Jak zbliżyć naukowca do firmy? Wnioski z programu staży
advertisement
Jak zbliżyć naukowca do firmy? Wnioski z programu staży pracowników naukowych w przedsiębiorstwach oraz staży pracowników MŚP w jednostkach naukowych i uczelniach OPRACOWANIE: Magdalena Ben-Rynkiewicz Olsztyński Park Naukowo-Technologiczny Spis treści Streszczenie............................................................................................................................................. 2 Wprowadzenie......................................................................................................................................... 3 Opis wyników analizy ............................................................................................................................. 3 PRAKTYKA nr 1: Projekt pt. „Regionalny transfer wiedzy UWM – staże pracowników i absolwentów w firmach”..................................................................................................................... 3 PRAKTYKA nr 2: Projekt pt. „Komercjalizacja wyników badań oraz kreowanie postaw przedsiębiorczych przez UWM w Olsztynie poprzez staże, szkolenia i działania uświadamiające z zakresu przedsiębiorczości akademickiej” .......................................................................................... 6 PRAKTYKA nr 3: Projekt pt. „SiS WiM – STAŻE i SZKOLENIA praktyczne dla rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw WARMII i Mazur”......................................................................... 10 Wnioski i rekomendacje........................................................................................................................ 12 Metodologia i źródła informacji............................................................................................................ 16 1 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Streszczenie Programy organizacji staży pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych w przedsiębiorstwach oraz staży pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych i uczelniach stanowią efektywny mechanizm rozpoczynania, inicjowania współpracy sektora B+R i przedsiębiorstw. Jednym z czynników, który służył skuteczności i efektywności organizacji staży było wprowadzenie w UWM w Olsztynie (uchwałą Senatu Uczelni) wewnętrznych uregulowań prawnych uznających rozwój przedsiębiorczości akademickiej, za jedno z głównych zadań w obszarze działalności badawczej i edukacyjnej Uczelni. Mimo tego w realizację staży nie udało zaangażować się pracowników z tytułem naukowym profesora i większość uczestników stanowili młodzi doktorzy. W toku realizacji projektu zmianie uległ cel organizacji staży. Początkowo celem było przede wszystkim zbieranie przez naukowców materiałów do pracy badawczej, aby wyniki badań prowadzonych w jednostkach naukowych i uczelniach były bardziej użyteczne dla praktyki gospodarczej. Ostatecznie staże miały na celu wypracowanie dokumentacji propozycji wdrożeń do działalności firm innowacyjnych rozwiązań, tj. wdrożeń odpowiadających na konkretne, zdiagnozowane w firmach problemy i potrzeby w zakresie innowacji. Dalszemu zwiększeniu efektywności realizacji programów staży służyć mogłoby wprowadzenie następujących zmian • zwiększenie kompleksowości oferty programów, w tym możliwość odbywania staży w 2 turach. Pierwsza z nich mogłaby być poświęcona szczegółowemu zbadaniu potrzeb przedsiębiorstwa i wypracowaniu projektu rozwiązania innowacyjnego, a druga – na wdrożenie wypracowanej innowacji do działalności przedsiębiorstwa. • uzupełnienie o moduł doradczy - stworzenie możliwości eksperckiego doradztwa w zakresie przeprowadzenia analizy ekonomiczno-finansowej wdrożenia czy doradztwa eksperta ds. własności intelektualnej w zakresie zasadności korzystania ze środków ochrony prawnej rozwiązania. • przeprowadzenie przed odbyciem stażu przez uczestnika szczegółowego audytu technologicznego firmy w obszarze działalności, którego dot. cel stażu. Dzięki temu wypracowana przez naukowców koncepcja innowacji była w pełni zgodna z potrzebami / problemami firmy • wprowadzenie monitoringu ex-post efektywności staży. W ramach realizowanych projektów stażowych brakuje narzędzi weryfikacji czy wypracowane przez uczestników propozycje rozwiązań innowacyjnych na rzecz przedsiębiorstw zostały wdrożone do działalności firm, czy współpraca podjęta w ramach staży, zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami, była kontynuowana i jeżeli tak to w jakiej formie i zakresie. 2 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wprowadzenie Niniejszy materiał prezentuje wnioski z programu staży pracowników naukowych w przedsiębiorstwach. Materiał opisuje doświadczenia z realizacji projektów organizacji staży pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych w przedsiębiorstwach oraz staży pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych i uczelniach. Celem analizy jest przedstawienie przełomowego w regionie warmińsko-mazurskim podejścia do procesu wzmacniania powiązań Uniwersytetu z gospodarką regionu, w tym tworzenia na Uniwersytecie warunków do budowania systemu wspierania transferu i komercjalizacji wiedzy. Opis wyników analizy PRAKTYKA nr 1: Projekt pt. „Regionalny transfer wiedzy UWM – staże pracowników i absolwentów w firmach” Okres wdrażania : 2005 – 2006 r. Koszt realizacji, źródło finansowania: Całkowita wartość projektu: 774 838,34 zł. Źródło finansowania: Działanie 2.6 „Regionalne Strategie innowacyjne i transfer wiedzy: Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata 2004-2006 Główni odbiorcy: • Przedsiębiorcy – projekt służył zwiększeniu poziomu konkurencyjności przedsiębiorstw i podniesieniu potencjału i zdolności firm do absorpcji nowych technologii i rozwiązań organizacyjnych. • Pracownicy naukowi i naukowo-dydaktyczni oraz absolwenci Uniwersytetu WarmińskoMazurskiego w Olsztynie, dla których odbycie stażu w firmie było szansą na zebranie danych przydatnych w pracach badawczych, poznanie możliwości wykorzystania posiadanej wiedzy naukowej w przemyśle, a także okazją do nawiązania trwałej współpracy z przedsiębiorstwem w którym staż był realizowany. Opis przedsięwzięcia: Staże pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych oraz niezarejestrowanych jako bezrobotni absolwentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (UWM) w Olsztynie służyły przede wszystkim wzmocnieniu współpracy Uniwersytetu z przedsiębiorstwami poprzez transfer wiedzy oraz rozwiązań innowacyjnych z UWM do przedsiębiorstw regionu Warmii i Mazur. Wsparcie było adresowane do przedsiębiorców z terenu Warmii i Mazur, ale nie wykluczało to udziału w przedsięwzięciu polskich firm również spoza województwa warmińsko-mazurskiego. Przedsięwzięcie miało kilka celów – od bardzo ogólnych, takich jak zwiększenie konkurencyjności firm oraz podniesienie potencjału i zdolności przedsiębiorstw do absorpcji nowych technologii i rozwiązań organizacyjnych, do szczegółowych – jak rozpoznanie potrzeb i oczekiwań przedsiębiorców 3 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w stosunku do współpracy z UWM w Olsztynie czy przygotowanie podstaw do częściowej zmiany profilów tematów badawczych realizowanych na Uniwersytecie na takie, które odpowiadają aktualnym i przyszłym potrzebom gospodarki. Projekt był pierwszym tego typu przedsięwzięciem realizowanym przez UWM oraz jednym z pierwszych w regionie Warmii i Mazur. Projekt był dużym przełomem w procesie wzmacniania powiązań Uniwersytetu z gospodarką regionu, w tym tworzenia na UWM warunków do budowania systemu wspierania transferu i komercjalizacji wiedzy. Do momentu realizacji przedsięwzięcia na Uniwersytecie nie były wdrażane systemowe rozwiązania regulujące zasady odbywania staży w przedsiębiorstwach, zarówno przez absolwentów, jak i pracowników UWM. Przedstawiciele społeczności akademickiej Uniwersytetu zainteresowani odbyciem stażu w przedsiębiorstwie organizowali go we własnym zakresie. W związku z tym, zarówno przedmiot projektu, jak i wszystkie przyjęte w jego ramach rozwiązania, były nowe dla UWM. Przedsięwzięcie było narzędziem służącym wzmocnieniu współpracy pomiędzy przedstawicielami społeczności akademickiej UWM a przedsiębiorstwami. Wstępnie projekt zakładał organizację staży dla 80 pracowników naukowych i naukowodydaktycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie zajmujących się transferem wiedzy i innowacji oraz 120 absolwentów UWM niezarejestrowanych jako bezrobotni. Organizowane były miesięczne staże dla pracowników naukowych oraz 3-miesięczne staże dla absolwentów, które odbywały się w przedsiębiorstwach działających na terenach województwa warmińsko-mazurskiego oraz sąsiednich województw. W projekcie wzięły udział również podmioty gospodarcze z całego kraju. Stażysta sam dokonywał wyboru firmy, w której chciał odbyć staż. W firmie zapewniane mu było wsparcie organizacyjno-merytoryczne opiekuna stażu, którego funkcję pełnił wybrany pracownik przedsiębiorstwa przyjmującego na staż. Po każdym rozliczonym miesiącu stażu zakładano wypłatę dodatku stażowego dla każdego absolwenta UWM biorącego udział w projekcie. Pracownikom UWM dodatek był wypłacany po rozliczeniu całego stażu. Każdemu uczestnikowi projektu (tj. absolwentom i pracownikom naukowym) wydawano także zaświadczenie o odbyciu stażu. Ponadto, jeżeli staż był realizowany poza miejscem zamieszkania stażysty, refundacji podlegały także koszty zakwaterowania i wyżywienia w miejscu odbywania stażu oraz koszty podróży z miejsca zamieszkania do miejsca odbywania stażu i z powrotem. Projekt zakładał ponadto przygotowanie z inicjatywy stażystów 15 propozycji innowacji dla przedsiębiorstw w których miały być realizowane staże. Jednocześnie realizacja przedsięwzięcia miała przyczynić się do uzyskania zatrudnienia przez 15 stażystów. Realizację projektu zainicjowały bezpośrednie spotkania kolegium rektorskiego UWM z przedstawicielami kolegiów dziekańskich poszczególnych Wydziałów Uniwersytetu. Tym samym władze UWM przełamały barierę informacji i utorowały drogę do właściwej realizacji projektu. W projekcie wzięło udział 198 osób, w tym 122 absolwentów UWM niezarejestrowanych jako bezrobotni oraz 76 pracowników naukowych, Uniwersytetu zajmujących się transferem wiedzy i innowacji. Pracownicy UWM, którzy wzięli udział w stażu, reprezentowali głównie kierunki 4 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego techniczne (pracownicy Wydziału Nauk Technicznych, Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej) oraz rolnicze (pracownicy Wydziału Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Wydziału Ochrony Środowiska i Rybactwa). Pracę w firmie, w której odbywał się staż znalazło 24 absolwentów i 1 pracownik Uniwersytetu. Realizacja przedsięwzięcia pozwoliła na wypracowanie 287 propozycji innowacji organizacyjnych, technicznych i technologicznych dla firm, w których realizowane były staże. 193 projekty innowacji zostały wypracowane przez absolwentów Uniwersytetu biorących udział w projekcie, a 94 przez pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych. Należy zaznaczyć, że nie były to innowacje w skali międzynarodowej, krajowej czy regionalnej, ale były to nowe rozwiązania technologiczne, techniczne i organizacyjne na poziomie danego przedsiębiorstwa. O sukcesie projektu staży świadczyło również przyjęcie przez Senat UWM w Olsztynie w lutym 2008 r. Uchwały w sprawie warunków i trybu kierowania pracowników na krajowe staże naukowe i zawodowe. Obszary, w których przygotowane ww. innowacje były różnorodne. Innowacje dotyczyły na przykład wdrożenia metod oznaczania bakterii w żywności, zmiany w eksploatacji oczyszczalni ścieków i sposobu przeróbki odpadów, ograniczenia chemicznych metod zwalczania szkodników szklarniowych, usuwania wody z rozpuszczalników, zmiany sposobu suszenia materiału do produkcji peletu, produkcji trawników rolowanych, sposobu uzyskiwania wysokiej jakości mięsa, itp. Wśród uczestników przedsięwzięcia prowadzone były badania ankietowe. Dla zdecydowanej większości uczestników staż był okazją do weryfikacji w praktyce wiedzy zdobytej na uczelni. Wielu zwracało uwagę na korzyści, jakie odnieśli przedsiębiorcy, współpracując z delegowanym pracownikiem naukowym, który mógł z nimi dzielić się swoimi doświadczeniami. Zdaniem stażystów korzystną zmianą w programie miała być możliwość odbywania stażu w 2 turach. Pierwsza z nich mogłaby ich zdaniem być poświęcona szczegółowemu zbadaniu potrzeb przedsiębiorstwa, a druga (po przygotowaniu na uczelni propozycji rozwiązań) – na wdrożenie. Również przedsiębiorcy, u których pracownicy i studenci odbywali staże, zgadzali się, że rozwiązanie korzystne jest dla obu stron. Wielu przedsiębiorców zwracało uwagę, że w firmach pojawiają się często usprawnienia, które dla członków społeczności akademickiej są naturalne, a dla przedsiębiorców, którzy często od zakończenia edukacji nie podnosili swoich kwalifikacji, stanowią istotną zmianę. Przedsiębiorcy silnie podkreślali, że dla stażystów, w szczególności pracowników naukowych, przedsiębiorstwa są nieocenionym źródłem inspiracji i wyzwaniem do dalszych badań naukowych. Spośród 76 pracowników naukowych UWM w Olsztynie, którzy odbyli staże w ramach projektu, wszyscy zgodnie stwierdzili, że organizacja ich przez UWM była potrzebna i byliby zainteresowani ponownym odbyciem stażu w przedsiębiorstwie. Ponad 80% stażystów – pracowników UWM, stwierdziło, że staż przyczynił się do realizacji prowadzonych przez nich prac naukowo-badawczych, a ponad 60% – uznało, że staż przyczynił się do zdefiniowania nowego tematu badawczego. Na pytanie, czy organizacja staży w przedsiębiorstwach dla absolwentów UWM niezarejestrowanych jako bezrobotni była potrzebna wszyscy spośród 122 absolwentów Uniwersytetu, którzy uczestniczyli w projekcie udzielili odpowiedzi twierdzącej. Ok. 90% odpowiedziało także pozytywnie na pytanie, czy byliby zainteresowani odbyciem ponownego stażu w przedsiębiorstwie. Ponadto stażyści – 5 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego absolwenci UWM, pytani, w jakim stopniu staż przyczynił się do podniesienia ich umiejętności i kwalifikacji zawodowych najczęściej wskazywali, że w bardzo dużym i średnim. UWM w Olsztynie za realizację ww. projektu otrzymał dyplom „Lidera wdrażania Regionalnych Strategii Innowacji w Polsce” w kategorii Potencjał badawczy (październik 2009 r.). Konkurs „Liderzy wdrażania Regionalnych Strategii Innowacji w Polsce” zorganizowany został na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i objęty patronatem Ministra Rozwoju Regionalnego oraz Przewodniczącego Grupy Roboczej Konwentu Marszałków RP ds. Regionalnych Strategii Innowacji. Konkurs został przeprowadzony przez PSDB Sp. z o.o. oraz Instytut Badań nad Przedsiębiorczością i Rozwojem Ekonomicznym przy Społecznej Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi. Innym miernikiem sukcesu przedsięwzięcia był fakt, że od momentu zakończenia jego realizacji w 2006 r. Centrum Innowacji i Transferu Technologii UWM w Olsztynie ciągle otrzymuje zapytania o możliwość odbycia stażu w firmie, zarówno od absolwentów i pracowników naukowych. W efekcie UWM w Olsztynie, poprzez działalność Centrum Innowacji i Transferu Technologii, wykorzystując wypracowane w ramach ww. projektu rozwiązania do chwili obecnej podjął realizację jeszcze kolejno 2 projektów stażowych. Kolejne edycje projektu wprowadzały drobne usprawnienia i modyfikacje wynikające z nabywanych doświadczeń oraz wymogów konkursów do funduszy strukturalnych UE w ramach których pozyskiwano środki na realizację programu stażowego. PRAKTYKA nr 2: Projekt pt. „Komercjalizacja wyników badań oraz kreowanie postaw przedsiębiorczych przez UWM w Olsztynie poprzez staże, szkolenia i działania uświadamiające z zakresu przedsiębiorczości akademickiej” Okres wdrażania : 2008 – 2011 r. Źródło finansowania: Poddziałanie 8.2.1 Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstwa, Działania 8.2 Transfer wiedzy, Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 Główni odbiorcy: • Przedsiębiorcy – projekt służył zwiększeniu poziomu konkurencyjności przedsiębiorstw i podniesieniu zdolności firm do absorpcji nowych technologii oraz rozwiązań organizacyjnych, a także ułatwieniu przedsiębiorcom dostępu do wyników badań naukowych i zasobów eksperckich UWM w Olsztynie. • Pracownicy naukowi i naukowo-dydaktyczni Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, dla których odbycie stażu w firmie było szansą na zebranie danych przydatnych w pracach badawczych, poznanie możliwości wykorzystania posiadanej wiedzy naukowej w regionalnej gospodarce, a również okazją do poznania oczekiwań przedsiębiorców Warmii i Mazur w stosunku do współpracy z sektorem nauki i nawiązania bliższej współpracy z regionalnymi firmami. • Właściciele, współwłaściciele i pracownicy przedsiębiorstw Warmii i Mazur, dla których staż w UWM był okazją do poznania zasad realizacji badań naukowych, co miało przyczynić się do 6 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego nawiązania stałej współpracy ze środowiskiem naukowym oraz usprawnienia procesu wprowadzania innowacji w firmach. Warunkiem udziału w projekcie pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych UWM oraz właścicieli i pracowników przedsiębiorstw Warmii i Mazur było zameldowanie na terenie woj. warmińsko-mazurskiego. Zgodnie z założeniami staże miały być realizowane przede wszystkim w przedsiębiorstwach Warmii i Mazur, ale nie wykluczało to możliwości udziału w projekcie również firm działających na terenie innych województw. Opis przedsięwzięcia: Projekt realizowany był w partnerstwie UWM w Olsztynie oraz olsztyńskim ośrodkiem Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej. Projekt związany był ze wsparciem rozwoju w UWM w Olsztynie przedsiębiorczości akademickiej. Obok działań związanych z organizacją szkoleń i doradztwa z zakresu przygotowania do założenia i prowadzenia własnej działalności gospodarczej projekt przewidywał również organizację staży pracowników naukowych w firmach oraz pracowników przedsiębiorstw na UWM w Olsztynie. Ogólnie celem organizacji staży było wzmacnianie współpracy i poznanie wzajemnych oczekiwań i potrzeb w tym względzie pomiędzy naukowcami UWM, a regionalnymi przedsiębiorcami. Stażyści – pracownicy naukowi UWM w ramach stażu nie mogli wykonywać pracy związanej z bieżącą działalnością przedsiębiorstwa, w którym odbywany był staż, zobowiązani byli do gromadzenia materiałów potrzebnych do prowadzenia prac naukowych w Uczelni. W ramach projektu organizowano dwa rodzaje staży, tj. trwające 1 lub 2 miesiące staże pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych UWM w firmach o profilu działalności odpowiadającym zakresowi prowadzonej przez nich pracy naukowej oraz 2-tygodniowe staże pracowników regionalnych przedsiębiorstw w Uniwersytecie. Decyzję o długości trwania staży naukowców podejmowali oni sami na etapie aplikacji do udziału w przedsięwzięciu. Projekt zakładał m.in. zorganizowanie staży w przedsiębiorstwach dla 120 pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych UWM oraz staży dla 50 przedsiębiorców i pracowników regionalnych firm na UWM. W miejscu organizacji staży uczestnikom zapewniano wsparcie organizacyjno-merytoryczne opiekuna stażu – wybranego pracownika przedsiębiorstwa / katedry UWM przyjmującej na staż. Ponadto 45 pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych Uniwersytetu miało wziąć udział w szkoleniu z zakresu zakładania i prowadzenia własnej działalności gospodarczej na bazie wyników badań naukowych. W stażach zorganizowanych w ramach projektu udział wzięło łącznie 187 osób, w tym 140 pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych UWM, którzy realizowali staże w 105 przedsiębiorstwach oraz 47 pracowników firm z województwa warmińsko-mazurskiego oddelegowanych na staż przez 21 regionalnych firm. Osiągnięty rezultat znacznie przekroczył przyjęte w projekcie założenia. To tylko potwierdziło, że w praktyce sprawdza się formuła łączenia nauki z biznesem poprzez organizację staży, że pojawia się 7 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego zapotrzebowanie ze strony przedsiębiorstw oraz dużo chęci współpracy z biznesem ze strony pracowników naukowych. Staże pracowników naukowych UWM w przedsiębiorstwach Dla pracowników naukowych UWM staże były szansą na zebranie danych przydatnych w pracach badawczych, poznanie możliwości wykorzystania posiadanej wiedzy naukowej w gospodarce, a także okazją do nawiązania trwałej współpracy z przedsiębiorstwami, w których staże były realizowane. Staże stworzyły okazję poznania potrzeb i oczekiwań firm w stosunku do współpracy ze sferą B+R, co w przyszłości miało ułatwić naukowcom Uniwersytetu pełniejsze dostosowanie do potrzeb gospodarki tworzonych przez nich nowych technologii i innych innowacyjnych rozwiązań. Kluczowe kryteria na podstawie których rekrutowano naukowców UWM do udziału w stażach to: powiązanie realizowanej tematyki badawczej z rozwojem strategicznych obszarów regionu Warmii i Mazur określonych w Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa WarmińskoMazurskiego oraz Regionalną Strategią Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego, stopień zaangażowania w realizowane przez naukowców prace badawcze podmiotów gospodarczych, miejsce odbywania stażu (dodatkowe punkty za odbywanie stażu w przedsiębiorstwie zlokalizowanym w woj. warmińsko-mazurskim). Staże w wybranych przez siebie przedsiębiorstwach zrealizowało 140 pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych UWM w Olsztynie. 58 naukowców (41,43% ogółu naukowców UWM realizujących w ramach projektu staże w firmach) zrealizowało w wymiarze pełnego etatu staż jednomiesięczny, a 82 naukowców (58,57% ogółu stażystów) odbyło staż dwumiesięczny. Staże organizowane w ramach projektu realizowali pracownicy naukowi z niemal wszystkich Wydziałów UWM. Najliczniejszą grupę uczestników staży stanowili pracownicy naukowi z Wydziału Ochrony Środowiska i Rybactwa (21,43% ogółu naukowców UWM realizujących w ramach projektu staże w firmach), Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej (17,86%) oraz Wydziału Nauk Technicznych (15 ). Na miejsce realizacji stażu naukowcy UWM wybierali przede wszystkim firmy zlokalizowane na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. W regionalnych przedsiębiorstwach staże odbyło 114 naukowców, tj. 81,43% ogółu pracowników naukowych UWM realizujących w ramach projektu staże w firmach. Pozostałych 26 pracowników UWM (18,57% ogółu naukowców UWM realizujących staże w firmach) zrealizowało staż w firmach zlokalizowanych poza regionem Warmii i Mazur. Pracownicy naukowi UWM realizowali staże w 105 przedsiębiorstwach, z czego 19 firm zlokalizowanych było poza województwem warmińsko-mazurskim. Naukowcy UWM, którzy realizowali staż poza Olsztynem (jako siedzibą Uniwersytetu) i poza miejscem zamieszkania korzystali z możliwości refundacji kosztów stażu, tj. otrzymywali zwrot kosztów podróży, wyżywienia oraz zakwaterowania w miejscu odbywania stażu. Stażystom przysługiwał także dodatek stażowy – wypłacany po złożeniu sprawozdania końcowego ze stażu w przypadku staży 1-miesięcznych i po rozliczeniu każdego miesiąca stażu w przypadku staży 2miesięcznych. Wśród naukowców uczestniczących w projekcie przeprowadzano badania ankietowe. Staż w większości przypadków całkowicie spełnił oczekiwania pracowników naukowych UWM. Zamierzali 8 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizować kolejne staże w przyszłości, najchętniej w tych samych przedsiębiorstwach, w których odbywali staż. Za podstawowe korzyści z odbycia stażu naukowcy wskazywali możliwość nawiązania trwałej współpracy z przedsiębiorstwami, w których realizowali staże oraz poznanie zasad funkcjonowania tych przedsiębiorstw. Wszyscy byli przekonani, że odbycie stażu będzie przydatne w dalszej karierze uniwersyteckiej, że pozwoli na podjęcie nowych tematów badawczych. Staże przedsiębiorców i pracowników regionalnych firm w UWM w Olsztynie Pracownicy regionalnych firm realizujący staże w UWM, mieli okazję poznać zasady realizacji badań naukowych w Uniwersytecie. Zdobyte w ten sposób doświadczenie przyczyni się być może do nawiązania stałej współpracy ze środowiskiem naukowym oraz usprawnienia procesu wprowadzania innowacji w firmach, a w efekcie do przyśpieszenia rozwoju przedsiębiorstw Warmii i Mazur. Kluczowe kryteria na podstawie których rekrutowano przedsiębiorców i pracowników firm do udziału w stażach to: branża działalności firmy zgodna ze strategicznymi obszarami regionu Warmii i Mazur określonymi w Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa WarmińskoMazurskiego oraz Regionalną Strategią Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego, stopień współpracy firmy z instytucjami naukowymi i uczelniami, miejsce rejestracji działalności przedsiębiorstwa (dodatkowe punkty firmy zlokalizowane w woj. warmińsko-mazurskim). Staż w UWM w Olsztynie zrealizowało 47 przedsiębiorców i pracowników przedsiębiorstw zarejestrowanych w województwie warmińsko-mazurskim. Bazę regionalnych przedsiębiorstw, które oddelegowały swoich pracowników na staż w UWM stanowiło 21 firm. 4 przedsiębiorstwa oddelegowały na staż w UWM więcej niż 3 pracowników. Pracownicy firm najliczniej realizowali staże na Wydziale Nauk Technicznych UWM (17 os.), Nauk Ekonomicznych (9 os.) czy Wydziale Nauki o Żywności (7 os.). Pracownicy regionalnych firm realizujących staż w UWM w Olsztynie otrzymywali dodatek stażowy oraz zwrot kosztów podróży, wyżywienia i zakwaterowania w przypadku realizacji stażu poza miejscem zamieszkania i poza siedzibą firmy. Środki były wypłacane po rozliczeniu stażu, tj. zatwierdzeniu złożonych sprawozdań z realizacji staży. Wśród właścicieli i pracowników firm uczestniczących w projekcie przeprowadzano badania ankietowe. Staż w zdecydowanej większości przypadków całkowicie spełnił oczekiwania pracowników regionalnych firm. Staże umożliwiły pracownikom regionalnych firm przede wszystkim zdobycie wiedzy o badaniach naukowych prowadzonych w UWM i dotyczącej nowych rozwiązań, które mogą zostać wdrożone w działalności przedsiębiorstw, w których zatrudnieni są stażyści. Wszyscy stażyści byli także przekonani, że staż pozwoli na podjęcie realizacji nowych zadań, w tym we współpracy z UWM. Staże w opinii uczestników „Mój staż (…) pozwolił mi zebrać wiele nowatorskich i możliwe, że rewolucyjnych pomysłów – do których realizacji właśnie przystępuję, a nad częścią z nich już pracuję.” „(…) wstępne wyniki badań prowadzonych w trakcie stażu dostarczyły mi impulsu do (…) włączenia bakterii kwasu mlekowego w obszar moich zainteresowań naukowych” „Zabrane w trakcie stażu informacje o potrzebach przedsiębiorstwa i opracowania statystyczne są przydatne w przygotowaniu publikacji naukowej (…)” 9 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego „Uzyskane podczas stażu informacje (…) mogą przyczynić się do poszerzenia dotychczas prowadzonej tematyki badawczej o nowe zagadnienia dostosowane do potrzeb przedsiębiorstwa.” „Odbycie stażu (…) pozwoliło mi spojrzeć na problematykę katastru i zarządzania przestrzenią w szerszym spektrum nie tylko naukowym, ale i praktycznym.” „Możliwość nauczenia się i wykonywania analiz laboratoryjnych na nowoczesnym sprzęcie (…) to podstawowa korzyść z odbywania stażu w wybranej przeze mnie firmie” „(…) pracownicy naukowi, którzy posiadają interesujące dla przemysłu wyniki badań, uczestnicząc w stażu dokonują transferu wiedzy do przedsiębiorstw, a nawet może dojść w tych warunkach współpracy do komercjalizacji wyników badań naukowych.” „Zależało mi, aby (…) poszerzyć swoją wiedzę z zakresu projektów inwestycyjnych dofinansowywanych ze środków unijnych.” „Doświadczenia zdobyte na stażu pozwoliły (…) na sformułowanie założeń do projektu badawczego, który – mamy nadzieję - uzyska akceptację Narodowego Centrum Nauki” „Staż zaowocował stałą współpracą z firmą. Planujemy już kolejne wspólne badania.” PRAKTYKA nr 3: Projekt pt. „SiS WiM – STAŻE i SZKOLENIA praktyczne dla rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw WARMII i Mazur” Okres wdrażania : 2012 – 2014 r. Koszt realizacji, źródło finansowania: Całkowita wartość projektu: 954 517,28 zł Źródło finansowania: Poddziałanie 8.2.1 Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstwa, Działania 8.2 Transfer wiedzy, Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 Główni odbiorcy: • Pracownicy naukowi i naukowo-dydaktyczni UWM w Olsztynie – uczestnicy staży i szkoleń praktycznych w regionalnych MŚP. • Pracownicy przedsiębiorstw z siedzibą na terenie woj. warmińsko-mazurskiego o statucie MŚP – uczestnicy staży i szkoleń praktycznych w UWM w Olsztynie. • Przedsiębiorstwa z siedzibą na terenie woj. warmińsko-mazurskiego prowadzące działalność gospodarczą w branżach strategicznych Warmii i Mazur wg Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego - firmy przyjmujące na staż ww. pracowników UWM i firmy delegujące swoich pracowników na staż w UWM w Olsztynie. Opis przedsięwzięcia: Projekt zakłada umożliwienie pracownikom naukowym i naukowo-dydaktycznym Uniwersytetu oraz przedsiębiorstwom o statusie MŚP z siedzibą na terenie województwa warmińsko-mazurskiego wzmocnienie współpracy poprzez organizację staży i szkoleń praktycznych. Cele organizowanych staży to zwiększenie transferu wiedzy UWM do regionalnych MŚP oraz zdolności regionalnych przedsiębiorstw do korzystania z potencjału naukowego Uniwersytetu przy przygotowywaniu wdrożeń innowacji. 10 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wymierną korzyścią organizacji staży jest wypracowanie przez każdego stażystę propozycji innowacyjnego rozwiązania (tj. koncepcji projektu innowacji wg klasyfikacji OSLO Manual) zgodnego z potrzebami MŚP przyjmujących na staże naukowców UWM i delegujących swoich pracowników na staże w Uniwersytecie. To element projektu, którego nie było we wcześniejszych edycjach. Wsparcie w ramach projektu adresowane jest do: • 50 pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych Uniwersytetu zainteresowanych rozwojem współpracy z sektorem przedsiębiorstw Warmii i Mazur oraz reprezentujący dziedziny nauki i dyscypliny naukowe z potencjałem wdrożeniowym, tj. zgodnie z klasyfikacją OECD: nauki przyrodnicze, inżynieryjne i techniczne, rolnicze, ekonomię i zarządzanie. • 10 pracowników MŚP z siedzibą na terenie województwa warmińsko-mazurskiego zatrudnionych w firmach na podstawie umów o pracę, ze stażem pracy w przedsiębiorstwie wynoszącym min. 2 lata. • Min. 50 firm z siedzibą na terenie Warmii i Mazur przyjmujących i delegujących na staże, tj. regionalne firmy o statusie MŚP, związane z branżami strategicznymi dla rozwoju gospodarki Warmii i Mazur wg Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa WarmińskoMazurskiego oraz zainteresowanie wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań do prowadzonej działalności gospodarczej W porównaniu do poprzednich projektów stażowych niniejszy projekt wprowadzał jeszcze kilka istotnych modyfikacji. Po pierwsze pomiędzy naukowcem, a przedsiębiorstwem przyjmującym na staż (w tym także wspólnikami firmy będących jednostkami organizacyjnymi nie posiadającymi osobowości prawnej, lub członkami zarządu Przedsiębiorstw będących osobami prawnymi) w nie mógł istnieć żaden stosunek zatrudnienia, tj. stosunek pracy lub umowy cywilno-prawnej o podobnym charakterze, ani więź stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia włącznie. Kolejną zmianą był fakt, że aplikacja do projektu pracownika UWM była aplikacją wspólną naukowca i przedsiębiorstwa przyjmującego na staż. Ponadto plan i zakładany rezultat stażu były przedmiotem oceny już na etapie rekrutacji. Na etapie rekrutacji oceniany był bowiem wpływ zakładanych rezultatów stażu na konkurencyjność przedsiębiorstwa przyjmującego na staż, trwałość efektu innowacyjności (typ, zasięg innowacji) Ocenie podlegała również zgodność kompetencji naukowca z potrzebami przedsiębiorstwa, współpraca B+R naukowca z sektorem przedsiębiorstw (staże, praktyki, wdrożenia), autorstwo/ współautorstwo w obszarze zgłoszeń patentowych, uzyskanych prawa ochronnych oraz dynamika innowacyjnego rozwoju i współpraca przedsiębiorstwa z jednostkami naukowymi i uczelniami. Ponadto w ramach danego projektu staż i jego rezultaty uznaje się za pomoc de minimis dla przedsiębiorstw przyjmujących na staż naukowców UWM i delegujących swoich pracowników na staż w Uniwersytecie. Wartość pomocy de minimis udzielona przedsiębiorstwu obejmuje pomoc z tytułu wypracowania i przeniesienia na rzecz przedsiębiorstwa wraz z autorskimi prawami majątkowymi na wszystkich znanych polach eksploatacji propozycji innowacyjnego rozwiązania wypracowanego w ramach realizacji stażu. Zaproponowanie rozwiązania innowacyjnego związane jest bezpośrednio z działalnością bieżącą przedsiębiorstwa oraz prowadzi do przysporzenia korzyści ekonomicznej, dlatego też wydatki poniesione na taki staż objęte są pomocą de minimis. 11 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W ramach projektu organizowane są dwa rodzaje staży, tj. trwające od 3 do maks. 6 m-cy (ogółem 504 godz.) staże pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych Uniwersytetu w regionalnych MŚP oraz trwające od 1,5 do maks. 3 m-cy (ogółem 252 godz.) staże pracowników regionalnych MŚP w Uniwersytecie. Dodatkowo wprowadzono ograniczenie, że maksymalny wymiar realizacji stażu w danym miesiącu nie może przekroczyć 168 godzin. W celu zwiększenia efektywności działań związanych z wypracowaniem propozycji innowacyjnego rozwiązania w ramach projektu stażystom została stworzona również okazja odbycia przed rozpoczęciem stażu, w miejscu jego realizacji 2-dniowego szkolenia (16 godz.), które w sposób praktyczny przygotować ma do efektywnej realizacji indywidualnych planów staży. Tematyka szkolenia dot. problematyki wypracowywanej przez stażystę koncepcji projektu innowacji, tj. obszaru wykorzystywanych w firmie przyjmującej czy delegującej na staż metod produkcji/ świadczenia usług/ dystrybucji/ dostaw/ obsługi informatycznej, itd. (techniki, urządzenia, oprogramowanie). Szkolenie prowadzone jest przez pracownika firmy wskazanego na etapie rekrutacji – w przypadku staży naukowców w firmach. Przy stażach pracowników firm w UWM trenerem szkolenia jest pracownik naukowy katedry UWM przyjmującej na staż. W ramach udziału w projekcie każdemu stażyście zostało zapewnione wsparcie organizacyjnomerytoryczne opiekuna w miejscu realizacji stażu. Funkcje opiekuna pełni wskazany na etapie rekrutacji pracownik przedsiębiorstwa - w przypadku staży naukowców w firmach. Przy stażach pracowników firm w UWM opiekunem jest pracownik naukowy katedry UWM przyjmującej na staż. Projekt przewiduje wsparcie opiekuna Stażu przy realizacji przez stażystę planu stażu w wymiarze 25% założonego ww. czasu trwania stażu. Każdemu stażyście przysługuje również dodatek stażowy za cały okres stażu. Dodatek stażowy wypłacany jest uczestnikom projektu w transzach, w miesięcznych okresach rozliczeniowych, po zatwierdzeniu sprawozdań okresowych z realizacji stażu. Ostatnia transza wypłacana jest po przekazaniu sprawozdania końcowego ze stażu wraz z dokumentacją wypracowanej w ramach stażu koncepcji innowacji. Wnioski i rekomendacje 1. Programy organizacji staży pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych w przedsiębiorstwach oraz staży pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych i uczelniach stanowią efektywny mechanizm rozpoczynania, inicjowania współpracy sektora B+R i przedsiębiorstw. Zdecydowana większość naukowców uczestniczących w realizowanych projektach stażowych deklarowała, w toku badań ankietowych prowadzonych bezpośrednio po zakończonych stażach, dalszy rozwój współpracy z przedsiębiorstwami, w których staże były realizowane oraz zainteresowanie odbyciem kolejnych staży w tych i innych firmach. 2. W kilkunastu przypadkach współpraca zapoczątkowana w ramach stażu przez pracownika naukowego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (UWM) i przedsiębiorstwo, które przyjęło tego naukowca na staż była rozwijana przy bezpośrednim wsparciu i koordynacji Centrum Innowacji i Transferu Technologii UWM. Związane to było m.in. z realizacją przez interdyscyplinarne zespoły naukowców UWM na rzecz firm przyjmujących naukowców Uczelni 12 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na staże projektów szkoleniowych i doradczych czy związanych z wypracowaniem kolejnych efektów wdrożeniowych (projekty realizowane przez CIiTT UWM ramach poddziałania 8.1.1 i 8.2.1 POKL). 3. Wpływ na efektywność programów staży ma m.in. możliwość, poprzez ich wdrażanie, redukcji kosztów inicjowania i rozwijania współpracy sektora nauki i biznesu ukierunkowanej na przygotowywanie firm do absorbcji innowacyjnych rozwiązań. Każda z organizowanych edycji projektu stażowego zakładała wypłatę dodatku stażowego dla uczestników staży, a pierwsze dwie edycje również refundację kosztów zakwaterowania, wyżywienia i dojazdu w przypadku organizacji stażu poza miejscem zamieszkania stażysty. W przypadku 3 edycji projektu zrezygnowano z refundacji ww. kosztów rekompensując to wyższą kwotą dodatku stażowego (uproszczenie i usprawnienie procesu rozliczeń finansowych staży). Ponadto 2 i 3 edycja staży zakładała wypłatę dodatków dla opiekunów staży. 4. Bariery realizacji programów stażowych napotkane w trakcie realizacji kolejnych edycji projektów stażowych: a) Wciąż niewystarczająca obecność idei współpracy B+R w świadomości przedsiębiorstw. Zdecydowana większość organizowanych staży inicjowana była przez pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych. Dodatkowo naukowcy przy wyborze firm, w których realizowali staże w przeważającej większości przypadków kierowali się doświadczeniami wcześniejszych kontaktów z tymi przedsiębiorstwami i już większą lub mniejszą znajomością ich problemów i potrzeb. Nieliczne były przypadki, kiedy propozycja współpracy w ramach organizacji stażu inicjowana była przez przedsiębiorstwo. Ponadto wszystkie przypadki organizacji staży z inicjatywy firm dot. przedsiębiorstw, które już posiadały doświadczenia we współpracy z instytucjami naukowymi czy uczelniami, a innowacyjność odgrywa ważną rolę w działalności firmy. Kluczowe w tym przypadku jest promowanie wśród przedsiębiorców programów stażowych używając tzw. „języka korzyści”, wskazując praktyczne korzyści z wdrażania do działalności firm innowacji i możliwości współpracy przy opracowywaniu tych innowacji z sektorem B+R oraz promując dobre praktyki projektów stażowych. Dot. to zwłaszcza mikro i małych przedsiębiorstw, które rzadko rozwój planują w oparciu o wdrażanie innowacji i najczęściej nie posiadają własnych zasobów finansowych i kadrowych do rozwoju współpracy z sektorem B+R i skutecznej, samodzielnej realizacji procesów transferu i wdrożeń innowacji. b) Niepełne dostosowanie profilu naukowego pracowników nauki do problemów / potrzeb w zakresie innowacji przedsiębiorstw przyjmujących tych naukowców na staż. W ramach 2 pierwszych edycji staży, uczestnik szczegółowo identyfikował problemy / potrzeby firmy dopiero w ramach stażu, a zasadność i zgodność z profilem naukowym dokonywanego przez naukowca doboru firmy, w której będzie przez niego realizowany staż, nie podlegały w żaden sposób ocenie przez zespół zarządzający projektami. W ramach 3 edycji projektu zgodność specjalizacji naukowej naukowca oraz profilu działalności i problemów /potrzeb firmy w zakresie innowacji badana i oceniana była już na etapie rekrutacji do projektu poprzez przyjęcie zasady wspólnej aplikacji o staż naukowców i przedsiębiorstw oraz konieczności zdefiniowania już na etapie wniosku aplikacyjnego potrzeb firmy w zakresie innowacji. c) Problem z zainteresowaniem udziałem w stażach pracowników nauki ze stopniem naukowym dr hab. oraz tytułem profesora. Zdecydowana większość uczestników projektów stażowych 13 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego to młodzi doktorzy. Pracownicy nauki z wyższym stopniem czy tytułem naukowym stanowili nieliczne przypadki. d) Trudność z dostosowaniem programu stażu do bieżących obowiązków dydaktycznych. Generowało to niejednokrotnie konieczność zapewniania przez uczestników staży doraźnych zastępstw, a to powodowało płatne nadgodziny dydaktyczne dla innych nauczycieli i tym same dodatkowe koszty dla Uczelni. 5. Zwiększeniu, w przekroju doświadczeń z realizacji kolejnych edycji projektów staży, skuteczności i efektywności ich organizacji służyło kilka czynników, tj. przede wszystkim: a) Wzrastające zainteresowanie wśród pracowników naukowych rozwojem współpracy z sektorem przedsiębiorstw. Dot. to również udziału w stażach w firmach. Duża liczba spośród uczestników pierwszej edycji projektu staży wzięła udział również w 2 czy 3 edycji przedsięwzięcia i jest zainteresowana kolejnymi stażami. Centrum Innowacji i Transferu Technologii UWM w Olsztynie ciągle otrzymuje zapytania o możliwość odbycia stażu w firmie, zarówno od absolwentów, doktorantów, jak i pracowników naukowych oraz naukowo-dydaktycznych. b) Zmiana celu organizacji staży. Zaczynając od staży, których celem było przede wszystkim zbieranie przez naukowców materiałów do pracy badawczej, aby wyniki badań prowadzonych w jednostkach naukowych i uczelniach były bardziej użyteczne dla praktyki gospodarczej, a kończąc na stażach ukierunkowanych na rozwój innowacyjności i konkurencyjności firm przez absorpcję innowacji. Ostatnie dot. wypracowywania przez stażystów dokumentacji propozycji wdrożeń do działalności firm innowacyjnych rozwiązań, tj. wdrożeń odpowiadających na konkretne, zdiagnozowane w firmach problemy i potrzeby w zakresie innowacji. c) Uszczegółowienie kryteriów kwalifikacji do projektu pracowników naukowych i naukowodydaktycznych. Pozytywne zmiany idące w kierunku rekrutacji do udziału w stażach naukowców ze specjalizacjami naukowymi w dziedzinach nauki z potencjałem wdrożeniowym w regionalnej gospodarce (wg klasyfikacji OECD przyjmowano: nauki przyrodnicze, rolnicze, inżynieryjne i techniczne, ekonomię i biznes) oraz przyznawanie dodatkowych punktów na etapie rekrutacji naukowcom, którzy posiadają praktyczne doświadczenia we współpracy z sektorem przedsiębiorstw (badania, analizy, ekspertyzy, opinie, itd.) i w zakresie prac dot. opracowywania innowacyjnych rozwiązań (autorstwo / współautorstwo wynalazków czy wzorów użytkowych). d) Uszczegółowienie kryteriów kwalifikacji do projektu przedsiębiorstw. Pozytywne zmiany zawężające wsparcie stażowe do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw dynamicznie się rozwijających, ukierunkowanych na innowacyjny rozwój oraz posiadających doświadczenia we współpracy z jednostkami naukowymi czy uczelniami (dodatkowe punkty za spełnianie ww. kryteriów na etapie rekrutacji do projektu). Ponadto zawężenie wsparcia wyłącznie do firm z siedzibą i prowadzących działalność gospodarczą na terenie woj. warmińskomazurskiego oraz działających w branżach strategicznych dla Warmii i Mazur służy koncentracji i zdynamizowaniu udzielanego wsparcia stażowego na rozwój konkurencyjności i innowacyjności regionalnej gospodarki. e) Wydłużenie okresu realizacji staży. Wydłużenie czasu realizacji staży naukowców w firmach początkowo z 1 m-ca (168 godz.) do 3 m-cy (504 godz.) z możliwością realizacji tych 504 godzin stażu w okresie od 3 do 6 m-cy zostało bardzo pozytywnie przyjęte przez 14 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego uczestników projektów stażowych. Wydłużenie czasu stażu wyraźnie zminimalizowało, towarzyszące niejednokrotnie naukowcom na etapie aplikacji o staż, obawy czy okres trwania stażu będzie wystarczający dla realizacji założonych celów i planów staży. Ponadto możliwość ww. rozłożenia stażu w czasie stworzyła naukowcom większą elastyczność w dostosowaniu stażu do bieżących obowiązków związanych z pracą dydaktyczną i naukową na Uczelni. f) Sformalizowane zasady rozliczenia staży. Każdy staż w ramach wszystkich 3 edycji projektu realizowany był w oparciu o przyjęty indywidualny plan stażu, a w ramach 3 edycji projektu plan ten był nawet elementem oceny na etapie rekrutacji do projektu. Efektywności realizacji postawionych celów i przyjętych indywidualnych planów staży służył przyjęty w ramach projektów system sprawozdawczości przebiegu staży, tj. zobowiązanie stażystów do składania sprawozdań okresowych i końcowych z realizacji staży oraz kart czasu pracy. W przypadku 3 edycji staży uczestnicy są ponadto zobowiązani do złożenia dokumentacji propozycji rozwiązania innowacyjnego wypracowanego w ramach stażu na rzecz przedsiębiorstw przyjmujących i delegujących na staże przygotowanej wg wzoru narzuconego przez organizatora. 6. Dalszemu zwiększeniu efektywności realizacji programów staży służyć mogłoby wprowadzenie następujących zmian: a) Zwiększenie kompleksowości oferty programów stażowych. Zdaniem wielu stażystów korzystną zmianą w programie organizacji staży mogłaby być możliwość odbywania staży w 2 turach. Pierwsza z nich mogłaby ich zdaniem być poświęcona szczegółowemu zbadaniu potrzeb przedsiębiorstwa i wypracowaniu projektu rozwiązania innowacyjnego, a druga – na wdrożenie wypracowanej innowacji do działalności przedsiębiorstwa. b) Uzupełnienie programu staży o moduł doradczy. Zdaniem wielu stażystów korzystną zmianą w programie organizacji staży byłoby wprowadzenie do firmy, w okresie po zrealizowaniu celu stażu, tj. opracowaniu przez stażystów propozycji innowacyjnych rozwiązań, ekspertów, którzy wsparliby przedsiębiorstwo w procesie decyzyjnym dot. zasadności wdrożenia proponowanej innowacji do działalności firmy. Chodzi tu o stworzenie możliwości eksperckiego doradztwa w zakresie przeprowadzenia analizy ekonomicznofinansowej wdrożenia czy doradztwa eksperta ds. własności intelektualnej w zakresie zasadności korzystania ze środków ochrony prawnej rozwiązania. c) Wpisanie audytu technologicznego przedsiębiorstwa w program stażu. Zdaniem wielu stażystów - naukowców prace w ramach stażu dot. wypracowania na rzecz firm przyjmujących na staż propozycji rozwiązań innowacyjnych powinny być poprzedzone przeprowadzeniem przez stażystę szczegółowego audytu technologicznego firmy w obszarze działalności, którego dot. cel stażu. W opinii naukowców jest to warunek niezbędny, aby wypracowana przez nich w ramach stażu koncepcji innowacji w pełni była zgodna z potrzebami / problemami firmy. d) Wprowadzenie narzędzi monitoringu ex-post efektywności staży. W ramach realizowanych projektów stażowych brakuje narzędzi weryfikacji czy efekty staży, tj. czy wypracowane przez uczestników staży propozycje rozwiązań innowacyjnych na rzecz przedsiębiorstw przyjmujących / delegujących na staże zostały wdrożone do działalności firm, czy współpraca podjęta w ramach staży, zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami, była kontynuowana i jeżeli tak to w jakiej formie i zakresie. Warto tutaj rozważyć możliwość 15 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego przeprowadzania np. w okresie 6 m-cy po zakończeniu stażu wizyt monitorujących w firmach, które przyjmowały naukowców na staż lub delegowały swoich pracowników na staże do jednostek naukowych. Metodologia i źródła informacji Ekspertyza została przygotowana w oparciu o analizę doświadczeń z trzech projektów realizowanych na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w latach 2005-2013: 1. Projekt pt. „Regionalny transfer wiedzy UWM – staże pracowników i absolwentów w firmach” (2.6 ZPORR 2004-2006) 2. Projekt pt. „Komercjalizacja wyników badań oraz kreowanie postaw przedsiębiorczych przez UWM w Olsztynie poprzez staże, szkolenia i działania uświadamiające z zakresu przedsiębiorczości akademickiej” (8.2.1 POKL 2007-2013) 3. Projekt pt. „SiS WiM – STAŻE i SZKOLENIA praktyczne dla rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw WARMII i MAZUR” (8.2.1 POKL 2007-2013) W analizie wykorzystane zostały następujące źródła informacji: dokumentacja projektowa, sprawozdania po odbyciu staży oraz wyniki badań ankietowych. 16 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
