grupa a Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski Poniższy test składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 36 punktów. ……............................................... Imię i nazwisko ............................... Klasa 1. Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych skrajnych punktów Polski oblicz jej rozciągłość południkową. Podaj konsekwencję takiej rozciągłości. (0–2 p.) Jastrzębia Góra (54°50’N, 18°18’E) szczyt Opołonek (49°N, 22°51’E) zakole Bugu koło Hrubieszowa (50°52’N, 24°09’E) zakole Odry koło Cedyni (52°51’N, 14°07’E) Obliczenia: fałszywego – literę F. (0–3 p.) a) Trylobity to skamieniałości przewodnie paleozoiku. ….. b) Złoża węgla brunatnego powstały w karbonie. ….. c) Glacjał to okres, w którym klimat się ocieplał , a zasięg zlodowacenia zmniejszał się. ….. 4. Napisz, jaki proces wywarł największy wpływ na współczesną rzeźbę pasa pojezierzy. (0–1 p.) …………………………………………………………………… - Jastrzębia Góra (54*50'N, 18*18'E) - Szczyt Opołonek (49*N, 22*51'E) …………………………………………………………………… 5. Uzupełnij schemat, wpisując we właściwe miejsca nazwy form rzeźby polodowcowej wybrane spośród podanych niżej. (0–2 p.) oz, wzgórza moren czołowej, sandr, pradolina, eratyk, rynna 54*50'N - 49 N = 5*50'N …………………………………………… …………………………………………………………………… Konsekwencja rozciągłości południkowej Polski: …………………………………………………………………… Dzień na wybrzeżach trwa latem ponad godzinę dłużej niż w górach. ………… ………………………………………………………… ……………………………………………………… …………… 2. Połącz nazwy krain geograficznych z nazwami jednostkami tektonicznych, na których krainy te są położone. (0–3 p.) Polesie Lubelskie . Góry Świętokrzyskie Nizina Wielkopolska Tatry platforma wschodnioeuropejska platforma zachodnioeuropejska obszar fałdowań kaledońskich zapadlisko przedkarpackie obszar fałdowań kenozoicznych 3. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok 6. Uzupełnij tabelę odpowiednimi informacjami. (0–3 p.) Pas rzeźby terenu Kraina geograficzna Charakterystyczna cecha pasa rzeźby terenu pobrzeża Polesie Lubelskie występowanie płaskowyżów porozcinanych licznymi dolinami rzecznymi dopływów Wisły 7. Do nazw surowców mineralnych dopisz nazwy miast, w których okolicach występują te surowce. (0–2 p.) Wieliczka, Katowice, Bełchatów, Gorzów Wielkopolski, Tarnobrzeg, Suwałki a) Siarka – ……………………………………….……….…… …………………………………………………………………… b) Ropa naftowa – ……………………………....………..… …………………………………………………………………… c) Węgiel kamienny – ………………………….………….. …………………………………………………………………… 8. Zaznacz na schemacie kierunek napływu powietrza polarnego morskiego nad Polskę. Następnie wyjaśnij wpływ tego powietrza na klimat naszego kraju latem oraz zimą. (0–3 p.) c) Średnia roczna amplituda temperatury powietrza wynosi …………………………………………... d) Największe opady obserwuje się w miesiącu …………………………...……. . Wynoszą one średnio ………….…. mm. 12. Podkreśl poprawne informacje w poniższych zdaniach. (0–3 p.) a) Bałtyk to morze wewnątrzkontynentalne / otwarte. b) Obecny przebieg linii brzegowej Bałtyku ukształtował się 2 tys. / 2 mln lat temu. c) Średnie zasolenie Morza Bałtyckiego jest niewielkie i wynosi 17‰ / 7‰. 13. Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj rodzaje gleb. Podaj ich nazwy. (0–2 p.) a) Powstała na piaszczysto-żwirowym podłożu. Odznacza się małą zawartością próchnicy, dlatego należy do gleb mało żyznych. ……………………………………….……………………… Lato – ………………………………………………………… b) Wykształciła się bezpośrednio na skałach wapiennych i gipsowych. Odznacza się bogatym poziomem próchnicznym i dużą żyznością. …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… Zima – …….………….………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 9. Podaj nazwy dorzeczy, które łączy Kanał Bydgoski. (0–2p.) ………………………………………….………………….. 14. Na poniższej mapie konturowej przedstawiono rozmieszczenie dwóch typów gleb występujących w Polsce. Wpisz ich nazwy obok liter. (0–2 p.) A. ........................................................................................ B. ........................................................................................ …………………………………….………………………………… ……………………………………………….…………………....... 10. Podkreśl nazwy rzek Przymorza. (0–2p.) Soła, Nysa Kłodzka, Łeba, Strwiąż, Słupia 11. Korzystając z danych klimatycznych zamieszczonych w poniższej tabeli, uzupełnij zdania. Następnie podkreśl nazwę miejscowości, której dotyczą te dane. (0–5 p.) Suwałki, Wrocław a) Najcieplejszym miesiącem jest ………………..……, którego średnia temperatura powietrza wynosi ……............…°C. b) Najchłodniejszym miesiącem jest ………….……… ……………….……... Jego średnia temperatura powietrza wynosi ………...…°C. 15. Wyjaśnij znaczenie terminu „grąd”. (0–1 p.) …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… Miesiące Średnia temperatura powietrza (w °C) Suma opadów (w mm) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII –4,9 –5,1 –1,0 5,8 12,0 15,5 16,8 16,1 12,0 7,3 1,4 –2.5 36 26 30 36 54 70 71 72 55 45 50 39 grupa b Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski Poniższy test składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 36 punktów. ……............................................... Imię i nazwisko ............................... Klasa 1. Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych skrajnych punktów Polski oblicz jej rozciągłość południkową. Podaj konsekwencję takiej rozciągłości. 4. Opisz proces, które przyczynił się do powstania pasa kotlin. (0–1 p.) (0–2 p.) …………………………………………………………………… Jastrzębia Góra (54°50’N, 18°18’E) szczyt Opołonek (49°N, 22°51’E) zakole Bugu koło Hrubieszowa (50°52’N, 24°09’E) zakole Odry koło Cedyni (52°51’N, 14°07’E) …………………………………………………………………… Obliczenia: …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 5. Uzupełnij schemat, wpisując we właściwe miejsca nazwy form rzeźby polodowcowej wybrane spośród podanych niżej. (0–2 p.) oz, wzgórza moreny czołowej, sandr, pradolina, eratyk, rynna …………………………………………………………………… Konsekwencja rozciągłości równoleżnikowej Polski: …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 2. Połącz nazwy krain geograficznych z nazwami jednostkami tektonicznych, na których krainy te są położone. (0–3 p.) Bieszczady platforma wschodnioeuropejska Pojezierze Mazurskie platforma zachodnioeuropejska zapadlisko przedkarpackie Sudety Nizina Śląska obszar fałdowań hercyńskich obszar fałdowań kenozoicznych 6. Uzupełnij tabelę odpowiednimi informacjami. (0–3 p.) Pas rzeźby terenu Kraina geograficzna Charakterystyczna cecha pasa rzeźby terenu pojezierza 3. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok fałszywego – literę F. (0–3 p.) a) Trylobity to skamieniałości przewodnie mezozoiku. ..... b) Złoża węgla kamiennego powstały w karbonie. ..... c) Interglacjał to okres, w którym klimat się ocieplał, a zasięg zlodowacenia zmniejszał się. ..... Sudety występowanie m.in. form rzeźby krasowej i lessowej 7. Do nazw surowców mineralnych dopisz nazwy miast, w których okolicach występują te surowce. (0–2 p.) Wieliczka, Katowice, Bełchatów, Kamień Pomorski, Tarnobrzeg, Suwałki a) Rudy żelaza – ……………..……………….………… ………………………………………………..………………… b) Sól kamienna – …………………………….………… ……………….…….…... Jego średnia temperatura powietrza to …………°C. c) Średnia roczna amplituda temperatury powietrza wynosi …………………………………………... d) Największe opady obserwuje się w miesiącu …………………………...…….. Wynoszą one średnio ………….…. mm. …………………………………………………………………… c) Węgiel brunatny – …………………………………… …………………………………………………………………… 8. Zaznacz na schemacie kierunek napływu nad Polskę powietrza polarnego kontynentalnego. Następnie wyjaśnij wpływ tego powietrza na klimat naszego kraju latem oraz zimą. (0–3 p.) 12. Podkreśl poprawne informacje w poniższych zdaniach. (0–3 p.) a) Najgłębszym miejscem Bałtyku jest Głębia Landsort, która liczy 954 m / 459 m głębokości. b) Pływy morskie na Morzu Bałtyckim są niewielkie / bardzo duże. c) Bałtyk powstał w mezozoiku / czwartorzędzie. 13. Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj rodzaje gleb. Podaj ich nazwy. (0–2 p.) a) Powstała w wyniku akumulacji osadów rzecznych bogatych w składniki mineralne i organiczne. Lato – ………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………..……….…………………………….………… b) Powstała na podłożu lessowym. Ma bardzo dobrze wykształcony poziom próchniczny. …………………………………………………………………… …………………………….………………..…………………... Zima – ……………….……………………………..………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 14. Na poniższej mapie konturowej przedstawiono rozmieszczenie dwóch typów gleb występujących w Polsce. Wpisz ich nazwy obok liter. (0–2 p.) 9. Podaj nazwy dorzeczy, które łączy Kanał Augustowski. (0–2 p.) …………………………………………..………….…………… A. ........................................................................................ B. ....................................................................................... ……………….............................................................................… 10. Podkreśl nazwy rzek Przymorza. (0–2 p.) Reda, Nysa Łużycka, Pilica, Łyna, Parsęta 11. Korzystając z danych klimatycznych zamieszczonych w poniższej tabeli, uzupełnij zdania. Następnie podkreśl nazwę miejscowości, której dotyczą te dane. (0–5 p.) Suwałki, Wrocław a) Najcieplejszym miesiącem jest ………………..……, którego średnia temperatura powietrza wynosi ……..… ° C. b) Najchłodniejszym miesiącem jest ………….……… 15. Wyjaśnij znaczenie terminu „łęg”. (0–1 p.) …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… I II III Miesiące Średnia temperatura powietrza (°C) –2,1 –0,8 2,5 Suma opadów (mm) 31 28 33 IV V VI VII VIII IX X XI XII 7,9 13,2 16,6 18,2 17,6 13,8 8,8 3,4 –0,2 40 61 69 82 74 48 42 38 35
