Powstanie HIV Dokładna geneza wirusa HIV nie jest znana, co sprzyjało tworzeniu się rozmaitych, często pseudonaukowych teorii. W 1986 r. Rosjanie ogłosili, że wirus HIV został stworzony w USA, podczas prac nad bronią biologiczną. Zarzuty te zostały jednak przez świat nauki odrzucone, jako propaganda. Niemniej jednak od początku epidemii AIDS nie brakuje opinii, że choroba ta została stworzona przez człowieka, a nawet, że sam wirus został celowo wprowadzony do środowiska amerykańskich homoseksualistów w ramach eksperymentu. Jedna z teorii, wymyślona przez Rosjan trzydzieści lat temu, na użytek „zimnej wojny” głosiła, że HIV to nic innego tylko amerykańska broń biologiczna. Natomiast jeszcze dziś słychać czasami echa teorii o pochodzeniu HIV z eksperymentów w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. Według tej opinii zakażono gejów i Afroamerykanów wirusem wskutek eksperymentów ze szczepionkami. Wielu naukowców sugeruje, że przed wybuchem pandemii AIDS wirus HIV był nieszkodliwy. Jednak na skutek zmian genetycznych stał się bardzo zjadliwy. Naukowcy skłaniają się ku tezie, że wirus HIV istniał wśród izolowanych populacji, jeszcze wiele lat przed epidemią, dopiero zmiana stylu i higieny życia, migracje i podróże rozszerzyły zasięg występowania wirusa. Dzięki próbkom ludzkiej krwi z roku 1959 i 1960 z Kinszasy, stolicy i największego miasta Demokratycznej Republiki Konga, szacuje się, że wirus HIV pojawił się na początku XX wieku, najprawdopodobniej w 1908 roku w Afryce. W owym czasie wirus mógł być przeniesiony z innego gatunku. Równolegle do odkrycia HIV, badacze ssaków naczelnych odkryli wirus upośledzenia odporności szympansów – Simian immunodeficiency virus (ang.) (SIV), który był szeroko rozpowszechniony wśród wielu gatunków szympansów. W 2006 roku naukowcy stwierdzili, że wirus HIV pochodzi od gatunków szympansów, które żyły w Kamerunie na obszarze między rzeką Boumba na zachodzie, a rzeką Sangha na wschodzie, a jedna z hipotez mówi, że myśliwy Bantu zaraził się przez kontakt z mięsem zarażonego szympansa. Na początku XX wieku obszar ten przeżywał zmiany, gdy Cesarstwo Niemieckie przejęło ziemię w 1884 roku, nazywając tę kolonię Kamerun. Hipoteza sugeruje, że zainfekowany myśliwy odwiedzał lub przeniósł się do bardziej zaludnionego obszaru i przeniósł zakażenie na innych poprzez kontakt seksualny. Używając tej samej technologii śledzenia wirusa naukowcy wnioskują istnienie szympansa - pacjenta zero, w ciągu około miliona lat temu. Ten szympans musiałby żywić się zakażonymi wirusem SIV małpami z dwóch różnych gatunków, mangabą obrożną (zwyczajną) oraz koczkodanem białonosym. Zwykle wirusy te nigdy by ze sobą nie oddziaływały, jednak w organizmie szympansa zero zaistniała niezwykle rzadko spotykana sytuacja, gdzie wirusy połączyły się i rozwijały, co doprowadziło do powstania wirusa, który następnie został przeniesiony na ludzi. Naukowcy odkryli kilkanaście szczepów HIV pochodzących od szympansów, małp i goryli, ale tylko jeden jest odpowiedzialny za powodowanie infekcji, która dotknęła znaczną część prawie 36 milionowej grupy, która zmarła na AIDS do 2014 roku. Waga badań nad pacjentem zero jest nie do przecenienia, pozwala na rozpoznanie jak rozwija się wirus i w jakim kierunku zmierza epidemia.
