HIV AIDS surveillance report 2013

Sytuacja epidemiologiczna HIV/AIDS
w Europie (2013)
Na podstawie raportu: HIV/AIDS surveillance in Europe 2013. ECDC, WHO. 2014
Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), Sztokholm
Europejskie Biuro Regionalne WHO, Kopenhaga
Państwa Unii Europejskiej oraz
Europejskiego Obszaru Gospodarczego
(UE/EOG)
1
Diagnostyka HIV w państwach UE/EOG, 2013
Państwa raportujące/łączna liczba państw
Liczba zgłoszonych zakażeń HIV
Liczba zdiagnozowanych zakażeń/100 000 osób
Procent osób w wieku 15-24 lata
Współczynnik mężczyźni/kobiety
Drogi zakażenia (%)
Seks pomiędzy mężczyznami
Kontakty heteroseksualne
Wstrzykiwanie narkotyków
Zakażenia matka-dziecko
Brak danych o drodze zakażenia
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
30/31
29 157
5.7
10.9
3.3
42
32
5
<1
20
Liczba nowych zakażeń HIV, 2013, UE/EOG
Na 100 000 osób
<2
2 do <10
10 do <20
> 20
Brak danych
Państwa niewidoczne na mapie
Lichtenstein
Luxembourg
Malta
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Nowe zakażenia HIV (2013), współczynnik
mężczyźni/kobiety, wg państw UE/EOG (N= 29 086)
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Liczba zakażeń HIV w grupie kobiet, 2013,
UE/EOG
Na 100 000 kobiet
<2
2 do <10
10 do <20
> 20
Brak danych
Państwa niewidoczne na mapie
Lichtenstein
Luxembourg
Malta
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Liczba zakażeń HIV w grupie mężczyzn, 2013,
UE/EOG
Na 100 000 mężczyzn
<2
2 do <10
10 do <20
> 20
Brak danych
Państwa niewidoczne na mapie
Lichtenstein
Luxembourg
Malta
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Odsetek zakażeń HIV ze względu na drogi
zakażenia, 2013, UE/EOG
Kontakty heteroseksualne (z wyłączeniem
osób z państw o wysokiej prewalencji)
20%
21%
Kontakty heteroseksualne (dot. osób z
państw o wysokiej prewalencji)
1%
Wstrzykiwanie narkotyków
N=29 157
11%
5%
42%
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Seks pomiędzy mężczyznami
Zakażenia matka-dziecko
Inne/brak danych
Odsetek zakażeń HIV ze względu na drogi
zakażenia (mężczyźni), 2013, UE/EOG
Kontakty heteroseksualne (z
wył.osób z państw o wysokiej
prewalencji ≥1%)
16%
19%
<1%
5%
5%
Kontakty heteroseksualne (dot.
osób z państw o wysokiej
prewalencji ≥1%)
Seks pomiędzy mężczyznami
N = 22 354
Wstrzykiwanie narkotykow
Zakażenia matka-dziecko
54%
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Inne/brak danych
8
Odsetek zakażeń HIV ze względu na drogi
zakażenia (kobiety), 2013, UE/EOG
Kontakty heteroseksualne (z wył.
osób z państw o wysokiej
prewalencji ≥1%)
23%
42%
1.7%
N = 6 732
Kontakty heteroseksualne (dot.
osób z państw o wysokiej
prewalencji ≥1%)
Wstrzykiwanie narkotyków
4%
Zakażenia matka-dziecko
30%
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Inne/brak danych
9
Odsetek nowych zakażeń HIV, ze względu na
wiek i drogi zakażenia, UE/EOG, 2013 (N=22 472)
Seks pomiędzy
mężczyznami
Kontakty
heteroseksualne
(z wyłączeniem osób
z państw o wysokiej
prewalencji HIV)
Kontakty
heteroseksualne
(dot. osób z państw
o wysokiej prewalencji HIV)
Wstrzykiwanie
narkotyków
Z wyłączeniem danych dotyczących osób <15 roku życia, innych/nieznanych dróg zakażenia, zakażeń matka-dziecko,
zakażeń w wyniku transfuzji krwi, zakażeń szpitalnych. Wykres nie obejmuje danych z Polski i Estonii.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Zakażenia HIV w wyniku kontaktów seksualnych
pomiędzy mężczyznami, 2013, UE/EOG
Na 100 000 mężczyzn
<1
1 do <3
3 do <5
>5
Brak danych
Państwa niewidoczne na mapie
Lichtenstein
Luxembourg
Malta
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Odsetek nowych zakażeń HIV* nabytych w wyniku kontaktów
seksualnych pomiędzy mężczyznami, UE/EOG, 2013 (N=23 416)
100
90
80
70
%
60
50
40
30
20
10
0
* Tam, gdzie znana była droga zakażenia HIV. Brak danych z Islandii (2013).
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Zakażenia HIV w wyniku wstrzykiwania
narkotyków, 2013, UE/EOG
Na 100 000 osób
<1
1 do <3
3 do <5
>5
Brak danych
Państwa niewidoczne na mapie
Lichtenstein
Luxembourg
Malta
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Odsetek nowych zakażeń HIV wśród
migrantów*, według państw, UE/EOG, 2013
(N= 29 157)
90
80
Nowe przypadki wśród osób
pochodzących z innych państw
70
60
Nowe przypadki wśród osób
pochodzących z państw o wysokiej
prewalencji HIV≥1%
%
50
40
30
20
10
0
* Wśród osób, co do których wiadomo było, skąd pochodziły. Brak odnotowanych przypadków w raportach z Chorwacji, Polski, Łotwy.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Wskaźnik zgłoszonych zakażeń HIV w latach
1984-2013, UE/EOG
8
Dane dostosowane do opóźnień w raportowaniu
7
Zaraportowane
6
Na 100 000
5
4
3
2
1
0
1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Rok
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Diagnostyka HIV ze względu na drogi
zakażenia w latach 2004-2013, UE/EOG
Seks pomiędzy
mężczyznami
Brak danych
Kontakty heteroseksualne
(z wyłączeniem państw o
wysokiej prewalencji HIV)
Kontakty
heteroseksualne (państwa
o wysokiej prewalencji HIV)
Wstrzykiwanie narkotyków
Zakażenia matkadziecko
Z wyłączeniem przypadków z Polski, Estonii, Włoch i Hiszpanii.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Odsetek zakażeń HIV zdiagnozowanych
późno (CD4<350 kom/mm3), 2013, UE/EOG
< 30%
30 do <40%
40 do 50%
> 50%
Brak danych
Państwa niewidoczne na mapie
Lichtenstein
Luxembourg
Malta
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
*Among cases with CD4 count at diagnosis reported
Odsetek przypadków HIV z liczbą komórek CD4
<350/mm3 i <200/mm3 w momencie diagnozy
i wg dróg zakażenia. UE/EOG, 2013 (N=17 526)
70
% <350
60
% <200
%
50
40
30
20
10
0
Kontakty
heteroseksualne
(dot.osób z państw o
prewalencji ≥1%
Kontakty
heteroseksualne
(pozostałe)
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Wstrzykiwanie
narkotyków
Seks pomiędzy
mężczyznami
Zakażenia matkadziecko
18
Odsetek zgłoszonych przypadków HIV z liczbą komórek
CD4<350/mm3 i <200/mm3 w momencie diagnozy
wg wieku. UE/EOG, 2013 (N=17 526)
70
% <200
% <350
60
%
50
40
30
20
10
0
15-19
20-24
25-29
30-39
40-49
50+
Wiek (lata)
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
19
Raportowana liczba zachorowań na AIDS
w 2013 roku, UE/EOG
Na 100 000 osób
<1
1 do <3
3 do <5
>5
Brak danych
Państwa niewidoczne na mapie
Lichtenstein
Luxembourg
Malta
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
Najczęstsze choroby wskazujące na AIDS,
wg dróg zakażenia, UE/EOG, 2013
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
21
Wnioski (1)
HIV pozostaje jednym z najważniejszych problemów dla zdrowia
publicznego w państwach UE/EOG - bez wyraźnych oznak ogólnego spadku
zakażeń.
W latach 2004-2013, zaszły istotne zmiany epidemiologiczne dot. diagnostyki HIV
w państwach UE/EOG:




Najwięcej zakażeń HIV, odnotowuje się w populacji mężczyzn mających kontakty
seksualne z mężczyznami (MSM). Wzrost o 33% (dane na 2013 rok);
Spada liczba zakażeń HIV drogą kontaktów heteroseksualnych, głównie ze względu
na spadek (o 61%) liczby zakażeń w populacji osób pochodzących z państw
o wysokiej prewalencji HIV ≥ 1% w populacji generalnej (generalised HIV epidemics);
W 2013 roku, 35% zdiagnozowanych zakażeń HIV, przypadało na osoby pochodzące
spoza państw raportujących;
Liczba zakażeń HIV w grupie osób wstrzykujących narkotyki zmalała o 36%
(od 2011 roku, wzrosty w tej grupie odnotowano tylko w dwóch państwach - lokalne
epidemie).
Niemal połowa (47%) wszystkich zakażeń HIV była zdiagnozowana późno
tzn. gdy liczba komórek CD4 <350/mm3.
22
Wnioski (2)
Zogniskowane działania związane z zapobieganiem HIV, adresowane do
populacji narażonych na ryzyko zakażenia, oparte na wiedzy naukowej
i dostosowane do potrzeb epidemiologicznych danego państwa, powinny
być stale prowadzone i zwiększane.
• Programy adresowane do populacji mężczyzn mających seks
z mężczyznami (MSM) powinny stanowić „solidne podwaliny” profilaktyki HIV
w państwach UE/EOG;
• Wysoki odsetek zakażeń HIV wśród imigrantów w państwach UE/EOG, wymaga
intensyfikacji działań zapobiegawczych adresowanych do tej grupy;
• Utrzymanie i zapewnienie odpowiednio wysokiego poziomu programów redukcji
szkód, ułatwi profilaktykę HIV wśród osób wstrzykujących narkotyki;
• Rozwój poradnictwa oraz testy w kierunku HIV, umożliwią wczesną diagnostykę
wirusa oraz dostęp do leczenia (mniej osób późno zdiagnozowanych, poprawa
wyników leczenia).
23
Region europejski WHO
24
Diagnostyka HIV w regionie europejskim
WHO, w tym w państwach UE/EOG oraz wg
obszaru geograficznego, 2013
Obszar geograficzny
Państwa raportujące/łączna liczba państw
Liczba zgłoszonych zakażeń HIV
Liczba zdiagnozowanych zakażeń /100 000
Procent osób w wieku 15-24 lat
Współczynnik mężczyźni/kobiety
Drogi zakażenia %
Seks pomiędzy mężczyznami
Kontakty heteroseksualne
Wstrzykiwanie narkotyków
Zakażenia matka-dziecko
Brak danych o drodze zakażenia
Europejski region
WHO*
50/53 (51/53)
56 507 (136 235)
7.8 (15.7)
10.2%
2.2 (1.7)
Zachód
Centrum
Wschód*
23/23
26 847
6.3
10.3%
3.3
15/15
4166
2.2
14.4%
4.9
13/15 (14/15)
25 494 (105 222)
22.7 (41.2)
9.5%
1.3 (1.4)
23.6% (10.1%)
43.1%
30.1%
2% (0.8%)
46.1% (30.6%)
16.2% (21.3%)
33.6%
4.1%
0.7%
24.8%
5.9%
1.1%
62.7% (30.0%)
30.6% (26.3%)
18.2%
37.9%
0.9% (0.6%)
13% (37.3%)
1.1% (0.6%)
3.6% (42.2%)
Brak danych: Lichtenstein, Turkmenistan i Uzbekistan.
*Dane z uwzględnieniem Federacji Rosyjskiej, są prezentowane w (nawiasie).
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013; data for Russia which were published by the Russian Federal Scientific and
Methodological Center for Prevention and Control of AIDS .
25
Współczynniki dot. diagnostyki nowych zakażeń HIV
w państwach UE/EOG oraz w regionie europejskim WHO,
lata 1984–2013
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
26
Skumulowana liczba nowych zakażeń HIV w państwach
UE/EOG oraz w innych państwach regionu europejskiego
WHO, lata 1984–2013
900000
800000
Other countries of the WHO European
Region
Liczba przypadków
700000
EU/EEA
600000
500000
400000
300000
200000
100000
0
1984
1987
1990
1993
1996
1999
2002
2005
2008
2011
Rok diagnozy
Brak danych z Federacji Rosyjskiej.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
27
Współczynniki dot. diagnostyki nowych zakażeń HIV,
wg regionu geograficznego oraz roku diagnozy, region
europejski WHO, lata 2004–2013
Brak danych z Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu i Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
28
Liczba nowych zakażeń HIV, wg dróg zakażenia
oraz roku zakażenia, region europejski WHO,
lata 2004–2013
Wykres nie obejmuje danych z Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu, Uzbekistanu, Estonii, Polski , Turcji, Włoch, Hiszpanii.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
29
Współczynnik przypadków AIDS na 100 000, wg obszaru
geograficznego WHO oraz roku diagnozy, lata 2004-2013
Z wyłączeniem danych ze Szwecji, Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu and Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
30
Diagnostyka nowych zakażeń HIV, 2013
Współczynnikna100000osób
Brak danych z Liechtensteinu, Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu i Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
31
Diagnostyka nowych zakażeń HIV w grupie kobiet, 2013
Współczynnikna100000 kobiet
Brak danych z Liechtensteinu, Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu i Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
32
Diagnostyka nowych zakażeń HIV w grupie mężczyzn, 2013
Współczynnikna100000mężczyzn
Brak danych z Liechtensteinu, Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu i Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
33
Diagnostyka nowych zakażeń HIV, w wyniku kontaktów
heteroseksualnych , 2013
Współczynnik na 100 000 osób
Brak danych z Liechtensteinu, Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu i Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
34
Diagnostyka nowych zakażeń HIV, w wyniku
wstrzykiwania narkotyków, 2013
Współczynnik na 100 000 osób
Brak danych z Liechtensteinu, Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu i Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
35
Diagnostyka nowych zakażeń HIV, w wyniku kontaktów
seksualnych pomiędzy mężczyznami, 2013
Współczynnik na 100 000 mężczyzn
Brak danych z Liechtensteinu, Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu and Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
36
Liczba chorych na AIDS, 2013
Współczynnik na 100 000 osób
Brak danych z Liechtensteinu, Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu and Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
37
Podział geograficzno-epidemiologiczny
regionu europejskiego WHO
West
East
Centre
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
38
Region wschodni WHO
39
Nowe zakażenia HIV, wg dróg zakażenia
i roku diagnozy, Wschód, lata 2004-2013
Z wyłączeniem danych z Federacji Rosyjskiej, Turkmenistanu i Uzbekistanu.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
40
Najczęstsze choroby wskazujące na AIDS,
wg dróg zakażenia, Wschód, 2013
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
41
Region centralny WHO
42
Nowe zakażenia HIV, wg dróg zakażenia
i roku diagnozy, Centrum, lata 2004-2013
Z wyłączeniem danych z Polski i Turcji.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
43
Najczęstsze choroby wskazujące na AIDS,
wg dróg zakażenia, Centrum, 2013
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
44
Region zachodni WHO
45
Nowe zakażenia HIV, wg dróg zakażenia
i rok diagnozy, Zachód, lata 2004-2013
Z wyłączeniem danych z Hiszpanii i Włoch.
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
46
Najczęstsze choroby wskazujące na AIDS,
wg dróg zakażenia, Zachód, 2013
Source: ECDC/WHO (2014). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2013
47
Ograniczenia dot. prezentowanych danych
Kompletność danych
 Brak danych z niektórych państw.
Raportowanie i testowanie danych
 Zróżnicowanie, związane z systemami raportowania i testowania danych
oraz zmianami w tym zakresie.
Jakość danych
 Niekompletność danych w przypadku niektórych zmiennych i niektórych
państw np. nt. dróg zakażenia, liczby komórek CD4 w momencie diagnozy.
 Niedoszacowanie lub opóźnienia w raportowaniu, co wpływa negatywnie
na możliwość interpretacji zachodzących trendów epidemiologicznych.
48
Wnioski (1)
• HIV pozostaje jednym z głównych problemów dla zdrowia publicznego
w Europie, z 80% wzrostem liczby nowych zakażeń HIV w 2013 roku
w porównaniu do roku 2004;
• Występuje duże zróżnicowanie geograficzne dot. liczby nowych zakażeń
HIV/100 000 osób, odpowiednio: 41.2 wschód, 6.3 zachód i 2.2 centrum
regionu europejskiego WHO;
• Prawie połowa (49%) nowych zakażeń HIV jest diagnozowana późno
(CD4<350/mm3), a prawie jedna trzecia (27%) w stopniu mocno
zaawansowanym (CD4<200/mm3);
• Liczba zachorowań na AIDS wzrosła 3-krotnie na wschodzie i kontynuuje
swój spadek na zachodzie regionu europejskiego WHO.
49
Wnioski (2)
Zakażenia HIV drogą kontaktów heteroseksualnych
 Stanowią główną drogę zakażenia w większości państw wschodniej części
regionu europejskiego WHO;
 Wysoki odsetek (gł. w zachodniej części Europy) zakażeń HIV jest
diagnozowany w grupie osób pochodzących z państw o wysokiej prewalencji
HIV ≥ 1% (generalised HIV epidemics).
Zakażenia HIV poprzez wstrzykiwanie narkotyków
 Stale mają miejsce. Zauważalny spadek w państwach regionu wschodniego
WHO;
 Występują ale na niskim poziomie gł. w zachodniej i centralnej części
europejskiego regionu WHO (wyjątek: lokalne epidemie w 2 państwach).
Zakażenia HIV poprzez kontakty seksualne pomiędzy mężczyznami
 Ich liczba stale rośnie. Stanowią główną drogę zakażenia HIV w regionie
zachodnim i centralnym WHO;
 W Europie Wschodniej są na relatywnie niskim poziomie ale ich liczba
gwałtownie rośnie.
50
Wnioski (3)
Państwa wschodnie regionu WHO
 Polityka oparta na danych naukowych, nakierowana na populacje kluczowe,
obejmująca programy redukcji szkód oraz wczesne włączanie do leczenia osób
zakażonych HIV i wstrzykujących narkotyki, powinna stanowić „solidne podwaliny”
przeciwdziałania HIV;
 Wśród par, w których jeden za partnerów ma wysoce ryzykowne zachowania np.
wstrzykuje narkotyki, należy stosować śmielsze działania zapobiegawcze, zmniejszające
ryzyko zakażenia HIV drogą heteroseksualną;
 Terapia ARV powinna być stosowana w sposób strategiczny, mając na celu leczenie
i zapobieganie zakażeniom HIV, jak również przeciwdziałanie rosnącej liczbie
przypadków AIDS.
Państwa centralne i zachodnie regionu WHO
 Profilaktyka HIV, testy i leczenie adresowane do populacji mężczyzn mających seks
z mężczyznami, pozostają tu priorytetem;
 Wśród priorytetów jest też zapewnienie dostępu do usług medycznych dla imigrantów;
 Programy redukcji szkód mające na celu zapobieganie wybuchom epidemii wśród osób
wstrzykujących narkotyki należy utrzymywać i stale wzmacniać.
51
Pełen raport dostępny
jest pod adresem:
www.ecdc.europa.eu
and
www.euro.who.int/aids
52