WYSTAWA Między Wschodem a Zachodem. Od Damaszku do Andaluzji. Pieniądz islamski w wiekach średnich MONETY ZE ŚWIATA TYSIĄCA I JEDNEJ NOCY – Podjęliśmy się zrobienia tej wystawy, aby zaprosić widza do świata wschodniej baśni – mówi Jacek Budyn, jeden z jej kuratorów. – Moneta jest bodaj jedynym zabytkiem kultury materialnej, który człowiek może dziś mieć na własność, trzymać w ręku tego samego dinara, który być może pobrzękiwał w kieszeni wędrującego po gwarnym bazarze kalifa Haruna ar-Raszida. Moneta arabska jest w dodatku niezwykle tajemnicza i piękna dzięki inskrypcjom w egzotycznym piśmie. A oprócz tego wszystkiego jest świadkiem historii dla nas, Europejczyków, bardzo odległej, bo najmłodsze eksponaty pochodzą z okresu wojen krzyżowych. Zapraszamy do świata kalifów w okresie, gdy kwitł, inspirował i zaczynał wywierać ogromny wpływ na naszą kulturę. Na wystawę Między Wschodem a Zachodem. Od Damaszku do Andaluzji. Pieniądz islamski w wiekach średnich wyselekcjonowano starannie kilkaset monet – ilustrujących historię świata arabskiego od Mahometa do upadku imperium Abbasydów, czyli od VII do połowy XIII wieku. W pierwszej części będzie można oglądać te najstarsze, m.in. z VI i VII wieku, monety bizantyńskie oraz monety bite w tym samym okresie przez perską dynastę Sasanidów. Kolejna część ekspozycji poświęcona została tzw. monetom przejściowym z lat 640–699. – W tym czasie świat się zmieniał, ale rynek wciąż potrzebował pieniądza – mówi Jacek Budyn. – Powstały więc interesujące dwujęzyczne monety z postacią cesarza bizantyńskiego i dodatkowymi inskrypcjami na awersie lub rewersie wykonanymi pismem arabskim. Efektom arabskiej reformy monetarnej możemy się przyjrzeć w dalszej części ekspozycji, gromadzącej złote dinary, srebrne dirhamy i miedziane felsy dynastii Umajjadów i Abbasydów. Ci pierwsi już na początku VIII wieku rozszerzyli granice państwa arabskiego od Indii na wschodzie po Ocean Atlantycki na zachodzie. Panowanie Haruna ar-Raszida (przełom VIII i IX wieku) i jego syna al-Mamuna (pierwsza połowa IX wieku) określane jest jako Złota Epoka w dziejach islamu – czas rozkwitu kultury, nauki i sztuki arabskiej i jej oddziaływania na świat Zachodu. Opowiedziana awersami i rewersami monet historia imperium abbasydzkiego, ze stolicą w Bagdadzie, kończy się w roku 1258, gdy najazd mongolski, ten sam, który spustoszył Kraków, położył kres panowaniu dynastii Abbasydów. Ale to nie koniec fantastycznych losów monet, które ta cywilizacja stworzyła. – Już we wczesnym średniowieczu, za pośrednictwem Wikingów i kupców z krajów słowiańskich, srebrne dirhamy przez Ruś i Skandynawię docierały na ziemie polskie – opowiada Dorota Malarczyk, pracownik Muzeum Narodowego w Krakowie, specjalista w dziedzinie numizmatyki orientalnej i kurator wystawy. – Dirham był traktowany w Europie nie jako nominał, lecz jako kruszec. Na ziemiach polskich monety arabskie datowane na VIII–X wiek odnajdywano w licznych skarbach, zawierających także m.in. monety zachodnioeuropejskie i srebrne ozdoby. Często są one zachowane w formie tzw. siekańców, czyli połamanych czy pociętych fragmentów. Na wystawie w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego podziwiać można wypożyczony z Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego skarb z Drohiczyna nad Bugiem, znaleziony w 1939 roku pod miastem przez jednego z mieszkańców. Składał się on z ponad 300 monet, wśród których najstarszą jest dirham Umajjadów wybity w 713 roku, a najmłodszą – dirham abbasydzki z roku 894. Ekspozycji towarzyszy wydawnictwo Między Wschodem a Zachodem. Od Damaszku do Andaluzji. Pieniądz islamski w wiekach średnich autorstwa Doroty Malarczyk i Jacka Budyna, będące nie tyle przewodnikiem po wystawie, ile publikacją zbierającą i systematyzującą wiedzę o monetach dynastii islamskich, które odegrały ważną rolę w świecie arabskim w latach 661–1258. FOTO xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx Wystawa Między Wschodem a Zachodem. Od Damaszku do Andaluzji. Pieniądz islamski w wiekach średnich Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie ul. Piłsudskiego 12 23 kwietnia – 22 listopada 2015 Pon.: nieczynne Wt. – sob.: 10.00–18.00 Niedz.: 10.00–16.00 Bilet normalny – 11 zł Bilet ulgowy – 6 zł Bilet rodzinny (maks. 5 osób) – 18 zł Bilet grupowy normalny (min. 15 osób) – 7 zł Bilet grupowy ulgowy (min. 15 osób) – 4 zł Dzieci do 7 lat – wstęp bezpłatny Dzieci i młodzież do 16 lat – 1 zł Uczniowie i studenci do 26 lat – 1 zł Niedziela – wstęp wolny Kuratorzy: Dorota Malarczyk, Jacek Budyn Koordynator: Mateusz Woźniak Aranżacja: Jacek Budyn, Dorota Malarczyk Organizator: Muzeum Narodowe w Krakowie Patroni medialni: TVP Kraków, Radio Kraków, Off Radio Kraków, Dziennik Polski, Karnet, Mówią Wieki, Przegląd Numizmatyczny, www.katalogmonet.pl, O.pl, Artinfo.pl, Cracow-life, www.krakow.pl, Telewizja M, AMS