Document

FILOZOFIA KULTURY
1. Kultura- natura.
Kultura- uprawiać. Porządek nadany, narzucony naturze i uznanie tego porządku za coś ważnego,
wartościowego, lepszego od innych, a nawet jedyny możliwy, prawdziwy, ludzki. Daje on nam pewne środki,
którymi zaspokajamy własne potrzeby. Rzeczy, które ludzie potrafią zmienic, czynic inymi. Kultura jest
opozycją do natury.
Natura- rzeczy, na które nie mamy wpływu.
Elementy porządku (co czerpiemy z porządku?):
 Cele, które stawiamy sobie w życiu
 Środki, narzędzia, które pozwalają nam te cele osiągnąć
 Kryteria ważności
 Mapa świata- możliwe, realistyczne projekty myślowe, wiedza za pomocą, której możemy poruszać
się w świecie
Kultura wpływa na człowieka. Wtedy posiada on „ja” wewnętrzne (ta część, która pochodzi od
społeczeństwa, np. oczekiwania rodziców, wzorce itp.) i „ja” wewnętrzne (buntujemy się „ja” zewnętrznemu).
Ten porządek trwa tak długo dopóki nie poznamy innych porządków, dopóki nie widzimy innej alternatywy.
Nie ma jednej kultury- wielość kultur. Kultura, w której wyrośliśmy powoduje, ze wyszydzamy inne.
Prozelityzm- działalność misjonarska, nakłanianie „na nasze”.
Paternalizm- ojcowskie podejście.
Indyferentyzm- obojętność.
„Problem polega na tym, by widzieć kiedy te wartości (innych, obcych) są użyteczne, a kiedy nie są i nie
mogą być przydatne, bo potrzebna czegoś więcej- wniknięcia do obcej umysłowości i osobowości.” Im
większe bogactwo naszego umysłu, im więcej alternatyw, tym lepiej zaczynamy rozumieć siebie samych.
2. Kultura a komunikacja.
Komunikacja- dzielić, brać udział. Przenikanie informacji, świadoma działalność z zamiarem oddziaływania
na odbiorcę. Posługiwanie się znakami (odnosi nas do czegoś innego).
Kod kulturowy- umożliwia korespondencje pomiędzy strukturami rzeczywistości społecznej a kulturowo
ukształtowanymi zachowaniami. ?jest to system odniesień i opozycji, a odnoszące się do siebie sa w nim
znaki.
4 typy znaków:
1. oznaka naturalna- nadawcą są przedmioty, zwierzęta, rośliny etc. Czytają ci, którzy są kompetentni.
2. oznaka z kultury, ze środowiska (zwyczaj zachowania, ubioru w określonej sytuacji)- dla
kompetentnych odbiorców są to znaki symboliczne.
3. znaki symboliczne- komunikacja świadoma, plastyczna, dźwiękowa itp.
4. znaki funkcjoznaki- wytwory, które spełniają funkcje użytkową.
Komunikowanie jest permanentne, niekończące się (aż do naszego odejścia z tego świata)
Kulturowe formowanie jednostek jest wpajaniem im wiedzy o kodach kulturowych, uczenie czytania znaków
oraz umiejętności ich wyboru i prezentacji. Kod działa tylko wtedy, gdy wszystkie osoby uczestniczące w
danej sytuacji poddane były temu samemu przyuczeniu kulturowemu.
Redundacja- nadmiar sygnałów, zwielokrotnienie informacji podawanych przez znaki. Zmniejsza możliwość
pomyłki i nieporozumień podczas przegapienia lub zlego odczytania, gdyby istniał tylko jeden znak.
Syndrom wierzy Babel- kultura jest wielojęzyczna i może powstać moment, gdy przestaniemy się rozumieć,
bo komunikacja za każdym razem jest tylko częściowa.
Metajezyk, metatekst- opowieść o nas. Sposoby opisywania nas to: teorie, etyka, prawo, ideologia,
światopogląd, kodeksy.
1
Semiotyk- utrwalanie i przenoszenie znaczeń. My jesteśmy w sieci konwencji, a on nam pozwala to odkryć,
bo on jest spoza. Semiotyka daje możliwość analizy sposobu naszego zachowania.
Roland Bartches- jak my nie tylko rozumiemy znaki, które nas odnoszą do materialnych zjawisk, ale jak
nabierają dodatkowych znaczeń. Każdy znak odnosi się do życia dwojako:
1. denotacja- zdroworozsądkowe znaczenie znaku (prosty)
2. kontekst kulturowy (środowisko kulturowe)- to samo, ale nabiera innego znaczenia. To drugie określa
mianem znaczeń konotacyjnych.
Rzeczywistość materialna nigdy nie może być traktowana jako oczywista, rzeczywistość jest tworzona dzięki
kodom kulturowym. Za każdym znakiem stoi cel. Nie istnieje obiektywne doświadczenie świata.
3. Semiotyczna analiza reklamy.
Konstektualizm- nie ma gotowych wzorów, znaków, bytów kulturowych, prawd gotowych, wszystko jest
zależne od kodów.
Semiotyka- czyta to, co zapisane w kodach. (warstwa/poziom ukryty, dowodzenie, że tam jest ukryty ten
dowód)
W reklamie występują dwie warstwy kodów:
A. Słowna
1. ikoniczny- sam obraz (np. rosa na kuflu piwa)
2. ikonograficzny- tradycja przedstawiania czegoś, ikony, które funkcjonują w kulturze i je kojarzymy
(aureola- święty, lew- król)
3. topologiczny- figury są przedstawiane za pomocą obrazów (ironia, metafora, oksymoron, hiperbola),
uwzrokowienie figur retorycznych
4. topiczny- odwoływanie się do przesłanek, do stałych sposobów myślenia, toposów.
5. entymematyczny (enty mama- myśl, zamysł)- ukryte, konwencjonalne rozumowanie, które przyjmuje się
jako pewniki
B. wzrokowa- (tworzona przed imagologów- specjalistów od obrazu)
Szerokie i wąskie pojecie kultury.
Eliminacja kultury wysokiej, podlega ona destrukcji.
Franc Baas, Ruth Benedith, Bronisław Malinowski, Klot Levi- Strauss  zasada kulturowego relatywizmu
(wszystkie kultury są równe)
Kultura to całość, która składa się z wzorów zachowań, reakcja na określoną sytuacje.
Styl: dionizyjski- współzawodnictwo, wrogość, agresja, walka o prestiż.
apoliński- najważniejszy jest umiar, dystans, spokój.
Człowiek uwikłany w kulturę, ona jest modelem czegoś i dla czegoś (w niej znajdujemy cel, podpowiada nam
wzory zachowań).
2