Adaptacja dziecka w wieku przedszkolnym Adaptacja jest procesem złożonym i wielowymiarowym, na który wpływ mają liczne czynniki. Słowo adaptacja pochodzi z łacińskiego słowa „adaptatio” i oznacza dopasowanie czy przystosowanie. W ciągu całego życia już od momentu narodzin człowiek ma styczność z procesem adaptacji. Każda nowa sytuacja i miejsce, do którego człowiek się udaje, a także grupa społeczna w którą wchodzimy, wymaga zaadoptowania się do panujących w niej warunków. Rodzina jako pierwotne środowisko społeczne, w którym rodzi się i kształtuje dziecko ma za zadanie zaspokajanie jego podstawowych potrzeb, takich jak: potrzeba bezpieczeństwa, przynależności, potrzeba osiągnięć, nawiązywania kontaktów społecznych. Istotny jest również rozwój emocjonalny dziecka w najmłodszych latach życia. Zaspakajanie podstawowych potrzeb umożliwia dziecku prawidłowy rozwój, a także ma wpływ na późniejszy proces adaptacji do środowiska przedszkolnego. Adaptacja jest przystosowaniem do warunków panujących w nowym środowisku. Dziecko spotyka się z tym procesem nie tylko w sferze fizycznej, ale również emocjonalnej i społecznej. Dziecko przekraczając próg przedszkola i spotyka się z wieloma nowymi sytuacjami, a im lepiej przebiega u niego proces adaptacji, tym lepiej będzie funkcjonowało i czuło się w nowym środowisku. Zdaniem Anny Klim-Klimaszewskiej adaptacja dziecka do przedszkola jest to przystosowanie do nowego środowiska pozarodzinnego. Na poziom adaptacji wpływ mają czynniki zarówno wewnętrzne-endogenne jak i zewnętrzne-egzogenne. To, jak dziecko będzie przystosowywało się do owego środowiska zależy więc nie tylko od niego samego, ale również od czynników od niego niezależnych. Do czynników endogennych zaliczyć możemy wiek dziecka- największe trudności adaptacyjne mają dzieci 3-letnie, płeć, stan zdrowia, poziom ogólnego rozwoju dziecka.Maluchy mają trudności z odbiorem dużej ilości bodźców z otoczenia, przytłacza je to. Zbyt duża ilość bodźców powoduje, że dzieci młodsze mają większą trudność z przystosowaniem się do warunków panujących w przedszkolu, pojawia się wiele nowych osób, sytuacji i zasad. Ciężkie dla dziecka jest rozstanie Pod koniec wieku przedszkolnego dziecko jest zdolne do dowolnego wyboru na czym w tym momencie skoncentruje uwagę, czym się będzie zajmować. Sześciolatek może ukierunkować swoją uwagę na dane zadanie według poleceń wychowawcy. Dowolność zauważyć można również w działaniach dziecka. Przyjemność przestaje być głównym źródłem dla którego dziecko wykonuje czynności. Dziecko nastawia się na osiągnięcie jakiegoś celu poprzez działanie, które wymaga od niego pracy i wysiłku. Jeżeli dziecko potrafi znaleźć cel swojego działania pomaga mu to również zrozumieć i zaakceptować pewne sytuacje społeczne, dostosować się do norm oraz panować nad własnymi emocjami. Pod koniec wieku przedszkolnego dzieci potrafią wspólnie znajdować cele a co za tym idzie współpracować i zgodnie bawić w grupie. J. Piaget w rozwoju poznawczym dziecka w wieku przedszkolnym wyróżnia kilka znaczących elementów takich jak: egocentryzm, myślenie animistyczne, centracja i nieodwracalność. Są to charakterystyczne procesy myślowe dziecka w stadium przedoperacyjnym przypadającym na 2-7r.ż.35 Występowanie myślenia egocentrycznego u małego dziecka powoduje, iż nie potrafi ono patrzeć na sytuację z perspektywy innej osoby, przyjęcia innego punktu myślenia. Myślenie animistyczne polega na myśleniu i przekonaniu, że nieożywione przedmioty żyją. U dziecka zaobserwować można je podczas zabawy, gdy dziecko pije herbatkę z misiem czy je wspólny obiad ze swoimi lalkami. Centracja myślenia to umiejętność skupienia uwagi tylko na jednej sprawie, w momencie gdy pomijane są inne równie istotne elementy. Gdy małe dziecko poprosi „duży talerz” chrupek skupi się na jego szerokości a nie głębokości, pomijając fakt, że w głębszym talerzu może się zmieścić ich więcej. Nie zwraca ono uwagi na wszystkie elementy lecz na jeden konkretny. Ostatnim z charakterystycznych elementów jest nieodwracalność operacji umysłowych. Dziecko w wieku przedszkolnym po przejściu procesu myślowego i rozwiązaniu problemu nie potrafi wrócić już do punktu początkowego i na nowo innym sposobem szukać kolejnych rozwiązań. Jeśli dziecko dokona jakiejś czynności nie potrafi odwrócić tego w umyśle do pierwotnej postaci.
