zarządzenie nr - Instytut Medycyny Pracy

advertisement
Załącznik nr 1
Opis stosowanych metod wyceny aktywów i pasywów, zasady ewidencji
księgowej zdarzeń gospodarczych oraz ustalania wyniku finansowego.
1. Zespół 0 - Aktywa trwałe
Do aktywów trwałych zalicza się te aktywa jednostki, które są wykorzystywane
w działalności przez okres dłuższy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Do aktywów
trwałych zaliczamy: środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa
finansowe, środki trwałe w budowie.
Konta zespołu „0” odzwierciedlają wartość początkową i korygujące ją odpisy amortyzacyjne
oraz odpisy aktualizacyjne wartość poszczególnych grup składników aktywów trwałych, ich
stanów, przychodów i rozchodów.
Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „0”
Nr konta
Nazwa
010
Środki trwałe
011
Inne środki trwałe
020
Wartości niematerialne i prawne
030
Długoterminowe aktywa finansowe
031
Inwestycje długoterminowe
060
Aktualizacja wartości udziałów i akcji
070
Umorzenie środków trwałych
071
Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych
072
Umorzenie innych środków trwałych
080
Magazyn środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych
081
Majątek trwały w budowie (ruchome)
082
Środki trwałe w budowie (inw.bud.)
083
Środki trwałe w budowie (temat)
091
Składniki majątku trwałego
092
Aparatura specjalna w tematach
093
Użyczenie środków trwałych
094
Środki trwałe w leasingu
1
1.1. Konto 010 - Środki trwałe
1.1.1. Definicje
Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie
ekonomicznej użyteczności powyżej jednego roku, kompletne, zdatne do użytku
i przeznaczone na potrzeby jednostki do realizacji jej celów statutowych. Zgodnie z definicją
bilansową środki trwałe nie muszą stanowić własności lub współwłasności jednostki. Środki
trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej o podanym
charakterze, zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z art. 3 ust 4
ustawy o rachunkowości.
Dla celów ewidencyjnych i sprawozdawczych jednostka stosuje Klasyfikację Środków
Trwałych wprowadzoną Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. –
w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych ( Dz. U nr 112 poz. 1317 z późn. zm).
Do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zalicza się składniki
majątkowe, o okresie użyteczności dłuższym niż jeden rok i wartości początkowej większej
lub równej 3500 zł.
W indywidualnych przypadkach, ze względu na istotne znaczenie składników majątkowych
dla cyklu badań naukowych oraz w przypadku sprzętu szczególnie atrakcyjnego typu
kserokopiarki, sprzęt audiowizualny, sprzęt komputerowy itp. do środków trwałych zalicza
się składniki majątku o okresie użyteczności dłuższym niż jeden rok i wartości początkowej
poniżej 3.500 zł.
Do środków trwałych o wartości jednostkowej poniżej 3.500 zł stosuje się uproszczoną
ewidencję. Uproszczenie ewidencji polega na tym, że środki te traktuje się jako zapas
materiałów, z jednorazowym odpisem w koszty zużycia materiałów. Jednocześnie ze względu
na atrakcyjność tych przedmiotów prowadzona jest ich pozabilansowa ewidencja według
użytkowników.
Środków trwałe dzieli się na grupy, zgodnie z KŚT:
0
- grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu),
1 - 2 - budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej,
3 - 6 - urządzenia techniczne i maszyny,
7
- środki transportu
8
- narzędzia przyrządy, ruchomości i wyposażenie.
2
Na potrzeby ewidencji rachunkowej środków trwałych stosuje się następujące dowody
księgowe:
a) dowody OT – przyjęcie środka trwałego z zakupu lub z zakończonej inwestycji
b) protokół Komisji Inwentaryzacyjnej – ujawnienie nadwyżki / niedoboru środka trwałego
c) dowody PT – nieodpłatne przyjęcie środka trwałego oraz nieodpłatne przekazanie środka
trwałego
d) dowody MT – zamiana miejsca użytkowania
e) protokół Komisji Kasacyjnej / dowody LT – likwidacja środka trwałego.
Dla poszczególnych momentów zmian stanu środków trwałych przyjmuje się następujące
daty:
a) przyjęcie środka trwałego w budowie – datę protokólarnego przyjęcia środka trwałego do
użytkowania,
b) przyjęcie środka trwałego z bezpośredniego zakupu – datę przyjęcia do eksploatacji,
c) likwidacja – datę zatwierdzenia protokółu likwidacji przez kierownika jednostki,
d) nieodpłatne przyjęcie lub przekazanie – datę sporządzenia protokołu zdawczo –
odbiorczego,
e) przeszacowanie – datę urzędowej aktualizacji wyceny środków trwałych określoną
w przepisach,
f) aktualizacja – datę dokonywania odpisu aktualizującego,
g) ujawnienie niedoboru lub nadwyżki – datę ujawnienia różnicy inwentaryzacyjnej
wynikającej z protokołu komisji,
h) sprzedaż – datę dokonania sprzedaży,
i) zmiana miejsca użytkowania – datę protokołu odbioru przez nowego użytkownika.
1.1.2. Wycena
Środki trwałe wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszonej
o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Cena nabycia obejmuje cenę zakupu powiększoną o cło i opłaty manipulacyjne – w
przypadku nabycia środka trwałego z importu – oraz o niepodlegający odliczeniu podatek
VAT i akcyzowy, pomniejszoną o rabaty i opusty. Ponadto wartość początkową środka
3
trwałego powiększają koszty jego ulepszenia polegające na przebudowie, rozbudowie,
modernizacji i rekonstrukcji.
Cenę nabycia zwiększają także koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych na zakup
rzeczowych aktywów trwałych, do czasu oddania ich do użytkowania:
-
prowizje i odsetki od kredytów i pożyczek,
-
dodatnie i ujemne różnice kursowe od pożyczek i kredytów.
W przypadku nabycia nieodpłatnego – np. w wyniku darowizny – wycena następuje według
ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego środka trwałego. Środki trwałe w budowie
wyceniane są w wysokości ogółu kosztów będących w bezpośrednim związku z ich
nabyciem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
1.1.3. Amortyzacja
Odpisy amortyzacyjne środków trwałych polegają na systematycznym, planowanym
rozłożeniu
ich
wartości
początkowej
na
ustalony
okres
amortyzacji.
Odpisów
amortyzacyjnych dokonuje się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym
środek ten wprowadzono do ewidencji. Ustala się wysokość stawek amortyzacyjnych dla
wszystkich grup środków trwałych na poziome stawek zgodnych z ustawą o podatku
dochodowym od osób prawnych. Ponadto zastosowano roczną stawkę amortyzacyjną dla
prawa wieczystego użytkowania gruntu w wysokości 5%. Środki trwałe w budowie i grunty
nie amortyzuje się.
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w równych ratach co miesiąc.
Metodę amortyzacji liniowej stosuje się do wszystkich środków trwałych.
Ustalona metoda amortyzacji liniowej pozostaje niezmieniona przez cały okres użytkowania
środka trwałego.
Aparatura specjalna z tematów badawczych przyjmowana jest na majątek Instytutu, po
zakończeniu tych prac badawczych, wg cen nabycia ze 100% umorzeniem.
Do momentu przyjęcia aparatury specjalnej ewidencjonowana jest ona na koncie
pozabilansowym.
1.1.4. Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości
Odpisu aktualizującego powodującego zwiększenie wartości środka trwałego dokonuje się
jedynie na podstawie odrębnego rozporządzenia Ministra Finansów.
W przypadku gdy środek trwały nie przynosi spodziewanych efektów ekonomicznych,
a także w przypadku zmiany technologii dokonuje się odpisu aktualizującego z tytułu trwałej
4
utraty wartości. O jego wysokości decyduje Kierownik Jednostki. Odpis aktualizujący nie
może być niższy od ceny sprzedaży netto tego środka trwałego. W przypadku braku
informacji o cenie sprzedaży, należy zastosować wycenę według wartości godziwej.
W przypadku gdy ustanie przyczyna, dla której dokonano opisu z tytułu trwałej utraty
wartości, dokonuje się przywrócenia wartości pierwotnej środka trwałego.
Odpisów aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości środka trwałego dokonuje się
w korespondencji z kontem 761 „ pozostałe koszty operacyjne”. W przypadku gdy środek
trwały nie był aktualizowany będzie to zapis Wn 761, Ma 070. Dla środków trwałych
aktualizowanych: Wn 801, Wn 761, Ma 070.
1.1.5. Zasady tworzenia kont analitycznych.
Do konta 010 – Środki trwałe analityki na kontach tworzy się w odniesieniu do grup środków
trwałych, według Klasyfikacji Rodzajowej Środków Trwałych.
Szczegółowe informacje o każdym środku trwałym zawierają:
a) karty inwentarzowe poszczególnych obiektów
b) tabele umorzeniowo – amortyzacyjne
c) książka inwentarzowa.
Książki pomocnicze dla środków trwałych prowadzi się w formie tabel amortyzacyjnych oraz
obiektów inwentarzowych. Na koniec okresu sprawozdawczego dokonuje się uzgodnień
pomiędzy wartością brutto a saldami i obrotami konta 010, wartością umorzenia a saldami
i obrotami 070., pomiędzy umorzeniem i wartością amortyzacji w zespole „4” koszty
rodzajowe.
1.1.6. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej
a) Po stronie Wn konta 010 – Środki trwałe własne księguje się wszelkie przychody środków
trwałych oraz zwiększenie ich wartości początkowej, w szczególności :
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
010
081/082
010
081/082
010
083
1. Przyjęcie do użytkowania środków trwałych nie wymagających
montażu z zakupu
2. Przyjęcie do użytkowania środków trwałych wymagających montażu
lub budowy
3. Przyjęcie do użytkowania środków trwałych zakupionych z tematów
5
4. Przyjęcie
do
użytkowania
środków
trwałych
otrzymanych
010
nieodpłatnie
081/082,
Zespół „8”,
5. Otrzymane aporty
010
Zespół „2”
6. Ujawnienie środka trwałego
010
237
7. Ulepszenie, przebudowa, rekonstrukcja, modernizacja ( obowiązek
010
081/082
gdy łączna wartość roczna przekracza 3.500 zł.)
Zespół „2”
Po stronie Ma konta 010 – Środki trwałe księguje się wszelkie zmniejszenia stanu i wartości
początkowej, a w szczególności:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
070
010
Wartość nieumorzona
761
010
2. Likwidacja na skutek zdarzenia losowego
771
010
1. Rozchód na skutek sprzedaży, likwidacji,
niedoboru, darowizny (do wysokości
dotychczasowego umorzenia)
1.2.
Konto 020 - Wartości niematerialne i prawne.
Do ewidencji wartości niematerialnych i prawnych służy konto 020.
Za wartości niematerialne i prawne uważa się nabyte przez jednostkę, zaliczone do aktywów
trwałych, prawa majątkowe o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym
niż rok i wartości początkowej od 3500 zł, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki,
a w szczególności:
-
Autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
-
Know-how,
-
Prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz
zdobniczych,
-
Nabytą wartość firmy.
W indywidualnych przypadkach, ze względu na istotne znaczenie praw majątkowych dla
cyklu badań naukowych do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się prawa majątkowe
o okresie używania dłuższym niż jeden rok i wartości początkowej poniżej 3.500 zł.
6
Natomiast do wszystkich, pozostałych wartości niematerialnych i prawnych, o jednostkowej
wartości poniżej 3.500 zł stosuje się uproszczoną ewidencję. Zakup tych praw odnosi się
bezpośrednio w koszty pod datą ich nabycia. Jednocześnie dla tych praw prowadzona jest
pozabilansowa ewidencja według użytkowników.
Wartości niematerialne i prawne nie podlegają ulepszeniu.
Dla wyceny, amortyzacji i odpisów z tytułu trwałej utraty wartości w przypadków wartości
niematerialnych i prawnych maja zastosowanie metody takie same jak dla środków trwałych.
Ponieważ wartości niematerialne i prawne nie są aktualizowane, odpisy z tytułu trwałej utraty
wartości księguje się Wn 761, Ma 071.
1.2.1. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązań z kontami księgi głównej
Po stronie Wn konta 020 – Wartości niematerialne i prawne księguje się wszystkie przychody
wartości niematerialnych i prawnych, a w szczególności:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Przychody z zakupów
020
081
2. Otrzymane aporty
020
Zespół „8”
3. Otrzymane nieodpłatnie
020
Zespół „8”
4. Ujawnienie wartości niematerialnych i prawnych
020
237
Po stronie Ma konta 020 – Wartości niematerialne i prawne księguje się wszelkie
zmniejszenia stanu i wartości początkowej, a w szczególności:
Operacje gospodarcze
Wn
1. Rozchód na skutek sprzedaży, likwidacji,
Konto 071 do wysokości
niedoboru, lub darowizny
Ma
dotychczasowego umorzenia
020
Wartość nieumorzona
761
020
2. Likwidacja na skutek zdarzenia losowego
771
020
1.3. Konto 030 - Długoterminowe aktywa finansowe
Do ewidencji długoterminowych aktywów finansowych i innych inwestycji, z wyłączeniem
nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowiących inwestycje służy
konto 030.
7
Długoterminowe aktywa finansowe, to takie aktywa trwałe, których okres dysponowania jest
dłuższy niż 12 miesięcy. Nabywane są w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w postaci
odsetek, dywidend, lub innych pożytków. Zalicza się do nich: udziały i akcje, papiery
wartościowe, jednostki uczestnictwa itp.
W ciągu roku obrotowego udziały w innych jednostkach i inne inwestycje długoterminowe
wycenia się według ceny nabycia lub według ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia
transakcji są nieistotne. Długoterminowe aktywa finansowe w walutach obcych wycenia się
po kursie kupna banku, z usług którego jednostka korzysta. Na dzień bilansowy
długoterminowe aktywa finansowe wycenia się według ceny nabycia (lub zakupu)
uwzględniając odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub według wartości godziwej.
Wartość długoterminowych aktywów finansowych w walutach obcych na dzień bilansowy
wycenia się po średnim kursie NBP z dnia bilansowego.
1.3.1. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej
Po stronie Wn konta 030 – Długoterminowe aktywa finansowe księguje się wszelkie
przychody inwestycji długoterminowych oraz zwiększenia ich wartości początkowej.
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Zakup długoterminowych aktywów finansowych
030
Zespół 1 i 2
2. Zwiększenie wartości długoterminowych aktywów finansowych
030
Zespół 1 i 2
3. Przekwalifikowanie aktywów krótkoterminowych
030
Zespół 1
030
Zespół 1
w długoterminowe
4. Założenie lokaty długoterminowej
Po stronie Ma konta 030 – Długoterminowe aktywa finansowe księguje się wszelkie
zmniejszenia stanu i wartości początkowej, a w szczególności:
Operacje gospodarcze
1. Sprzedaż długoterminowych aktywów finansowych
Wn
Ma
Zespół 7
030
Zespół 1
030
Zespół 1
030
2. Przekwalifikowanie krótkoterminowych aktywów
w długoterminowe
3. Likwidacja lokaty długoterminowej
8
1.4. Konto 060 - Odpisy aktualizujące wartość długoterminowych aktywów
finansowych (wartości udziałów i akcji)
Konto 060 używane jest do księgowania zmian wartości udziałów i akcji spowodowanych
trwałą utratą wartości, przywróceniem utraconej wartości, przeszacowaniem do poziomu cen
rynkowych.
Przy przekwalifikowaniu długoterminowych aktywów finansowych w krótkoterminowe,
nadwyżkę z przeszacowania odnosi się do kosztów lub przychodów finansowych.
Po stronie Wn konta 060 – Odpis aktualizujący wartości udziałów i akcji księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
Aktualizacja wartości udziałów i akcji do ceny rynkowej
ponad cenę zakupu ( lub nabycia)
801 fundusz z
060
aktualizacji wyceny
060
030
Przekwalifikowanie aktywów długoterminowych do
krótkoterminowych (zapis w kwocie trwałej utraty wartości)
Po stronie Ma konta 060-Odpis aktualizujący inwestycje długoterminowe księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
030
060
751
060
801
060
Przekwalifikowanie aktywów krótkoterminowych
w długoterminowe (kwota podwyższenia wartości do
poziomu cen rynkowych)
Obniżenie wartości aktywów poniżej ceny nabycia lub
zakupu
Obniżenie wartości aktywów do kwoty, o którą
podwyższono fundusz z aktualizacji wyceny.
1.5. Konto 070 - Umorzenie środków trwałych
Konto 070 – Umorzenie środków trwałych służy do ewidencji odpisów umorzeniowych od
wartości początkowej środków trwałych, zmniejszających ich wartość początkową zużycia.
Na koncie ujmuje się zarówno planowe odpisy umorzeniowe, jak i odpisy aktualizujące
wartość środków trwałych z tytułu trwałej utraty ich wartości. Planowane umorzenie środków
trwałych księgowane jest po stronie Ma konta 070 w korespondencji ze stroną Wn konta
zespołu „4’ -Amortyzacja Środków Trwałych. Natomiast odpisy aktualizujące – obciążają
pozostałe koszty operacyjne. Umorzenie oblicza się od tej samej daty i przez ten sam okres co
9
amortyzację na podstawie tabel amortyzacyjnych. Dla umorzenia środków trwałych stosuje
się takie same konta analityczne, jak dla konta środki trwałe.
1.6. Konto 071 - Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych
Na koncie 071- Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się odpisów
umorzeniowych od wartości niematerialnych i prawnych w korespondencji z kontem zespołu
„4” - Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych. Analityka dla tego konta tworzona
jest podobnie, jak dla konta 020.
1.7. Środki trwałe w budowie
Do ewidencji wszelkich kosztów związanych z tworzeniem, budową, rozbudową aktywów
trwałych, bez względu na rodzaj i źródła finansowania, służą konta 080, 081, 082 i 083.
Konto 081 – Majątek trwały w budowie (ruchome) służy do ewidencji nabytych maszyn
i urządzeń, zarówno wymagających montażu lub zainstalowania, jak i nowo zakupionych,
które będą wydane do używania w późniejszym terminie. Na koncie tym księguje się po
stronie Wn wszelkie przychody, z zarówno z zakupu, jak i z własnej produkcji, maszyn
i urządzeń wymagających montażu lub instalacji, także niewymagających montażu oraz
zwiększenia ich wartości, natomiast po stronie Ma ich rozchody i zmniejszenie wartości.
Konto 082 – Środki trwałe w budowie (inwestycje budowlane) służy do ewidencji wszelkich
poniesionych wydatków związanych z przygotowaniem i realizacją budowy środków
trwałych stanowiących inwestycje budowlane, a także z remontem zakupionych środków
trwałych używanych, niezbędnym przed przekazaniem ich do użytkowania, jak również
ulepszeniem już posiadanych własnych lub obcych środków oraz nieruchomości
stanowiących inwestycje – do czasu zakończenia budowy i przyjęcia ich do używania.
Konto 083 – Środki trwałe w budowie (temat) służy do ewidencji wydatków związanych
z zakupem i budową środków trwałych sfinansowanych ze środków unijnych. Wydatkowane
środki unijne rozlicza się równolegle do odpisów umorzeniowych od środków trwałych
sfinansowanych z tych dotacji na zwiększenie pozostałych przychodów operacyjnych.
Do wydatków związanych z ewidencją środków trwałych w budowie zalicza się m.in. koszty:
-
Nabycia gruntów i innych składników majątku trwałego oraz koszty ich budowy
i montażu,
-
Opłaty z tytułu użytkowania gruntów i terenów w okresie budowy środków trwałych oraz
z tytułu uzyskanych lokalizacji,
10
-
Napraw i remontów wykonanych przed przekazaniem środka trwałego do użytkowania,
-
Dokumentacji projektowej,
-
Przygotowywania terenu pod budowę,
-
Nadzoru autorskiego, inwestorskiego i generalnego wykonania,
-
Prób montażowych,
-
Ubezpieczeń majątkowych budowanych środków trwałych,
-
Odsetek, prowizji i różnic kursowych od kredytów i pożyczek za okres realizacji środków
trwałych w budowie,
-
Inne, bezpośrednio związane ze środkami trwałymi w budowie.
Do kont „Środków trwałych w budowie” – prowadzi się konta analityczne według potrzeb,
w podziale na zadania inwestycyjne.
1.7.1.Wycena
W ciągu roku obrotowego środki trwałe w budowie wyceniane są według rzeczywiście
poniesionych nakładów, uwzględniając koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich
sfinansowania oraz ewentualne różnice kursowe.
Na dzień bilansowy środki trwałe w budowie wycenia się według rzeczywiście poniesionych
nakładów, uwzględniając koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania
oraz różnice kursowe pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
1.7.2. Odpis z tytułu trwałej utraty wartości
Do ewidencji zmian w zakresie odpisów aktualizujących wartość środków trwałych
w budowie służą konta 081, 082, 083. Odpisów aktualizujących dokonuje się w przypadku
podjęcia decyzji o częściowym lub całkowitym zaniechaniu ponoszenia nakładów na ich
realizację, gdy budowany składnik w przyszłości nie przyniesie korzyści.
W wyniku ustania przyczyny powodującej utratę wartości środka trwałego w budowie
koryguje się wcześniej dokonany odpis.
1.7.3. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązania z kontami księgi głównej
Po stronie Wn konta – Środki trwałe w budowie księguje się:
Nazwa operacji
Wn
Ma
1. Wartość zużytych materiałów do budowy środka trwałego
081/082/083 Zespół 2
2. Wartość usług świadczonych przy budowie środka trwałego
081/082/083 Zespół 2
11
3. Odsetki, prowizje, ujemne różnice kursowe od kredytów, 081/082/083 Zespół
pożyczek i zobowiązań w walucie obcej za okres realizacji
„1”, „2”
budowy środka trwałego
Po stronie Ma konta – Środki trwałe w budowie księguje się:
Nazwa operacji
Wn
Ma
1. Przeniesienie kosztów po zakończeniu budowy środka
010
081/082/
trwałego
083
2. Dodatnie różnice kursowe od kredytów, pożyczek i Zespół „1” i „2”
zobowiązań w walucie obcej za okres realizacji budowy
3. Odpisy aktualizujące wartości środków trwałych w
081/082/
083
08
08
761
081/082/
budowie na koniec roku obrotowego
4. Ostateczna decyzja kierownika jednostki o zaniechaniu
ponoszenia nakładów na realizację środków trwałych w
083
budowie.
1.8. Konta pozabilansowe
091-01 – Środki trwałe w likwidacji
Konto służy do pozabilansowej ewidencji własnych środków trwałych postawionych w stan
likwidacji na skutek zużycia lub zniszczenia albo nieopłacalności napraw a także
przeznaczonych do sprzedaży, do czasu zakończenia ich fizycznej likwidacji lub sprzedaży.
Konto obciąża się wartością początkowa środków trwałych pod datą postawienia ich w stan
likwidacji, a uznaje wartością początkową zlikwidowanych środków trwałych po zakończeniu
likwidacji, to jest złomowania, sprzedaży itp. – pod data zakończenia fizycznej likwidacji lub
sprzedaży. Fizyczna likwidacja środków trwałych potwierdzona jest protokołem komisji
kasacyjno-likwidacyjnej.
091-02 – Grunty w użytkowaniu wieczystym
Konto służy do pozabilansowej ewidencji posiadanych gruntów w użytkowaniu wieczystym –
według ich cen rynkowych.
091-03 – Niskocenne składniki majątku trwałego (wyposażenie)
Konto przeznaczone jest do pozabilansowej ewidencji rzeczowych składników majątku
trwałego o niskiej jednostkowej wartości – do 3.500zł, to jest na poziomie wyznaczonym
12
przez obowiązujące aktualnie przepisy podatkowe. Składniki te są odpisywane są w 100% w
koszty, w momencie przekazania ich do używania.
Do konta prowadzona jest szczegółowa ewidencja, według grup i miejsc używania oraz osób
odpowiedzialnych za powierzone mienie, umożliwiająca określenie ilości i wartości w cenach
ich nabycia, zawierająca:
- numer inwentarzowy składnika majątkowego (wyposażenia),
- nr dowodu księgowego i datę przekazania składnika do używania,
- nazwę składnika majątkowego,
- miejsce używania (nazwa komórki organizacyjnej lub osoba odpowiedzialna za
powierzone mienie),
- datę likwidacji składnika ( w tym także datę sprzedaży lub darowizny),
- przyczynę likwidacji.
091-04 – Niskocenne składniki WNIP
Na koncie tym ewidencjonowane są składniki majątkowe zaliczane do wartości
niematerialnych i prawnych (programy komputerowe i licencje) o niskiej jednostkowej cenie,
tj. do 3.500 zł.
Konto to funkcjonuje według zasad ustalonych dla konta 091-03
091-05 – Środki trwałe dzierżawione
Konto przeznaczone jest do pozabilansowej ewidencji środków trwałych użytkowanych przez
jednostkę na podstawie umów dzierżawy, najmu . Nie są wykazywane w aktywach bilansu
jednostki, która je wykorzystuje dla swojej działalności. Podlegają natomiast wykazaniu
w dodatkowej informacji.
Konto to obciąża się wartością początkowa środków trwałych na podstawie umowy
(protokołu) przyjęcia od właściciela, a uznaje wartością początkową środków trwałych po
zakończeniu okresu dzierżawy, najmu na podstawie dokumentu potwierdzającego ich zwrot
właścicielowi.
Do konta prowadzona jest ewidencja analityczna umożliwiająca ustalenie ilości i wartości
poszczególnych dzierżawionych środków trwałych, według ich właścicieli i klasyfikacji
rodzajowej oraz osób za nie odpowiedzialnych.
13
091-06 – Odzież robocza i ochronna indywidualna
091-07 – Odzież robocza i ochronna zakładowa
Konta te służą do pozabilansowej ewidencji stanu oraz zwiększeń i zmniejszeń wartości
odzieży roboczej i ochronnej stanowiącej wartość jednostki, nabytej na potrzeby
pracowników. Odzież wydawana jest do używania zgodnie z regulaminowym przydziałem,
określonym zarządzeniem kierownika jednostki, i odpisywana jest w 100%
w koszty,
w momencie wydania jej do używania.
Do kont prowadzona jest szczegółowa ewidencja w postaci imiennych kart wyposażenia i kart
zakładowych , które służą do ustalenia prawa do wymiany odzieży roboczej na nową, a w
przypadku rozwiązania lub ustania stosunku pracy, służą do rozliczenia pracownika
i ustalenia ewentualnych roszczeń pracodawcy z tytułu wydanej odzieży.
092 – Aparatura specjalna w tematach
Konto jest przeznaczone do pozabilansowej ewidencji aparatury specjalnej. Na koncie tym
księguje się te składniki majątkowe (środki trwałe i wartości niematerialne i prawne), które
zakupione zostały na potrzeby realizacji tematów (projektów) badawczych i pozostają na tym
koncie do czasu zakończenia realizacji tematu. Aparatura specjalna księgowana jest w 100%
w koszty w momencie zakupu, bez względu na wartość tej aparatury.
Do konta 092 prowadzona jest szczegółowa ewidencja w podziale na poszczególne tematy
(projekty)
badawcze.
Po
zakończeniu
tematu
badawczego
aparatura
specjalna
przeksięgowywana jest na podstawie protokołu na majątek jednostki.
093 – Użyczenie środków trwałych
Konto 093 służy do pozabilansowej ewidencji obcych środków trwałych będących
w posiadaniu jednostki na zasadach użyczenia, przyjęcia do przechowywania, w depozyt itp.
Konto to funkcjonuje według zasad ustalonych dla konta 091-05.
094 – Środki trwałe w leasingu
Konto 094 służy do pozabilansowej ewidencji środków trwałych użytkowanych przez
jednostkę na podstawie umów leasingu operacyjnego.
Konto to funkcjonuje według zasad ustalonych dla konta 091-05.
14
2. Zespół 1 - Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne
krótkoterminowe aktywa finansowe
Konta zespołu „1” Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa
finansowe służą do ewidencji.
-
aktywów w postaci krajowych środków płatniczych, walut obcych oraz dewiz
przechowywanych w kasie jednostki oraz na rachunkach bankowych,
-
aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu, w tym aktywów pieniężnych
mających postać weksli obcych, czeków i innych aktywów finansowych,
-
instrumentów kapitałowych, a w szczególności udziałów i akcji
-
uzyskanych kredytów bankowych krajowych i zagranicznych,
-
udziałów i akcji własnych przeznaczonych do zbycia lub umorzenia,
-
różnic z aktualizacji wyceny krótkoterminowych aktywów finansowych,
-
środków pieniężnych w drodze.
2.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „1”
Poniżej przedstawiono konta syntetyczne. Analityka do kont syntetycznych tworzona jest
według potrzeb i stanowi załącznik do wykazu księgi głównej.
Nr konta
Nazwa
101
Kasa
131
Bieżące rachunki bankowe PLN
132
Bieżące rachunki bankowe walutowe
133
Rachunki bankowe dla tematów
134
Rachunki bankowe walutowe dla tematów
135
Rachunek środków ZFŚS
136
Rachunki bankowe inwestycyjne
137
Lokaty złotowe
138
Lokaty walutowe
141
Kredyty bankowe PLN
142
Kredyty bankowe w walucie obcej
143
Krótkoterminowe aktywa finansowe w pozostałych jednostkach
149
Środki pieniężne w drodze
15
Konta pozabilansowe
Nr konta
190
Nazwa
Weksle własne In blanco
2.2. Wycena dla zespołu „1”
Krajowe środki pieniężne (tj. gotówka w kasie oraz środki zgromadzone na rachunkach
bankowych) zgodnie z artykułem 28 ustawy o rachunkowości wykazywane są w księgach
w wartości nominalnej. Odsetki od środków na rachunkach bankowych dopisuje się do stanu
rachunku, drugostronnie ujęte jako przychody finansowe z wyjątkiem odsetek od środków
ZFŚS, które naliczone przez bank zwiększają ten fundusz.
Waluty obce zgromadzone na walutowych rachunkach bankowych wyceniane są zgodnie
z artykułem 30 ustawy o rachunkowości. W ciągu roku obrotowego wyceniane są według
kursów kupna lub sprzedaży walut obcych stosowanych na dzień dokonywania operacji przez
bank, natomiast na dzień bilansowy są wyceniane według kursu średniego ustalonego na ten
dzień dla poszczególnych walut obcych przez NBP.
Weksle obce ujmuje się w księgach rachunkowych w ich wartości nominalnej, różnice
z dyskonta odnosi się na przychody finansowe w momencie przyjęcia dokumentów.
Kredyty bankowe wyrażone w walucie polskiej ujmuje się w księgach rachunkowych
w wysokości zadłużenia według wartości nominalnej.
Kredyty bankowe wyrażone w walucie obcej ujmuje się w księgach rachunkowych
w wysokości zadłużenia w wartości nominalne walut obcych, przeliczonych na walutę polską
wg zasad określonych w artykule 30 ust.2 ustawy o rachunkowości, natomiast na dzień
bilansowy wycenia się po kursie średnim NBP, ustalonym na ten dzień dla poszczególnych
walut obcych (art.30 ust.1).
2.3. Ewidencja operacji dla zespołu „1”
Konto 101 – Kasa
Konto 101 – Kasa przeznaczone jest do ewidencji własnej gotówki w walucie polskiej
znajdującej się w kasie.
16
Po stronie WN – konta 101 księguje się w szczególności:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Podjęcie gotówki czekiem z rachunku bankowego
101
149
2. Spłata należności przez odbiorców
101
211-217
3. Wpłata gotówki przez pracowników
101
231,234,238
4. Nadwyżki kasowe ujawnione podczas spisu z natury
101
237
Po stronie MA konta 101 księguje się w szczególności:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Wpłata gotówki na rachunek bankowy
149
2. Wypłata gotówki pracownikom
231,234,238 101
3. Wypłata gotówki dostawcom
201-206
101
4. Niedobory kasowe ujawnione podczas spisu z natury
237
101
101
Obroty gotówkowe księguje się pod datą rzeczywistego wpływu lub rozchodu gotówki.
Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont powinna zapewnić ustalenie:
-
stanu gotówki w walucie polskiej,
-
wartości gotówki powierzonej poszczególnym osobom za nie odpowiedzialnym.
Konta mogą wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża stan gotówki w kasie. Stan na
ostatni dzień każdego roku obrotowego powinien być potwierdzony spisem z natury.
Konto 131 – Bieżące rachunki bankowe PLN
Konto 132 – Bieżące rachunki bankowe walutowe
Konto 133 – Rachunki bankowe dla tematów
Konto 134 – Rachunki bankowe walutowe dla tematów
Konto 135 – Rachunek środków ZFŚS
Konto 136 – Rachunki bankowe inwestycyjne
Konto 137 – Lokaty złotowe
Konto 138 – Lokaty walutowe
17
Konto 141 – Kredyty bankowe PLN
Konto 142 – Kredyty bankowe w walucie obcej
Konta służą do ewidencji środków pieniężnych na rachunkach bankowych jednostki.
Na kontach dokonuje się księgowań operacji wyłącznie na podstawie dokumentów bankowych – wyciągów i dołączonych do nich dowodów.
Po stronie WN kont rachunków bankowych księguje się w szczególności:
Operacje gospodarcze
Wn
1. Wpływ środków na rachunek bankowy z kasy i innych 131-142
Ma
149
rachunków bankowych
2. Spłata należności przez odbiorców
131-136
211-217,249
3. Wpłata środków przez pracowników
131-136
231,234,238
4. Wpływ środków z tytułu rozrachunków publicznoprawnych
131-136
224-229
5. Wpływ środków z tytułu odsetek od środków pieniężnych 131-138
750
zgromadzonych na rachunkach bankowych
Po stronie MA kont rachunków bankowych księguje się w szczególności:
Operacje gospodarcze
Wn
1. Wypłata środków z rachunku bankowy do kasy lub na inne 149
Ma
131-142
rachunki bankowe
2. Spłata zobowiązań wobec dostawców
211-217,249 131-136
3. Wpłata wynagrodzeń oraz innych świadczeń na rzecz 231,234,238 131-136
pracowników
rozrachunków 224-229
131-136
5. Zapłata opłaty i prowizji bankowych
131-136
402,403
6. Zapłata odsetek od zaciągniętych pożyczek i kredytów
131-142
751
4. Wypłata
środków
z
tytułu
publicznoprawnych
Ewidencja szczegółowa do kont umożliwia m.in. ustalenie:
- stanu środków pieniężnych na poszczególnych rachunkach bankowych,
- stanu poszczególnych wykorzystanych kredytów,
18
- podziału rachunków bankowych według poszczególnych walut obcych, a także wyrażenie ich stanu w walucie polskiej.
Konta mogą wykazywać:
-
saldo debetowe, które oznacza stan środków na rachunku bieżącym,
-
saldo kredytowe oznaczające zadłużenie na rachunku bieżącym wobec banku
z tytułu pozostałego kredytu do spłaty.
Konto 149 – Środki pieniężne w drodze
Konto 149 służy do ewidencji środków pieniężnych w obrocie między kasą a bankiem oraz
pomiędzy rachunkami bankowymi jednostki.
Po stronie WN księguje się w szczególności:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Podjęcie gotówki czekiem z rachunku bankowego
149
131-136
2. Przelewy między rachunkami bankowymi
149
131-142
Po stronie MA księguje się w szczególności:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Wpływ gotówki do kasy z rachunku bankowego
101
149
2. Przelewy między rachunkami bankowymi
131-142
149
Konto 149 może wykazywać zarówno saldo debetowe, jak również kredytowe.
3. Zespół 2 - Rozrachunki i Roszczenia
Konta zespołu „2” Rozrachunki i roszczenia służą do ewidencji wszelkich krajowych
i zagranicznych rozrachunków i roszczeń z dostawcami i odbiorcami. Ponadto, służą do
ewidencji rozliczeń wynagrodzeń, rozliczeń niedoborów, szkód i nadwyżek oraz wszelkich
19
innych rozliczeń związanych z rozrachunkami i roszczeniami spornymi, rozrachunkami
z pracownikami, z urzędem skarbowym z tytułu podatków oraz ZUS.
3.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „2”
Poniżej przedstawiono konta syntetyczne. Analityka do kont syntetycznych tworzona
jest według potrzeb i stanowi załącznik do wykazu księgi głównej.
Nr konta
Nazwa
201
Rozrachunki z dostawcami krajowymi
202
Rozrachunki z dostawcami z UE
203
Rozrachunki z dostawcami IMPORT
204
Rozrachunki z dostawcami wg tematów - KRAJ
205
Rozrachunki z dostawcami wg tematów z UE
206
Rozrachunki z dostawcami wg tematów IMPORT
211
Rozrachunki z odbiorcami - KRAJ
212
Rozrachunki z odbiorcami - UE
213
Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi spoza UE
214
Rozrachunki z odbiorcami – OSOBY FIZYCZNE
215
Rozrachunki z odbiorcami wg tematów - UE
216
Rozrachunki z odbiorcami wg tematów – spoza UE
217
Rozrachunki z odbiorcami kraj wg tematów
218
Rozliczenia walutowe odbiorcy krajowi
220
Rozrachunki z urzędem skarbowym
221
Podatek VAT naliczony
222
Podatek VAT naliczony – rozliczany strukturą
223
Podatek VAT należny
224
Rozrachunki z tytułu ZUS
225
Rozrachunki z Urzędem Miasta
226
Rozrachunki z tytułu podatku dochodowego z US
227
Rozrachunki z tytułu VAT z US
229
Pozostałe rozliczenia publiczno – prawne
231
Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
234
Pozostałe rozrachunki z pracownikami
20
235
Roszczenia sporne wobec pracowników
236
Należności z tytułu niedoborów i szkód
237
Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek
238
Należności z tytułu pożyczek mieszkaniowych i zapomóg pracowniczych
240
Rozrachunki z tytułu potrąceń wynagrodzeń
241
Rozliczenie z Ministerstwem Nauki
242
Rozliczenia z tytułu ubezpieczeń majątkowych
243
Stypendia dla cudzoziemców z UE
244
Inne roszczenia sporne z kontrahentami
245
Rozrachunki z działalności socjalnej
249
Pozostałe rozrachunki zewnętrzne
261
Rozliczenie wynagrodzeń
280
Rezerwa z tytułu należności
290
Konta pozabilansowe NKUP
3.2. Definicja
Należności krótkoterminowe obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz inne
należności z innych tytułów nierozliczonych do aktywów finansowych, a które stają się
wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Pozostałe należności zalicza się do
długoterminowych.
Zobowiązania krótkoterminowe jest to ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a także
pozostałe zobowiązania, które staja się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Pozostałe zobowiązania zalicza się do długoterminowych. Obowiązek wykonywania
świadczeń musi wynikać z przeszłych zdarzeń np. dokonanie zakupu materiałów, usług,
naliczenie wynagrodzeń, naprawy gwarancyjne.
3.3. Wycena
Operacje gospodarcze rozrachunkowe wycenia się w kwocie wymagającej zapłaty
z uwzględnieniem zasady ostrożności.
W ciągu roku należy dokonywać systematycznej analizy sald, uwzględniając odsetki umowne
lub ustawowe.
21
Należności podlegają aktualizacji wyceny poprzez tworzenie odpisów aktualizujących do
wysokości nie pokrytej gwarancją lub innymi zabezpieczeniami. Odpisów aktualizujących
dokonuje się na należności, których ściągalność jest wątpliwa.
Odpisy tworzone są z uwzględnieniem stopnia ryzyka, jakie wiąże się z daną należnością.
Kwota odpisów nie może być mniejsza niż 100% należności w przypadku, gdy dłużnik zalega
z zapłatą przez okres 12 miesięcy.
Odpisów aktualizujących dokonuje się również co najmniej w wysokości należności
nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniami w przypadku dłużników postawionych
w stan likwidacji lub upadłości. Odpisane należności umorzone, przedawnione lub
nieosiągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące i zaliczane są w części
dotyczącej odsetek do kosztów finansowych, a w pozostałych przypadkach do pozostałych
kosztów operacyjnych. Do ewidencji zmian odpisów aktualizujących należności służy konto
280.
Należności w walutach obcych polegające na sprzedaży usług wycenia się według średniego
kursu NBP z dnia poprzedzającego datę wystawienia faktury lub innego wiążącego jednostkę
dokumentu.
Na dzień bilansowy należności w walutach obcych wycenia się według średniego kursu NBP
z dnia bilansowego.
W ciągu roku obrotowego zobowiązania wycenia się według średniego kursu NBP z dnia
poprzedzającego datę wystawienia faktury lub innego wiążącego jednostkę dokumentu. Na
dzień bilansowy zobowiązania w walutach obcych wycenia się według średniego kursu NBP
z dnia bilansowego.
Różnice kursowe ustalone w trakcie roku lub na moment bilansowy odnosi się na koszty lub
przychody finansowe.
3.4.
Zasady
tworzenia
kont
analitycznych, klasyfikacja
zdarzeń
gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej
Konta 201-206 – Rozrachunki z dostawcami
Konta 211-217 – Rozrachunki z odbiorcami
Do rozrachunków z odbiorcami tworzy się analitykę z podziałem na poszczególne stanowiska
sprzedaży oraz kontrahentów, natomiast do rozrachunków z dostawcami tworzy się analitykę
22
z podziałem na kontrahentów. Po stronie Wn księguje się należności oraz spłatę
i zmniejszenie zobowiązań wobec dostawców:
Operacje gospodarcze
Wn
5. Należności z tytułu sprzedaży usług na podstawie faktur własnych
Ma
211-217 Zespół 7
6. Należności z tytułu sprzedaży, gdy została dokonana przedpłata w 211-217 842
wysokości ponad 50% ceny umownej na podstawie faktury
7. Naliczenie odsetek ustawowych za zwłokę w zapłacie należności
211-217 750
8. Roszczenia sporne zasądzone prawomocnym wyrokiem sądowym
a. dochodzona kwota podstawowa
211-217 244
b. koszty postępowania sądowego i odsetki za zwłokę
211-217 842
Zapis równoległy: dokonanie odpisu aktualizującego
761
280
9. Dodatnie różnice kursowe powstałe na dzień wygaśnięcia
należności
211-217 750
10. Dodatnie różnice kursowe z tytułu przeliczonych należności nie 211-217 750
zakończonych płatnych w walutach obcych, na dzień bilansowy
11. Zapłata zobowiązań gotówką lub przelewem
201-206 101,131-136
Po stronie Ma księguje się zobowiązania oraz spłatę i zmniejszenie należności przez
odbiorców:
Operacje gospodarcze
Wn
1. Zapłata należności
Zapis
równoległy:
101,131-136
gdy
należności
są
objęte
odpisem 280
Ma
211-217
760
aktualizującym
2. Kompensata należności ze zobowiązaniami z tytułu dostaw 201-206
211-217
i usług
3. Przyjęcie weksli i czeków obcych na pokrycie należności
131-136
4. Przeniesienie należności dochodzonych od odbiorców na 244
211-217
211-217
drodze sadowej
5. Odpisanie należności przedawnionych i umorzonych oraz
nieściągalnych:
a. na które dokonano odpis aktualizujący,
280
211-217
b. na które nie było odpisu aktualizującego
761
211-217
23
c. zaliczonych uprzednio do przychodów przyszłych okresów
842
211-217
6. Zarachowanie otrzymanej zaliczki na poczet dostaw i usług 131-136
211-217
7. Różnice kursowe ujemne na dzień wygaśnięcia należności
751
211-217
8. Różnice kursowe ujemne z tytułu przeliczonych nie 751
211-217
zakończonych należności płatnych w walutach obcych na
dzień bilansowy
9. Powstanie zobowiązań z tytułu zakupu materiałów i usług.
Zespół 4
Zapis równoległy
Zespół 5 lub 649 490
201-206
Ewidencja szczegółowa zapewnia możliwości ustalenia podziału należności i zobowiązań na
krajowe i zagraniczne.
Konta mogą mieć dwa salda:
Saldo Wn oznacza stan należności
Saldo Ma oznacza stan zobowiązań
Konta 220-229 – Rozrachunki publicznoprawne
Konta 220-229 służą do ewidencji wszystkich rozrachunków publicznoprawnych z tytułu
podatków oraz pozostałych tytułów publicznych.
Ewidencja szczegółowa prowadzona do kontach 220-229 zapewnia możliwości ustalenia
stanu należności lub zobowiązań z każdego tytułu rozrachunków oraz z jednostką, z którą
dokonuje się rozliczenia, a w szczególności:
-
Podatku dochodowego od osób prawnych,
-
Podatku dochodowego od osób fizycznych,
-
PFRON,
-
Ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych,
-
Podatku VAT,
-
Rozliczeń z Narodowym Funduszem Zdrowia,
-
Rozliczeń z Ministerstwem Zdrowia oraz z Urzędami Pracy z tytułu refundacji
kosztów zatrudnienia stażystów i absolwentów.
Konta 220-229 mogą wykazywać dwa salda. Saldo Wn oznacza stan należności
publicznoprawnych, zaś saldo Ma oznacza stan zobowiązań.
24
Konto 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
Konto 231 służy do ewidencji rozrachunków z pracownikami i osobami nie będącymi
pracownikami z tytułu wszelkich wypłat pieniężnych, zaliczonych do wynagrodzeń.
Na koncie 231 dokonuje się zapisów na podstawie list płac. Rozliczenia wynagrodzeń
dokonuje się przy pomocy konta 261. Ewidencja analityczna konta 231 zapewnia podział na:
- Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń osobowych,
- Wynagrodzenia bezosobowe,
- ZUS
- Depozyty – niepodjęte płace,
- Zaliczki na poczet wynagrodzeń,
- Stypendia doktoranckie
Po stronie Wn konta 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Wypłaty wynagrodzeń i zaliczek na poczet wynagrodzeń
231
Zespół 1
2. Potrącenia dokonane na liście płac
231
220,240
231
760
3. Odpisanie
przedawnionych
zobowiązań
z
tytułu
wynagrodzeń
Po stronie Ma konta 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
Naliczenie wynagrodzeń według listy płac
261
231
Zapis równoległy
404
261
Konto 231 może wykazywać dwa salda. Saldo Wn oznacza należności z tytułu wynagrodzeń
( podjęte zaliczki na wynagrodzenia), a saldo Ma oznacza niepodjęte płace.
Konto 234 – Pozostałe rozrachunki z pracownikami.
Konto 234 służy do ewidencji wszelkich bezspornych rozrachunków z pracownikami,
z wyjątkiem wynagrodzeń księgowanych na koncie 231 oraz niedoborów i nadwyżek
księgowanych na koncie 237.
Na koncie 234 księguje się rozrachunki z tytułu:
-
Wypłaconych pracownikom zaliczek,
-
Opłat za kursy i sympozja,
-
Rozmów telefonicznych prywatnych,
25
-
Rozliczeń z tytułu zaliczek w dewizach,
-
Pozostałych rozliczeń z pracownikami.
Ewidencja szczegółowa do konta 234 zapewnia ustalenie należności i zobowiązań
w odniesieniu do każdego pracownika.
Konto 235 – Roszczenia sporne wobec pracowników
Na koncie 235 księguje się niedobory zawinione, powstałe z winy pracownika, gdy
pracownik odmawia jego zapłaty. Takie niedobory stają się roszczeniami i podlegają
przeksięgowaniu z konta 237.
Konto 235 może wykazywać w ciągu roku saldo Wn, które oznacza stan nie rozliczonych
niedoborów zawinionych.
Konto 236 – Należności z tytułu niedoborów i szkód
Na koncie 236 księguje się niedobory zawinione oraz szkody powstałe z winy
pracownika, gdy pracownik wyraża na piśmie zgodę na ich spłatę. Takie niedobory i szkody
stają się roszczeniami i podlegają przeksięgowaniu z konta 237.
Konto 235 może wykazywać w ciągu roku saldo Wn, które oznacza stan nie rozliczonych
niedoborów zawinionych i szkód.
Konto 237 – Rozliczenia niedoborów, szkód i nadwyżek.
Konto 237 służy do ewidencji rozliczeń ujawnionych niedoborów i szkód w rzeczowych
i pieniężnych składnikach aktywów obrotowym aktywów trwałych, stanowiących własność
Instytutu, jak również w składnikach majątkowych obcych.
Na koncie tym ujmuje się niedobory i szkody wymagające postępowania wyjaśniającego
przed ich zakwalifikowaniem do zawinionych lub niezawinionych. Niedobory ujmuje sie
według cen nabycia lub kosztów wytworzenia. Kwotę roszczenia z tytułu niedoborów
używanych rzeczowych aktywów ustala się uwzględniając szacunkowo stopień ich
dotychczasowego zużycia. Niedobory środków pieniężnych i papierów wartościowych
wycenia się w ich wartości nominalnej.
Niedobory w środkach trwałych i wartości niematerialnych i prawnych wycenia się według
ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe umorzenie.
Niedobory i szkody powstałe w ciągu roku muszą być rozliczone do końca roku obrotowego.
Rozliczenie różnic inwentaryzacyjnych następuje w wyniku postępowania wyjaśniającego.
26
Niedobory niezawinione uznane za ubytki naturalne (w granicach norm) i pozorne
(wynikające z błędów pomiarów) podlegają spisowi w koszty rodzajowe, natomiast powstałe
z przyczyn losowych lub uzasadniających ich usprawiedliwienie – podlegają odpisaniu
w pozostałe koszty operacyjne lub straty nadzwyczajne.
Niedobory zawinione zakwalifikowane do dochodzenia od osób za nie odpowiedzialnych
stają się roszczeniami i podlegają przeksięgowaniu z konta 237 na:
-
Konto 236 – gdy niedobory i szkody spowodowane były przez pracowników
i pracownicy wyrazili na piśmie zgodę na ich spłatę.
-
Konto 235 – gdy wyjaśnienie wykazało, że pracownik jest winny powstania niedoboru
i odmawia jego zapłaty,
-
Konto 249 – gdy niedobory i szkody spowodowały osoby nie będące pracownikami
Instytutu.
Wysokość roszczeń z tytułu niedoborów i szkód ustala kierownik jednostki, kierując się
obowiązującym Kodeksem Cywilnym.
Na koncie 237 nie księguje się niedoborów i szkód nie wymagających postępowania
wyjaśniającego. Obciążają one konkretne osoby odpowiedzialne, które na podstawie decyzji
Kierownika Jednostki – ujmowane są bezpośrednio na koncie 236 – Należności od
pracowników z tytułu niedoborów i szkód.
Konto 237 służy także do ewidencji i rozliczania ujmowanych nadwyżek w środkach
pieniężnych i rzeczowych aktywach, stanowiących własność Instytutu.
Nadwyżki stanowią ujawnione dodatnie różnice ilościowe w magazynach, kasie, komórkach
organizacyjnych – w drodze porównania stanu faktycznego ze stanem ewidencyjnym.
Na koncie 237 nie księguje się nadwyżek ujawnionych przy odbiorze dostaw materiałów,
które rozlicza się bezpośrednio na koncie 201 – Rozrachunki z dostawcami.
Nadwyżki wycenia się:
-
Środków pieniężnych – w ich wartości nominalnej,
-
Rzeczowych aktywów – według ceny nabycia, kosztów wytworzenia, a w przypadku
ich braku według cen sprzedaży netto możliwych do uzyskania (z uwzględnieniem
stopnia zużycia).
W uzasadnianych przypadkach nadwyżki mogą być kompensowane z niedoborami, jeżeli:
-
Dotyczą składników majątkowych podobnych oraz
-
Zostały stwierdzone w trakcie tego samego spisu z natury i dotyczą tej samej osoby
materialne odpowiedzialnej.
27
Nadwyżki, których nie ustalono przyczyn ich powstania przeksięgowuje się na pozostałe
przychody operacyjne (760).
Konto 237 może wykazywać w ciągu roku saldo Wn, które oznacza stan nie rozliczonych
niedoborów i szkód lub Ma, które oznacza wartość nie rozliczonych nadwyżek. Na koniec
roku konto nie powinno wykazywać salda.
Konto 238 – Należności z tytułu pożyczek mieszkaniowych i zapomóg
Konto 238 służy do ewidencji pożyczek mieszkaniowych otrzymywanych z funduszu
socjalnego. Ewidencję prowadzi się według pożyczkobiorców. Konto uznaje się za pobrane
pożyczki, a obciąża się ich spłatami.
Saldo Wn konta 234 oznacza stan niespłaconych pożyczek.
Konto 240 – Rozrachunki z tytułu potrąceń z wynagrodzeń
Konto 240 służy do ewidencji rozrachunków z tytułu potrąceń dokonywanych pracownikom
na listach płac z wynagrodzeń za pracę na rzecz innych jednostek lub osób fizycznych.
Potrącenia na liście płac mogą być dokonywane wyłącznie za zgodą pracownika lub na
podstawie prawomocnych tytułów wykonawczych i egzekucyjnych.
Po stronie Wn konta 240 księguje się:
-
Na podstawie wyciągów bankowych kwoty potracenia przekazane jednostkom i
osobom fizycznym, na rzecz których ich dokonano,
-
Odpisanie zobowiązań przedawnionych.
Po stronie Ma konta 240 księguje się potrącenia kwoty z wynagrodzeń, w szczególności:
-
Kwoty naliczone do przekazania na rachunki bankowe oszczędnościowo –
rozliczeniowe ,
-
Składki na rzecz organizacji zawodowych,
-
Składniki płacone przez pracowników na dobrowolne ubezpieczenia osobowe,
-
Potrącenia na rzecz Pracowniczej Kasy Zapomogowo – Pożyczkowej i innych Kas
Pożyczkowych,
-
Składki na rzecz organizacji, do których przynależność pracowników jest
obowiązkowa np. Okręgowa Izba Lekarska i Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych,
-
Zobowiązania alimentacyjne,
-
Tytuły wykonawcze i egzekucyjne, wynikające z prawomocnych wyroków sądowych.
28
Konto 240 powinno wykazywać salo Ma wyrażające stan zobowiązań z tytułu kwot,
potrąconych z wynagrodzeń pracowników, które nie zostały przekazane zgodnie
z przeznaczeniem.
Konto 241 – Rozliczenie z Ministerstwem Nauki
Konto 241 służy do rozliczeń środków otrzymanych z Ministerstwa Nauki na działalność
statutową.
Konto 242 – Rozliczenia z tytułu ubezpieczeń majątkowych
Konto 242 służy do rozliczenia składek i opłat z tytułu wszelkich ubezpieczeń majątkowych
płaconych przez Instytut.
Konto 243 – Stypendia dla cudzoziemców
Konto 243 służy do ewidencji rozrachunków z tytułu wypłaty stypendiów na rzecz
stypendystów z zagranicy.
Konto 244 – Roszczenia sporne
Konto 244 służy do ewidencji należności dochodzonych na drodze sądowej. Ewidencja
analityczna konta zapewnia podział na poszczególnych kontrahentów.
Konto 245 – Rozrachunki działalności socjalnej
Konto 245 służy do rozliczania działalności socjalnej prowadzonej przez Instytut.
Konto 245 obciąża się po stronie Wn:
-
Zapłatami za rachunki, faktury dotyczące działalności socjalnej,
-
Wypłatą zapomóg bezzwrotnych, dofinansowaniem do wypoczynku z ZFŚS na
podstawie list płac.
Po stronie Ma konta 245 księguje się w korespondencji z kontem 851 ( ZFŚS):
-
Faktury wystawione na Instytut, dotyczące działalności socjalnej za kolonie, obozy,
zimowiska, za basen i inne,
-
Zapomogi bezzwrotne przyznane pracownikom z ZFŚS,
-
Dofinansowanie do wypoczynku pracowników i ich rodzin.
Na koniec okresu sprawozdawczego konto 245 może wykazywać saldo Wn lub Ma
oznaczające stan należności lub zobowiązań z tytułu działalności socjalnej.
29
Konto 249 – Pozostałe rozrachunki zewnętrzne
Konto 249 służy do ewidencji pozostałych krajowych i zagranicznych rozrachunków nie
objętych ewidencją na wyodrębnionych kontach zespołu 2, a w szczególności z tytułu:
-
Sum do wyjaśnienia, wynikających z omyłkowych operacji bankowych w wyciągach
z kont a nie dotyczących Instytutu,
-
Rozliczeń delegacji do refundacji, pozostałych rozliczeń kwot do refundacji,
-
Wszystkich innych rozrachunków m.in. sum wpłaconych w formie kaucji, wadium
przetargowego, itp.
Ewidencja
analityczna
konta
249
umożliwia
ustalenie
należności
i
zobowiązań
z poszczególnych tytułów, oraz od poszczególnych kontrahentów.
Konto 249 może wykazywać salda:
-
Wn – wyrażające stan należności,
-
Ma – wyrażające stan zobowiązań
Konto 261 – Rozliczenie wynagrodzeń
Konto 261 służy do ujęcia i rozliczenia ogółu wypłat zaliczonych w myśl obowiązujących
przepisów do wynagrodzeń.
Na koncie 261 księguje się wynagrodzenia niezależnie od źródeł ich finansowania oraz bez
względu na podstawę zatrudnienia, na podstawie list wynagrodzeń (płac).
Po stronie Wn konta 261 księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Wynagrodzenia osobowe, bezosobowe, według list wynagrodzeń.
261
231
2. Nagrody i premie płatne z zysku
261
231
261
231
Wn
Ma
404
261
080
261
3. Równowartość wypłat dokonywanych przez Zakład Ubezpieczeń
Społecznych z tytułu wypadków przy pracy i innych tytułów
Po tronie Ma konta 261 księguje się:
Operacje gospodarcze
1. Wynagrodzenia brutto obciążające koszty działalności operacyjnej
2. Wynagrodzenia brutto obciążające koszty środków trwałych w
budowie
30
3. Nagrody i premie płatne z zysku
800
261
4. Środki na wynagrodzenia otrzymane od innych jednostek
249
261
Nie księguje się na koncie 261, nie zaliczonych do wynagrodzeń:
-
Świadczeń rzeczowych np. posiłków profilaktycznych, wypłat ekwiwalentów za
zużytą odzież roboczą; obciążają one konto 406 – Pozostałe świadczenia na rzecz
pracowników,
-
Odszkodowań przysługujących pracownikom od przedsiębiorstwa; obciążają one
konto 761 – pozostałe koszty operacyjne,
-
Świadczeń finansowanych ze środków przeznaczonych na cele socjalne: koszty te
obciążają konto 851 – Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.
Na koniec okresu sprawozdawczego konto 261 nie wykazuje salda.
Konto 280 – Rezerwy z tytułu aktualizacji wartości należności
Konto 280 służy do ewidencji odpisów aktualizujących wartości należności uwzględniających
stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty.
W szczególności na koncie 280 księguje się odpisy aktualizujące wartość należności:
-
Od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości – do wysokości
należności nie objętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem,
-
Od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości – w pełnej
wysokości należności,
-
Kwestionowanych przez dłużników oraz tych, z których zapłatą zalega od 12 miesięcy
– do wysokości należności nie pokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem.
Istnieje możliwość dokonania wcześniejszego odpisu aktualizującego wartości należności,
gdy według oceny sytuacji finansowej i majątkowej dłużnika, spłata należności w umownej
kwocie nie jest prawdopodobna.
Odpisów aktualizujących wartość należności dokonuje się nie później niż na dzień bilansowy
i zalicza do pozostałych kosztów operacyjnych lub finansowych, zależnie od rodzaju
należności ( Wn 751,761;Ma 280).
Jeżeli ustaną przyczyny dla których dokonano odpisu aktualizującego należności np. nastąpi
zapłata należności, to równowartość odpisu aktualizującego zalicza się do pozostałych
przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych ( Wn 280; Ma 750,760).
31
Jeżeli nastąpi przedawnienie nieściągalnej wierzytelności następuje wykorzystanie odpisu
aktualizującego należność i księguje się Wn280; Ma „2”)
Do konta 280 prowadzona jest ewidencja analityczna umożliwiająca ustalenie wysokości
odpisów aktualizujących według tytułów i kontrahentów.
Konto 280 wykazuje saldo Ma, które zmniejsza w bilansie odpowiednie należności.
Konto 290 – NKUP pozabilansowe
Konto 290 służy do ewidencji kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów
w rozumieniu obowiązujących przepisów podatkowych. Do konta 290 prowadzona jest
ewidencja analityczna.
4. Zespół 3 - Materiały
Konta zespołu „3” przeznaczone są do ewidencji materiałów. Do materiałów, czyli aktywów
obrotowych zalicza się nabyte w celu zużycia na własne potrzeby materiały podstawowe,
paliwa, materiały pomocnicze, opakowania, części zamienne do maszyn i urządzeń.
4.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „3”
Poniżej przedstawiono konta bilansowe syntetyczne. Analityka do kont syntetycznych
tworzona jest według potrzeb i stanowi załącznik do wykazu kont księgi głównej.
Numer konta
Nazwa
300
Rozliczenie zakupu materiałów
310
Materiały w zapasie
319
Materiały w przerobie obcym
341
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
361
VAT nie do odliczenia od struktury
4.2. Wycena
W ciągu roku obrotowego materiały wycenia się według ceny nabycia brutto tj. według ceny
zakupu powiększonej o niepodlegający odliczeniu, związany, ze sprzedażą zwolnioną podatek
32
VAT oraz powiększoną o koszty bezpośrednie związane z zakupem ( transportu, załadunku,
wyładunku, składowania) a obniżoną o rabaty, opusty i inne zmniejszenia, lub według
kosztów wytworzenia (obejmujących koszty bezpośrednie i uzasadnioną część kosztów
pośrednich z wyłączeniem kosztów ogólnego zarządu). Do wyceny materiałów przyjętych
nieodpłatne np. w drodze darowizny, stosuje się cenę sprzedaży takiej samej lub podobnej
rzeczy.
Na dzień bilansowy materiały wycenia się według ceny nabycia lub kosztów wytworzenia,
nie wyższych niż cena sprzedaży netto. Przy wycenie stosuje się zasadę ostrożnej wyceny.
Oznacza to, że na dzień bilansowy ustala się, czy nastąpiła utrata wartości użytkowej zapasów
(w wyniku zepsucia, uszkodzenia, zniszczenia, przeterminowania, postępu technicznego itp.)
i ewentualnie dokonuje się odpisu aktualizującego, który doprowadza wartość księgową
zapasów do ceny sprzedaży. Powstałą z tego tytułu różnicę zalicza się do pozostałych
kosztów operacyjnych i ujmuje dwustronnie po stronie Ma konta 341 – „Odchylenia od cen
ewidencyjnych materiałów” jako odpis z tytułu trwałej utraty wartości.
W przypadku ustania przyczyny dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość zapasów
dokonuje się zapisu odwrotnego.
4.3. Zasady rozchodu rzeczowych składników majątku obrotowego.
W trakcie roku obrotowego rozchód materiałów wycenia się według zasady FIFO – pierwsze
przyszło – pierwsze wyszło, czyli rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po
cenach tych składników, które jednostka najwcześniej nabyła.
Ewidencja analityczna materiałów prowadzona jest według metody ilościowo -wartościowej
w podziale na poszczególne grupy rodzajowe materiałów takie jak: odczynniki, sprzęt
medyczny, szkło laboratoryjne, materiały pędne, gaz, artykuły papiernicze, czystościowe,
materiały techniczne itp.
Konto 300 – Rozliczenie zakupu materiałów
Konto 300 służy do ewidencji rozliczenia zakupu materiałów. Prowadzenie konta 300
umożliwia ustalenie:
-
Zgodność ilości i jakości przyjętych składników, wynikających z dokumentów
wystawionych przez dostawców, z dokumentacją przyjęcia wystawioną przez Instytut,
-
Prawidłowość i zasadność faktur obcych w zakresie: ilości, cen, narzutów, opustów,
stawek VAT,
33
-
Odchyleń od cen ewidencyjnych różniących się od cen nabycia wynikających
z otrzymanych faktur,
-
Składników zwiększających cenę zakupu materiałów z importu takich jak: cło,
podatek VAT, podatek akcyzowy, opłaty zapłacone w urzędzie celnym,
-
Dostaw w drodze, na które otrzymano fakturę, a których do końca okresu
sprawozdawczego Instytut nie otrzymał,
-
Otrzymanych dostaw niefakturowanych, na które do końca okresu sprawozdawczego
nie otrzymano faktury.
Po stronie Wn konta 300 księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
300
201-206
2. Faktury korygujące zwiększające kwoty uprzednich faktur
300
201-206
3. Nadwyżki materiałów w dostawach ujawnione przy odbiorze
300
201-206
4. Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów ( kredytowe)
300
341
5. Przedawnione zobowiązania z tytułu dostaw niefakturowanych
300
760
300
201-206
300
201-206
Wn
Ma
1. Faktury VAT i rachunki od dostawców materiałów krajowych i
zagranicznych
6. Obciążenia podwyższające ceny zarachowane przy zakupie z importu
np. cło, podatek VAT naliczony, podatek akcyzowy, opłaty celne
manipulacyjne
7. Otrzymane od zleceniobiorcy faktury, rachunki na przekazane
przedpłaty, zaliczki, wynoszące co najmniej 50% ceny brutto.
Po stronie Ma konta 300 księguje się:
Operacje gospodarcze
1. Przyjęcie zakupionych materiałów z podatkiem VAT w przypadku
działalności zwolnionej ( naukowej, leczniczej)
a) do magazynu
310
300
b) do przerobu
319
300
2. Niedobory i szkody według cen zakupu brutto ( z podatkiem VAT):
Rozliczone z dostawcą, przewoźnikiem lub zakładem ubezpieczeń
201-206 300
242
3. Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów ( debetowe)
341
300
34
4. Faktury korygujące otrzymane od dostawców zmniejszające wartości
wcześniejszych faktur
201-206 300
5. Koszty zakupu ( np. transportu i spedycji, ubezpieczenia, za i Zespół
wyładunku, prowizje pośredników fakturowane przez dostawców)
6. Przedawnione należności za nie dostarczone materiały w drodze
„4”
300
761
300
Instytut nie stosuje konta – Rozliczenie zakup usług. Koszty usług księgowane są na
podstawie faktur i rachunków, po ich wykonaniu bezpośrednio w zespół 4 w korespondencji z
kontami 201-206.
Za pośrednictwem konta 300 – Rozliczenie zakupu materiałów nie rozlicza się kosztów
materiałów nie objętych ewidencją magazynową, które księgowane są w koszty na podstawie
faktur i rachunków bezpośrednio w momencie zakupu np. są to druki, czasopisma, książki,
paliwo, artykuły spożywcze kupowane w celach reprezentacji lub dla uczestników kursów
i sympozjów.
Konto 310 – Materiały w magazynie
Konto 310 służy do ewidencji zapasów materiałów przeznaczonych do zużycia na własne
potrzeby związane z prowadzona działalnością.
Ewidencji na koncie 310 podlegają materiały własne, składowane w magazynach własnych.
Ewidencja
szczegółowa
materiałów
na
składzie
umożliwia
rozliczenie
osób
odpowiedzialnych za powierzone im zapasy. Po stronie Wn konta 310 – Materiały
w magazynie księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Przyjęcie materiałów z zakupu do magazynu ( wg. cen brutto z VAT)
310
300
2. Ujmowanie nadwyżek
310
237
3. Przyjmowanie materiałów do magazynu z przerobu
310
319
310
760
4. Materiały otrzymane nieodpłatnie ( darowizna) według faktury
wewnętrznej darczyńcy – w kwocie brutto.
Po stronie Ma konta 310 księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Rozchody materiałów:
-
Wydanych do zużycia,
401/402 310
35
-
Sprzedanych,
740
310
-
Wydanych z magazynu do przerobu,
319
310
-
Wydanych do budowy środków trwałych,
081/082 310
-
Wydanych na potrzeby pracowników ( np. odzież ochronna i
robocza, środki czystości)
406
310
2. Niedobory i szkody ujawnione w magazynach
237
310
3. Nieodpłatne przekazanie materiałów ( darowizna). Zapis równoległy:
761
310
761
310
VAT należny
4. Zmniejszenie wartości materiałów na skutek uszkodzenia,
przeterminowania, nieprawidłowego przechowywania
-
Zawinione
237
310
-
Niezawinione
761
310
761
310
409
310
5. Przecena zapasów na dzień bilansowy do wartości wynikających z cen
sprzedaży możliwych do osiągnięcia – różnica między ich wartością w
cenach sprzedaży, a wartością w cenach ewidencyjnych
6. Zużycie materiałów na cele reklamy i reprezentacji na podstawie
faktury wewnętrznej
7. Zwrot materiałów dostawcom według faktury korygującej
201-206 310
Saldo Wn konta 310 oznacza wartość zapasów magazynowanych materiałów.
Konto 319 – Materiały w przerobie
Konto 319 służy do ewidencji materiałów przeznaczonych na potrzeby prowadzonej
działalności, a wydanych z magazynu na zewnątrz – do przerobu obcego lub wydanych do
przerobu obcego bezpośrednio z zakupu.
Konto to obciąża się wartością materiałów wydanych na zewnątrz wraz z kosztami tego
przerobu, a uznaje się łączną wartością na podstawie wystawionego dowodu PZ w oparciu
o dowód WZ otrzymany wraz z przetworzonymi materiałami od kontrahentów. Ewidencja
szczegółowa do konta 319 określa miejsce oddania materiałów do przerobu oraz asortyment.
Konto 341 – Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
Konto 341 służy do ewidencji różnic pomiędzy ceną ewidencyjną materiałów a ich wartością
w cenach nabycia.
36
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów powstają również przy zmianie cen
ewidencyjnych - jako wynik weryfikacji cen, który może mieć charakter odchyleń
debetowych lub kredytowych, zwiększających lub zmniejszających wartość zapasów
materiałów. Odchylenia ustalane i rozliczane są odrębnie dla leków i dla pozostałych
materiałów. Ponieważ odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów są niewielkie, w całości
odnoszone są w koszty w okresie sprawozdawczym, w którym powstały.
5. Zespół 4 - Koszty według rodzaju i ich rozliczenie
Konta zespołu „4” służą do ewidencji kosztów prostych z podziałem według ich rodzajów.
Za koszty proste uważa się ogół poniesionych w danym okresie sprawozdawczym kosztów
materialnych i niematerialnych, bez względu na okres którego dotyczą, niezależnie od tego
czy zostaną zaliczone do kosztów bieżącego, czy przyszłych okresów sprawozdawczych.
Są to koszty dotyczące zarówno działalności podstawowej i pomocniczej oraz ogólnego
zarządu.
5.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „4”
Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb i stanowi załącznik do wykazu
kont księgi głównej
Nr konta
Nazwa
400
Amortyzacja
401
Zużycie materiałów
402
Usługi obce
403
Podatki obciążające koszty
404
Wynagrodzenia
405
Ubezpieczenia Społeczne i zdrowotne
406
Pozostałe świadczenia na rzecz pracowników
407
Odpisy na ZFŚS
408
Podróże służbowe
409
Koszty reprezentacji i reklamy
419
Pozostałe koszty
490
Rozliczenie kosztów
37
Konto 400 – Amortyzacja
Konto 400 służy do ewidencji kosztów amortyzacji środków trwałych, ulepszeń w obcych
środkach trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. wykorzystywanych do
działalności operacyjnej. Na kontach tych ujmuje się amortyzację wyliczoną na podstawie
stawek i metod amortyzacji ustalonych na dzień przyjęcia środka trwałego oraz wartości
niematerialnych i prawnych do użytkowania od:
-
Środków trwałych,
-
Ulepszeń w obcych środkach trwałych,
-
Wartości niematerialnych i prawnych
Wykorzystywanych na potrzeby działalności operacyjnej.
Naliczenie
amortyzacji
od
poszczególnych
składników
dokonuje
się
w
oparciu
o obowiązujące przepisy określające zasady i stawki ich amortyzacji.
W ciąg roku konto 400 wykazuje saldo Wn, które z końcem roku obrotowego przenosi się na
konto 860 – Wynik finansowy.
Konto 401 – Zużycie materiałów
Konto 401 służy do ewidencji kosztów zużycia materiałów po uwzględnieniu zwrotów
i materiałów niezużytych. Konto 401 obciąża się za materiały pobrane – na podstawie
dowodów wewnętrznych – z własnych magazynów, jak również oddane do zużycia
bezpośrednio po zakupie – dotyczy to druków, książek, czasopism, artykułów spożywczych
dla uczestników kursów prowadzonych przez Instytut.
Na koncie 401 (analityka „Wyposażenie”) ujmuje się również wartość środków trwałych
odpisanych w koszty w całości ( 100% ) w momencie przekazania ich do używania, gdy ich
wartość nie przekracza 3.500 zł.
Na koncie 401 nie ujmuje się obniżenia wartości zakupów materiałów do poziomu cen
sprzedaży neto możliwych do uzyskania na skutek utraty ich wartości użytkowych lub
przydatności. Obciążają one pozostałe koszty operacyjne. Konto 401 uznaje się za zwroty do
magazynu materiałów pobranych, a nie zużytych oraz za odzyski z remontów środków
trwałych.
Ewidencja analityczna do konta 401 zapewnia podział kosztów na poszczególne tytuły, ze
szczególnym uwzględnieniem wydzielenia kosztów paliwa, leków, wyżywienia chorych.
Konto 401 (analityka - Aparatura specjalna i wartości niematerialne i prawne z tematów
naukowo - badawczych) służy także do ewidencji kosztów aparatury specjalnej i wartości
38
niematerialnych i prawnych zakupionych z tematów naukowo – badawczych. Do aparatury
specjalnej zalicza się aparaturę naukowo – badawczą zaplanowaną i zakupioną w ramach
tematów naukowych i księgowaną w 100% w koszty w momencie zakupu, bez względu na
wartość tej aparatury. Dotyczy to również wartości niematerialnych i prawnych,
zaplanowanych w tematach naukowych. Jednocześnie z księgowaniem na koncie 401
aparatury specjalnej i wartości niematerialnych i prawnych z tematów, ewidencjonuje się je
na koncie pozabilansowym.
Aparatura specjalna i wartości niematerialne i prawne przenoszone są na stan majątku
Instytutu, po zakończeniu realizacji tematu naukowego.
Konto 401 (analityka - Zużycie energii elektrycznej i cieplnej) służy do ewidencji
rzeczywistych kosztów zużycia energii elektrycznej i cieplnej, wody.
Ewidencja analityczna do konta 401 zapewnia podział kosztów na poszczególne tytuły.
Zaliczki wpłacane na koszty energii elektrycznej i cieplnej, księgowane są do miesiąca,
którego dotyczą.
W ciągu roku konto 401 wykazuje saldo Wn, które na koniec roku obrotowego przenosi się
na konto 860 – Wynik finansowy.
Konto 402 – Usługi obce
Konto 402 służy do ewidencji rzeczywistych kosztów usług obcych, a w szczególności:
-
usług transportowych,
-
usług remontowych,
-
usług telekomunikacyjnych,
-
usług informatycznych,
-
usług bankowych,
-
usług naukowo-badawczych,
-
usług finansowych,
-
opłat leasingowych,
-
pozostałych usług obcych.
W ciągu roku konto 402 wykazuje saldo WN i przenoszone jest pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy.
39
Konto 403 – Podatki obciążające koszty
Konto 403 służy do ewidencji podatków i opłat obciążających koszty działalności
operacyjnej, a w szczególności:
-
Podatku od środków transportu,
-
Podatku od nieruchomości i wynajmu pomieszczeń,
-
Opłat za użytkowanie gruntu,
-
Opłat na PFRON – nie stanowiących kosztów uzyskania przychodu,
-
Opłat celno – manipulacyjnych,
-
Opłat skarbowych, opłat od czynności administracyjnych i cywilnoprawnych,
-
Opłat sądowych i notarialnych,
-
Podatku VAT nie podlegający odliczeniu.
Konto 403 wykazuje w ciągu roku saldo Wn, które na koniec roku obrotowego przenosi się
na konto 860.
Konto 404 – Wynagrodzenia
Konto 404 służy do ewidencji wynagrodzeń zaliczonych w koszty oraz wszelkiego rodzaju
wypłat pieniężnych zaliczanych, zgodnie z obowiązującymi przepisami, do wynagrodzeń
(osobowych, bezosobowych, honorariów ) – wypłacanych pracownikom lub innym osobom
fizycznym.
Ewidencja analityczna do konta 404 zapewnia podział poniesionych kosztów na poszczególne
tytuły, takie jak:
-
Wynagrodzenia osobowe
-
Wynagrodzenia bezosobowe
Na koncie 404 nie księguje się wypłat z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, oraz
wypłat i świadczeń nie zaliczonych według przepisów do wynagrodzeń.
W ciągu roku konto 404 wykazuje saldo Wn, przenoszone na koniec roku na konto 860 –
Wynik finansowy.
Konto 405 – Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
Konto 405 służy do ewidencji składek na ubezpieczenia społeczne obciążających pracodawcę
w wysokości przewidzianych w ustawie z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń
społecznych ( Dz. U. nr 137 poz. 887), to jest składek na:
-
Ubezpieczenia emerytalne,
-
Ubezpieczenia rentowe,
40
-
Ubezpieczenia wypadkowe,
-
Fundusz Pracy.
Instytut zwolniony jest od wpłat na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Na koncie 405 po stronie Wn księguje się naliczone składki na wyżej wymienione
ubezpieczenia społeczne w korespondencji z kontem 224, a po stronie Ma – przeniesienie
sumy kosztów z tytułu ubezpieczeń społecznych, pod datą ostatniego dnia roku obrotowego –
na konto 860.
Konto 406 – Pozostałe świadczenia na rzecz pracowników
Na koncie 406 księguje się wszystkie inne wydatki na rzecz pracowników, dokonywane
w czasie trwania stosunku pracy. I tak na koncie 406 ujmuje się:
-
Wydatki na szkolenie pracowników np. w zakresie bhp i p.poż, oraz w zakresie
podnoszenia kwalifikacji zawodowych, gdy pracownika kieruje na szkolenie Instytut.
-
Dopłaty do indywidualnej nauki pracowników, kierowanych na studia przez Instytut,
-
Świadczenia rzeczowe związane z bhp np. posiłki profilaktyczne, środki czystości,
-
Odzież ochronną i roboczą oraz ekwiwalenty pieniężne płacone z tytułu jej prania,
-
Odprawy pośmiertne,
-
Składki członkowskie za pracowników – nie stanowiących kosztów uzyskania
przychodu,
-
Okulary korygujące.
Konto 406 obciąża się wartością wykonywanych świadczeń.
Na koncie 406 nie są ujmowane wydatki, które zgodnie z ustawą o Zakładowym Funduszu
Świadczeń Socjalnych są finansowane z tego Funduszu.
W ciągu roku wykazuje saldo Wn, które na koniec roku obrotowego przenosi się na konto
860.
Konto 407 – Odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych
Konto 407 służy do ewidencji, naliczonych w ciężar kosztów, odpisów na Zakładowy
Fundusz Świadczeń Socjalnych, tworzony na podstawie Ustawy o Zakładowym Funduszu
Świadczeń Socjalnych. Jako koszty uzyskania przychodu, zgodnie z przepisami podatku
dochodowego od osób prawnych, uznaje się odpisy tylko do wysokości środków
przekazanych na specjalny rachunek bankowy ZFŚS. Kwoty dokonanego odpisu ujmuje się
jako czynne rozliczenia międzyokresowe.
Po stronie Wn konta 407 księguje się
41
Odpis podstawowy roczny i wyrównawczy na ZFŚS – konto przeciwstawne 851.
Zapis równoległy Wn 649, Ma 490.
Po stronie Ma konta 407 księguje się:
Przeniesienie sumy narzutów na dzień bilansowy, w korespondencji z kontem 860.
Konto 408 – Podróże służbowe
Konto 408 służy do ewidencji kosztów krajowych i zagranicznych podróży służbowych,
związanych z prowadzona działalnością, obejmujących:
-
koszty delegacji krajowych (diety, koszty noclegów oraz koszty przejazdów),
-
koszty delegacji zagranicznych wraz z innymi kosztami,
-
koszty ryczałtów za używanie własnych pojazdów do celów służbowych,
-
Inne przewidziane przepisami koszty podróży służbowych.
W ciągu roku konto 408 wykazuje saldo Wn, które na koniec roku obrotowego przenosi się
na konto 860.
Konto 409 – Koszty reprezentacji i reklamy
Konto 409 służy do ewidencji kosztów reprezentacji i reklamy zaliczonych w ciężar kosztów
operacyjnych. Są to w szczególności:
-
Koszty związane z przyjęciem i poczęstunkiem gości tj. kontrahentów, delegacji
krajowych i zagranicznych,
-
Poczęstunki z okazji różnych uroczystości, świąt państwowych i branżowych,
-
Różnego rodzaju upominki okolicznościowe i reklamowe wręczane kontrahentom
oraz gościom i delegacjom krajowym i zagranicznym,
-
Druki, ulotki reklamowe,
-
Wydatki związane z udziałem w targach i wystawach krajowych i zagranicznych,
-
Koszty reklamy obejmujące wydatki związane z kształtowaniem popytu ( ogłoszenia
prasowe, wydawnictwa propagandowe, filmy, zdjęcia itp.)
-
Koszty delegacji kontrahentów krajowych i zagranicznych miedzy innymi koszty
hoteli, przejazdów, udziału w przyjęciach, „kieszonkowe”,
-
Koszty imprez artystycznych organizowanych z okazji uroczystości, zakupu kwiatów
do dekoracji pomieszczeń i dla wręczenia ich delegacjom i określonym osobom,
-
Wydatki związane z ogłoszeniami reklamowymi w prasie, radiu, telewizji.
42
Do kosztów reprezentacji i reklamy nie zalicza się miedzy innymi:
-
Wydatków dotyczących druków cenników, katalogów (ujmuje się na koncie 401,
402),
-
Wydatków związanych z pogrzebami: kwiaty, wieńce, nekrologii itp. ( konto
401,402),
-
Wydatków na upominki, poczęstunki okolicznościowe finansowane ze środków ZFŚS
-
( konto 851),
-
Wydatków związanych z drukami i rozsyłaniem wszelkiego rodzaju ofert ( konto
402),
-
Wydatków związanych z zakupem i zainstalowaniem szyldów, tablic informacyjnych
-
( konto 401 lub 402),
-
Wydatków związanych z ogłoszeniem przetargów ( konto 402).
Do konta 409 prowadzona jest ewidencja analityczna, w ramach której wyodrębnia się:
-
Koszty reprezentacji (w tym koszty pobytu gości zagranicznych, upominki
okolicznościowe i inne)
-
Koszty reklamy prowadzonej w środkach masowego przekazu lub publicznie w inny
sposób,
Koszty reprezentacji i reklamy muszą być udokumentowane fakturami VAT lub rachunkami.
Przekazanie materiałów na potrzeby reprezentacji i reklamy podlega udokumentowaniu
wewnętrzną fakturą VAT, która jest wystawiana niezależnie od faktury VAT dokumentującej
zakup. Na koniec roku obrotowego saldo konta 409 przenosi się na Wynik finansowy – konto
860.
Konto 419 – Pozostałe koszty rodzajowe
Konto 419 służy do ewidencji pozostałych kosztów nie ujętych na kontach 400 – 409,
a w szczególności:
-
Koszty szkoleń, sympozjów, kursów, konferencji,
-
Najem, dzierżawa, regeneracja butli,
-
Utylizacja odpadów i chlorowanie ścieków,
-
Koszty ubezpieczeń majątkowych i osobowych,
-
Stypendia dla cudzoziemców,
-
Umowy partnerskie w ramach projektów,
43
-
Pozostałe koszty.
W ciągu roku konto 419 wykazuje saldo Wn, przenoszone na koniec roku obrotowego na
konto 860.
Konto 490 – Rozliczenie kosztów
Konto 490 – Rozliczenie kosztów służy do bieżącego przenoszenia na konto zespołu 5 ( gdy
dotyczą bieżącego okresu) lub 6 ( gdy dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych)
kosztów według rodzajów zaewidencjonowanych na kontach 400-419. W ciągu roku
obrotowego konto 490 wykazuje saldo Ma.
Pod datą ostatniego dnia roku obrotowego łączną sumę kosztów własnych sprzedaży usług
przenosi się w ciężar konta 490.
Tak więc konto 490 na koniec roku może wykazywać saldo Wn lub Ma oznaczające zmianę
stanu produktów. Saldo to na dzień bilansowy przenoszone jest z konta 490 na konto 860.
W związku z tym konto 490 na dzień 31.12 salda nie wykazuje.
6. Zespół 5 - Koszty według typów działalności i ich rozliczenie.
Konta zespołu 5 służą do ewidencji i rozliczania kosztów według poszczególnych rodzajów
działalności w układzie miejsc ich powstawania.
Na kontach zespołu 5 ujmuje się rozliczone koszty proste według rodzaju - przenoszone
z zespołów 4 i 6, rozliczenia kosztów złożonych – przenoszone z kont zespołu 5 lub 6 na inne
konta zespołu 5, 6 i 7.
Zapisy na kontach zespołu 5 otrzymane są w wyniku automatycznego księgowania w oparciu
o rozwinięty dekret zespołu 4.
Po stronie Wn księguje się zwiększenie kosztów, a po stronie Ma księguje się ich
przeniesienie na konto – Koszt własny sprzedaży.
6.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu 5
Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.
Nr konta
501
Nazwa
Koszty działalności podstawowej
44
521
Koszty zakładowe
550
Koszty ogólnozakładowe
551
Koszty dzielone kluczem
590
Rozliczenie wynagrodzeń według kart godzinowych
591
Rozliczenie narzutów na wynagrodzenia według kart godzinowych
Konto 501 – Usługi podstawowe
Konto służy do ewidencji kosztów bezpośrednich działalności podstawowej polegającej na
świadczeniu usług badawczo – rozwojowych i leczniczych. W układzie kalkulacyjnym koszty
księgowane są według numeru zlecenia (zlecenie określa rok, typ działalności oraz numer
tematu badawczego i numer zadania w ramach tego tematu), komórki organizacyjnej oraz
rodzaju kosztów. Na koniec okresu sprawozdawczego koszty działalności statutowej,
dozymetrii, działalności ogólnotechnicznej i wydawniczej, kursów i szkoleń, internatu oraz
działalności leczniczej przenosi się automatem księgowym na koszt własny sprzedaży Wn
710.
Koszty działalności naukowej dla tematów w typach 04, 05, 06, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27,
28, 29 przenoszone są na koszt własny sprzedaży automatem księgowym po zakończeniu
tematu naukowo – badawczego lub jego etapu. Automat zostaje uruchomiony po
zaksięgowaniu na koncie pozabilansowym 901 wykazu tematów do zamknięcia.
Jeżeli na dzień bilansowy temat naukowy nie został zakończony, a okres jego realizacji był
dłuższy niż 6 miesięcy, to wówczas koszt własny tematu ustala się w wysokości poniesionych
w danym okresie kosztów bezpośrednich, wraz z narzutami kosztów pośrednich
(zakładowych i ogólnych). W ten sam sposób ustala się przychód takiego tematu, z tym że
przychód nie może być wówczas wyższy od kosztów, których pokrycie w przyszłości przez
zamawiającego jest prawdopodobne. Na koniec okresu sprawozdawczego konto 501 może
wykazywać tylko saldo Wn, które wyraża wartość produkcji nie zakończonej. Stan produkcji
nie zakończonej na dzień bilansowy zostaje potwierdzony inwentaryzacją. Wartość produkcji
nie zakończonej wykazuje się w księgach rachunkowych w wysokości rzeczywistego kosztu
wytworzenia, nie wyższego od ceny sprzedaży netto (różnica podlega na koniec roku
obrotowego odpisaniu w ciężar kosztu własnego sprzedaży Wn 710).
W ciągu roku obrotowego po stronie Wn konta 501 księguje się bezpośrednie koszty proste
poniesione w danym okresie, koszty bezpośrednie rozliczane w czasie, koszty zakładowe
produkcji podstawowej w korespondencji z kontem 490, 521.
45
Po stronie Ma konta 501 księguje się koszty wytworzenia produkcji zakończonej
w korespondencji z kontem 710.
Konto 521 – Koszty zakładowe
Konto 521 służy do ewidencji kosztów pośrednich, obejmujących koszty zakładów
naukowych i komórek organizacyjnych, związanych z działalnością podstawową Instytutu
(naukową i leczniczą), które nie mogą być przypisane do kosztów bezpośrednich w momencie
ich powstania np. koszty amortyzacji, energii elektrycznej, cieplnej, wody, sprzątania, odpisy
na ZFŚS, podatku PFRON, podatku VAT.
Na koniec okresu sprawozdawczego koszty zakładowe obciążają koszty produkcji
podstawowej (Wn 501), nie wykazują więc salda. Koszty zakładowe przenoszone są na
poszczególne tematy realizowane przez dany zakład wskaźnikiem procentowym określonym
jako udział wynagrodzeń z narzutami w poszczególnych tematach realizowanych przez dany
zakład do ogólnej sumy wynagrodzeń i narzutów we wszystkich tematach realizowanych w
danym zakładzie.
Konto 550 – Koszty ogólnego zarządu
Konto 550 służy do ewidencji kosztów związanych z zarządzaniem i administrowaniem
jednostką jako całością.
W szczególności do kosztów ogólnych zaliczamy:
-
Koszty utrzymania takich komórek organizacyjnych Instytutu jak dyrekcja,
administracja, księgowość, zarządzanie projektami, zarządzanie kadrami, współpraca
z zagranicą, obsługa informatyczna, prawna, bhp, ppoż oraz inna na rzecz Instytutu,
-
Koszty reprezentacji i reklamy,
-
Koszty utrzymania budynków i obiektów należących do Instytutu,
-
Koszty niezbędnych remontów, napraw i konserwacji, których nie można przypisać
bezpośrednio do kosztów poszczególnych zakładów.
Na koniec okresu sprawozdawczego saldo Wn konta 550 przenoszone jest na koszt własny
w podziale na tematy (Wn 710). Koszty ogólne przenoszone są na poszczególne tematy
realizowane przez dany zakład wskaźnikiem procentowym określonym jako udział
wynagrodzeń w poszczególnych tematach realizowanych przez dany zakład do ogólnej sumy
wynagrodzeń w Instytucie. Konto 550 nie wykazuje więc salda na koniec okresu
sprawozdawczego.
46
Konto 551 – Koszty dzielone kluczem
Konto 551 służy do miesięcznego rozliczania kosztów:
-
energii elektrycznej, energii cieplnej, wody i ścieków, wywozu śmieci, gazu.
Obroty konta 551 przeksięgowywane są automatycznie odpowiednio na konta 501,
521-1, 521-3, 550 po stronie Wn. Kluczem do rozliczania kosztów są zapisy
strony Wn konta pozabilansowego 905. Jest to procentowy udział powierzchni
poszczególnych zakładów do całkowitej powierzchni Instytutu.
-
dezynsekcji. Obroty konta 551 przeksięgowywane są automatycznie odpowiednio
na konta 501, 521-1, 521-3, 550 po stronie Wn. Kluczem do rozliczania kosztów
są zapisy strony Wn konta pozabilansowego 909. Jest to procentowy udział
powierzchni poddanej dezynsekcji w poszczególnych komórkach organizacyjnych
Instytutu do całej powierzchni poddanej dezynsekcji w Instytucie.
-
sprzątania oraz
zakupu materiałów czystościowych. Obroty konta 551
przeksięgowywane są automatycznie odpowiednio na konta 501, 521-1, 521-3,
550 po stronie Wn. Kluczem do rozliczania kosztów są zapisy strony Wn konta
pozabilansowego 904. Jest to procentowy udział powierzchni sprzątanej w
poszczególnych zakładach do całej powierzchni sprzątanej w Instytucie.
-
pralni. Obroty konta 551 przeksięgowywane są automatycznie odpowiednio na
konta 501, 521-1, 521-3, 550 po stronie Wn. Kluczem do rozliczania kosztów są
zapisy strony Wn konta pozabilansowego 903. Jest to procentowy udział
poszczególnych zakładów w kosztach usług pralniczych.
-
odpisu na ZFŚS, podatku PFRON. Obroty konta 551 przeksięgowywane są
automatycznie odpowiednio na konta 501, 521-1, 521-3, 550 po stronie Wn.
Kluczem do rozliczania kosztów są zapisy strony Wn konta pozabilansowego 907.
Jest to procentowy udział osób w poszczególnych zakładach Instytutu do ogółu
zatrudnionych.
-
podatku VAT. Obroty konta 551 przeksięgowywane są automatycznie
odpowiednio na konta 521-1, 521-3, 550 po stronie Wn. Kluczem do rozliczania
kosztów jest procentowy udział kosztów zakupu materiałów i usług w zakładzie
do zakupu materiałów i usług w Instytucie.
Na koniec okresu sprawozdawczego konto 551 nie wykazuje salda.
Konto 590 – Rozliczenie wynagrodzeń według kart godzinowych
Konto 591 – Rozliczenie ZUS od wynagrodzeń według kart godzinowych
47
Konta 590 i 591 służą do rozliczenia wynagrodzeń oraz składek ZUS od wynagrodzeń według
miesięcznych kart godzinowych czasu pracy. Kluczem do rozliczenia wynagrodzeń są
godziny pracy pracowników wykazane w tematach w danym miesiącu na karcie czasu pracy.
Wykaz godzin pracowników jest zaksięgowany na koncie pozabilansowym 906.
Na koniec każdego miesiąca konta 590 i 591 nie wykazują sald.
7. Zespół 6 - Rozliczenia międzyokresowe
Konta zespołu 6 przeznaczone są do ewidencji rozliczeń międzyokresowych kosztów a także
aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
7.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu 6
Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgo głównej.
Nr konta
Nazwa
600
Produkcja w toku
649
Rozliczenia międzyokresowe kosztów
650
Rozliczenia międzyokresowe kosztów na temat
Konto 649 - Rozliczenia międzyokresowe kosztów
Konto 650 - Rozliczenia międzyokresowe kosztów na temat
Konto służy do rozliczania kosztów pomiędzy różnymi okresami sprawozdawczymi w celu
zapewnienia współmierność kosztów z osiągniętymi przychodami.
Rozliczenia międzyokresowe czynne dokonywane są wówczas jeżeli poniesione koszty
w danym okresie sprawozdawczym dotyczą przyszłych okresów. Należą do nich np. koszty
opłacanego z góry czynszu, odpisy na ZFŚS, prenumeraty czasopism opłacane z góry, składki
z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych za przyszłe okresy, podatki i inne opłaty
zapłacone jednorazowo za cały rok itp.
Rozliczenia
międzyokresowe
bierne
ujmowane
są
w
księgach
w
wysokości
prawdopodobnych zobowiązań przypadających na dany okres sprawozdawczy, jeżeli kwotę
zobowiązań można w sposób wiarygodny oszacować i nie podlegały one obowiązkowi
48
fakturowania przed dniem bilansowym. Zgodnie ze znormalizowaną ustawą o rachunkowości
bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów tworzy się także w przypadku obowiązku
wykonywania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń wobec nieznanych
osób których kwotę można oszacować, mimo że data powstania zobowiązania nie jest znana.
W szczególności na koncie tym ujmuje się:
-
Rezerwy tworzone na przewidywane koszty napraw gwarancyjnych własnych
usług,
-
Rezerwy na wynagrodzenia z tytułu niewykorzystanych urlopów i nagród
jubileuszowych oraz odprawy emerytalne.
W Instytucie nie są tworzone rezerwy na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe oraz
nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne. Niewykorzystane w danym roku urlopy
wypoczynkowe muszą być, zgodnie z odpowiednimi przepisami, wykorzystane w roku
następnym.
Nie są tworzone rezerwy na nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne. Księgowanie
kosztów nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych w roku ich wypłaty, nie zniekształca
wyniku finansowego i podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, gdyż rezerwy te
zgodnie z ustawą o podatku dochodowym nie stanowią kosztów uzyskania przychodu.
Rezerw tych nie tworzy się również z powodu wysokich kosztów zatrudnienia aktuariusza,
który mógłby ustalić ich wysokość.
Tworzenie tych rezerw jest nieuzasadnione z punktu widzenia zasady istotności, gdy koszty
nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych, rozpatrywane oddzielnie, nie przekraczają 5%
sumy bilansowej z roku poprzedniego.
7.2. Wycena
Zarówno czynne jaki i bierne rozliczenia międzyokresowe należy rozliczać z zachowaniem
zasady ostrożności.
A) w ciągu roku obrotowego wycenia się je w wysokości poniesionych kosztów, które
dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych,
B) na dzień bilansowy wycenia się je w wysokości poniesionych kosztów, które dotyczą
przyszłych okresów sprawozdawczych, pomniejszonych o odpisy aktualizujące.
49
7.3. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązania z kontami księgi
głównej.
Po stronie Wn konta 649 i 650 – Rozliczenia międzyokresowe kosztów księguje się
Operacje gospodarcze
1. Przeniesienie kosztów zakupu do rozliczenia w czasie
Wn
Ma
649, 650
490
649, 650
Zespół „5”
2. Przeniesienie różnicy między zarachowanymi a poniesionymi
rzeczywiście kosztami wytworzenia długotrwałych umów,
zakończonych
w
danym
okresie
sprawozdawczym
(rozliczenie biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów)
Po stronie Ma konta 649 – Rozliczenia międzyokresowe kosztów księguje się:
Operacje gospodarcze
1. Zaliczenie kosztów podlegających rozliczeniu w czasie
Wn
Ma
Zespól 5
649, 650
Zespół 5
649, 650
2. Zarachowanie rezerwy na prawdopodobne koszty przyszłych
okresów
sprawozdawczych
(
bierne
rozliczenia
międzyokresowe)
8. Zespół 7 - Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem
Konta zespołu 7 służą do ewidencji:
1. Przychodów i kosztów ich osiągnięcia z tytułu sprzedaży:
-
Usług,
-
Materiałów,
-
Składników majątkowych.
2. Kosztów i przychodów z operacji finansowych,
3. Pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych,
4. Strat i zysków nadzwyczajnych.
8.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu 7
Analityka dla kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnie i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.
50
Nr konta
Nazwa
700
Sprzedaż działalność podstawowa
710
Koszt własny działalność podstawowa
740
Sprzedaż materiałów
741
Koszt własny sprzedaży materiałów
750
Przychody finansowe
751
Koszty finansowe
760
Pozostałe przychody operacyjne
761
Pozostałe koszty operacyjne
770
Zyski nadzwyczajne
771
Straty nadzwyczajne
Konto 700 – Sprzedaż działalność podstawowa
Konta 700 służy do bieżącej ewidencji przychodów ze sprzedaży usług działalności
podstawowej. Analityką konta 700 jest numer tematu określający typ działalności oraz numer
zakładu pozwalający przyporządkować przychód danego zakładu do koszu jego wytworzenia.
W ciągu roku konto wykazuje saldo Ma. Pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych sumę
obrotów Ma, oznaczających wartości przychodów przenosi się na konto 860 – Wynik
finansowy.
Po stronie Ma konta 700 księguje się:
Nazwa operacji
1. Przychody netto ( bez podatku VAT) na podstawie własnych
Wn
Ma
Zespół „1”
Lub „2”
700
2. Przychody rozliczane w czasie
842
700
3. Przeniesienie salda na koniec roku obrotowego
700
860
faktur
Konto 710 – Koszt własny działalność podstawowa
Konta 710 służy do bieżącej ewidencji kosztu własnego sprzedaży usług.
W ciągu roku konto wykazuje saldo Wn. Pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych sumę
obrotów Wn, oznaczających wysokość kosztu własnego sprzedaży, ponosi się na konto 490.
51
Po stronie Wn – kont 710 księguje się:
Nazwa operacji
Wn
Ma
1. Koszt własny sprzedaży
710
501
2. Koszt ogólnego zarządu
710
550
3. Przeniesienie salda na koniec roku obrotowego
490
710
Konto 740 – Sprzedaż materiałów
Po stronie Ma konta 740 księguje się wartość przychodów ze sprzedaży materiałów.
Na koniec roku obrotowego sumę obrotów strony Ma przenosi się na konto 860 – Wynik
finansowy.
Konto 741 – Koszt własny sprzedanych materiałów
Po stronie Wn konta 740 księguje się koszt własny sprzedanych materiałów. Na koniec roku
obrotowego sumę obrotów strony Wn przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy
Konto 750 – Przychody finansowe
Konto 750 służy do ewidencji przychodów z operacji finansowych, a w szczególności:
-
Posiadania i sprzedaży udziałów w innych jednostkach,
-
Posiadania i sprzedaży papierów wartościowych,
-
Odsetek od udzielonych pożyczek,
-
Odsetek od należności, w tym także za zwłokę w zapłacie,
-
Odsetek od lokat,
-
Odsetek od środków na rachunkach bankowych z wyjątkiem odsetek od środków
ZFŚS,
-
Dodatnich różnic kursowych,
-
Rozwiązywania
zbędnych
rezerw
służących
aktualizacji
wyceny
udziałów
i długoterminowych papierów wartościowych,
-
Aktualizacji wyceny posiadanych udziałów i papierów wartościowych.
Saldo konta 750 na koniec roku obrotowego przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.
W ciągu roku obrotowego konto wykazuje saldo Ma.
52
Konto 751 – Koszty operacji finansowych
Konto 751 służy do ewidencji kosztów operacji finansowych a w szczególności:
-
Odsetek i prowizji od kredytów i pożyczek,
-
Ujemnych różnic kursowych z wyceny ewidencyjnej i bilansowej należności
i zobowiązań, środków pieniężnych i inwestycji w walucie obcej,
-
Wartości księgowej wniesionego aportu,
-
Rat kredytu leasingowego,
-
Odpisów aktualizujących wartości inwestycji,
-
Odpisanych pożyczek i należności z tytułu odsetek przedawnionych, nieściągalnych,
umorzonych,
-
Wartości nabycia sprzedanych udziałów i papierów wartościowych,
-
Aktualizacji wyceny udziałów i papierów wartościowych.
W ciągu roku obrotowego konto 751 może wykazywać tylko saldo Wn, które na koniec roku
przenosi się na Wynik Finansowy – konto 860.
Konto 760 – Pozostałe przychody operacje
Konto 760 służy do ewidencji przychodów niezwiązanych bezpośrednio z działalnością
operacyjna, a mianowicie:
-
Przychodów ze sprzedaży środków trwałych, z wyjątkiem sprzedaży lub likwidacji
zorganizowanej części jednostki,
-
Przychodów ze sprzedaży środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych
i prawnych,
-
Wniesienia w formie aportu środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz
wartości niematerialnych i prawnych – według wartości nominalnej, otrzymanych
udziałów lub akcji, określonych w umowie lub statucie spółki,
-
Dzierżawy lub najmu środków trwałych, gdy leasing finansowy nie stanowi
działalności podstawowej,
-
Odpisów z tytułu ujemnej wartości firmy,
-
Odpisów zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych,
-
Wpłat należności w przypadku wcześniejszego dokonywania odpisu aktualizującego
wartości należności,
53
-
Korekty odpisów aktualizujących wartości środków trwałych, wartości środków
trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych, w przypadku ustania
przyczyny, dla której dokonano odpisu,
-
Dotacji i subwencji oraz odpisania rat dotacji, subwencji i dopłat otrzymanych dla
sfinansowania budowy lub zakupu środków trwałych – równolegle do ich amortyzacji,
-
Przywrócenia wartości składnikom aktywów w całości lub części, od których
dokonano odpisu aktualizującego ich wartość np. pozostającym jeszcze w zapasie
materiałom,
-
Otrzymywanie odszkodowań, darowizn lub nieodpłatnie przyjętych składników
majątku.
W ciągu roku konto 760 wykazuje saldo Ma, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.
Konto 761 – Pozostałe koszty operacyjne
Konto 761 służy do ewidencji kosztów niezwiązanych bezpośrednio z działalnością
operacyjną jednostki, a w szczególności:
-
Likwidacji lub nieplanowanych odpisów amortyzacyjnych środków trwałych,
z wyjątkiem likwidacji zorganizowanej części jednostki,
-
Odpisania inwestycji, która nie dała zamierzonego efektu gospodarczego,
-
Likwidacji lub nieplanowanych odpisów amortyzacyjnych, wartości niematerialnych
i prawnych,
-
Odpisów z tytułu dodatniej wartości firmy,
-
Odpisania należności przedawnianych, umorzonych, nieściągalnych,
-
Amortyzacji środków trwałych przekazanych w leasing,
-
Koszty postępowania spornego,
-
Odpisów aktualizujących wartości zapasów rzeczowych składników majątku
obrotowego, z tytułu zastosowania zasad ostrożnej wyceny, z uwagi na utratę wartości
użytkowej lub obniżkę cen rynkowych, jak również:
-
Z tytułu odpisania zaniechanej lub niepodjętej produkcji, remontów, niedoborów,
szkód jeżeli nie korygują one kosztów lub zdarzeń losowych,
-
Zapłaty odszkodowań, kar i grzywien,
-
Przekazania darowizn łącznie z VAT.
W ciągu roku konto 761 wykazuje saldo Ma, które pod data zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.
54
Konto 770 – Zyski nadzwyczajne.
Konto 770 służy do ewidencji dodatnich skutków finansowych zdarzeń losowych trudnych do
przewidzenia, poza działalnością operacyjną:
-
Otrzymanych od zakładów ubezpieczeń odszkodowań za straty w składnikach
majątkowych spowodowanych zdarzeniami losowymi, takimi jak: powódź, pożar,
huragan,
-
Przychodów ze sprzedaży jednostki gospodarczej lub zorganizowanej jej części.
W ciągu roku konto 770 wykazuje saldo Ma, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.
Konto 771 – Straty nadzwyczajne.
Konto 771 służy do ewidencji ujemnych skutków finansowych zdarzeń losowych możliwych
do przewidzenia, poza działalnością operacyjną:
-
Kosztów usuwania skutków zdarzeń losowych nieobjętych odszkodowaniem,
-
Niedoborów i szkód w majątku z przyczyn losowych,
-
Usług obcych i własnych związanych z usuwaniem skutków zdarzeń losowych.
W ciągu roku konto 771 wykazuje saldo Wn, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.
9. Zespół 8 - Fundusze, Rezerwy i Wynik finansowy
Konta zespołu 8 przeznaczone są do ewidencji:
-
Funduszy podstawowych,
-
Funduszy socjalnych,
-
Ustalenia wyniku finansowego,
-
Rozliczenia wyniku finansowego,
-
Rezerw,
-
Rozliczeń międzyokresowych przychodów.
55
9.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu 8.
Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.
Nr konta
Nazwa
800
Fundusz statutowy jednostki badawczej
801
Fundusz rezerwowy z aktualizacji środków trwałych
802
Fundusz rezerwowy
820
Rozliczenie wyniku finansowego za rok ubiegły
821
Rozliczenie wyniku finansowego za rok bieżący
840
Rezerwy z tytułu niedoborów i szkód
841
Rezerwy z tytułu należności
842
Rozliczenia międzyokresowe przychodów zaliczki na temat
843
Inne rozliczenia międzyokresowe przychodów
851
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych
860
Wynik finansowy
870
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
800 – Fundusz statutowy jednostki badawczej.
Konto 800 – Fundusz statutowy jednostki badawczej służy do ewidencji zmian z tytułu
zwiększeń i zmniejszeń funduszu statutowego Instytutu.
Po stronie Wn konta 800 Fundusz statutowy księguje się:
Operacje gospodarcze
1. Zmniejszenie funduszu
Wn
Ma
800
821
Wn
Ma
Zespół 2
800
Po stronie Ma konta 800 Fundusz statutowy księguje się:
Operacje gospodarcze
1. Podwyższenie funduszu statutowego
56
801 – Fundusz z aktualizacji wyceny
Konto 801 służy do ewidencji:
-
Różnicy wartości netto środków trwałych, powstałej na skutek aktualizacji wyceny.
Zasady i terminy aktualizacji wyceny środków trwałych określają wydane
każdorazowo odrębne przepisy,
-
Odpisów aktualizujących wartość środków trwałych – w przypadku zmiany
technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z użytkowania lub
innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego – w części, w
jakiej zwiększono ich wartość na skutek aktualizacji wyceny,
-
Różnic spowodowanych doprowadzeniem cen nabycia inwestycji długoterminowych
do cen rynkowych, według zasad określonych w art. 35 ust 4-6 ustawy o
rachunkowości.
Fundusz z aktualizacji wyceny nie może być przeznaczony do podziału, ani na zasilenie
innych funduszy, dopóki objęte aktualizacją środki trwałe i inwestycje długoterminowe
znajdują się w jednostce. W momencie ich sprzedaży, likwidacji, wniesienia ich w formie
aportu do spółki, różnica ich wartości netto, wynikająca z aktualizacji wyceny, pomniejszona
o odpisy aktualizujące dokonane od nich z tytułu trwałej utraty wartości, podlega
przeniesieniu na fundusz podstawowy.
Różnica wynikająca z
aktualizacji
wyceny inwestycji
długoterminowych podlega
przeniesieniu na konto 060 – „Aktualizacja wartości inwestycji długoterminowych” – pod
datą ich sprzedaży lub przekwalifikowania do inwestycji krótkoterminowych.
Po stronie Wn konta 801 księguje się zmniejszenia funduszu rezerwowego z aktualizacji
wyceny, a po stronie Ma jego zwiększenia.
Konto 801 wykazuje saldo Ma, oznaczające aktualny stan funduszu z aktualizacji wyceny
środków trwałych i inwestycji długoterminowych.
802 – Fundusz rezerwowy.
Konto 802 – Fundusz rezerwowy jednostki badawczej służy do ewidencji zmian z tytułu
zwiększeń i zmniejszeń funduszu rezerwowego Instytutu.
57
Po stronie Wn konta 802 Fundusz rezerwowy księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
802
821
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Podwyższenie funduszu rezerwowego z tytułu odpisu z zysku netto
821
802
1. Zmniejszenie funduszu
Po stronie Ma konta 802 Fundusz rezerwowy księguje się:
Fundusz rezerwowy jednostki badawczej jest zwiększany odpis z zysku netto,
Fundusz rezerwowy jednostki badawczej jest zmniejszany o straty bilansowe.
Konto 820 – Rozliczenie wyniku finansowego za rok ubiegły
Konto 821 – Rozliczenie wyniku finansowego za rok bieżący
Konta 820 i 821 służą do ewidencji rozliczenia wyniku finansowego netto w części
pozostającej do dyspozycji Instytutu za rok bieżący, za rok ubiegły i za poprzednie lata. W
jednostkach badawczych zysk netto może być przeznaczony na zwiększenie:
1. Funduszu rezerwowego,
2. Zakładowego Funduszu Nagród tworzonego w ciężar kosztów działalności w bieżącym
roku obrotowym,
3. Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Nie podzielony zysk lub nie pokryta strata pozostaje na koncie 820 do czasu podjęcia
decyzji właściwego organu odnośnie przeznaczenia zysku netto lub pokrycia straty. Konto
820 służy także do ujęcia skutków tzw. błędów podstawowych z lat poprzednich.
Po stronie Wn księguje się w szczególności:
Operacje gospodarcze
1. Przeniesienie straty bilansowej
Wn
Ma
820
860
820
802
820
różne konta
2. Podział zysku na mocy uchwały organu
zatwierdzającego sprawozdanie finansowe
3. Skutki błędów z lat ubiegłych powodujące obciążenie
zysku, wykazane w sprawozdaniach z lat ubiegłych
58
Po stronie Ma księguje się w szczególności:
Operacje gospodarcze
1. Przeniesienie zysku bilansowego
Wn
Ma
860
820
2. Skutki błędów podstawowych powodujących
zwiększenie zysku z lat ubiegłych
Różne konta
820
802, 800
820
3. Spisanie straty bilansowej na fundusz rezerwowy lub
statutowy
Konto może wyrażać saldo Wn – oznaczające niepokrytą stratę lub saldo Ma – wyrażające
niepodzielony zysk z lat ubiegłych.
Konto 842 – Rozliczenia międzyokresowe przychodów
Konto 843 – Inne rozliczenia międzyokresowe przychodów
Konta 842 oraz 843 służą do rozliczania przychodów w czasie obejmujących:
1. Równowartość otrzymanych od kontrahentów
środków z tytułu świadczeń, których
wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych,
2. Środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia środków trwałych, w tym także
środków trwałych w budowie
3. Ujemną wartość firmy,
4. Orzeczonego przez sąd zwrotu kosztów postępowania sądowego,
5. Prawo wieczystego użytkowania gruntu.
W ciągu roku obrotowego rozliczenia międzyokresowe przychodów wycenia się w wartości
nominalnej.
Na dzień bilansowy rozliczenia międzyokresowe przychodów w walucie polskiej wycenia się
w wartości nominalnej.
Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązania z kontem księgi głównej.
Po stronie Wn konta 842 – Rozliczenia międzyokresowe przychodów księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
842
Zespół „7”
843
760
1. Zarachowanie przychodów rozliczanych w czasie po wykonaniu
świadczenia
2. Rozliczenia międzyokresowe przychodów w wysokości odpisów
amortyzacyjnych od środków trwałych sfinansowanych z dotacji
( miesięcznie)
59
Zapis równoległy
400
070
843
760
400
070
3. Rozliczenie prawa wieczystego użytkowania gruntu w wysokości
miesięcznych odpisów amortyzacyjnych
Zapis równoległy
Po stronie Ma konta 842 - Rozliczenia międzyokresowe przychodów księguje się:
Operacje gospodarcze
1. Wystawione przez Instytut faktury VAT po otrzymaniu zaliczki
Wn
Ma
Zespół „2”
842
131
843
131
842
010
843
2. Otrzymanie środków pieniężnych na sfinansowanie dotacji
środków trwałych.
3. Otrzymane środki pieniężne z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
Wyższego, Ministerstwa Zdrowia i innych jednostek na
sfinansowanie prac badawczo – rozwojowych
4. Prawo wieczystego użytkowania gruntu.
Analityka zapewnia podział na poszczególne tytuły oraz kontrahentów. Konto wykazuje saldo
Ma oznaczające stan przychodów rozliczanych w czasie.
Konto 851 – Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.
Konto 851 służy do ewidencji stanu oraz zwiększeń i zmniejszeń Zakładowego Funduszu
Świadczeń Socjalnych, tworzonego na podstawie Ustawy o ZFŚS.
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych tworzony jest z:
-
Corocznego odpisu podstawowego w ciężar kosztów,
-
Wpływów z opłat pobieranych od osób korzystających z działalności socjalnej ( w tym
pełnopłatnych lub częściowo odpłatnych skierowań na wypoczynek),
-
Darowizn na rzecz Funduszu,
-
Odsetek od kosztów bankowych Funduszu,
-
Wpływów z oprocentowania pożyczek udzielonych ze środków Funduszu na cele
mieszkaniowe,
-
Odpisów z zysku netto do podziału.
60
Fundusz Świadczeń Socjalnych przeznaczony jest na finansowanie potrzeb socjalnych
pracowników i ich rodzin, a także emerytów i rencistów, w zakresie takim jak:
-
wypoczynek, turystyka, kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży,
-
działalność kulturalno oświatową, sport i kultura fizyczna,
-
zapomogi dla osób w trudnej sytuacji życiowej,
-
dofinansowanie
potrzeb mieszkaniowych
pracowników
w postaci
pożyczek
mieszkaniowych.
Środki Funduszu podlegają obowiązkowo przechowywaniu na odrębnym rachunku
bankowym. Środkami Funduszu administruje Kierownik Jednostki. Zasady gospodarki
Funduszem oraz zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń socjalnych określa odrębny
regulamin, uzgodniony ze związkami zawodowymi.
Ewidencja analityczna prowadzona do konta 851 zapewnia ustalenie stanu Funduszu, jego
zwiększeń i zmniejszeń, według źródeł tworzenia i kierunków wykorzystania.
Po stronie Wn konta 851 – księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Faktury obce za usługi i zakupy,
851
Zespół 2
2. Umorzenie pożyczek mieszkaniowych,
851
238
3. Pieniężne zapomogi bezzwrotne dla pracowników i emerytów,
851
245
851
245
851
245
4. Pomoc bezzwrotna na cele mieszkaniowe, zgodna z regulaminem
zakładowej działalności socjalnej
5. Dopłaty do wypoczynku dla pracowników i ich rodzin, zgodnie z
regulaminem zakładowej działalności socjalnej
Po stronie Ma konta 851 księguje się:
Operacje gospodarcze
1. Pełny roczny odpis na ZFŚS
Wn
Ma
451
851
649
490
820
851
3. Odpłatność pracowników i innych osób za wczasy, kolonie i inne formy 231
851
Zapis równoległy: Przeniesienie odpisu podlegającego rozliczaniu w
czasie:
2. Zwiększenie Funduszu z zysku netto do podziału
wypoczynku
101
61
4. Odsetki bankowe od środków ZFSŚ
135
851
5. Darowizny pieniężne
135
851
6. Wpływy z oprocentowania pożyczek na cele mieszkaniowe
238
851
7. Wpłaty kar porządkowych udzielanych pracownikom na podstawie 231
851
Kodeksu Pracy
Saldo Ma określa wysokość Funduszu
Konto 860 – Rozliczenie wyniku finansowego.
Konto 860 służy do ewidencji rozliczenia wyniku finansowego za rok bieżący.
Przeniesienie wyniku finansowego netto ustalonego na koncie 860 następuje po zatwierdzeniu
sprawozdania finansowego przez organ do tego upoważniony – konto przeciwstawne 820.
Konto 870 – Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
Konto 870 służy do ewidencji podatku dochodowego od osób prawnych w części dotyczącej
bieżącego okresu, jak i części odroczonej.
Ewidencja analityczna prowadzona do konta 870 umożliwia wyodrębnienie podatku
dochodowego wynikającego z:
-
Deklaracji podatkowej,
-
Ustalonego jako dodatnia lub ujemna różnica.
Po stronie Wn konta 870 księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Zarachowanie należnego podatku dochodowego według deklaracji
podatkowej
870
220
870
841
2. Utworzenie rezerwy na dodatnią różnicę podatku dochodowego
(obowiązkowe)
Po stronie Ma konta 870 księguje się:
Operacje gospodarcze
Wn
Ma
1. Przeniesienie na koniec roku obowiązkowych obciążeń wyniku
finansowego
2. Zmniejszenie (korekta) zarachowanego podatku dochodowego
860
870
220
870
841
870
3. Rozwiązanie rezerwy na odroczony podatek dochodowy ( dodatnią
różnicę)
62
Konto 870 wykazuje w ciągu roku saldo Wn, wyrażające kwotę zarachowanego podatku
dochodowego. Saldo to na koniec roku obrotowego przenosi się na konto 860 – Wynik
finansowy.
10. Określenie terminów inwentaryzacji i zasad jej przeprowadzania.
W Instytucie inwentaryzację przeprowadza się stosownie do przepisów art. 26 ustawy
o rachunkowości w następujących terminach:
1) jeden raz w roku – tj. na dzień 31 grudnia każdego roku obrotowego dokonuje się spisów
z natury:
a) aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych),
b) papierów wartościowych,
c) produktów w toku produkcji ( czyli tzw. prac niezakończonych),
d) aparatury specjalnej,
2) raz w ciągu dwóch lat – przeprowadzane są inwentaryzacje okresowe dotyczące spisów
z natury zapasów składników majątku obrotowego, objętych ewidencją ilościowo –
wartościową oraz
znajdujących się na terenie strzeżonym
(materiały, środki
farmakologiczne, opakowania),
3) w cyklu czteroletnim – przeprowadza się inwentaryzacje ciągłe dotyczące spisów z natury
środków trwałych i środków o niskiej cenie jednostkowej, znajdujących się na terenie
strzeżonym,
4) w kwartale kończącym rok obrotowy (tzn. w okresie od 1 października każdego roku
obrotowego do 15 stycznia każdego następnego roku obrotowego) dokonuje się:
a) uzgodnień należności, pożyczek i zobowiązań – drogą uzyskania od banków
i kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych
Instytutu stanu tych aktywów lub pasywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia
ewentualnych różnic,
b) drogą porównań danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami
pozostałych składników aktywów i pasywów i weryfikacji realnej wartości tych
składników.
63
Zasady przeprowadzania inwentaryzacji zawarte są w aktualnie obowiązującej w Instytucie
instrukcji wewnętrznej i techniki spisów inwentaryzacyjnych ustalających stan składników
majątkowych IMP.
11. Projekty międzynarodowe
Ewidencja kosztów projektów międzynarodowych i współfinansowanych z funduszy
unijnych następuje na koncie 501 z odpowiednim kodem danego tematu, numerem zakładu
realizującego projekt oraz rozwinięciem analitycznym według kosztów rodzajowych.
Do ewidencjonowania kosztów rozliczanych w czasie stosowane jest konto 650 z
analityką w postaci numeru tematu.
Jeżeli w ramach projektu przewidziany jest zakup środków trwałych jest on
ewidencjonowany na kocie 083 z rozwinięciem w postaci numeru tematu.
Mimo, że wszelkie rozliczenia na kontach zespołu 2 księguje się bez podziału na
temat, jednak jeśli w danym projekcie jest ściśle wymagane wydzielenie zapisów na kontach
rozrachunkowych, istnieje możliwość zaksięgowania operacji na kontach 204, 205, 206, 215,
216, 217, których rozwinięciem jest kod tematu.
Wydatki z projektu są realizowane z odrębnego konta bankowego, którego obroty
księgowane są na konie księgowym 133 albo 134 z analityką w postaci odpowiedniego
numeru tematu.
Wszelkie otrzymane zaliczki oraz dotacje są księgowane na koncie 842 z wyróżnikiem
w postaci numeru tematu oraz nazwy kontrahenta przekazującego środki.
Po zakończeniu projektu, bądź pewnego etapu (zadania) projektu, koszty są
przeksięgowane na koszt własny, natomiast środki rozliczone z otrzymanej zaliczki
przeksięgowane zostają na konto 700 – przychody ze sprzedaży. Analityką konta 700 jest
numer tematu oraz nazwa kontrahenta, natomiast analityką konta 710 jest numer tematu oraz
numer zakładu realizującego projekt.
Wyróżnikiem w ewidencji księgowej projektów międzynarodowych (podobnie jak
wszystkich innych zleceń realizowanych w Instytucie) jest numer tematu. System stwarza
możliwości przefiltrowania informacji pod kątem numeru tematu i sporządzenia
odpowiednich zestawień w postaci arkuszy analitycznych tylko dla księgowań w ramach
jednego tematu.
Szczególne zasady kwalifikowania kosztów danego projektu, w tym np. sposób
rozliczania kosztów pośrednich, są realizowane w oparciu o szczegółowe zapisy w umowie
64
projektu, wytyczne do projektów opracowane przez jednostki nadzorujące i finansujące
projekt lub jeśli nie są one sprecyzowane, to rozliczenia następują tak jak dla wszystkich
innych zleceń realizowanych w Instytucie.
65
Download