monety ze świata tysiąca i jednej nocy

WYSTAWA
Między Wschodem
a Zachodem. Od
Damaszku
do Andaluzji. Pieniądz
islamski w wiekach
średnich
MONETY ZE ŚWIATA TYSIĄCA I JEDNEJ NOCY
– Podjęliśmy się zrobienia tej wystawy, aby zaprosić widza do świata
wschodniej baśni – mówi Jacek Budyn, jeden z jej kuratorów. – Moneta jest
bodaj jedynym zabytkiem kultury materialnej, który człowiek może dziś mieć
na własność, trzymać w ręku tego samego dinara, który być może pobrzękiwał w kieszeni wędrującego po gwarnym bazarze kalifa Haruna ar-Raszida.
Moneta arabska jest w dodatku niezwykle tajemnicza i piękna dzięki
inskrypcjom w egzotycznym piśmie. A oprócz tego wszystkiego jest świadkiem historii dla nas, Europejczyków, bardzo odległej, bo najmłodsze
eksponaty pochodzą z okresu wojen krzyżowych. Zapraszamy do świata
kalifów w okresie, gdy kwitł, inspirował i zaczynał wywierać ogromny wpływ
na naszą kulturę.
Na wystawę Między Wschodem a Zachodem. Od Damaszku do Andaluzji.
Pieniądz islamski w wiekach średnich wyselekcjonowano starannie kilkaset
monet – ilustrujących historię świata arabskiego od Mahometa do upadku
imperium Abbasydów, czyli od VII do połowy XIII wieku.
W pierwszej części będzie można oglądać te najstarsze, m.in. z VI i
VII wieku, monety bizantyńskie oraz monety bite w tym samym
okresie przez perską dynastę Sasanidów.
Kolejna część ekspozycji poświęcona została tzw. monetom
przejściowym z lat 640–699. – W tym czasie świat się zmieniał, ale
rynek wciąż potrzebował pieniądza – mówi Jacek Budyn. –
Powstały więc interesujące dwujęzyczne monety z postacią cesarza
bizantyńskiego i dodatkowymi inskrypcjami na awersie lub rewersie
wykonanymi pismem arabskim.
Efektom arabskiej reformy monetarnej możemy się przyjrzeć w dalszej
części ekspozycji, gromadzącej złote dinary, srebrne dirhamy i miedziane
felsy dynastii Umajjadów i Abbasydów. Ci pierwsi już na początku VIII wieku rozszerzyli granice państwa arabskiego od Indii na wschodzie po Ocean
Atlantycki na zachodzie. Panowanie Haruna ar-Raszida (przełom VIII i IX
wieku) i jego syna al-Mamuna (pierwsza połowa IX wieku) określane jest
jako Złota Epoka w dziejach islamu – czas rozkwitu kultury, nauki i sztuki
arabskiej i jej oddziaływania na świat Zachodu.
Opowiedziana awersami i rewersami monet historia imperium abbasydzkiego, ze stolicą w Bagdadzie, kończy się w roku 1258, gdy najazd mongolski, ten sam, który spustoszył Kraków, położył kres panowaniu dynastii
Abbasydów. Ale to nie koniec fantastycznych losów monet, które ta
cywilizacja stworzyła.
– Już we wczesnym średniowieczu, za pośrednictwem Wikingów i kupców
z krajów słowiańskich, srebrne dirhamy przez Ruś i Skandynawię docierały na
ziemie polskie – opowiada Dorota Malarczyk, pracownik Muzeum Narodowego w Krakowie, specjalista w dziedzinie numizmatyki orientalnej
i kurator wystawy. – Dirham był traktowany w Europie nie jako nominał, lecz
jako kruszec. Na ziemiach polskich monety arabskie datowane na VIII–X wiek
odnajdywano w licznych skarbach, zawierających także m.in. monety zachodnioeuropejskie i srebrne ozdoby. Często są one zachowane w formie tzw.
siekańców, czyli połamanych czy pociętych fragmentów.
Na wystawie w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego podziwiać można
wypożyczony z Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego skarb z Drohiczyna
nad Bugiem, znaleziony w 1939 roku pod miastem przez jednego
z mieszkańców. Składał się on z ponad 300 monet, wśród których najstarszą jest dirham Umajjadów wybity w 713 roku, a najmłodszą – dirham
abbasydzki z roku 894.
Ekspozycji towarzyszy wydawnictwo Między Wschodem a Zachodem. Od
Damaszku do Andaluzji. Pieniądz islamski w wiekach średnich autorstwa
Doroty Malarczyk i Jacka Budyna, będące nie tyle przewodnikiem po
wystawie, ile publikacją zbierającą i systematyzującą wiedzę o monetach
dynastii islamskich, które odegrały ważną rolę w świecie arabskim w latach
661–1258.
FOTO
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Wystawa
Między Wschodem a Zachodem. Od Damaszku do Andaluzji.
Pieniądz islamski w wiekach średnich
Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego
Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie
ul. Piłsudskiego 12
23 kwietnia – 22 listopada 2015
Pon.: nieczynne
Wt. – sob.: 10.00–18.00
Niedz.: 10.00–16.00
Bilet normalny – 11 zł
Bilet ulgowy – 6 zł
Bilet rodzinny (maks. 5 osób) – 18 zł
Bilet grupowy normalny (min. 15 osób) – 7 zł
Bilet grupowy ulgowy (min. 15 osób) – 4 zł
Dzieci do 7 lat – wstęp bezpłatny
Dzieci i młodzież do 16 lat – 1 zł
Uczniowie i studenci do 26 lat – 1 zł
Niedziela – wstęp wolny
Kuratorzy: Dorota Malarczyk, Jacek Budyn
Koordynator: Mateusz Woźniak
Aranżacja: Jacek Budyn, Dorota Malarczyk
Organizator:
Muzeum Narodowe w Krakowie
Patroni medialni:
TVP Kraków, Radio Kraków, Off Radio Kraków, Dziennik Polski, Karnet, Mówią Wieki, Przegląd Numizmatyczny,
www.katalogmonet.pl, O.pl, Artinfo.pl, Cracow-life, www.krakow.pl, Telewizja M, AMS