SCENARIUSZ ZAJĘĆ

SCENARIUSZ ZAJĘĆ
WYDZIAŁ: Opiekun w Domu Pomocy Społecznej
Semestr: IV
Czas: 90 min.
Przedmiot: Etyka
Temat: Stosowanie przymusu pośredniego i bezpośredniego w sytuacjach
szczególnych problemów i schorzeń w geriatrii.
Cel ogólny lekcji: Słuchacz będzie umiał wyjaśnić szczególne zasady
stosowania przymusu pośredniego lub bezpośredniego w schorzeniach wieku
starczego.
Cele szczegółowe lekcji:
Słuchacz potrafi:
1. Zdefiniować treść ustawy o ochronie zdrowia
psychicznego,
2. Wyjaśnić zasady przyjęcia pacjenta do szpitala
w trybie nagłym i w trybie wnioskowym,
3. Scharakteryzować przesłanki stosowania
przymusu bezpośredniego,
4. Określić dopuszczalne metody przymusu
bezpośredniego.
Słuchacz zna:
1. Objawy zachowań psychotycznych,
2. Objawy zespołów katatonicznych,
3. Charakterystykę głębokich zespołów
otępiennnych przebiegających z zaburzeniami
świadomości,
4. Zespoły zaburzeń świadomości.
5. Organizację podstawowej opieki psychiatrycznej.
Metody nauczania: Wykład, Dyskusja dydaktyczna, Metoda przypadku.
Metoda 66, Analiza gwiazdy pytań.
Środki dydaktyczne: rzutnik pisma, foliogram, treść ustawy, wzór gwiazdy
pytań, papier, pisaki, treść opisu przypadku.
Literatura: „Prawo i medycyna” Nr 1/1999. Treść Ustawy o ochronie zdrowia
psychicznego.
Beauchamp T, Childers I „Zasady etyki medycznej”,
Książka i wiedza, Warszawa 1996 r.
Umiejętności
wynikowe
Treści
1.Wyjaśnić ustawę Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie
o ochronie zdrowia zdrowia psychicznego
publicznego
1. Przyjęcie do szpitala lub zatrzymanie
wymaga zatwierdzenia przez lekarza
kierującego odziałem w ciągu 48 godz.. O
fakcie tym zawiadamia się w ciągu 72 godz.
sąd opiekuńczy. Postępowanie sądowe może
być umorzone jeżeli pacjent po przyjęciu bez
zgody, następnie wyraża zgodę na leczenie.
2. Sędzia wizytujący szpital ma obowiązek
wysłuchać pacjenta w ciągu 48 godz. od
powiadomienia go o tym fakcie, jednak nie
później niż 120 godz. od przyjęcia.
3. W ciągu 14 dni sąd opiekuńczy przeprowadza
rozprawę w razie postanowienia o braku
podstaw do przyjęcia szpital zobowiązany
jest do wypisania pacjenta.
2. Wyjaśnić zasady
przyjęcia do szpitala
w trybie nagłym i
wnioskowym
W trybie nagłym gdy zaistnieją fakty:
 Dokonanie aktów agresji lub autoagresji
(skok przez okno, okaleczenie, połknięcie
toksycznych substancji, agresja w stosunku
do otoczenia),
 Usiłowane lecz powstrzymane akty agresji
wobec siebie lub innych,
 Akty agresji przygotowywane w ten sposób,
że same czynności zawierają w sobie
Metody
nauczania
Środki
dydaktyczne
Wykład
Foliogram
Rzutnik pisma
Treść ustawy
Wykład z
elementami
dyskusji
Ewaluacja
Aktywność
słuchaczy
Aktywność
słuchaczy
Foliogram
Treść ustawy
Poziom
wymagań
Poziom
taksonomicz
ny
P
B
P
B
rzeczywisty i poważny stopień zagrożenia
(zbieranie materiałów łatwopalnych,
wybuchowych, zaopatrywanie się w broń lub
inne niebezpieczne przedmioty),
 Słowne groźby dokonania zamachu
samobójczego lub zamachu na inne osoby,
jeżeli sposób i okoliczności uzasadniają
obawę ich spełnienia,
 Ostre stany psychotyczne wiążące się z
„biernym” ryzykiem bezpośredniego
zagrożenia życia pacjenta np. szybko
rozwijające się zespoły zaburzeń
świadomości, głębokie zespoły otępienne,
zespoły katatoniczne z gwałtownym
pobudzeniem lub zahamowaniem
W sytuacji kiedy zachowanie osoby z zaburzeniami
psychicznym wskazuje na to że zagraża ona swojemu
zdrowiu lub życiu lub zdrowiu i życiu innych osób a
lekarz ma wątpliwości czy jest to osoba chora to
może przyjąć taką osobę.
W trybie wnioskowym do szpitala psychiatrycznego
może być przyjęta bez swojej zgody osoba której:
 Dotychczasowe zachowanie wskazuje na to,
że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje
znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia
psychicznego,
 Która jest niezdolna do samodzielnego
zaspokajania podstawowych potrzeb
życiowych, a uzasadnione jest
przewidywanie, że leczenie w szpitalu
psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu
zdrowia. (art.29)
3. Scharakteryzować
przesłanki
stosowania
przymusu
bezpośredniego.

Ustawa stanowi również, że przyjęcie do
domu pomocy społecznej osoby, która
wskutek zaburzeń psychicznych potrzebuje
stałej opieki i pielęgnacji może nastąpić tylko
za jej zgodą (art. 38). Wyjątkowo gdy osoba
ta nie wyraża zgody, a brak opieki zagraża jej
życiu ze względu na stan bezradności i
zarazem nie ma możliwości korzystania z
opieki ze strony innych osób, sąd
opiekuńczy może orzec o przyjęciu jej do
takiego domu (art.39)

Pacjent dopuszcza się zamachu przeciwko
życiu lub zdrowiu własnemu (usiłowanie
popełnienia samobójstwa, dokonanie
samouszkodzenia, gwałtowne pobudzenie
ruchowe)

Pacjent dopuszcza się zamachu przeciwko
życiu lub zdrowiu innej osoby.

Pacjent dopuszcza się zamachu przeciwko
bezpieczeństwu powszechnemu (zagraża
większej liczbie osób lub mienia znaczących
rozmiarów np.: stwarzając realne
niebezpieczeństwo spowodowania pożaru,
katastrofy, wybuchu itp.

Pacjent w sposób gwałtowny niszczy lub
uszkadza przedmioty znajdujące się w jego
otoczeniu (np. demolowanie urządzeń
szpitalnych).
Wykład z
elementami
dyskusji
dydaktycznej
P
Aktywność
słuchaczy
Foliogram
Rzutnik pisma
Treść ustawy
C

Gdy inny przepis Ustawy do tego upoważnia
np.:
 przeprowadzenie badania
psychiatrycznego bez gody pacjenta i
przewiezienie go do szpitala
(w ramach trybu nagłego art. 21),
 przeprowadzenie badania
psychiatrycznego celem wydania
świadectwa lekarskiego
uzasadniającego potrzebę leczenia w
szpitalu psychiatrycznym
( w ramach trybu wnioskowego art.30),
 dokonanie innych czynności
leczniczych niezbędnych, wobec
osoby przyjętej do szpitala bez zgody
(art. 34),
 zapobieżenie samowolnemu
opuszczeniu szpitala psychiatrycznego
przez osobę przyjętą bez jej zgody,
 wykonywanie orzeczenia sądu
opiekuńczego o przyjęciu do domu
pomocy społecznej, oraz zapobieżenie
samowolnemu opuszczeniu przez
osobę, której dotyczy to orzeczenie,
domu pomocy społecznej (art.40)
4. Określić
dopuszczalne
metody przymusu
bezpośredniego.
5. Zaplanować
postępowanie w
opisanej sytuacji

przytrzymanie – jest doraźnym, krótkotrwałym
unieruchomieniem osoby z użyciem siły
fizycznej.
 Przymusowe zastosowanie leków jest
doraźnym lub przewidzianym w planie
postępowania leczniczego wprowadzeniem
leków do organizmu osoby –bez jej zgody.
 Unieruchomienie – jest dłużej trwającym
obezwładnieniem osoby z użyciem pasów,
uchwytów, prześcieradeł lub kaftana
bezpieczeństwa.
 Izolacja – polega na umieszczeniu osoby
pojedynczo w zamkniętym pomieszczeniu.
Inne środki nie wymienione w Ustawie są
niedopuszczalne.
Opis przypadku
Do izby przyjęć szpitala psychiatrycznego
przekazano wiadomość o stanie pacjenta, który
zachowuje się bardzo agresywnie w stosunku do
otoczenia, grozi, że popełni samobójstwo. Zamierza
podpalić dom rodzinny, w tym celu zgromadził już
dużo gazet i papierów. Pacjent wcześniej był leczony
z powodu zaburzeń psychotycznych. Zaplanuj
postępowanie w stosunku do tego pacjenta
Aktywność
słuchaczy
P
C
Analiza
Indywid.
planu postęp.
Pp
D
Foliogram
Metoda
przypadku
Analiza
gwiazdy
pytań
Opis przypadku
Schemat gwiazdy
pytań.
Metoda 66
ANALIZA GWIAZDY PYTAŃ
Gdzie leczyć
pacjenta?
Harmonogram
działań z podziałem
na role
Uzasadnienie
postępowania
Plan wprowadzenia
działań
Jak postąpić? Co
zmienić?
Kto powinien interweniować?
Osoby odpowiedzialne.
METODA 66

Klasa zostaje podzielona na trzy sześcioosobowe zespoły.

W czasie 6 minut słuchacze analizując własne opracowania „Gwiazdy pytań”, ustalają
wspólnie sposób rozwiązania problemu zawartego
w opisie przypadku.
 Po upływie 6 minut przedstawiciele grup prezentują efekty pracy całej
Klasie i wspólnie omawiamy plan działania.