diagnostyka chorób odkleszczowych - Laboratorium Dia

DIAGNOSTYKA CHORÓB ODKLESZCZOWYCH
DLACZEGO KLESZCZE SĄ GROŹNE DLA CZŁOWIEKA?
Kleszcz żywiąc się krwią zwierząt dziko żyjących w lesie, zakaża się bakteriami, wirusami i
pasożytami, które następnie może przenosić na ludzi. Ważnym elementem profilaktyki chorób
odkleszczowych jest dokładne obejrzenie całego ciała po powrocie ze spaceru. Ryzyko zachorowania
jest tym większe, im dłużej zakażony kleszcz pasożytuje na skórze człowieka.
BORELIOZA
Borelioza to choroba wywołana przez bakterię Borrelia burgdorferi. Szacuje się, że w Europie
nawet co 3 kleszcz jest nosicielem bakterii wywołującej boreliozę. Objawy: symptomy
grypopodobne, powiększające się zaczerwienienie na skórze (tzw. rumień wędrujący), zapalenia i bóle
stawów (zwykle kolana, barki, łokcie), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, porażenia nerwów,
bóle korzeniowe, zaburzenia czucia, zaburzenia rytmu serca, w przewlekłej boreliozie: postępujące
zapalenie mózgu, nawracające zapalenia stawów, niedowłady, zmiany zanikowe skóry.
Ważne, by zdiagnozować boreliozę we wczesnej
fazie, ponieważ można ją wówczas całkowicie
wyleczyć. Natomiast zaawansowana choroba w
stadium przewlekłym trudno poddaje się terapii i
część dolegliwości pozostaje na całe życie.
KLESZCZOWE
ZAPALENIE
MÓZGU
Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM), inaczej TickBorne Encephalitis (TBE) lub Früh-Sommer
MeningoEnzephalitis (FSME)
jest poważną
chorobą
wirusową,
która
grozi
ciężkimi
uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego.
Trwałe następstwa choroby to: porażenia ruchowe,
zaniki
mięśni,
zapalenie
opon
mózgowordzeniowych, upośledzenie umysłowe, zaburzenia
koncentracji, zmiany osobowości, bezsenność,
przetrwałe bóle głowy. Przed KZM można chronić się
za pomocą szczepionki. Niektóre osoby, mimo
prawidłowo przeprowadzonego cyklu szczepień, nie wytwarzają wystarczającej odporności i powinny
otrzymać dodatkową dawkę szczepionki. Z drugiej strony pewna grupa osób wytwarza bardzo dużo
przeciwciał ochronnych, których stężenie nie opada nawet po wielu latach od szczepienia. U osób
szczepionych na KZM można sprawdzić poziom odporności za pomocą specjalistycznego testu ELISA
kalibrowanego w tzw. jednostkach „Vienna” (VIEU/ml).
Jak sprawdzić odporność poszczepienną?
Stężenie przeciwciał przeciwko KZM poniżej 120 VIEU/ml świadczy o niedostatecznym wytworzeniu
przeciwciał ochronnych i konieczności ponownego szczepienia. W przypadku bardzo wysokiego
stężenia przeciwciał lekarz może podjąć decyzję o odroczeniu szczepienia przypominającego.
DIAGNOSTYKA
W diagnostyce chorób przenoszonych przez kleszcze badane są specyficzne przeciwciała wytworzone
przez organizm w celu obrony przed zakażeniem.
Przeciwciała klasy IgM:
Laboratoryjny znacznik świeżego zakażenia. Najczęściej występują na samym początku infekcji,
następnie stężenie przeciwciał opada.
Przeciwciała klasy IgG:
Pojawiają się we krwi chorego nieco później i ich stężenie szybko narasta w trakcie przebiegu infekcji.
Wykazanie wyraźnego wzrostu stężenia specyficznych przeciwciał klasy IgG (w powtórnym badaniu
przeprowadzonym po dwóch tygodniach), jest potwierdzeniem ostrej choroby zakaźnej.
BORELIOZA-REKOMENDOWANE BADANIA
Wykonanie badania specyficznych przeciwciał przeciwko Borrelia klasy IgG i IgM metodą
ELISA jest zalecane przez Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób
Zakaźnych jako pierwszy etap diagnostyki. Czasami w teście ELISA wynik dodatni może wystąpić na
skutek reakcji przeciwciał skierowanych przeciwko bakteriom z rodziny krętków (tzw. reakcja
krzyżowa), mimo braku zakażenia krętkiem Borrelia, dlatego dodatnie i graniczne wyniki testów
ELISA, należy zawsze potwierdzić testami Western Blot, które są dokładniejsze.
Interpretacja wyników :
Wynik ujemny (<16 RU/ml)
Nie wykryto przeciwciał. Czasami w początkowej fazie zakażenia przeciwciała jeszcze nie są
wytworzone (tzw. okno serologiczne). Badanie można powtórzyć po ok. 4 tygodniach.
Wynik wątpliwy/graniczny (16-22 RU/ml)
Śladowa ilość przeciwciał.
Wynik dodatni (>22 RU/ml)
Wykryto swoiste przeciwciała.
Badania należy potwierdzić testem Western Blot.
KZM-REKOMENDOWANE BADANIA
U pacjentów z podejrzeniem KZM przeprowadzane jest badanie przeciwciał przeciwko wirusowi
KZM klasy IgG i IgM w surowicy krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym testem ELISA.W celu
potwierdzenia świeżego zakażenia należy wykonać powtórne badanie po 14 dniach, aby
zmierzyć wzrost stężenia przeciwciał w klasie IgG.
UWAGA!
Po przyjęciu cyklu szczepień warto sprawdzić czy wytworzyła się odporność
poszczepienna
Dia-Bakter
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ
I MIKROBIOLOGICZNEJ
wykonuje powyższe badania pod nadzorem specjalisty z dziedziny mikrobiologii
dr hab. n. med. Katarzyny Leszczyńskiej