ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA

ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA
Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE – ZAKRES PODSTAWOWY
DLA KLAS DRUGICH
K- poziom konieczny; P- poziom podstawowy; R- poziom rozszerzony; D- poziom dopełniający
LP
TEMAT
ZAGADNIENIA
OCZEKIWANE
OSIĄGNIĘCIA UCZNIAUCZEŃ :
DZIAŁ: SPOŁECZEŃSTWO
1.
Człowiek
istota
społeczna
2.
Zbiorowości
i grupy społeczne
3.
Rodzina jako
podstawowa
grupa
społeczna
4.
Rodzina
aspekcie
prawnym
jako
- czynniki determinujące życie
społeczne;
- proces socjalizacji;
- role społeczne.
-pojęcie zbiorowości;
-więzi społeczne;
-pojęcie i typologia grup
społecznych.
- funkcje rodziny;
- problemy współczesnej
rodziny.
w
- zawarcie związku
małżeńskiego;
-relacje prawne pomiędzy
członkami rodziny.
K: definiuje znaczenie pojęć: istota
społeczna, socjalizacja; przedstawia
przykłady jednostek ludzkich;
P: wymienia czynniki determinujące
życie społeczne i ukazuje podstawowe
potrzeby ludzkie;
R: przedstawia proces socjalizacji
człowieka i uzasadnia, że człowiek
jest istotą społeczną;
D: interpretuje wybrane role społeczne
- kształtuje i ocenia normy kulturowe
i etyczne.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć:
zbiorowość, grupa społeczna,
-przedstawia charakterystyczne
cechy zbiorowości i grupy
społecznej;
P: rozróżnia klasyfikację grupy
społecznej, - ukazuje podstawowe
potrzeby ludzkie;
R: charakteryzuje więzi społeczne,
jakie zachodzą między jednostką
a grupa, -ukazuje proces tworzenia
stosunków i zależności w zbiorowościach społecznych;
D: interpretuje wybrane role społeczne,
- kształtuje i ocenia normy kulturowe
i etyczne.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć: rodzina,
patologia społeczna, - interesuje się
historią własnej rodziny;
P: przedstawia charakterystyczne
funkcje rodziny;
R: charakteryzuje podstawowe problemy zagrażające współczesnej rodzinie;
D: analizuje przyczyny degradacji
rodziny we współczesnym świecie.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć:
małżeństwo, konkordat, intercyza,
pokrewieństwo, władza rodzicielska,
adopcja, kuratela,- zna podstawowy
dokument regulujący funkcjonowanie
5.
Środowisko
lokalne
jako
mała
ojczyzna
- pojęcie i typy środowiska
lokalnego;
- przemiany i problemy
społeczności lokalnej;
- szanse społeczności lokalnej.
6.
Naród
tożsamość
narodowa
- pojęcie narodu- czynniki
kształtujące naród;
- pojęcie tożsamości narodowej;
- postawy związane
z tożsamością narodową.
7.
Mniejszości
narodowe
Polsce
8.
Pojęcie
koncepcje
struktury
społecznej
i
w
i
rodziny, - wymienia podstawowe
instytucje chroniące rodzinę;
P: przedstawia przeszkody w zawarciu
związku małżeńskiego;
R: charakteryzuje pochodzenie w
aspekcie pokrewieństwa
i powinowadztwo;
D: ukazuje i ocenia przyczyny
ograniczenia władzy rodzicielskiej.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć :migracja,
społeczność lokalna, społeczeństwo
masowe i integracja, - określa rodzaje
społeczności lokalnej;
P: omawia cechy danej społeczności
lokalnej, - interesuje się historią
własnej społeczności lokalnej;
R: ukazuje szansę rozwoju
społeczności lokalnej;
D: planuje promocję własnego regionu.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć: naród,
czynniki narodotwórcze, świadomość
narodowa, patriotyzm, nacjonalizm,
kosmopolityzm, ksenofobia, rasizm,
szowinizm,- wymienia najważniejsze
czynniki narodotwórcze;
P: omawia współczesne czynniki
budujące poczucie tożsamości
narodowej;
R: charakteryzuje przejawy
świadomości narodowej, - analizuje
przejawy i przyczyny patriotyzmu
i kosmopolityzmu we współczesnym
świecie;
D: ocenia przyczyny ksenofobii
występującej w Polsce na przestrzeni
wieków.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć:
- mniejszości narodowe
w Polsce;
mniejszości narodowe, Łemkowie,
- prawa mniejszości
Romowie,- wymienia mniejszości
narodowych w Polsce.
narodowe zamieszkujące w Polsce;
P: wskazuje na mapie miejsca
występowania mniejszości
narodowych w Polsce, - wymienia
dokumenty gwarantujące zachowanie
tożsamości narodowej;
R: charakteryzuje przedstawione
prawa mniejszości narodowych;
D: dokonuje analizy wybranego tekstu
źródłowego, - ocenia stosunek
Polaków do mniejszości narodowych.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć:
- pojęcie społeczeństwa;
- pojęcie struktury społecznej;
społeczeństwo, struktura społeczna,
- koncepcje struktury społecznej; klasa średnia, - wymienia podstawowe
- elementy struktury społecznej. elementy struktury społecznej;
P: omawia koncepcje struktury
społecznej;
R: charakteryzuje elementy kultury
społecznej,- określa położenie własnej
rodziny w strukturze społeczeństwa;
9.
Mechanizmy
regulujące życie
społeczne
- wartości społeczne;
- normy społeczne.
10.
Postawy
o
istotnym
znaczeniu dla
życia społecznego
- odwaga cywilna;
- słowność i prawdomówność;
- wrażliwość społeczna;
- solidarność międzyludzka.
11.
Problemy etyczne
współczesnego
świata
- aborcja;
- eutanazja;
- prawa jednostki;
- ochrona środowiska;
- prawa zwierząt.
12.
Między ładem
a konfliktem
społecznym
- pojęcie ładu społecznego;
- czynniki kształtujące ład
społeczny ;
- przyczyny konfliktów
społecznych ;
- rodzaje konfliktów
społecznych;
- sposoby rozwiązywania
konfliktów społecznych.
13.
14.
15.
Życie społeczne
we
współczesnym
świecie – cz.I
Człowiek
w społeczeństwie
Instytucje
społeczne i ich
rola
D: porównuje strukturę społeczeństwa
polskiego w Polsce Ludowej i III
Rzeczypospolitej.
K: wymienia rodzaje norm społecznych
i podaje ich przykłady;
P: wyjaśnia znaczenie pojęć: hedonizm
utylitaryzm, wartości społeczne, normy
społeczne, - wskazuje płaszczyzny, na
których dokonujemy oceny zjawisk
i rzeczy;
R: charakteryzuje poszczególne normy
społeczne;
D: dostosowuje normy społeczne do
konkretnej sytuacji społecznej.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć: empatia
i solidarność międzyludzka, - wymienia
rodzaje cech i postaw sprzyjających
dobremu funkcjonowaniu jednostki
w społeczeństwie;
P: ilustruje galerię omawianych postaw
R: charakteryzuje poszczególne
postawy związane z życiem
społecznym;
D: wiąże daną postawę z konkretną
sytuacją społeczną.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć: etyka,
sprawiedliwość, aborcja, eutanazja,
prawa człowieka i prawa zwierząt;
P: odróżnia sprawiedliwość
wyrównawczą od rozdzielczej,
- wymienia formy sprawiedliwości
Rozdzielczej;
R: charakteryzuje główne problemy
moralne społeczeństwa;
D: ocenia omawiane problemy
z etycznego punktu widzenia.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć: ład
społeczny, konsensus, negocjacja,
mediacja, arbitraż, - wymienia
czynniki kształtujące ład społeczny;
P: podaje przyczyny konfliktów
społecznych i rozróżnia ich rodzaje;
R: podaje sposoby rozwiązywania
konfliktów społecznych;
D: ocenia czy stosowanie różnych
norm, zwłaszcza moralnych, jest
uzasadnione w zależności od różnych
sytuacji, - rozpatruje powyższy
problem z punktu widzenia jednostki
i społeczeństwa.
Lekcja powtórzeniowa.
Sprawdzian wiadomości
i umiejętności.
- pojęcie instytucji społecznej;
- funkcje i zadania instytucji
w społeczeństwie;
K: wyjaśnia znaczenie pojęcia
instytucja społeczna, - wymienia
zadania jednostki w społeczeństwie;
w społeczeństwie
16.
Współczesne
problemy
społeczeństwa
polskiego
17.
Sposoby
przezwyciężania
problemów
społeczeństwa
polskiego
18.
Kultura
jako
podstawa
życia
społecznego
19.
Przemiany kultury
współczesnej
20.
Subkultury
młodzieżowe
P: rozróżnia funkcje instytucji
- skuteczność funkcjonowania
instytucji społecznych;
społeczeństwa;
- rodzaje instytucji społecznych. R: określa skuteczność instytucji
społecznych;
D: ocenia funkcjonowanie instytucji
społecznych w naszym regionie.
K: wyjaśnia znaczenie pojęcia
- poziom wykształcenia;
- przyczyny bezrobocia
patologia społeczna, - wymienia
i ubóstwa;
najpoważniejsze problemy społeczne
pojęcie i rodzaje patologii
współczesnej Polski;
P: omawia współczesne problemy
społecznych;
- zjawiska patologiczne wśród
społeczeństwa polskiego;
R: charakteryzuje zjawiska
młodzieży;
- migracja.
patologiczne wśród młodzieży;
D: analizuje przyczyny powstawania
patologii wśród młodzieży.
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
- sposoby przezwyciężania
problemów bezrobocia
resocjalizacja, profilaktyka,
i ubóstwa;
- wymienia sposoby przezwyciężania
- przyczyny powstawania
problemów społeczeństwa polskiego,
P: wymienia instytucje rządowe i
zjawisk patologicznych;
- sposoby zwalczania patologii. samorządowe
zajmujące
się
zwalczaniem patologii,
R: wyjaśnia przyczyny powstania
zjawisk patologicznych,
D:
ocenia
skuteczność
przezwyciężania
patologii
społecznych przez instytucje rządowe
i samorządowe.
K: wyjaśnia znaczenie pojęcia
- pojęcie kultury;
- typy kultury;
kultura,
P: nazywa poszczególne typy kultury
- struktura kultury;
- wpływ kultury na życie i krótko je definiuje,
R: wykazuje wpływ kultury na życie
społeczne;
społeczne,
D: interpretuje stwierdzenie „kultura
wyznacznikiem hierarchii i wartości
społecznych”.
K: wyjaśnia znaczenie pojęcia
- kultura wyższa;
- masowa;
komercjalizacja kultury,
- narodowa;
- wymienia typy kultury;
P: definiuje pojęcia globalizacja,
- medialna;
- alternatywna i kontrkultura.
neokatechumenat
- omawia poszczególne typy kultury
R:
wskazuje
wpływ
postępu
naukowego – technicznego na
kulturę,
- charakteryzuje kulturę narodową
D: dowodzi, że kultura polska ma
uniwersalistyczny charakter.
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
rodzaje
subkultur K:
młodzieżowych;
subkultura i kontrkultura,
- wpływ subkultur na rozwój - zna najbardziej reprezentatywne
młodzieży.
subkultury występujące w Polsce,
P:
rozróżnia
najbardziej
charakterystyczne
subkultury
i
omawia je,
R: ukazuje zagrożenia dla jednostki i
społeczeństwa
wynikające
z
działalności
subkultur
21.
Wspólnota
kulturowa
narodów Europy
filar
antyczny
kultury
europejskiej;
- judeochrześcijański;
- celtycko – germański.
22.
Dziedzictwo
kulturowe regionu
jako
cześć
dorobku Polski i
Europy.
- położenie geograficzne i
historyczne regionu;
- wpływy i oddziaływania
regionu.
23.
Geneza
społeczeństwa
obywatelskiego
pojęcie
i
geneza
społeczeństwa
obywatelskiego;
samoorganizujące
się
społeczeństwo w walce z
totalitaryzmem
i
władzą
autorytarną;
czynniki
warunkujące
funkcjonowanie społeczeństwa
obywatelskiego.
24.
Prawo
obywatelskiego
nieposłuszeństwa
– demokracja czy
anarchia??
- społeczeństwo obywatelskie
w Polsce;
pojęcie
obywatelskiego
nieposłuszeństwa;
- przykłady obywatelskiego
nieposłuszeństwa.
25.
Życie społeczne
we współczesnym
świecie cz. II
Lekcja powtórzeniowa
młodzieżowych,
D: określa i uzasadnia swoje
stanowiska wobec subkultur.
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
konglomerat, europocentryzm,
- nazywa najważniejsze filary kultury
europejskiej,
P: omawia filary kultury europejskiej,
R: porównuje poszczególne filary
kultury europejskiej.
D: dokonuje syntezy wspólnych
korzeni narodów Europy.
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
dziedzictwo
kulturowe,
region,
regionalizm,
P:
wskazuje
geograficzne
i
historyczne położenie regionu i
umieszcza go na mapie,
R: wykazuje wpływ i oddziaływanie
regionu na kulturę Europy,
D: ocenia szanse rozwoju regionu po
integracji z Europą.
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
społeczeństwo
obywatelskie,
autorytaryzm,
- wymienia różne formy uczestnictwa
obywateli w życiu publicznym,
P: wyjaśnia genezę społeczeństwa
obywatelskiego,
R: charakteryzuje społeczeństwo w
państwach totalitarnych autorytarnych
i demokratycznych,
- omawia czynniki warunkujące
funkcjonowanie
społeczeństwa
obywatelskiego,
D:
wskazuje
główne
wartości
demokratyczne i wykazuje, dlaczego
nie jest możliwa ich jednoczesna
pełna realizacja,
- uzasadnia, dlaczego aktywność i
zdolność
do
samoorganizacji
obywateli jest warunkiem trwałej
demokracji.
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
obywatelskie
nieposłuszeństwo,
segregacja,
- wymienia przykłady obywatelskiego
nieposłuszeństwa,
P: omawia przykłady obywatelskiego
nieposłuszeństwa,
R: charakteryzuje problem segregacji
rasowej,
D:
podejmuje
próbę
oceny
społeczeństwa obywatelskiego,
- argumentuje, czy obywatelskie
nieposłuszeństwo w społeczeństwie
demokratycznym jest uzasadnione.
26.
Człowiek
w
społeczeństwie
cz. II
Sprawdzian
umiejętności
27.
Współczesne
doktryny
polityczne
- pojęcie ideologii politycznej;
- pojęcie doktryny politycznej;
- rodzaje doktryn politycznych.
28.
Geneza i rozwój
demokracji
- antyczne i chrześcijańskie
korzenie demokracji;
rozwój
demokracji
współczesnej.
29.
Fundamentalne
zasady
demokracji
- zasad suwerenności narodu;
- prawa mniejszości;
- podział i równowaga władz;
konstytucjonizm
i
praworządność;
- pluralizm.
30.
Konflikt wartości
w
życiu
politycznym
podstawowe
wartości
demokratyczne:
wolność,
równość,
sprawiedliwość
porządek, efektywność;
- konflikty wartości;
- walka z terroryzmem a prawa
jednostki w demokracji.
wiadomości
i
DZIAŁ: POLITYKA
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
ideologia, doktryna polityczna,
- wymienia podstawowe ideologie i
doktryny polityczne,
P: ukazuje problem aktualności
kryteriów
podziału
doktryn
politycznych wg osi lewica – prawica,
R: charakteryzuje poznane ideologie i
doktryny polityczne,
D: określa i ocenia doktryny
polityczne reprezentowane przez
ugrupowania zasiadające w obecnym
sejmie.
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
demokracja, demokracja stanowa,
podmiotowość polityczna,
- ukazuje historyczny rozwój idei
demokratycznych do starożytności do
XXI wieku;
P:
przedstawia
typologię
form
demokracji;
R: charakteryzuje rozwój demokracji
w wybranych państwach Europy;
D: ocenia szansę rozwoju i sukcesu
idei demokracji w skali globalnej.
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
pluralizm,
równowaga
władz,
praworządność, suwerenność,
- wymienia fundamentalne zasady
demokracji,
P: wykazuje tendencje do coraz
bardziej
powszechnego
akceptowania idei demokratycznych,
R: charakteryzuje pozycję idei
demokratycznych w Polsce oraz
stopień ich akceptacji naszym
społeczeństwie,
D: dowodzi słuszności lub przeczy
tezie,
że
w
społeczeństwie
demokratycznym powinny istnieć
ograniczenia pluralizmu politycznego.
K: wymienia i wyjaśnia podstawowe
wartości demokratyczne,
P: wyjaśnia znaczenie pojęcia
konformizm,
- omawia przyczyny konfliktów
wartości,
R:
charakteryzuje
przykłady
konfliktów wartości,
R:
charakteryzuje
przykłady
konfliktów
pomiędzy
prawem
własności
a
sprawiedliwością
społeczną,
D: proponuje sposoby rozstrzygania
konfliktów społecznych bez użycia
siły.
31.
Formy
uczestnictwa
obywateli w życiu
publicznym
bezpośrednie
formy
uczestnictwa obywateli w życiu
publicznym;
- pośrednie formy uczestnictwa
obywateli w życiu publicznym.
32.
Obywatel
władza
systemach
totalitarnych
autorytarnych
- pojęcie systemu totalitarnego
i autorytarnego;
- formy i sposoby ograniczania
swobód
obywatelskich
w
systemach
totalitarnych
i
autorytarnych.
a
w
i
33.
Prawa i obowiązki
obywatela
w
państwie
demokratycznym
- pojęcie praw i wolności
obywatelskich;
pojęcie
obowiązków
obywatelskich;
- płacenie podatków.
34.
Współczesne
pojmowanie cnót
obywatelskich
koncepcja
cnót
obywatelskich;
- współczesne znaczenie cnót
obywatelskich;
- wzór obywatela;
- przykłady obywatelskiego
działania.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć: veto
ludowe,
inicjatywa
ludowa
,referendum,
petycja,
inicjatywa
obywatelska,
- wymienia podstawowe formy
uczestnictwa obywateli w życiu
publicznym,
P: omawia różne formy uczestnictwa
obywateli w życiu publicznym,
- wyjaśnia jaką rolę odgrywają
stowarzyszenia w społeczeństwie
obywatelskim,
R: charakteryzuje bezpośrednie i
pośrednie formy demokracji,
- charakteryzuje bezpośrednie formy
wyrażania poparcia i sprzeciwu,
D: dowodzi, które z form uczestnictwa
obywateli
w
życiu
publicznym
zapewniają im największy wpływ na
decyzje władz państwowych.
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
państwo, autorytarne i totalitarne,
junta
- wymienia najczęściej łamane prawa
i wolności człowieka w państwie
autorytarnym i totalitarnym,
P: omawia sposoby i formy
ograniczenia swobód obywatelskich,
R: charakteryzuje system władzy w
państwie totalitarnym ze szczególnym
uwzględnieniem roli monopartii,
D: wykazuje fikcyjności procedur
demokratycznych
i
fasadowość
konstytucji w państwie totalitarnym.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć: prawa
człowieka,
wolności
człowieka,
obowiązki obywatelskie,
- wymienia podstawowe obowiązki
obywatelskie,
P: wyjaśnia jaką rolę odgrywa we
współczesnym
państwie
demokratycznym tolerancja i jakie
spory może budzić,
R: na podstawie tekstu źródłowego
rozróżnia
dwa
rodzaje
praw
konstytucyjnych,
ilustruje
przykładami
prawa
człowieka i obywatela zapisane w
konstytucji RP;
D: ocenia czy prawa człowieka w
państwach demokratycznych są w
pełni przestrzegane.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć: cnoty
obywatelskich,
dyscyplina
wewnętrzna, demagogia, wolontariat,
- wymienia cnoty obywatelskie, które
składają się na wzór obywatela,
P: podaje przykłady i omawia wzory
obywatelskich działań postaw,
P: korzystając z różnych źródeł
35.
Kultura polityczna
społeczeństwa
polskiego
- pojęcie kultury politycznej;
- typu kultury politycznej;
36.
Geneza
oraz
pojęcie państwa i
władzy
państwowej
- pojęcie państwa;
- koncepcje genezy państwa;
- pojęcie władzy państwowej;
legitymizacja
władzy
państwowej;
37.
Polityka
jako
zjawisko
społeczne cz. I
Polityka i państwo
cz. I
Lekcja powtórzeniowa
38.
Sprawdzian
umiejętności
wiadomości
i
informacji
przygotowuje
wykaz
działających w swoim środowisku
organizacji
pozarządowych
i
społecznych,
angażujących
wolontariuszy,
D:
uzasadnia
znaczenie
cnót
obywatelskich
dla
dobrego
funkcjonowania
państwa
i
społeczeństwa obywatelskiego.
K: wyjaśnia znaczenie pojęć: kultura
polityczna, kultura obywatelska,
- wymienia rodzaje kultury politycznej,
P: przedstawia rys historyczny
procesu kształtowania się kultury
politycznej,
R: charakteryzuje poszczególne typy
kultury politycznej;
D: wyjaśnia, jaki typ kultury
politycznej
dominuje
w
społeczeństwie polskim.
K:
wyjaśnia
znaczenie
pojęć:
państwo, racja stanu, obywatelstwo,
władza państwowa, legitymizacja,
P: omawia różne koncepcje genezy
państwa i jego cechy,
- ukazuje rolę państwa w organizacji
społeczeństwa,
R: charakteryzuje różne źródła i formy
władzy,
D: ocenia, czy współcześnie możliwe
jest zachowanie pełen suwerenności
państwa.