zapewnienie funkcjonowania dla potrzeb Urzędu
Gminy ciała konsultacyjnego dla problematyki ekologicznej.
Edukacja
ekologiczna
w
zakresie
kształtowania
postaw
konsumentów sprzyjających osiąganiu efektów ekologicznych :
– akcje informacyjne i promocyjne, konkursy dla społeczeństwa
dotyczące segregacji odpadów,minimalizowania ilości odpadów
opakowaniowych, gospodarki odpadami niebezpiecznymi
– współpraca ze służbami kontroli ruchu w celu zapewnienia
wymaganej sprawności technicznej pojazdów samochodowych
(hałas i spaliny).
Współpraca instytucji publicznych z pozarządowymi organizacjami
ekologicznymi :
– obligatoryjna
realizacja
obowiązku
zapewnienia
udziału
społeczeństwa oraz organizacji ekologicznych w procedurach
ocen oddziaływania na środowisko, opiniowaniu planów i
programów oraz strategii
– zapewnienie udziału przedstawicieli pozarządowych organizacji
ekologicznych w ramach nadzorczych funduszy ekologicznych
ciał doradczych i opiniodawczych oraz komisjach opiniujących
fundusze ekologiczne.
Prowadzenie i rozwijanie edukacji ekologicznej społeczeństwa na
wszystkich poziomach szkolnictwa, w wyniku :
– wspierania działalności szkół podstawowych i średnich
realizujących różne formy edukacji ekologicznej młodzieży
(zielone szkoły, akcje ekologiczne, konkursy, rajdy piesze i
rowerowe,
– wspierania prac badawczo-rozwojowych w zakresie ochrony
środowiska,
programów
dydaktycznych,
konferencji
naukowotechnicznych o tematyce ekologicznej.
Wprowadzenie edukacji ekologicznej jako interdyscyplinarnej na
wszystkich poziomach nauczania :
– inicjowanie zmian w programach nauczania dla zwiększenia
udziału przedmiotów związanych z problematyką ekologiczną
– inicjowanie zmian w programach studiów dla wychowawców
i nauczycieli szkolnych
– uczestnictwo w krajowych i międzynarodowych programach
edukacji ekologicznej
Edukacja w kierunku prawidłowych zachowań użytkowników dróg :
– popularyzacja w społeczeństwie zachowań proekologicznych jak
poruszanie się rowerem, dbałość o stan techniczny pojazdu samochodu dla minimalizowania emisji hałasu i spalin
– popieranie inicjatyw na rzecz korzystania z komunikacji ogólnej
zbiorowej kosztem rezygnacji z komunikacji indywidualnej
– promowanie akcji tworzenia nowych ścieżek rowerowych
szczególnie na trasach atrakcyjnych dla ich użytkowników.



Edukacja ekologiczna społeczeństwa w kierunku prawidłowych
zachowań na rzecz minimalizowania odpadów, w wyniku :
– promowania programów radiowych i telewizyjnych oraz prasy
o tematyce dotyczącej gospodarki odpadami
– promowania prac naukowo-badawczych, jak również prac
dyplomowych wyższych uczelni o tematyce związanej z
gospodarką odpadami, w szczególności dotyczących metod
utylizacji odpadów
– organizowania konkursów, wykładów popularno-naukowych strony
internetowej poświęconej problemom gosp. odpadami
– pomocy dla ruchów ekologicznych zajmujących się gospodarką
odpadami
– egzekwowania przepisów dotyczących porządku i gospodarki
odpadami
– edukacji społeczeństwa w zakresie racjonalnego wykorzystania
opakowań.
Edukacja ekologiczna społeczeństwa dla oszczędności wody, energii
elektrycznej i ciepła :
– edukacja społeczeństwa w zakresie oszczędności w zużyciu wody
w gospodarstwach domowych
– wspieranie indywidualnych działań na rzecz oszczędności ciepła
poprzez poprawę termoizolacyjności domów i mieszkań
– promowanie w społeczeństwie i wspieranie wykorzystywania
odnawialnych źródeł energii elektrycznej np. baterie słoneczne i
siłownie wiatrowe.
Poprawa świadomości społeczeństwa w zakresie bezpieczeństwa
ekologicznego i zmniejszania nadzwyczajnych zagrożeń środowiska
– wykorzystanie mediów dla zobrazowania potencjalnych zagrożeń
dla zdrowia i środowiska przyrodniczego wynikających
z nieprzestrzegania obowiązujących przepisów
– dyscyplinowania dyspozytorów pojazdów przewożących ładunki
niebezpieczne w sprawie wypełniania obowiązujących
przepisów dotyczących tego charakteru przewozów,
– bieżącej kontroli przedsiębiorstw szczególnie szkodliwych.
CEL SZCZEGÓŁOWY 9.2.
Działania na rzecz poszerzania dialogu władzy ze społeczeństwem w zakresie
ochrony środowiska przyrodniczego.
Działania krótkookresowe do 2007 roku :
 Zorganizowanie cyklicznego forum dyskusyjnego o problemach
ochrony środowiska w gminie (na bazie łączy internetowych).
Działania średniookresowe do 2011 roku i w dalszym okresie:


Cykliczne spotkania Urzędu Gminy z przedstawicielami mediów,
których treścią powinny być : stan środowiska, trendy zmian,
działania na rzecz poprawy stanu i spodziewane skutki.
Robocze spotkania Urzędu Gminy z przedstawicielami edukacji
oraz nauki (wszystkie szczeble szkół oraz wyższe uczelnie)
uściślające zakresy, formy, warunki współpracy dla realizacji celu
‘Propagowanie idei ochrony środowiska oraz zrównoważonego
rozwoju w społeczeństwie’.
6.
HARMONOGRAM WRAZ Z KOSZTAMI REALIZACJI
PROGRAMU ORAZ ŹRÓDŁA JEGO FINANSOWANIA
6.1. Założenia szacowania kosztów :
Koszty realizacji programu ochrony środowiska dla Gminy Padew Nar.
zostały oszacowane na podstawie danych zebranych od instytucji, które w
przyszłości będą realizowały poszczególne działania lub całe cele szczegółowe.
Stopień ich wiarygodności uzależniony jest od rzetelności przekazanych
danych. W przypadku braku danych, niezależnie od powodów ich braku –
koszty zostały oszacowane na podstawie danych zawartych w Programie
Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego, na zasadzie szacowania
kosztów przez analogię z podobnymi przedsięwzięciami przewidywanymi w
innych miastach i gminach Polski.
Wszystkie koszty zostały podane na poziomie cen roku 2003.
Należy uwzględnić możliwość zmian określonych kwot ze względu na
zmianę zakresu realizacji poszczególnych przedsięwzięć, ponadto na działanie
konkurencyjnego efektu przetargów oraz na ostateczne możliwości finansowe
instytucji realizujących poszczególne cele szczegółowe.
Oprócz tego zdecydowana większość funduszy pomocowych nie ma
ostatecznej akceptacji Unii Europejskiej.
Z wszystkich wymienionych racji – koszty realizacji programu, oraz ich
rozdział na cykle krótkookresowy i średniookresowy należy przyjmować jako
dane szacunkowe, a nie ostateczne.
6.2. Źródła finansowania i warunki udzielania pomocy publicznej :
Środki na finansowanie zadań związanych z ochroną środowiska w gminie
i gospodarką odpadami pochodzić mogą z następujących źródeł :
środków własnych gminy i przedsiębiorstw ( podmiotów gosp)
pozabudżetowych instytucji publicznych (fundusze ekologiczne)
sektora prywatnego (banki, fundusze, leasing)
funduszy akcesyjnych i pomocowych UE
innych organizacji międzynarodowych np. ONZ.
Podstawowymi formami finansowania są zobowiązania finansowe (kredyty
pożyczki, obligacje, leasing), udziały kapitałowe i dotacje. Zobowiązania mogą
przybierać formy łączone np. przez uruchomienie linii kredytowych w bankach
– z funduszy i fundacji ekologicznych.
W związku z przyjęciem Polski do Unii Europejskiej powstała konieczność
zmiany dotychczasowych zasad udzielania pomocy finansowej w postaci tzw
pomocy publicznej. Wobec tego, że ustawa Prawo ochrony środowiska określa
jedynie podstawy prawne pomocy państwa, a nie warunki jej udzielania,
konieczne było systemowe uregulowanie prawne odpowiadające wytycznym
opracowanym przez Komisję Europejską UE.
Najważniejszymi aktami w tym zakresie są :
1)
2)
Ustawa z dnia 20 marca 2002 r. o finansowym wspieraniu inwestycji
(Dz. U. Nr 41, poz. 363)–określająca zasady i formy udzielania
wsparcia finansowego przedsiębiorstwom dokonującym nowych
inwestycji lub tworzącym nowe miejsca pracy związane z tymi
inwestycjami
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i
nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. Nr
141, poz. 1177)–określająca warunki dopuszczalności, zasady
udzielania i nadzorowania pomocy społecznej dla przedsiębiorców.
Na podstawie pierwszej ww ustawy wydane zostały akty prawne regulujące
szczegółowe kryteria udzielania
wsparcia finansowego nowej
inwestycji (rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 12 września 2003 r. (Dz. U. Nr 165, poz. 1600),
szczegółowy tryb składania wniosków o udzielenie wsparcia
finansowego nowej inwestycji (Dz. U. Nr 85, poz. 771),
szczegółowy tryb i terminy udzielania i odmowy udzielania wsparcia
finansowego nowej inwestycji (Dz. U. Nr 85 poz. 771).
Art. 10 ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy
społecznej dla przedsiębiorców, stanowi, że pomoc może być udzielona, jeśli :
1) jest przeznaczona w przypadkach inwestowania lub tworzenia nowych
miejsc pracy,
2) jej wartość, czas trwania oraz zakres pomocy są proporcjonalne do rangi
rozwiązywanego problemu i nie pozostaje to w sprzeczności z zasadą,
o której mowa w pkt. 4, jest udzielana w częściach,
3) przynosi korzyści społeczne – po uwzględnieniu kosztów związanych z jej
udzieleniem–większe niż korzyści możliwe do osiągnięcia bez jej udzielenia
przy uwzględnieniu związanych z tym kosztów.
Stosownie do ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu
pomocy publicznej dla przedsiębiorców wydane zostały akty prawne :
1) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie
dopuszczalności pomocy publicznej przeznaczonej na ochronę środowiska
(Dz. U. Nr 231, poz. 1938), które określa szczegółowe warunki udzielania
oraz maksymalne wielkości pomocy publicznej przeznaczonej na ochronę
środowiska.
2) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie
dopuszczalności pomocy publicznej udzielanej na prace badawczorozwojowe (Dz. U. Nr 186, poz. 1546). W szczególności istotny jest §4 ust. 3
pkt 1-2 dotyczący udzielania pomocy na prace badawczo-rozwojowe objęte
europejskim programem badań i rozwoju.
3) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie
szczegółowego zakresu informacji przedkładanych organowi nadzorującemu
w celu wydania opinii o planowanej pomocy publicznej (Dz. U. Nr 1 poz. 1).
Przepisy te muszą być stosowane przy rozpatrywaniu wniosków
przedsiębiorców o sfinansowanie prac z funduszy NFOŚiGW i Eko-funduszu,
jak też innych istniejących organów pomocowych.Po akcesji Polski do UE, stało
się konieczne stosowanie wypracowanych przez Komisję Europejską –
Wytycznych w sprawie pomocy publicznej przeznaczanej na ochronę
środowiska  (2001/C37/03).
Pomoc publiczna przekraczająca 100
000 euro wymagać będzie zgody Komisji Europejskiej.
6.2.1. Krajowe źródła finansowania Programu :
Fundusze ekologiczne :
Krajowy system funduszy ekologicznych funkcjonuje na poziomie
krajowym jako Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
(NFOŚiGW), na poziomie regionalnym – jako wojewódzkie fundusze ochrony
środowiska i gospodarki wodnej, powiatowym – jako powiatowe fundusze
i gminnym – jako gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Zasady funkcjonowania funduszy określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001
roku – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.)
a szczegółowe zasady gospodarki finansowej NFOŚiGW oraz wojewódzkich
funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej – rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 20 grudnia 2002 roku (Dz. U. Nr 230, poz. 1934).
Ustawą z dnia 3 października 2003 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony
środowiska oraz niektórych ustaw (Dz. U. Nr 190, poz. 1865), wprowadzone
zostały przepisy rozszerzające zakresy finansowania przedsięwzięć przez
WFOŚiGW oraz NFOŚiGW.
Środki funduszy przeznacza się na finansowanie ochrony środowiska
i gospodarki wodnej w celu realizacji zasady zrównoważonego rozwoju i polityki
ekologicznej państwa oraz na współfinansowanie projektów inwestycyjnych
kosztów operacyjnych i realizowanych z udziałem środków pochodzących z Unii
Europejskiej nie podlegających zwrotowi.
Środki funduszy mogą być także
przeznaczane na współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów
operacyjnych i działań realizowanych z udziałem środków bezzwrotnych
pozyskiwanych w ramach współpracy z organizacjami międzynarodowymi oraz
współpracy dwustronnej.
EkoFundusz
Zadaniem EkoFunduszu jest dofinansowywanie przedsięwzięć w dziedzinie
ochrony środowiska, które mają przynieść efekt w skali nie tylko regionu czy
kraju, ale także wpływają na osiągnięcie celów ekologicznych uznanych za
priorytetowe w skali europejskiej, a nawet światowej. Wszystkie projekty
dofinansowywane ze środków funduszu można podzielić na projekty techniczne
(inwestycyjne) oraz przyrodnicze. W statucie EkoFunduszu wśród pięciu
sektorów ochrony środowiska znajdują się takie dziedziny priorytetowe jak :
_
ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu,
ochrona zasobów wody pitnej i dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku,
ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi
(ochrona klimatu),
ochrona różnorodności biologicznej,
gospodarka odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych.
EkoFundusz udziela wsparcia finansowego w formie preferencyjnych
pożyczek lub/i bezzwrotnych dotacji. Pomoc finansową uzyskać mogą jedynie
projekty dotyczące inwestycji bezpośrednio związanych z ochroną środowiska
(w ich fazie implementacyjnej), a w dziedzinie ochrony przyrody również
projekty nieinwestycyjne.
Maksymalna kwota, jaką może otrzymać jednostka samorządowa o
najniższym dochodzie ogółem na mieszkańca wynosi 45% nakładów na projekt.
Dla gmin zaliczających się do grupy o największym dochodzie na mieszkańca
udział w kosztach projektu będzie wynosił do 5 %. W przypadku jednostek
gospodarczych kwota ta wynosi 15%, dla instytucji charytatywnych, organizacji
społecznych do 30% kosztów przedsięwzięcia. W uzasadnionych przypadkach
na dofinansowanie projektów przyrodniczych przez fundusz może osiągnąć
wielkość 80% nakładów własnych inwestora. W dziedzinie ochrony
różnorodności biologicznej EkoFundusz wspiera działania mające na celu
ochronę bądź renaturyzację ekosystemów najcenniejszych z przyrodniczego
punktu widzenia oraz ochronę gatunków roślin i zwierząt zagrożonych
wyginięciem lub stanowiących gatunki tarczowe.
Wszystkie wnioski o dofinansowanie oceniane są w EkoFunduszu z punktu
widzenia ekologicznego, technologicznego, ekonomicznego i organizacyjnego.
Aby otrzymać pożyczkę lub/i dotację wszystkie te oceny muszą być pozytywne,
inwestor musi wykazać się wiarygodnością finansową, posiadaniem
zabezpieczeń, a także zapewnieniem pełnego finansowania projektu w części
nie objętej dofinansowaniem EkoFunduszu.
EkoFundusz nie dofinansowuje badań naukowych, akcji pomiarowych
i edukacyjnych, konferencji i sympozjów, tworzenia i prowadzenia systemów
monitoringu środowiska, wszelkiego rodzaju studiów i opracowań ekologicznych
oraz tworzenia dokumentacji projektowej. Ze środków EkoFunduszu nie mogą
także korzystać te przedsięwzięcia, które kwalifikują się do wsparcia ze
środków funduszów strukturalnych i spójności Unii Europejskiej.
6.2.2. Fundusze strukturalne Unii Europejskiej, inne :
Fundusze te przeznaczone są na tworzenie i rozwijanie wspólnej polityki
UE głównie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ERDF
Fundusze strukturalne przeznaczone są na precyzyjnie zdefiniowane cele o
charakterze priorytetowym :
70% środków trafia do regionów zacofanych pod względem rozwoju w
których żyje 22% mieszkańców Unii Europejskiej (cel 1 – EFRE ESF,
EAGFL, FIAF)
11,5% przeznacza się na gospodarczą i społeczną restrukturyzację
obszarów strukturalnie zagrożonych, w obszarach tych żyje 18%
mieszkańców Unii (cel 2 – EFRE, ESF)
12,3% środków wspiera modernizacje systemów edukacyjnych oraz
zatrudnienie ( cel 3 – ESF) poza regionami wymienionymi w celu 1.
Ponadto 5,35% środków trafia na inicjatywy wspólnotowe utworzone
w ramach polityki strukturalnej :
współpraca transgraniczna, ponadnarodowa
i międzyregionalna (Interreg III),
zrównoważony rozwój miast i peryferii dotkniętych kryzysem (Urban II)
rozwój obszarów wiejskich poprzez inicjatywy lokalne ( Leader +)
zwalczanie różnic i dyskryminacji na rynku pracy (Equal).
Przedsięwzięcia w dziedzinie ochrony środowiska będą realizowane
w ramach SPO – 2 strukturalnych Programów Operacyjnych przygotowanych
na podstawie Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 :
Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – z
funduszem strukturalnym UE na środowisko w latach 2004-2006
SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw.
Stanowią one dwa, spośród pięciu sektorowych programów operacyjnych jakie
tworzą tzw. Podstawy Wsparcia Wspólnoty dla Polski w latach 2004-2006.
Rodzaje projektów kwalifikujących się do dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionanego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego
INFRASTRUKTURA OCHRONY ŚRODOWISKA
INFRASTRUKTURA LOKALNA
Duże projekty o znaczeniu regionalnym służące Projekty małych inwestycji o oddziaływaniu
wzmocnieniu konkurencyjności regionów
lokalnym na terenach wiejskich oraz w małych
miastach (do 25 tys. Mieszkańców)
Zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków:
1. Budowa i modernizacja sieci wodociągowych,
2. Budowa i modernizacja sieci kanalizacyjnych,
3. Budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody,
4. Budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków,
5. Budowa
zbiorników
umożliwiających
pozyskanie wody pitnej;
Budowa lub modernizacja urządzeń do
odprowadzania i oczyszczania ścieków:
1. sieci kanalizacyjne, w tym podłączenie do sieci
indywidualnych,
2. oczyszczalnie ścieków,
3. inne
urządzenia
do
oczyszczania,
gromadzenia, odprowadzania i przesyłania
ścieków;
Zagospodarowanie odpadów:
1. organizacja i wdrażanie systemów selektywnej
zbiórki odpadów i recyklingu,
2. wdrażanie systemowej gospodarki odpadami
komunalnymi (m. in. budowa sortowni,
kompostowni, obiektów termicznej, termicznochemicznej i fizycznej (mechanicznej) utylizacji
odpadów; budowa nowych, modernizacja
istniejących
i
rekultywacja
nieczynnych
składowisk; likwidacja „dzikich” składowisk,
3. budowa i modernizacja spalarni odpadów
niebezpiecznych;
Budowa lub modernizacja urządzeń do
zaopatrzenia w wodę:
1. sieci wodociągowe,
2. ujęcia wody (w tym ochrona ujęć i źródeł wody
pitnej),
3. urządzenia
służące
do
gromadzenia,
przechowywania i uzdatniania wody,
4. urządzenia regulujące ciśnienie wody;
Poprawa jakości powietrza:
1. modernizacja i rozbudowa miejskich systemów
ciepłowniczych i wyposażenie ich w instalacje
ograniczające emisje zanieczyszczeń pyłowych
i gazowych do powietrza,
2. przekształcenie
istniejących
systemów
ogrzewania obiektów publicznych w systemy
bardziej
przyjazne
dla
środowiska,
w
szczególności ograniczenie „niskiej emisji”;
Budowa lub modernizacja urządzeń
zaopatrzenia w energię:
1. urządzenia zaopatrzenia w energię,
2. lokalne systemy pozyskiwania energii z
alternatywnych źródeł (energia wiatrowa,
wodna, słoneczna, energia uzyskiwana z
wykorzystania biomasy),
3. lokalne sieci elektroenergetyczne
(reelektryfikacja),
4. gminne systemy oświetlenia ulic;
Zapobieganie powodziom:
Gospodarka odpadami stałymi:
do
1.
2.
3.
4.
regulacja cieków wodnych (pogłębianie, zapory,
stabilizacja brzegów, prace remontowe w
korytach rzecznych itd.),
tworzenie polderów,
budowa
i
modernizacja
wałów
przeciwpowodziowych
wraz
z
drogami
dojazdowymi,
budowa i modernizacja małych zbiorników
retencyjnych i stopni wodnych w ramach tzw.
„małej retencji”;
1.
2.
3.
4.
budowa,
modernizacja
i
rekultywacja
składowisk odpadów stałych,
budowa lub modernizacja miejsc utylizacji
opakowań i nieużytych środków ochrony roślin,
likwidacja dzikich wysypisk,
kompleksowe
systemy
zagospodarowania
odpadów na poziomie lokalnym, obejmujące
m.in. odbiór posegregowanych odpadów od
mieszkańców,
odzyskiwanie
surowców
wtórnych, recykling, kompostowanie odpadów
organicznych itp.
Wsparcie zarządzania ochroną środowiska:
1. opracowanie baz danych dotyczących lasów,
jakości gleb, wód, powietrza,
2. tworzenie systemów pomiaru zanieczyszczeń
powietrza w miastach oraz systemów
informowania
mieszkańców
o
poziomie
zanieczyszczeń powietrza,
3. utworzenie
sieci
stacji
kontrolnych
i
ostrzegawczych w zakresie jakości wód,
4. tworzenie map terenów zalewowych;
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii:
Budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury
służącej rozwojowi energii odnawialnej (energia
wiatrowa, słoneczna, wodna, biomasa).
Beneficjantami końcowymi pomocy w ramach ZPORR są przede wszystkim
samorządy, stowarzyszenia oraz związki gmin i powiatów, instytucje naukowe,
instytucje rynku pracy, agencje rozwoju regionalnego i instytucje wspierania
przedsiębiorczości, a za ich pośrednictwem przedsiębiorstwa, w tym głównie
małe i średnie. O dofinansowanie w ramach ZPORR mogą ubiegać się
beneficjanci, którzy ze względu na mniejszą skalę oddziaływania nie kwalifikują
się do Funduszu Spójności.
Fundusz Spójności
Głównym celem funduszu w zakresie ochrony środowiska jest wsparcie
dla realizacji zadań publicznych wynikających z wdrażania prawa Unii
Europejskiej. Beneficjantami będą samorządy terytorialne i przedsiębiorstwa
komunalne. Współfinansowanie z tego funduszu mogą uzyskać inwestycje o
wartości ponad 10 mln euro z 6 dziedzin :
poprawa jakości wód powierzchniowych,
polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia,
poprawa jakości powietrza,
racjonalizacja gospodarki odpadami,
ochrona powierzchni ziemi,
zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.
W przeciwieństwie do innych funduszy ostateczne decyzje o
dofinansowaniu poszczególnych projektów podejmowane będą przez UE,
natomiast za przygotowanie ich odpowiadają władze krajowe.
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przekazują
propozycje inwestorów w postaci Karty potencjalnego przedsięwzięcia do
dofinansowania z Funduszu Spójności do Departamentu Integracji Europejskiej
gdzie są oceniane pod względem spełnienia kryteriów wyboru Wykorzystania
Funduszu Spójności na latach 2004-2006, skąd przekazywane są ostatecznie
do komitetu sterującego tym funduszem.
Wśród tych inwestycji preferowane są w pierwszej kolejności takie
przedsięwzięcia, które dotyczą największych skupisk ludności :
gospodarka wodno-ściekowa
Gospodarka odpadami
priorytet I
aglomeracje pow. 100 tys. RLM
Ośrodki powyżej 200 tys. Mk
priorytet II
aglomeracje 15-100 tys. RLM
Ośrodki 150-200 tys. Mk
priorytet III
2-15 tys. RLM
Ośrodki 100-150 tys. Mk
priorytet IV

Ośrodki poniżej 100 tys. Mk
Fundusz LIFE
Program LIFE utworzony w 1992 r. ma na celu wspieranie polityki ochrony
środowiska Wspólnoty, podejmowanej przez państwa Unii Europejskiej, kraje
Europy Środkowej i Wschodniej kandydujące do UE, a także państwa trzecie
leżące u wybrzeży Morza Śródziemnego i Morza Bałtyckiego.
Program LIFE składa się z trzech tematycznych komponentów : LIFENature, LIFE-Środowisko i LIFE-Kraje Trzecie.
Celem Programu jest wspieranie wdrażania prawa wspólnotowego, wzmocnienie polityki w zakresie ochrony środowiska, jak również pomoc w rozwiązywaniu problemów związanych z wdrażaniem i realizacją polityki ochrony środ.
Program pomocowy LIFE – Nature przeznaczony jest dla finansowania
działań w zakresie ochrony przyrody tzn. działań ‘wymaganych dla zachowania
lub odtworzenia naturalnych siedlisk i populacji gatunków dzikiej fauny i flory
w stanie sprzyjającym ich ochronie’ i dotyczy głównie wdrażania Dyrektywy
Ptasiej (79/409/EE) i Siedliskowej (92/43/EEC) Wspólnoty oraz w szczególności
w tworzeniu Europejskiej Sieci Ekologicznej specjalnych obszarów ochrony –
NATURA 2000 – której celem jest zachowanie i ochrona w naturalnym zasięgu
najcenniejszych gatunków flory i fauny oraz ich siedlisk na terenie Wspólnoty.
Środki dostępne w ramach Programu LIFE-Środowisko przeznaczone są
na finansowanie innowacyjnych działań głównieo charakterze pilotażowym i
demonstracyjnym, których celem jest :
włączenie zagadnień środowiskowych w rozwój oraz planowanie
przestrzenne, w tym obszarach zurbanizowanych,
promowanie zrównoważonego zarządzania zasob. wód podziemnych i
powierzchniowych,
zminimalizowanie wpływu działalności gospodarczej na środowisko
recykling i racjonalna gospodarka strumieniami odpadów
zmniejszenie środowiskowego wpływu produktów.
Dofinansowanie projektów odbywa się przez Komisję Europejsk do której
powinny
być
kierowane
wnioski
poprzez Departament Integracji
Europejskiej Ministerstwa Środowiska. Dla programu LIFE-nature max. udział
wsparcia UE wynosi 50%, a w szczególnych wypadkach do 75% – o ile projekt
dotyczy ochrony siedlisk lub gatunków wskazanych w tzw. Dyrektywie
Siedliskowej.
W ramach programu LIFE-Środowisko Komisja Europejska udziela
dofinansowania do projektów w wysokoścido 30% i do 50% (30%– dla
projektów które w przyszłości będą uzyskiwać dochód, 50% – dla pozostałych
projektów)
Całkowite koszty projektów zgłoszonych do współfinansowania w ramach
LIFE-Środowisko powinny mieścić się w kwocie od 1 do 5 mln euro a w ramach
programu LIFE-Nature Komisja Europejska preferuje nie mniej niż 500 tys. euro.
Należy dodać, że środki z funduszu LIFE-Środowisko są dostępne dla os.
fizycznych i prawnych zarejestrowanych w krajach Unii Europejskiej.
Fundusz GEF
Celem funduszu zarządzanego przez Bank Światowy UNEP i agendy ONZ
UNDP jest osiągnięcie na świecie poprawy stanu środowiska naturalnego
poprzez programy i projekty przyczyniające się do rozwiązywania problemów o
charakterze globalnym w kluczowych dziedzinach :
ochrony bioróżnorodności (prawidłowe korzystanie i zarządzanie
bioróżnorodnością w ekosystemach wód przybrzeżnych, morskich i
słodkich, ekosystemach leśnych, górskich, zintegrowane zarządzanie
ekosystemami)
zapobiegania
zmianom
klimatycznym
(wykorzystywanie
energii
odnawialnej,
stosowanie
energooszczędnych
technologii,
promowanie zrównoważonego transportu)
ochrony
zasobów
wodnych(ograniczenie
zagrożenia
dla
wód
międzynarodowych ze strony źródeł zanieczyszczeń wód
powierzchniowych i gruntowych)
oraz degradacji ziemi, o ile ma to związek z wymienionymi wcześniej
dziedzinami.
W ramach funduszu działa Program Małych Dotacji,
rozpoczął on
działalność od 1994 roku poprzez polskie biuro UNDP w Warszawie.
Program ten skierowany jest głównie do organizacji społecznych
i
pozarządowych (nie tylko ekologicznych) formalnie zarejestrowanych i
posiadających własne konto bankowe. W ramach programu przyznawane są
dotacje do 50 tys. $.
Program może finansować najwyżej do 50% wielkości
zadań projektu na lokalne działania i inwestycje przyczyniające się do poprawy
stanu środowiska naturalnego w wymienionych wyżej dziedzinach.
Aby otrzymać dotację projekt winien spełniać wymogi określone w Krajowej
Strategii GEF/SGP i być zgodny ze Strategią Operacyjną GEF i odpowiednimi
Programami Operacyjnymi zatwierdzonymi przez GEF.
6.2.3. Inne formy pomocy finansowej :
Powszechną formą wsparcia finansowego są m.in. preferencyjne kredyty
bankowe na przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska lub fundusze
celowe dla wybranych kierunków inwestowania oferujące dotacje w postaci
premii po ukończeniu inwestycji i uzyskaniu zakładanych efektów ekologicznych
Preferencyjne kredyty, bez możliwości umorzeń, oferuje w największym
zakresie Bank Ochrony Środowiska :
w ramach linii kredytowych ze środków własnych NFOŚ i GW na
budowę kanalizacji sanitarnej, małych i przydomowych oczyszczalni
ścieków, zagospodarowanie odpadów oraz dostosowanie silników
spalinowych w pojazdach komunikacji zbiorowej do paliwa gazowego
lub ich wymiany na przyjazne środowisku
– na urządzenia i wyroby służące ochronie środowiska
– na rozwój agroturystyki
– na odnawialne źródła energii i kredyty długoterminowe
– na modernizacje oświetlenia
– na zaopatrzenie wsi w wodę
– na urządzenia grzewcze (pompy ciepła, ciepło odpadowe, inne)
– inne : termomodernizacyjne, inwestycje w formule ‘trzeciej strony’.
Dla gmin kredyty przyznawane są na poziomie 0,2stopy kredytu refinansowego.
Okres spłaty do 4 lat, możliwa karencja 1,5 roku. Odsetki są płatne od momentu
uruchomienia kredytu.
Pożyczki i preferencyjne kredyty są zazwyczaj udzielane na krótkie okresy
do kilku lat. Powoduje to znaczne skumulowanie kosztów finansowych obsługi
zadłużenia, skutkujące znaczną podwyżką cen usług (jeżeli koszty finansowe
są ich elementem) lub dużymi wydatkami z budżetu gmin.
Komercyjne kredyty bankowe – ze względu na b. duże koszty finansowe
związane z oprocentowaniem, nie powinny być brane pod uwagę jako
podstawowe źródła finansowania inwestycji,lecz jako uzupełnienie środków z
pożyczek preferencyjnych. Samorządy są obecnie postrzegane przez banki
jako
interesujący i wiarygodni klienci, stąd dostęp do kredytów jest coraz łatwiejszy.
Wspieranie przedsięwzięć w ramach ustanowionych przez państwo RP
fuduszy celowych. Przykładem jest tutaj tzw. Fundusz Termomodernizacyjny
zarządzany przez Bank Gospodarstwa Krajowego na warunkach ustawy z dnia
18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych.
Celem funduszu jest zachęcenie użytkowników budynków mieszkalnych
lub podlegających jednostkom samorządu terytorialnego do działań
umożliwiających w ich wyniku ograniczenie zużycia energii (strat energii w
budynkach sieciach zasilających), i zamiany konwencjonalnych źródeł energii
na źródła niekonwencjonalne w tym energii odnawialnej.
Na podstawie ulepszeń określających wielkość procentową zmniejszenia
rocznego zapotrzebowania na energię lub strat rocznych energii pierwotnej w
źródle ciepła lub w sieci–ustalonych w zweryfikowanym audycie energetycznym
– bank kredytujący przedsięwzięcie po zakończeniu inwestycji przyznaje
w porozumieniu z BGK premię w wysokości 25% wykorzystanego kredytu.
Obecnie kredyty na te inwestycje udzielane są przez 17 banków, które
posiadają stosowne umowy z BGK. Fundusz nie jest dostępny dla przemysłu.
Finansowanie przez stronę trzecią (TPF–Third Party Financing) to
nowoczesny sposób wsparcia inwest. energooszczędnych w sektorze
przemysłowym polegający w skrócie na tym, że strona trzecia, którą jest
wyspecjalizowana
firma energetyczna (ESCO) wykłada określony kapitał na
realizację projektu modernizacyjnego,
a następnie przez okres zwykle
kilkuletni cała różnica
w ponoszonym przez użytkownika koszcie,
wynikająca z oszczędności energii jest spłatą tego zobowiązania. Wysokość
kosztów ‘zapłaty’ w okresie spłaty nie może przekraczać obciążeń jaką ponosił
użytkownik przed modernizacją.
Emisja obligacji komunalnych jako emisja papierów wartościowych jest
jeszcze jednym sposobem zadłużania w celu pozyskania kapitału. Obligacje
mogą być emitowane w przypadku, gdy dają szansę pozyskania środków taniej
niż kredyty bankowe, a pożyczki preferencyjne nie są możliwe do pozyskania.
Dają one emitentowi środki na rozwój, a kupującemu obligacje korzystne
ulokowanie środków pieniężnych na określony czas. Istnieje możliwość emisji
obligacji na inwestycje służące ochronie środowiska. W przypadku podmiotów
szczególnie uciążliwych dla otoczenia obligacje mogą być odpowiednio
uatrakcyjnione zobowiązaniem do radykalnego ograniczenia tej uciążliwości.
Podmiotowe obligacje mogą być nabywane z budżetu terenowego, z
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz
kupowane przez inne podmioty, odczuwające ekologiczną uciążliwość emitenta.
Obligacja jest wyrazem zobowiązań przedmiotu emitującego i jednocześnie
praw nabywców obligacji do otrzymywania ich spłaty wraz z odsetkami i innych
świadczeń o charakterze rzeczowym. Jest zatem zbliżona do transakcji
kredytowej w banku.
6.3. Harmonogram, koszty i sposoby finansowania zadań Programu
Struktura Programu Ochrony Środowiska :
Przyjęte w Programie Ochrony Środowiska Gminy Padew Narodowa
(POŚ) łączne koszty na lata 2004-2011 wyniosą 22,240 mln zł :
w latach
2004-2007 – 6,667 mln zł (średnio 1,67 mln zł/rok)
2008-2011 – 15,573 mln zł (średnio 3,89 mln zł/rok)
W odniesieniu do prognozowanych wielkości kosztów POŚ Powiatu
Mieleckiego stanowi to c. 5% kosztów całkowitych w okresie 2004-2011.
Oznacza to wzrost nakładów inwestycyjnych w stosunku do lat 2000-2002.
Planowane koszty realizacji Programu dla Gminy są zasadniczo wyższe od
dotychczasowych nakładów inwestycyjnych ponoszonych w poprzednich latach
1998-2002
K – zadanie koordynowane
W – zadanie własne
TERMINY, KOSZTY I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY PADEW NARODOWA
Ceny z roku 2003
Lp.
1
1
Cele strategiczne / Cele szczegółowe
Rodzaj działania / inwestycje
Jednostki i
podmioty
realizujące
Termin
realizacji
Źródło
finansowania
2
3
4
5
Podział
zadań
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
2004-2007
2008-2011
Uwagi
6
7
8
Cel strategiczny 1.
POPRAWA JAKOŚCI I OCHRONA ZASOBÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO GMINY
1.1. Osiągnięcie zadowalającego stanu czystości wód powierzchniowych
i podziemnych oraz zachowanie walorów przyrodniczych Gminy.
 Kompleksowa poprawa jakości wody pitnej dla sołectw
125
2006
Dotacja z funduszu
ISPA,Środki własn
 Zmniejszenie stężeń substancji biogennych wprowadzanych do zlewni Urząd Wojewódzki
Wisły zgodnie z ustaleniami Programu Ochrony Środowiska
WPOŚ
Województwa Podkarpackiego, wymaga ograniczenie dopływu związków
biogennych z terenów rolniczych
2006-2011
Dotacja z funduszu
PHARE
Środki własne gmin
 Ograniczenie stosowania substancji
wodnego w procesach produkcyjnych.
Przedsiębiorstwa
przemysłowe
2004-2007
Środki własne
 Ograniczenie dopływu do cieków wodnych zanieczyszczeń obszarowych
z
infrastruktury
komunikacyjnej
i
działalności
gospodarczej
wprowadzanych systemem kanalizacji opadowej (zadanie kompatybilne z
celem 7 – przeciwdziałanie awaryjnym zanieczyszczeniom wód
podziemnych i powierzchniowych).
UG PADEW
Podmioty
gospodarcze
Zadania
ciągłe
realizowane
konsekwent
nie od kilku
lat
Środki własne
WFOŚiGW
Środki pomocowe
UE
 Zwiększenie walorów ekologicznych i krajobrazowych do celów
rekreacyjnych – obszary leśne, obszary chronione, baza tyrystyczna
BalatonI, basen kryty przy Gimnazjum w Padwi, motel, gospodarstwa
agroturyst.
UG PADEW
Nadleśnictwo
Podmioty gosp.
2004-2011
Środki własne
szkodliwych
UG PADEW
dla
środowiska
1.2. Ograniczanie emisji pyłów i gazów do poziomów standardów
ustalonych w krajowych przepisach czystości powietrza dla źródeł
4.100
15
Zawarte
w zadaniach
(1) i (2)
W/K
b.d.
K
ujęte w
zadaniach
K
10
20
W/K
100
4.080
W/K
Lp.
1
Cele strategiczne / Cele szczegółowe
Rodzaj działania / inwestycje
2
energetycznych i przemysłowych
Obejmuje on działania przewidziane dla d. źródeł energetycznego spalania
paliw, które powinny uzyskać standardy emisji na poziomie i w terminach
określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 4 sierpnia 2003
w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 163 poz. 1584)
Jednostki i
podmioty
realizujące
Termin
realizacji
Źródło
finansowania
3
4
5
Z-dy przemysłowe
Przedsiębiorstwa
Podmioty gosp.
2004-2011
UG
2003-2007
Środki własne
NFOŚiGW
fundusze
strukturalne ue
1.3. Eliminowanie źródeł niskiej emisji komunalnej
 Modernizacja lok. bazy oświatowo-kulturalnej,
(modernizacja Filii Szkoły Podstawowej w Babulach, Zarówniu, Wojkowie,
Przykopie i budynku po filii w Kłębowie, modern. budyn. OSP w Zarówniu)
Podział
zadań
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
2004-2007
2008-2011
Uwagi
6
7
8
-
K
-
-
40
100
40
100
-
-
środki własne
fundusz Life-Środ.
-
-
K
środki własne
1.4. Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza ze źródeł
komunikacyjnych
W
 Wprowadzanie zasilania gazem ziemnym GNG autobusów komunikacji
zbiorowej, kontynuacja wymiany taboru autobusów obsługujących Gminę
Przewoźnicy
2003-2007
 Zmiana organizacji i kierowania ruchem po drogach Gminy celem
zwiększenia płynności, poprawa infrastruktury dla ruchu rowerowego i
pieszych
Zarządca drogi
do 2011
środki własne
WFOŚiGW
-
-
K
z-dy przemysłowe
Do 2011
Środki własne 30%
WFOŚiGW – 70%
-
-
K
20
100
PZDW
2008-2011
środki własne
PZDW
-
-
Podmioty gosp.
z-dy przemysłowe
2004-2011
środki własne
WFOŚiGW
WIOŚ, UG
2003-2007
1.5. Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z produkcji przemysł.
 Wyeliminowanie związków chlorowcopodobnych z procesów technolog.
Dopalanie katalityczne substancji lotnych
1.6. Poprawa stanu klimatu akustycznego w terenie zurbanizowanym
 Wykonanie zabezpieczeń akustycznych w ramach przebudowy,
modernizacji lub remontu drogi wojewódzkiej 985
bądź
 Ograniczenie emisji hałasu przemysłowego: wyciszenie źródeł emisji
hałasu poprzez montaż tłumików lub ekranów dźwiękochłonnych
 Ocena klimatu akustycznego Gminy, wykonanie mapy akustycznej
środki własne
K
K
15
K/W
Cele strategiczne / Cele szczegółowe
Rodzaj działania / inwestycje
Jednostki i
podmioty
realizujące
Termin
realizacji
Źródło
finansowania
2
3
4
5
 Opracowanie programu ochrony przed hałasem
UG
2003-2007
środki własne
 Realizacja programu ochrony przed hałasem
UG
2008-2011
środki pomocowe
UE – 50%
Lp.
1
1.7. Poprawa stanu i ochrona zasobów przyrody Gminy dla
racjonalnego użytkowania różnorodności biologicznej
 Realizacja planowanych działań z zakresu ochrony przyrody w
Nadleśnictwie Buda Stalowska, zestawionych w „Programie ochrony
przyrody Nadleśnictwa”.
Nadleśnictwo
Buda Stalowska
do 2010
środki własne 50%
WFOŚiGW – 50%
1.8. Identyfikacja problemów i harmonizowanie programu ochrony
różnorodności biologicznej z planami wojewódzkimi i sektorowymi
Urząd Wojewódzki
 Opracowanie programu ochrony zagrożonych degradacją ekosystemów
Nadleśnictwo
 Wdrożenie zasad skutecznej ochrony i gospodarowania zasobami
ekosystemów cennych siedlisk zagrożonych zniszczeniem.
UG
2
2004-2011
środki własne
WFOŚiGW
Podział
zadań
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
2004-2007
2008-2011
Uwagi
6
7
8
5
W
100
-
-
-
-
100
200
100
200
W
K
K
Cel strategiczny 2.
ROZWÓJ I POPRAWA FUNKCJONOWANIA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ MAJĄCEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW I ŚRODOWISKO
2.1. Rozwój i poprawa funkcjonowania systemów wodociągowych
i kanalizacyjnych Gminy Padew Narodowa
 Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości : Padew Narodowa II
odcinek sieci, Padew Narodowa i Pierzchno  III odcinek sieci, Padew
Narodowa  IV odcinek sieci kanalizacyjnej.

Budowa kanalizacji komunalnej w miejscowości :
Babule, Piechoty, Zarównie i Zachwiejów
UG PADEW
2004-2005
UG PADEW
2006
Dotacja UE,
NFOŚiGW’
własne
Dotacja UE,
NFOŚiGW’
własne
3.590
8.200
3.590
-
-
4.100
W
W
Lp.
1

Cele strategiczne / Cele szczegółowe
Rodzaj działania / inwestycje
Jednostki i
podmioty
realizujące
Termin
realizacji
Źródło
finansowania
2
3
4
5
Budowa kanalizacji sanitarnych w miejscowościach :
Kębłów, Wojków, Domacyny, Przykop, Zaduszniki i Rożniaty.
UG PADEW
2007
Dotacja UE,
NFOŚiGW’
własne
2.2. Poprawa efektywności działania wewnętrznych jnstalacji cieplnych
 Zwiększenie
efektywności
(remont,
konserwacja)
istniejących
wewnętrznych instalacji cieplnych w budynkach jednorodzinnych i
obiektach użyteczności publicznej Zadania realizowane będą
sukcesywnie do 2011.
Instytucje
Os.fizyczne
2004-2011
środki własne
kredyt komercyjny
2.3. Rozwój sieci drogowej w aspekcie minimalizacji jej wpływu na stan
środowiska przyrodniczego i zdrowie mieszkańców
 inwestycje drogowe realizowane na terenie Gminy Padew Narodowa
1) Budowa drogi gminnej do oczyszczalni ścieków komunalnych
2) Budowa drogi gminnej w Padwi Narodowej : Jeziórko-Wątoki
4) Budowa dróg osiedlowych w Padwi Narodowej
5) Budowa dróg gminnych w miejscowościach : Babule, Piechoty,Zarównie,
Zachwiejów, Kębłów,Wojków,Domacyny,Przykop,Zaduszniki i Rożniaty
3
2004
Gmina Padew
Narodowa
Środki własne
2004-2007
2008-2011
Uwagi
6
7
8
-
4.100
125
250
-
-
1.8917
1.4008
W
K
1.891
K
2005
2006 do
2007
Dotacja UE
1.400
Cel strategiczny 3.
PROEKOLOGICZNE ZAGOSPODAROWANIE TERENÓW POPRZEMYSŁOWYCH I SKAŻONYCH
3.1. Przywrócenie użytkowej wartości gleb terenów poprzemysłowych .
7
Podział
zadań
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
 Opracowanie programu rekultywacji
UG PADEW
2004-2007
środki własne
 Przywrócenie wartości użytkowych gleb na terenach poprzemysłowych
UG PADEW
2007-2011
środki własne
40
200
40
200
W
K/W
Koszty celu szczegółowego 2.3.nie zostały zbilansowane w kosztach realizacji Programu Ochrony Środowiska ze względu na ich drogowy, a nie środowiskowy charakter.
Lp.
1
4
Cele strategiczne / Cele szczegółowe
Rodzaj działania / inwestycje
Jednostki i
podmioty
realizujące
2
i skażonych, modernizacja gminnego wysypiska śmieci w Padwi Narod.
3
Przedsiębiorstwa
Termin
realizacji
Źródło
finansowania
4
5
Podział
zadań
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
2004-2007
2008-2011
Uwagi
6
7
8
Cel strategiczny 4.
PROEKOLOGICZNE GOSPODAROWANIE ZASOBAMI TERENÓW ZIELONYCH GMINY
4.1. Racjonalne użytkowanie i proekologiczne gospodarowanie
zasobami zieleni nieurządzonej i terenami niezainwestowanymi w
gminie.
70
UG PADEW
 Określenie pełnego bilansu przyrodniczo czynnych terenów zieleni
Urząd Wojewódzki
w gminie Padew Narodowa
do 2007
środki własne
50
W
2007
środki własne
20
W
 Rozpoznanie rozmieszczenia terenów o zróżnicowanych zasobach przy
rodniczych, zwłaszcza zieleni nieurządzonej i ustalenia dla tych obszarów
właściwego miejsca w ogólnym systemie terenów zieleni .
UG PADEW
Urząd Wojewódzki
 Opracowanie programu użytkowania terenów niezabudowanych z zielenią
nieuporządkowaną przy uwzględnieniu ekologicznych kierunków
gospodarowania.
UG
Prace ciągłe środki własne
do 2011
Urząd Wojewódzki
WFOŚiGW
4.2. Wdrażanie programów kompleksowej ochrony terenów zieleni
Opracowanie kompleksowego programu ochrony zieleni, uwzględniającego
jego jakość przyrodniczą, stan fitosanitarny oraz formy i sposoby
zagospodarowania dla potrzeb rekreacyjnych.
 Poprawa ogólnej jakości zasobów zieleni oraz jej stanu fitosanitarnego na
obszarze gminy.
UG
Nadleśnictwo
UG PADEW
Gosp. komunalna
z
W/K
150
środki własne
32
-
W/K
prace ciągłe środki własne
do 2011
100
150
W/K
500
500
500
500
do 2007
2006-2007
Podmioty gosp.
80
132
4.3. Zwiększenie atrakcyjności terenów rekreacyjnych w Gminie
 Zagospodarowanie
i
urządzenie
terenów
rekreacyjnych
uwzględnieniem realiów ekologicznych okolicy na obiekcie Balaton I
80
środki własne
fundusz ERDF –
75%
W/K
Lp.
1
5
Cele strategiczne / Cele szczegółowe
Rodzaj działania / inwestycje
Jednostki i
podmioty
realizujące
Termin
realizacji
Źródło
finansowania
2
3
4
5
2004-2007
2008-2011
Uwagi
6
7
8
Cel strategiczny 5.
RACJONALNE GOSPODAROWANIE ZASOBAMI ENERGII ,WODY I SUROWCÓW
5.1. Zmniejszenie energochłonności procesów wytwórczych, usług i
zużycia energii w gospodarstwach domowych i gospodarce
komunalnej
 Wymiana stolarki okiennej w lokalach mieszkalnych i użyteczności publ.
 Docieplanie ścian zewnętrznych
Zarządcy i
właściciele
budynków
2004-2007
2007-2011
środki własne +
fundusz
termomodernizacyj
ny
5.2. Zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej
500
750
500
750
150
300
300
W/K
Przedsiębiorstwa
2004-2011
środki własne
150
70
80
 Eksploatacja systemu zbiórki, transportu, odzysku i unieszkodliwiania
odpadów.
UG PADEW
2011
środki własne
50
70
W/K
 Ciągła akcja edukacyjno-informacyjna (w tym szkolenia i konferencje)
UG PADEW
2011
FOŚiGW, dotacje
z funduszy
ekologicznych,
własne
20
10
W
5.3. Ograniczenie wykorzystania wód podziemnych oraz stosowanie
wodooszczędnych technologii, w tym używanie oczyszczonych
ścieków do celów gospodarczych
6
Podział
zadań
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
K
Cel strategiczny 6.
RACJONALIZACJA GOSPODARKI ODPADAMI
6.1. Racjonalizacja gospodarki odpadami komunalnymi
Lp.
1
Cele strategiczne / Cele szczegółowe
Rodzaj działania / inwestycje
Jednostki i
podmioty
realizujące
Termin
realizacji
Źródło
finansowania
2
3
4
5
Gmina
Podmioty gosp.
2011
 Budowa instalacji termicznej utylizacji odpadów
 Budowa linii do segregacji odpadów, demontażu wielogabarytowych.
Gmina
2011
środki własne
Podmioty
gospodarcze
2011
 Budowa Bazy Odnowy Komputerów
 Budowa SPON w Tarnobrzegu
Podmioty gosp.
Urząd Marszałk.
2011
 Budowa 2 GPZON, zakładu unieszkodliwiania odpadów budowlanych
 Budowa centralnego składowiska odpadów, kompostowni
Urzędy Gmin
Podmioty gosp.
2011
środki własne,
FOŚiGW, środki
unijne
FOŚiGW, środki
unijne,
ekofundusze,
środki własne
FOŚiGW,
ekofudsze,środki
własne
 Zbiórka i unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest.
 Budowa instalacji do unieszkodliwiania odpadów w Tarnobrzegu
7
2004-2007
2008-2011
Uwagi
6
7
8
FOŚiGW, dotacje
z funduszy
ekologicznych
6.2. Racjonalizacja gospodarowania odpadami niebezpiecznymi
i przemysłowymi9
 Likwidacja ‘dzikich’ wysypisk śmieci i składowiska w Padwi Narodowej
Podział
zadań
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
K/W
110
5
110
5
K
-
-
W/K
-
-
W/K
-
-
W
w celu
6.1.
-
-
patrz cel 1
Cel strategiczny 7.
PRZECIWDZIAŁANIE NADZWYCZAJNYM ZAGROŻENIOM ŚRODOWISKA (w tym poważnym awariom)
7.1. Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych przed awaryjnymi
wyciekami transportowanych substancji
 Budowa dróg na terenie Gminy wyposażonych w kanalizację deszczową
z urządzeniami do oczyszczania spływów opadowych, w tym dr. 985
9
Urząd Gminy
2003-2011
Gospodarce odpadami poświęcony jest Plan gospodarki odpadami dla Gminy Padew Narodowa.
środki własne
fundusz ERDF
W opracowaniu tym podano charakterystyki źródeł powstawania
odpadów, podejmowane działania w zakresie gospodarki odpadami , planowane inwestycje, szacunkowe koszty i źródła ich finansowania. W POŚ zawarto orientacyjne
dane
Lp.
1
8
Cele strategiczne / Cele szczegółowe
Rodzaj działania / inwestycje
Jednostki i
podmioty
realizujące
Termin
realizacji
Źródło
finansowania
2
3
4
5
Podział
zadań
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
2004-2007
2008-2011
Uwagi
6
7
8
Cel strategiczny 8.
ROZBUDOWA SYSTEMÓW MONITOROWANIA STANU ŚRODOWISKA I URZĄDZEŃ INFRASTRUKTURY
8.1. Rozbudowa sieci monitoringu powietrza w pełni dostosowanego WIOŚ w Rzeszowie
do wymagań UE
WSSE
2003-2011
PHARE 2001
System oceny
jakości powietrza
500
-
8.2. Budowa monitoringu hałasu dla wybranych newralgicznych WIOŚ w Rzeszowie
punktów w gminie oraz dostosowanie systemu ochrony przed
hałasem do wymogów UE.
2003-2011
środki własne,
NFOŚiGW, środki
budżetowe, GIOŚ
400
200
K
W
Uwzględnio
ne w
Programie
10
8.3. Modernizacja systemu monitoringu jakości wód i ścieków
 Opracowanie i wdrożenie spójnych metod monitorowania właściwości
wód :
– Ujmowanych
– Kierowanych do sieci wodociągowej
– W sieci wodociągowej
 ciągła kontrola wybranych wskaźników zanieczyszczeń oczyszczonych
ścieków komunalnych
2004-2008
-
-
-
Urząd Gminy
Uwzględnio
no w celu
strategiczny
m nr 2
W
2004-2008
-
-
-
2006-2008
-
-
-
Urząd Gminy
Uwzględniono
w celu
strategicznym
nr 2
W
 Wdrożenie ogólnodostępnego systemu informacyjnego
UG Padew
10
Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2003 – 2005 (GIOŚ 2003)
Cel
strategicz
ny nr 9
Lp.
1
9
Cele strategiczne / Cele szczegółowe
Rodzaj działania / inwestycje
Jednostki i
podmioty
realizujące
Termin
realizacji
Źródło
finansowania
2
3
4
5
Podział
zadań
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
2004-2007
2008-2011
Uwagi
6
7
8
Cel strategiczny 9.
EDUKACJA I INFORMACJA EKOLOGICZNA, POSZERZENIE DIALOGU SPOŁECZNEGO
9.1. Propagowanie idei ochrony środowiska oraz zrównoważonego
rozwoju w społeczeństwie:
UG
Szkolnictwo
Przedsiębiorstwa
2011
środki własne
sponsorzy
fundusze celowe
35
48
– Zorganizowanie systemu informacji o środowisku dla mieszkańców gm
2007
10
20
W
– promowanie zachowań zgodnych z zasadami ochrony przyrody
2011
5
5
W/K
– współpraca instytucji publicznych z pozarządowymi organizacjami ekol
2011
-
-
W/K
– rozwijanie edukacji ekologicznej na wszystkich poziomach szkolnictwa
2011
10
10
W/K
– wprowadzanie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej
na wszystkich poziomach nauczania
2011
-
-
W/K
– edukacja ekologiczna w kierunku prawidłowych zachowań na drodze
2011
5
5
W/K
– poprawa
świadomości
społeczeństwa
na
rzecz
poprawy
bezpieczeństwa ekologicznego i zmniejszanie nadzwyczajnych
zagrożeń środ.
2011
5
8
W/K
10
10
9.2. Działania na rzecz poszerzania dialogu władzy ze społeczeństwem
w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego Gminy
Urząd Gminy
2011
budżet
sponsorzy
fundusze celowe
– zorganizowanie cyklicznego forum dyskusyjnego
2007
5
5
W
– cykliczne spotkania Wójta Gminy z przedstawicielami mediów
2011
5
5
W
7.
ZARZĄDZANIE PROGRAMEM
7.1. Instrumenty realizacji programu :
Bezpośrednie zarządzanie programem spoczywa na zarządzie jednostki
samorządowej obszaru, dla którego jest on sporządzony i działających z jego
upoważnienia dyrektorów wydziałów jednostek organizacyjnych. Zarządzanie to
polegać będzie na inicjowaniu, organizowaniu działań służących realizacji,
okresowej weryfikacji elementów programu oraz corocznej kontroli postępów
zgodnie z wymaganiami ustawy – Prawo ochrony środowiska.
Instrumentami służącymi do wykonania zadań programu są:
– instrumenty prawne,
– instrumenty ekonomiczne (finansowe),
– instrumenty organizacyjne,
– instrumenty edukacyjno-informacyjne,
– negocjacje z współrealizatorami programu.
7.1.1. Instrumenty prawne :
Do instrumentów prawnych zgodnie z kompetencjami organów zarządzających
programem i współrealizujących go wyższego i niższego szczebla, należą
w szczególności decyzje, pozwolenia i postanowienia :
 decyzje reglamentacyjne – pozwolenia : zintegrowane, na
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, emitowanie hałasu do
środowiska, emitowanie pól elektromagnetycznych, wytwarzanie
odpadów, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
 zezwolenia na gospodarowanie odpadami,
 pozwolenia wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód,
wykonywanie urządzeń wodnych, wykonywanie innych czynności i
robót, budowli, które mają znaczenie w gospodarowaniu wodami lub
w korzystaniu z wód,
 zezwolenia – koncesje wydane na podstawie Prawa geologicznego
i górniczego,
 uzgadnianie w zakresie przestrzegania standardów ekologicznych
decyzji o warunkach zabudowy oraz o pozwoleniu na budowę,
rozbiórkę obiektu budowlanego, decyzji o pozwoleniu na zmianę
sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
 cofnięcie lub ograniczenie zezwolenia lub pozwolenia na korzystanie
ze środowiska,
 decyzje naprawcze dotyczące zakresu i sposobu usunięcia przez
podmiot korzystający ze środowiska przyczyn negatywnego
oddziaływania na środowisko i przywrócenia środowiska do stanu
właściwego oraz zobowiązujące do usunięcia uchybień,
 zgody na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze,
 decyzje stanowiące ochronę cennych obiektów przyrodniczych,
opłaty za korzystanie ze środowiska,
 administracyjne kary pieniężne,
 decyzje zezwalające na usuwanie drzew i krzewów,
 programy dostosowawcze dot. przywracania standardów jakości
środowiska do stanu właściwego,
 decyzje wstrzymujące oddanie do użytku instalacji lub obiektu,
a
także wstrzymujące użytkowanie instalacji lub obiektu,
 decyzje o zakazie produkcji, importu, wprowadzania do obrotu,
 akty prawa miejscowego w postaci rozporządzeń wojewody i uchwał
samorządów terytorialn. określające sposoby użytkowania terenów
i
porządkujące funkcje
istniejące
i przyszłe
zagospodarowanie
(miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego),
 inne programy i plany mające charakter dokumentów strategicznych lecz
nie tworzących prawa lokalnego.
Wykorzystanie uprawnień organów do zarządzania programem wiąże się m.in.
z zastosowaniem w pełnym wymiarze procedur wspomagających procesy decyzyjne.
Chodzi tu o wdrożenie w praktyce decyzyjnej Dyrektyw 85/337/EWG i 97/11/WE
dotyczących sporządzania ocen oddziaływania na środowisko (oraz Konwencji z
Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa
w podejmowaniu decyzji
i dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących
środowiska (Dz. U.
2003, Nr 78, poz. 706).
Nadanie właściwego znaczenia oceny oddziaływania na środowisko jako
procedury istotnie wspomagającej decyzje,które niejednokrotnie mogą stanowić
dylematy, wymaga w szczególności :

pełnej znajomości – przez pracowników organów uprawnionych do
stosowania OOŚ – zasad i wytycznych obowiązujących w tej procedurze
opartych na wykładni aktów międzynarodowych, konwencji i praktyce w tej
dziedzinie z innych krajów,

formułowania,
w wydawanym przez organ postanowieniu,
zakresu
przyszłego raportu OOŚ w dostosowaniu do problemów środowiskowych jakie
może tworzyć realizacja zamierzenia inwestycyjnego w danych
warunkach,
jak również ustalania w tych postanowieniach metod oceny i wariantów
przedsięwzięcia w nawiązaniu do właściwości inwestycji i
warunków
środowiska,

rozszerzania wymagań opracowania raportu OOŚ na wszelkie dokumenty
strategiczne, które mogą znacząco wpływać na środowisko, zgodnie
z
zaleceniami Dyrektywy 2001/42/WE
w sprawie
‘strategicznych ocen
oddziaływania na środowisko’

prowadzenia zintegrowanego procesu decyzyjnego w odniesieniu do
przedsięwzięć mających znaczenie dla rozwoju zrównoważonego miasta i
gminy – wykorzystując do tego celu procedurę OOŚ
i włączając do
wymagań zakresu przyszłego raportu także kryteria społeczne i gospodarcze,
które rozpatrywane łącznie z kryteriami przyrodniczymi mogłyby stanowić dla
decydenta postawę do przyszłych rozstrzygnięć.
Podkreślić należy, że wykorzystanie procedury OOŚ umożliwia organowi w
postanowieniu o zakresie raportu OOŚ postawienia warunków zbadania wszystkich
skutków istotnych dla realizacji POŚ jakie mogą być wywołane
zarówno przez
inwestycję wchodzącą w jej zakres jak też podejmowaną z mocy innych aktów prawa
np. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Wśród innych, nowych instrumentów prawnych szczególne znaczenie posiadać
będą procedury udzielania pozwoleń zintegrowanych wprowadzone zgodnie z
92
Dyrektywą Rady 96/61/WE, tzw. IPPC – w sprawie zintegrowanego zapobiegania i
ograniczania zanieczyszczeń. Obowiązkiem posiadania tych pozwoleń objęte są
podmioty gospodarcze posiadające instalacje mogące
powodować
zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako
całości11.
Pozwolenia zintegrowane udzielane będą podmiotom łącznie w zakresie
wszystkich oddziaływań instalacji obejmujących: powietrze, wodę, powierzchnię
ziemi, odpady stałe, hałas i pola elektromagnetyczne, stosownie do standardów jakie
odpowiadają najlepszym dostępnym technikom (BAT), uwzględniając w tym
jednocześnie wymóg minimalizacji zużycia energii i surowców oraz
zapobiegania
awariom przemysłowym.
7.1.2. Instrumenty ekonomiczne :
Do narzędzi tego rodzaju pozostających zasadniczo w rękach administracji
szczebla krajowego, w tym Ministerstwa Finansów, należą ekonomiczne instrumenty
finansowo–rynkowe wpływające na zmiany zachowań podmiotów gospodarczych i
społeczeństwa :
– opłaty emisyjne,
– kary,
– podatki i ulgi podatkowe (w tym podatek węglowy na paliwa kopalne)
– subsydia i kredyty preferencyjne,
– transfery technologiczne,
instrumenty rynkowe i wspomagające działania rynku:
– handel emisjami,
– „zielone” certyfikaty,
– dobrowolne zobowiązania.
Obok już istniejących narzędzi, których rola i funkcja jest powszechna, zwrócić trzeba
uwagę na nowe formy jak handel emisjami i zielone certyfikaty.
Pozytywne rezultaty programów pilotujących wskazały, że racjonalny system
handlu emisjami może ułatwić wypełnianie coraz ostrzejszych norm i standardów
emisji.
Wprowadzenie systemu wymaga jednak zapewnienia tak dla przedsiębiorstw
uczestniczących jak i pozostającym poza systemem jednakowych
warunków
konkurencji, objęcia nim wszystkich znaczących źródeł emisji,
efektywności
ekonomicznej i skuteczności wdrożenia, co odsuwa w czasie realizację tego
instrumentu w najbliższych latach.
‘Zielone certyfikaty’ to rozwiązania prorynkowe polegające na zobowiązaniu
ilościowym wymuszania nabywania energii ze źródeł odnawialnych. Rozwiązania
prawne dla przyszłego funkcjonowania tego instrumentu obowiązują już w
Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 maja
2003 roku o szczegółowym zakresie obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła z
odnawialnych źródeł energii... (Dz. U. Nr 104 poz. 971).
Oczekuje się,
że dzięki popytowi na zielone certyfikaty nastąpi wzrost
inwestycji, przyrost mocy i produkcji energii ze źródeł odnawialnych.
7.1.3. Instrumenty organizacyjne :
Elementem ułatwiającym i korzystnie wpływającym na realizację RPOŚ są
systemy zarządzania środowiskowego (SZŚ) dobrowolnie wdrażane przez podmioty
gospodarcze i nieprodukcyjne jednostki (organizacje).
Są to :
11
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 roku (Dz. U. Nr 122 poz. 1055).
93
Certyfikat ISO 14001 zgodny z normą PN-EN ISO 14001 uzyskiwany od
akredytowanych jednostek certyfikujących lecz niezależny od organów
administracji rządowej.
Eko – Zarządzanie i Audyt Wspólnoty – EMAS preferowany Rozporządzeniem
nr 761/2001, w którym promuje się doskonalenie systemów zarządzania
zgodnych z normą ISO 14001 ale wykraczający istotnie poza obowiązki tego
standardu.
Ruch czystej produkcji animowany przez Polskie Centrum Czystej Produkcji przy
Politechnice Śląskiej i stowarzyszenia działające przy NOT i GIG w którym
uczestniczy ponad 600 przedsiębiorstw realizując wymaganie ukierunkowane
na poprawę wskaźników energo- i materiałochłonności.
Program ‘Odpowiedzialność i Troska’ obejmujący duże przedsiębiorstwa
chemiczne kraju i animowany przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego.
Eko-Znak – Komitet działający przy Polskim Centrum Badań i Certyfikacji
opracowujący kryteria oceny wyrobów, na podstawie których wystawiane są
certyfikaty.
System HACCP – obejmujący zarządzanie bezpieczeństwem w zakładach przemysłu
spożywczego.
Koncepcja SZŚ zakłada przebudowę zasad oraz procedur zarządzania
procesami wytwórczymi lub świadczeniem usług, a w przypadku EMAS w ogóle
zasad funkcjonowania danej organizacji, by związane z tym oddziaływania na
środowisko były precyzyjnie identyfikowane oraz eliminowane, a jeżeli jest to
niemożliwe, systematycznie ograniczane i kontrolowane w sposób zintegrowany z
podstawowymi celami działalności. Wymaga
to ustanowienia i praktycznego
wdrożenia procedur identyfikacji aspektów środowiskowych
planowania
strategicznego i operacyjnego oraz monitorowania działalności (systemowe audyty
wewnętrzne i zewnętrzne, śledzenie oddziaływania i ich skutków, ocena realizacji
planów i osiągania celów) i przepływu informacji
a także innych pomocniczych
procedur i instrukcji, służących sprawnemu funkcjonowaniu SZŚ.
Podstawowym wymaganiem SZŚ jest osiąganie systematycznego zmniejszania
wpływów na środowisko w drodze zintegrowanego procesu decyzyjnego
łączącego ochronę środowiska z systemem zarządzania przedsiębiorstwem.
Wdrożenie systemu EMAS jest zarówno celem polityki ekologicznej
zawartej w II PEP, jak i narzędziem ułatwiającym administrowanie i zarządzanie
środowiskiem w przedsiębiorstwach (jednostkach organizacyjnych). Zgodnie z jego
zapisami w systemie mogą uczestniczyć nie tylko jednostki gospodarcze czy
przemysłowe, ale także inne jednostki, w tym organy administracji, placówki
edukacyjne, usługowe
itp.
o ile oddziaływują one w jakikolwiek sposób
bezpośredni lub pośredni na środowisko.
W ramach tego systemu12 organem upoważnionym do rejestracji będzie
wojewódzki wydział ochrony środowiska,co wymaga wprowadzenia stosownych
zmian w ustawie – Prawo ochrony środowiska.
Do systemu EMAS w pierwszym rzędzie należy zachęcać przedsiębiorstwa
o szczególnym,
potencjalnym
wpływie
na
środowisko
–
podlegające
wymaganiom Dyrektywy IPPC, posiadające certyfikat ISO 14001, a także władze
środowiskowe wyższych szczebli zarządzania.
Inne :
Narzędziami znacznie podnoszącymi efektywność realizacji polityki
ekologicznej będzie w przyszłości prowadzenie zintegrowanych rejestrów uwalniania
i transferu zanieczyszczeń (PRTR), umożliwiających raportowanie w oparciu o bazy
12
Program Promocji Systemów Zarządzania Środowiskowego w Polsce. Ministerstwo Środowiska, luty 2003.
94
danych wszelkich informacji środowiskowych włączając w to opłaty,
system
raportów o awariach przemysłowych i eksploatacji instalacji. Do czasu uruchomienia
tego systemu konieczna jest realizacja wojewódzkiego POŚ
i powiatowych
programów przy maksymalnie jawnym gromadzeniu informacji przez prowadzące
organy i pełnej wymiany tych danych. Istotnym elementem jest zapewnienie m.in.
skuteczności w egzekwowaniu zbierania opłat i kar m.in. przez zintensyfikowanie
współpracy instytucjonalnej pomiędzy administracją samorządową i państwową.
7.1.4. Instrumenty edukacyjno-informacyjne :
Operatywność zarządzających programem w zakresie stosowania tych narzędzi
stanowi jeden z podstawowych warunków powodzenia realizacji
polityki
ekologicznej w obszarze objętym programem.
Instrumenty te obejmują :
– upowszechnianie ustaleń POŚ wśród pracowników organów samorządowych
realizujących program,
– system szkolenia i dokształcania w zakresie ochrony środowiska,
– integrację działań na rzecz realizacji POŚ pomiędzy różnymi szczeblami
zarządzania,
– aktywne formy powiązań władz samorządowych ze społecznością i mediami
przez promocję POŚ i PGO na tle polityki ekologicznej kraju i regionu
prowadzoną np. w szkołach, organizację konferencji związanych
z wykonywanym programem i upowszechniające wskazane zmiany
zachowań przedsiębiorstw i społeczności sprzyjające realizacji zasad
zrównoważonego rozwoju,
– stałe zwiększanie informacji udostępnianej w sieci Internet w drodze
rozbudowy i aktualizacji zasobów informacyjnych, wymiany informacji
pocztą elektroniczną, udostępniania i konsultowania projektów i
dokumentów m.in. weryfikowanego w 2006 r. Programu.
Zagadnienia edukacyjno-informacyjne zostały włączone do podstawowej części
Programu ochrony środowiska w postaci jego celów szczegółowych. Cenny udział
społeczeństwa w działalności organów zarządzających ochroną środowiska i w
procesach decyzyjnych będzie ulegał rozszerzaniu.
Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu
decyzji oraz o dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących
środowiska
podpisana w 1999roku w Aarhus została ratyfikowana przez Polskę a jej tekst został
ogłoszony w Dz. U. Nr 78 z 2003 r. Oznacza to, że stanowi ona część krajowego
porządku prawnego i powinna być bezpośrednio stosowana.
7.2. Kontrola realizacji programu :
Kontrola realizacji programu ochrony środowiska prowadzona będzie
poprzez monitorowanie :
– środowiska w zakresie jego stanu oraz zmian spowodowanych
presją
przemysłu, gospodarki komunalnej, transportu itd.,
– działań Urzędu Gminy Padew Narodowa na rzecz realizacji celów określonych
w Programie Ochrony Środowiska,
– efektów realizacji Programu.
7.2.1. Monitoring stanu środowiska :
95
Podstawą monitoringu stanu środowiska Gminy Padew Narodowa powinny być
dane uzyskiwane corocznie na zasadzie abonamentu z Głównego Urzędu
Statystycznego oraz z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Dane te będą charakteryzować stan środowiska, obiekty uciążliwe lub
zagrażające środowisku, wielkości emisji zanieczyszczeń oraz niektóre dane
charakteryzujące stan sanitarny środowiska.
Dane te, których ilość może obejmować do 70 informacji będą mogły być
przekazywane drogą elektroniczną. Wymaga to jednak specjalistycznego
wyposażenia Urzędu Gminy oraz odpowiedniego oprogramowania umożliwiającego
interpretację graficzną danych dla uzyskiwania trendów zmian w środowisku.
7.2.2. Monitoring działań Urzędu Gminy Padew Narodowa na rzecz
realizacji celów określonych Programem Ochrony Środowiska :
Monitoring efektów działań bezpośrednich lub pośrednich Urzędu Gminy
realizowany będzie w zakresie wszystkich celów strategicznych określonych
Programem Ochrony Środowiska.
Poprawa jakości i ochrona zasobów środowiska przyrodniczego
– jakość ścieków odprowadzanych przez duże z-dy przemysłowe,
szczególnie w zakresie substancji szczególnie szkodliwych i
szkodliwych oraz związków biogennych.
– ilość urządzeń oczyszczających na kanalizacji deszczowej,
– procent ludności mieszkającej na obszarach zagrożonych hałasem
(przekroczone
wartości
progowe)
lub
narażonej
na
ponadnormatywny hałas (przekroczone poziomy dopuszczalne),
– liczba zakładów przemysł. punktów usługowo –rzemieślniczych,
rozrywkowych itp. powodujących przekroczenie norm hałasu w
stosunku do ogólnej zewidencjonowanej liczby obiektów ,
– długość wybudowanych ekranów akustycznych ograniczających
przenikanie hałasu do osiedli i mieszkań oraz procent
‘zabezpieczonej’ w ten sposób ludności w stosunku do ogółu
ludności zagrożonej hałasem,
– powierzchnia zrealizowanych pasów zieleni izolacyjnej,
– środki wydatkowane na eliminację uciążliwości hałasowej na 1 mk
(zł/osobę),
– liczba zagrożonych gatunków roślin naczyniowych w ogólnej liczbie
gatunków roślin wyższych w gminie,
– liczba zagrożonych gatunków ptaków w og. liczbie gatunków
ornitofauny gminy,
– liczba zagrożonych siedlisk przyrodniczych w ogólnej liczbie siedlisk na
terenie gminy,
– procent udziału powierzchni obszarów objętych ochroną na podstawie
ustawy o ochronie przyrody, do całej powierzchni,
– procent pomników przyrody ożywionej poddanych procesom
konserwacji do całej ilości zarejestrowanych obiektów,
– średnioroczne stężenia podstawowych i specyficznych zanieczyszczeń
powietrza lub częstość występowania przekroczeń standardów imisji
(g/m3),
– liczba dni w roku, w których wystąpiło przekroczenie wartości
dopuszczalnych ozonu,
– emisja roczna podstawowych zanieczyszczeń powietrza według źródeł
ich powstawania (energetyka, technologie przemysłowe, niska
emisja, źródła mobilne) – (Mg/rok),
96
– wielkość redukcji emisji danego gazu lub pyłu w wyniku oddania
projektu (przedsięwzięcia) do realizacji (Mg/r, %),
– wielkość nakładów inwestycyjnych poniesionych na redukcję emisji (zł/
 kg),
– nakłady inwestycyjne na ochronę powietrza ogółem (tys. zł/rok),
– wielkość redukcji gazów cieplarnianych lub w przeliczeniu na CO2
w wyniku oddania przedsięwzięcia do użytku (kg/r, %).
Rozwój i poprawa funkcjonowania infrastruktury technicznej mającej wpływ na
jakość życia mieszkańców i środowisko :
procentowy przyrost długości sieci kanalizacyjnej,
zużycie wody na jednego mieszkańca i dobę,
procentowa strata wody w sieci wodociągowej,
długość nowych odcinków dróg oddanych do użytku, procent
zrealizowania wymaganych zabezpieczeń akustycznych,
– długość zmodernizowanych dróg, w tym procent zrealizowania
wymaganych zabezpieczeń akustycznych,
– procent dróg gdzie dokonano naprawy nawierzchni w stosunku do
sumy dróg, na których powinno się dokonać napraw.
–
–
–
–
Proekologiczne zagospodarowanie terenów poprzemysłowych i skażonych
– procentowy udział powierzchni gruntów poprzemysłowych w gminie
wymagających przeprowadzenia rekultywacji,
– procentowy udział gleb w obszarach poprzemysłowych, którym
przywrócono wartości użytkowe do sumy powierzchni terenów
poprzemysłowych.
Proekologiczne gospodarowanie zasobami terenów zielonych gminy :
– procent nakładów z budżetu gminy na utrzymanie zieleni do całości
nakładów na ochronę środowiska w roku,
– procent nakładów w spółdzielniach mieszkaniowych na utrzymanie
zieleni terenów spółdzielni w całości nakładów ponoszonych przez
spółdzielnie w roku.
Racjonalne gospodarowanie zasobami energii, wody i surowców :
–
–
–
–
–
–
–
–
–
stosunek roczn.poboru wód podziemnych do powierzchniowych
roczne zużycie en. elektrycznej w przeliczeniu na mieszkańca
roczne zużycie wody przez zakłady przemysłowe,
procentowy udział energii wytworzonej ze źródeł energii odnawialnej do
całej ilości zużytej energii,
liczba przedsięwzięć wykorzystujących substytuty kopalin,
zużycie roczne energii ogółem do wartości produkcji sprzedanej
wielkość redukcji zużycia energii w wyniku oddania projektu
(przedsięwzięcia) do realizacji (GJ/r, %),
wielkość nakładów inwestycyjnych poniesionych na zmniejszenie
energochłonności (zł/GJ),
efektywność produkcji energii odnawialnej w wyniku oddania
przedsięwzięcia do użytku w stosunku do poniesionych kosztów
Racjonalizacja gospodarowania odpadami :
– ilość wytwarzanych odpadów komunalnych (Mg/M/rok),
97
– stopień pokrycia mieszkańców zorganizowaną zbiórką (w %),
– udział zebranych selektywnie odpadów ulegających biodegradacji
(w procentach),
– udział
składowanych
odpadów
ulegających
biodegradacji
(w procentach),
– udział zebranych odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów
komunalnych (w procentach),
– udział odpadów z sektora komunalnego na wysypiskach ( % )
– udział odpadów z sektora gospodarczego składowanych na
składowiskach (w procentach),
– stopień wykorzystania gospodarczego odpadówprzemysłowych
– ilość wytworzonych osadów ściekowych
(w Mgsm/rok),
– ilość osadów wykorzystanych na cele rolnicze (w Mgsm/rok),
– ilość osadów wykorzystanych na cele przemysłowe(Mgsm/rok),
– ilość osadów przekształconych termicznie (w Mgsm/rok),
– ilość odpadów wytworzona w sektorze gospodarczym (Mg/rok),
– ilość odpadów z sektora gospodarczego poddanych odzyskowi
(Mg/rok),
– ilość odpadów z sektora gospodarczego poddanych unieszkodliwianiu
przez składowania (w Mg/rok),
– nakłady inwestycyjne na gospodarkę odpadami (w zł/rok),
– udział społeczeństwa w działaniach dla poprawy gospodarki odpadami
wg oceny jakościowej (w procentach),
– ilość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców (np.
dzikie wysypiska),
– ilość, jakość, skuteczność kampanii edukacyjno-informacyjnych
Zapewnienie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego awarie przem :
– liczba stwierdzonych kolizji i wypadków z udziałem substancji
niebezpiecznych,
– liczba awarii przemysł. które spowodowały niekontrolowane
rozprzestrzenianie się substancji niebezpiecznych,
– liczba kontroli w z-dach stwarzających zagrożenie wystąpienia
poważnych awarii,
– powierzchnia terenów objętych klęskami żywiołowymi,
– środki finansowe wydatkowane na usuwanie skutków klęsk
żywiołowych.
Rozbudowa systemów monitorowania stanu środowiska :
– ilość oznaczeń jakości oczyszczonych ścieków po oczyszczalni
w Padwi Narodowej i po oczyszczalniach przemysłowych
– częstotliwość prowadzenia badań ilości i jakości oczyszczonych
ścieków po oczyszczalni w Padwi oraz po oczyszczalniach
przemysłowych,
– ilość punktów pomiaru hałasu komunikacyjnego – monitoring okresowy,
– częstotliwość prowadzenia badań emisji hałasu komunikacyjnego na
wyznaczonych punktach.
Rozwój edukacji i informacji ekologicznej poszerzanie dialogu społecznego
– ilość osób, które brały udział w szkoleniach z zakresu ochrony
środowiska,
w tym zatrudnionych :
–
w administracji,
98
–
–
–
–
–
–
8.
–
w przemyśle i usługach,
–
w szkolnictwie wszystkich szczebli,
liczba dzieci i młodzieży uczestniczących w różnych formach edukacji
ekologicznej,
ilość artykułów o środowisku pojawiających się w czasopismach
regionalnych,
ilość audycji o problematyce ochrony środowiska, które zostały
wyemitowane w radiu i telewizji,
ilość spotkań dyskusyjnych o problemach środowiska, które
zostały
zorganizowane przez Urząd Gminy Padew Narodowa
ilość konkursów, rajdów, wystaw o problematyce ekologicznej,
ilość spotkań Rady Gminy Padew Narodowa, na których poruszano
zagadnienia ochrony środowiska,
STRESZCZENIE
Program ochrony środowiska obszarowo dotyczy granic administracyjnych
Gminy Padew Narodowa.
Obowiązek sporządzenia Programu Ochrony
Środowiska oraz stanowiącego jego integralną część
Planu Gospodarki
Odpadami nałożony został ustawą Prawo ochrony środowiska. Uchwalony przez
Radę Gminy Program Ochrony Środowiska, a także Plan Gospodarki Odpadami
stanowi podstawowe narzędzie realizacji II Polityki Ekologicznej Państwa,
równocześnie transponując ustalenia Programu ochrony środowiska
i Planu
gospodarki odpadami dla Województwa podkarpackiego i dla Powiatu mieleckiego
ziemskiego.
Projekt Programu uwzględnia zarówno wytyczne z dokumentów szczebla
wojewódzkiego, powiatowego jak i dokumentów dotyczących bezpośrednio Gminy.
W związku z tym treści obu dokumentów oparto na :
 Programie Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego,
 Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2000-2006,
 Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Padew Narodowa,
 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego
Gminy Padew Narodowa,
 Głównych i szczegółowych celach strategicznych rozwoju Gminy.
Program Ochrony Środowiska wytycza wynikające z podanych uprzednio
dokumentów cele polityki ekologicznej służące do osiągnięcia zrównoważonego
rozwoju Gminy Padew Narodowa oraz pola strategiczne :
 Ochronę i poprawę jakości środowiska,
 Racjonalne użytkowanie zasobów środowiska,
 Współpracę transgraniczną,
 Edukację ekologiczną, dostęp do informacji i poszerzanie dialogu
społecznego.
Ponadto Program uwzględnia cele strategiczne wynikające z poszczególnych pól
strategicznych podanych w Wojewódzkim Programie Ochrony Środowiska.
Program Ochrony Środowiska Gminy Padew Narodowa obejmuje:
 Charakterystykę Gminy Padew Narodowa w tym :
– przestrzeń gospodarczo-społeczną gminy,
– infrastrukturę techniczną i gospodarkę komunalną,
99
– środowisko przyrodnicze.
 Przyczyny zagrożeń oraz tendencje zmian w środowisku przyrodniczym
gminy.
 Identyfikację celów dla ochrony środowiska.
 Strategię działań dla poprawy stanu środowiska.
 Listę priorytetów krótkookresowych i średniookresowych.
 Harmonogram wraz z kosztami realizacji Programu oraz źródłami jego
finansowania.
 Zarządzanie Programem.
Gmina Padew Narodowa zlokalizowana jest w powiecie mieleckim, w północnozachodniej części województwa podkarpackiego. W terenie gminy położonych jest 12 sołectw
: Babule, Domacyny, Kębłów, Padew Narodowa, Piechoty, Pierzchne, Przykop, Rożniaty,
Wojków, Zachwiejów, Zaduszniki, Zarównie. Sąsiaduje z gminami Tuszów Narodowy i
Gawłuszowice w pow. mieleckim, Baranów Sandomierski w pow. tarnobrzeskim i Cmolas w
pow. kolbuszowskim. Atutem rozwoju gminy jest fakt położenia jej w obszarze
podwyższonej aktywności społeczno- gospodarczej, rozciągający się od Tarnobrzega
i
Stalowej Woli poprzez Mielec do Dębicy, wzdłuż drogi wojewódzkiej Tarnobrzeg – Dębica
oraz linii kolejowej Dębica – Tarnobrzeg. Ponadto gmina Padew Narodowa znajduje się w
zasięgu oddziaływania dwóch ośrodków subregionalnych Mielca i Tarnobrzega, co znacznie
wzbogaca jej możliwości rozwoju przestrzenno – gospodarczego.
Padew Narodowa jest gminą o funkcji rolniczej z podstawowym działaniem
produkcji roślinnej i słynie głównie z uprawy ziemniaka wczesnego. Dodatkowo
gmina posiada elementy funkcji produkcyjno – przemysłowej.
Głównym elementem w układzie strukturalnym jest wieś Padew, pełniąca dla
całej gminy funkcję głównego ośrodka administracyjno – usługowego,
mieszkaniowego, jak i rolniczo – produkcyjnego.
Powierzchnia i ludność, według danych Urzędu Gminy powierzchnia obszaru całej
gminy wynosi 7055 ha. Liczba ludności gminy w dniu 31 stycznia 2003 r. wynosiła
5573 osób. Średnia gęstość zaludnienia gminy wynosiła 78 osób/ km 2. Struktura
wiekowa ludności jest korzystna. Ponad połowa populacji gminy (ca 60%) jest w
wieku produkcyjnym.
W w gminnej ewidencji działalności gospodarczej zarejestrowanych jest c. 145
podmiotów gospodarczych. Wg danych US w Rzeszowie na terenie gminy w systemie
REGON zarejestrowano c. 100 podmiotów (transport – 40, handel – 32, usługi – 29,
przemysł – 2). Na terenie gminy działają liczne jednoosobowe podmioty gospodarcze osób
fizycznych oraz zatrudniające kilka osób. Gmina Padew Narodowa należy do gmin
aktywnych gospodarczo.
Aktywność ta w dużym stopniu wiąże się z bezpośrednią bliskością Mielca i
Tarnobrzega - głównych ośrodków przemysłowo-usługowych na Podkarpaciu.
Sąsiedztwo to niewątpliwie stymuluje rozwój działalności gospodarczej na pobliskich
obszarach.
Gm.Padew Narodowa jest gminą rolniczą. Podobnie jak w większości kraju produkcja
rolna w gminie oparta jest na rozdrobnionym, niewyspecjalizowanym sektorze prywatnym.
Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w gminie wynosi zaledwie c. 3,5 ha (średnia
krajowa ponad 7 ha). Procesy restrukturyzacyjne w rolnictwie przebiegają powoli i nie są zbyt
efektywne.
Najlepsze warunki glebowo-przyrodnicze mają wsie Domacyny, Zaduszniki, Rożniaty,
Przykop. Ocena rolniczej przestrzeni produkcyjnej dla gminy jest dość korzystna, wpływają
na to szczególnie: rzeźba terenu i agroklimat. Wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni
produkcyjnej wg IUNG w Puławach wynosi 72,9 pkt. Jest on zbliżony do wskaźnika dla
powiatu mieleckiego i województwa podkarpackiego, nieco wyższy od wskaźnika dla kraju.
100
O możliwościach produkcyjnych rolnictwa gminy decyduje poza jakością rolniczej
przestrzeni produkcyjnej ilość ziemi użytkowanej rolniczo. W ogólnej powierzchni gminy
7.055 ha, użytki rolne zajmują 5.297 ha, co stanowi 75 % ogólnej powierzchni gminy. Bardzo
niewielką powierzchnię zajmują lasy, których powierzchnia wynosi 858 ha, co stanowi 12 %
ogólnej powierzchni gminy.
Największy udział posiadają gleby klasy IV i V. Występują one na obszarze całej gminy, a
szczególnie we wsiach Zachwiejów, Pierzchne, Piechoty, Babule, Kebłów, Padew Narodowa
i Zarównie. Miejscowości te posiadają mało korzystne warunki glebowe, gleby zaliczane są
do kompleksu żytniego dobrego i słabego.
Gleb najlepszych w klasach od I do III jest 23,2 % i występują one we wsiach
położonych nad Wisła, tj. Domacyny, Przykop, Rożniaty, Zaduszniki.. Należą one do
kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego.
Gmina Padew Narodowa posiada stosunkowo dobrze rozwinięty sys-tem
połączeń komunikacyjnych. Niestety podobnie jak w całym kraju ich stan techniczny jest
niezadawalający. Jest to następstwem zarówno wzmożonego ruchu kołowego (zwłaszcza
taboru ciężkiego), słabej jakości materiałów używanych do budowy dróg, jak i braku
dużych inwestycji drogowych.
Najważniejszą drogą przebiegającą przez teren gminy jest droga wojewódzka nr
985 relacji Tarnobrzeg – Padew Narodowa – Mielec – Dębica, administrowana przez
Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich.
Układ komunikacyjny uzupełnia sieć dróg powiatowych, gminych i
lokalnych(wiejskie, polne,dojazdiowe).
Stan dróg powiatowych jest na terenie gminy Padew Narodowa bardzo zły. Na
ogólną ilość 41,33 km 32 km wymaga natychmiastowej modernizacji. Drogami tymi
administruje Starostwo Powiatowe w Mielcu.
Stan dróg gminnych jest również niezadawalający. Zarządcą tych dróg jest gmina
Padew Narodowa. Drogi gminne to przeważnie drogi o nawierzchni ulepszonej – haszowe.
Występujący od kilku lat wzrost liczby pojazdów samochodowych i rolniczych przy
wzroście mobilności mieszkańców powoduje szybsze niszczenie dróg. Konsekwencją tego,
przy braku wystarczających środków finansowych na budowę, modernizację, ochronę i
utrzymanie dróg jest postępująca degradacja ich stanu technicznego. Ponadto wymagania
techniczne i administracyjne dotyczące procesu inwestycyjnego przerastają możliwości
samorządu gminnego i utrudniają poprawę sieci dróg gminnych.
Przez teren Gminy Padew Narodowa przebiegają linie kolejowe :
 kolej jednotorowa relacji Łódź–Tarnobrzeg–Dębica,  kolej szerokotorowa LHS łącząca
Śląsk z Ukrainą.
Pomimo dużej zdolności przewozu towarów masowych linie te nie są w
pełni obciążone.
Waż
nym aspektem rozwoju infrastrukturalnego jest wyposażenie w sieć wodociągową i
kanalizacyjną. V Gmina posiada własne ujęcie wody ze studni głębinowych oraz stację
uzdatniania, które zabezpieczają wodę dla wszystkich mieszkańców. Z sieci wodociągowej
korzysta 1120 odbiorców na 1289 gospodarstw co stanowi 87 %. Analiza dotychczasowego
użytkowania ujęcia wody i stacji uzdatniania wskazuje, że bilans potrzeb wodnych jest
realizowany w 40 – 50%, stąd znaczne rezerwy i dotychczasowy brak potrzeby realizacji
budowy drugiego zbiornika wyrównawczego. W 2003 r. gmina zrealizowała inwestycję
budowy oczyszczalni ścieków i I odcinka sieci kanalizacji grawitacyjno – ciśnieniowej.
Wybudowana jako zintegrowana mechaniczno-biologiczno-chemiczna oczyszczalnia ścieków
typu CYKLOB o przepustowości 300 m³ na dobę oczyszcza ścieki bytowo-gospodarcze w
oparciu o zasadę reaktora cyklicznego SBR. Oczyszczalnia może również odbierać ścieki
dowożone taborem asenizacyjnym w ilości 15 % całkowitej ilości ścieków. Do sieci
kanalizacyjnej przyłączonych jest 70 budynków, co stanowi 5,4 %
Około 95% wytworzonych ścieków przez mieszkańców gospodarstw domowych jest bez
jakiegokolwiek oczyszczania wprowadzana do gruntu. Stanowi to ogromne zagrożenie
101
środowiska. Z uwagi na konieczność uzyskania odpowiednich klas czystości wód
powierzchniowych konieczna jest budowa sieci kanalizacyjnej na pozostałym terenie gminy.
Większość zasobów wody rozmieszczonych jest w Głównym Zbiorniku Wód
Podziemnych nr 425 (GZWP–425) znajdującym się w Gminie Padew Nar.
GZWP 425‘Dębica–St.Wola–Rzeszów’ posiada rozpoznane i udokumentowane zasoby 
powierzchnia zbiornika wynosi 2194 km2, zasoby dyspozycyjne szacuje się na 576000
m3/doba, natomiast pobór wody wynosi 113000m3/doba.
Czwartorzędowy zbiornik wód podziemnych–GZWP425 ‘Dębica–Stalowa
Wola–Rzeszów’ posiada wody III klasa jakości zwykłych wód podziemnych, oznacza
to, że wymagają one wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego. W
zakładach uzdatniania wody powinny być prowadzone następujące procesy
technologiczne : m. in. flokulacji, sedymentacji, filtracji pospiesznej
ewentualnie dezynfekcji chlorem gazowym.
Obszar gminy Padew Narodowa położony jest w obrębie dorzecza Wisły. Sieć wód
powierzchniowych w obrębie tego terenu tworzą : Wisła i jej dopływy prawobrzeżne:
Babulówka, Trześniówka.
Wewnętrzną sieć wodną stanowią ich dopływy, Babulówki – Złoty Potok, rów Laski,
Mieszy Dąb, Kanał Młodochowski, Trześniówki – Kobylanka, Jamnica, Kozieniec oraz
szereg bezimiennych cieków. Kanały : Chorzelowsko-Dymitrowski i Kluszewski
odprowadzają wody wprost do Wisły.
Maksymalne stany wód występują w okresie wiosennych roztopów oraz na początku
lata w okresie intensywnych opadów letnich. W tym okresie rzeki nie mieszczą swych wód w
korytach i zalewają tereny między wałami przeciwpowodziowymi, a przy wysokich stanach
istnieje groźba przesiąkania, przerwania wałów i podtopienia terenów przyległych.
Gospodarce odpadami poświęcony jest Plan Gospodarki Opadami w Gm.
Padew Narodowa będący integralną częścią ‘ Programu ochrony środowiska
Gminy Padew Narodowa’. W dokumencie tym podane zostały charakterystyki źródeł
powstawania odpadów (ilościowa i jakościowa) z podziałem wg obowiązującej
klasyfikacji odpadów.Wykonana analiza oddziaływania na środowisko Planu
Gospodarki Odpadami dla Gminy wskazuje, że problem gospodarki odpadami
komunalnymi nie jest rozwiązany w dostatecznym stopniu. Świadczy o tym przede
wszystkim procent mieszkańców objętych zorganizowaną zbiórką, wynoszący c.50 %
w skali liczby mieszkańców Gminy , jak również efektywność selektywnej zbiórki
odpadów. Szacuje się, że blisko 99% odpadów trafia na składowisko bez poddanie
ich wstępnej segregacji. Ograniczenie oddziaływania na środowisko powstających
odpadów komunalnych może zostać osiągnięte poprzez objęcie zbiórką jak
największej liczby mieszkańców, a także poprzez prawidłowe gospodarowanie nimi .
Obszar gminy Padew Nar. należy do stosunkowo mało zanieczyszczonych terenów.
Wiąże się to głównie z brakiem dużych zakładów przemysłowych. Nie bez znaczenia jednak
pozostają zanieczyszczenia emitowane poza jej granicami, szczególnie w pobliskim
Tarnobrzegu, Mielcu, Połańcu i d. aglomeracjach przemysłowych leżących na kierunku
wiejących wiatrów. O zanieczyszczeniu powietrza stanowią gazy, ciecze i ciała stałe
występujące w atmosferze, a nie będące jego naturalnymi składnikami, lub też substancje
występujące w ilościach wyraźnie zwiększonych w porównaniu z naturalnym składem
powietrza.
Substancje zanieczyszczające powietrze emitowane są ze źródeł punktowych
(wyrzutnie, kominy), liniowych (trasy komunikacyjne) i powierzchniowych (składowiska,
otwarte zbiorniki z lotną substancją). Zanieczyszczenia powietrza wpływają w sposób istotny
na pozostałe komponety środowiska. Przemieszcza-nie się w środowisku emitowanych
zanieczyszczeń odbywa się w czterech ośrodkach : atmosferycznym, glebowo-gruntowym,
wodnym i roślinnym, przy czym w każdym z tych ośrodków następuje jednoczesne
magazynowanie zanieczyszczeń i ich wymiana . Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń
102
do powietrza są elektrociepłownie i ciepłownie komunalne, zakłady przemysłowe kotłownie
lokalne oraz środki transportu.
Lasy na terenie gminy stanowią fragment większego kompleksu leśnego
wchodzącego w skład zarówno gminy Padew Narodowa jak i gmin: Baranów
Sandomierski, Tuszów Narodowy i Cmolas. Inne małe powierzchniowo kompleksy
położone są wokół przysiółka Tarnówek. Lasy zajmują powierzchnię 806 ha, co
stanowi 11,5 % ogólnej powierzchni gminy, są to lasy wodoochronne. Obszary
chronionego krajobrazu wydzielono w oparciu o analizę występowania rzadkich i
chronionych gatunków roślin i zwierząt. Włączono do nich w znacznym stopniu lasy,
oraz środowiska nieleśne z udziałem
cieków wodnych
o małym stopniu
zanieczyszczenia wód. Obszary Chronionego Krajobrazu obejmujące swoim
zasięgiem Gm. Padew Narodowa : Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowski, Dolina Wisły
, Stawy Krasiczyńskie.
Na obszarze gminy występuje szereg drzew i roślin objętych ochroną prawną.
Na koniec 1994 roku zarejestrowano 582 pomniki przyrody ożywionej, w tym 6
obiektów to stanowiska roślin chronionych i 497 obiektów to pojedyncze drzewa a 66
obiektów stanowią grupy drzew. Wśród drzew stanowiących pomniki przyrody
znajdują się: lipa drobnolistna, dąb szypułkowy, jesion wyniosły, wiąz szypułkowy,
topola biała, lipa szerokolistna i jodła pospolita.
Na stan obszarów i obiektów objętych ochroną na podstawie przepisów o
ochronie przyrody mają wpływ czynniki : bezpośrednie, związane ze sposobem
zagospodarowania oraz użytkowania przestrzeni, eksploatacją surowców
mineralnych, uprawą i zbiorem roślin, polowaniami i masową turystyką oraz
pośrednie, związane ze stanem komponentów środowiska tj: stopień
zanieczyszczenia powietrza, wód, powierzchni ziemi.
Rozwiązywanie problemów z zakresu ochrony przyrody zależy od : decyzji
administracyjnych, tak na szczeblu lokalnym jak i centralnym oraz zapewnienia niezbędnych
środków umożliwiających realizację ochrony obszarowej, ochrony gatunkowej roślin i
zwierząt, a także całych zespołów roślinnych.
Do podstawowych przyczyn, których skutkiem może być wyraźne
przekształcenie lub pogorszenie stanu środowiska można zaliczyć:

zakładany przestrzenny rozwój gminy, w tym układów komunikacyjnych
powodujący trwałe zajęcie terenów zieleni głównie nieurządzonej, a także
przekształcenie rzeźby terenu,

zmniejszanie zasobów wód podziemnych, z uwagi na przewidywane
zajmowanie terenów niezainwestowanych,stanowiące obszary ich alimentacji

możliwość
zanieczyszczenia
warstwy
wodonośnej
substancjami
ropopochodnymi i innymi związkami szkodliwymi, stosowanymi w różnorodnej
działalności gospodarczej prowadzonej na terenie Gm. Padew Narodowa

pobór wody i odprowadzanie ścieków z sektora komunalnego i gospodarczego
oraz spływy opadowe z terenów zanieczyszczonych, w tym
z infrastruktury
komunikacyjnej,

emisja zanieczyszczeń do atmosfery z :
– energetycznego spalania paliw, w tym ze źr.lokalnych (niska emisja),
– procesów technologicznych (przemysłowych),
– transportu drogowego,

emisja hałasu:
– komunikacyjnego (transport samochodowy i kolejowy),
– przemysłowego oraz obiektów usługowych, gastronomicznych oraz sportoworekreacyjnych,

elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące,

nadzwyczajne zagrożenia środowiska wynikające z zagospodarowania terenu
gminy, funkcjonowania na Ukrainie, Słowacji i Węgrzech elektrowni jądrowych,
a także ekstremalnych zjawisk pogodowych.
103
Wymienione przyczyny mogą stanowić rzeczywiste lub potencjalne zagrożenie
dla wszystkich elementów środowiska oraz warunków życia i zdrowia mieszkańców
gminy.
Niedużym, okresowo istotnym zagrożeniem są zewnętrzne źródła emisji
zanieczyszczeń atmosferycznych. Transport tych zanieczyszczeń w wysokich
warstwach atmosfery może dostarczać substancje szkodliwe z b. odległych źródeł
regionalnych lub usytuowanych poza granicami Polski.
Analiza stanu środowiska przyrodniczego Gminy i jego zmian pozwala
zidentyfikować kierunki działań na rzecz usuwania przyczyn, które powodują
niekorzystne trendy w środowisku.
Niniejszy Program ochrony środowiska przyjmuje jako cele strategiczne dla
ochrony środowiska przyrodniczego gminy Padew Narodowa :
 poprawę jakości i ochronę zasobów środowiska przyrodniczego,
 rozwój i poprawę funkcjonowania infrastruktury technicznej mającej wpływ na
jakość życia mieszkańców i środowisko,
 proekologiczne zagospodarowanie terenów poprzemysł. i skażonych,
 proekologiczne gospodarowanie zasobami terenów zielonych gminy,
 racjonalne gospodarowanie zasobami energii, wody i surowców,
 racjonalne gospodarowanie odpadami,
 przeciwdziałanie poważnym awariom i zapewnienie bezpieczeństwa
chemicznego i biologicznego,
 rozbudowę systemów monitorowania stanu środowiska,
 dalszy rozwój edukacji i informacji ekologicznej oraz poszerzanie dialogu
społecznego.
Wyszczególnione powyżej cele są zgodne z Polityką Ekologiczną Państwa i
Województwa Podkarpackiego oraz oddają specyfikę problemów związanych z
ochroną środowiska przyrodniczego gm. Padew Narodowa. Dla osiągnięcia celów
strategicznych konieczne będą realizacje celów szczegółowych.
W ramach celu strategicznego ‘Poprawa jakości i ochrona zasobów środowiska
przyrodniczego’ winny być realizowane następujące cele szczegółowe:
 Osiągnięcie zadowalającego stanu czystości wód powierzchniowych oraz
zachowanie walorów przyrodniczych gminy.
 Ograniczanie emisji pyłów i gazów do kraj. poziomów standardów czystości
powietrza dla źródeł energetycznych i przemysłowych.
 Eliminowanie źródeł niskiej emisji komunalnej.
 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń i poziomu hałasu ze źródeł
komunikacyjnych.
 Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z produkcji przemysłowych
 Poprawa stanu klimatu akustycznego na terenie s. zurbanizowanym
 Poprawa stanu i ochrona zasobów przyrody gminy dla racjonalnego
użytkowania różnorodności biologicznej.
 Identyfikacja problemów i harmonizowanie programu ochrony różnorodności
biologicznej gminy z planami wojewódzkimi i sektorowymi.
W celu strategicznym ‘Rozwój i poprawa funkcjonowania infrastruktury
technicznej mającej wpływ na jakość życia mieszkańców i środowisko”’powinny być
realizowane cele szczegółowe :
 Rozwój i poprawa funkcjonowania systemów kanalizacyjnych.
 Poprawa efektywności działania instalacji cieplnych (kotłowni).
 Rozwój sieci drogowej w aspekcie minimalizacji jej wpływu na środ.
104
W celu strategicznym ‘Proekologiczne zagospodarowanie poprzemysłowych i
skażonych terenów’ powinno się realizować jeden podst.cel szczegółowy
 Przywrócenie użytkowej wartości gleb terenów poprzemysłowych
W celu strategicznym ‘Proekologiczne gospodarowanie zasobami terenów
zielonych”’powinno się realizować:
 Racjonalne użytkowanie i proekologiczne gospodarowanie zasobami zieleni
nieurządzonej i terenami niezainwestowanymi gminy .
 Wdrażanie programów kompleksowej ochrony terenów zieleni w m
 Zwiększenie atrakcyjności terenów rekreacyjnych w gminie.
W celu strategicznym ‘Racjonalne gospodarowanie zasobami energii, wody i
surowców" powinno się realizować:
 Zmniejszenie energochłonności procesów wytwórczych oraz zużycia energii w
gospodarstwach domowych i gospodarce komunalnej.
 Zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej.
 Ograniczenie nieuzasadnionego wykorzystywania wód podziemnych do celów
przemysłowych.
 Stosowanie w zakładach przemysłowych wodooszczędnych technologii oraz
wykorzystywanie oczyszczonych ścieków do celów gospodarczych.
Dla realizacji celu strategicznego ‘Racjonalizacja gospodarowania odpadami’
generalnie powinno się działać zgodnie z Planem gospodarki odpadami
Dla realizacji celu strategicznego ‘Przeciwdziałanie poważnym awariom
i zapewnienie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego’ powinno się działać w
ramach celów szczegółowych:
 Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych przed awaryjnymi wyciekami
transportowanych substancji.
W ramach celu strategicznego ‘Rozbudowa systemów monitorowania stanu
środowiska’ powinno się realizować :
 Rozbudowę sieci monitoringu powietrza.
 Budowę monitoringu hałasu dla wybranych newralgicznych punktów .
 Modernizację systemu monitoringu jakości wody i ścieków.
W celu strategicznym dotyczącym ‘Dalszego rozwoju edukacji i informacji
ekologicznej oraz poszerzania dialogu społecznego’ należy realizować cele
szczegółowe :
 Propagowanie idei ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju
 Poszerzanie dialogu władzy ze społeczeństwem w zakresie ochrony
środowiska przyrodniczego gminy.
Cele strategiczne i szczegółowe Programu zrealizowane zostaną głównie na
drodze działań inwestycyjnych.
9.
TERMINOLOGIA PRZYJĘTA W PROGRAMIE OCHRONY
ŚRODOWISKA DLA GMINY PADEW NARODOWA
Program ochrony środowiska na wszystkich uczestnikach procesów
decyzyjnych i inwestycyjnych stosowanie jednakowej terminologii dotyczącej
105
całokształtu ochrony środowiska. Poniżej podane zostały znaczenia zwrotów użytych
w opracowaniu.
9.1. Terminologia z zakresu rozwoju zrównoważonego :
Ochrona środowiska – rozumie się przez to podjęcie lub zaniechanie działań
umożliwiających zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej
ochrona ta polega w szczególności na :
 racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami
środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,
 przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom,
 przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego.
Organizacja ekologiczna – rozumie się przez to organizacje społeczne, których
statutowym celem jest ochrona środowiska.
Równowaga przyrodnicza – jest to taki stan, w którym na określonym obszarze
istnieje równowaga we wzajemnym oddziaływaniu: człowieka, składników
przyrody żywej i układu warunków siedliskowych tworzonych przez skład niki
przyrody nieożywionej.
Środowisko – rozumie się przez to ogół elementów przyrodniczych, w tym także
przekształconych w wyniku działalności człowieka,
a w szczególności
powierzchnię ziemi,kopaliny, wody, powietrze, zwierzęta, rośliny, krajobraz oraz
klimat.
Zrównoważony rozwój –rozumie się przez to rozwój społeczno gospodarczy w
którym następuje proces integrowania działań politycznych,gospodarczych i
społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości
podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości
zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub
obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń.
9.2 Terminologia z zakresu ochrony środowiska :
Emisja – rozumie się przez to wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio w wyniku
działalności człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi substancje lub
energie (ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne)
Hałas – rozumie się przez to dźwięki o częstotliwościach
16 Hz – 16 000 Hz
Obszar chronionego krajobrazu jest terenem chronionym głównie ze względu na
wyróżniające się krajobrazowo tereny  o zróżnicowanych ekosystemach,
wartościowe ze względu na możliwości zaspokajania potrzeb związanych z
masową turystyką i wypoczynkiem lub istniejące albo odtwarzane korytarze
ekologiczne. Celem tworzenia obszarów chronionego krajobrazu może być w
szczególności zapewnienie powiązania terenów poddanych ochronie w system
obszarów chronionych.
Organ ochrony środowiska – rozumie się przez to organy administracji powołane do
wykonywania zadań publicznych z zakresu ochrony środowiska
stosowanie
do ich właściwości określonej w tytule VII w dziale I Ustawy o ochronie
środowiska.
Oddziaływanie na środowisko – rozumie się również jako oddziaływanie na zdrowie
ludzi.
Pomnikami przyrody – to pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich
skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno
pamiątkowej i krajobrazowej odznaczające się indywidualnymi cechami
wyróżniającymi je wśród innych tworów,
w szczególności sędziwe
i
okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub obcych źródła,
wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie.
106
Pola elektromagnetyczne – rozumie się przez to pole elektryczne, magnetyczne oraz
elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz.
Poważna awaria – rozumie się przez to zdarzenie, w szczególności emisję,
pożar
lub eksplozję, inne
powstałe w trakcie procesu przemysłowego,
magazynowania lub transportu,
w których występuje jedna lub więcej
niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania
zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego
zagrożenia z opóźnieniem.
Powierzchnia ziemi – rozumie się przez to naturalne ukształtowanie terenu, glebę
oraz znajdującą się pod nią ziemię do głębokości oddziaływania człowieka, z
tym że pojęcie „ gleba ” oznacza górną warstwę litosfery,
złożoną z części
mineralnych, materii organicznej, wody, powietrza i organizmów, obejmującą
wierzchnią warstwę gleby i podglebie.
Powietrze – rozumie się przez to powietrze znajdujące się w troposferze,
z
wyłączeniem wnętrz budynków i miejsc pracy.
Poziom hałasu – rozumie się przez to równoważny poziom dźwięku A wyrażony w
decybelach (dB).
Poziom substancji w powietrzu – rozumie się przez to stężenie substancji
w powietrzu w odniesieniu do ustalonego czasu lub opad takiej substancji w
odniesieniu do ustalonego czasu i powierzchni.
Pozwolenie, bez podania jego rodzaju – rozumie się przez to pozwolenie na
wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, o którym mowa w art. 181
ust. 1 Prawa ochrony środowiska.
Standardy emisyjne – rozumie się przez to dopuszczalne wielkości emisji.
Standardy jakości środowiska – rozumie się przez to wymagania, które muszą być
spełnione w określonym czasie przez środowisko jako całość lub jego
poszczególne elementy przyrodnicze.
Substancje – rozumie się przez to pierwiastki chemiczne oraz ich związki,
mieszaniny lub roztwory występujące w środowisku lub powstałe w wyniku
działalności człowieka.
Substancje niebezpieczne – rozumie się przez to jedną lub więcej substancji albo
mieszaniny substancji, które ze względu na swoje właściwości chemiczne,
biologiczne, lub promieniotwórcze mogą, w razie nieprawidłowego obchodzenia
się z nimi, spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub środowiska;
substancją niebezpieczną może być surowiec, produkt, półprodukt, odpad, a
także substancja powstała w wyniku awarii.
Użytki ekologiczne – rozumie się przez to zasługujące na ochronę „pozostałości
ekosystemów mających znaczenie dla zachowania unikatowych typów
środowisk i ich zasobów genowych”. Należą do nich: torfowiska, bagna,
nieużytkowane łąki i sady, drobne zbiorniki śródpolne i śródleśne, kępy drzew i
krzewów, skarpy, jary, wąwozy, trzcinowiska itp.
Wielkość emisji – rozumie się przez to rodzaj i ilość wprowadzanych substancji lub
energii w określonym czasie oraz stężenia lub poziomy substancji lub energii, w
szczególności w gazach odlotowych, wprowadzanych ściekach oraz
wytwarzanych odpadach.
Zakład – rozumie się przez to jedną lub kilka instalacji wraz z terenem, do
którego prowadzący instalacje posiada tytuł prawny, oraz znajdującymi się na
nim urządzeniami.
Zanieczyszczenie – rozumie się przez to emisję, która jest szkodliwa dla zdrowia
ludzi lub stanu środowiska, powoduje szkodę w dobrach materialnych,
pogarsza walory estetyczne środowiska lub koliduje z innymi, uzasadnionymi
sposobami korzystania ze środowiska.
107
9.3 Terminologia z zakresu gospodarki wodno-ściekowej
Eutrofizacja – rozumie się przez to wzbogacanie wody biogenami, w szczególności
związkami azotu lub fosforu, powodującymi [przyspieszony wzrost glonów oraz
wyższych form życia roślinnego, w wyniku którego następują niepożądane
zakłócenia biologicznych stosunków w środowisku wodnym oraz pogorszenie
jakości tych wód.
Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne – rozumie się przedsiębiorcę w
rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej, jeżeli prowadzi działalność
gospodarczą
w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego
odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki organizacyjne nie posiadające
osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność.
Przyłącze kanalizacyjne – odcinek przewodu łączącego wewnętrzną instalację
kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, za
pierwszą studzienką, licząc od strony budynku, a w przypadku jej braku – od
granicy nieruchomości.
Przyłącze wodociągowe – odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową
z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz z
zaworem za wodomierzem głównym.
Ścieki – rozumie się przez to wprowadzane do wód lub do ziemi:
 wody zużyte na cele bytowe lub gospodarcze,
 ciekłe odchody zwierzęce, z wyjątkiem gnojówki i gnojowicy przeznaczonych
do rolniczego wykorzystania w sposób i na zasadach określonych w
przepisach o nawozach i nawożeniu,
 wody opadowe lub roztopowe, ujęte w systemy kanalizacyjne, pochodzące z
powierzchni zanieczyszczonych, w tym z centrów miast
terenów przemysłowych i składowych, baz transportowych oraz dróg i
parkingów o trwałej nawierzchni,
 wody odciekowe z składowisk odpadów,wykorzystane solanki, wody lecznicze
i termalne,
 wody pochodzące z odwodnienia zakładów górniczych, z wyjątkiem wód
wprowadzanych do górotworu, jeżeli rodzaje i ilość substancji zawartych w
wodzie wprowadzanej do górotworu są tożsame
z rodzajami i
ilością zawartymi w pobranej wodzie,
 wody wykorzystywane, odprowadzane z obiektów gospodarki
rybackiej,
jeżeli występują w nich nowe substancje lub zwiększone zostaną ilości
substancji zanieczyszczających.
Ścieki bytowe–rozumie się przez to ścieki z budynków przeznaczonych na pobyt
ludzi, z osiedli mieszkaniowych oraz terenów usługowych, powstające w
szczególności w wyniku ludzkiego metabolizmu oraz funkcjonowania
gospodarstw domowych.
Ścieki komunalne – rozumie się przez to ścieki bytowe lub mieszaninę ścieków
bytowych ze ściekami przemysłowymi albo wodami opadowymi lub
roztopowymi.
Ścieki przemysłowe – rozumie się przez to ścieki odprowadzane z terenów, na
których prowadzi się działalność handlową lub przemysłową albo składową,
niebędące ściekami bytowymi lub wodami opadowymi.
Sieć – przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami,
którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki, będące w
posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.
Urządzenia kanalizacyjne – sieci kanalizacyjne, wyloty urządzeń służących do
wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, przepompownie ścieków oraz
urządzenia podczyszczające i oczyszczające ścieki.
108
Urządzenia wodociągowe–ujęcia wód powierzchniowych,podziemnych, studnie
publiczne, urządzenia służące do magazynowania i uzdatniania wód, sieci
wodociągowe, urządzenia regulujące ciśnienie wody.
Urządzenia wodne – rozumie się przez to urządzenia służące kształtowaniu zasobów
wodnych oraz korzystaniu z nich, a w szczególności :
 budowle : piętrzące, upustowe, przeciwpowodziowe, regulacyjne, a także
kanały i rowy,
 obiekty zbiorników i stopni wodnych,
 stawy,
 obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych i podziemnych
 obiekty energetyki wodnej,
 wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód,
 stałe urządzenia służące do połowu ryb lub pozyskiwania innych organizmów
wodnych,
 mury oporowe, bulwary, nabrzeża, pomosty, przystanie, kąpieliska,
 urządzenia służące do dokonywania przewozów międzybrzegowych.
Wody podziemne – rozumie się przez to wody występujące pod powierzchnią ziemi
w wolnych przestrzeniach skał skorupy ziemskiej, tworzące,
w zależności
od głębokości występowania wody, przypowierzchniowe
oraz głębsze
użytkowe poziomy wodonośne.
Wody przeznaczone do spożycia – wody przeznaczone do picia, gotowania,
przygotowywania pożywienia, innych celów w gospodarstwach domowych
każdą wodę używaną do produkcji żywności, środków farmaceutycznych i
kosmetycznych,
a także na potrzeby basenów kąpielowych i pływalni.
Wprowadzanie ścieków do ziemi – to także wprowadzanie ścieków do gleby.
9.4. Terminologia z zakresu gospodarki odpadami :
Centralna sortownia (CS)–obiekt, w którym dokonuje się sortowania mieszaniny
dostarczonych materiałów (odpadów) na frakcje w określonym rodzaju, w celu
pozyskania z mieszaniny surowców wtórnych, w CS dokonuje się segregacji
centralnie, w przeciwieństwie do selektywnego zbierania – czyli segregacji „u
źródła”.
Gospodarowanie odpadami – to zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie
odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami
unieszkodliwiania odpadów.
Komunalne osady ściekowe – rozumie się przez to pochodzący z oczyszczalni
ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do
oczyszczania ścieków komunalnych
oraz
innych ścieków o składzie
zbliżonym do składu ścieków komunalnych.
Kompostownia – zakład przeroby odpadów komunalnych pochodzenia biologicznego
na kompost; ze względu na charakter i czystość dostarczonych materiałów do
procesu i stopień wykorzystania kompostu, jak również warunki lokalizacyjne
stosuje się różny stopień wyposażenia w środki techniczne, kompostowanie
może przebiegać w komorach zamkniętych
( bioreaktory ), w warunkach
naturalnych ( kompostowanie pryzmowe )
lub w układzie mieszanym (
komory i pryzmy ).
Kontener (pojemnik) grupowy – kontener grupowy lub pojemnik stacjonarny używany
przez kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt domów.
Magazynowanie odpadów – to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie
odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.
Odpady – oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej
z
kategorii określonych z załączniku nr 1 do Ustawy o odpadach, których
109
posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia jest
zobowiązany.
Odpady komunalne – odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także nie
zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców
odpadów,
które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do
odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Odpady medyczne – są to odpady powstające z związku z udzieleniem świadczeń
zdrowotnych oraz prowadzenia badań i doświadczeń naukowych w zakresie
medycyny.
Odpady niebezpieczne:
 należące do kategorii lub rodzajów odpadów określonych na liście A
załącznika nr 2 do ustawy o odpadach oraz posiadające co najmniej jedną
z właściwości wymienionych w załączniku nr 4 w /w ustawy lub
 należące do kategorii lub rodzajów odpadów określonych na liście B
załącznika nr 2 do w/w ustawy i zawierające którykolwiek ze składników
wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy oraz posiadające co najmniej
jedną z właściwości wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy.
Odpady obojętne – odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym,
chemicznym, biologicznym, są nierozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje
fizyczne ani chemiczne,
nie powodują zanieczyszczenia środowiska lub
zagrożenia dla zdrowia ludzi, ulegają biodegradacji, nie wpływają niekorzystnie
na materię, z którą się kontaktują, ogólna zawartość zanieczyszczeń w tych
odpadach oraz zdolność do ich wymywania, a także
negatywne
oddziaływanie na środowisko odcieku muszą być nieznaczne, a w
szczególności nie powinny stanowić zagrożenia dla jakości wód
powierzchniowych, wód podziemnych, gleby i ziemi.
Opady ulegające biodegradacji – rozumie się przez to odpady, które ulegają
rozkładowi tlenowemu lun beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów.
Odpady uliczne – odpady ze sprzątania i oczyszczania placów i ulic oraz
z opróżniania koszy ulicznych.
Odpady weterynaryjne – są to odpady powstające w związku z badaniem,
leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także
z
prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach.
Odpady wielkogabarytowe – odpady takie jak stare meble, sprzęt gospodarstwa
domowego, części maszyn rolniczych lub całe maszyny już nieużywane
w
gospodarstwach rolnych,
itp.,
których nie można zbierać w ramach
normalnego systemu zbiórki odpadów komunalnych z powodu ich rozmiaru, do
nich zalicza się również wraki pojazdów samochodowych.
Odpady gospodarstw domowych-odpady związane bezpośrednio z bytowaniem
wytwarzane i wyrzucane z gospodarstw domowych.
Odpady z obiektów użyteczności publicznej oraz obsługi ludności – to odpady
powstające w urzędach organów administracji publicznej, zakładach opieki
zdrowotnej (bez odpadów niebezpiecznych) i opieki społecznej, szkołach
i placówkach w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, placówkach
kulturalno-oświatowych
oraz
jednostkach
więziennictwa,
zakładach
poprawczych i schroniskach dla nieletnich.
Odpady z pielęgnacji terenów zielonych (odpady ogrodowe, parkowe) – trawa, liście,
zwiędnięte kwiaty i gałęzie pochodzące z pielęgnacji i porządkowania
trawników, przydomowych ogródków, terenów ogródków działkowych,
rekreacyjnych oraz parków, cmentarzy, przydrożnych drzew itp.
Odzysk – to wszelkie działania niestwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub
dla środowiska, polegające ma wykorzystaniu odpadów w całości lub w części,
lub prowadzące do odzysku z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich
wykorzystania, określone w załączniku nr 5 ustawy o odpadach.
110
Oleje odpadowe – rozumie się przez to wszelkie oleje smarowe lub przemysłowe,
które nie nadają się już do zastosowania, do którego były pierwotnie
przeznaczone, a w szczególności zużyte oleje z silników spalinowych
i
oleje przekładniowe, a także oleje smarowe i oleje hydrauliczne.
PCB – rozumie się przez to polichlorowane difenyle, polichlorowane trifenyle,
monometylotetrachlorodifenylometan,
monometylodichlorodifenylometan,
monometylodibromodifenylometan i mieszaniny zawierające te substancje w
ilości powyżej 0,005% wagowo łącznie.
Posiadacz odpadów – to każdy, kto faktycznie włada odpadami (wytwórca odpadów,
inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna) domniemywa
się, ze władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem
odpadów
znajdujących się na tej nieruchomości.
Recykling – to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub
materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania
substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym
przeznaczeniu, w tym tez recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.
Składowisko odpadów – to obiekt budowlany przeznaczony do składowania
odpadów.
Spalarnia odpadów–rozumie się przez to instalację, w której zachodzi termiczne
przekształcanie odpadów w celu ich unieszkodliwienia.
System donoszenia (zbiórka stacjonarna) – system zbierania odpadów
gromadzonych w stacjach gromadzenia lub dużych pojemnikach (rzędu kilku
m3), czyli kontenerach grupowych obsługujących kilka lub więcej posesji.
System dwupojemnikowy – selektywne zbieranie odpadów wg prostego
podziału tylko na dwie grupy,
istnieje kilka wariantów podziału :
 System dualny – podział na frakcję wspólnie zbieranych surowców wtórnych,
kierowaną do sortowni i resztę, kierowaną na składowisko
 Podział mokre-suche : frakcja mokra–głównie bioodpady, kierowana jest do
kompostowni, frakcja sucha do sortowni;
 Podział na mokre-reszta – mokre trafiają do kompostowni, a reszta trafia na
składowisko, bądź podlega dalszemu podziałowi realizowanemu prze
system zbiórki (np. odzysk papieru, szkła itd.)
System odbierania – wyróżnia się dwa podsystemy: „od drzwi do drzwi” i „przy
krawężniku”.
Unieszkodliwianie odpadów – polega na poddaniu odpadów procesom przekształceń
biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonym w załączniku nr 6 do
ustawy o odpadach w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza
zagrożenia życia, zdrowia ludzi oraz środowiska.
Wytwórcy odpadów – to każdy, którego działalność powoduje powstawanie odpadów
oraz każdy, to przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie inne działania
powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów
Zakład odzysku (unieszkodliwiania) odpadów – obiekt, w którym dokonuje się
czynności związanych z wykorzystaniem lub unieszkodliwianiem odpadów
(termiczne przekształcenia odpadów, kompostowanie, recykling).
Zakład recyklingu (ZR) – obiekt, w którym dokonuje się przygotowania do
zagospodarowania (wywozu i sprzedaży) zebranych surowców wtórnych (np.
makulatury, stłuczki szklanej, metali) poprzez usunięcie zanieczyszczeń
i
balastu, ewentualnie frakcjonowanie (sortowanie na różne gatunki, np.
makulatura–na twardą, gazetową,mieszaną,a stłuczkę szklaną na białą,
kolorową i mieszaną) i zmniejszenia rozmiarów na potrzeby transportowe przy
zastosowaniu prasy.
Zbieranie odpadów – rozumie się przez to każde działanie, w szczególności
umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które
111
ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub
unieszkodliwiania.
Zbieranie „od drzwi do drzwi” – wariant systemu odbierania polegający na zbieraniu
odpadów gromadzonych w przydomowym pojemniku,
osoba zbierająca
musi każdorazowo wejść po pojemnik na teren posesji, a po opróżnieniu
odstawić pojemnik na miejsce.
Zbieranie „przy krawężniku” – wariant systemu odbierania, wymaga ustalenia i
przestrzegania harmonogramu zbiórki; użytkownik pojemnika na odpady
wystawia go przez posesję rano w dzień zbiórki; zbierający po poróżnieniu
zostawia pojemnik na ulicy, a użytkownik zabiera go na teren posesji system
ten często wykorzystuje się do zbiórki bezpojemnikowej, np. w workach
foliowych bezzwrotnych.
Zbieranie selektywne – jest to system oddzielnego zbierania dwóch lub więcej grup
odpadów z podziałem według jasno określonych cech.
112
MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
II Polityka Ekologiczna Państwa uchwalona przez Sejm RP w dn. 8 maja 2003
Ministerstwo Ochrony Środowiska, Warszawa.
Program Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego.
Zarząd Województwa Podkarpackiego. 2003 r.
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Rzeszowskiego.
Zarząd Powiatu Rzeszowskiego. Grudzień 2003.
Materiały opracowane przez jednostki organizacyjne i administracyjne : Urząd
Marszałkowski
Województwa
Podkarpackiego,
Podkarpacki
Urząd
Wojewódzki, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Urząd Miasta i
Gminy Głogów Małopolski. rok 2003.
Atlas posterunków wodowskazowych dla potrzeb państwowego monitoringu
Środowiska. PIOŚ 1995-1996. Biblioteka Monitoringu Środowiska, W-wa
Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa. 1994a. Polska. Zawartość siarki w
glebie. Mapa 1:500 000. Puławy.
Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa. Stan zanieczyszczenia gleb metalami
ciężkimi. Mapa 1:500 000. Puławy.
Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa. 1995. Biblioteka Monitoringu
Środowiska, Warszawa.
Kostrowicki A. S. Świat zwierząt Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze Red. L.
Starkel. PWN Warszawa 1991.
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań. GUS. 2003.
Program ochrony przyrody Nadleśnictwa Buda Stalowska lata 2001 - 2010 Biuro
Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej,OPrzemyśl, Prac. Sozologiczna
Ochrona środowiska. GUS. 2003.
Program Promocji Systemów Zarządzania Środowiskowego w Polsce. 2003.
Ministerstwo Środowiska.
Raport –Wody powierzchniowe a gospodarka wodno ściekowa w województwie
podkarpackim. PIOŚ,1998-2003. Biblioteka Monitoringu Środowiska.
Raporty o stanie środowiska w województwie rzeszowskim lub województwie
podkarpackim. PIOŚ. 1995-2002. Biblioteka Monitoringu Środowiska .
Roman M. Standardy jakości i ochrony śródlądowych wód powierzchniowych w
przepisach unii Europejskiej i przepisach polskich. Monografie, seria :
Wodociągi i Kanalizacja, nr 1. PZITS, Warszawa.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Padew
Narodowa.2000.
Stan środowiska w województwie podkarpackim. IOŚ, WIOŚ 2000. Biblioteka
Monitoringu Środowiska, Rzeszów oraz w Internecie.
Strategia rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2000-2006. Zarząd
Województwa Podkarpackiego.
Ustawa - Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 (Dz. U. 62, poz. 627)
Ustawa o finansowaniu wspierania inwestycji z 20 marca 2002 (DzU.41poz363)
Ustawa o warunkach dopuszczalności i nadzorowania pomocy publicznej
dla przedsiębiorców z dnia 27 lipca 2002 roku (Dz. U. 141 poz. 1177)
WUS. Rocznik statystyczny województwa podkarpackiego. Rzeszów. 2002.
Mapy poglądowe
- Gospodarka wodna – stan istniejący
113
mapa nr 1
- Gospodarka ściekowa – stan istniejący
mapa nr 2
- Ochrona przed zanieczyszczeniami – stan istniejący
mapa nr 3
- Ochrona przyrody – stan istniejący
mapa nr 4
Mapy poglądowe
- Gospodarka wodna –kierunki przekształceń
mapa nr 5
- Gospodarka ściekowa – kierunki przekształceń
mapa nr 6
- Ochrona przed zanieczyszczeniami – przekształcenia
mapa nr 7
- Ochrona przyrody – kierunki przekształceń
mapa nr 8
Załącznik do Uchwały Nr XXII/104/05
Rady Gminy w Padwi Narodowej
Z dnia 25 lutego 2005
Gmina Padew Narodowa
114
GMINNY
PLAN
GOSPODARKI
W GMINIE PADEW NARODOWA
Padew Narodowa , lipiec 2004 r.
SPIS TREŚCI
Streszczenie w języku niespecjalistycznym
1. Cel i zakres opracowania.
2. Ogólna charakterystyka gminy.
2.1. Powierzchnia i ludność.
2.2. Warunki naturalne.
2.3. Struktura funkcjonalno – przestrzenna.
2.4. Użytkowanie terenów.
115
ODPADAMI
2.5. Mieszkalnictwo.
2.6. Infrastruktura społeczna.
2.7. Potencjał gospodarczy.
2.8. Komunikacja.
2.9. Infrastruktura techniczna.
3. Warunki przyrodnicze.
4. Wykaz materiałów wykorzystanych przy opracowaniu planu.
5. Aktualny stan gospodarki odpadami w Gminie Padew Narodowa.
5.1. Stan formalno – prawny.
5.2. Rodzaje wytwarzanych odpadów i sposoby postępowania z nimi.
6. Prognoza w zakresie gospodarowania odpadami.
6.1. Odpady komunalne.
6.2. Odpady niebezpieczne generowane ze strumienia odpadów komunalnych.
6.3. Odpady inne niż komunalne.
6.4. Odpady niebezpieczne z sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
6.5. Transport odpadów.
7. Główne założenia dotyczące gospodarowania odpadami w powiecie i ich skutki dla
Gminy Padew Narodowa.
8. Projektowany system gospodarki odpadami komunalnymi uwzględniający ich
zbieranie transport odzysk i unieszkodliwianie
8.1 Osady ściekowe
8.1.1 Projekt systemu gospodarowania osadami ściekowymi
9 Odpady powstające w sektorze gospodarczym
10 Proponowany system gospodarki odpadami niebezpiecznymi
10.1 Schemat organizacyjny systemu
10.2 Działania zmierzające do zapobiegania powstaniu odpadów
11 Zadania strategiczne obejmujące okres co najmniej 8 lat
11.1 Zadania strategiczne i niezbędne koszty związane z realizacja przedsięwzięć w
gospodarce odpadami komunalnymi
11.1.1 Zadania strategiczne w gospodarce odpadami komunalnymi
11.1.2. Harmonogram i koszty działań nie inwestycyjnych
11.1.3 Zasady finansowania
12 Niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięć w gospodarce odpadami
niebezpiecznymi i sektorze gospodarczym
13 Wnioski z oddziaływania projektu planu na środowisko oraz sposób ich uwzględnienia
w planie
13.1 Odpady powstające w sektorze komunalnym
13.1.1 Odpady komunalne
13.1.2 Komunalne osady ściekowe
13.2 Odpady powstające w sektorze gospodarczym
13.3 Odpady niebezpieczne
14. Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu
14.1 Zasady zarządzania systemem
14.2 Opiniowanie projektów planów gospodarki odpadami
14.3 Analiza i modyfikacja planów
14.4 Sprawozdawczość wdrażania planów
14.5 Wskaźniki monitorowania efektywności planu
Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Plan gospodarki odpadami w Gminie Padew Narodowa został opracowany jako
wykonanie zobowiązań nałożonych na gminy ustawą z dnia 21 kwietnia 2001 r. Prawo
ochrony środowiska.
116
W planie nawiązano do ustaleń zawartych w wojewódzkim i powiatowym planie gospodarki
odpadami, gdyż plan gminny musi być spójny z tymi planami.
W celu osiągnięcia poprawy stanu środowiska wyznaczono w planie następujące cele w
gospodarce odpadami:




zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów,
zapewnienie odzysku, w tym głównie recyklingu, odpadów których powstawania w
danych warunkach techniczno – ekonomicznych nie da się uniknąć,
unieszkodliwianie odpadów /poza składowaniem/,
bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których nie da się
z uwagi na warunki techniczno – ekonomiczne, poddać procesom odzysku lub
unieszkodliwiania.
W planie uwzględniono gospodarowanie odpadami komunalnymi i osadami ściekowymi,
odpadami niebezpiecznymi powstającymi zarówno w sektorze komunalnym, jak i
gospodarczym.
Podano orientacyjne koszty realizacji zadań związanych z gospodarką odpadami w gminie
zarówno te, które wymagają działań inwestycyjnych, jak i pozainwestycyjnych.
Z uwagi na to, że zarówno plan powiatowy gospodarki odpadami i plan wojewódzki,
przewidują likwidacje gminnego składowiska odpadów komunalnych, również plan
gminny przewiduje jego likwidację, chociaż wg przeglądu ekologicznego składowiska, po
dostosowaniu do wymogów ochrony środowiska, mogłoby egzystować.
Podano w planie sposób realizacji planu i wskaźniki monitorowania jego realizacji.
1. Cel i zakres opracowania.
Niniejszy program gospodarki odpadami dla Gminy Padew Narodowa został
opracowany jako realizacja obowiązku nałożonego w ustawie z dnia 27 kwietnia
2001 r. Prawo ochrony środowiska oraz w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o
odpadach.
W/w ustawy nałożyły na gminy obowiązek opracowania programu gospodarki
odpadami jako część programu ochrony środowiska w Gminie.
Termin opracowania programu został ustalony na 30 czerwca 2004 r., jednak z
uwagi na to, że program gospodarki odpadami w gminie musi być spójny z
programem gospodarki odpadami w powiecie, a program gospodarki odpadami w
powiecie został przyjęto dopiero w końcu lipca 2004 r. opracowanie niniejszego
programu gminnego opóźniło się.
Plan Gospodarki Odpadami w gminie ma na celu:
 stworzenie warunków dla zapobiegania powstawaniu odpadów,
117
 zmniejszenie szkodliwego oddziaływania powstających odpadów,
 odzysk z odpadów materiałów i surowców nadających się do wykorzystania,
 zapewnienie odpowiednich warunków unieszkodliwiania odpadów.
2. Ogólna charakterystyka gminy.
Gmina Padew Narodowa jest jedną z gmin Powiatu Mieleckiego, położoną w
północno – zachodniej części Województwa Podkarpackiego. Sąsiaduje z
gminami Tuszów Narodowy i Gawłuszowice w powiecie mieleckim oraz
Baranów Sandomierski w powiecie tarnobrzeskim i Cmolas w powiecie
kolbuszowskim.
Atutem rozwojowym gminy jest położenie w obszarze podwyższonej aktywności
społeczno – gospodarczej, rozciągającym się od Tarnobrzega i Stalowej Woli
poprzez Mielec i Dębicę , wzdłuż drogi wojewódzkiej Tarnobrzeg –Dębica oraz
linii kolejowej Dębica – Tarnobrzeg. Ponadto gmina leży w zasięgu
oddziaływania ośrodków subregionalnych Tarnobrzega i Mielca, co znacznie
wzbogaca jej możliwości rozwoju przestrzenno – gospodarczego.
Padew Narodowa jest gminą o funkcji rolniczej z podstawowym działem
produkcji roślinnej i słynie głównie z uprawy ziemniaka wczesnego. Dodatkowo
gmina posiada elementy funkcji produkcyjno – przemysłowej.
2.1. Powierzchnia i ludność.
Wg danych Urzędu Gminy powierzchnia obszaru całej gminy wynosi 7087
ha. Liczba ludności oscyluje w granicach 5500 osób. Średnia gęstość zaludnienia
gminy wynosi 78 osób/km2.
2.2. Warunki naturalne.
Obecna struktura przestrzenna gminy jest ściśle związana z warunkami
naturalnymi, które stanowią:
118

położenie większości obszaru w obrębie „Doliny Wisły” z licznymi dolinkami
ciekówwodnych i starorzeczy, które tworzą charakterystyczny krajobraz
kulturowy,

położenie południowo – wschodniej części gminy w obszarze tzw. „Równiny
Grębowskiej”, w części pokrytej lasami dawnej Puszczy Sandomierskiej, co
stwarza odmienny od pozostałego obszaru obraz przestrzeni tej części gminy,
charakterystyczny dla leśnego krajobrazu, z licznymi ostojami zwierząt i
stanowiskami roślin rzadkich i chronionych.
Obszar gminy charakteryzuje się małymi spadkami, co stwarza warunki korzystne
dla osiedlania się ludzi.
2.3. Struktura funkcjonalno – przestrzenna.
Głównym elementem w układzie strukturalnym jest wieś Padew pełniąca dla
całej gminy funkcję głównego ośrodka administracyjno – usługowego,
mieszkaniowego, rolniczo – produkcyjnego. Na strukturę przestrzenną gminy
składają się:

sieć osadnicza tj.:
 wies Padew, największe skupisko osiedleńcze zlokalizowane niemal w
środku geometrycznym obszaru gminy,
 osiedla wiejskie: Pierzchne,Rożniaty, kębłów, Wojków, Zaduszniki,
Przykop i Domacyny, stanowiące na ogół zwarte skupiska zabudowy,
zlokalizowane w północno – zachodniej części gminy, w obrębie Doliny
Wisły,
 osiedla wiejskie: Zarównie, Zachwiejów, Piechoty i Babule będące
również zwartymi pod względem zabudowy jednostkami, położone w
południowo – wschodniej części gminy, w obrębie Równiny Grębowskiej.

ośrodki obsługi ludności i rolnictwa, zlokalizowane niemal we wszystkich
osiedlach wiejskich, w największym ośrodkiem we wsi Padew , obsługującym
całą gminę,

tereny produkcji rolnej, obejmujące większość obszaru gminy, a stanowiące
główne źródło utrzymania ludności,
119

tereny produkcji pozarolniczej, jak cegielnie, młyny, piekarnia, tartak, i inne
stanowiące uzupełnienie funkcji gospodarczych gminy i dodatkowe źródło
dochodów ludności,

obszary ekologiczne tj. dolina rzekli Wisły przylegająca do gminy od strony
północno – zachodniej i obszar leśny położony w południowo – wschodniej
części gminy, pełniący funkcję rekreacyjno – wypoczynkową nie tylko dla
mieszkańców gminy,

układ komunikacyjny w postaci :
 linii kolejowej Dębica – Tarnobrzeg ze stacją we wsi Padew, linii
kolejowej szerokotorowej (tzw. Linii Hutniczo – Siarkowej) ze stacja
przeładunkową w sąsiedniej miejscowości Wola Baranowska,
 sieci dróg wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych, łączących
pozostałe elementy struktury przestrzennej w jedną całość.

infrastruktura
techniczna,
która
uzupełnia
strukturę
funkcjonalno
–
przestrzenną gminy, a w którą gmina Padew jest bogato wyposażona.
2.4. Użytkowanie terenów.
Użytkowanie terenów w gminie wg danych Wydziału Geodezji Starostwa
Powiatowego w Mielcu przedstawia się następująco:
-
ogółem w granicach administracyjnych gminy – 7055 ha /100%/
w tym: 1. Tereny zainwestowane
- 498 ha /7,1%/

tereny mieszkaniowo – usługowe – 20 ha /3,1%/,

tereny przemysłowo – składowe – 8 ha /0,1%/,

tereny komunikacji – 267 ha /3,8%/,

użytki kopalne – 3 ha/<0,1%/
2. tereny użytków rolnych – 5326 ha /75,5%/
w tym: grunty orna – 3730 ha /52,9%/,
sady – 31 ha /0,4%/,
łąki – 1068 ha /15,1%/,
pastwiska – 497 ha /7,1%/,
3. Lasy – 810 ha /11,5%/,
4. wody – 319 ha /4,5%/,
5. nieużytki – 49 ha /0,7%/,
6. tereny różne /wały/- 79 ha /1,2%/,
120
7. powierzchnia wyrównawcza – 26 ha /0,4%/
2.5. Mieszkalnictwo
Tereny mieszkaniowe gminy to w przeważającej części zabudowa
zagrodowa, skupiona w dwunastu na ogół zwartych osiedlach wiejskich.
Rozproszenie zabudowy wykazują jedynie wsie Rożniaty i Zachwiejów, zaś
Kębłów i Domacyny składają się z kilku skupisk zabudowy. Uzupełnieniem
zabudowy
zagrodowej
są
zwarte
tereny
budownictwa
jednorodzinnego
zlokalizowane głównie we wsi Padew.
Liczba mieszkań ogółem – 1404
ilość izb – 5187
powierzchnia użytkowa mieszkań – 107 773 m2,
powierzchnia użytkowa 1 mieszkania – 76,8 m2,
powierzchnia użytkowa na 1 mieszkańca – 19,8 m2,
liczba osób na 1 mieszkanie – 3,87
liczba osób na 1 izbę – 1,05
2.6. Infrastruktura społeczna.
Urządzenia i obiekty z zakresu infrastruktury społecznej obejmują usługi
mające wpływ na jakość życia mieszkańców. Zalicza się do nich:
 w zakresie oświaty – szkoły podstawowe w Padwi z filiami w Przykopie,
Wojkowie, Zarówniu i Babulach, gimnazjum w Padwi,
 w zakresie zdrowia – NZOZ w Padwi i Rożniatach oraz apteka w Padwi,
 w zakresie usług wyznaniowych – kościoły w Padwi, , Domacynach,
Zachwiejowie, kaplice w Rożniatach, Zadusznikach, Domacynach,
Piechotach,
 w zakresie kultury – ośrodek kultury, biblioteki w Padwi z filiami w
Rożniatach, Wojkowie, Zarówniu, Przykopie i Babulach,
 w zakresie handlu i gastronomii – zajazd w Padwi, sklepy w Padwi,
Rożniatach, Kębłowie, Zadusznikach, Wojkowie, Przykopie, Zarówniu,
Piechotach, Babulach,
 pozostałe obiekty i urządzenia – urząd gminy i jednostki organizacyjne,
komisariat policji w Padwi, urząd pocztowy w Padwi , oddział banku
121
spółdzielczego w Padwi, remizy strażackie w Padwi, Rożniatach,
Kębłowie, Wojkowie, Zadusznikach, Przykopie, Zarówniu, Piechotach,
Babulach, urządzenia sportu i rekreacji w Padwi.
2.7. Potencjał gospodarczy.
Zasoby surowcowe
Na terenie gminy, w północnej części, występują złoża siarki określone jako
okręg górniczy Osiek – Grzybów – Machów, lecz ich eksploatacja w obecnych
warunkach jest nieopłacalna. W północno – zachodniej części gminy, w dolinie
Wisły, występują złoża gliny i kruszywa, wykorzystywane przez istniejące
zakłady produkcji materiałów budowlanych.
Produkcja przemysłowa
W produkcji przemysłowej na terenie gminy można wyróżnić dwie główne
gałęzie, tj:

przemysł rolno – przetwórczy, w którym działają rozbieralnia drobiu, dwa
młyny gospodarcze, dwie piekarnie

przemysł budowlany, w którym działa cegielnia, tartak oraz kilka drobnych
zakładów produkcji materiałów budowlanych. Ogółem na terenie gminy działa
ok. 184 podmiotów gospodarczych.
Rolnictwo
Jest to podstawowe źródło utrzymania mieszkańców gminy, bowiem w rolnictwie
pracuje ponad 92% wszystkich zatrudnionych mieszkańców. Wysoki procent gleb
w klasach I – IV, szczególnie w obrębie Wisły, sprzyja wysokiej produktywności
w rolnictwie. Korzystna jest również struktura gospodarstw rolnych. Na ogólna
liczbę 1072 gospodarstwa ponad 53% to gospodarstwa ponad trzy hektarowe.
Struktura gospodarstw jest następująca:
ogólna liczba gospodarstw – 1072
poniżej 1 ha – 200
1 – 2 ha - 132
122
2 – 3 – 168
3 – 5 – 166
5 – 7 – 233
7 – 10 – 131
10 – 15 – 32
15 – 20 – 5
20 – 50 – 4
powyżej 50 ha – 1.
2.8. Komunikacja.
Koleje
Przez teren gminy przebiegają dwie linie kolejowe. Linia kolei jednotorowej
relacji Łódź – Tarnobrzeg – Dębica, ze stacją kolejową w Padwi oraz linia
kolejowa szerokotorowa tzw. Linia Hutniczo – Siarkowa. łącząca Śląsk z
Ukrainą, posiadająca stacje przeładunkową w Woli Baranowskiej oraz połączenia
z linią normalnotorową na terenie wsi Padew.
Sieć drogowa
Przez teren gminy przebiega:

droga wojewódzka nr 985 Dębica – Mielec – Tarnobrzeg,

droga powiatowa nr 715 : Gawłuszowice – Rozniaty – Przykop –
Suchorzównr 715,

droga powiatowa nr 717 Dymitrów – Domacyny Wielkie,

droga powiatowa nr 718 Padew narodowa – Przykop

droga powiatowa nr 719 Padew Narodowa – Kębłów,

droga powiatowa nr 720 Przybyły – Rozniaty,

droga powiatowa nr 722 Padew Narodowa Wola Baranowska,

droga powiatowa nr 723 Padew Narodowa – Babule

droga powiatowa nr 724 Zarównie - Knapy
Powyższy układ uzupełnia sieć dróg gminnych, tworząc system komunikacyjny
zapewniający
prawidłowe
połączenie
osiedleńczymi gminy.
123
pomiędzy
wszystkimi
jednostkami
2.9. Infrastruktura techniczna.
Zaopatrzenie w wodę.
Gmina posiada własne ujęcie wody ze studni głębinowych wraz ze stacją
uzdatniania . Wydajność ujęcia zabezpiecza pokrycie potrzeb gminy. Sieć
wodociągowa posiada długość 57,5 km.
Kanalizacja.
Gmina posiada część wybudowanej kanalizacji sanitarnej, obecnie realizowane są
kolejne etapy budowy odcinków kanalizacji, głównie w obrębie wsi Padew i
Pierzchne.
W planach jest budowa kanalizacji w pozostałych miejscowościach. Sieć
kanalizacyjna prowadzi do oczyszczalni ścieków o wydajności 300 m3/dobę.
Zaopatrzenie w gaz
Gmina jest w pełni zgazyfikowana, gaz dostarczany jest do wszystkich sołęctw,
długość sieci gazowej na terenie gminy wynosi 87,5 km.
Elektroenergetyka
Wszyscy mieszkańcy gminy i podmioty gospodarcze na terenie gminy są
zaopatrzone w energie elektryczną poprzez linie wysokiego napięcia i stacje
transformatorowe we wszystkich wsiach gminy.
Teletechnika.
Przez teren gminy przebiega główna linia światłowodowa Mielec – Tarnobrzeg.
Wszystkie potrzeby telefoniczne mieszkańców gminy są zaspokojone.
124
3. Warunki przyrodnicze.
Padew Narodowa położona jest w Kotlinie Sandomierskiej, charakteryzującą się
jednolitym wykształceniem powierzchni, co ma zasadniczy wpływ na stosunki
wodne i glebowe oraz decyduje o zasobach środowiska przyrodniczego.
Budowa geologiczna
Oceniany obszar położony jest w Zapadlisku Podkarpackim. Najstarszymi
skałami stwierdzonymi w podłożu są utwory prekambru wykształcone w postaci
zmetamorfizowanych łupków. Na utworach prekambryjskich zalegają utwory ery
paleozoicznej z okresu dewonu i karbonu wykształcone w postaci zlepieńców ,
piaskowców drobnoziarnistych, wapieni i łupków.
Na utworach paleozoicznych zalegają utwory ery mezozoicznej powstałe z
sedymentacji nanoszonego z otaczających obszarów lądowych materiału i
szkieletów
obumarłych
organizmów
żyjących
w
ówczesnym
morzu.
Reprezentowane są tutaj utwory w postaci pstrego piaskowca, iłów, dolomitu,
wapieni piaszczystych. Miąższość warstwy tych utworów dochodzi do ok. 1000 m
i zalega na głębokości ok. 1200 m ppt.
Najmłodsze utwory tj. zalegające najpłycej są to utwory czwartorzędowe
(plejstocen i holocen). Są to głównie gliny morenowe, będące wytworem lodowca
z okresu pierwszego zlodowacenia
tzw. zlodowacenia krakowskiego. Gliny
morenowe zostały rozmyte w trakcie recesji lodowce i utworzyły się pola osadów
fluwioglacjalnych, w których obok frakcji piaszczystej są też żwiry.
Występowanie frakcji żwirowo - piaszczystych związane jest z przebiegiem dolin
ówczesnych rzek. Utwory najmłodsze holoceńskie występują głównie w dolinie
Wisły, jako utwory wypełniające koryto rzeki oraz osady budujące terasy rzeczne,
wykształcone jako piaski i gliny. Miąższość tych utworów jest zmienna i nie
przekracza 15 m.
Warunki hydrogeologiczne
Wody powierzchniowe
125
Obszar gminy położony jest w dorzeczu Wisły. Odwadniany jest przez dużą ilość
małych cieków wodnych, będących dopływami Wisły lub innych cieków. Należą
do nich m.in. Babulówka, Trześniówka, Rów Potok, Rów Kliszowski, Mieszy
Dąb, Kanał Młodochowski.
Przy
mało
zróżnicowanych
wysokościach
względnych
terenu
,
cieki
przepływające przez obszar gminy mają znaczenie irygacyjne, umożliwiające
odpływ nadmiaru wody w okresach wysokich stanów oraz zasilające w wodę
przyległe tereny rolnicze w okresie niedoboru wilgoci. W okresie intensywnych
opadów i roztopów poziom wód wyraźnie podnosi się. Zabezpieczeniem przed
zalewaniem terenu jest obwałowanie cieków do wysokości ok. 2 m npt.
Wody powierzchniowe przepływając przez tereny zamieszkałe zbierają ścieki z
nieszczelnych zbiorników bezodpływowych, a z pól pozostałości nawozowe i
środki ochrony roślin, co powoduje nadmierne ich zanieczyszczenie. Budowa
kanalizacji wyeliminuje przynajmniej wprowadzanie nieoczyszczonych ścieków
sanitarnych do gruntu i wód powierzchniowych.
Wody gruntowe
Podstawowym poziomem wód gruntowych na terenie Padwi Narodowej są
utwory czwartorzędowe - żwiry i piaski. Zwierciadło wody jest swobodne i
posiada łączność hydrauliczna z wodą powierzchniową, tak więc zasoby tego
poziomu są uzupełniane poprzez bezpośrednią infiltrację. Poziom ten wykazuje
dużą zmienność pod względem zasobności i wydajności , zależnych od zasilania
opadowego i miąższości warstwy wodonośnej , która nie przekracza 4,5 m.
4.
Wykaz
materiałów
wykorzystanych
programu.
126
przy
opracowaniu
* ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska ochronie /Dz.U.
Nr 62, z 2001 r. poz.627/,
* ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach /Dz. U. Nr 62 z 2001 r. poz.628/,
* ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane /Dz.U. nr 98, poz. 414 z
późniejszymi zmianami/,
* ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne /Dz.U. Nr 115 z 2001 r., poz.1229/,
* Przegląd ekologiczny składowiska odpadów komunalnych w Padwi Narodowej
– oprac. Anna Szelągiewicz 2002 r.
* Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Mielec
* Stan środowiska w woj. podkarpackim w roku 2002, Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska w Rzeszowie, Biblioteka Monitoringu Środowiska 2004 r.,
* Oczyszczalnia ścieków w Padwi Narodowej – technologia – projekt budowlano
– wykonawczy – opracowanie WODPOL Sp. z o.o. Warszawa – sierpień 2000 r.
* Ocena oddziaływania na środowisko oczyszczalni ścieków w miejscowości
Padew Narodowa powiat Mielec opracowana przez dr Zbigniewa Frankowskiego
– Warszawa marzec 2000 r.
* Gmina Padew Narodowa – opracowanie monograficzne pod redakcją Józefa
WITKA.
* Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Padew Narodowa.
5.
Aktualny stan gospodarki odpadami w Gminie Padew
Narodowa.
5.1. Stan formalno – prawny.
127
W gminie o charakterze rolniczym, opisanym w poprzednich rozdziałach,
wytwarzane są odpady
głównie typu komunalnego związane z bytowaniem
człowieka, prowadzeniem gospodarstwa rolnego lub domowego. Z wykazu
podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy wynika, że nie
występują instalacje zaliczane do takich, które mogą w znacznym stopniu
powodować zanieczyszczenie środowiska. Niemniej wytwarzane są odpady
niebezpieczne i inne niż niebezpieczne. Obowiązki wytwarzających odpady są
zależne od tego, czy wytwarzający odpady prowadzi instalację, czy też nie, oraz
od ilości wytwarzanych odpadów.
Z analizy akt przeprowadzonej w Urzędzie Gminy Padew Narodowa wynika, że
tylko nieliczne podmioty gospodarcze posiadają uregulowania formalno – prawne
w zakresie gospodarki odpadami.
Kompetencje w zakresie regulacji prawnych dotyczących gospodarki odpadami
posiada
Starosta, jednak kopie decyzji dotyczących zezwolenia na wytwarzanie odpadów,
jak decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami niebezpiecznymi,
decyzje zezwalające na wytwarzanie odpadów oraz decyzje zezwalające na odbiór
i transport odpadów powinny być przekazywane Wójtowi Gminy.
Skoro kopii decyzji nie ma, należy sądzić iż gospodarka odpadami jest
nieuregulowana.
5.2. Rodzaje wytwarzanych odpadów i sposoby postępowania z nimi.
Jak wspomniano wyżej, na terenie gminy wytwarzane są głównie odpady
typu komunalnego oraz inne odpady związane z działalnością gospodarczą.
Odpady typu komunalnego
Odpady typu komunalnego związane są bezpośrednio z bytowaniem człowieka.
Ich skład zależy od poziomu życia, terenu, na którym przebywają mieszkańcy,
nawyków dotyczących modelu życia, rodzaju przemysłu zlokalizowanego w
gminie, kultury rolnej mieszkańców gminy.
128
Gminę zamieszkuje ok.5500 mieszkańców, a na terenie gminy zlokalizowany jest
przemysł mięsny, drzewny, budowlany, usługi, w tym transportowe.
Charakterystykę odpadów typu komunalnego powstających na terenie gminy
określono w oparciu o dane literaturowe oraz doświadczenia z obiektów o
podobnym charakterze i wielkości.
Charakterystyka jakościowa odpadów
Skład morfologiczny (objętościowo)
12,0 – 16,8 %
Papier
Tworzywa sztuczne
7,8 – 10,2 %
Szkło
4,57 - 7,52%
4,65 – 7,82%
Tekstylia
Metale
1,08 - 4,97%
Drewno
1,0 - 2,49%
Gruz
0,75 - 6,65%
Guma
0,36 – 0,41%
Odpady organiczne
21,3 - 38,5%
Odpady mineralne
11,9 - 33,6%
Skład ziarnowy
> 120 mm
8-14%
40-120 mm
30-36%
8-40 mm
20-46%
< 8 mm
6-25%
Własności paliwowe
Wilgotność
- 42,33%
Substancje organiczne
– 64,75 % s.m.
Ciepło spalania
- 2464 kcal/kg
129
Wartość opałowa
- 1200 kcal /kg
Własności nawozowe
Węgiel organiczny
– 29,43% s.m.
Azot ogólny
– 1,06% s.m.
Stosunek
- C:N 28,2
Fosfor (P2O5)
– 0,8% s.m.
Potas (K2O)
– 0,15% s.m.
Rozkładalne substancje organiczne
- 31,1% s.m.
Substancje lotne w 8500C
– 56% s.m.
Odczyn wyciągu wodnego [pH]
- 9,32
Przewodność elektryczna wyciągu wodnego [μS/cm] - 4157
Średnia gęstość nasypowa odpadów w stanie surowym wynosi ρ = 0,35-0,45
Mg/m3.
Wytwarzane odpady typu komunalnego są gromadzone na gminnym składowisku
odpadów zlokalizowanym w Padwi Narodowej
Składowisko posiada następującą charakterystykę /na podstawie przeglądu
ekologicznego/.
Jest to składowisko odpadów obojętnych, bez wyznaczonego miejsca
składowania odpadów niebezpiecznych. Składowisko obejmuje obszar ok. 1 ha i
jest zlokalizowane na terenie, gdzie pozyskiwano wcześniej surowiec ilasty –
glinę. Posadowione jest na działkach nr 4020 i 4021 położonych w Padwi
Narodowej, będących własnością Gminy. Jest to składowisko nadpoziomowe,
eksploatowane od 1987 r. Wybudowane zostało w oparciu o projekt budowlany
opracowany przez Zespół Usług Projektowych w Tarnobrzegu w 1986 r.
Rodzaj składowanych odpadów
Na składowisku składowane są zmieszane odpady typu komunalnego, z
wyodrębnieniem makulatury, złomu, szkła, plastiku w postaci butelek typu PET.
130
Oprócz w/w odpadów na składowisko przyjmowane są:
-
żużel z kotłowni,
-
popiół ze spalania węgla i drewna,
-
nieżelbetowy gruz budowlany,
-
odpady o charakterze komunalnym z biur, instytucji, zakładów pracy.
Warunki techniczne składowiska.
Składowisko nadpoziomowe, ogrodzone, z dwiema bramami wjazdowymi
zamykanymi, wyposażone w brodzik dezynfekcyjny, podzielone na kwatery
eksploatacyjne. Na składowisku znajdują się dwa budynki typu gospodarczego, w
których przechowywane są środki dezynfekcyjne, makulatura przeznaczona do
przekazania do punktu skupu, pomieszczenie biurowe i socjalne wysypiskowego.
Do komunikacji wewnątrz składowiska służy droga wykonana z płyt betonowych.
Na składowisku znajduje się ziemia i piasek do przykrywania warstwy odpadów
po splantowaniu. Plantowanie odpadów odbywa się przy użyciu spychacza.
Ilość składowanych odpadów
Wg projektu budowlanego całkowita pojemność składowiska wynosi 80 000
Mg, a eksploatacja była planowane na 20 lat.
Szacuje się, że obecnie składowisku jest zdeponowane ok. 40 255 Mg / na koniec
2002 r./, zatem rocznie jest umieszczane ok. 4000 Mg odpadów, przy wysokości
składowania 0,5 – 1,0 m. Planowane zakończenie eksploatacji przewidziane jest
na rok 2005 /wg Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Mielec/,
a wg planu rozwoju gminy – do roku 2007.
Sposób eksploatacji składowiska.
Składowisko jest eksploatowane kwaterowo. Dwie kwatery tj. I i II są
zapełnione i zrekultywowane, obecnie eksploatowana jest kwatera III. Odpady są
dostarczane na składowisko transportem własnym mieszkańców gminy. Część
gospodarstw z terenu gminy, tj. z sołectw Padew Narodowa, Pierzchnie, Kębłów,
Zaduszniki i Zarównie została wyposażona
w typowe pojemniki na odpady
komunalne, opróżniane są raz lub dwa razy w tygodniu i transportowane na
131
składowisko transportem specjalistycznym MPGK Spółka z o.o. w Mielcu na
podstawie umowy zawartej przez Urząd Gminy w Padwi Narodowej 28 sierpnia
2000 r RGR/7630/e/7/00 ważnej do końca 2010 r. Składowisko jest czynne dla
mieszkańców 1 raz w tygodniu, w każdą sobotę, od godziny 7 oo do zmierzchu.
Odpady odbiera wysypiskowy, który wskazuje miejsce zdeponowania odpadów i
szacuje ich ilość. I sprawdza, aby nie były deponowane odpady zaliczane do
niebezpiecznych i inne zabronione do składowania np. odpady płynne.
Ze strumienia odpadów przywożonych na składowisko, wysypiskowy w miarę
możliwości, selekcjonuje odpady mające charakter surowców wtórnych tj.:
makulaturę, szkło, złom metalowy, butelki plastikowe typu PET. Makulatura jest
gromadzona w budynku gospodarczym, zabezpieczona przed opadami, natomiast
pozostałe odpady gromadzone są selektywnie w betonowych boksach.
Po zdeponowaniu odpadów są one podgarniane i plantowane przy użyciu
spychacza gąsienicowego, a następnie przykrywane warstwą ziemi z piaskiem,
zmieszane z wapnem.
Sposób gromadzenia, oczyszczania i odprowadzania odcieków.
W projekcie budowlanym składowiska nie przewidziano drenażu odcieków.
W trakcie przeglądu składowiska nie stwierdzono rozlewisk, ani odcieków na
terenie składowiska.
Dla ewentualnego odprowadzenia nadmiaru wód opadowych ze składowiska,
wiosną 2001 r. wykonano ok. 500 m rowu opaskowego wzdłuż ogrodzenia, od
strony zachodniej.
Rów ten , o szerokości w koronie 0,8 – 1,0 m i głębokości 0,8 m zbiera wody
opadowe i odprowadza je do rowu melioracyjnego, a dalej do cieku Złoty Potok.
W trakcie przeglądu rów był suchy.
Sposób
gromadzenia,
oczyszczania
unieszkodliwiwania gazu składowiskowego.
132
i
wykorzystywania
lub
Składowisko nie posiada ujęcia gazu wysypiskowego. Nie było ono
przewidziane, ani wymagane w czasie, kiedy było projektowane.
Ilość zgromadzonych odpadów na składowisku jest niewielka, a ich pochodzenie
z gospodarstw rolnych powoduje, że zawierają one znikome ilości odpadów
organicznych, które są źródłem gazu wysypiskowego. Odpady o charakterze
organicznym w gospodarstwach rolnych są wykorzystywane we własnym
zakresie.
Należy więc sądzić, że ilość powstającego gazu jest zbyt niska, aby konieczne, a
nawet możliwe było jego ujęcie i wykorzystanie, czy unieszkodliwienie.
Gospodarowanie odpadami typu komunalnego jest więc na czas obecny –
uregulowane.
Odpady inne niż komunalne.
Odpady inne niż komunalne są związane z działalnością gospodarczą w
przemyśle i usługach. Wśród tych odpadów są odpady niebezpieczne i inne niż
niebezpieczne.
Wg wykazu podmiotów gospodarczych w gminie, struktura przynależności do
poszczególnych sektorów jest następująca:
Liczba podmiotów ogółem: 181, w tym:

przemysł – 23

budownictwo – 28

handel i usługi napraw /i pokrewne/ - 55

transport – 39

obsługa nieruchomości i firm – 24

edukacja – 5

ochrona zdrowia - 7
Stąd należy sądzić, iż wytwarzane są następujące rodzaje odpadów:
- przepracowane oleje związane z eksploatacją środków transportu w usługach
transportowych,
- zużyte akumulatory związane z eksploatacją środków transportu w usługach
transportowych,
133
- wyeksploatowane pojazdy,
- odpady drzewne w tartaku,
- odpady tkanek zwierzęcych związane z eksploatacją masarni,
- odpady z urządzeń do oczyszczania ścieków w oczyszczalni komunalnej,
- odpady związane z eksploatacją stacji benzynowych,
- odpady medyczne, potencjalnie skażone,
- odpady związane z eksploatacją gminnej oczyszczalni ścieków.
Z uwagi na to, że w powiecie brak jest składowisk i zakładów utylizacji, czy
odzysku odpadów niebezpiecznych – są one przekazywane uprawnionym
odbiorcom odpadów niebezpiecznych.
6. Prognoza w zakresie gospodarowania odpadami.
6.1. Odpady komunalne.
Odpady komunalne będą powstawać w gospodarstwach domowych,
jednostkach administracji i ich agendach, szkołach, banku, zakładach opieki
zdrowotnej, zakładzie opiekuńczym, jak też jednostkach gospodarczych i
przemysłowych.
Ilość powstających odpadów typu komunalnego w Gminie Padew Narodowa dla
horyzontu czasowego 2014 r., wg Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami,
wyniesie:

z sektora publicznego i jednostek przemysłowych – do 120 Mg/rok

z jednostek edukacji publicznej – do 36 Mg/rok

z gospodarstw domowych – ok. 771 Mg/rok
Łącznie 927 Mg/rok odpadów typu komunalnego.
Z uwagi na to, że składowisko odpadów komunalnych w Padwi Narodowej
zostanie zamknięte i poddane rekultywacji – odpady te będą musiały być
zdeponowane na składowiskach przewidzianych do realizacji w Powiatowym
Planie Gospodarki Odpadami.
Cele krótkoterminowe na lata 2004 – 2007:
134
 objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców terenu
gminy, a co za tym idzie wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania
odpadów do środowiska;
 skierowanie w roku 2007 na składowiska do 82,0% (wagowo) całkowitej
ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku
1995);
 osiągnięcie do końca roku 2007 zakładanych limitów odzysku i recyklingu
odpadów opakowaniowych: odzysku w wysokości 50%, recyklingu 25%;
 deponowanie na składowiskach nie więcej niż 75% wytworzonych odpadów
innych niż niebezpieczne i obojętne.
Cele średnio i długookresowe na lata 2008 – 2015:
–
skierowanie w roku 2010 na składowiska nie więcej niż 75,0% (wagowo)
całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w
stosunku do roku 1995);
– deponowanie w roku 2014 na składowiskach nie więcej niż 53,0% wszystkich
odpadów komunalnych.
Kierunki i harmonogram działań dla osiągnięcia założonych celów:
 Podnoszenie świadomości społecznej mieszkańców gminy poprzez ciągłą
edukację, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów i
segregacji,
 Wprowadzanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi w układzie
ponadlokalnym – ZZO „Tarnobrzeg-Mielec”.
 Konsekwentne wdrażanie systemu selektywnej zbiórki odpadów na obszarze
całej gminy .
 Sukcesywna eliminacja odpadów ulegających biodegradacji z odpadów
kierowanych na składowiska.
 Preferowanie kompostowania odpadów organicznych we własnym zakresie na
terenach wiejskich z zabudową jednorodzinną.
 Wdrażanie systemu zbiórki i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych ze
strumienia odpadów komunalnych.
 Rozwój systemów zbiórki i zagospodarowania odpadów wielkogabarytowych
i budowlanych.
Ze względu na ustawowy obowiązek respektowania ustaleń planu gospodarki
odpadami wyższego rzędu, proponuje się przyjęcie planu gospodarki odpadami
komunalnymi wg ustaleń „Planu gospodarki odpadami dla powiatu
tarnobrzeskiego” który zakłada budowę ponadlokalnego ZZO „TarnobrzegMielec” zgodnie z Planem Krajowym, który proponuje aby tworzyć struktury
ponad gminne obsługujące 200-500 tys. mieszkańców. Obszar Obsługi
Zagospodarowania Odpadów ZZO „Tarnobrzeg-Mielec” obejmuje miasto
Tarnobrzeg, powiat tarnobrzeski, mielecki i kolbuszowski z wyłączeniem miasta i
gminy Kolbuszowa liczący ok. 300 tys. mieszkańców. WPGO przewiduje dla
tego obszaru utylizację odpadów komunalnych i przemysłowych w
135
projektowanym Zakładzie Termicznej Utylizacji Odpadów Komunalnych i
Przemysłowych „RA-TAR” w Tarnobrzegu, składowisko odpadów komunalnych
w Grębowie oraz projektowane „centralne” składowisko dla odpadów które nie
mogą być utylizowane termicznie.
Wybrana metoda pirolitycznej utylizacji odpadów komunalnych ok. 25 tys.
Mg/rok i przemysłowych ok. tys. 7 Mg/rok systemem Ragailler pozwoli
utylizować ok. 32 tys. ton odpadów, w skali roku. Wielkość ta zapewnia
utylizację całości odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie powiatu
ziemskiego i grodzkiego.
6.2.
Odpady
niebezpieczne
generowane
ze
strumienia
odpadów
komunalnych.
Odpady niebezpieczne generowane ze strumienia odpadów komunalnych to:

kwasy i alkalia,

rozpuszczalniki,

odczynniki fotograficzne,

środki ochrony roślin,

lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć,

urządzenia zwierające freony,

oleje i tłuszcze,

farby, tusze, farby drukarskie, kleje i lepiszcza, żywice zawierające substancje
niebezpieczne,

leki cytostatyczne i cytotoksyczne,

baterie i akumulatory ołowiowe,

zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne,

drewno zawierające substancje niebezpieczne
Odpady te powinny być wyselekcjonowane ze strumienia odpadów
komunalnych i wg Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami w Powiecie
Mieleckim, gromadzone w miejscowych punktach gromadzenia odpadów
niebezpiecznych, a dalej ekspediowane do punktów ich unieszkodliwiania.
136
6.3. Odpady inne niż komunalne.
oczyszczalnie ścieków. Gospodarowanie tymi odpadami będzie jak dotychczas
regulowane decyzjami starosty lub wojewody.
6.4. Odpady niebezpieczne z sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Odpady z tych jednostek na terenie Gminy Padew Narodowa będą
stanowić niewielka ilość w stosunku do całego powiatu – ok. 15 Mg/rok.
Gospodarowanie tymi odpadami będzie polegać głównie na ich ekspediowaniu do
miejsc ich unieszkodliwiania lub wykorzystania.
6.5. Transport odpadów.
Transport odpadów typu komunalnego będzie się odbywać przez jednostki,
które otrzymają koncesję na tego typu usługi w gminie.
Transport odpadów innych niż niebezpieczne oraz niebezpieczne z jednostek
gospodarczych będzie, jak dotychczas w gestii:

wytwórcy odpadów,

właścicieli instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów,

specjalistycznych firm transportowych zajmujących się tego typu usługami.
Wszystkie jednostki zajmujące się transportem odpadów powinny mieć stosowne
zezwolenie na zbiórkę i transport odpadów.
7. Główne założenia dotyczące gospodarowania odpadami w
powiecie i ich skutki dla Gminy Padew Narodowa.
Wg Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Mielec planuje się
następujące działania:
137

budowę sortowni odpadów na terenie składowiska odpadów w Mielcu,

budowę instalacji do pirolizy odpadów na terenie Elektrociepłowni Machów
realizowanej przez Firmę „RATAR” Sp. z o.o. w Tarnobrzegu,

budowę Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Tarnobrzegu obsługującego
miasta Tarnobrzeg, Mielec, Nowa Dęba, Baranów Sandomierski, Radomyśl
Wielki, powiat tarnobrzeski oraz miasto Sandomierz,

realizację nowego składowiska na obszarze projektowanego Zakładu
Zagospodarowania Odpadów Tarnobrzeg – Mielec,

likwidację składowiska odpadów w Padwi Narodowej.
Podjęte zadania jak wyżej świadczą o tendencji do redukcji małych składowisk
odpadów wybudowanych pod rządami „starych” przepisów ochrony środowiska,
bez stosownych zabezpieczeń środowiska, dla których dostosowanie
do
obowiązujących przepisów byłoby zbyt kosztowne.
8. Projektowany system gospodarki odpadami komunalnymi,
uwzględniający
ich
zbieranie
transport,
odzysk
i
unieszkodliwianie
Założenia główne
Przy opracowywaniu systemu gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze
gminy kierowano się następującymi założeniami:
 powołany zostanie Zakład Zagospodarowania Odpadów ZZO „TarnobrzegMielec” wg WPGO;
 na obszarze gminy będzie wprowadzona selektywna zbiórka odpadów;
 zebrane selektywnie odpady komunalne (odpady organiczne, surowce wtórne)
poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów lub
energii), zaś pozostałe odpady oraz odpady z procesów przetwarzania odpadów
zebranych selektywnie, utylizowane będą termicznie i deponowane na
składowiskach;
 prowadzone będą bardzo intensywne działania informacyjno-edukacyjne
mające na celu zachęcanie mieszkańców do zagospodarowywania odpadów
organicznych we własnym zakresie (kompostowanie przydomowe, karmienie
zwierząt na terenach wiejskich itp.);
 zarówno system zbiórki opakowaniowych surowców wtórnych, jak i system
odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem
138
systemów postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi
wynikających z:
– Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r.
(Dz. U. Nr 63 poz. 638 z 2001 r.);
– Ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11
maja 2001 r. (Dz. U. Nr 63 poz. 639 z 2001 r.).
8.1. Osady ściekowe.
Podstawowe cele w gospodarce osadami ściekowymi
W zakresie gospodarki osadami ściekowymi przewiduje się osiągnięcie
następujących celów zapewniających ochronę środowiska:
–
zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem
zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego;
–
zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych;
–
maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w
osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących
bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego.
8.1.1. Projekt systemu gospodarowania osadami ściekowymi.
W ramach gospodarowania osadami na terenie gminy Padew Narodowa zakłada
się następujące działania:
 rolnicze wykorzystanie osadów ściekowych, spełniających odpowiednie normy
przy uprawie roślin przemysłowych,
 rekultywacja zamykanego składowiska odpadów;
 wykorzystanie odpowiednio przygotowanych osadów na przesypkę na
składowiskach (osad musi być ustabilizowany oraz maksymalnie odwodniony);
Podejmowane działania związane z gospodarką osadami ściekowymi i sposób
postępowania z nimi uzależnione są od składu tych osadów, popartego
stosownymi badaniami, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1
sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych.
139
9. Odpady powstające w sektorze gospodarczym
W dziedzinie gospodarki odpadami sektora gospodarczego przewiduje się
osiągniecie następujących celów:
–
ograniczenie ilości powstawania odpadów gospodarczych;
–
zwiększenie udziału odpadów wykorzystanych i ponowne stosowanie w
procesach produkcyjnych;
–
bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów.
Wytwarzanie odpadów powinno być ograniczane na etapie produkcji,
przekształcania, transportu i konsumpcji dóbr i towarów. Sfera produkcji i
przetwarzania to przede wszystkim działania podmiotów prowadzących
działalność
gospodarczą.
Warunkiem
poprawy
sytuacji
w zakresie gospodarki odpadami jest doprowadzenie do sytuacji, w której każdy
podmiot prowadzący działalność gospodarczą będzie konsekwentnie przyjmował
odpowiedzialność za swój produkt.
Dla osiągnięcia założonych celów konieczne jest zatem podjecie działań w
kierunku:
–
wprowadzania procesów produkcyjnych i technologicznych, które przy porównywalnych kosztach wytwarzania gwarantować będą minimalizację powstawania
odpadów;
–
stosowania w produkcji uzasadnionych technicznie i ekonomicznie, wysokogatunkowych surowców i produktów;
–
stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe
do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego
wykorzystania odpadów;
–
kontrolowania firm wykorzystujących odpady we własnym zakresie w celu
stwierdzenia, czy działalność ta nie narusza przepisów ochrony środowiska;
– zweryfikowania informacji odnośnie działalności drobnych firm zajmujących
się zbieraniem i transportem odpadów pod katem zgodności i wydanymi
decyzjami.
Z uwagi na dużą różnorodność odpadów gospodarczych sposoby gospodarowania
poszczególnych grup odpadów omówiono oddzielnie.
Grupa 03
140
Odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji płyt i mebli, masy celulozowej,
papieru i tektury. Na terenie gminy odpady z tej grupy powstają na wszystkich
etapach obróbki drewna, a szczególnie w tartakach oraz zakładach drzewnych.
Odpady rodzaju 03 01 05 a więc wióry, ścinki drewna, trociny są w całości
wykorzystywane w istniejących tartakach. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 28 maja 2002 r. odpady z grupy 03 przekazywane są również
osobom fizycznym lub innym jednostkom do wykorzystania na ich własne
potrzeby.
Grupa 08
Są to odpady farb, lakierów, szczeliw itp. W gminie odpady te powstają w małych
przedsiębiorstwach i w gospodarstwach domowych. Ze względu na duże
rozproszenie źródeł powstawania, właściwa gospodarka tymi odpadami jest
utrudniona.
Właściwe zorganizowanie gospodarki tymi odpadami przez samorząd gminy
będzie polegać na:
 organizowaniu okresowych zbiórek odpadów lakierniczych (przy okazji
zbiorki innych problemowych odpadów np., wielkogabarytowych, baterii);
 organizowaniu punktów gromadzenia (przy punktach gromadzenia odpadów
niebezpiecznych, punktach handlowych prowadzących ten asortyment towarów).
Grupa 13
Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz
grup 05 i 12). Do grupy 13 należą wszystkie oleje smarowe lub przemysłowe, a w
szczególności zużyte oleje silników spalinowych i oleje przekładniowe, a także
oleje smarowe, oleje do turbin i oleje hydrauliczne. Odpady z grupy 13
wytwarzane są w większości przez małe i średnie przedsiębiorstwa i
zakwalifikowane są jako odpady niebezpieczne. Gospodarka tymi odpadami wg
indywidualnych programów małych przedsiębiorstw.
Grupa 15
Odpady opakowaniowe, sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i
ubrania ochronne nie ujęte w innych grupach.
W ogólnej masie odpadów opakowaniowych odpady z papieru i tektury, tworzyw
sztucznych, drewna, szkła i metali stanowią największy udział. Odpady z papieru
to przede wszystkim tektura falista, papier z worków, makulatury, tektury
pudełkowej. Odpady tego rodzaju podlegają recyklingowi i wykorzystywane są
do powtórnej produkcji papieru i tektury nie stykających się z artykułami
spożywczymi.
Na terenie gminy Padew Narodowa odpady te wytwarzają małe i średnie
przedsiębiorstwa, głównie jako tkaniny do wycierania, ubrania ochronne.
Prognoza powstawania odpadów
141
Według krajowego planu gospodarki odpadami ilość odpadów opakowaniowych
obliczona na podstawie prognozy demograficznej, mieszkaniowej, przemysłowej
będzie wzrastała w okresach do roku 2006 o około 25% rocznie, po roku 2006
dynamika wzrostu odpadów powinna maleć i wyniesie około 8% rocznie do roku
2014.
Niezbędny poziom recyklingu odpadów wynika z ustawy o obowiązkach
przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie
produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11.05.2001 r. (Dz. U. Nr 63). Zapisy tej
ustawy wymagają, aby przedsiębiorca wprowadzający na rynek krajowy produkty
w opakowaniach zapewnił ich wyznaczony stopień recyklingu.
Określenie celów
Podstawowym celem w gospodarce odpadami opakowaniowymi jest uzyskanie
minimalnych poziomów: odzysku 50%, recyklingu 25% w 2007 roku oraz
wdrożenie systemu selektywnej zbiórki opakowań poużytkowych.
Proponowane działania i zadania
Zapobieganie powstawaniu odpadów oraz ograniczenie deponowania opakowań
poużytkowych na składowiskach przez:
 wprowadzenie instrumentów ekonomicznych, organizacyjnych i prawnych
przeciwdziałających powstawaniu odpadów;
 organizowanie systemu zbiórki opakowań przydatnych do recyklingu;
 promowanie opakowań wielokrotnego użytku w uzasadnionych przypadkach
z zachowaniem wymagań bezpieczeństwa i higieny;
 odzyskiwanie surowców lub energii z odpadów opakowaniowych;
 wtórne przetwarzanie odzyskanych surowców;
 uzgadnianie z zakładami przetwarzającymi odpady działań zapewniających
odzysk i recykling na poziomie określonym ustawowo;
 działalność informacyjno – edukacyjna.
Grupa 16
Na terenie gminy Padew Narodowa wytwarzane będą odpady z grupy 16 w
wyniku eksploatacji pojazdów, remontów itp.
Będą to następujące rodzaje odpadów:
– filtry olejowe
– 0,7 Mg/rok
– zużyte opony
– 10,0 Mg/rok
– zużyte urządzenia
– 6,0 Mg/rok
142
– elementy zużytych urządzeń
– zużyte chemikalia
– 20,0 Mg/rok
– 0,3 Mg/rok
Razem:
37,0 Mg/rok
Grupa 17
Odpady tej grupy powstają w budownictwie mieszkaniowym i przemysłowym
(remonty i rozbiórki) oraz w drogownictwie i kolejnictwie (prace remontowe i
demontażowe). Dominujące ilości odpadów występują w następujących
rodzajach:
–
–
–
–
beton, gruz betonowy;
gruz ceglany;
żelazo, stal;
gruz i materiały z rozbiórek.
Poddawane w całości procesom odzysku są następujące rodzaje odpadów: szkło,
asfalt, ołów, grunt z wykopów, gruz i materiały z rozbiórki. Gruz budowlany
podlega odzyskowi prawie w 100%.
Dobrze rozwinięty jest rynek odzysku złomów metalicznych i stopów metali
poprzez system zbiórki bazujący na sieci punktów skupu. Zakłady przemysłowe
przekazują te odpady bezpośrednio do hut gdzie stanowią część wsadu do pieca.
Prognoza powstawania odpadów
Głównym wytwórca odpadów z tej grupy będą firmy budowlane, remontowe,
gospodarstwa domowe.
Określenie celów
Głównym celem w gospodarce odpadami budowlanymi jest zapobieganie ich
powstawaniu u „źródła”, maksymalne wykorzystanie. Traktowanie odpadów jako
potencjalne surowce wtórne obniży w konsekwencji pozyskiwanie i przetwórstwo
surowców naturalnych.
Proponowane działania i zadania
Proponowane przedsięwzięcia w zakresie gospodarki odpadami budowlanymi
powinny koncentrować się na:
–
organizacji systemu zbiórki, gromadzenia i transportu odpadów powstających
sektorze małych i średnich przedsiębiorstw oraz u wytwórców indywidualnych;
–
selektywnej zbiórce
wytwarzających;
–
rozwijaniu punktów skupu surowców wtórnych;
–
organizacji systemu informacji o odpadach i technologiach recyklingu.
poszczególnych
143
rodzajów
odpadów
u
podmiotów
Jako zadanie priorytetowe wskazuje się na kontrolowany odzysk gruzu
budowlanego,
zwłaszcza
betonowego,
z
uzyskaniem
kruszywa
konfekcjonowanego dla budownictwa i drogownictwa. Usługami w zakresie
recyklingu gruzu budowlanego powinny zajmować się, w ramach swojej
działalności, firmy budowlane bezpośrednio wykorzystujące otrzymane kruszywo
na własne potrzeby.
Według WPGO przewiduje się budowę instalacji odzysku i unieszkodliwiania
odpadów budowlanych w ramach działalności ZZO „Tarnobrzeg-Mielec”.
Grupa 20
Odpady komunalne (wytworzone w zakładach przemysłowych)
Odpady komunalne wytworzone w zakładach przemysłowych to przede
wszystkim, papier, tektura, szkło tworzywa sztuczne, niesegregowane odpady
komunalne, szlamy ze zbiorników bezodpływowych do gromadzenia
nieczystości. Odpady te są podawane tym samym procedurom usuwania z terenu
zakładów jak pozostałe odpady komunalne.
Ilość odpadów komunalnych i osadów ściekowych w latach 2007-2011 w Mg/rok
Lata
Rodzaj
odpadów
2007
Odpady
komunalne
980
Osady
ściekowe
5
2008
2009
2010
2011
1000
1000
1000
1000
6
8
10
12
10. Proponowany system gospodarki odpadami niebezpiecznymi
W powiatowym PGO zaproponowano następujący system gospodarki
odpadami niebezpiecznymi, oparty na trzystopniowym podziale zadań (zbiórka,
gromadzenie i przygotowanie do transportu oraz odzysk/unieszkodliwianie).
Zakłada się utworzenie sieci następujących obiektów:
I stopień
 Gminne Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON) przyjmujące
bezpłatnie odpady niebezpieczne od mieszkańców regionu oraz małych
przedsiębiorstw zlokalizowane w wyznaczonych miejscach,
144
 Miejsca Zbiórki Wybranych Odpadów niebezpiecznych (MZWON)
przyjmujących określone rodzaje odpadów niebezpiecznych takich jak np.
nieużyteczne leki, akumulatory, przepracowane oleje) od mieszkańców regionu
oraz małych przedsiębiorstw - zbiórka przez sieć handlową np. w aptekach,
sklepach itp.
II stopień
 Stacja Przeładunkowa Odpadów Niebezpiecznych (SPON) mająca na celu
gromadzenie i sprawdzenie (kontrola i analizy wybranych grup odpadów)
zebranych w gminnych punktach odpadów niebezpiecznych, odpowiednie
przygotowanie ich do transportu oraz do zakładów unieszkodliwiania, utylizacji
lub na składowisko.
III stopień
 Projektowana instalacja do termicznego unieszkodliwiania odpadów
niebezpiecznych (z wyłączeniem odpadów medycznych) w Przedsiębiorstwie
Termicznej Utylizacji RA-TAR w Tarnobrzegu,
 Baza Odnowy Komputerów w Tarnobrzegu
 Instalacje do odzysku surowców z odpadów – punkt demontażu sprzętu AGD i
RTV przy projektowanym ZZO „Tarnobrzeg-Mielec”,
 Punkty Odbioru Samochodów (POS).
Zatem najbliższy GPZON dla Gminy Padw Narodowa będzie znajdować się w
Mielcu lub Tarnobrzegu.
Niektóre istniejące auto-złomy po ich odpowiedniej modernizacji, polegającej na
wprowadzeniu
mechanizacji
demontażu
i
odpowiedniego
wyposażenia
narzędziowego mogłyby być przekształcone w małe zakłady demontażu
płytkiego. Wydaje się, że znaczna część auto-złomów jest w stanie wprowadzić
modernizację własnymi środkami pod warunkiem zapewnienia znacznie większej
niż obecnie podaży samochodów.
Zgodnie z WPGO lokalizacja najbliższej Stacji Demontażu Samochodów dla
powiatu, a zatem również dla Gminy Padew Narodowa, przewidziana jest w
powiecie stalowowolskim lub rzeszowskim.
Odpady zawierające azbest
W maju 2002 r. został zatwierdzony przez Radę Ministrów „Program usuwania
azbestu oraz wyrobów zawierających azbest występujących na terytorium Polski”.
Warunkiem powodzenia tego programu jest w miarę dokładne oszacowanie
potrzeb i dokonanie właściwej oceny kosztów usuwania wyrobów azbestowocementowych z budownictwa.
145
Zgodnie z art. 161 ust. 7 ustawy „Prawo ochrony środowiska” na podstawie
informacji uzyskanych od osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami - wójt,
burmistrz przedkładają wojewodzie informacje o rodzaju, ilości oraz miejscach
występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska.
Ponieważ odpady zawierające azbest mogą być unieszkodliwiane tylko poprzez
składowanie, wyboru miejsca lokalizacji składowisk odpadów azbestowych
należy dokonać w oparciu o wytyczne zawarte w dyrektywie 99/31/WE w sprawie
składowania odpadów oraz rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy i eksploatacji, jakim
powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów.
Szacuje się, że na terenie gminy znajduje się około 5 tys. Mg płyt azbestowocementowych stosowanych jako pokrycia dachowe. Odpady te, z uwagi na zakaz
stosowania azbestu, nie mogą być przedmiotem odzysku i muszą być w sposób
bezpieczny dla ludzi i środowiska unieszkodliwiane przez składowanie.
Przewidywany okres usuwania tych wyrobów zakłada się przynajmniej na 30 lat
jako okres graniczny ich bezpiecznego użytkowania w warunkach polskich. Do
2014 roku powinno zostać usunięte około 70% pokryć dachowych, co stanowi ok.
3500 Mg.
Pozostała ilość odpadów azbestowych zgodnie z WPGO będzie usuwana
sukcesywnie do 2032 roku.
WPGO wskazuje na budowę nowych składowisk lub adaptację już istniejących
np. wydzielenie osobnej kwatery do deponowania odpadów azbestowych na
terenie zarówno składowisk komunalnych jak i przemysłowych, w tym na
wysypisku Kozodrze i Średnie Wielkie. Wskazuje się następujące rejony
lokalizacji głównych składowisk tj.: Tarnobrzeg – „teren składowiska
zewnętrznego zwałki” Kopalni Machów, wyrobiska „Kupno” (gm. Kolbuszowa),
„Duląbka” (gm. Dębowiec), „Podborze” (gm. Radomyśl Wielki).
Proponowane usytuowanie na terenie byłego zwałowiska zewnętrznego kopalni
Machów nie spotkało się z akceptacją władz gminy Baranów Sandomierski, na
której terenie miało by powstać składowisko.
Wskazane w WPGO miejsce na lokalizację azbestu wyrobisko górnicze „Kupno”
gm. Kolbuszowa posiada korzystne warunki geologiczne, lokalizacja i parametry
wyrobiska sugerują możliwość wykorzystywania odpadów do wypełniania
przestrzeni po eksploatowanym I piętrze iłów. Po ok. 2 latach od uruchomienia
eksploatacji tego piętra, praktycznie od roku 2005 przez następne kilkadziesiąt lat,
możliwym będzie przyjmowanie do 60 tys. m3 odpadów rocznie. Do rekultywacji
wyrobiska mogą być wykorzystywane odpady stałe nie powodujące powstawania
odcieków: odpady budowlane, odpady siarkowe, masy formierski itp. Szczególnie
interesujące z gospodarczego i ekologicznego punktu widzenia, byłoby
wykorzystanie odpadów azbestowych, między innymi z rozbiórki eternitowych
pokryć dachowych i innych odpadów stałych zawierających azbest. Odpady te są
zaliczane do niebezpiecznych. Zdolność przyjmowania odpadów w ilości ok. 70
tys. ton/rok zabezpieczyłaby potrzeby nie tylko województwa podkarpackiego, ale
również województw ościennych gdzie brak jest tego typu składowisk.
Gmina będzie mogła skorzystać z wyznaczonych składowisk do
przyjmowania azbestu, a transportem i usuwaniem zajmować się będą
firmy posiadające stosowne zezwolenia.
10.1. Schemat organizacyjny systemu.
146
Schemat organizacyjny systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi
przedstawiono na Rysunku Nr 1, natomiast na Rysunku Nr 2 i 3 schematy
przepływu strumieni odpadów niebezpiecznych.
147
Rys. 1. Schemat organizacyjny systemu gospodarki odpadami
niebezpiecznymi (wytwórca odpadu – mieszkańcy regionu)
Rys. 2. Schemat przepływu odpadów w Systemie Gospodarki Odpadami
Niebezpiecznymi (wytwórca odpadu – małe przedsiębiorstwa)
148
Rys. 3. Schemat przepływu odpadów niebezpiecznych
w Systemie Gospodarki Odpadami Niebezpiecznymi
(wytwórca odpadów – duże i średnie przedsiębiorstwa)
149
10.2.Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów.
Nowoczesne i systemowe zorganizowanie gospodarki odpadami niebezpiecznymi
w powiecie i gminie wymaga podjęcia takich działań, które umożliwią ich
bezpieczne usuwanie, racjonalne segregowanie, a następnie odpowiednie
wykorzystanie lub unieszkodliwianie. Powyższe uwagi dotyczą zarówno odpadów
niebezpiecznych wytworzonych w przemyśle jak i występujących w strumieniu
odpadów komunalnych.
Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych rozwożone
będą
z miejsc zbiórki i magazynowania do odbiorców zajmujących się ich
unieszkodliwieniem. Aktualnie w Polsce istnieje wystarczająca ilość zakładów
unieszkodliwiających większość odpadów niebezpiecznych. Natomiast baterie i
akumulatory małogabarytowe nie są przetwarzane, gdyż w kraju brak jest
odpowiedniej technologii. W związku z tym proponuje się, aby, do czasu
uruchomienia technologii odzysku i unieszkodliwienia w/w odpadów, składować
je selektywnie na składowiskach odpadów niebezpiecznych.
Zgodnie z WPGO, dla zoptymalizowania zbiórki odpadów olejowych od
wytwórców rozproszonych, konieczne jest wypracowanie i wdrożenie nowych
zasad ogólno wojewódzkiego zintegrowanego systemu
zbiórki
i
zagospodarowania olejów przepracowanych. Podstawowymi elementami systemu
powinny być gminne punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych, w tym olejów
odpadowych – przepracowanych.
Do czasu wybudowania GPZON, funkcję punktu zlewu olejów może pełnić stacja
paliwowa (przede wszystkim w dużych skupiskach ludzkich) przez zawarcie
porozumienia gminy ze stacją. Stacje paliwowe zwolnione są z obowiązku
uzyskania zezwolenia na zbiórkę i transport tego odpadu zgodnie z
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dn. 28 października 2002 r. (Dz. U. Nr
188, poz. 1575). Funkcję takiego punktu mogą też pełnić warsztaty
samochodowe.
Celem głównym jest również wdrożenie prawidłowego sposobu postępowania
z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest tak, by wszyscy mieszkańcy gminy
mieli możliwość legalnego ich zagospodarowania.
Dla prawidłowego sposobu postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi
azbest, zgodnego z obowiązującym prawem, należy przedsięwziąć następujące
działania techniczno-technologiczne uwzględniające:
–
niezbędne warunki przy pracach demontażowych wyrobów zawierających azbest
pod kątem zdrowia ludzi i środowiska,
–
odpowiednie zabezpieczenie zdemontowanych wyrobów,
–
transport odpadów azbestowych.
Dla prawidłowej gospodarki pojazdami wycofanymi z eksploatacji niezbędne jest
stworzenie warunków o charakterze prawnym, organizacyjnym i technicznym do
powstania systemu zbiórki, wykorzystania i unieszkodliwiania powstających
odpadów motoryzacyjnych.
150
11.Zadania strategiczne obejmujące okres co najmniej 8 lat
11.1. Zadania strategiczne i niezbędne koszty związane z realizacją
przedsięwzięć w gospodarce odpadami komunalnymi.
Wprowadzanie w życie przyjętego planu gospodarki odpadami w sektorze
komunalnym wiązać się będzie z koniecznością ponoszenia kosztów niezbędnych
do realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z budową lub rozbudową
zakładów zagospodarowania odpadów (ZZO), modernizacją, likwidacją oraz
rekultywacją składowisk itp. Niezbędne dla realizacji założonych działań koszty
wyliczono na podstawie:
– kosztów jednostkowych zamieszczonych w WPGO.
W oparciu o powyższe wskaźniki oraz sporządzone bilanse oszacowano dla
powiatu tarnobrzeskiego niezbędne nakłady finansowe.
Koszty inwestycyjne i pozainwestycyjne podano wraz z harmonogramem działań,
/w kosztach uwzględniono udział gmin/:
– krótkoterminowych (lata 2004 – 2007);
– średnioterminowych (lata 2008 – 2011);
– długoterminowych (lata 2012 – 2015).
11.1.1. Zadania strategiczne w gospodarce odpadami komunalnymi
W tabeli Nr 1 zamieszczono dane dotyczące harmonogramu działań w sektorze komunalnym
wraz inwestycyjnych planowanymi kosztami inwestycyjnymi w powiecie tarnobrzeskim
wynikającymi z założonych działań.
Tabela Nr 1. Zadania strategiczne w gospodarce odpadami komunalnymi w latach 2004-2015.
Koszty
Lata realizacji
Opis zadania
Potencjalne
Lp
Jednostki
szacunk
inwestycyjnego
źródła
2004- 2008- 2012.
realizujące
owe
lub działania
2007
2011
2015 finansowania
[tys. zł]
1. Budowa ZZO „Tarnobrzeg –Mielec”
1. Budowa Termicznej
środki unijne,
Podmioty
1 Utylizacji Odpadów
25.000 25.000
NFOŚiGW,
gospodarcze
WFOŚiGW
1. Budowa dwóch
urzędy gmin
5.000
2.500 2.500
środki unijne,
151
NFOŚiGW,
WFOŚiGW
2 kompostowni
1. Budowa
urzędy gmin,
3 „centralnego”
starostwo
składowiska odpadów powiatowe
1. Budowa linii do
Podmioty
4 segregacji odpadów
gospodarcze
1. Budowa linii do
5 demontażu odpadów
wielogabarytowych
i sprzętu AGD
1. Baza odnowy
6 komputerów
4.500
2.000
2.000
500
WFOŚiGW
2.000
2.000
-
-
środki unijne,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW
Podmioty
gospodarcze
1.800
1.000
800
-
WFOŚiGW
Podmioty
gospodarcze
60
-
30
30
środki unijne,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW
2.200
2.200
-
-
środki własne
100
100
-
-
GFOŚiGW,
środki własne
15
10
5
40.475
35.610
5335
1. Zakład odzysku i
7 unieszkodliwiania
Podmioty
odpadów
gospodarcze
budowlanych
1. Likwidacja
Urząd Gminy,
8 składowiska
podmioty
w Padwi Narodowej
gospodarcze
2. Likwidacja „dzikich”
Urząd gminy
wysypisk
Razem:
środki własne
530
-
11.1.2. Harmonogram i koszty działań nie inwestycyjnych
Oprócz wymienionych w powyższych punktach kosztów inwestycyjnych oraz
kosztów zbierania, transportu i odzysku/unieszkodliwiania odpadów, systemowa
gospodarka odpadami wymaga prowadzenia działań nieinwestycyjnych,
zestawionych w tabeli Nr 2.
Tabela Nr 2. Harmonogram i koszt innych działań inwestycyjnych w sektorze komunalnym
na lata 2004-2015.
Lp
.
Opis zadania
inwestycyjnego
lub działania
1.
Ciągła akcja
edukacyjnoinformacyjna
Lata realizacji
Koszty
Potencjal
200 201
Jednostki szacunk
ne źródła
200 200 200 200 82realizujące
owe
finansow
4
5
6
7 201 201
[tys. zł]
ania
1
5
wszystkie
WFOŚiG
jednostki
W,
zajmujące
środki
30,0
5,0 5,0 10,0 10,0 się
własne,
gospodarką
środki
odpadami
unijne
152
Gmina będzie również partycypować w utworzeniu i eksploatacji Gminnego
Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych /GPZON/. Koszt budowy jednego
GPZON wynosi ok. 140 tys. zł., natomiast roczny koszt eksploatacji jednego
GPZON wynosi około 32 tys. zł.
153
11.1.3. Zasady finansowania.
Źródła finansowania inwestycji w ochronie środowiska dzielą się na krajowe i
zagraniczne nazywane powszechnie środkami pomocowymi. Do źródeł
krajowych zalicza się:






fundusze ekologiczne;
różnego rodzaju fundacje;
banki (w tym Bank Ochrony Środowiska);
instytucje leasingowe;
fundusze inwestycyjne;
środki własne.
Środki finansowe na ochronę środowiska mogą pochodzić z kilku źródeł i
przybierać różne formy. Dzielą się one na źródła publiczne, pochodzące z budżetu
państwa, samorządowe oraz pozabudżetowe.
Środki budżetowe dominują obecnie na rynku finansowym ochrony środowiska i
są wykorzystywane do wspierania realizacji polityki ekologicznej państwa oraz
regionalnych i lokalnych programów ochrony środowiska.
Drugą grupę źródeł finansowania inwestycji z zakresu ochrony środowiska
stanowią instytucje sektora prywatnego, takie jak banki komercyjne, fundusze
inwestycyjne oraz towarzystwa leasingowe.
Formy finansowania inwestycji ekologicznych można podzielić na: zobowiązania
finansowe (np. kredyty, pożyczki, obligacje, leasing), udziały kapitałowe (akcje i
udziały w spółkach) oraz dotacje. Formy te czasami występują łącznie.
W ostatnich latach najbardziej rozpowszechnione są pożyczki udzielane przez
fundusze ekologiczne. Wykorzystywanie takich form, jak obligacje i leasing
wymaga większych doświadczeń i umiejętności ze strony podmiotu realizującego
inwestycje. Istotną cechą tej formy finansowania inwestycji jest dostosowanie
oferty do potrzeb i wymagań klienta.
Udziały kapitałowe są nową i rozwijającą się wraz z sektorem bankowym formą
finansowania inwestycji ekologicznych. Angażowanie kapitału w produkcję
urządzeń ochrony środowiska, doradztwo ekologiczne lub bezpośrednie
finansowanie inwestycji to najczęściej wspierane przedsięwzięcia dokonywane na
komercyjnych zasadach.
Dotacje stanowią tradycyjną formę finansowania nakładów na szczególnie ważne
inwestycje ekologiczne. Fundusze ekologiczne i fundacje oraz pomoc zagraniczna
są głównymi źródłami dotacji.
Banki, instytucje leasingowe i fundusze kapitałowe oferują najczęściej kredyty
lub udziały kapitałowe. Formy mieszane, reprezentowane głównie przez
preferencyjne pożyczki, angażują często dwa źródła finansowania oferując ściśle
kontrolowaną i ukierunkowaną pomoc.
154
12.
Niezbędne
koszty
związane
z
realizacją
przedsięwzięć w gospodarce odpadami niebezpiecznymi i
w sektorze gospodarczym.
Wprowadzanie zakładanego w Planie Gospodarki Odpadami systemu zbiórki
i unieszkodliwiania odpadów z sektora gospodarczego, a przede wszystkim
odpadów niebezpiecznych, wymagać będzie ponoszenia znacznych kosztów,
między innymi na: budowę gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych
(GPZON) i stacji przeładunkowej odpadów niebezpiecznych (SPON), budowę
bazy odnowy komputerów (BOK), budowa instalacji do unieszkodliwiania
odpadów niebezpiecznych w Tarnobrzegu.
Koszty inwestycyjne w tabeli poniżej:
Tabela Nr 3. Zestawienie i koszt działań inwestycyjnych w gospodarce odpadami
niebezpiecznymi na lata 2004 – 2015.
Koszt
Lata realizacji
Potencjalne
Jednostki
szacunko
źródła
200420082012realizujące
wy [tys.
finansowani
2007
2011
2015
zł]
a
Przedsięwzięcia inwestycyjne i koszty w gospodarce odpadami niebezpiecznymi
Budowa 2 GPZON
FOŚiGW,
środki
urzędy gmin
140
70
70
unijne,
środki
własne
Budowa SPON
podmiot
FOŚiGW,
w Tarnobrzegu
gospodarczy,
środki
Urząd
1600
1600
unijne,
Marszałkowsk
środki
i
własne
Budowa Bazy
podmiot
FOŚiGW,
Odnowy
gospodarczy,
środki
Komputerów
Urząd
500
250
250
unijne,
w Tarnobrzegu
Marszałkowsk
środki
i
własne
Zbiórka i
zdeponowanie
FOŚiGW,
wyrobów
środki
zawierających
podmioty
430
90
160
180
unijne,
azbest na
gospodarcze
środki
składowisku
własne
(realizacja do roku
2030)
Budowa instalacji
podmiot
6000
4000
2000
FOŚiGW,
Opis zadania
Lp
inwestycyjnego lub
.
działania
1.
2.
3.
4.
5.
155
do
unieszkodliwiania
odpadów
w Tarnobrzegu
Razem:
gospodarczy
8670
156
5760
2480
430
środki
unijne,
środki
własne,
kredyty
-
13.
Wnioski
z
oddziaływania
projektu
planu
na
środowisko oraz sposób ich uwzględnienia w planie.
Obecny stan gospodarki odpadowej w gminie stwarza wiele problemów dla
środowiska i należy zdać sobie sprawę, że w przypadku braku działań problemy
będą się nawarstwiać, a powodowane przez nie zagrożenie znacznie zwiększać. W
ostatnich latach podejmowane są działania mające na celu poprawę systemu
gospodarowania odpadami i zmniejszenie oddziaływania na środowisko a jakość
gospodarki odpadami nie odbiega od średniej krajowej.
W celu osiągnięcia poprawy stanu środowiska wyznaczono, a w Planie przyjęto
następujące cele w gospodarce odpadami:
 zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów;
 zapewnienie odzysku, w tym głównie recyklingu, odpadów których
powstawania
w danych warunkach techniczno-ekonomicznych nie da się uniknąć,
 unieszkodliwianie odpadów (poza składowaniem),
 bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których
nie da się z uwagi na warunki techniczno-ekonomiczne poddać procesom odzysku
lub unieszkodliwiania.
13.1. Odpady powstające w sektorze komunalnym
13.1.1. Odpady komunalne
W gospodarce odpadami komunalnymi
krótkoterminowe oraz cele długoterminowe:
określono
następujące
cele
 docelowo objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych wszystkich
mieszkańców gminy,
 kompostowanie we własnym zakresie odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji do osiągnięcia poziomu kierowania na składowisko w ilości
(wagowo) do 75% w roku 2010 oraz do 50% w roku 2014 – w stosunku do 1995
r.,
 wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów
komunalnych poprzez ich selektywną zbiórkę do osiągnięcia poziomu w 2006 r. –
20%, w 2010 r. – 50% i w 2014 r. – 70%,
157
 wydzielenie odpadów budowlanych ze strumienia odpadów komunalnych do
osiągnięcia poziomu w 2006 r. – 15%, w 2010 r. – 40% i w 2014 r. 60%;,
 wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych
poprzez ich selektywną zbiórkę do osiągnięcia poziomu w 2006 r. – 15%, w 2010
r. – 50% i w 2014 r. – 80%,
 osiągnięcie w latach 2007 – 2010 poziomu odzysku 50% i poziomu recyklingu
25% dla odpadów opakowaniowych.
Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie między innymi
następujących działań:
 popularyzacja i konsekwentny rozwój systemów selektywnej zbiórki odpadów,
w tym odpadów ulegających biodegradacji poprzez, m.in. zachęty finansowe np.
obniżenie opłat za usuwanie odpadów z gospodarstw prowadzących zbiórkę
selektywną i kompostowanie odpadów we własnym zakresie,
 prowadzenie kampanii edukacyjno – informacyjnej,
 wydzielenie ze strumienia odpadów komunalnych odpadów niebezpiecznych
i prowadzenie odrębnej zbiórki tych odpadów,
 rozwój
systemów
wielkogabarytowych
i budowlanych,
pozyskania
i
zagospodarowania
odpadów
 rekultywacja składowisk wyłączanych z eksploatacji oraz likwidacja tzw.
„dzikich wysypisk”.
13.1.2. Komunalne osady ściekowe.
W celu prawidłowego określenia gospodarki osadami komunalnymi w Planie
określa się następujące cele do osiągnięcia:
 zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych,
 zwiększenie stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w
osadach przy jednoczesnym spełnieniu wymagań stawianych przez przepisy, tj.
wzbogacanie osadu w wapno (tzw. higienizacja osadów);
 zwiększenia stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem
zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i ochrony środowiska.
Preferowane są następujące kierunki postępowania z osadami ściekowymi:
 kompostowanie,
158
 wykorzystanie rolnicze jako nawozu do ekologicznej produkcji rolniczej,
 wykorzystanie do prac rekultywacyjnych na terenie zamykanych składowisk,
do „przesypki” na eksploatowanych składowiskach oraz do odtwarzania gleb na
terenach popowodziowych,
13.2. Odpady powstające w sektorze gospodarczym.
Dla odpadów powstających w sektorze gospodarczym najważniejszym
zamierzeniem jest zwiększenie udziału odzyskiwanych surowców i ponownie ich
wykorzystanie w procesach produkcyjnych.
Udział odpadów odzyskiwanych z sektora gospodarczego w 2010 r powinien
wzrosnąć dwukrotnie w odniesieniu do 1990 roku.
Promuje się wdrażanie nowych technologii „mało odpadowych” i
„bezodpadowych”, metody czystej produkcji oraz budowę własnych instalacji
służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców (ustawa
o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi
odpadami).
Wyznacza się następujące cele do osiągnięcie w okresie obowiązywania ustaleń
Planu:
 zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów,
 bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów;
 eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.
Dla osiągnięcia założonych celów należy zrealizować następujące działania:
 systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii
produkcji,
 wprowadzenie metod i technologii „czystej produkcji”
zmniejszenie ilości i uciążliwości wytwarzanych odpadów,
powodującej
 stymulowanie
podmiotów
gospodarczych
wytwarzających
odpady
przemysłowe do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji
gospodarczego wykorzystania odpadów,
 dostosowanie gospodarki odpadami do wymagań europejskich zawartych
w znowelizowanych krajowych aktach prawnych i wytycznych,
159
 wyeliminowanie nieprawidłowego unieszkodliwiania w tym także nielegalnego
lub nieprawidłowego składowania.
13.3. Odpady niebezpieczne.
W gospodarce odpadami niebezpiecznymi należy dążyć do osiągnięcia
następujących celów:
 przeciwdziałanie powstawaniu odpadów niebezpiecznych,
 wdrożenie systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych.
Aby w/w cele zrealizować należy systematycznie realizować następujące
działania:
 wyodrębnić odpady niebezpieczne występujące w strumieniu odpadów
komunalnych,
 objęcie systemem sektora małych i średnich przedsiębiorstw mających istotny
udział
w wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych;
 określenie zakresu niezbędnych modernizacji istniejących instalacji do
odzysku
i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,
 określenie konieczności budowy nowych
unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,
instalacji
do
odzysku
i
 zwiększenie odzysku surowców z odpadów niebezpiecznych,
 zmniejszenie zagrożenia zanieczyszczeniem wód powierzchniowych i
podziemnych poprzez deponowanie w środowisku przekształconych odpadów
niebezpiecznych (zestalanie, zeszklenie) oraz likwidację starych nieczynnych
składowisk odpadów.
14.
Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu
160
14.1. Zasady zarządzania systemem
Zarządzanie systemem gospodarki odpadami w Gminie Padew Narodowa wynika
z:
 z ustawowo określonego zakresu zadań poszczególnych szczebli samorządów;
 zadań określonych w Planie Gospodarki Odpadami, zaakceptowanym przez
Zarząd Gminy. Zadania te postawione zostaną Urzędnikowi ds. Gospodarki
Odpadami.
Ponadto, Plan Gospodarki Odpadami będzie skorelowany z całym systemem
planowania na obszarze, zwłaszcza z:
 Programem Ochrony Środowiska (którego jest częścią),
 Planami zagospodarowanie przestrzennego,
 Studiami uwarunkowań i kierunków zagospodarowania,
 Planem wykorzystania energii, ochrony zdrowia itp.
14.2. Opiniowanie projektów planów gospodarki odpadami
Według ustawy o odpadach projekt Planu Gminnego podlega zaopiniowaniu
przez zarząd powiatu i województwa. Plany gospodarki odpadami w gminie
wprawdzie „zabezpieczają” interesy lokalne, ale muszą być spójne z planami
powiatowymi i planem wojewódzkim. W konsekwencji, w fazie wdrażania i
monitorowania systemu są one przygotowane na współpracę z wojewódzkim
Koordynatorem ds. Gospodarki Odpadami zarządzającym systemem.
14.3. Aktualizacja i modyfikacja planów
Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były
nie rzadziej niż raz na 4 lata. Organy wykonawcze poszczególnych szczebli
przygotowują co 2 lata sprawozdanie z realizacji planów gospodarki odpadami.
Sprawozdania te są przechowywane przez Sejmik Wojewódzki, Radę Powiatu i
Radę Gminy.
Jeżeli będzie wymagała tego sytuacja lokalna i uchwalony Plan będzie wymagał
modyfikacji, konieczna stanie się aktualizacja Planu przed upływem wymaganych
ustawowo 4 lat.
14.4. Sprawozdawczość wdrażania planów.
Kolejnym elementem zarządzania i monitorowania systemem gospodarki
odpadami jest sporządzanie raz na 2 lata raportów z postępów we wdrażaniu
Planów Gospodarki Odpadami.
161
14.5. Wskaźniki monitorowania efektywności Planu
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Planu jest dobry system sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach)
stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a także na wskaźnikach świadomości społecznej. W tabeli Nr 17 zaproponowano
istotne wskaźniki przyjmując, że lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana.
Tabela Nr 4. Wskaźniki monitorowania Planu.
Lp.
Wskaźnik
1
2
Stan wyjściowy (rok
2002)
3
A. Wskaźniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych
Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów
komunalnych
Ilość zebranych odpadów komunalnych
Stopień obsługi mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów
Ilość zebranych selektywnie materiałów w stosunku do ilości
wytworzonych odpadów
Ilość zebranych selektywnie odpadów ulegających biodegradacji
w stosunku do ilości wytworzonych odpadów
Ilość zebranych odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów
komunalnych w stosunku do ilości wytworzonych odpadów
niebezpiecznych
Udział odpadów z sektora komunalnego unieszkodliwianych przez
składowanie
Ilość sołectw prowadzących zbiórkę selektywną
Ilość zakładów zagospodarowania odpadów wyposażonych w linie do
segregacji odpadów
163
0,18 Mg/M/rok
2,0 kg/M/rok
0,16 Mg/mk/rok
90%
10,0%
0,2%
0,96%
90,%
0
0
11.
13.
14.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Ilość zakładów zagospodarowania odpadów wyposażonych w instalacje
do przerobu odpadów ulegających biodegradacji
Ilość eksploatowanych składowisk
Ilość wytworzonych osadów ściekowych
Ilość osadów ściekowych wykorzystanych na cele przemysłowe
Ilość osadów ściekowych wykorzystanych na cele rolnicze
Ilość osadów ściekowych przekształconych termicznie
Ilość odpadów wytworzonych w sektorze gospodarczym
Ilość odpadów z sektora gospodarczego poddanych odzyskowi
Ilość odpadów z sektora gospodarczego unieszkodliwianych przez
składowanie
Ilość odpadów z sektora gospodarczego unieszkodliwianych innymi
metodami niż składowanie
0
1
Docelowo 5 Mg
s.m.
1 Mg
4 Mg
0
3000 Mg
500Mg
2500 Mg
10 Mg
B. Wskaźniki świadomości społecznej
1.
2.
3.
Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy gospodarki
odpadami wg oceny jakościowej
Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców
(np. dzikie wysypiska)
Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno-informacyjnych
Opis
liczba / opis
liczba / opis
Określenie powyższych wskaźników wymaga posiadania odpowiednich informacji:
 pochodzących z monitoringu środowiska (grupa A). Informacje te powinny być opracowane przez odpowiednie służby,
 pochodzących z przeprowadzenia odpowiednich badań społecznych (grupa B), np. raz na 4 lata. Badania te powinny być
prowadzone przez wyspecjalizowane jednostki badania opinii społecznej. Mierniki społecznych efektów programu są wielkościami
wolnozmiennymi. Są wynikiem badań opinii społecznej i specjalistycznych opracowań służących jakościowej ocenie udziału
społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska, a także ocenie odbioru przez społeczeństwo efektów planu przez
ilość i jakość interwencji zgłaszanych do Urzędu Gminy.
164
W oparciu o analizę wskaźników grupy A i grupy B będzie możliwa ocena efektywności realizacji „Planu gospodarki odpadami” a w
oparciu o tą ocenę – aktualizacja planu.
165
166
167
Download