Jony

Potas
●
Zawartość potasu w ustroju wynosi 53,8mmol/kg
masy ciała
●
Ogólna ilość potasu wynosi około 150g
●
90% tej ilości znajduje się wewnątrz komórek
●
10% poza komórkami
●
Tkanka tłuszczowa, a ustrojowa zawartość K+
Potas
●
Dobowe zapotrzebowanie na potas 20-33mmol
●
Zawartość potasu w diecie 75-100mmol (3-4g)
●
Wchłanianie w górnym odcinku przewodu pok.
●
Wydalanie 90% przez nerki 10% z kałem
●
Maksymalne wydalanie 350mmol/dobę
●
Słabe możliwości konserwowania potasu
Potas-wydalanie
●
●
Wydalanie potasu pobudza: aldosteron,
deoksykortykosteron, kortyzol
Jedyny znany czynnik hamujący – antagoniści
aldosteronu: amylorid, triamteren, spironolakton
Potas-rola fizjologiczna
●
1. Decyduje o elektroobojętności i osmolarności komórek
(główny kation wnętrza komórki)
●
2. Przeciwdziała zmianom stężenia jonów wodorowych
●
3. Aktywuje wiele enzymów komórkowych
●
4. Uczestniczy w transporcie tlenu przez Hg
●
5. Ułatwia wydalanie CO2 z ustroju
Hipokaliemia-przyczyny
●
Stężenie potasu w surowicy poniżej 3,5mmol/l
●
1. Niedostateczna podaż
●
2. Utrata przez przewód pokarmowy (wymioty, biegunki,
przetoki)
●
3. Utrata przez nerki
●
-nadużycie diuretyków pętlowych lub tiazydowych
●
-tubulopatie
●
-zapalenia nerek (kłębuszkowe i odmiedniczkowe)
●
-wielomocz po ostrej niewydolności nerek
●
-diureza osmotyczna
●
4. Transmineralizacja – alkaloza, po podaniu glukozy
Objawy hipokaliemii
●
1. Ze strony serca:
●
- skurcze dodatkowe
●
- częstoskurcz
●
- nadwrażliwość na naparstnicę
●
- migotanie komór (ostatni objaw)
Objawy hipokaliemii
●
1. Ze strony serca:
●
- spłaszczenie załamka T
●
- obniżenie odcinka ST
●
- pojawienie się fali U
Objawy hipokaliemii
●
2. Ze strony mięśni szkieletowych:
●
- osłabienie siły mięśniowej
●
- porażenie mięśni
●
3. Ze strony mięśni gładkich:
●
- zaparcie
●
- niedrożność porażenna jelit
●
- trudności w oddawaniu moczu
Objawy hipokaliemii
●
4. Ze strony OUN:
●
- apatia
●
- senność
●
- śpiączka
●
5. Ze strony nerek:
●
- utrata potasu przez komórki kanalików nerkowych
prowadzi do ich zwyrodnienia wodniczkowego –
słabe zagęszczanie moczu - wielomocz
Objawy hipokaliemii
●
●
6. Ze strony komórek (ogólnie):
- do komórek napływa wodór (w miejsce potasu)
– we krwi występuje zatem alkaloza
Hiperkaliemia
●
Stan, w którym dochodzi do wzrostu stężenia
potasu w surowicy krwi powyżej 5,5 mmol/l
Przyczyny:
1. nadmierna podaż potasu
2. niedostateczne wydalanie potasu
3. nadmierne uwalnianie potasu z komórek
Hiperkaliemia - przyczyny:
Nadmierna podaż potasu:
-podawanie pokarmów bogatych w potas chorym z
niewydolnością nerek
-stosowanie
penicyliny
dużych
-zastosowanie płynu
zawartości potasu
dawek
soli
dializacyjnego
potasowej
o
dużej
Hiperkaliemia - przyczyny:
Niedostateczne wydalanie potasu:
-w niewydolności nerek
-w niewydolności kory nadnerczy
-przy nadmiernym przyjmowaniu
antagonistów aldosteronu
leków
-
-przy wrodzonym bloku cewkowym w zakresie
wydalania potasu ( zespół Arnolda-Healy )
Hiperkaliemia - przyczyny:
Nadmierne uwalnianie potasu z komórek:
- w zespole zmiażdżenia
- w oparzeniach
- przy masywnej hemolizie
- w ostrym zapaleniu trzustki
- napadowe dziedziczne porażenie mięśni
Hiperkaliemia - objawy:
Ze strony mięśnia sercowego:
- bradykardia, a następnie asystolia
- w EKG występuje: - zanik załamka P
- poszerzenie zespołu QRS
- skrócenie odcinka ST
- wysokie, szpiczaste T
Hiperkaliemia - objawy:
Ze strony układu nerwowego:
- zaburzenia świadomości
Ze strony mięśni szkieletowych:
- osłabienie mięśni
- skurcze pojedynczych grup mięśniowych
Hiperkaliemia - objawy:
Równowaga kwasowo-zasadowa:
- hiperkaliemia rodzi tendencje do kwasicy
Wapń
●
●
●
●
●
●
Całkowita zawartość wapnia w ustroju – 10001400g.
99% w kościach, 1% w płynie poza i
wewnątrzkomórkowym
1% szybko ulega wymianie
Stężenia wapnia w osoczu 2,25-2,75 mmol/l
Wapń przesączalny 65%, nieprzesączalny 35%
Frakcja przesączalna dzieli się na zjonizowaną i
kompleksową
Wapń
Na stężenie wapnia w osoczu wpływają 4 czynniki:
1. wchłanianie w jelicie
2. wydalanie przez nerki
3. nasilenie procesów osteogenezy
4. nasilenie procesów osteolizy
Wapń
Wchłanianie wapnia w jelicie zależy od:
- ilości wapnia w pokarmie
- pH (niskie sprzyja jonizacji wapnia, wzrost
wchłaniania, wysokie hamuje wchłanianie)
- czynników hormonalnych
Wapń
Pobudzające czynniki hormonalne:
- parathormon
- kalcitriol
- hormon wzrostu
- tyroksyna i 3-jodotyronina
Hamujące czynniki hormonalne:
- glikokortykoidy
- kalcytonina
Wapń
Na wydalanie wapnia przez nerki wpływają:
1. hormony
- pobudzają wydalanie: GH, glikokortykoidy, kalcytonina,
tyroksyna, 3-jodotyronina
- hamuje wydalanie: parathormon
2. dieta
- pobudza wydalanie: sód, magnez, glukoza, białko
3. leki
- diuretyki pętlowe pobudzają wydalanie
- tiazydy hamują wydalanie
Wapń
Czynniki pobudzające ostegenezę:
- kalcytonina
- fosforany
- androgeny
- estrogeny
- alkalizacja ustroju
Wapń
Czynniki pobudzające osteolizę:
- parathormon
- kalcitriol
- glikokortykoidy
- PGE1
- zakwaszenie ustroju
- hiperwitaminoza A
- procesy zapalne i nowotworowe toczące się w kościach
Wapń
Rola w ustroju:
1. Regulator pobudliwości komórek (zmniejsza
przepuszczalność błony komórkowej dla sodu)
2. Aktywator kalmoduliny i troponiny C
3. Aktywator procesów krzepnięcia
4. Ma podstawowe znaczenie w procesie odnowy i
mineralizacji tkanki kostnej.
Hipokalcemia
Przyczyny:
1. Niedobór wapnia w pokarmach
2. Niedostateczne wchłanianie spowodowane:
- niedobór witaminy D
- niedoczynność przytarczyc
- zespół złego wchłaniania
3. Nadmierna utrata z moczem (diuretyki pętlowe)
4. Spadek uwalniania z kości (niedoczynność przytarczyc)
5. Nadmierne odkładanie w kościach i tk. miękkich
Hipokalcemia
Objawy:
1. Tężyczka
2. Zaburzenia psychiczne (niepokój, obniżenie nastroju)
3. Zaburzenia neurologiczne
4. Zaburzenia troficzne skóry
Hiperkalcemia - przyczyny
1. Nadmierne wchłanianie
- w hiperwitaminozie D
- w niedoborze glikokortykoidów
- w sarkoidozie (nadmierna hydroksylacja wit. D)
2. Wzmożona osteoliza
- z przyczyn hormonalnych (nadczynność przytarczyc, kory
nadnerczy)
- z przyczyn nowotworowych (szpiczak mnogi)
3. Upośledzone wydalanie z moczem (tiazydy)
4. Hiperproteinemia (w gammapatiach)
Hiperkalcemia - objawy
1. Zaburzenia czynności nerek
- zaburzenia zagęszczania i zakwaszania moczu
- wielomocz
- wapnica i kamica nerek
2. Zaburzenia czynności układu pokarmowego
- nudności
- wymioty
- zaparcia
Hiperkalcemia - objawy
3. Zaburzenia czynności układu nerwowego
- osłabienie odruchów
- adynamia mięśni
- depresja
- senność
4. Zaburzenia czynności serca
- tachykardia
- skurcze dodatkowe
- nadwrażliwość na glikozydy naparstnicy
Hiperkalcemia - objawy
Gdy stężenie wapnia w osoczu przekroczy 4
mmole/l
dochodzi
do
przełomu
hiperkalcemicznego
przejawiającego się tachykardią , odwodnieniem
(występującym wskutek wcześniejszej poliurii) ,
oligurią (występującą wskutek powstałego
odwodnienia) i śpiączką .
Magnez
●
Zawartość magnezu w ustroju 14,5mmol/kg
●
W całym ustroju jest ok. 1 mola magnezu (24g)
●
Wchłanianie magnezu – transport aktywny w
jelicie cienkim
●
Nerki mają zdolność konserwowania magnezu
●
Rozmieszczenie:
-50% kości
-5% płyny pozakomórkowe
-45% wewnątrz komórek
Funkcje magnezu
1. Regulator pobudliwości
2. Aktywator wielu enzymów komórkowych
3. Uczestniczy w agregacji rybosomów
4. Integralnym składnikiem receptorów betaadrenergicznych
5. Wpływ na magazynowanie noradrenaliny
6. Udział w budowie tkanki kostnej
Niedobory magnezu
Stężenie magnezu w osoczu 0,75-1,25 mmol/l
A. Hipomagnezemia:
1. Ostre zapalenie trzustki
2. Wyrównywanie kwasicy ketonowej
B. Niedobór magnezu:
1. Niedostateczna podaż
2. Nadmierna utrata przez przewód pokarmowy
3. Nadmierna utrata przez nerki
Hipomagnezemia - objawy
1. Nadwrażliwość nerwowo-mięśniowa
2. Napady tężyczki przy prawidłowej kalcemii
3. Pląsawica
4. Depresja, dezorientacja, splątanie
5. Podniecenie lęk
6. Halucynacje, majaczenia
7. Drgawki
Hipermagnezemia - przyczyny
1. Nadużywanie środków zobojętniających i
przeczyszczających zawierających magnez
2. Niedostateczne wydalanie przez nerki:
- przewlekła niewydolność nerek – faza skąpomoczu
- ostra niewydolność nerek – faza bezmoczu
- niewydolność przytarczyc lub kory nadnerczy
Hipermagnezemia - objawy
1. Wymioty, zaparcia
2. Niemożność oddania moczu
3. Osłabienie mięśni
4. Senność
5. Rozszerzenie naczyń krwionośnych
6. Spadek pobudliwości serca