"Usprawnianie mózgu nastolatka".
advertisement
"Usprawnianie mózgu nastolatka". Plastyczność mózgu: zdolność do modyfikacji organizacji jego połączeń neuronalnych pod wpływem bodźców i prowadząca do wytwarzaniu uprzywilejowanych dróg obiegu informacji, jest szczególnie wysoka we wczesnych okresach rozwojowych. Przeciętny mózg ludzki zwiększa w ciągu pierwszego roku życia swą masę od około 400 do 1000 g. a ostateczne wymiary osiąga w okresie pokwitania. Szczególnie ważny dla rozwoju i późniejszej sprawności mózgu jest okres „darwinizmu neuronalnego”, między 7. a 14. rokiem życia, kiedy wymiera około 30% neuronów, a warunki środowiskowe decydują, które neurony przeżyją. Tak np. staranna i interaktywna opieka rodzicielska nad noworodkami pozwala na zwiększenie poziomu ich inteligencji, a odpowiednie metody wychowania starszych dzieci i młodych nastolatków k0gą determinować rozwój ich sprawności intelektualnych. Warunkiem rozwoju tych sprawności jest nasilenie procesów neurorozwojowych, które można pobudzić przez zmuszanie neuronów do pracy poprzez bombardowanie zmysłów nowymi wrażeniami wymagającymi odpowiedzi (wzbogacone środowisko), wysiłkiem fizycznym (powodującym wzrost ekspresji genów kodujących czynniki wzrostu nerwów), wysiłkiem intelektualnym, pomocnym w rozwoju inteligencji skrystalizowanej, oraz – zwłaszcza w wieku późniejszym – rozsądnym ograniczeniem poboru kalorii, powodującym aktywacje genu długowieczności sir2. Szczególnie korzystnym dla usprawniania pracy mózgu jest zwiększanie neurogenezy (u człowieka ograniczonej w zasadzie do formacji hipokampa) - wzmaga ona pamięć, poprawia nastrój i hamuje procesy starzenia się mózgu. Dla osób starszych zaproponowano racjonalny trening neurobiologiczny, skierowanego na promocję neuorogenezy. Ten trening umysłowo-fizyczny, polegający na powtarzanych przez osiem tygodni dwa razy tygodniowo ćwiczeń z medytacji uważnościowej (20 minut na leżąco, 20 chodząc) i półgodzinnych sesjach aerobiku z treningiem sprawności ruchowej (prowadzonych pod kierunkiem trenera) powodował znamienne zwiększenie zużycia tlenu i zmniejszenie poziomu depresji i lęku mierzonych w skali Becka. Obserwowano też zwiększenie objętości hipokampa i przyrosty grubości kory. U nastolatków, mniej skłonnych do medytacji, można ja wprowadzić w postaci ćwiczenia sztuk wojennych takich jak kung-fu i aikido. Drugim kierunkiem usprawniania mózgu nastolatków jest uczenie przez sztukę, w sposób analogiczny do bernsteinowskich programów artful learning. Uprawianie sztuki kształtuje i rozwija uwagę poznawczą, która gra istotną rolę w życiu codziennym, a jej rozwój jest szczególnie ważny u dziecka, u których ma zasadniczy wpływ na kontrolę myśli, uczuć i zachowania. Uwaga poznawcza jest niesłychanie ważną funkcją intelektualną, umożliwiającą nam rozwój umysłowy, a sztuka jest bardzo skutecznym środkiem jej kształcenia. Stąd olbrzymie znaczenie takich przedmiotów szkolnych, jak wychowacie fizyczne, wychowanie plastyczne, wychowanie muzyczne i wiedza o sztuce. Praktycznie ważne jest wzmacnianie poznawcze zdrowego mózgu, przez co rozumiany nieterapeutyczne zastosowania technologii z różnych obszarów nauki dla spotęgowania funkcjonowania mózgu, w szczególności: poprawy pamięci, zwiększenia koncentracji, rozszerzenia zakresu uwagi i udoskonalenia i przyspieszenia procesów podejmowania decyzji. Dla rozwoju mózgu nastolatka ważne jest przede wszystkim usprawnienie długotrwałe, w wyniku którego powiększy się jego potencjał, determinujący sukces życiowy w wieku dojrzałym i podeszłym.
