Empfehlungen zur Patienteninformation Polnisch
advertisement
67 Neuroleptyki Neuroleptika Str. 67–69 ? W jakich schorzeniach pomagają neuroleptyki? ? Jakie skutki uboczne mogą mieć neuroleptyki? ? Bei welchen Krankheiten helfen Neuroleptika? ? Welche Nebenwirkungen können Neuroleptika haben? Neuroleptyki zalecane są w wielu różnych schorzeniach. Główne zastosowanie znajdują w psychozach (np. w schizofrenii). Psychozy są chorobami, w których mogą pojawić się takie objawy jak słyszenie głosów i urojenia prześladowcze. Również ludziom nie cierpiącym na psychozy przepisuje się często neuroleptyki. Czasem stosuje się neuroleptyki w leczeniu niepokoju, lęku i stanów napięcia, jak również jako środki nasenne. Pacjenci z niektórymi chorobami neurologicznymi muszą również przyjmować neuroleptyki. ? Jak działają neuroleptyki? ? Wie wirken Neuroleptika? W mózgu istnieje neurotransmiter (substancja przekaźnikowa) dopamina. U pacjentów z psychozami należy zablokować dopaminowe przekaźnictwo nerwowe. W ten sposób działają neuroleptyki. Blokują one tak zwane receptory dopaminowe, do których dopamina pasuje jak klucz do zamka. Przez to hamują one nadpobudliwość dróg dopaminowych, która prowadzi do objawów psychozy. Skutki uboczne neuroleptyków przedstawiliśmy w tabeli 2. Ze względu na brak miejsca zamieściliśmy tylko niektóre ważne działania uboczne. Bliższe informacje znajdują się na ulotce danego leku. Do częściej spotykanych skutków ubocznych należą tak zwane „pozapiramidowe zespoły zaburzeń poruszania“ (np. sztywność członków, drżenie, przymus poruszania się z niezdolnością do spokojnego siedzenia; zobacz również tabelę 2). Występują one jednak głównie przy wyższym dawkowaniu. Tabela 2. Skutki uboczne podczas leczenia neuroleptykami. Ze względu na ograniczone miejsce zostały wymienione tylko niektóre ważne skutki uboczne neuroleptyków. Szczegóły zawiera ulotka leku. Pozapiramidowe zaburzenia ruchowe (nagłe skurcze mięśni języka, gałek ocznych, sztywność członków, drżenie, niepokój ruchowy) Senność Niskie ciśnienie krwi Przybieranie na wadze Zmiany w rozmazie krwi Późne dyskinezy (zaburzenia ruchów języka i ust pojawiające się po wieloletnim leczeniu) inne Zalecenia do informacji pacjentów U. Trenckmann B. Bandelow psychiatria i psychoterapia © Steinkopff Verlag, Darmstadt 2002 68 Neuroleptyki ? Jakie rodzaje neuroleptyków wyróżniamy? ? Welche Arten von Neuroleptika gibt es? Po pierwsze wyróżniamy neuroleptyki działające silnie i słabo przeciwpsychotycznie. Do leczenia psychoz stosuje sie najczęściej neuroleptyki o silnym działaniu przeciwpsychotycznym. W ich przypadku tzw. pozapiramidowe zaburzenia ruchowe występują częściej niż przy neuroleptykach o słabym działaniu przeciwpsychotycznym, głównie jednak przy stosowaniu wyższych dawek. Jeżeli neuroleptyki te stosowane są do leczenia niepokoju, lęku lub stanów pobudzenia podaje się najczęściej tak niskie dawki, że zaburzenia pozapiramidowe nie odgrywają żadnej roli. W przypadku neuroleptyków o słabym działaniu przeciwpsychotycznym zaburzenia te występują w ogóle bardzo rzadko. Działanie tych leków nie wystarcza jednak aby stosować je w leczeniu psychoz. Zażywa się ich najczęściej na uspokojenie. W ostatnich latach rozwinięto wiele nowych neuroleptyków, które nazywane są neuroleptykami „nietypowymi“. Ich wspólną cechą jest, że w porównaniu z typowymi neuroleptykami rzadziej wywołują pozapiramidowe zaburzenia ruchowe. Czasami pomagają one w przypadkach, w których typowe neuroleptyki były bezskuteczne. Również w przypadkach tzw. „symptomów ujemnych“ (zmniejszenie napędu) w schizofrenii mają one czasem pozytywne działanie. W zakresie nowoczesnych leków neuroleptycznych do leczenia schizofrenii dokonuje się ciągły postęp. W ostatnim czasie rozwinięty neuroleptyk Qetiapin nie wykazuje niektórych działań ubocznych wcześniej rozwiniętych nietypowych leków, jak np. częstego występowania zaburzeń ruchowych przy wyższym dawkowaniu lub znacznego przybierania na wadze. Wykazuje on również pozytywne działanie poza ścisłym polem schizofrenii np. w leczeniu niektórych schorzeń psychicznych wieku podeszłego, w bardzo ciężkich natręctwach lub w niektórych formach zaburzeń osobowości. Zalecenia do informacji pacjentów U. Trenckmann B. Bandelow psychiatria i psychoterapia © Steinkopff Verlag, Darmstadt 2002 ? Co to są neuroleptyki depot (o przedłużonym działaniu)? ? Was sind Depot-Neuroleptika? Neuroleptyk depot jest lekiem o przedłużonym działaniu, wstrzykiwanym domięśniowo. W zależności od leku działanie utrzymuje się od dwóch dni do czterech tygodni. Zaletą jest, że nie trzeba raz lub kilka razy dziennie pamiętać o zażywaniu leku. Członek rodziny odmawia zażywania swego neuroleptyku . . . Mein Angehöriger verweigert die Einnahme seines Neuroleptikums... Ludzie cierpiący na ciężkie psychozy muszą często przyjmować wyższe dawki neuroleptyków, aby objawy w rodzaju urojeń prześladowczych, słyszenia głosów i inne ustąpiły. Wtedy jednak może w czasie terapii dojść do wystąpienia niektórych objawów ubocznych (zobacz tabelę 2). Niektórzy pacjenci pragną z powodu skutków ubocznych odstawić lek w nadziei, że ich objawy ustąpią bez leczenia. Przed odstawieniem leku należy zawsze zapytać lekarza. Jeżeli neuroleptyk zostanie odstawiony, w czasie gdy jeszcze występują objawy psychozy, może się zdarzyć, że objawy te spowodują znaczne cierpienie. Do symptomów psychozy należą też zamiary samobójcze i agresywność w stosunku do innych. Z tego względu skutki zbyt wczesnego odstawienia leku mogą okazać się fatalne. Nierzadko zdarza się, że pacjenci z psychozą nie wierzą, że są chorzy. Dlatego też nie uważają zażywania leków za konieczne. Przekonanie pacjenta w takim wypadku wymaga czasem wiele cierpliwości. Ważne jest aby rodzina i lekarz trzymali się „jednej linii“. Niemądrze byłoby gdyby rodzina umacniała pacjenta w jego pragnieniu odstawienia leku, chociaż lekarz dalej uważa go za konieczny. Bardzo nierozsądnie byłoby przemilczeć lekarzowi, że pacjent odstawił lek. Neuroleptyki ? Jak długo należy zażywać neuroleptyki? ? „Czy neuroleptyki tylko uspokajają?“ ? Wie lange muß man Neuroleptika einnehmen? ? „Stellen Neuroleptika nur ruhig?“ W trakcie leczenia psychoz (np. schizofrenii) nie wolno w żadnym wypadku odstawić leku lub zmniejszyć dawki bez zapytania lekarza. Czasami lepiej jest zażywać lek przez wiele miesięcy lub lat pomimo poprawy objawów. W leczeniu lęków, niepokoju i stanów napięcia, które nie występują w ramach psychozy nie należy neuroleptyków zażywać zbyt długo (tzn. nie dłużej niż trzy miesiące). ? Czy neuroleptyki powodują uzależnienie? ? Machen Neuroleptika abhängig? Uzależnienie od neuroleptyków nie jest znane. 69 Jak wyżej omówiono istnieją różne rodzaje neuroleptyków. Neuroleptyki działające silnie przeciwpsychotycznie nie działają w ten sposób, że po prostu uspokajają pacjenta lecz są skuteczne przeciwko urojeniom prześladowczym i słyszeniu głosów. Przy fachowym dozowaniu neuroleptyku pacjent nie odczuwa skutków ubocznych, takich jak np. senność, wcale lub tylko w niewielkim stopniu. W innych wypadkach uspokojenie jest pożądane; wtedy prowadzi się leczenie neuroleptykami o słabym działaniu przeciwpsychotycznym. ? Czy istnieją naturalne środki do leczenia psychoz? ? Gibt es auch natürliche Mittel zur Behandlung von Psychosen? Nie istnieją żadne preparaty medycyny naturalnej ani środki homeopatyczne, których działanie w psychozach jest udowodnione. Zalecenia do informacji pacjentów U. Trenckmann B. Bandelow psychiatria i psychoterapia © Steinkopff Verlag, Darmstadt 2002
