Numer 1-2014 - Polskie Towarzystwo Balneologii i Medycyny

Prace oryginalne i kliniczne
Acta
Acta Balneologica TOM LVI, Nr 1 (135) /2014
Systemic cryotherapy in rheumatoid arthritis
Zastosowanie krioterapii ogólnoustrojowej w reumatoidalnym zapaleniu stawów
Włodzisław Kuliński1,2, Katarzyna Figiel3, Joanna Łuczak4
1Department of Rehabilitation, Military Medical Institute, Warsaw
2Division of Physical Medicine, Jan Kochanowski University, Kielce
3 Medical University of Łodź
4Division of Rehabilitation, Central Clinical Hospital of the Ministry of Interior, Warsaw
Summary
Introduction: Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic autoimmune inflammatory systemic
disease of the connective tissue. It involves nonspecific symmetrical inflammation of the
joints, extra-articular lesions, and systemic complications and leads to various levels of
disability. RA is found in 0.3-1.5% of the general population. Physical therapy
and rehabilitation are an important part of the treatment.
Aim: The aim of the study was to analyse the influence of a systemic cryotherapy
chamber on the patients’ physical examination and history results.
Material and methods: The study involved 30 women undergoing a cycle of 10 systemic
cryotherapy procedures followed by kinesiotherapy. The mean age of the participants was
60.3 years. The patients’ clinical condition (pain intensity) was assessed with the use of
the Laitinen questionnaire and the visual analogue pain scale (VAS). Stiffness of the joints
was assessed with a scale prepared on the basis of the Rheumatoid Arthritis Disease
Activity Index (RADAI) and the functional status was evaluated on the basis of the Health
Assessment Questionnaire (HAQ). The strength of grip and the ranges of arm mobility
were measured. The patients were examined before and after the procedures.
Results: After systemic cryotherapy procedures, the intensity of pain, periarticular
oedema, and morning stiffness was decreased. A comparison with the baseline results
revealed an improvement in the range of flexion and extension in upper limb joints (on
average by 4.5 degrees) and increased grip strength in 95% of the participants.
Conclusions: Cryotherapy combined with kinesiotherapy is a basic part of RA treatment.
Key words: rheumatoid arthritis, cryotherapy
Streszczenie
Wstęp: Reumatoidalne zapalenie stawów (rzs) jest przewlekłą, zapalną immunologicznie
zależną układową chorobą tkanki łącznej, charakteryzującą się nieswoistym,
symetrycznym zapaleniem stawów, występowaniem zmian pozastawowych i powikłań
układowych, prowadzącą do niepełnosprawności i kalectwa. Częstość występowania
rzs wynosi 0,3-1,5% populacji ogólnej. Postępowanie fizykalnousprawniające jest istotnym
elementem w leczeniu.
Cel: Celem pracy jest analiza wpływu kriokomory ogólnoustrojowej na stan podmiotowy i
przedmiotowy chorych.
Materiał i metody: Badaniem objęto 30 kobiet poddanych cyklowi 10 zabiegów krioterapii
ogólnoustrojowej, a następnie kinezyterapii. Średni wiek badanych wynosił 60,3 lat. Do
oceny stanu klinicznego chorych wykorzystano: do oceny natężenia bolu kwestionariusz
Laitinena oraz wzrokowo-analogową skalę bolu VAS. W ocenie sztywności
stawow zastosowano skalę opracowaną na podstawie indeksu RADAI, stan funkcjonalny
oceniono na podstawie kwestionariusza HAQ, wykonano pomiary siły chwytu i zakresy
ruchomości rąk. Badanie przeprowadzono przed oraz po zabiegach.
Wyniki: Po zabiegach krioterapii ogólnoustrojowej zmniejszył się poziom bólu, obrzęków
okołostawowych oraz sztywności porannej. W porównaniu ze stanem początkowym
uzyskano poprawę w zakresie zgięcia i wyprostu w stawach rąk (średnio o 4,5 stopnia),
oraz siły chwytu rąk u 95% badanych.
Wnioski: Krioterapia w połączeniu z kinezyterapią jest podstawowym elementem w
leczeniu chorych z rzs.
Słowa kluczowe: reumatoidalne zapalenie stawów, krioterapia
Ocena skuteczności leczenia uzdrowiskowego u kobiet z chorobą
zwyrodnieniową stawów kolanowych
The assessment of spa treatment effectiveness in women with
osteoarthritis of the knee
Ewa Klimek-Piskorz1, Karolina Szymura2
1Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Rehabilitacji w Reumatologii i
Geriatrii,
Wydział Rehabilitacji Ruchowej, Akademia Wychowania Fizycznego w
Krakowie
2Studium Doktoranckie, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie
Streszczenie
Wstęp: Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych związana jest z dolegliwościami
bólowymi i czynnościowym upośledzeniem. Powoduje obniżenie jakości życia oraz
zwiększa ryzyko innych chorób.
Materiał i metody: Badaniami zostało objętych 25 pacjentek z chorobą zwyrodnieniową
stawow kolanowych. Przeprowadzono je dwukrotnie: przed dwutygodniowym leczeniem w
sanatorium w Muszynie (badanie I) i po jego zakończeniu
(badanie II). Za każdym razem pacjentki były poddane badaniu podmiotowemu (wywiad) i
przedmiotowemu, ktore obejmowało: wysokość, masę ciała i wskaźnik wzrostowo-wagowy
(BMI), obwod kolan, zakres ruchu zginania i prostowania, ocenę natężenia bolu wg skali
VAS i sprawność funkcjonalną mierzoną testem „Wstań i idź”.
Wyniki: Na skutek przeprowadzonej kompleksowej rehabilitacji uzdrowiskowej, ktora
obejmowała: laseroterapię, krioterapię, okłady borowinowe, kąpiel solankową i gimnastykę
indywidualną nastąpiła znaczna poprawa zakresu ruchów i zmniejszenie dolegliwości
bolowych w stawach kolanowych. Wszystko to wpłynęło korzystnie na sprawność
funkcjonalną badanych pacjentek.
Wnioski: U pacjentek z chorobą zwyrodnieniową stawow kolanowych stwierdza się
upośledzenie funkcji tego stawu z powodu znacznego ograniczenia zakresu ruchu
zginania i wyprostu oraz dolegliwości bolowych. Kinezyterapia wraz z fizykoterapią oraz
balneoterapią podczas kuracji sanatoryjnej wpływa korzystnie na sprawność funkcjonalną
pacjentek i pozwala, nawet w tak krotkim czasie, na zmniejszenie obrzęków oraz
dolegliwości bolowych, a co za tym idzie, poprawęruchu w stawie kolanowym.
Słowa kluczowe: choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych, leczenie uzdrowiskowe
Summary
Introduction: Osteoarthritis is associated with the pain and functional impairment. This
reduces the quality of life and increases the risk of other diseases.
Material and methods: 25 patients were included with osteoarthritis of the knee. The
examinations were carried out twice: before (study I) and after two weeks of treatment in a
sanatorium in Muszyna (study II). Each patient was tested in the personal interview and an
examination, which included: height, weight, and BMI, the measurement circumference of
knees, the range of motion bending and straightening, VAS and functional capacity test
called “Get up and go”.
Results: As a result of carried out comprehensive rehabilitation of the spa, which included:
laser therapy, cryotherapy, mud treatment, brine bath and individual exercises, there was
a significant improvement in the range of motion and reduce of
pain. All this had a positive impact on the functional efficiency of the patients.
Conclusions: The patients with osteoarthritis of the knee have got joint dysfunction due to
a significant reduction in range of motion and the bending and straightening and pain.
Kinesitherapy along with physiotherapy and balneotherapy at the sanatorium treatment
had a positive impact on the functional performance of patients, which allows, even in such
a short time to reduce swelling and pain, and thus, improve the range of motion in the
knee joint.
Key words: sanatorium treatment, osteoarthritis of the knee
Wpływ słonecznego promieniowania ultrafioletowego (UV) na organizm
człowieka Część I: Charakterystyka wybranych właściwości
fizykochemicznych i biologicznych promieniowania UV
The effect of solar ultraviolet radiation (UVR) on a human organism. Part
I: Characteristics of UVR selected physicochemical and biological
properties
Marta Pacholczyk1, Tomasz Ferenc1, Jan Czernicki2
1Zakład Biologii i Genetyki Medycznej, Katedra Nauk Podstawowych w Łodzi
2 Wydział Pedagogiki i Promocji Zdrowia - kierunek Fizjoterapia. Wyższa Szkoła
Informatyki i Umiejętności w Łodzi
Streszczenie
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) jest składową widma promieniowania słonecznego i
dzieli się na trzy zakresy o rożnych właściwościach biologicznych: UVA (320-400 nm),
UVB (280-320 nm) i UVC (200-280 nm). Promieniowanie UVC i znaczna część UVB (ok.
95 %) jest zatrzymywana warstwą ozonową atmosfery. Ogólna ilość UV oddziałującego
na ludzką skorę jest zmienna i zależy od położenia geograficznego, pory roku i dnia oraz
zanieczyszczeń środowiska. Promieniowanie UVA penetruje głębsze warstwy skory
właściwej, a UVB jest pochłaniane głownie przez naskórek. Promieniowanie
UV może wywierać zarowno korzystnie, jak i szkodliwe działania na organizm człowieka.
Promieniowanie UV, szczególnie w zakresie 280-310 nm pełni istotną rolę w powstawaniu
witaminy D3 w skórze. Pod wpływem UV dochodzi do pobudzenia zakończeń nerwowych
w skórze i wzrostu aktywności gruczołów wydzielania wewnętrznego. Skóra człowieka
poddana działaniu UV staje się lepiej ukrwiona, bardziej elastyczna i mniej podatna na
zakażenia. Fotobiologiczne i fotochemiczne właściwości promieniowania UV wykorzystuje
się w fototerapii, zarowno przy zastosowaniu źródeł naturalnych (helioterapia), jak i
sztucznych. W praktyce wykorzystuje się także bakteriostatyczne i bakteriobójcze
właściwości promieniowania UV. Niekorzystne działanie promieniowania UV obejmują
fotouszkodzenie skóry, rumień fotochemiczny, oparzenia słoneczne, fotodermatozy,
pogrubienie naskorka, zmniejszenie aktywności układu odpornościowego i keratozy
słoneczne. Promieniowanie UV jest silnym czynnikiem mutagennym i kancerogennym
dla komórek skóry. Niekorzystny wpływ promieniowania UV na skórę człowieka jest
modulowany przez mechanizmy obronne, do ktorych należy wzrost syntezy melaniny i
aktywacja mechanizmów naprawy DNA.
Słowa kluczowe: promieniowanie ultrafioletowe, fotostarzenie się skóry, uszkodzenia
DNA.
Summary
Ultraviolet radiation (UV) is a component of solar radiation spectrum and it is divided into
three major components of different biological properties: UVA (320-400 nm), UVB (280320 nm) and UVC (200-280 nm). UVC and a significant part of UVB (about 95%) are
blocked by the Earth’s ozone layer. General amount of UV affecting human skin varies and
depends on geographical location, season of the year and environmental pollution. UVA
radiation penetrates deeper layers of the dermis and UVB is mainly absorbed in the
epidermis. UV radiation can have both beneficial and harmful effect on the human
organism. UV radiation, particularly in the range of 280-310 nm plays a significant role in
the production of vitamin D3 in the skin. UV radiation stimulates nerve endings in the skin
and the activity of endocrine glands. The human skin exposed to UV becomes better
blood-supplied, more elastic and less susceptible to infections. Photobiological and
photochemical properties of UV radiation are used in phototherapy, both with the
application of natural (heliotherapy) and artificial sources. UV bactericidal and
bacteriostatic properties are also used in practice. Harmful effects of UV radiation include:
photodamage to skin, solar erythema, sunburn, photodermatosis, epidermal thickening,
weakened immune system activity and actinic keratoses. Harmful effect of UV radiation on
human skin is modulated by defence mechanism such as increase of melanin synthesis
and activation of DNA repair mechanism.
Key words: ultraviolet radiation, skin photoaging, DNA damage
Characterization of balneological properties of Mahallat Thermal
Springs, Central Iran
Charakterystyka właściwości balneologicznych uzdrowisk Mahallat w
centralnym Iranie
Vahid Moeini1, Farid Moore2, Dr. Nghargbu K’tso3
1Geology Department, Esfahan Paiam Noor University, Esfahan, Iran
2Earth Science Department, Shiraz University, Shiraz, Iran
3Geology and Mining, Nasarawa State University, Niger
Summary
Mahallat spas have been known for their healing properties for many years. It is told that
these spas have cured many diseases such as skin lesion, rheumatic diseases, eczema,
atherosclerosis, etc. There are six thermal springs in Mahallat district namely
Shafa, Donbe, Soleimanie, Bakhtiary, Romatism and Hakim, five of which are used for
balneological purposes. The major element chemistry of thermal waters in Mahallat is
similar to that of waters uses at established balneological sites in other parts of the word.
In this survey, balneological investigations are carried out on Mahallat spas and the
composition of these spas are compared with some well- known spas in the world.
Furthermore, the hydrology of these springs are studied using hydrochemistry. Results
revealed that Mahallat thermal springs may be capable of healing skin diseases,
rheumatism, goat, venereal diseases, gastro-intestinal disorders, cardio-vascular disorders
and neurological disorders.
Key words: Balneology, Iran, Mahallat Thermal Springs, mineral water, spa
STRESZCZENIE
Uzdrowiska w Mahallat od wielu lat znane są ze swoich leczniczych właściwości.
Przypisuje się im wyleczenie schorzeń, takich jak: choroby skory, choroby reumatyczne,
wysypka, miażdżyca i wiele innych. W okręgu Mahallat istnieje sześć źrodeł termalnych,
mianowicie Shafa, Donbe, Solimamie, Bakhtiary, Romatism i Hakim. Do celow
balneologicznych wykorzystywanych jest pięć z nich. Podstawowy skład chemiczny źrodeł
termalnych w Mahallat podobny jest do składu chemicznego miejsc wykorzystywanych
balneologicznie w innych częściach świata. W badaniu tym, uzdrowiska w Mahallat
poddano badaniom balneologicznym oraz przeprowadzono analizę porównawczą składu
chemicznego tych uzdrowisk i niektórych znanych sanatoriow z innych części świata. Co
więcej, hydrologia tych źrodeł badana jest za pomocą hydrochemii. Wyniki pokazały, że
źrodła termalne w Mahallat mogą mieć zastosowanie w leczeniu chorób skóry,
reumatyzmu, dny moczanowej, gastroenterologicznych, sercowo-naczyniowych i
neurologicznych.h.
Słowa kluczowe: Iran, uzdrowiska Mahallat, wody mineralne, SPA Balneologia
Квалиметрический подход к оценке качества организации отпуска
процедур с использованием лечебных вод
Kwalimetryczne рodejście do oceny jakości uwolnienia medycznych
procedur z użyciem wody
Qualimetrical approach to the evaluation of organization release
procedures with medical waters
А.Ю. Кисилевская, кандидат технических наук
Е.М. Никипелова, доктор химических наук
Государственное учреждение ≪Украинский научно-исследовательский инситут медицинской
реабилитации и курортологии Министерства здравоохранения Украины≫, г. Одесса,
Украина
РЕЗЮМЕ
Разработан метод квалиметрической оценки качества процесса отпуска процедур с
использованием лечебных вод, в котором единичные показатели качества
оцениваются с помощью типовой анкеты, а комплексный показатель –
среднеарифметическое единичных показателей с учетом их коэффициентов
весомости, позволяющий количественно оценивать уровень качества организации
отпуска процедур в любом санаторно-курортном учреждении.
Ключевые слова: квалиметрический метод, отпуск процедур, оценка качества,
лечебные воды
STRESZCZENIE
Opracowano kwalimetryczną metodę oceny jakości procedur procesu dopuszczania do
korzystania z wod leczniczych,rych poszczegolne wskaźniki jakości są mierzone przy
użyciu standardowych kwestionariuszy, a kompleksowy wskaźnik – średnią arytmetyczną
poszczegolnych celow, biorąc pod uwagę ich wspołczynniki, co pozwala na ilościowe
określenie poziomu jakości procedur w organizacji wypoczynku w każdym sanatorium.
Słowa kluczowe: metoda kwalimetrycznа, procedury, wakacje, ocena jakości, uzdatnianie
SUMMARY
The method for assessing the qualimetrical quality of tempering process procedures using
medical waters developer in which individual quality indicators are measured using
standard questionnaires and comprehensive indicator – the arithmetic mean of individual
targets, considering their weighting coefficients, which allows to quantify the level of
the organization’s quality holiday procedures in any sanatorium institution.
Key words: ualimetric method, vacation procedures, quality assessment, merical water
Propozycje łącznego wykorzystania wybranych wód siarczkowych i wód
mioceńskich do produkcji preparatow farmaceutycznych
Suggestions of combined use of selected sulphurous waters and
miocene
waters in the production of pharmaceutical preparations
Michał Drobnik, Teresa Latour, Danuta Sziwa
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Zakład Tworzyw
Uzdrowiskowych,
Poznań
Streszczenie
Wstęp: Do produkcji preparatów farmaceutycznych lub kosmetycznych w rożnych
postaciach (maści, żele, pasty, balsamy, toniki, szampony) i formach (kąpiele,
smarowania) wykorzystuje się między innymi surowce naturalne mineralne, np. solanki
siarczkowe oraz borowiny. Ich aktywnymi biochemicznie składnikami są sole mineralne
(NaCl, CaCl2, MgCl2, J-, związki S(II) w postaci H2S, HS-, S2-) oraz kwasy humusowe –
głowne składniki borowin.
Cel: Celem badań było sprawdzenie, czy do produkcji niektórych z ww. preparatów można
wykorzystać mieszaniny solanek siarczkowych i wód brunatnych poziomu mioceńskiego
zawierających kwasy humusowe w celu uzyskania wzmożonego działania
biochemicznego.
Materiał i metody: Materiał do badań stanowiły wody chlorkowe-sodowe (solanki),
siarczkowe i jodkowe, pochodzące z Wełnina, Lasu Winiarskiego i Solca-Zdroju, oraz
brunatne (zawierające kwasy humusowe) wody z poziomu mioceńskiego, pochodzące z
Wielkopolski. Oznaczono podstawowe właściwości fizykochemiczne i chemiczne
badanych wód. Wykreślono rzeczywiste widma absorpcyjne w zakresie UV-VIS badanych
wod mioceńskich i ich mieszanin z solankami siarczkowymi. Różniczkowe IV rzędu widma
absorpcyjne zawierające charakterystyczne piki absorpcyjne kwasow humusowych
porównano z widmami wzorcowych kwasów humusowych (f. Fluka).
Wyniki: Badane wody siarczkowe zawierały związki S(II) w postaci H2S i HS- w stężeniu
od 48,4 do 830,0 mg/dm3; mineralizacja ogolna tych wód wynosiła od 1,41% (ujęcie „Las
Winiarski 2”) do 3,97% (ujęcie „Malina”). Zastosowane w badaniu wody mioceńskie o
mineralizacji ogolnej od 0,08% do 0,16% są typu wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowego
zawierające kwasy humusowe w ilości od 188,6,0 mg/dm3 (Sepno) do 1501,8 mg/dm3
(Obrzycko). Z analizy widm wynika, że największe stężenie kwasow humusowych w fazie
wodnej danej mieszaniny uzyskano po zmieszaniu.
Wnioski: Zmieszanie badanych solanek siarczkowych z wodami mioceńskimi nie wpływa
destrukcyjnie na strukturę kwasow humusowych oraz na formę związkow siarki (II). Wody
mioceńskie mogą służyć jako dodatek do wód siarczkowych, zwłaszcza z ujęcia „Las
Winiarski 2” oraz „Malina”, w produkcji preparatów do kąpieli oraz smarowań (balsamy,
żele).
Słowa kluczowe: lecznicza woda mineralna siarczkowo-siarkowodorowa, woda
mioceńska, preparaty farmaceutyczne, związki humusowe, rożniczkowe widmo absorpcji
UV-VISadanych wod mioceńskich z solankami siarczkowymi z ujęć „Malina” i „Las
Winiarski 2”.
Summary
Introduction: Natural mineral raw materials as: sulphur salines and peats are used for
production of some pharmaceutical and cosmetic preparations in various forms (pastes,
gels, balms, tonics, shampoos) and for different applications (baths, oinments).
Biochemically active ingredients of natural raw materials are mineral salts (NaCl, CaCl2,
MgCl2, J-, S(II) compounds in form H2S, HS-, S2-) and humic acides – basic components
of peats.
Objective: The aim of this research was the determination possibilities of usage mixtures
of sulphur brines and brown Miocene waters containig humic acids in production of
cosmetic and pharmaceutical products to intensify and combine their biochemical effect.
Materials and methods: Examined were natural sodium chloride waters (natural salines)
and iodide waters from Wełnin, Las Winiarski and Solec-Zdroj intakes as well as brown
(containing humic acids) Miocene waters from Wielkopolska region. Determined were
basic physicochemical and chemical properties of analysed waters. Outlined were actual
UV-VIS absorption spectra of examined Miocene waters as well as mixtures of Miocene
waters with natural salines. Differential 4th degree absorption spectra with characteristic
peaks of humic acids compared were to adequate spectra for exemplaries humic acids
(f.Fluka).
Results: Examined natural sulphur waters contained S(II) compounds in form of : H2S and
HS- in concentration from 48.4 to 830.0 mg/dm3 ; total mineralization of these waters
fluctuates from 1.41% (“Las Winiarski 2” intake) to 3.9% (“Malina” intake). Examined were
Miocene waters of low mineralization (0.8-0.16%) containing bicarbonate, chloride and
sodium and humic acids in amount from 188.6 mg/dm3 (Sepno) – up to 1501.8 mg/dm3
(Obrzycko).The results of spectral analysis demonstrates that the highest concentration of
humic acids in water solution of the mixture were noticed when mixing: waters from
Miocene platform and sulphide salines from intakes: “Las Winiarski 2” and “Malina”.
Conclusions: Mixing processes of examined “Miocene” waters has not destructive effect
on a structure of humic acids and on a form of occurrence of sulphur (II) compounds.
Miocene waters may be also used as supplement of sulphur waters particularly from
intakes: “Las Winiarski 2” and “Malina” in production of products for baths and ointments
(balms, gels).
Key words: therapeutic sulphide-hydrosulphuric mineral water, water Miocene layer,
pharmaceutical preparations, humic substances, differential absorption spectra UV-VIS
Wybrane przykłady zastosowania radonoterapii w leczeniu schorzeń
narządu ruchu w literaturze polskiej i zagranicznej (lata 1950-2013)
Selected examples of radon therapy in the treatment of the
musculoskeletal system disorders in the Polish and foreign research
works (years 1950-2013)
Magdalena Dadel1, Ewelina Trościanko-Wilk2
Katedra Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu, Uniwersytet Medyczny im. Piastow Śląskich we
1
Wrocławiu
Katedra Zdrowia Publicznego, Zakład Medycznych Nauk Społecznych, Uniwersytet Medyczny im.
2
Piastow Śląskich we Wrocławiu
Streszczenie
W niniejszej pracy dokonano przeglądu polskiej i zagranicznej literatury, dotyczącej
wykorzystania terapii radonem w leczeniu schorzeń narządu ruchu. Przeszukano m.in.
Polską Bibliografię Lekarską oraz bazę MEDLINE (z dostępu PubMed) z lat 1950-2013.
Terapia radonem należy do najstarszych metod leczniczych. Według profesora P.
Deetjena wykopaliska z Gastein świadczą o wykorzystywaniu radonu w celach
zdrowotnych już przed 5-6 tysiącami lat. Alfaterapia ma szeroki zakres działania. Poprawia
przepływ krwi w tkankach, działa przeciwzapalnie i przeciwbolowo. Nadal jednak wzbudza
kontrowersje.
Słowa kluczowe: terapia radonem, narząd ruchu, uzdrowiska
Abstract
In this paper review of Polish and foreign research works have been made. It shows the
use of radon therapy in the treatment of the musculoskeletal system disorders. Over the
years 1950-2013 Polish Medical Bibliography and MEDLINE database (PubMed)
have been searched. Radon therapy is one of the oldest methods of treatment. According
to Professor P. Deetjen, Gastein’s excavations indicated the use of radon for health
purposes before the 5-6 thousand years ago. Alfatherapy has a wide spectrum
of treatment. It improves blood flow in the tissues, has anti-inflammatory and analgesic
effect. But still is controversial.
Key words: radon therapy, musculoskeletal system, health resorts
Varia
Vinzenz Priessnitz, Sebastian Kneipp, Wilhelm Winternitz i ich wkład w
rozwój wodolecznictwa w XIX i XX wieku
Evolution of hydrotherapy in XIX and XX century by Vinzenz Priessnitz,
Sebastian Kneipp, Wilhelm Winternitz
Anna Straburzyńska-Lupa1,3, Sylwia Dziedzic2, Gerard Straburzyński3,4
Zakład Fizykoterapii i Odnowy Biologicznej Akademii Wychowania Fizycznego, Poznań
1
Zakład Opiekuńczo-Leczniczy i Rehabilitacji Medycznej, Poznań
2
Wyższa Szkoła Edukacji i Terapii, Poznań
3
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Kalisz
4
Streszczenie
W artykule przypomniano postaci trzech czołowych hydroterapeutow działających w
Europie na przełomie XIX i XX
wieku. Na uwagę zasługują niewątpliwie obdarzeni niezwykłą pasją poznawczą i intuicją:
Vinzenz Priessnitz i Sebastian
Kneipp, ktorzy – mimo że nie byli lekarzami – przyczynili się do rozpropagowania rożnych
form leczenia zimną wodą,
zwracając przy tym uwagę na znaczenie ruchu i prawidłowego żywienia. Natomiast
profesor Wilhelm Winternitz opracował
naukowe podstawy hydroterapii i przyczynił się do jej rozpowszechnienia w klinikach w
leczeniu wybranych chorob.
Słowa kluczowe: historia hydroterapii, Vinzenz Priessnitz, Sebastian Kneipp, Wilhelm
Winternitz
Summary
Below article remembering three of the famous hydrotherapists from 19. and 20. century.
We’ve got turned special attention
to incredible scientist passion and intuition of Vinzenz Priessnitz and Sebastian Kneipp.
There weren’t doctors of
medicine but it wasn’t any barrier to popularize different forms of treatments using cold
water, appreciate importance
of activities and health diet. Professor Wilhelm Winternitz have had compiled basics and
methods of hydrotherapy and
was one of the first who like to use them treating patients with selected illness in European
clinics.
Key words: history of hydrotherapy, Vinzenz Priessnitz, Sebastian Kneipp, Wilhelm
Winternitz
Rys historyczny działalność lwowskich sanatoriow Kisielka
i Maryowka przed rokiem 1914
The historic outline of the activity of Lvov sanatoriums Kisielka
and Maryowka before 1914
Sławomir Jandziś1, Stanisław Zaborniak2
1Instytut Fizjoterapii Wydziału Medycznego, Uniwersytet Rzeszowski
2Katedra Historii Kultury Fizycznej, Wydział Wychowania Fizycznego, Uniwersytet
Rzeszowski
Streszczenie
Autorzy przedstawili działalność dwóch czołowych lwowskich zakładów wodoleczniczych:
Sanatorium „Kisielka” i „Maryowka”. Opisali okoliczności powstania i rozwoju
nowoczesnych jak na owe czasy zakładow, zwracając szczególną uwagę na stosowane w
nich metody wodolecznictwa, fizykoterapii i masażu oraz rożne formy gimnastyki
leczniczej. Z analizy materiału źródłowego wynika, że leczenie w Sanatoriach Kisielka i
Maryowka miało znamiona kompleksowej rehabilitacji medycznej, swoim poziomem nie
odbiegało od renomowanych europejskich sanatoriów. Działalność opisywanych zakładów
przyczyniła się do rozwoju balneologii i medycyny fizykalnej, a w kolejnych latach
stanowiła podstawy do powstania rehabilitacji w Polsce.
Słowa kluczowe: wodolecznictwo, medycyna fizykalna, historia rehabilitacji, Lwow
SUMMARY
Authors described the activity of two leading Lvov hydrotherapy plants : Sanatorium
“Kisielka” and “Maryowka”. They described circumstances of the establishment and the
development of modern for those times plants, paying special attention to the applied there
methods of the hydrotherapy, physiotherapy and massage and different forms
of the healing gymnastics. As results from analysis of the source material, that treatment in
Kisielka and Maryowka Sanatoriums had hallmarks of the comprehensive medical
rehabilitation, its level didn’t run away from prestigious European sanatoriums. Activity of
described units played a big role in the development of balneology and physical
medicine and in consecutive years constituted bases for the creation of the rehabilitation in
Poland.
Key words: hydrotherapy, physical medicine, history of the rehabilitation, Lvov