Uploaded by cooldudesurya

Interdyscyplinarność w psychogeriatrii

advertisement
„Interdyscyplinarność w psychogeriatrii”
X Międzynarodowy Kongres Polskiego Towarzystwa
Psychogeriatrycznego (PTPG)
Wykład inauguracyjny: Tadeusz Parnowski
„Psychiatria i starość – co jest ważne?”
Wrocław 5-6.12.2013 r.
76
X Międzynarodowy Kongres PTPG
KONGRES PSYCHOGERIATRYCZNY
PROGRAM RAMOWY X MIĘDZYNARODOWEGO KONGRESU
POLSKIEGO TOWARZYSTWA PSYCHOGERIATRYCZNEGO
Czwartek, 5 grudnia 2013
8:30-9:30 Rejestracja uczestników
8:30-9:30 Zebranie Zarządu PTPG
9:45-11:15
Sesja I
– sesja inauguracyjna
9:45-10:00 Uroczyste otwarcie Kongresu
10:00-10:30 Prof. Tadeusz Parnowski „Psychiatria i starość – co jest ważne?”
10:30-11:15 Prof. Michael Davidson „Medical Comorbidities in Psychogeriatrics”
11:15-11:30 PRZERWA KAWOWA
11:30-13:00
Sesja II
11:30-11:50 Prof. Rajmund Adamiec „Cukrzyca typu 2-go – zagrożenia związane
z insulinoterapią”
11:50-12:10 Prof. Tomasz Konopka „Najważniejsze wyzwania współczesnej
gerostomatologii”
12:10-12:30 Prof. Krzysztof Grabowski, Prof. Krystyna Markocka-Mączka,
Dr Renata Taboła „Czy istnieją różnice w postępowaniu z pacjentem
chirurgicznym w starszym wieku?”
12:30-12:50 Prof. Bernard Panaszek „Fenotyp i endotyp astmy oskrzelowej
podeszłego wieku w kontekście psychogeriatrycznym
13:00-14:30 LUNCH
77
X Międzynarodowy Kongres PTPG
14:30-15:30
Sesja III
14:30-14:50 Prof. Andrzej Milewicz „Czynniki ryzyka chorób układu krążenia
a profil hormonalny Polaków po 65 r.ż.” – badania PolSenior
14:50-15:10 Dr Renata Wojtyńska, mgr Dorota Szcześniak „TYM i DemTect®
– polskie wersje językowe nowych narzędzi przesiewowych
do oceny MCI i otępień”
15:10-15:30 Mgr Dorota Szcześniak, Prof. Joanna Rymaszewska
„MeetingDem. Perspektywa wdrożenie i walidacji pozytywnie
ocenionego Programu Wsparcia – Centrum Spotkań dla osób
z otępieniem oraz ich opiekunów w Europie”
15:30-15:45 PRZERWA KAWOWA
15:45-17:15
Sesja IV – warsztatowa
Warsztat:
TYM i DemTect® – polskie wersje
językowe nowych narzędzi
przesiewowych do oceny MCI i otępień
Mgr Dorota Szcześniak,
Dr Renata Wojtyńska
Warsztat:
Rehabilitacja funkcji poznawczych
– techniki komputerowe
Dr Sylwia Chładzińska-Kiejna,
Dr Monika Wiłkość
17:15-17:30 PRZERWA KAWOWA
17:30-18:00 Walne zgromadzenie członków
Polskiego Towarzystwa Psychogeriatrycznego
19:00 Fakultatywne spotkanie towarzyskie
(Restauracja Jan Paweł II, Ostrów Tumski)
78
X Międzynarodowy Kongres PTPG
Piątek, 6 grudnia 2013
9:00-10:30
9:00-9:20
Sesja V
Dr Dorota Ksiądzyna, Prof. Adam Szeląg „Specyfika farmakotera
pii pacjentów wieku podeszłym”
9:20-9:40
Prof. Szymon Dragan „Problemy ortopedyczne u pacjentów w wieku
podeszłym”
9:40-10:00
Prof. Jerzy Leszek „Czy choroba Alzheimera jest cukrzycą typu III-go?”
10:00-10:20 Prof. Andrzej Mysiak „Migotanie przedsionków u osób w wieku
podeszłym”
10:20-10:35 PRZERWA KAWOWA
10:35 -11:45
Sesja VI – warsztatowa
Warsztat:
Lekarz – Pacjent – Rodzina. Relacje
w chorobie przewlekłej.
Prof. Iwona Kłoszewska,
mgr Joanna Tchorzewska
11:50-12:30
Warsztat:
Psychoprofilaktyka wypalenia
zawodowego
Dr Magdalena Ciałkowska-Kuźmińska
Sesja VII
11:50-12:10 Prof. Nicoleta Tataru „Quality of life in the elderly mentally ill and
the right to die with dignity”
12:10-12:30 Prof. Stanisława Steuden, Mgr Paweł Brudek,
Mgr Monika Guzewicz „Mądrość życiowa osób w okresie późnej
dorosłości. Analiza badań własnych”
12:30-12:45 PRZERWA KAWOWA
12:45-13:30
Sesja VIII – plenarna
12:45-13:15 Prof. doctor honoris causa Jerzy Vetulani „Cywilizacja i starzenie”
13:15-13:45 Prof. Shlomo Noy „Weight loss in the elderly”
13:45 Uroczyste zamknięcie Kongresu
79
X Międzynarodowy Kongres PTPG
Streszczenia
Abstracts
Czwartek, 5. grudnia 2013
Sesja/Session I
inauguracyjna
Psychiatria i starość – co jest ważne?
Psychiatry and old age – what is important?
Tadeusz Parnowski
II Klinika Psychiatryczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii
Populacja całego świata starzeje się, podobny proces obserwujemy w Polsce. W 1990 10.2% ludności
było w wieku 65+, natomiast w 2010 roku populacja ta zwiększyła się do 13,6%. Zwiększeniu się populacji ludzi starych towarzyszy wydłużenie życia – z 66,2 lat do 72,1 lat dla mężczyzn i 75,2 lat do
80,6 lat dla kobiet. Konieczne jest więc dokonanie istotnych zmian strukturalnych w organizacji usług
medycznych, wprowadzając medycynę geriatryczną do środowiska chorego oraz tworząc nowe organizacje medyczno-opiekuńcze (np. centrum geriatryczne). Zaniedbania i brak koncepcji ogólnopolskiej
w zakresie psychogeriatrii są jeszcze większe:
• brak geriatrii w kształceniu na UM
• brak praktyk po zakończeniu studiów
• brak poradni psychogeriatrycznych
• niewielka liczba specjalistycznych łóżek psychogeriatrycznych
• brak form pośrednich i środowiskowych
• brak wykształconego personelu
Zwiększeniu długości życia towarzyszy częstsze rozpowszechnienie przewlekłych chorób, rozpoczynających się w wieku średnim, oraz występowanie chorób typowych dla wieku podeszłego (cukrzyca typu II,
niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca, niewydolność nerek). Równolegle do częstszych chorób
somatycznych i ośrodkowego układu nerwowego (np. otępienia) zwiększa się częstość występowania
zaburzeń psychicznych. Powiązania pomiędzy chorobami i zaburzeniami psychicznymi są obustronne
– im więcej występuje chorób somatycznych i częściej stosowana jest polifarmakoterapia, tym częściej
mamy do czynienia z występowaniem depresji i zaburzeń świadomości. Zaburzenia psychiczne pogarszają
przebieg chorób, zwiększają ryzyko braku porozumienia terapeutycznego prowadząc do inwalidyzacji i
zwiększenia śmiertelności. Z tego punktu widzenia wczesne rozpoznawanie współwystępowania chorób somatycznych i o.u.n. oraz zaburzeń psychicznych umożliwia łatwiejsze leczenie i podtrzymanie
funkcjonowania chorego. Walka z mitami społecznymi dotyczącymi ludzi starych (zachowania hipochondryczne, izolacja społeczna jako wyraz starości, zaburzenia funkcji poznawczych jako fizjologia)
jest jednym z istotnych zadań wszystkich lekarzy, a zwłaszcza psychogeriatrów.
80
X Międzynarodowy Kongres PTPG
Wśród licznych problemów medycznych, jakie występują w wieku podeszłym, znajduje się iatrogenia.
Ludzie starzy, z powodu częstego występowania co najmniej 2-3 chorób somatycznych przyjmują średnio
7-8 leków, często działających antagonistycznie w stosunku do leków psychotropowych. Z drugiej strony
stosowanie leków psychotropowych w nieodpowiednich dawkach, zwłaszcza takich, które charakteryzują
się niekorzystnym profilem działań niepożądanych (zespół pozapiramidowy, ośrodkowy zespół antycholinergiczny, zespół serotoninowy) destabilizuje choroby somatyczne i zagraża życiu chorych.
Kruchość organizmu człowieka w wieku podeszłym powoduje, że lekarze leczący ludzi starych są
pragmatykami – obowiązuje ich dbałość o prawidłowe rozpoznanie, jak najmniej inwazyjne badania,
bezpieczne leczenie oraz zwykłe, ludzkie współczucie.
Słowa kluczowe: starzenie się, zaburzenia psychiczne, choroby somatyczne
Key words: aging, psychiatric disturbances, somatic diseases
Medical Comorbidities in Psychogeriatrics
Michael Davidson
Chief Editor European Neuropsychopharmacology
Sesja/Session II
Cukrzyca typu 2 – zagrożenia związane z insulinoterapią.
Rajmund Adamiec
Katedra i Klinika Angiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii
Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Cukrzyca to bez wątpienia plaga XXI wieku. Wzrostowy trend zachorowań dotyczy głównie cukrzycy
typu 2 (T2DM) na całym świecie. W kontekście rozwoju powikłań naczyniowych choroby, należy mieć
świadomość, że „zegar cukrzycowy zaczyna tykać dużo wcześniej zanim zostanie rozpoznana cukrzyca”.
Przykładowo, cukrzycowa choroba nerek rozwija się u prawie 20% pacjentów już w okresie przedcukrzycowym. Tak więc opóźnienie leczenia, a także błędy w terapii T2DM skutkują dynamicznym uszkodzeniem naczyń u tych chorych. Kryteria kwalifikacji do insulinoterapii w tej grupie pacjentów powinny
być ściśle przestrzegane, bowiem insulina jest peptydem o udokumentowanych właściwościach czynnika
wzrostu i jednoznacznie potwierdzono jej toksyczny wpływ na ścianę naczyniową. Hamowanie postępu
angiopatii cukrzycowej powinno zatem opierać się na „przełamywaniu” insulinooporności tkankowej u
tych chorych. Ponadto normalizacja wartości ciśnienia tętniczego jest tak samo ważna jak wyrównanie
metaboliczne choroby. Tylko taki program leczenia może ustrzec chorego przed ciężkim kalectwem.
Słowa kluczowe: T2DM, insulinooporność, uszkodzenie naczyń.
Najważniejsze wyzwania współczesnej gerostomatologii
Tomasz Konopka
Katedra Peridontologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Czy istnieją różnice w postępowaniu z pacjentem chirurgicznym
w starszym wieku?
Are there any differences in surgical procedures in elderly patients?
Krzysztof Grabowski, Krystyna Markocka-Mączka, Renata Taboła
Katedra i Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego i Chirurgii Ogólnej
Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
W ciągu ostatniego stulecia średnia długość życia zdecydowanie wydłużyła się. Fakt ten powoduje, że
coraz więcej osób w wieku podeszłym wymaga interwencji chirurgicznej, a starzenie się poszczególnych
81
X Międzynarodowy Kongres PTPG
narządów prowadzi do upośledzenia ich czynności oraz sprzyja rozwojowi chorób współistniejących i
około 75% ludzi w podeszłym wieku cierpi na jakieś schorzenie towarzyszące. Każdy zabieg operacyjny jest brutalną ingerencją w ludzki organizm i mimo nowoczesnego postępowania chirurgicznego
i anestezjologicznego jest mniejszym lub większym urazem bez względu na wiek pacjenta. Zabieg
operacyjny pociąga za sobą możliwość powikłań w czasie operacji lub w okresie pooperacyjnym, które
czasami nie tylko przedłużają leczenie, ale mogą i zagrażać życiu. Obecnie sam wiek tylko w nieznacznym stopniu wpływa na ryzyko powikłań i zgonów chorych leczonych chirurgicznie. O wiele większe
znaczenie ma obecność chorób towarzyszących oraz konieczność wykonania operacji w trybie pilnym.
Osoby w podeszłym wieku są szczególnie wrażliwe na niedotlenienie, hipowolemię i zakażenie. Podeszły wiek sprzyja zaburzeniom metabolicznym takim jak hipoproteinemia, hiponatremia, obniżenie
glikogenolizy i glukoneogenezy. W diagnostyce schorzenia podstawowego należy również wziąć pod
uwagę szereg odrębności przebiegu schorzeń chirurgicznych w wieku starszym, a szczególnie dotyczy to
ostrych schorzeń jamy brzusznej przebiegających z zapaleniem otrzewnej. Bezpieczne przeprowadzenie
znieczulenia ogólnego i zabiegu operacyjnego wymaga dokładnej diagnostyki, przygotowania pacjenta
oraz wnikliwie prowadzonego przebiegu pooperacyjnego. Osoby starsze odznaczają się szczególnym
ryzykiem rozwoju pooperacyjnej niewydolności układu krążeniowo-oddechowego i wydalniczego, ale
także splątania oraz zaburzeń poznawczych, co wymaga dokładnej obserwacji i leczenia tych zaburzeń
w okresie pooperacyjnym.
Słowa kluczowe: wiek podeszły, leczenie operacyjne, odrębności diagnostyki i przebiegu pooperacyjnego
Key words: old age, surgery, differences in diagnosis and postoperative course
Fenotyp i endotyp astmy oskrzelowej podeszłego wieku
w kontekście psychogeriatrycznym
Bernard Panaszek
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Geriatrii i Alergologii
Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Astma oskrzelowa należy do schorzeń wielogenowych i wieloczynnikowych, a efektem wzajemnej
interakcji materiału genetycznego, tworzącego genom oraz czynników środowiskowych jest fenotyp
choroby. Z punktu widzenia podziału endotypowego astmy, chorobę uważa się za zespół astmatyczny,
zawierający fenotypy, których zbitka (klaster) może wchodzić w skład endotypu, identyfikowanego na
podstawie zdefiniowanej subpopulacji chorych, u których występują oddzielne ścieżki patogenetyczne.
W astmie oskrzelowej podeszłego wieku problemy fenotypu i endotypu choroby rysują się niezwykle
wyraziście, ze względu na wielorakość czynników oddziaływujących na genom chorego i możliwość
udziału patomechanizmów epigenetycznych.
Podstawą fenotypowania astmy podeszłego wieku są
3 szerokie kategorie, odnoszące się do patofizjologii i kliniki, czynników wywołujących oraz modelu
zapalenia astmatycznego: fenotypy kliniczne i patofizjologiczne, fenotypy odnoszące się do czynników
spustowych i fenotypy zapalne. Klasyfikacja endotypowa astmy oskrzelowej opiera się na 7 cechach
charakteryzujących chorobę i sposób szczególny dotyczy endotypowania astmy podeszłego wieku, w
której właściwie wyróżnia się jeden endotyp to jest ciężki eozynofilowy o późnym początku.
Kontekst psychogeriatryczny wiąże się głównie ze stosowanie leków wziewnych, które stanowią najważniejszą grupę preparatów stosowanych w tej chorobie, a ich skuteczność zależy od sprawności
psychofizycznej pacjenta. Możliwość współistnienia zaburzeń poznawczych i ogólnej niepełnosprawności
powoduje, że wybór leczenia inhalacyjnego powinien uwzględniać możliwości właściwego stosowania
się pacjenta do zaleceń lekarskich. punkty uzyskane w teście MMSE (Mini Mental State Examination)
< 24/30 oraz niezdolność do kopiowania przecinających się pięciokątów zapowiada niemożność nauczenia się obsługi indywidualnego inhalatora ciśnieniowego typu p – MDI (ang. pressurized metered
dose inhaler). Najbardziej czułym i swoistym testem, określającym szanse używania inhalatora wydaje
sięę test przecinających się pięciokątów. Podobne ocenę uzyskuje się, stosując test zegara u chorych
na astmę w wieku 75-97 lat. W odniesieniu do pacjentów w podeszłym wieku kilka czynników, oprócz
funkcji poznawczych, należy wziąć pod uwagę, planując terapię, między innymi siłę rąk i dyspraksję
ideomotoryczną.
82
X Międzynarodowy Kongres PTPG
Sesja/Session III
Czynniki ryzyka chorób układu krążenia a profil hormonalny
Polaków po 65 r.ż. – badania PolSenior
Cardiovarcular disease risk factors and hormonal profile in aging
people – PolSenior Study
Andrzej Milewicz
Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami
Uniwersytet Medyczny im.Piastów Śląskich we Wrocławiu
Choroby układu krążenia są najczęstszymi przyczynami śmiertelności również wśród osób po 65 r.ż,
, są one związane z występowaniem czynników ryzyka usposabiających do tych chorób (CRCUK) .Do
tych czynników należą wskaźniki antropometryczne oraz biochemiczne dotyczące gospodarki lipidowej
i węglowodanowej. Badania PolSenior przeprowadzone w latach 2010-2012 , obejmowały wybrane
losowo 15 574 osoby powyzej65r.z. z całej Polski ,ostatecznej analizie poddano 1971 kobiet oraz
2087 mężczyzn. U 86% kobiet oraz 71% mężczyzn wykazano otyłość brzuszną ,43% kobiet oraz 37%
mężczyzn wykazywało insulinooporność , a 44% i 27% mężczyzn obniżone stężenie w surowicy HDL
cholesterolu , natomiast 30% kobiet i 22% mężczyzn podwyższone stężenie trójglicerydów. Jedynie
8,8% kobiet i mężczyzn miało prawidłowy profil metaboliczny .Wiek biologiczny korelował ujemnie z
BMI u obu płci ,obwodem talii jedynie u mężczyzn, stężeniem HDL cholesterolu jedynie u kobiet oraz
trójglicerydów jedynie u mężczyzn. Wpływ płci na częstość występowania CRCUK dotyczył istotnych
różnic odnośnie obwodu talii i stężenia HDL cholesterolu . Wykazano ujemnie skorelowany z wiekiem
biologicznym spadek stężenia witaminy D , a 21% badanych miało niedoczynność tarczycy nie leczoną
, co nie leczone , również odgrywa istotną rolę w rozwoju CRCUK . Wykazano również spadek stężenia
hormonów płciowych oraz wzrost stężenia SHBG z wiekiem biologicznym. Stężenie estradiolu w surowicy krwi u kobiet po 65 rż, było ujemnie skorelowane z HDL cholesterolem i dodatnio z HOMA. Wyniki
badań wskazują na konieczność działań prewencyjnych prowadzących do tzw.” healthy aging”.
Słowa kluczowe: starzenie, czynniki ryzyka chorób układu krążenia, hormony, PolSenior
Key words: aging, cardiovascular disease risk factors, hormones, PolSenior
TYM i DemTect® – polskie wersje językowe nowych narzędzi
przesiewowych do oceny MCI i otępień
TYM and DemTect® – polish version of the new screening tools
used to assess MCI and dementia
Renata Wojtyńska, Dorota Szcześniak
Katedra Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny im.Pastów Śląskich we Wrocławiu
Wstęp: Starzenie się społeczeństwa w Europie jest jednym z czynników wpływających na ujawnienie
się potrzeby zdefiniowanie nowych wyzwań w diagnostyce przesiewowej pacjentów w dziedzinie psychogeriatrii.
Cel: W referacie prezentowane będą wyniki badań nad użytecznością polskich wersji testów: TYM i DemTect® – nowych narzędzi przesiewowych, zalecanych w diagnostyce pacjentów z MCI i otępieniem.
Materiały i metody: W obu prezentowanych pracach badawczych osoby badane były kategoryzowane
jako: (1) spełniające kryteria łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI), (2) spełniające kryteria choroby
Alzheimera oraz (3) należące do grupy kontrolnej osób zdrowych.
Polskie wersje dwóch testów przesiewowych TYM i DemTect® zostały opracowane po wcześniejszym
uzyskaniu zgody od autorów powyższych testów.
Test TYM jest narzędziem do samodzielnego wypełnienia przez pacjenta w obecności klinicysty. Składa
się z 10 zadań oceniających funkcje poznawcze pacjenta. DemTect® jest narzędziem składającym się z
5 zadań, które w ocenie autorów testu wykazuje się wysoką czułością w różnicowaniu między łagodnymi
zaburzeniami poznawczymi a otępieniem.
83
X Międzynarodowy Kongres PTPG
Wyniki: Analiza statyczna uzyskanych wyników wskazuje na użyteczność obu testów w diagnostyce
przesiewowej pacjentów z otępieniami. Test TYM różnicuje istotnie statystycznie pacjentów z otępieniem oraz badanych należących do grupy osób zdrowych. DemTect®, natomiast, na poziomie istotnym
statycznie różnicuje między pacjentami z otępieniem a pacjentami z diagnozą łagodnych zaburzeń
poznawczych oraz badanymi z grupy osób zdrowych.
Wnioski: Test TYM oraz DemTect® stanowią alternatywę dla dotychczas wykorzystywanych metod
przesiewowych wykorzystywanych do oceny funkcji poznawczych u pacjentów psychogeriatrycznych.
Jednocześnie są to narzędzia łatwe oraz szybkie w zastosowaniu.
Słowa kluczowe: otępienie, narzędzia przesiewowe, funkcje poznawcze, TYM, DemTect®
Key words: dementia, screening tools, cognitive function, TYM, DemTect®
MeetingDem. Perspektywa wdrożenie i walidacji pozytywnie ocenionego
Programu Wsparcia – Centrum Spotkań dla osób z otępieniem oraz ich
opiekunów w Europie.
MeetingDem. The perspective of the adaptive implementation and validation of
the positively evaluated Meeting Centers Support Programme for people with
dementia and their carers in Europe.
Dorota Szcześniak, Joanna Rymaszewska
Zakład Psychiatrii Konsultacyjnej i Badań Neurobiologicznych, Katedra Psychiatrii,
Uniwersytet Medyczny im.Piastów Śląskich we Wrocławiu
W ramach konkursu Joint Programme – Neurodegenerative Disease Research, Transnational research
proposals 2013 zaakceptowano do realizacji projekt pt. “Wdrożenie i walidacja pozytywnie ocenionego
Programu Wsparcia – Centrum Spotkań dla osób z demencją oraz ich opiekunów w Europie” MeetingDem. Referat ustny ma na celu przybliżenie idei projektu, który będzie realizowany od marca 2014 roku.
Głównym zadaniem projektu MeetingDem jest ocena oraz wdrożenie innowacyjnego i integracyjnego
podejścia do wspierania ludzi żyjących w społeczeństwie z łagodnym i umiarkowanym otępieniem oraz
ich opiekunów. Swoim zasięgiem projekt ma objąć pięć ośrodków w czterech krajach Europy: Włochy,
Polskę, Wielką Brytanię oraz Holandię. Nazwany został Meeting Centers Support Programme (MCSP), za
pierwotną nazwą funkcjonującą w Holandii. To oparte na dowodach oraz skoncentrowane na jednostkę
podejście zostało pozytywnie ocenione i realizowane w 90 ośrodkach spotkań w Holandii. Obecnie natomiast są realizowane przygotowania do ewaluacji oraz wdrożenia funkcjonowania centrów w innych
krajach UE. Partnerzy projektu będą wykorzystywali strategie i narzędzia opracowane w Holandii, które
zostaną zaadoptowane do warunków społeczno-kulturowych poszczególnych krajów uczestniczących.
Koordynatorem projektu jest prof. Rose-Marie Dröes z University Medical Center, Department of Psychiatry w Amsterdamie. Liderem polskiego zespołu jest prof. Joanna Rymaszewska z Katedry Psychiatrii
Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.
Słowa kluczowe: otępienie, Program Wsparcia, opiekunowie
Key words: demantia, Support Programme, carers
84
X Międzynarodowy Kongres PTPG
Sesja/Session IV – warsztatowa
TYM i DemTect® – polskie wersje językowe nowych narzędzi
przesiewowych do oceny MCI i otępień
TYM and DemTect® – polish version of the new screening tools
used to assess MCI and demantia
Dorota Szcześniak, Renata Wojtyńska
Katedra Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny im.Pastów Śląskich we Wrocławiu
Niniejszy warsztat jest odpowiedzią na nowe wyzwania, które stoją przed klinicystami oraz psychologami
w przesiewowej diagnostyce różnicowej pacjentów psychogeriatrycznych.
Celem warsztatu jest praktyczne zapoznanie się z nowymi narzędziami przesiewowymi: testem TYM i
DemTect® i ich polskimi wersjami, służącymi do oceny funkcji poznawczych w otępieniach oraz wśród
pacjentów z diagnozą łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI).
Uczestnicy warsztatu zostaną przeszkoleni z zakresu posługiwania się arkuszami testowymi, mają
możliwość zapoznania się z instrukcją oceny błędów, sposobem ich klasyfikowania oraz interpretacji
wyników badań z wykorzystaniem punktów odcięcia dla polskich wersji językowych obu narzędzi.
Podczas warsztatu przeprowadzone zostaną ćwiczenia na przykładach. Każdy z uczestników otrzyma
arkusz testów wraz z instrukcjami do dalszego wykorzystania ich w codziennej praktyce klinicznej.
Słowa kluczowe: otępienie, narzędzia przesiewowe, funkcje poznawcze, TYM, DemTect®
Key words: dementia, screening tools, cognitive function, TYM, DemTect®
Rehabilitacja funkcji poznawczych – techniki komputerowe
Neuropsychological rehabilitation – computer tools
Sylwia Chładzińska-Kiejna1, Monika Wiłkość2
1
2
Katedra Psychiatrii Uniwersytet im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Instytut Psychologii UKW i Katedra Psychiatrii CM UMK w Bydgoszczy
Wykorzystanie komputerów w neuropsychologii jest rezultatem poszukiwania nowych narzędzi przydatnych w diagnostyce i rehabilitacji funkcji poznawczych, a także możliwości aktywnego angażowania
w proces leczenia zarówno osób chorych, jak i ich opiekunów.
Prezentowana Komputerowa Bateria Testów do Diagnostyki i Rehabilitacji Funkcji Poznawczych przeznaczona jest dla osób dorosłych z osłabieniem lub zaburzeniami funkcji poznawczych wynikającymi z
uszkodzenia czy dysfunkcji mózgu. Adresowana jest do pacjentów z Łagodnymi Zaburzeniami Funkcji
Poznawczych (MCI), we wczesnym stadium procesu otępiennego w Chorobie Alzheimera (AD) oraz
osób z deficytami poznawczymi w przebiegu depresji i schizofrenii. Została zrealizowana w 2009 roku
przez zespół psychologów klinicznych, dr Renatę Wojtyńską i dr Sylwię Chładzińską-Kiejna z Katedry
i Kliniki Psychiatrii UM we Wrocławiu oraz dr Monikę Wiłkość z Instytutu Psychologii UKW i Katedry
Psychiatrii CM UMK w Bydgoszczy.
Program posiada dwie wersje: dla celów diagnostycznych i rehabilitacyjnych. Obie wersje posiadają
ten sam zestaw zadań różniących się czasem ekspozycji bodźców. Każda z nich obejmuje 15 testów
przydatnych w diagnostyce i rehabilitacji neuropsychologicznej, tj.: Test Pamięci Wzrokowej, Test Pamięci Wzrokowo – Przestrzennej, Test Pamięci Przestrzennej, Test Ciągłości Uwagi, Test GONOGO, Test
Kolorów, Test Labirynty, Test Przełączania, Test Klasyfikacji, Test Puzzle, Test Figura–Tło, Test Abstrakcji,
Test Piramid, Test Pamięci Wzrokowej Odroczonej i Test Pamięci Wzrokowej Rozpoznawanie. W testach
zastosowano różnorodne bodźce wzrokowe: przedmioty użytku codziennego, produkty żywnościowe,
meble, zwierzęta, owoce, warzywa, pojazdy, symbole graficzne, figury geometryczne, obrazki, labirynty,
kolory, litery, liczby arabskie i rzymskie, twarze/osoby, nazwy słowne.
Zaletą programu jest jego wielowymiarowość, co pozwala na stopniowe włączanie do indywidualnego
programu rehabilitacyjnego pacjenta kolejnych ćwiczeń usprawniających różne funkcje poznawcze:
85
X Międzynarodowy Kongres PTPG
percepcję wzrokową, pamięć wzrokową krótko- i długoterminową, słowną, przestrzenną, operacyjną,
procesy uwagi, logiczne myślenie, kojarzenie, planowanie, rozwiązywanie problemów, rozpoznawanie
twarzy, proste i złożone reakcje psychomotoryczne, koordynację wzrokowo-ruchową. Stwarza on
możliwość stopniowania trudności zadań, dostosowania ich do możliwości i potrzeb badanego. Zadania
nawiązują do codziennej aktywności pacjenta. Skonstruowane są w sposób atrakcyjny, wzbudzający
jego ciekawość.
Słowa kluczowe: funkcje poznawcze, rehabilitacja neuropsychologiczna, narzędzia komputerowe
Key words: cognitive function, neuropsychological rehabilitation, computer tools
Piątek, 6. grudnia 2013
Sesja/Session V
Specyfika farmakoterapii pacjentów wieku podeszłym
Specific features of geriatric pharmacotherapy
Dorota Ksiądzyna
Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Starzenie się polskiego społeczeństwa sprawia, że wzrasta liczba pacjentów w podeszłym wieku, którzy
wymagają leczenia farmakologicznego. Skuteczna farmakoterapia w tej grupie wiekowej jest dużym
wyzwaniem ze względu na m.in. upośledzenie funkcji narządów związane ze starzeniem się organizmu,
obecność licznych chorób, pogorszenie sytuacji społeczno-ekonomicznej seniorów czy utrudniony dostęp
do specjalistycznej opieki zdrowotnej.
Wraz z wiekiem zmienia się farmakokinetyka leków, szczególnie parametry związane z eliminacją, a efekt
farmakodynamiczny wielu z nich może odbiegać od odpowiedzi na leczenie obserwowanej w młodszych
grupach wiekowych. Równoczesne przyjmowanie licznych preparatów zwiększa ryzyko niepożądanych
interakcji, a częste, nieumyślne lub świadome, nieprzestrzeganie zasad dotyczących farmakoterapii
może stanowić zagrożenia dla zdrowia i życia pacjentów w podeszłym wieku.
Słowa kluczowe: farmakoterapia, farmakokinetyka, pacjent w podeszłym wieku, nieprzestrzeganie zasad
Key words: pharmacotherapy, pharmacokinetics, geriatric patient, non-compliance
Problemy ortopedyczne u chorych w wieku podeszłym
Orthopaedic problems with oldest patients
Szymon Dragan
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu,
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
Starzenie się społeczeństw, stale rosnąca liczba osób dotkniętych osteoporozą i zwiększające się z
upływem czasu ryzyko wystepowania zmian zwyrodnienioweych narządu ruchu i urazów osób w podeszłym wieku z zaburzeniami lokomocji sprawiają, że w postępie geometrycznym rośnie liczba chorób
związanych ze zmianami inwolucyjnymi kości.
W XXI w. przed medycyna stają nowe wyzwania w zakresie profilaktyki, diagnostyki, leczenia i rehabilitacji u ludzi w podeszłym wieku.
W 2010 roku zakończyła się proklamowana przez Światowa Organizację Zdrowia Dekada Kości i Stawów.
celem jej było upowszechnianie wiedzy i promowanie profilaktyki chorób narządów ruchu, wspieranie
postępu ich diagnostyki i leczenia oraz zmniejszenie związanych z nimi kosztów i obciążeń społeczno-ekonomicznych. Pomysłodawcy przedsięwzięcia wzorowali się na realizowanym w latach 1990 – 2000
programie Dekady Mózgu, który zaowocował istotnym postępem w dziedzinie badań i leczenia chorób
86
X Międzynarodowy Kongres PTPG
tego narządu. Dostrzegając wagę problemu, w realizację inicjatywy włączyło się ponad 700 organizacji
międzynarodowych i rządy 44 państw, w tym Polski, a swojego poparcia udzielił jej m.in. papież Jan
Paweł II, b. prezydent Stanów Zjednoczonych Bill Clinton, ówczesny sekretarz generalny Organizacji
Narodów Zjednoczonych Koffi Annan oraz Bank Światowy. W blisko 80 państwach powstały tzw. Sieci
Krajowe, skupiające instytucje badawcze, ośrodki leczenia, stowarzyszenia lekarzy i pacjentów.
Obecnie, dwa lata po zakończeniu Dekady, obseruje sie dynamiczny rozwój współpracy wielu specjalnosci
medycznych, która może pozwolić na zmniejszenie następstw zmian inwolucyjnych organizmu towarzyszacych starzzeniu się. Wdrażane są nowe metody diagnostyki, wspomagania operacji ortopedycznych
i rehablilitacji chorych, co ma szczególnie ważne znaczenie wobec wydłużenia czasu pracy w Polsce.
Słowa kluczowe: jakość życia, pacjenci w wieku podeszłym, złamania niskoernergentyczne.
Key words: quality of live, oldest patients, fragility fractures.
Czy choroba Alzheimera jest cukrzycą typu III-go?
Is Alzheimer’s disease type 3 diabetes?
Jerzy Leszek
Katedra Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego im.Piastów Śląskich we Wrocławiu
W ostatnich latach wzrasta liczba dowodów lokalizujących chorobę Alzheimera(chA) w grupie zaburzeń
metabolicznych , sugerujących jej ścisły związek przyczynowy z cukrzycą, otyłością, nadciśnieniem
tętniczym czy zaburzeniami w zakresie gospodarki lipidowej.
Staje się coraz bardziej modna koncepcja, że chA powinna być zaliczona do grupy schorzeń neuroendokrynnych, w których dochodzi do dysfunkcji w zakresie utylizacji glukozy i wytwarzania energii.
Zaburzenia metaboliczne w tej chorobie są bowiem związane insulinoopornością oraz dysfunkcjonalnością insulinopodobnego czynnika wzrostu(IGF – Insulin-Like Growth Factor) w obszarze mózgu, czego
następstwem są zaburzenia w zakresie dróg transmisji sygnału insulinowego, wpływającego na
przeżywalność neuronów ich plastyczność, produkcję energii i ekspresję genów. Na poziomie komórkowym zahamowanie działania insuliny i IGF przyśpiesza proces neurodegeneracyjny w chA poprzez 1)
wzrost aktywności kinaz powodujących nieprawidłową fosforylację białka tau, 2) wzrost akumulacji
APP/ABeta, 3) aktywację stresu tlenowego i azotowego przyspieszającego uszkodzenia RNA, DNA, białek
oraz peroksydację lipidów, 4) dysfunkcję mitochondrialną,, 5) aktywację prozapalną . Na poziomie
funkcjonalnym, insulinooporność/ IGF jest przyczyną obniżenia ekspresji genów odpowiedzialnych za
homeostazę cholinergiczną, neuroplastyczność , pamięć i inne funkcje poznawcze.
Uwzględniając powyższe , należy przyjąć( za Suzanne de la Monte i wsp) ,że choroba Alzheimera
może stanowić formę cukrzycy mózgu , na którą składa się insulinooporność i deficyt insuliny w oun.
Ta forma cukrzycy nosi nazwę cukrzycy typu III-ego.
Słowa kluczowe: Choroba Alzheimera , insulinooporność, niedobór insuliny, cukrzyca mózgu
Key words: Alzheimer’s disease, insulin resistance, insulin deficiency, brain diabetes
Migotanie przedsionków u osób w wieku podeszłym
Atrial Fibrillation in the Elderly
Andrzej Mysiak
Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Wraz z wiekiem wzrasta u ludzi częstość występowania migotania przedsionków (AF). Zwiększający się
odsetek osób starszych w populacji sprawia, że migotanie przedsionków stanowi istotny problem nie tylko
medyczny ale i społeczno-ekonomiczny. W grupie ludzi powyżej 65 roku życia częstość występowania AF
wynosi około 5%, zwiększając się istotnie u osób w wieku powyżej 80 lat. Ryzyko udaru niedokrwiennego
mózgu w przebiegu migotania przedsionków niezastawkowego pochodzenia w populacji ludzi w wieku
podeszłym jest zwiększone 5-krotnie. AF jest odpowiedzialne za około 24% udarów mózgu u pacjentów
w wieku od 80 do 89 roku życia. Dodatkowo ocenia się, że wśród pacjentów z niewydolnością serca
nawet u 40% występuje migotanie przedsionków. Ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej
związane z migotaniem przedsionków jest dobrze znane. Dodatkowo należy uwzględnić jednak nastę-
87
X Międzynarodowy Kongres PTPG
powe konsekwencje związane z wystąpieniem w wyniku tego demencji, depresji i niepełnosprawności,
co zmniejsza jakość życia i generuje nakłady ekonomiczne. W terapii AF możliwe jest przywrócenie
i utrzymanie rytmu zatokowego lub kontrola częstotliwości rytmu komór przy istniejącym migotaniu
przedsionków. Poważnym wyzwaniem w leczeniu przewlekłego migotania przedsionków u osób starszych jest profilaktyka udaru mózgu. Właściwa stratyfikacja ryzyka, oparta o odpowiednie skale, w
tym CHA2DS2-VASc oraz HAS-BLED, ułatwia indywidualny wybór terapii, uwzględniający nowe leki
przeciwzakrzepowej (dabigatran, riwaroksaban lub apiksaban). Należy zwrócić uwagę na szczególną
rolę, w tej grupie pacjentów, edukacji i profilaktyki nakierowanej na modyfikowalne czynniki ryzyka
oraz na jego stratyfikację w odniesieniu do czynników niemodyfikowalnych.
Słowa kluczowe: migotanie przedsionków, wiek podeszły
Key words: atrial fibrillation, elderly patients
Sesja/Session VI – warsztatowa
Lekarz – Pacjent – Rodzina. Relacje w chorobie przewlekłej
Iwona Kłoszewska, Joanna Tchorzewska
Klinika Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Relacje pomiędzy lekarzem i pacjentem ulegają ciągłym przemianom. W Starożytnej Grecji, gdzie
medycyna zaczęła oddzielać się od magii, relacja między lekarzem a pacjentem określana była jako
„przyjaźń lekarska”. Hipokrates spostrzegał chorego holistycznie, podkreślając wszystko, co mogłoby
wpływać na samopoczucie pacjenta. Wiek XX wraz z paradygmatem biomedycznym skoncentrował się
na biochemicznych przyczynach chorób, rozdzielając działania lekarza od aktywności pacjenta.
Przełomowym momentem zmiany myślenia o człowieku z biomedycznego na biopsychospołeczny było
uznanie definicji zdrowia WHO z 1946 r. Zaowocowało to całościowym podejściem do chorego i powrotem
do medycyny hipokratejskiej. Kontakt lekarza z pacjentem, rodziną to specyficzny stosunek społeczny
mający na celu zaspokojenie znaczących dla życia i zdrowia potrzeb. Strony kontaktu oddziałują na
siebie wzajemnie i realizują specyficzne dla każdej z osób i wspólne wartości.
W czasie warsztatu przedstawimy przegląd modeli relacji lekarz – pacjent – rodzina (od modelu pomijającego rodzinę do modelu partnerskiego), zapoznamy z podstawowymi informacjami na temat teorii
systemów. Zwrócimy uwagę na wymagania jakie, poza wiedzą specjalistyczną, są stawiane lekarzowi
w modelu systemowym – umiejętności komunikacji interpersonalnej, wiadomości dotyczące funkcjonowania rodziny w sytuacji choroby przewlekłej. Poruszymy (na podstawie konkretnych przypadków)
problem przekazywania przez lekarza choremu i rodzinie informacji na temat diagnozy, rokowań, leczenia, uzyskiwania świadomej zgody, towarzyszenia pacjentowi i rodzinie w zmianach jakie zachodzą
w trakcie choroby przewlekłej.
Słowa kluczowe: relacja lekarz – pacjent, choroba przewlekła.
Key words: doctor – patient relation, chronic disease.
Psychoprofilaktyka wypalenia zawodowego
Job burnout prevention
Magdalena Ciałkowska-Kuźmińska
Katedra Psychiatrii, Zakład Psychoterapii i Chorób Psychosomatycznych,
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Wspólnym elementem wszystkich definicji syndromu wypalenia zawodowego jest uznanie wypalenia
za konsekwencję przewlekłego stresu psychicznego związanego z praca. Wypaleniu zawodowemu
podlegają osoby, których praca wymaga psychologicznej i fizycznej gotowości do udzielania pomocy
88
X Międzynarodowy Kongres PTPG
innym ludziom, a osoba pomagająca (lekarz, pielęgniarka, psycholog) staje się swoistym narzędziem
pracy, czerpiąc z własnych predyspozycji (osobowościowych, emocjonalnych, komunikacyjnych) i
umiejętności. Wypalenie zawodowe przyczynia się nie tylko do poczucia cierpienia samej osoby doświadczającej go, ale również przynosi wiele negatywnych konsekwencji dla pracodawcy i pacjentów
– wzrasta chorobowość o niejasnych przyczynach i absencja w pracy, obniżają się morale pracownika,
pogarszają się kontakty z pacjentami.
Warsztaty mają na cele zwrócenie uwagi na rolę własnych zasobów oraz możliwości radzenia sobie
z obciążeniami psychofizycznymi w pracy. Świadomość zagrożeń i możliwości wyjścia z kryzysu ma
istotny wpływ na zapobieganie pojawienia się syndromu wypalenia zawodowego oraz na powrót do
pełnego zdrowia i równowagi. Dwa zasadnicze pytania, na które warsztat odpowie to:
• Jak rozumieć i w jaki sposób zapobiegać zespołowi wypalenia zawodowego?
• Jakie działania podjąć, by zadbać o własny komfort psychofizyczny i nie dopuścić do wystąpienia syndromu wypalenia zawodowego?
Słowa kluczowe: obciążenie, psychoprofilaktyka
Key words: burden, prevention
Sesja/Session VII
Quality of life in the elderly mentally ill and the right to dye with dignity
Nicoleta Tătaru
Oradea, România
Nowadays it is difficult enough to talk about quality of life of elderly with mental disorders. Thus, there
appeared serious ethical challenges for psychiatry: to cut mental health costs and to provide care to as
many as possible. The psychiatrists have to face these challenges and treat and care the elderly with or
without mental disorders including dementia, assuring them the best quality of life as it is possible.
Multiple loses in old age are important in decreasing of quality of life and increasing of mental health
problems in the elderly. They have more social and medical problems, which include depression and
suicide. Suicide and attempted suicide are one of the major health problems in the world.
We also discuss about the wish of die in elderly persons and about ‘the right to die’.
The patients must have the right to refuse the treatment when they believe that their quality of life
would be compromised by continued treatment and they must have ‘the right to die’ with dignity.
We believe that the elderly mental illnesses are under-recognized and under-treated. Thus we hope
that these disorders could be recognizable and will be also better treated if we use an educational prevention program for primary care and a combination treatment psychopharmacological and community
care. Thus we can avoid both the suicidal behaviour and the depression in the elderly and improve the
quality of life or their course of illness from primary care to the end of life, also solving the stigma and
discrimination against the elderly with mental problems.
Mądrość życiowa osób w okresie późnej dorosłości.
Analiza badań własnych
The Wisdom of People in Late Adulthood. Reports from Own Research
Stanisława Steuden, Paweł Brudek, Monika Guzewicz
Katedra Psychologii Klinicznej Dorosłych, Instytut Psychologii KUL
Okres późnej dorosłości to czas, który charakteryzuje się wieloma zmianami, zachodzącymi we wszystkich obszarach funkcjonowania człowieka: fizycznym, psychicznym, społecznym i duchowym. Zmiany
te bardzo często związane są z doświadczaniem szeregu specyficznych trudności. W świetle literatury
przedmiotu za jeden z czynników różnicujących ludzi pod względem sposobów doświadczania sytuacji
89
X Międzynarodowy Kongres PTPG
trudnych uznaje się osobowość – zwłaszcza zaś mądrość życiową. Mądrość osób starszych jest często
spostrzegana i rozumiana w kategoriach oczekiwanego i pożądanego celu rozwojowego, a przez to staje
się swoistym wyzwaniem, ponieważ pozostaje w opozycji do negatywnych stereotypów społecznych na
temat starości. Osoby starsze, posiadające mądrość życiową mają zdolność zaakceptowania tego, że
związane ze starością ograniczenia, a także perspektywa śmierci stanowią integralną część ich życia.
Z tego względu, niezależnie od faktycznej sytuacji w jakiej się znajdują są zdolne do rozwiązywania
nowych poziomów autonomii i mają poczucie satysfakcji życiowej. Celem referatu jest analiza osobowości osób starszych w aspekcie mądrości oraz ukazanie tej właściwości ludzkiej psychiki jako istotnego
elementu, wspierającego rozwój człowieka. Dla realizacji tego celu przeprowadzono badania, którymi
objęto 475 osób w wieku od 20 do 80 lat. Pomiaru mądrości Dokonano za pomocą Trzywymiarowej
Skali Mądrości M. Ardelt (2003) w polskiej adaptacji S. Steuden i P. Brudka (2013).
Sesja/Session VIII – plenarna
Cywilizacja i starzenie
Jerzy Vetulani
Instytut Farmakologii PAN i MWS im J. Dietla, Kraków
„Cywilizacja” oznacza kompleks technologii, nauki, kultury i podziału pracy, i odnosi się do całości istotnych czynników kształtujących społeczeństwo. Naczelnym celem cywilizacji jest zapewnienie szczęścia
ludziom korzystającym z jej dobrodziejstw.
Za najcenniejszą wartość uważane jest szczęśliwe życie, a za niezbędny jego warunek uważane jest
pełna sprawność fizyczna i umysłowa. Współczesna cywilizacja dąży więc do odsunięcia starości, procesu który rozwinął się zwłaszcza u ssaków. Cywilizacja osiągnęła tu znacznie postępy: wprawdzie
długowieczność w sensie maksymalnego czasu przeżycia osobnika nie zmieniła się wiele z postępem
cywilizacji, ale zwiększyła przeciętny czas życia (oczekiwaną długowieczność). W wyniku tego wielu
ludzi cieszy się długo życiem, a wiek, w którym uważamy osobę za stare wydłuża się. Przedłużenie życia
ujawniło jednak u wielu osób różne powoli postępujące choroby neurodegeneracyjne. Bez współczesnej medycyny prawie wszyscy cierpiący na choroby Parkinsona czy Alzheimera zmarliby jako osoby
cieszące się zdrowiem długo przed wystąpieniem pierwszych objawów. Nawet jednak jeżeli unikniemy
chorób dla wielu osób starzejących się bolesnym zjawiskiem jest fakt, że nieodłącznemu od starzenia
się zanikowi funkcji reprodukcyjnych towarzyszą zmiany zmniejszające ich atrakcyjność jako partnerów
seksualnych.
Współczesna cywilizacja stawia sobie walkę ze starzeniem jako jeden z głównych celów, ponieważ
starość jest uważana za szkodliwą dla jednostki i dla społeczeństwa. Szczególnie istotna jest walka ze
schorzeniami, które ujawniają się w późniejszym wieku w rezultacie zmian zachodzących w ośrodkowym
układzie nerwowym, zwłaszcza zaburzeń neurostransmisji. Z pośród wielu zaburzeń występującym w
wieku podeszłym, związanych z deficytami w neurotransmisji, jako często występujące można wymienić
zaburzenia rytmu dobowego, depresję i otępienie. Zaburzenia rytmu dobowego i w ogóle zaburzenia
rytmu dnia są często czynnikiem wyzwalającym depresję. Zmiany te są związane często z zaburzeniami
syntezy melatoniny. Podawanie melatoniny jest pomocne, a poszukując leku o wyższej skuteczności
zajęto się naftalenowym analogiem melatoniny, agomelatyną Agomelatyna nie tylko działa dłużej niż
melatonina i ma wyższe od niej powinowactwo do receptorów MT1 i MT2, ale dodatkowo silnie antagonizuje receptory 5HT2B i 5HT2C. Wydaje się, że blokada receptora 5HT2C jest związana z działaniem
przeciwdepresyjnym, i takie działanie wykazuje właśnie agomelatyna.
Poza depresja i zaburzeniami snu drugą patologia wieku podeszłego jest otępienie, Jedną z przyczyn
otępienia jest niedostateczne utlenowanie i ukrwienie mózgu w wyniku zmian naczyniowych, Stąd leki
poprawiające krążenie przez rozszerzanie naczyń i poprawę własności reologicznych krwi mogą być
pomocne w otępieniach naczyniopochodnych, Jednym z takich leków jest nicergolina, rozszerzająca
naczynia mózgowe w konsekwencji blokowania receptorów 1-adrenergicznych. W trakcie jej stosowania odkryto działania prokognitywne, związane zapewne z jej zdolnością do stymulacji syntezy NGFD.
90
X Międzynarodowy Kongres PTPG
Chociaż ostatnio pojawiły się doniesienia o wywoływaniu przez nicergolinę zwłóknień płuc, wydaje się,
że częstotliwość ich występowania jest rzędu 4 na milion, przy czym przerwanie podawania skutkuje
cofnięciem zmian.
Walka ze starością to głównie prewencja – zdrowy tryb życia, obejmujący ograniczenie pobierania kalorii
i używanie zdrowej żywności, umiarkowany wysiłek fizyczny oraz utrzymanie aktywnego intelektualnie
trybu życia. Rozpowszechnienie nutraceutyków oraz technik medytacyjnych również pozwala na skuteczne odsunięcie się okresu deterioracji funkcji fizycznych i psychicznych, a zapewnienie odpowiedniej
pozycji społecznej seniorów, co również jest składnikiem współczesnej cywilizacji, pozwala uczynić cały
okres ,życia ludzkiego pożytecznym i szczęśliwym.
Weight loss in the elderly
Shlomo Noy
Sheba Medical Center, Tel-Aviv University
Download