Zaburzenia psychiczne oraz patologia spo³eczna w ród krakowskiej
advertisement
Zaburzenia psychiczne oraz patologia społeczna wśród młodzieży krakowskiej Opracowanie: M. Pilecki Zaburzenia odżywania się Prowadzone przez Klinikę Psychiatrii Dzieci i Młodzieży CM UJ w latach 1999-2002 w Krakowie badania epidemiologiczne wskazują na wzrost rozpowszechnienia zaburzonego odżywania się w populacji nastolatek. Obecnie kryterium podwyższonego ryzyka występowania zaburzeń odżywania się (wynik kwestionariusza EAT256 większy niż 20) spełnia 17,8% nastoletnich dziewcząt oraz 6,6% chłopców. Również wśród nich do czynienia mamy ze wzrostem (choć mniej znaczącym) ilości osób cierpiących z powodu zaburzeń odżywiania się. Wyniki te potwierdzają dane pochodzące z analiz klinicznych. W roku 1988 w ramach ambulatorium przyklinicznego Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży rozpoznanie anoreksji psychicznej otrzymało 5 dziewcząt na 95 skonsultowanych (5,2%). W roku 2000 na 182 dziewczęta 40 prezentowało objawy anoreksji psychiczne a 14 bulimii psychicznej (29,67%)1. Zaburzenia zachowania W okresie od lipca 2001 do lipca 2002 7,4% pacjentów ambulatorium Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży CM UJ otrzymało diagnozę zaburzeń zachowania, 6% zaburzeń zachowania i emocji. Szacunkowa ocena rozpowszechnienia zjawiska napotyka na szereg trudności związanych z interakcyjnym i zależnym od norm kulturowych charakterem zaburzenia. Wg danych zebranych przez zespół A. Gaberle (Przestępczość i zachowania dewiacyjne dzieci i młodzieży w Krakowie. Zakamycze 2001) w Krakowie w wieku 14-18 lat 53% chłopców oraz 11% dziewcząt nosi przy sobie nóż, kastet lub inne niebezpieczne narzędzie, 57% chłopców oraz 19% dziewcząt przyznaje się do pobicia kogoś, 50% chłopców i 28% dziewcząt niszczy sprzęty szkolne, 13% chłopców i 2% dziewcząt bierze udział w kradzieżach z użyciem przemocy, 10,4%(17% chłopcy, 3% dziewczęta) uczniów charakteryzuje się wysokim poziomem dewiacyjnego zachowania, 75% uczniów ZSZ 1 Dane pochodzące ze statystyk ambulatoryjnych dotyczą pacjentów pochodzących przede wszystkim z rejonu Małopolski oraz Podkarpacia. prezentuje wysoki poziom dewiacji co odpowiadać może w przybliżeniu występowaniu nasilonych w stopniu klinicznym zaburzeń zachowania. Wydaje się, iż ostatnie lata przynoszą nasilenie będących składową diagnozy zaburzeń zachowania zachowań aspołecznych. Traktowane są one jednak bardziej jako obszar oddziaływania socjoterapeutycznego niż psychoterapeutycznego. Zaburzenia depresyjne W okresie od lipca 2001 do lipca 2002 9,7 pacjentów ambulatorium Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży CM UJ otrzymało diagnozę zaburzeń depresyjnych. Kolejne 7,8% pacjentów otrzymało diagnozę zaburzeń adaptacyjnych ze znaczącą komponentą objawów depresyjnych. W przeprowadzonym w Krakowie badaniu epidemiologicznym w roku 2001 na zaburzenia depresyjne mierzone Krakowskim Inwentarzem Depresyjnym cierpiało 27% dziesięciolatków (Chłopcy 33%, Dziewczęta 24,7%), 24% trzynastolatków (Chłopcy 22,5%, Dziewczęta 26,8%), 27% siedemnastolatków (Chłopcy 19,1%, Dziewczęta 35,9%). Uzyskane wyniki w porównaniu z danymi pochodzącymi z krakowskich badań nad depresyjnością sprzed 20 lat wskazują na brak wzrostu depresyjności w całej badanej populacji. Najwyższa depresyjność obserwowana jest jednak obecnie w grupie młodych ludzi mających najmniejsze szanse na prace i sukces zawodowy w przyszłości. Występowanie depresji szczególnie w okresie dziecięcym, jeśli nawet nie osiągnie w przyszłości nasilenia klinicznego skutkować może jak wynika z krakowskich badań katamnestycznych zwiększonym ryzykiem uzależnień, narażenia na choroby somatyczne oraz trudności w relacjach międzyludzkich. Przyjmowanie substancji psychoaktywnych W okresie od lipca 2001 do lipca 2002 u 8% pacjentów ambulatorium Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży CM UJ prezentowane zaburzenia psychiczne pozostawały w związku z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych z czego 5% spełniało kryterium uzależnienia. Wydaje się jednak iż dane te są w pewnym stopniu niedoszacowane z uwagi na niechęć do ujawniania przyjmowania substancji psychoaktywnych przez nastoletnich pacjentów ambulatorium. W grupie pacjentów po 16 roku życia do najczęściej przyjmowanych substancji należą marihuana oraz amfetamina. W grupie pacjentów młodszych stosunkowo często zdarzają się też przypadki odurzania substancjami lotnymi (kleje, rozpuszczalniki). Przyjmowanie substancji psychoaktywnych związane było najczęściej z występowaniem objawów psychotycznych, oraz depresyjno-lękowych. Częstym powodem zgłaszania się osób u których rozpoznane zostało następnie uzależnienie były problemy szkolne. W prowadzonych w roku 2001 badaniach epidemiologicznych anonimowo do palenia marihuany przyznało się 25% uczniów i 10% uczennic szkół zawodowych oraz 18% uczniów liceów i 12% uczennic. Do przyjmowania amfetaminy zaś 9% uczniów i 6% uczennic szkół zawodowych oraz 4% uczniów liceów i 2% uczennic. Objawy lękowe Na zaburzenia lękowe w okresie od lipca 2001 do lipca 2001 cierpiało 6,2% pacjentów ambulatorium Kliniki. Znaczącym elementem obrazu zaburzeń lękowych były objawy fobii szkolnych. Podsumowanie Ostatnie lata przynoszą znaczący wzrost rozpowszechnienia niektórych zaburzeń psychicznych zarówno z perspektywy badań epidemiologicznych jak i codziennej praktyki klinicznej. Zjawisko to wydaje się być powiązane z zachodzącym w Polsce procesem transformacji. Kryzys rodziny, stres rywalizacji i koncentracja na osiągnięciach już we wczesnym wieku, dostępność narkotyków, antyspołeczne wzorce współczesnej kultury młodzieżowej wydają się być znaczącym źródłem tej tendencji. Porównanie danych krakowskich z tymi pochodzącymi z innych regionów Polski nie wskazują na jakieś szczególne i specyficzne zagrożenia wynikające z zamieszkania w Krakowie. Wręcz przeciwnie. Badania wykonane w rejonach biedy i recesji gospodarczej wskazują na znacząco wyższe wskaźniki rozpowszechnienia depresji. Kraków jest też miejscem o dużej dostępności różnorodnych ofert terapeutycznych działających w dużej mierze również poza systemem poradni zdrowia psychicznego.
