rolnik

Autorzy:
Andrzej Dopka
Barbara Lewandowska
STANDARD PRAKTYCZNEJ NAUKI ZAWODU
DLA ZAWODU ROLNIK NR 613 [03]
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
1
Spis treści
1.
Ogólny opis zawodu – rolnik w zakresie praktycznej nauki zawodu
3
a)
ogólne cele kształcenia w zakresie zajęć praktycznych w zasadniczej szkole zawodowej w zawodzie
rolnik
4
b)
szczegółowe cele kształcenia w zakresie zajęć praktycznych w zasadniczej szkole zawodowej
w zawodzie rolnik
5
2.
Określenie katalogu kompetencji do osiągnięcia w ramach praktycznej nauki zawodu
6
a)
wykonywane czynności:
6
b)
zdobyte kompetencje zawodowe:
6
c)
zdobyte kompetencje społeczne:
6
d)
pozostałe zdobyte kompetencje:
6
3.
Określenie warunków (w tym uwag) realizacji praktycznej nauki zawodu.
7
4.
Opis sposobu weryfikacji osiągnięcia zakładanych celów praktycznej nauki zawodu.
9
5.
Opis źródeł i dodatkowej literatury przytaczanych w materiale.
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
10
2
1. Ogólny opis zawodu – rolnik w zakresie praktycznej nauki zawodu
Rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej stanowią podstawową i najliczniejszą
grupę zawodową zamieszkującą tereny wiejskie. Rolnik uprawia rolę, wykonuje
prace związane z nasiennictwem oraz produkcją roślin, prowadzące do wytworzenia
produktów roślinnych. Organizuje i wykonuje prace związane z chowem,
pielęgnowaniem i żywieniem zwierząt gospodarskich w celu produkcji mleka, mięsa,
jaj, skór oraz zwierząt hodowlanych. Zaopatruje gospodarstwo rolne w narzędzia,
urządzenia i maszyny rolnicze, nasiona, nawozy oraz środki ochrony roślin.
Obsługuje pojazdy, maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej
i zwierzęcej. Do głównych zadań zawodowych rolnika produkcji roślinnej i zwierzęcej
należy również: planowanie rodzaju i struktury produkcji rolnej, wybór technologii
uprawy i hodowli roślin oraz chowu i hodowli zwierząt, zapewnienie środków
do produkcji, wykonywanie prac agrotechnicznych i zootechnicznych.
Ważnym wymogiem prowadzenia produkcji rolnej jest spełnienie wymogów ochrony
środowiska, bezpieczeństwa żywności oraz dobrostanu zwierząt.
Rolnik musi być przedsiębiorczy, znać podstawy ekonomii, księgowości i prawa
bankowego. Produkcja rolna wymaga ciągłego inwestowania i kapitału, dlatego
rolnicy korzystają z kredytów bankowych. Rolnik prowadzący indywidualne
gospodarstwo rolne ubiega się o środki finansowe, dopłaty (krajowe, i z Unii
Europejskiej), aby wyrównać koszty produkcji. Powinien cechować się dobrym
stanem zdrowia, ponieważ często wykonuje prace na wolnym powietrzu. Ważne
są uzdolnienia techniczne potrzebne do wykonywania bieżących napraw maszyn
i sprzętu oraz ich obsługi. Ze względu na dużą wypadkowość w rolnictwie od zawodu
rolnika wymaga się szczególnego przestrzegania zasad bhp w pracy ze zwierzętami,
środkami ochrony roślin oraz maszynami i urządzeniami rolniczymi.
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie rolnik może podejmować pracę
w rolniczych przedsiębiorstwach produkcyjnych i usługowych. Może także prowadzić
indywidualne gospodarstwo rolne. Zawód rolnik jest zawodem szerokoprofilowym,
umożliwiającym wstępną specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Ośrodek
szkolenia określa specjalizację, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy
i zainteresowania absolwentów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć: rolnictwa
ekologicznego, obsługi ruchu turystycznego na wsi, organizacji przetwórstwa
spożywczego w gospodarstwie rolnym, produkcji ogrodniczej, usług technicznych
na wsi, drobiarstwa i pszczelarstwa.
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
3
a) ogólne cele kształcenia w zakresie zajęć praktycznych w zasadniczej
szkole zawodowej w zawodzie rolnik
-
-
-
organizuje pracę w gospodarstwie rolnym związaną z produkcją roślinną
i zwierzęcą, zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
wykonuje prace związane z uprawą roślin, takich jak: przygotowanie roli,
nawożenie, siew, sadzenie, ochrona roślin, zbiór płodów
opracowuje płodozmiany i zmianowania oraz technologie produkcji
roślinnej i zwierzęcej,
wykonuje prace związane z chowem i hodowlą zwierząt,
przygotowuje i zadaje pasze, pielęgnuje zwierzęta, dokonuje udoju oraz
utrzymuje czystość pomieszczeń,
zajmuje się przechowywaniem i przygotowanie do sprzedaży produktów
rolnych,
obsługuje i konserwuje maszyny i urządzenia do poszczególnych
zabiegów
agrotechnicznych
i zootechnicznych
oraz
konserwuje
pomieszczenia gospodarcze,
dobiera gatunki i odmiany roślin, ras i typy użytkowe zwierząt
do warunków
przyrodniczych,
środowiskowych
i ekonomicznych
gospodarstwa,
współpracuje z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz
rolnictwa,
ocenia jakość produktów rolniczych oraz środków do produkcji rolne,
obliczania opłacalność produkcji rolniczej oraz stosuje zasady marketingu.
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
4
b) szczegółowe cele kształcenia w zakresie zajęć praktycznych
w zasadniczej szkole zawodowej w zawodzie rolnik
-
rozpoznaje oraz dobiera gatunki i odmiany roślin oraz rasy i typy użytkowe
zwierząt do warunków przyrodniczych i ekonomicznych gospodarstwa rolnego,
dobiera i agregatuje maszyny i narzędzia do poszczególnych zabiegów
agrotechnicznych oraz obsługuje je zgodnie z instrukcjami,
dokonuje zakupu środków do produkcji rolniczej,
planuje, organizuje i wykonuje zabiegi składające się na technologie produkcji
roślinnej i zwierzęcej,
planuje, organizuje i stosuje ekologiczne metody produkcji rolniczej,
zbiera i przechowuje produkty rolnicze,
przygotowuje produkty rolnicze do sprzedaży, zgodnie z obowiązującymi
normami, i prowadzić ich sprzedaż,
prowadzi i obsługuje ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania
prawa jazdy kategorii T,
stosuje rachunek ekonomiczny w działalności gospodarczej,
radzi sobie w sytuacjach problemowych, samodzielnie podejmuje decyzje,
organizuje i ocenia własną pracę,
skutecznie komunikuje się z innymi uczestnikami procesu pracy,
stosuje przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy,
przestrzega przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej,
ochrony środowiska i bezpieczeństwa żywności,
udzielać pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy,
przestrzega przepisy o ochronie zwierząt i o zwalczaniu chorób zakaźnych
zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej,
poszukuje miejsca pracy jako pracownik najemny lub przedsiębiorca,
doskonali umiejętności zawodowe,
korzystać z różnych źródeł informacji technicznej i ekonomicznej oraz doradztwa,
kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek.
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
5
2. Określenie katalogu kompetencji do osiągnięcia w ramach praktycznej nauki
zawodu
a) wykonywane czynności:
-
przygotowuje rolę do uprawy roślin rolniczych,
sieje i sadzi rośliny rolnicze,
zajmuje się obrządkiem zwierząt,
wykonuje zabiegi pielęgnacyjne roślin i zwierząt,
zbiera, konserwuje i przechowuje plony w gospodarstwie,
przygotowuje płody rolne i zwierzęta do sprzedaży.
b) zdobyte kompetencje zawodowe:
-
prowadzi upraw roślin rolniczych,
prowadzi chów i hodowlę zwierząt gospodarskich,
przestrzega zasad dobrej praktyki rolniczej i dobrostanu zwierząt,
eksploatuje maszyny i urządzenia służące do produkcji roślinnej i zwierzęcej,
kupuje materiały, surowce i zwierzęta hodowlane do dalszej produkcji.
c) zdobyte kompetencje społeczne:
-
sprawnie komunikuje się z przedsiębiorstwami zaopatrującymi gospodarstwo,
radzi sobie w sytuacjach stresowych.
d) pozostałe zdobyte kompetencje:
-
przestrzega przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska podczas wykonywania prac zawodowych,
organizuje stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii,
udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
6
3. Określenie warunków (w tym uwag) realizacji praktycznej nauki zawodu.
Praktyczna nauka zawodu powinna odbywać się:
- w szkolnych pracowniach,
- w warsztatach i gospodarstwach pomocniczych,
- w centrach kształcenia praktycznego i centrach kształcenia ustawicznego,
- u pracodawców,
- w indywidualnych gospodarstwach rolnych.
Na początku praktyki absolwenci powinni zapoznać się z działem produkcji roślinnej
i zwierzęcej, przejść przeszkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i bezpieczeństwa żywności.
Program praktycznej nauki zawodu dotyczy realizacji zadań związanych
z projektowaniem, organizowaniem i wykonywaniem prac składających się
na produkcję roślin uprawnych i na produkcję zwierzęcą.
Praktyczna nauka zawodu obejmuje zagadnienia związane z nabywaniem
umiejętności zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy. Nauka ma przybliżyć
absolwentom zasady prowadzenia produkcji roślinnej i zwierzęcej w gospodarstwie
rolnym oraz przygotować ich do samodzielnej pracy. Podczas dokonywania wyboru
miejsc do praktycznej nauki zawodu należy brać pod uwagę organizację pracy,
rodzaj produkcji oraz wyposażenie gospodarstwa w maszyny i sprzęt rolniczy.
W zależności od miejsca realizacji zajęć, możliwości organizacyjno-technicznych
oraz bazy dydaktycznej praktyczna nauka zawodu powinna być prowadzona metodą
pracy produkcyjnej oraz metodą ćwiczeń.
Przed przystąpieniem do wykonywania zadań przez absolwentów wskazane jest
przeprowadzenie instruktażu wstępnego, bieżącego i końcowego oraz szczegółowe
zapoznanie absolwentów z zasadami bezpieczeństwa na danym stanowisku pracy.
Niezbędne wyposażenie pracowni, warsztatów, gospodarstw i innych placówek oraz
przedsiębiorstw, w których odbywa się praktyczna nauka zawodu.
Z zakresu produkcji roślinnej:
- materiały tj. paliwa, oleje, smary ciecze chłodzące, nawozy, materiał siewny,
środki ochrony roślin, sprzęt i narzędzia,
- ciągniki rolnicze różnej mocy z wyposażeniem, zestaw maszyn i narzędzi
do uprawy gleby, nawożenia, ochrony roślin i zbioru roślin, instrukcje obsługi
ciągnika, maszyn i narzędzi rolniczych, poradniki nawożenia, mapy glebowe,
- przyrządy kontrolno-pomiarowe: tyczki, bruzdomierz, taśmy miernicze
Z zakresu produkcji zwierzęcej:
- budynki inwentarskie ze zwierzętami,
- wyposażeniem technicznym i zapleczem paszowym,
- sprzęt do odważania i zadawania pasz, normy żywienia zwierząt gospodarskich,
- wyposażenie do mycia agregatu, środki czystości, środki ochrony indywidualnej
i apteczka.
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
7
Z zakresu ekonomiki:
- kodeks pracy oraz teksty wybranych przepisów prawa gospodarczego
i finansowego,
- komputerowe programy użytkowe w wersji szkoleniowej,
- dokumenty księgowe i poradniki,
- środki techniczne, takie jak: telefon, faks i kalkulatory; materiały biurowe itp.
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
8
4. Opis sposobu weryfikacji osiągnięcia zakładanych celów praktycznej nauki
zawodu.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć absolwentów powinno odbywać się
systematycznie na podstawie określonych kryteriów. Podczas realizacji programu,
osiągnięcia absolwentów należy sprawdzać za pomocą:
- odpowiedzi ustnych,
- obserwacji absolwenta w czasie wykonywania zadań produkcyjno-usługowych.
Przygotowanie merytoryczne absolwentów do zajęć praktycznych należy sprawdzać
w czasie instruktażu wstępnego podczas pogadanki lub dyskusji.
Umiejętności praktyczne sprawdzamy za pomocą:
- zadań typu próba pracy z zastosowaniem arkusza obserwacji zawierającego spis
kolejnych czynności, które absolwent powinien wykonać w trakcie realizacji
zadań.
Kryteria oceny zadań praktycznych powinny uwzględniać:
- przestrzeganie przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska
oraz bezpieczeństwa żywności,
- jakość wykonania zadania,
- czas przeznaczony na wykonanie zadania,
- kolejność wykonywania czynności,
- liczbę niezbędnych powtórzeń.
W przypadku bardziej złożonych zadań produkcyjno-usługowych stosujemy kryteria
uwzględniające:
- organizowanie stanowiska pracy,
- wykonywanie zadań,
- dokonanie samooceny, uporządkowanie stanowiska pracy.
Ocena po zakończeniu realizacji programu nauczania praktycznej
nauki zawodu powinna uwzględniać wyniki wszystkich stosowanych
nauczyciela, mistrza sposobów sprawdzania osiągnięć praktykanta.
przez
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
9
5. Opis źródeł i dodatkowej literatury przytaczanych w materiale.
1. Goźlińska E., „Dyplom dla Europejczyka”, CKE, Warszawa, 2009 r.
2. Nowicki M., „ Pomorska Mapa Zawodów i Umiejętności Przyszłości”, Gdańsk,
2008 r., Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
3. Osiecka–Chojnacka J., „Szkolnictwo zawodowe wobec problemów rynku pracy”,
2007 r., Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych.
4. Sienkiewicz Ł., Gruza M., „Badanie kwalifikacji i kompetencji oczekiwanych przez
pracodawców od absolwentów kształcenia zawodowego”, Warszawa, 2009 r.
5. Raport Edukacja dla pracy (UNDP, Warszawa 2007 r.).
6. Raport Młodzież 2011 (Kancelaria Rady Ministrów, Warszawa 2011 r.).
7. Strategia Rozwoju Edukacji na lata 2007–2013.
8. Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007–2015.
9. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego przyjęta uchwałą nr 587/XXXV/05
Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 18 lipca 2005 r.
10. Centralna Komisja Egzaminacyjna, Informator o egzaminie zawodowym
potwierdzającym kwalifikacje zawodowe – rolnik 613 [03], www.cke.edu.pl stan
na dzień 5.12.2011 r.
11. Krajowy Ram Kwalifikacji, www.kwalifikacje.org.pl, stan na dzień 5.12.2011 r.
12. Rozporządzenie MENiS z dnia 4 czerwca 2003 r. DZ.U.2003.159 1540, Podstawy
programowe, www.men.gov.pl, stan na dzień 5.12.2011 r.
13. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej www.mpips.pl 5 grudnia 2011 r.
14. Standardy
kwalifikacji
zawodowych
i modułowe
programy
szkolenia,
www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl, stan na 4.12.2011 r.
Autorzy:
Podpis:
Andrzej Dopka
………………………
Barbara Lewandowska ………………………
Projekt Pomorskie – dobry kurs na edukację. Szkolnictwo zawodowe w regionie a wyzwania rynku pracy
jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 2013.
DEPARTAMENT EDUKACJI I SPORTU
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
tel.: 58 32 68 850, faks: 58 32 68 854, e-mail: [email protected], www.pomorskie.eu, www.urzad.pomorskie.eu
10