GEOLOGIA Plan zajęć i wymagania Wykłady nr 1 i 2 Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi i skład chemiczny jej powłok. Skały i ich pochodzenie. Typy skał. Wykład nr 3 Różnorodność życia Skamieniałości. Królestwa. Omówienie najważniejszych skamieniałości. Datowanie zapisu skalnego Geologiczna skala czasu. Jednostki stratygraficzne. Pierwsze szacunki bezwzględnego wieku Ziemi. Środowiska sedymentacyjne Jeziorne i lodowcowe środowiska sedymentacji. Systemy rzeczne jako środowiska sedymentacji. Środowiska sedymentacji morskiej. Pustynie i suche obszary bezodpływowe. Ćwiczenie nr 1 Wizyta w Muzeum Mineralogicznym UWr., ul. Kuźnicza (8 gru. 2012r.) Ćwiczenie nr 2 i 3 Praktyczna umiejętność rozpoznawania i opisu skał. http://www.js.ing.uni.wroc.pl [email protected] Wykład nr 4 Teoria tektoniki płyt Historia poglądów na temat dryfu kontynentów. Alfred Wegner. Sekwencja gondwańska. Spreading dna oceanicznego. Wulkanizm wzdłuż granic płyt oraz w ich obrębie. Strefy sejsmiczne i asejsmiczne Wykład nr 5 Główne wydarzenia na przestrzeni dziejów Ziemi ze szczególnym uwzględnieniem terytorium Polski Eon archaiczny. Eon proterozoiczny. Eon fanerozoiczny. GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Zalecana literatura GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Podstawowe koncepcje w geologii Aktualizm geologiczny, uniformitaryzm, uniformitarianizm, XIX-wieczna idea, której założenia sformułował szkocki farmer James Hutton a spopularyzował Ch. Lyell. Koncepcja, zgodnie z którą zmiany zachodzące w przeszłości w skorupie ziemskiej dokonywały się na skutek tych samych praw fizycznych, które działają obecnie. Jedna z podstawowych zasad w geologii. Umożliwia odtwarzanie dawnych zdarzeń geologicznych na podstawie obserwacji zjawisk współczesnych. Metoda ta streszcza się w haśle "teraźniejszość jest kluczem do przeszłości". James Hutton Charles Lyell GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Podstawowe koncepcje w geologii Katastrofizm teorie geol., szczególnie popularne w 1. poł. XIX w., zakładające, że w historii Ziemi miały miejsce gwałtowne wydarzenia (zalewy mor., trzęsienia ziemi, zlodowacenia itp.), które ogarniały swym zasięgiem znaczną część lub nawet całość planety i miały wielki wpływ na losy życia na Ziemi. GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Podstawowe koncepcje w geologii Fiksizm, fiksycyzm - pogląd, wg którego kontynenty (bloki kontynent.) nie ulegały w przeszłości geol. znacznym przemieszczeniom poziomym; przeciwieństwo mobilizmu. Mobilizm - pogląd, wg którego wielkie obiekty tektoniczne, takie jak np. kontynenty lub płyty litosfery, przemieszczają się poziomo na znaczne odległości, rzędu kilkuset lub kilku tys. km; podstawową teorią mobilistyczną jest obecnie teoria tektoniki płyt litosfery. GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Podstawowe koncepcje w geologii Neptunizm - jeden z dawnych kierunków w geologii, funkcjonujący na przełomie XVIII i XIX wieku, będący w opozycji do plutonizmu. Nazwa wywodzi się od rzymskiego boga mórz - Neptuna. Zakładał, że wszystkie skały powstały poprzez krystalizację lub osadzanie ze środowiska wodnego. Koncepcja ta okazała się słuszna w ograniczonym stopniu, jedynie w odniesieniu do niektórych skał osadowych. Przedstawicielami neptunizmu byli: Abraham Gottlob Werner, Jean Baptiste Lamarck. Abraham Gottlob Werner Osiecznica k. Bolesławca Plutonizm (od rzymskiego boga podziemia, Plutona) koncepcja, opracowana w XVIII wieku przez Jamesa Huttona, zakładająca, że wszystkie skały istniejące na Ziemi powstały na skutek działalności wulkanicznej m.in. zastygania magmy. Teorią przeciwną był neptunizm. GEOLOGIA James Hutton wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Podstawowe koncepcje w geologii Trzy zasady Steno (1669) 1. Zasada superpozycji - w niezaburzonej sekwencji skalnej najstarsze warstwy leżą w spągu sekwencji, a ku górze leżą warstwy coraz młodsze. 2. Zasada pierwotnie poziomego ułożenia – w trakcie powstawania wszystkie warstwy ułożone są poziomo. 3. Zasada pierwotnej obocznej ciągłości – warstwa skalna jest ciałem o lateralnej rozciągłości i kończy się ona jedynie kiedy np. ulega wyklinowaniu. Zasada relacji intruzywnych Zasada inkluzji Niels Steensen (Nicolas Steno) Duński lekarz, anatom i geolog. Beatyfikowany 23. października 1988 przez Jana Pawła II. C B A A GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Cykl skalny skały magmowe głębinowe skały magmowe wylewne skały osadowe skały magmowe głębinowe skały metamorficzne • Magmowe • Osadowe • Metamorficzne GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skład chemiczny skorupy ziemskiej Fe 5,0% Ca 3,6% Na 2,8% K 2,6% Mg pozostałe 2,0% 1,5% Al 8,1% O2 46,6% Si 27,8% GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Podstawowe pojęcia • Minerał: faza krystaliczna powstała w wyniku procesów geologicznych lub kosmologicznych. Minerały tworzyć mogą zarówno pierwiastki jak i związki chemiczne. Minerały mają określone właściwości fizyczne, chemiczne, określony sposób powstawania, występowania i przeobrażeń. • Ciała krystaliczne mają uporządkowaną budowę wewnętrzną, polegającą na prawidłowym ułożeniu atomów i jonów w przestrzeni, czyli tworzą sieć przestrzenną (= sieć krystaliczną). Jeżeli ciało krystaliczne wykazuje prawidłową, wielościenną postać zewnętrzną wykształconą samorzutnie to wtedy nazywamy je kryształem. • Definicja powyższa nie obejmuje stałych ciał bezpostaciowych (np. szkliw wulkanicznych), substancji ciekłych (np. woda, ropa), czy gazowych (np. gaz ziemny), które nazwano substancjami mineralnymi. Nie mają one uporządkowanej budowy wewnętrznej i często też ściśle określonego składu chemicznego i własności fizycznych. • Skała: zespół złożony z jednego bądź więcej minerałów, powstały wskutek działania procesów geologicznych lub kosmologicznych. Skała może być skonsolidowana lub nieskonsolidowana. Definicja ta nie obejmuje gleby. Ze względu na warunki tworzenia wyróżnia się skały magmowe, osadowe i metamorficzne. Zaś ze względu na skład mineralny skały mono- i polimineralne. GEOLOGIA skalenie alkaliczne biotyt plagioklazy kwarc wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Klasyfikacja chemiczna minerałów wg Strunza (Karl Hugo Strunz) • Pierwiastki rodzime: C - grafit, antracyt, diament oraz Cu, Ag, Au czy S. • Siarczki i siarkosole: galena PbS, piryt FeS2, markasyt FeS2. • Halogenki: halit NaCl, sylwin KCl, fluoryt CaF2. • Tlenki i wodorotlenki: hematyt Fe O , magnetyt Fe O , korund Al O , rutyl TiO . • Sole kwasów tlenowych: 2 – – – – 3 a) węglany - kalcyt CaCO3, aragonit CaCO3, magnezyt MgCO3, b) siarczany - anhydryt CaSO4, gips CaSO4*2H2O, c) fosforany - apatyt Ca5[(PO4)3(OH,F,Cl)], d) krzemiany i glinokrzemiany - kwarc SiO2 skaleń potasowy K[AlSi3O8], oliwiny (Mg, Fe)2SiO4, granaty, pirokseny, amfibole. 3 4 2 3 2 Struktura krzemianów O Si O GEOLOGIA O O wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Minerały skałotwórcze skał magmowych Skały magmowe minerały skałotwórcze Kwarc SiO2 Skalenie Wyróżnia się trzy główne skalenie: • ortoklaz K[AlSi3O8] • albit Na[AlSi3O8] • anortyt Ca[Al2Si2O8] Wyróżnia się dwie grupy łyszczyków. Są to: • muskowit KAl2[(OH)AlSi3O10] • biotyt K(Mg,Fe2+)3[(OH)AlSi3O10] GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały magmowe minerały skałotwórcze Amfibole Uwodnione krzemiany i glinokrzemiany Na, Ca, Mg i Fe. Najczęściej spotykanym amfibolem, który powstaje w warunkach magmowych jest hornblenda. Pirokseny Krzemiany i glinokrzemiany Na, Ca, Mg i Fe. Najczęściej spotykanym piroksenem, który powstaje w warunkach magmowych jest augit. Oliwiny Krzemiany Mg, Fe oraz Mn. Najważniejsze oliwiny to: forsteryt Mg2[SiO4] i fajalit Fe2 [SiO4]. GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Minerały poboczne i akcesoryczne Galena Fluoryt Granaty Kalcyt Chalcedon Piryt Magnetyt Hematyt Skały magmowe struktury i tekstury skał magmowych Struktura sposób wykształcenia składników skały. Pojęcie to obejmuje: – stopień krystaliczności, – wielkość i kształt kryształów,. Tekstura sposób rozmieszczenia składników w skale. Pojęcie to obejmuje: – cechy uporządkowania składników skały, – stopień wypełnienia przestrzeni skalnej. Stopień krystaliczności – str. pełnokrystaliczna, – str. częściowokrystaliczna, – str. szklista. Cechy uporządkowania składników skały – tekst. bezładna, – tekst. kierunkowa. GEOLOGIA Stopień wypełnienia przestrzeni skalnej – tekst. masywna, – tekst. porowata, wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały magmowe GEOLOGIA struktury i tekstury skał magmowych Struktura szklista Tekstura masywna Bazalt. Struktura częściowokrystaliczna Tekstura porowata, bezładna Andezyt. Struktura częściowokrystaliczna Tekstura masywna, kierunkowa Bazalt. Struktura częściowokrystaliczna Tekstura porowata, kierunkowa wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały magmowe struktury i tekstury skał magmowych Granit. Struktura pełnokrystaliczna Tekstura masywna, bezładna Granit. Struktura pełnokrystaliczna Tekstura masywna, bezładna GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały magmowe serie reakcyjne Bowena Skała głębinowa Skała wylewna perydotyty pikryty gabro bazalt dioryty andezyty granity ryolity 1200oC Ca biotyt amfibole plagioklazy pirokseny oliwiny 1100oC Na kwarc muskowit skal. alkaliczne 1000oC 900oC GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały magmowe Skład chemiczny podział skał i ich barwa Felzytowe (granitowe) Pośrednie (andezytowe) Maficzne (bazaltowe) Ultramaficzne Minerały skałotwórcze kwarc, skaleń alkaliczny, plagioklaz Na, muskowit, biotyt amfibole, plagioklazy Na, biotyt piroksen, plagioklaz Ca Oliwin, piroksen Minerały akcesoryczne amfibol, piroksen amfibol, oliwin Plagioklaz Ca Skały głebinowe Granit Dioryt Gabro Perydotyt Skały wylewne ryolit andezyt bazalt pikryt Kolor skały szkliwa GEOLOGIA Obsydian i pumeks wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały magmowe felzytowe granit ryolit ryolit GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały magmowe pośrednie dioryty andezyty GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały magmowe maficzne gabra bazalty GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały magmowe ultramaficzne perydotyty GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Minerały skałotwórcze skał osadowych Skały osadowe minerały kalcyt GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały osadowe minerały halit GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały osadowe minerały gips GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały osadowe • • • • podział genetyczny okruchowe, ilaste, organogeniczne, chemogeniczne. GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały osadowe budowa skał okruchowych szkielet ziarnowy matriks lepiszcze cement Rodzaje spoiwa: • margliste • dolomityczne • kalcytowe • krzemionkowe • glaukonitowe • ilaste GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały osadowe 256 mm ogólny podział skał okruchowych Frakcja głazowa Frakcja żwirowa Głazy/ Bloki Żwir/ gruz Zlepieniec/ brekcja 2 mm Frakcja piaskowa Piasek Frakcja pyłowa Pył Piaskowiec 0,063 mm 0,004 mm Muł Frakcja iłowa GEOLOGIA Mułowiec Ił Iłowiec wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały osadowe ogólny podział skał okruchowych mułowiec piaskowiec GEOLOGIA zlepieniec wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały osadowe chemogeniczne i organogeniczne Organogeniczne • wapienie, • kopalne paliwa stałe (torf, węgiel brunatny, węgiel kamienny). Chemogeniczne • wapienie, • sól kamienna (halityt), gipsyty, • skały krzemionkowe (opal, chalcedon, kwarc). Chalcedon (krzemień) GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Minerały skałotwórcze skał metamorficznych Skały metamorficzne minerały andaluzyt syllimanit dysten GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały metamorficzne 16 typy metamorfizmu WARUNKI NIEOBECNE W LITOSFERZE 50 14 40 10 30 Nadtapianie (ULTRAMETAMORFIZM) 8 20 6 4 metamorfizm termiczny Głębokość [km] Ciśnienie [kbar] 12 10 2 DIAGENEZA 100 GEOLOGIA 200 300 400 500 600 700 o Temperatura [C] 800 900 1000 wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały osadowe GEOLOGIA rodzaje metamorfizmu wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały osadowe GEOLOGIA rodzaje metamorfizmu wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały metamorficzne Protolit Skała metamorficzna Osady ilaste lub mułowcowoilaste fyllity, łupki łyszczykowe Piaskowce kwarcowe Kwarcyty Wapienie Marmury Granitoidy Gnejsy Bazaltoidy Zieleńce, amfibolity Skały ultramaficzne serpentynity Wzrost stopnia metamorfizmu metapelity: fyllity łupki łyszczykowe metabazyty: zieleńce amfibolity METAMORFIZM REGIONALNY BARDZO WYSOKIEGO STOPNIA granulity migmatyty GEOLOGIA zróżnicowany protolit wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały metamorficzne METAMORFIZM WYSOKOCIŚNIENIOWY BAZYTÓW (bazaltów i gabr) niebieskie łuki (glaukofanowe) Eklogity METAMORFIZM KONTAKTOWY łupki plamiste GEOLOGIA łupki gruzełkowe HORNFELSY wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Skały metamorficzne 16 typy metamorfizmu WARUNKI NIEOBECNE W LITOSFERZE eklogity 50 14 40 10 NADTAPIANIE (ULTRAMETAMORFIZM) 8 łupki łyszczykowe amfibolity 6 migmatyty granulity amfibolity 20 fyllity zieleńce 4 30 Głębokość [km] Ciśnienie [kbar] 12 10 2 h o r n f e l s y DIAGENEZA 100 GEOLOGIA 200 300 400 500 600 700 o Temperatura [C] 800 900 1000 wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi Budowa Ziemi skorupa kontynentalna skorupa oceaniczna płaszcz Górny płaszcz Astenosfera Płaszcz Jądro wewnętrzne Jądro zewnętrzne płaszcz skorupa GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały skorupa kontynentalna 25-90 km górny płaszcz skorupa oceaniczna 7 km skorupa kontynentalna litosfera Budowa Ziemi sfałdowane i niezmet. skały osadowe fyllity (kliważ pionowo ustawiony ) łupki łyszczykowe intruzja magmowa łupki łyszczykowe z grt migmatyty granulity GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi skorupa oceaniczna Lawy poduszkowe Osady Osady bazalty Skorupa oceaniczna gabra perydotyty skorupa oceaniczna 7 km GEOLOGIA skorupa kontynentalna 25-90 km górny płaszcz litosfera płaszcz wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi skorupa oceaniczna Ofiolity – fragmenty den oceanicznych wbudowane w skorupę ziemską. Lawy poduszkowe dajki pakietowe gabra izotropowe gabra warstwowane i perydotyty perydotyty płaszcza GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi skorupa oceaniczna Lawy poduszkowe dajki pakietowe gabra izotropowe gabra warstwowane perydotyty płaszcza GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi skorupa oceaniczna Lawy poduszkowe dajki pakietowe gabra izotropowe gabra warstwowane perydotyty płaszcza GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi skorupa oceaniczna osady głębokomorskie lawy poduszkowe dajki pakietowe gabra izotropowe perydotyty i gabra warstwowane perydotyty płaszcza GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi Jest to największa warstwa budująca Ziemię zarówno pod względem masy jak i objętości. Rozciąga się ona od MOHO, które znajduje się na średniej głębokości około 21 km aż do granicy z jądrem na głębokości około 2883 km. Uważa się, że pod względem składu chemicznego ta warstwa jest niehomogeniczna (niejednorodna). Wraz z głębokością zachodzą w niej zmiany o charakterze mineralogicznym (przejścia od faz mineralnych trwałych w niższych ciśnieniach - o mniejszej gęstości do faz trwałych w wyższych ciśnieniach - o większej gęstości upakowania materii). Większość naszej wiedzy na temat płaszcza ziemskiego opiera się na wynikach badań sejsmicznych. Sporadycznie znajduje się także skały, które interpretuje się jako fragmenty płaszcza wyniesione na powierzchnię Ziemi jako ksenolity w obrębie wulkanów przez znajdującą się w nich lawę. Ponieważ zdecydowana większość skorupy oceanicznej jest zbudowana ze skał o składzie bazaltu oraz gabra a ksenolity znajdowane w wulkanach bazaltowych mają skład perydotytu uważa się, że płaszcz jest zbudowany ze skał o składzie perydotytu. GEOLOGIA płaszcz Ziemi górny płaszcz dolny płaszcz perydotyt granatonośny perydotyt wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi Jądro Ziemi jądro zewnętrzne Meteoryt żelazny jądro wewnętrzne Jądro buduje najbardziej wewnętrzną warstwę Ziemi. Granica pomiędzy płaszczem i jądrem to bardzo wyraźna granica sejsmiczna określana jako nieciągłość Gutenberga. Informacje dotyczące budowy tej części Ziemi pochodzą wyłącznie z badań prędkości przebiegu fal sejsmicznych. Jądro dzieli się na zewnętrzne i wewnętrzne. Uważa się, że to ostatnie jest stałe, zaś zewnętrzne płynne. Przypuszcza się, że jądro wewnętrzne jest zbudowane z mieszaniny Fe i dodatku 4% Ni. Natomiast jądro zewnętrzne prawdopodobnie buduje niemal wyłącznie Fe, które zawiera jedynie niewielki dodatek jakiegoś lekkiego pierwiastka spośród, których najbardziej prawdopodobne wydają się być tlen lub potas. GEOLOGIA Stop Fe Fe 99% O2 lub K Stop Fe-Ni wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi Jądro Ziemi Ziemskie pole magnetyczne jest podobne do tego generowanego przez magnes sztabkowy, który jest ułożony niemal równolegle do osi obrotu Ziemi. Linie sił ziemskiego pola magnetycznego są łukowato wygięte. Miejsce, gdzie linie sił zorientowane są pionowo określane jest jako biegun. Bieguny mogą się przemieszać, a nawet ulegać odwróceniu (zmiana polarności biegunów). Dotychczas zebrane dane wskazują, że ziemskie pole magnetyczne powstaje w obrębie płynnego jądra zewnętrznego w wyniku działania mechanizmu podobnego do dynama. Magnetyzm ziemski jest wynikiem współdziałania trzech czynników: (1) obecności w pobliżu jądra dużej ilości płynnego przewodnika (płynne Fe), (2) dopływu energii, która wywołuje konwekcję materii w płynnym jądrze zewnętrznym, (3) rotacji planety, która kontroluje konwekcję w jądrze zewnętrznym. Pole magnetyczne jako całość podobne jest do pola generowanego przez magnes sztabkowy ale ruch wirowy Ziemi powoduje, że w wielu miejscach powstają obszary o przeciwnej biegunowości zwane anomaliami magnetycznymi. GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi Jądro Ziemi Linie sił ziemskiego pola magnetycznego (rok 2010) GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi skorupa oceaniczna ryft skały o normalnej polarności magnetycznej 4 Ma lat temu skały o odwróconej polarności magnetycznej 2 Ma lat temu dzisiaj litosfera magma Ma lat temu Jako pierwszy odkrył zjawisko zmiany polarności biegunów Motonori Matuyama w 1920 roku na podstawie obserwacji skał odsłaniających się w Japonii. Następnie w latach 50-tych XX w prace prowadzone przez statki badawcze mierzące namagnesowanie skał budujących dna oceaniczne wykazały powszechność tego zjawiska i występowanie pasowych anomalii ziemskiego pola magnetycznego. Dopiero w 1963 roku Frederick Vine iDrummond Matthews zaproponowali model zgodnie, z którym powstaje skorupa oceaniczna. GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi skorupa oceaniczna obliczona krzywa zmian ziemskiego pola magnetycznego zaobserwowana krzywa zmian ziemskiego pola magnetycznego GEOLOGIA wykład nr 1 - Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały