skuteczność wczesnego treningu marszowego u

SKUTECZNOŚĆ WCZESNEGO TRENINGU MARSZOWEGO U PACJENTÓW PO ZAWALE
SERCA TYPU NSTEMI LECZONYCH ANGIOPLASTYKĄ NACZYŃ WIEŃCOWYCH W I ETAPIE
REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ
STRESZCZENIE
Marek Orczyk
Wprowadzenie:
Ostre zespoły wieńcowe bez uniesień odcinka ST (NSTE-ACS, acute coronary syndrome, non STsegment elevation) rozpoznaje się u ponad połowy pacjentów przyjmowanych do szpitali z powodu ostrego
zespołu wieńcowego (ACS, acute coronary syndrome). Są one obarczone wystąpieniem tak poważnych powikłań,
jak zgon czy pełnościenny zawał serca, dlatego wymagają właściwej diagnostyki oraz skutecznego leczenia.
Obecnie podstawowym sposobem leczenia ostrych zespołów wieńcowych są przezskórne interwencje wieńcowe
(PCI, percutaneous coronary interventions). Zalicza się do nich przezskórną śródnaczyniową angioplastykę tętnic
wieńcowych (PTCA, percutaneous transluminal coronary angioplasty) i implantowanie stentów. W przypadku
chorych z ostrym zespołem wieńcowym po zabiegu angioplastyki (PTCA) ważnym elementem leczenia jest
rehabilitacja ruchowa rozpoczynająca się już na oddziale intensywnego nadzoru kardiologicznego, a warunkiem
jej wdrożenia jest obniżenie stężeń biochemicznych markerów uszkodzenia mięśnia sercowego. Ogólna zasada
postępowania po OZW polega na szybkim uruchamianiu pacjenta, niezwłocznie po uzyskaniu stabilizacji choroby.
Podstawowym ćwiczeniem po uruchomieniu chorego jest marsz, którego efekty wiążą się z licznymi korzyściami
zarówno w zakresie stanu fizycznego, jak i psychicznego pacjentów. W niniejszej pracy wykazano, iż trening
marszowy już w pierwszym etapie rehabilitacji kardiologicznej wywiera korzystny wpływ na wydolność fizyczną.
Cel:
Cel badań stanowi ocenę skuteczności wczesnego treningu marszowego u pacjentów po zawale serca
typu NSTEMI (bez uniesienia odcinka ST) leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych w I etapie rehabilitacji
kardiologicznej. Przyjęto hipotezę, że wczesny trening marszowy u chorych z NSTMI w I etapie rehabilitacji
kardiologicznej jest bezpieczny i powoduje liczne korzyści. Zasadnym jest jego wprowadzenie już w II dobie
u pacjentów z NSTMI po angioplastyce naczyń wieńcowych.
Materiał i metody:
Badaniami zostało objętych 50 pacjentów po zawale serca typu NSTEMI leczonych na III Oddziale
Kardiologii Inwazyjnej, Angiologii i Elektrokardiologii w Polsko-Amerykańskiej Klinice Serca w Dąbrowie
Górniczej. Pacjenci na podstawie przeprowadzonej rekrutacji i po spełnieniu kryteriów włączenia i wykluczenia
z badania zostali z randomizowaną kolejnością przydzieleni do dwóch grup. Pierwsza grupa – kliniczna (n=25)
została poddana 5-dniowemu usprawnianiu obejmującemu 6 jednostek treningowych wykonywanych dwa razy
dziennie na korytarzu mierzącym 30 metrów. Pacjenci z drugiej grupy – kontrolnej (n=25), zostali poddani
klasycznej rehabilitacji kardiologicznej. U wszystkich pacjentów przed rozpoczęciem treningów i rehabilitacji,
zostały wykonane przezklatkowe badania echokardiograficzne oceniające funkcje lewej komory serca (LVEF%,
LVEDD, LVESD). Oceniono aktywność fizyczną posługując się kwestionariuszem Minnesota Leisure Time
Physical Activity Questionnaire (MLTPAQ). Przeprowadzono 6-minutowy test marszowy w celu określenia
poziomu wydolności fizycznej zarówno przed rozpoczęciem treningów marszowych i rehabilitacji, jak i po ich
zakończeniu. Badanie ukończyło 50 chorych.
Wyniki:
Po zakończeniu 5-dniowego treningu marszowego zaobserwowano w grupie klinicznej znaczące
statystyczne zmiany we wskaźnikach tolerancji wysiłkowej : dystans [m] (p=0,000), prędkość [m/s] (p=0,000),
wydatek energetyczny MET [ml/kg/min] (p=0,000), tętno końcowe [uderzeń/min.] (p=0,000), skala Borga
(p=0,000), ciśnienie skurczowe końcowe SBP [mmHg] (p=0,011), ciśnienie rozkurczowe końcowe SDP [ mmHg]
(p=0,045) W grupie kontrolnej prowadzonej standardową rehabilitacją kardiologiczną również zaobserwowano
istotności statystyczne we wskaźnikach tolerancji wysiłkowej : dystans [m] (p=0,000), prędkość [m/s] (p=0,000),
wydatek energetyczny MET [ml/kg/min] (p=0,000), tętno końcowe [uderzeń/min.] (p=0,000), skala Borga
(p=0,000), ciśnienie skurczowe końcowe SBP [mmHg] (p=0,010), ciśnienie rozkurczowe końcowe SDP [ mmHg]
(p=0,049). Analiza rodzaju i zakresu aktywności fizycznej za pomocą kwestionariusza Minnesota nie wykazała
pomiędzy grupą kliniczną a kontrolną znaczącej różnicy w zakresie średniego
tygodniowego wydatku
energetycznym w czasie wolnym. Również analiza korelacji pomiędzy kwestionariuszem aktywności fizycznej
Minnesota Total a testem 6 MWT oraz kwestionariuszem aktywności fizycznej Minnesota Total a parametrami
badania echokardiograficznego nie wykazała zależności. W badaniu nie stwierdzono także zależności pomiędzy
wynikami lewej komory serca a parametrami sześciominutowego testu marszowego.
Wnioski:
1.
Wczesny trening marszowy wpływa istotnie na poziom tolerancji wysiłku mierzonego za pomocą 6MWT
poprzez wydłużenie dystansu, zwiększeniu prędkości i wydatku metabololicznego w grupie klinicznej
w porównaniu z grupą kontrolną.
2.
Wczesny trening marszowy może być skuteczną metodą usprawniania chorych po zawale serca w I
etapie rehabilitacji kardiologicznej i stać się alternatywą dla standardowych metod usprawniania.
3.
Analiza rodzaju i zakresu aktywności fizycznej za pomocą kwestionariusza Minnesota nie wykazała
pomiędzy grupą kliniczną a kontrolną znaczącej różnicy w zakresie średniego tygodniowego wydatku
energetycznym w czasie wolnym. Analiza korelacji pomiędzy kwestionariuszem aktywności fizycznej
Minnesota Total a testem 6 MWT nie wykazała zależności.
Słowa kluczowe: ostre zespoły wieńcowe, choroba niedokrwienna serca, zawał mięśnia sercowego, angioplastyka
naczyń wieńcowych, trening marszowy, tolerancja wysiłkowa, kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna,
kwestionariusz Minnesota
Katowice, 30.01.2017.
Marek Orczyk