SYLABUS rok akademicki 2016/2017 Nazwa przedmiotu/modułu Nazwa jednostki/-ek w której/ -ych jest przedmiot realizowany e-mail jednostki Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Ginekologia i położnictwo Klinika Perinatologii (+Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej [email protected] ([email protected]), [email protected], [email protected] Lekarski z Oddziałem Stomatologii i Oddziałem Nauczania w Języku Angielskim lekarski Studia jednolite magisterskie. stacjonarne x niestacjonarne x polski x angielski obowiązkowy x fakultatywny 1 2 3 4 5 6 7 8x 9x 10 11 x 12 Rok studiów/semestr I II III IV x V x VI x Przedmioty wprowadzające wraz z wymaganiami wstępnymi Anatomia, Fizjologia, Patofizjologia, Patomorfologia, Choroby wewnętrzne, Chirurgia Realizacja efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji z poprzednich lat studiów Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu Klinika Perinatologii: IV rok – wykłady – 10; ćwiczenia – 12; seminaria – 2; V rok – wykłady – 10; ćwiczenia – 24; seminaria – 3; fakultety – 20; VI rok – wykłady – 7; ćwiczenia – 16; seminaria -2; Klinika Neonatologii: IV rok – wykłady – 2; ćwiczenia – 5; seminaria – 5; V rok – wykłady – 2; ćwiczenia – 5; seminaria – 5; VI rok – wykłady – 2; ćwiczenia – 15; seminaria -5; Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej: IV rok – wykłady – 4; ćwiczenia – 23; seminaria – 2; V rok – wykłady – 16; ćwiczenia – 35; seminaria – 4; fakultety – 10; VI rok – wykłady – 8; ćwiczenia – 27; seminaria -3; fakultety – 10; Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej: IV rok – wykłady – 4; ćwiczenia – 10; seminaria – 1; V rok – wykłady – 12; ćwiczenia – 16; seminaria – 3; VI rok – wykłady – 7; ćwiczenia – 16; seminaria -2; fakultety - 20 Klinika Perinatologii ZAŁOŻENIA Zapoznanie się z: - fizjologią ciąży - podstawowe definicje, rozpoznawanie ciąży wczesnej i ciąży zaawansowanej, - problematyką opieki przedporodowej - badania profilaktyczne, badanie położnicze, badania w ciąży wysokiego ryzyka, badanie ultrasonograficzne (USG) i kardiotokograficzne (KTG), - chorobami ciężarnej – choroby swoiste dla ciąży, nadciśnienie indukowane ciążą, rzucawka, zespół HELLP, choroby nieswoiste dla ciąży, cukrzyca ciężarnych, - powikłaniami w ciąży zaawansowanej – poród przedwczesny, wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu, ciąża po terminie, wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, choroby płodu, - przebiegiem porodu : poród prawidłowy, poród powikłany, operacje położnicze, - krwawieniami w czasie ciąży i porodu, - poronieniami, - przebiegiem połogu : połóg prawidłowy, połóg powikłany, - podstawowymi zagadnieniami okresu noworodkowego. CELE Posiadanie umiejętności: - rozpoznawania objawów ciąży, - podstaw badania położniczego (badanie zewnętrzne i wewnętrzne), - podstaw oceny badania ultrasonograficznego (USG) i kardiotokograficznego (KTG), - podstaw rozpoznawania i leczenia chorób swoistych dla ciąży, - prowadzenia porodu fizjologicznego i powikłanego, - oceny wskazań do wykonania cięcia cesarskiego, - badania pacjentki w połogu, - oceny stanu noworodka w skali Apgar, - podstaw resuscytacji noworodka. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej ZAŁOŻENIA Zapoznanie się z: - rozwojem, budową i fizjologią żeńskich narządów płciowych, - wadami wrodzonymi żeńskich narządów płciowych, - zaburzeniami statyki żeńskich narządów płciowych, - zakażeniami żeńskich narządów płciowych, - zespołem bólowym miednicy mniejszej, - urologią ginekologiczną (nietrzymanie moczu u kobiet), - onkologią ginekologiczną, - leczeniem operacyjnym w ginekologii, - leczeniem skojarzonym w chorobach nowotworowych narządu rodnego, - diagnostyką ginekologiczną i profilaktyką. CELE Posiadanie umiejętności: - podmiotowego i przedmiotowego badania ginekologicznego, badania gruczołów sutkowych, - oceny rozwoju żeńskich narządów płciowych, - doboru kryteriów procedur diagnostycznych dla poszczególnych części narządów płciowych, - postępowania diagnostycznego w dolegliwościach bólowych w obrębie miednicy mniejszej, - postępowania diagnostycznego w nietrzymaniu moczu u kobiet, - wyboru badań profilaktycznych w chorobach nowotworowych narządu rodnego, - diagnostyki nieprawidłowych krwawień okresu przekwitania, - doboru metod leczenia schorzeń ginekologicznych (metod zachowawczych i operacyjnych), - kwalifikacji i przygotowania pacjentek do operacji ginekologicznej, - kwalifikacji pacjentek do małoinwazyjnych technik leczenia operacyjnego (laparoskopia i histeroskopia). Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej ZAŁOŻENIA Zapoznanie się z: - podstawowymi funkcjami układu rozrodczego żeńskiego i męskiego (funkcja germinalna i hormonalna), - z fizjologią i regulacją prawidłowego cyklu płciowego kobiety, przebiegiem okresu dojrzewania, - endokrynologią ciąży, - mechanizmami endokrynologicznymi okresu przekwitania, - podstawowymi elementami i prowadzeniem poradnictwa przedkoncepcyjnego, - zasadami rozpoznania i diagnostyki niepłodności, - zasadami planowania rodziny i metodami zapobiegania niepożądanej ciąży, - diagnostyką endokrynologiczną w położnictwie i ginekologii. CELE Posiadanie umiejętności: - oceny cyklu płciowego, rozpoznania jego nieprawidłowości oraz wyboru schematu postępowania diagnostycznego, - oceny prawidłowości przebiegu dojrzewania płciowego dziewcząt, - postepowania diagnostycznego w okresie przekwitania, - wyselekcjonowania pacjentek/par z problemami/chorobami, które mogą rzutować w przyszłości na ich prokreację, - postępowania z niepłodną parą, - kwalifikowania pacjentek do wybranych metod antykoncepcyjnych i terapii hormonalnej w okresie przekwitania, - rozpoznania i doboru badań hormonalnych w wybranych jednostkach chorobowych z dziedziny endokrynologii ginekologicznej. Metody dydaktyczne Imię i nazwisko osoby prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za dydaktykę Symbol i numer efektu kształcenia zgodnie ze standardam i kształcenia oraz inne przedmioto we efekty kształcenia E.W5 F.W3 F.W9 F.U1 F.U2 F.U3 F.U4 - przekazywanie wiedzy w formie wykładu - konsultacje indywidualne i grupowe: Klinika Perinatologii: poniedziałek w godzinach 12.00 - 14.00; Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej: czwartek w godzinach 12.00 14.00; Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej: konsultacje indywidualne i grupowe organizowane raz w miesiącu/pierwszy wtorek miesiąca w godzinach 12.00 - 14.00; - dyskusja - prezentacja - opis przypadku - samodzielne dochodzenie do wiedzy - analiza literatury - inne zajęcia praktyczne (zajęcia na fantomach) Pracownicy naukowo-dydaktyczni i dydaktyczni zatrudnieni w Klinice Perinatologii (+ w Klinice Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka), w Klinice Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej oraz w Klinice Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej. Klinika Perinatologii i Położnictwa ze Szkołą Rodzenia - Dr hab. Piotr Laudański, (+ Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka – Dr hab. M. Szczepański), Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej - Prof. dr hab. Sławomir Wołczyński, Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej - Prof. dr hab. Jacek Szamatowicz Opis kierunkowych efektów kształcenia wiedza zna podstawowe sposoby diagnostyki i terapii płodu; zna zasady kwalifikacji i wykonywania oraz najczęstsze powikłania podstawowych zabiegów operacyjnych i inwazyjnych procedur diagnostyczno-leczniczych; zna funkcje rozrodcze kobiety, zaburzenia z nimi związane oraz postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne, dotyczącą w szczególności: 1. cyklu miesiączkowego i jego zaburzeń, 2. ciąży, 3. porodu fizjologicznego i patologicznego oraz połogu, 4. zapaleń i nowotworów w obrębie narządów płciowych, 5. regulacji urodzeń, 6. menopauzy, 7. podstawowych metod diagnostyki i zabiegów ginekologicznych umiejętności asystuje przy typowym zabiegu operacyjnym, przygotowuje pole operacyjne i znieczula miejscowo okolicę operowaną; posługuje sią podstawowymi narzędziami chirurgicznymi stosuje się do zasad aseptyki i antyseptyki zaopatruje prostą raną, zakłada i zmienia jałowy Forma zajęć wykłady semin. ćwicz. fakultety wykłady semin. ćwicz. fakultety wykłady semin. ćwicz. fakultety ćwicz. ćwicz. ćwicz. ćwicz. Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia Metody podsumowujące: - egzamin ustny - egzamin pisemny (test wielokrotnego wyboru) Metody formujące: - zaliczenia wstępne - obserwacja pracy studenta - ocena aktywności w czasie zajęć - ocena przygotowania do zajęć - dyskusja w czasie zajęć - zaliczenia cząstkowe - opis przypadku Metody podsumowujące: - egzamin praktyczny (z fantomem) - realizacja określonego zadania Metody formujące: - obserwacja pracy studenta - ocena aktywności w czasie zajęć - zaliczenie poszczególnych F.U5 F.U6 F.U13 F. U14 opatrunek chirurgiczny zakłada wkłucie obwodowe bada sutki, węzły chłonne, gruczoł tarczowy oraz jamę brzuszną w aspekcie ostrego brzucha, a także wykonuje badanie palcem przez odbyt; rozpoznaje objawy podmiotowe i przedmiotowe świadczące o nieprawidłowym przebiegu ciąży (nieprawidłowe krwawienia, czynność skurczową macicy); interpretuje wyniki badania fizykalnego ciężarnej (ciśnienie tętnicze, czynność serca matki płodu) oraz wyniki badań laboratoryjnych świadczących o patologiach ciąży; F.U15 interpretuje zapis kardiotokografii (KTG) F.U16 rozpoznaje rozpoczynający się poród i nieprawidłowy czas jego trwania; F.U17 interpretuje objawy podmiotowe i przedmiotowe w czasie połogu F.U18 ustala zalecenia, wskazania i przeciwwskazania dotyczące stosowania metod antykoncepcji; EU8 ocenia stan noworodka w skali Apgar oraz ocenia jego dojrzałość, bada odruchy noworodkowe ćwicz. wykłady ćwicz. wykłady semin. ćwicz. fakultety wykłady semin. ćwicz. wykłady semin. ćwicz. fakultety wykłady Semin. ćwicz. wykłady ćwicz. wykłady semin. fakultety wykłady semin. ćwicz. kompetencje społeczne potrafi nawiązać i utrzymać głęboki i pełen szacunku ćwicz. kontakt z chorym, kieruje się dobrem chorego, stawiając je na pierwszym wykłady miejscu, ćwicz. wykłady przestrzega tajemnicy lekarskiej i praw pacjenta, ćwicz. posiada świadomość własnych ograniczeń i umiejętność ćwicz. stałego dokształcania się. K2 K3 K1 K4 Punkty ECTS czynności - ocena przygotowania do zajęć - opis przypadku Metody podsumowujące: - ocenianie ciągłe przez nauczyciela (obserwacja) Metody formujące: - obserwacja pracy studenta - dyskusja w czasie zajęć - opinie pacjentów, kolegów 5+6,5 +10 Obciążenie pracą studenta Forma aktywności Liczba godzin na zrealizowanie aktywności Zajęcia wymagające udziału prowadzącego: 1. Realizacja przedmiotu: wykłady (wg planu studiów) 20 40 24 2. Realizacja przedmiotu: ćwiczenia (wg planu studiów) 50 80 74 3. Realizacja przedmiotu: seminaria (wg planu studiów) 4. Realizacja przedmiotu: fakultety 10 - 5. Udział w konsultacjach Klinika Perinatologii i Położnictwa ze Szkołą Rodzenia: poniedziałek w godzinach 12.00 - 14.00; Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej: czwartek w godzinach 12.00 14.00; Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej: konsultacje indywidualne i grupowe organizowane raz w miesiącu/pierwszy wtorek miesiąca w godzinach 12.00 - 14.00; 15 30 12 10 godziny razem: 280 Samodzielna praca studenta: 1. Samodzielne przygotowanie się do zajęć teoretycznych i praktycznych (wykonanie projektu, dokumentacji, opisu przypadku itp.) 2. Samodzielne przygotowanie się do zaliczeń/kolokwiów 3. Samodzielne przygotowanie się do egzaminu/zaliczenia końcowego godziny razem: Treści programowe przedmiotu: Efekty kształcenia (symbol i numer) E.W5. zna podstawowe sposoby diagnostyki i terapii płodu; tematyka Wykłady IV: Klinika Perinatologii Ciąża wielopłodowa. Noworodek. (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Seminaria IV: Klinika Perinatologii Badanie KTG. Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Ocena dojrzałości i badanie noworodka. Żywienie noworodków donoszonych i wcześniaków. Adaptacja noworodka do życia zewnątrzmacicznego, stany przejściowe. Wady wrodzone. Urazy okołoporodowe. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Techniki obrazowania w ginekologii (USG). Ćwiczenia IV: Klinika Perinatologii Ciąża obumarła Immunologia ciąży. Konflikt serologiczny. Badanie USG w ciąży. Czynnik genetyczny w poronieniach i ciąży obumarłej. Farmakoterapia w ciąży. Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Omawianie hospitalizowanych noworodków. Wykonywanie badania fizykalnego noworodka. Omawianie badań dodatkowych wykonanych u noworodka. Zapoznanie się z patologią okresu noworodkowego. Wykłady V: Klinika Perinatologii Diagnostyka prenatalna. Metody wewnątrzmacicznego leczenia płodu. Poród przedwczesny. Patologia błon płodowych oraz płynu owodniowego. Zakażenia okołoporodowe. Infekcja wewnątrzmaciczna. Profilaktyka zakażeń paciorkowcowych. Stany zagrożenia życia matki w ciąży. Przebieg ciąży i porodu u kobiet z chorobami układu sercowonaczyniowego, nerek, cukrzycą. Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w ciąży. Patologia noworodka. (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Seminaria V: Klinika Perinatologii Przypadki nagłe w położnictwie. Nieprawidłowy czas trwania ciąży. Diagnostyka i postepowanie. Seminaria V: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Zamartwica wewnątrzmaciczna. Noworodek urodzony przedwcześnie. Hipotrofia wewnątrzmaciczna. Żółtaczki okresu noworodkowego. Resuscytacja noworodka. Rekomendacje terapii płodu. Fakultety V: Klinika Perinatologii Chirurgia płodu. Stan rzeczywisty i perspektywy na przyszłość. Rekomendacje terapii płodu. Ostre stany zagrożenia płodu. Diagnostyka, postepowanie. Ocena dobrostanu płodu (USG, KTG, profil biofizyczny) Postępowanie w niedotlenieniu płodu. Diagnostyka prenatalna w 11 - 14 tyg. ciąży. Ćwiczenia V: Klinika Perinatologii Cukrzyca i zespół metaboliczny w ciąży. Opieka położnicza nad ciężarną z cukrzycą przedciążową. Badanie USG serca płodu. Zespół zatrzymania wewnątrzmacicznego wzrostu płodu. Ćwiczenia V: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Omawianie hospitalizowanych noworodków. Wykonywanie badania fizykalnego noworodka. Omawianie badań dodatkowych wykonanych u noworodka. Zapoznanie się z patologią okresu noworodkowego. Wykłady VI: Klinika Perinatologii Zaburzenia wewnątrzmacicznego wzrostu płodu i patologia błon płodowych oraz płynu owodniowego. Choroby układu sercowo – naczyniowego i nerek, cukrzyca a przebieg ciąży i porodu. Patologia noworodka. (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Seminaria VI: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Zamartwica wewnątrzmaciczna. Noworodek urodzony przedwcześnie. Hipotrofia wewnątrzmaciczna. Żółtaczki okresu noworodkowego. Resuscytacja noworodka. Rekomendacje terapii płodu. Ćwiczenia: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Omawianie hospitalizowanych noworodków. Wykonywanie badania fizykalnego noworodka. Omawianie badań dodatkowych wykonanych u noworodka. Zapoznanie się z patologią okresu noworodkowego. F.W3 zna zasady kwalifikacji i wykonywania oraz najczęstsze powikłania podstawowych zabiegów operacyjnych i inwazyjnych procedur diagnostyczno-leczniczych; Wykłady IV: Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Nadzór nad kobietą ciężarną oraz pacjentką ze schorzeniami ginekologicznymi – zasady trójstopniowej opieki selekcyjnej. Seminaria IV: Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Techniki obrazowania w ginekologii (USG). Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Łagodne guzy macicy – wpływ na rozród kobiety. Ćwiczenia IV: - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, - asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie. Klinika Perinatologii Immunologia ciąży. Konflikt serologiczny. Badanie USG w ciąży. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Profilaktyka i wczesna diagnostyka chorób nowotworowych narządu rodnego. Nieprawidłowe krwawienia maciczne. Diagnostyka i postępowanie. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Wybrane zagadnienia z ginekologii dziecięcej i dziewczęcej: ciała obce w pochwie, stany zapalne i nowotwory narządu rodnego. Wykłady V: Klinika Perinatologii Diagnostyka prenatalna. Metody wewnątrzmacicznego leczenia płodu. Zakażenia okołoporodowe. Infekcja wewnątrzmaciczna. Profilaktyka zakażeń paciorkowcowych. Stany zagrożenia zycia matki w ciąży. Przebieg ciąży i porodu u kobiet z chorobami układu sercowonaczyniowego, nerek, cukrzycą. Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w ciąży. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Schorzenia nowotworowe u kobiet w ciąży. Ostre schorzenia ginekologiczne – ciąża ektopowa, skręt torbieli jajnika, ostre zapalenie przydatków, urazy narządów płciowych. Endometrioza. Zabiegi endoskopowe w ginekologii – wskazania do wykonania laparoskopii, histeroskopii. Technika wykonywania, powikłania. Zaburzenia statyki narządu rodnego i urologiczne problemy w ginekologii. Kwalifikacja pacjentek i techniki operacyjne. Klinika, rozpoznawanie i leczenie nowotworów narządu płciowego. Profilaktyka schorzeń nowotworowych u kobiet. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Schorzenia endokrynologiczne w ciąży. Diagnostyka i współczesne metody leczenia niepłodności. Łagodne i złośliwe schorzenia gruczołu piersiowego. Seminaria V: Klinika Perinatologii Przypadki nagłe w położnictwie. Dystocja barkowa. Nieprawidłowy czas trwania ciąży. Diagnostyka i postepowanie. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Diagnostyka różnicowa guzów jajnika. Techniki operacyjne w ginekologii. Powikłania po operacjach ginekologicznych. Ćwiczenia V - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, - asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie. - obserwacja i monitorowanie pacjentek pooperacyjnych - umiejętność rozpoznawania wczesnych i późnych, powikłań pooperacyjnych, postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne. Klinika Perinatologii Schorzenia chirurgiczne i urazy w ciąży. Zabiegi kończące poród (operacje położnicze) – cięcie cesarskie, zabieg kleszczowy, wyciągacz próżniowy, pomoc ręczna, obrót zewnętrzny i wewnętrzny – wskazania, warunki i technika wykonania. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Diagnostyka inwazyjna i nieinwazyjna w ginekologii. Fakultety V: Klinika Perinatologii Chirurgia płodu. Stan rzeczywisty i perspektywy na przyszłość. Rekomendacje terapii płodu. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Najnowsze wiadomości z zakresu urologii ginekologicznej Zastosowanie endoskopii w leczeniu schorzeń ginekologicznych Wybrane techniki operacyjne w ginekologii onkologicznej Zwalczanie chorób nowotworowych żeńskiego narządu rodnego. Diagnostyka i leczenie nowotworów szyjki macicy. Fakultety VI: Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Profilaktyka i leczenie schorzeń nowotworowych narządów płciowych Techniki wspomaganego rozrodu w niepłodności. Zwalczanie chorób nowotworowych żeńskiego narządu płciowego – organizacja prewencji pierwotnej i wtórnej. Operacje ginekologiczne w raku jajnika. Ćwiczenia VI: - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, - asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie - obserwacja i monitorowanie pacjentek pooperacyjnych - umiejętność rozpoznawania wczesnych i późnych, powikłań pooperacyjnych, postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne. F.W9 posiada wiedzę na temat funkcji rozrodczych kobiety, zaburzeń z nimi związanych oraz postępowania diagnostycznego i terapeutycznego, dotyczącą w szczególności: - cyklu miesiączkowego i jego zaburzeń, - ciąży, - porodu fizjologicznego i patologicznego oraz połogu, - zapaleń i nowotworów w obrębie narządów płciowych, - regulacji urodzeń, - menopauzy, podstawowych metod diagnostyki i zabiegów ginekologicznych. Wykłady IV: Klinika Perinatologii Poradnictwo przedkoncepcyjne. Połóg, laktacja i patologia okresu połogowego. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Nadzór nad kobietą ciężarną oraz pacjentką ze schorzeniami ginekologicznymi – zasady trójstopniowej opieki selekcyjnej. Fizjologia i patologia procesów rozrodczych u mężczyzny. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Cykl płciowy u kobiet. Zaburzenia cyklu płciowego. Prokreacja u człowieka - zapłodnienie, rozwój zarodka, implantacja, rozwój płodu. Budowa i czynność łożyska i błon płodowych. Endokrynologia płodu. Seminaria IV: Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Trzymanie moczu u kobiet. Fizjologia statyki miednicy mniejszej. Techniki obrazowania w ginekologii (USG). Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Łagodne guzy macicy – wpływ na rozród kobiety. Ćwiczenia IV: - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, - asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie, - ćwiczenia na fantomach położniczych i ginekologicznych. Klinika Perinatologii Ciąża obumarła. Immunologia ciąży. Konflikt serologiczny. Czynnik genetyczny w poronieniach i ciąży obumarłej. Badanie USG w ciąży Nadciśnienie w ciąży. Farmakoterapia w ciąży. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Nieprawidłowe krwawienia maciczne. Diagnostyka i postepowanie. Stany zapalne pochwy. Profilaktyka i wczesna diagnostyka chorób nowotworowych narządu rodnego. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Wybrane zagadnienia z ginekologii dziecięcej i dziewczęcej: ciała obce w pochwie, stany zapalne i nowotwory narządu rodnego. Brak miesiączki - przyczyny i diagnostyka. Wykłady V: Klinika Perinatologii Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w ciąży. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Choroby przenoszone drogą płciową i zapalenia narządów rodnych. Ostre schorzenia ginekologiczne – ciąża ektopowa, skręt torbieli jajnika, ostre zapalenie przydatków, urazy narządów płciowych. Endometrioza. „Ostry brzuch” – problem ginekologa czy chirurga? Zabiegi endoskopowe w ginekologii – wskazania do wykonania laparoskopii, histeroskopii. Technika wykonania, powikłania. Zaburzenia statyki narządu rodnego i urologiczne problemy w ginekologii. Kwalifikacja pacjentek i techniki operacyjne. Klinika, rozpoznawanie i leczenie nowotworów narządu płciowego. Profilaktyka schorzeń nowotworowych u kobiet. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Diagnostyka hormonalna w położnictwie i ginekologii. Hiperprolaktynemia. Diagnostyka i współczesne metody leczenia niepłodności. Kobieta w okresie peri- i postmenopauzalnym. Ryzyko i korzyści HRT. Łagodne i złośliwe schorzenia gruczołu piersiowego. Seminaria V: Klinika Perinatologii Przypadki nagłe w położnictwie. Dystocja barkowa. Nieprawidłowy czas trwania ciąży. Diagnostyka i postępowanie. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Diagnostyka różnicowa guzów jajnika. Techniki operacyjne w ginekologii. Zespół bólowy miednicy mniejszej. Powikłania po operacjach ginekologicznych. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Zaburzenia okresu dojrzewania: przedwczesne i opóźnione dojrzewanie płciowe. Krwotoczne miesiączki w okresie dojrzewania dziewcząt. Zespół policystycznych jajników. Diagnostyka i postępowanie. Ćwiczenia V: - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, - asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie, Obserwacja i monitorowanie pacjentek pooperacyjnych, - ćwiczenia na fantomach położniczych i ginekologicznych. Klinika Perinatologii Cukrzyca i zespół metaboliczny w ciąży. Opieka położnicza nad ciężarną z cukrzycą przedciążową. Schorzenia chirurgiczne i urazy w ciąży. Nowotwory o podłożu genetycznym. Zespół zatrzymania wewnątrzmacicznego wzrostu płodu. Zabiegi kończące poród (operacje położnicze) – cięcie cesarskie, zabieg kleszczowy, wyciągacz próżniowy, pomoc ręczna, obrót zewnętrzny i wewnętrzny – wskazania, warunki i technika wykonania. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Diagnostyka inwazyjna i nieinwazyjna w ginekologii. Postępowanie lekarskie z ofiarami gwałtów i czynów nierządnych. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Przedwczesne wygasanie funkcji jajników. Zaburzenia różnicowania płci. Fakultety V: Klinika Perinatologii Postępowanie w ciąży przeterminowanej. Indukcja porodu. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Zwalczanie chorób nowotworowych żeńskiego narządu płciowego Najnowsze wiadomości z zakresu urologii ginekologicznej Fizjologia rozrodu w niepłodności. Zastosowanie endoskopii w leczeniu schorzeń ginekologicznych Wybrane techniki operacyjne w ginekologii onkologicznej Wykłady VI: Klinika Perinatologii Krwawienia w ciąży II i III trymestru. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Choroby wątroby w ciąży. Choroby przenoszone drogą płciową i zapalenia narządów rodnych. Endometrioza. Zaburzenia statyki narządu rodnego i urologiczne problemy w ginekologii. Klinika, rozpoznawanie i leczenie nowotworów narządu płciowego. Profilaktyka schorzeń nowotworowych u kobiet. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Krwawienia we wczesnej ciąży. Choroba trofoblastyczna. Planowanie rodziny. Współczesne metody leczenia niepłodności. Kobieta w okresie peri- i postmenopauzalnym. Ryzyko i korzyści HRT. Łagodne i złośliwe schorzenia gruczołu piersiowego. Seminaria VI Klinika Perinatologii Nieprawidłowy czas trwania ciąży. Diagnostyka i postępowanie. Przypadki nagłe w położnictwie. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Nowe poglądy na tematy profilaktyki raka szyjki macicy. Techniki obrazowania w położnictwie i ginekologii. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Zespół policystycznych jajników. Diagnostyka i postępowanie. Ćwiczenia VI - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, - asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie, - obserwacja i monitorowanie pacjentek pooperacyjnych, - ćwiczenia na fantomach położniczych i ginekologicznych. F.U1 asystuje przy typowym zabiegu operacyjnym, przygotowuje pole operacyjne i znieczula miejscowo okolicę operowaną; Fakultety VI Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Endometrioza – choroba kobiet wieku rozrodczego Profilaktyka chorób uroginekologicznych. Profilaktyka i lec zenie schorzeń nowotworowych narządów płciowych Techniki wspomaganego rozrodu w niepłodności. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Jak leczyć niepłodność? Dyzgenezja gonad. Indukcja owulacji. Endokrynologia ciąży. Ćwiczenia IV, V i VI: - asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, F.U2 posługuje sią podstawowymi narzędziami chirurgicznymi Ćwiczenia IV, V i VI: - asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, F.U3 stosuje się do zasad aseptyki i antyseptyki Ćwiczenia IV, V i VI: - asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, F.U4 zaopatruje prostą raną, zakłada i zmienia jałowy opatrunek chirurgiczny Ćwiczenia IV, V i VI: -asystowanie przy zabiegach położniczych i ginekologicznych, F.U5 zakłada wkłucie obwodowe F.U6 bada sutki, węzły chłonne, gruczoł tarczowy oraz jamę brzuszną w aspekcie ostrego brzucha, a także wykonuje badanie palcem przez odbyt; F.U13 rozpoznaje objawy podmiotowe i przedmiotowe świadczące o nieprawidłowym przebiegu ciąży (nieprawidłowe krwawienia, czynność skurczową macicy); operacyjnych Ćwiczenia IV, V i VI: -asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych i ginekologicznych, Ćwiczenia V i VI: - umiejętność rozpoznawania wczesnych i późnych, powikłań pooperacyjnych, postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne. Wykłady V: Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Ostre schorzenia ginekologiczne – ciąża ektopowa, skręt torbieli jajnika, ostre zapalenie przydatków, urazy narządów płciowych. „Ostry brzuch” – problem ginekologa czy chirurga? Ćwiczenia IV, V i VI: - badanie położnicze i ginekologiczne, -ćwiczenia na fantomach położniczych i ginekologicznych. Wykłady IV: Klinika Perinatologii Krwawienia we wczesnej ciąży. Poronienia. Krwawienia w ciąży II i III trymestru. Kliniczny przebieg porodu. Prawidłowa i patologiczna czynność skurczowa. Patologia porodu: zaburzenia postępu porodu, przeszkoda porodowa. Ciąża wielopłodowa. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Nadzór nad kobietą ciężarną oraz pacjentką ze schorzeniami ginekologicznymi – zasady trójstopniowej opieki selekcyjnej. Seminaria IV: Klinika Perinatologii Zespół antyfosfolipidowy (APS). Nawracające utraty ciąż-kryteria diagnostyczne, następstwa kliniczne i postepowanie. Ćwiczenia IV: - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, Klinika Perinatologii Ciąża obumarła. Czynnik genetyczny w poronieniach i ciąży obumarłej. Nadciśnienie w ciąży. Wykłady V: Klinika Perinatologii Poród przedwczesny. Patologia błon płodowych oraz płynu owodniowego. Zakażenia okołoporodowe. Infekcja wewnątrzmaciczna. Profilaktyka zakażeń paciorkowcowych. Stany zagrożenia życia matki w ciąży. Przebieg ciąży i porodu u kobiet z chorobami układu sercowonaczyniowego, nerek, cukrzycą. Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w ciąży. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Schorzenia nowotworowe u kobiet w ciąży. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Schorzenia endokrynologiczne w ciąży. Seminaria V: Klinika Perinatologii Przypadki nagłe w położnictwie. Dystocja barkowa. Nieprawidłowy czas trwania ciąży. Diagnostyka i postępowanie. Ćwiczenia V: - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie, - ćwiczenia na fantomach położniczych i ginekologicznych. Klinika Perinatologii Cukrzyca i zespół metaboliczny w ciąży. Opieka położnicza nad ciężarną z cukrzycą przedciążową. Schorzenia chirurgiczne i urazy w ciąży. Zespół zatrzymania wewnątrzmacicznego wzrostu płodu. Fakultety V: Klinika Perinatologii Ostre stany zagrożenia płodu. Diagnostyka, postępowanie. Ocena dobrostanu płodu (USG, KTG, profil biofizyczny) Postępowanie w ciąży przeterminowanej. Indukcja porodu. Wykłady VI: Klinika Perinatologii Krwawienia w ciąży II i III trymestru. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Krwawienia we wczesnej ciąży. Seminaria VI: Klinika Perinatologii Nieprawidłowy czas trwania ciąży. Diagnostyka i postępowanie. Przypadki nagłe w położnictwie. Ćwiczenia VI: - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie, - ćwiczenia na fantomach położniczych i ginekologicznych. F. U14 interpretuje wyniki badania fizykalnego ciężarnej (ciśnienie tętnicze, czynność serca matki płodu) oraz wyniki badań laboratoryjnych świadczących o patologiach ciąży; Wykłady IV: Klinika Perinatologii Rozpoznanie i prowadzenie ciąży. Zmiany fizjologiczne w ciąży. Patofizjologia i leczenie codziennych dolegliwości kobiet ciężarnych. Choroba trofoblastyczna. Ciąża wielopłodowa Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Nadzór nad kobietą ciężarną oraz pacjentką ze schorzeniami ginekologicznymi – zasady trójstopniowej opieki selekcyjnej. Seminaria IV: Klinika Perinatologii Zespół antyfosfolipidowy (APS). Nawracające utraty ciąż-kryteria diagnostyczne, następstwa kliniczne i postepowanie. Ćwiczenia IV: - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie, Klinika Perinatologii Ciąża obumarła. Immunologia ciąży. Konflikt serologiczny. Nadciśnienie w ciąży. Wykłady V: Klinika Perinatologii Diagnostyka prenatalna. Metody wewnątrzmacicznego leczenia płodu. Poród przedwczesny. Patologia błon płodowych oraz płynu owodniowego. Zakażenia okołoporodowe. Infekcja wewnątrzmaciczna. Profilaktyka zakażeń paciorkowcowych. Stany zagrożenia życia matki w ciąży. Przebieg ciąży i porodu u kobiet z chorobami układu sercowonaczyniowego, nerek, cukrzycą. Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w ciąży. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Schorzenia nowotworowe u kobiet w ciąży. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Schorzenia endokrynologiczne w ciąży. Ćwiczenia V: - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie Klinika Perinatologii Cukrzyca i zespół metaboliczny w ciąży. Opieka położnicza nad ciężarną z cukrzycą przedciążową. Schorzenia chirurgiczne i urazy w ciąży. Wykłady VI: Klinika Perinatologii Choroby układu sercowo – naczyniowego i nerek, cukrzyca a przebieg ciąży i porodu. Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Choroby wątroby w ciąży. Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Choroba trofoblastyczna. Seminaria VI: Klinika Perinatologii Nieprawidłowy czas trwania ciąży. Diagnostyka i postępowanie. Ćwiczenia VI: - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie, Seminaria IV: Klinika Perinatologii Badanie KTG. Wykłady V: Klinika Perinatologii Poród przedwczesny. Zakażenia okołoporodowe. Infekcja wewnątrzmaciczna. Stany zagrożenia życia matki w ciąży. Przebieg ciąży i porodu u kobiet z chorobami układu sercowonaczyniowego, nerek, cukrzycą. Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w ciąży. Seminaria V: Klinika Perinatologii Nieprawidłowy czas trwania ciąży. Diagnostyka i postępowanie. Ćwiczenia V: Klinika Perinatologii Cukrzyca i zespół metaboliczny w ciąży. Opieka położnicza nad ciężarną z cukrzycą przedciążową. Zespół zatrzymania wewnątrzmacicznego wzrostu płodu. Fakultety V: Klinika Perinatologii Ostre stany zagrożenia płodu. Diagnostyka, postepowanie. Ocena dobrostanu płodu (USG, KTG, profil biofizyczny) Postępowanie w niedotlenieniu płodu. Postępowanie w ciąży przeterminowanej. Indukcja porodu. F.U15 interpretuje zapis kardiotokografii (KTG) F.U16 rozpoznaje rozpoczynający nieprawidłowy czas jego trwania; się poród i Ćwiczenia IV, V i VI: - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie. Wykłady IV: Klinika Perinatologii Kliniczny przebieg porodu. Prawidłowa i patologiczna czynność skurczowa. Patologia porodu: zaburzenia postępu porodu, przeszkoda porodowa. Wykłady V: Klinika Perinatologii Poród przedwczesny. Patologia błon płodowych oraz płynu owodniowego. Zakażenia okołoporodowe. Infekcja wewnątrzmaciczna. Seminaria V: Klinika Perinatologii Nieprawidłowy czas trwania ciąży. Diagnostyka i postępowanie. Ćwiczenia IV, V i VI: - zbieranie wywiadu ginekologicznego i położniczego, - badanie położnicze i ginekologiczne, - opanowanie umiejętności oceny sytuacji położniczej i rokowania co do przebiegu porodu; asystowanie przy porodzie, asystowanie przy zabiegach operacyjnych położniczych. F.U17 interpretuje objawy podmiotowe i przedmiotowe w czasie połogu F.U18 ustala zalecenia, wskazania i przeciwwskazania dotyczące stosowania metod antykoncepcji; EU8 ocenia stan noworodka w skali Apgar oraz ocenia jego dojrzałość, bada odruchy noworodkowe Wykłady IV: Klinika Perinatologii Połóg, laktacja i patologia okresu połogowego. Ćwiczenia IV, V i VI: - zbieranie wywiadu położniczego, - badanie ginekologiczne pacjentek w połogu, -obserwacja i monitorowanie pacjentek w połogu po porodzie fizjologicznym, zabiegowym i operacyjnym ukończeniu ciąży. Wykłady IV: Klinika Perinatologii Poradnictwo przedkoncepcyjne. Wykłady V: Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Planowanie rodziny. Seminaria V: Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Zespół policystycznych jajników. Diagnostyka i postępowanie. Wykłady VI: Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Planowanie rodziny. Fakultety VI: Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej Antykoncepcja. Wykłady IV: Klinika Perinatologii Noworodek. (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Seminaria IV: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Ocena dojrzałości i badanie noworodka. Ćwiczenia IV: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Omawianie przypadków hospitalizowanych noworodków. Wykonywanie badania fizykalnego noworodka. Omawianie badań dodatkowych wykonanych u noworodka. Zapoznanie się z patologią okresu noworodkowego. Wykłady V: Klinika Perinatologii Patologia noworodka. (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Seminaria V: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Zamartwica wewnątrzmaciczna. Noworodek urodzony przedwcześnie. Hipotrofia wewnątrzmaciczna. Ćwiczenia V: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Omawianie hospitalizowanych noworodków. Wykonywanie badania fizykalnego noworodka. Omawianie badań dodatkowych wykonanych u noworodka. Zapoznanie się z patologią okresu noworodkowego. Wykłady VI: Klinika Perinatologii Patologia noworodka. (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Seminaria VI: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Zamartwica wewnątrzmaciczna. Noworodek urodzony przedwcześnie. Hipotrofia wewnątrzmaciczna. Ćwiczenia VI: (Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka) Omawianie hospitalizowanych noworodków. Wykonywanie badania fizykalnego noworodka. Omawianie badań dodatkowych wykonanych u noworodka. Zapoznanie się z patologią okresu noworodkowego. Literatura podstawowa: Ginekologia i położnictwo: 1. Dudenhausen J. W. „Położnictwo praktyczne i operacje ginekologiczne“ – wyd.VI, uaktualnione (dodruk), PZWL 2010 (jest to kontynuacja dzieła Psychrembel V. „Praktyczne położnictwo“) 2. Bręborowicz G. (red.) „Położnictwo i ginekologia“ Tom 1-2, wyd. I, PZWL 2006, dodruk 2008; wyd. II 2015. Neonatologia: 3. Kirpalani H., Moore A.M.: Podręcznik neonatologii. Wyd. MedPage, Warszawa Literatura uzupełniająca: Ginekologia i położnictwo: 1. Bręborowicz G. (red.) „Położnictwo i ginekologia“ Repetytorium, PZWL 2010 Neonatologia: 2. Gadzinowski J. i wsp.: Podstawy neonatologii, podręcznik dla studentów. Oddział Wielkopolski Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej, Poznań 2006. 3. Szczapa J.: Podstawy neonatologii. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2008. Kryteria oceny osiągniętych efektów kształcenia oraz forma i warunki uzyskania zaliczenia przedmiotu: Studenci, którzy z przyczyn usprawiedliwionych (zwolnienie lekarskie, urlop dziekański, udokumentowane wypadki losowe), nie mogą wziąć udziału w zajęciach w wyznaczonym terminie, mogą je „odrobić” z inną grupą ćwiczeniową, po uprzednim uzgodnieniu terminu z Koordynatorem. Warunkiem zaliczenia zajęć z położnictwa i ginekologii na IV, V i VI roku jest obecność i czynny udział we wszystkich obowiązujących formach nauczania przedmiotu oraz zaliczenie pisemne, odbywające się na zakończenie cyklu zajęć, odpowiednio na IV, V i VI roku (zestaw obowiązujących zagadnień jest wywieszony na tablicy ogłoszeń). Przed przystąpieniem do egzaminu końcowego, każdy student VI roku powinien zdać egzamin praktyczny u wyznaczonych pracowników naukowo- dydaktycznych/dydaktycznych, w jednostkach dydaktycznych prowadzących zajęcia (omówienie przypadku – wybranej jednostki chorobowej: badanie podmiotowe i przedmiotowe, propozycja badań dodatkowych, postawienie diagnozy, proponowane leczenie, rokowanie). Egzamin odbywa się w sesji zimowej (semestr XI) i składa się z dwóch części: Część I – test zawierający 100 pytań. Czas na udzielenie odpowiedzi 100 minut. W przypadku niezaliczenia testu, obowiązuje powtórne przystąpienie do tej formy egzaminu. Część II – egzamin ustny, polegający na udzieleniu wyczerpującej odpowiedzi na zadane tematy kliniczne (student losuje zestaw 3 pytań) przed komisją egzaminacyjną. Komisja składa się z dwóch specjalistów położnictwa i ginekologii. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny ze wszystkich części egzaminu. Nie przewiduje się zwolnień z egzaminu. ……………………………………………………………………………... (data i podpis osoby sporządzającej sylabus) …………………………………………………….. (data i podpis kierownika jednostki prowadzącej zajęcia ………………………….. oraz koordynatora przedmiotu)